NO IORG
Authors Posts by ئه‌حمه‌د عارف ئامێدي

ئه‌حمه‌د عارف ئامێدي

ئه‌حمه‌د عارف ئامێدي
31 POSTS 0 COMMENTS

163

ئه‌م ئه‌ڤرۆ ل سه‌ر ئه‌ردێ ژیواری ل سه‌رانسه‌ری هه‌رێمێ د ئێك ژ هوورترین و مه‌ترسیدارترین قووناغێن دیرۆكی دا دبۆرین، ژ به‌ر وان روودانێن دهێنه‌ پێش ل سه‌رانسه‌ری عیراقا نوو و هه‌رێم ب ره‌نگه‌كێ تایبه‌ت، نه‌خاسمه‌ پشتی سه‌ره‌دانا دووماهیێ یا سه‌رۆك مه‌سعود بارزانی بۆ ئه‌مریكا و هنگاریا و چیك، واته‌ ئه‌م ئه‌ڤرۆ یێن تووشی زنجیره‌كا ململانێن دژوار دبین یێن راسته‌خوه‌ ژ لایه‌كی ڤه‌، ژ لایه‌كێ دیڤه‌ ژی هنده‌ك فشارێن نه‌راسته‌وخوه‌ هه‌نه‌ دپڕن ژ ره‌هه‌ندێنه‌ كاودانێن ناڤخوه‌یی چو ده‌رباره‌ی عیراقا ئێكگرتی ب ره‌نگه‌كێ گشتی و هه‌رێمێ ب تایبه‌تی ژ وان بۆیه‌رێن گه‌رم بۆ راگه‌هاندنا ده‌وله‌تا كوردی و دیالۆگ ل گه‌ل دوله‌تێن جیهانێ ب رێیا ڤان سه‌ردانان، یانژی ب رێیا په‌یوه‌ندیان و نڤیسینگه‌هێن دیپلۆماسی یێن كو دهێنه‌ هه‌ژمارتن وه‌كو مافه‌كێ ره‌وا بۆ كوڕێن گه‌لێ مه‌ ل سه‌رانسه‌ری هه‌رێمێ ژ به‌ر وان ده‌سكه‌فتێن مه‌ ل سه‌ر ڤی ئه‌ردێ پیرۆز هه‌ین، هه‌ر دیسا ژ ڤان كاروباران ژی ژ بینات و فاكته‌رێن مه‌ ب له‌ز دئێخن كو خه‌ونا ده‌وله‌تێ راگه‌هینین، چونكو ئه‌مین خوه‌دی زمان و ئه‌رد و گه‌ل و دین و دیرۆك و سامانێن سروشتی یێن بێوینه‌، هه‌ر دیسا ژ ڤان كاروباران ژی فاكته‌رێن راگه‌هاندنا ده‌وله‌تێ بۆ هه‌ر گه‌له‌كی ژ گه‌لێن جیهانێ، ژ بلی وێ ئێكێ كو ئه‌م ب خوه‌ ده‌سهه‌لاتیا خوه‌ برێڤه‌دبه‌ین هه‌ر ژ سالا 1991 و هه‌تا نها.. له‌ورا دبێژم رۆژ بۆ رۆژ ناسناما شێوه‌كێ نێڤده‌ولی بخوه‌ ڤه‌ دگریت، چونكو ئه‌م ده‌وله‌ته‌كین د نیڤا ده‌وله‌ته‌كێ دا، ئه‌ڤێ چه‌ندێ ژی دوژمن به‌ری دۆستی دانپێدانێ پێ دكه‌ت، دیسا هه‌می گه‌لێن جیهانێ ژی دزانن ژ به‌ر وان بنیات و فاكته‌رێن ناڤخوه‌یی كو هه‌می جیهان سه‌رسۆرمان كریه‌ ژ به‌ر وێ هه‌ڤگرتنا نشتیمانی یا ل سه‌ر ئه‌ردێ كه‌تواری، مه‌ گه‌له‌ك پێكهاته‌ هه‌نه‌ كو ڤی كیانێ و ڤێ ده‌وله‌تێ پێكدئینیت، ئه‌و ژی ئه‌ڤه‌نه‌:
1. ئه‌م ملله‌ته‌كین حه‌ز ژ ئاشتیێ دكه‌ین باوه‌ریێ ب ئازادیێن ملله‌تان دئینیت و بریارا چاره‌نڤیسی و رێزگرتنا مافێن مرۆڤان و ب هه‌ر دو ره‌گه‌زان ڤه‌، مه‌ د ڤی بیاڤی دا گه‌له‌ك دیده‌ڤان ژی هه‌نه‌ ل ڤان راستیان.
2. گشت ملله‌ت ل هه‌رێمێ رێزێ ل سه‌ركره‌ و حوكمه‌تێن هه‌رێمێ دگریت یێن حوكم ل هه‌رێمێ كرین پشتی روودانێن سالا 2003 و هه‌تا نها، ل هه‌مان ده‌می ژی ئه‌م رێزێ هه‌می ملله‌ت و حوكمه‌تێن جیهانێ دگرین و مایێ خوه‌ د كاروبارێن وان یێن ناڤخوه‌یی دا ناكه‌ین.
3. گه‌لێ مه‌ یێ ب هه‌سته‌ و ره‌وشه‌نبیره‌ و كاری دكه‌ت د ناڤ چارچووڤێ بنیات و ئه‌عرافێن دیمۆكراتی دا دكه‌ت ل ژێر سیهوانا قانوونێ، واته‌ ئه‌م ل دژی هه‌ر تشتێ قه‌ده‌غه‌ینه‌ كو هێلێن سۆر ل دژی مرۆڤاتیێ هه‌مێی كو خودێ ته‌عالا
ل سه‌ر ڤی ئه‌ردی پیرۆز كری، واته‌ ئه‌م ل دژی هه‌می مه‌حره‌ماتێن ده‌ولینه‌ و كاری دكه‌ین ل گۆر قانوونێن نه‌ته‌وێن ئێكگرتی.
4. مه‌ ئه‌ڤرۆ ل هه‌رێمێ چه‌ندین نڤیسینگه‌ه هه‌نه‌ ل وه‌لاتێن جیهانێ كو ئه‌و ژی ل شوونا (كونسلخانانه‌) نه‌، ژ بۆ نوونه‌راتیكرنا هه‌رێمێ ل وان وه‌لاتان، ل هه‌مان ده‌می ژی مه‌ ل هه‌ولێرا پایته‌خت چه‌ندین كه‌ه‌نسلخانه‌ هه‌نه‌ و ژ وان ژی ده‌وله‌تێن مه‌زن، ئه‌ڤه‌ بخوه‌ ژی دانپێدانه‌كه‌ ب گه‌لێ مه‌ یێ كو رۆژ بۆ رۆژ دیمه‌نێن جوانتر دده‌ت بۆ گه‌لێن جیهانێ.
5. ل ده‌مێ راگه‌هاندنا ده‌وله‌تا كوردی ل پاشه‌رۆژێ دێ پشتبه‌ستنێ دانینه‌ سه‌ر خوه‌ بخوه‌، یان ژی ل سه‌ر وه‌لاتێن دۆست یێن رێزێ ل گه‌لێ مه‌ دگرن چونكو دیرۆركا خوه‌ هه‌یه‌ و هه‌مه‌ خێروبێر هه‌نه‌ یێن نه‌هێنه‌ هه‌ژمارتن وه‌كو (ئه‌رده‌كێ باش یێ چاندنێ، شوونه‌وار، گه‌شتوگوزار، ل دووماهیێ ژی نه‌فت) ژ بلی وزه‌یێن كوڕێن هه‌رێمێ كو چو كێمتر نینن ژ گه‌لێن وه‌لاتێن پێشكه‌فتی، واته‌ ئه‌ڤ هه‌می خێراته‌ دێ مه‌ كه‌ته‌ ئێك ژ ده‌وله‌تێن پێشكه‌فتی ل ده‌ڤه‌رێ.
6. خالا هه‌ستیار و جه‌وهه‌ری بۆ دامه‌زراندنا ده‌وله‌تێ (ناسناما نوو) یا مه‌یه‌ كو ناڤێ وێ ((پێشمه‌رگه‌یه‌)) واته‌ ناڤێ پێشمه‌رگه‌ی بوویه‌ ناڤه‌ك كو هه‌می ده‌وله‌تێن دیهانێ شانازیێ پێ دبه‌ن، چونكو ئه‌م هه‌می یێن شه‌ری ژپێش مرۆڤاتی دكه‌ین ل دژی نه‌زانین و تاراتیێ كو نه‌ دینه‌ك و نه‌ مه‌زهه‌به‌ك هه‌نه‌ ئه‌و ژی داعشن یێن خرابی ل ئه‌ردی كرین ب رێیا كریارێن وان یێن ئاینه‌ك و مه‌زهه‌به‌ك، ئه‌م ئه‌ڤرۆ ده‌مێ گه‌شت دكه‌ینه‌ وه‌لاته‌كێ جیهانێ ئه‌م شانازیێ دبه‌ین ب ئه‌وا پێشمه‌رگه‌ی پێشكێش كری ژ قوربانیانه‌ بۆ هه‌می دونیایێ.
7. سه‌نگا دامه‌زارندنا كیانێ كوردی ئه‌و ژی داخوازه‌كا
مللی یه‌ و دانانا فشارێ ل سه‌ر په‌رله‌مان و حوكمه‌تا هه‌رێمێ رۆژ بۆ رۆژێ و فه‌ره‌ ل سه‌ر په‌رله‌مانی و حوكمه‌تا هه‌رێمێ هه‌می پێرابوونێن قانوونی یێن پێدڤی بۆ راگه‌هاندنا ڤی كیانی و ده‌وله‌تا مه‌ یا سه‌ربه‌خوه‌ سه‌ره‌رای تشێ ده‌وره‌به‌ری مه‌ ژ دوژمنان بۆ گشت سنۆرێن هه‌رێمی لێ جیهان هه‌می د دخوازیێن مه‌ یێن شه‌رعی ده‌ولی دگه‌ن. ل ڤێره‌ دخوازم بۆ هه‌میان دیاربكه‌م كو هه‌رێمێ گه‌له‌ك دوژمن و ده‌ستك هه‌نه‌ چو ل ده‌رڤه‌ یان ناڤخوه‌ كو ئه‌و ژی نه‌خۆشترین شیوه‌یان بكاردئینن و مه‌ترسیدارترین پلانان دریچسن ژ پێخه‌مه‌ت چاندنا فتنێ ل ڤێره‌ و ل وێرا هه‌نێ و دانانا ڤالاهیان د ناڤبه‌را رێزا نشتیمانی و دیرۆكا كورداتیێ ب رێیا قه‌یرانكرنا ناكۆكیان و گومانكرن د ناڤبه‌را د ناڤبه‌را هه‌ڤدو دا بۆ خزمه‌تكرنا ئارمانج و حه‌زێن وان یێن ده‌ره‌كی ل سه‌ر كیستێ گه‌لێ مه‌یێ خه‌باتكه‌ر یێ كو رۆژ ب رۆژ رووباریچن خوینێ پێشكێش دكه‌ت، دا كوك ورێن هه‌رێمێ خۆشیێ ببه‌ن ب ئارامیێ دوور ته‌ماكاریێن نه‌حه‌زان.
و:ئه‌ڤرۆ

117

هه‌ر ژ روودانێن سالا 1991 و په‌یدابوونا سه‌رهلدانێن پیرۆز ل هه‌می باژێرێن كوردستانا عیراقێ بۆ قورتالبوون ژ رژێما ده‌سهه‌تا پێشین كو عیراق هه‌می ژ باكۆری هه‌تا باشۆری گوهارت ژ وێرانیێ و رۆخیانێ ژ به‌ر وان سیاسه‌تێن وێ یێن بێ هزر و سه‌ربه‌ردای و نه‌ ڤه‌خواندی، كو ب وێ چه‌ندێ گه‌لێ وێ ب هه‌ردو ره‌گه‌ز ڤه‌ كره‌ هێزه‌كا له‌شكری و ل ژێر گه‌له‌ك ناڤان و ب وێ چه‌ندێ هه‌می خه‌ونێن عیراقیان تێكداین ل وی ده‌مێ ب ره‌ش ژ دیرۆكا عیراقێ، پشتی روودانێن سالا 1991 پاریزگه‌ه ل سه‌رانسه‌ری كوردستانێ ئارامبوون دوور ژ وێ خرابیا رژێمێ ل هێلێن پاناتیا (3،3) ب گۆر بریارێن نه‌ته‌وێن ئێكگرتی، ب وێ چه‌ندێ ژی فڕینا فرۆكێن رژێما به‌عس یان نێزیكبوونا ده‌ڤه‌رێن مه‌ ب مه‌ره‌ما پاراستنا گه‌لێ مه‌یێ كوردی پشتی كۆچا ملیۆنی كو پشتی بوویه‌ مژارا گه‌لێن جیهانێ كو وانه‌یه‌ك بوو ژ وانه‌یێن رزگاریخوازیێ ل دژی دكتاتۆریێ كو چو میناكێن خوه‌ نه‌بن د دیرۆكا مرۆڤاتیا هه‌چه‌رخ دا كو هه‌می جیهان حێبه‌تی كری و گه‌لێن دیتر بۆخوه‌ مفا ژێ وه‌رگرتین بۆ قورتالبوون ژ رژێمێن پاشڤه‌رۆ.. پشتی هینگی بوو قووناغا ئارامیێ ل كوردستانێ و هێزێن كوردستانی پشتبه‌ستنا خوه‌ ب خوه‌كرن، ل سه‌ر هێزا خوه‌ بخوه‌ كرن و ده‌ست ب كاری كرن بۆ دامه‌زاراندنا به‌ره‌كێ كوردستانی یێ ئێكگرتی بۆ هه‌می حزبێن كوردی یێن ل سه‌ر ئه‌ردێ كوردستانێ دژین و ب تایبه‌ت ژی دخوازم دیاربكه‌م برایێن مه‌ ژ مه‌سیحی و توركمانان، رۆژ بۆ رۆژێ كوردان پشتبه‌ستیا خوه‌ دانا سه‌ر خوه‌ ب خوه‌ دوور ژ رژێما پێشین لێ روودانێن تراژیدیك یێن ب گه‌لێ مه‌ كه‌فتین ژ وی شه‌رێ براكوژیێ ل 1999 و ئه‌و زیانێن نێگه‌تیڤ یێن ب مه‌ كه‌فتین ل سه‌ر ئه‌ردێ ژیواری ب راستی قووناغه‌كا ره‌ش و تاری بوو د دیرۆكا ئاڤاكرنا كوردی دا و ب تایبه‌ت ل سه‌ر گه‌لێ مه‌ ل سه‌رانسه‌ری هه‌رێمێ!! لێ ئه‌ڤ پرسێن هه‌نێ دهێنه‌ روودان ل گه‌له‌ك ژ گه‌لێن جیهانێ و وه‌لاتێن جیهانێ و دیرۆكا پێشین و یا نها ژی دیده‌ڤانه‌ ل سه‌ر وان پرسان ل سه‌ر ڤێ چه‌ندێ دبێژم شه‌رێ براكوژی د ناڤبه‌را خۆشتڤیێن ئه‌ڤرۆ دا وانه‌یێن خوه‌ هه‌بووینه‌ بۆ گشت هێزێن سیاسی و بۆ گه‌لێ مه‌ ب ره‌نگه‌كێ تایبه‌ت چونكو مه‌ هه‌می ده‌رده‌سه‌ری ب چاڤێن خوه‌ دیتن نه‌خاسمه‌ ئه‌م ل ده‌سپێكا ئاڤاكرنێ بووین پشتی كو ئه‌م ژ رژێما پێشین قورتال بووین و خه‌ونا سه‌رخوه‌بوونێ و راگه‌هاندنا كیانه‌كێ تایبه‌ت ب خوه‌ڤه‌ پشتی وێ ژی راگه‌هاندنا ده‌وله‌تا خه‌ون بۆ مه‌. هه‌ر ژ دامه‌زراندنا ده‌وله‌تا عیراقی ل 1921 و هه‌تا رۆژا مه‌، حوكمه‌ت نه‌هاتیه‌ پێكئینان یانژی حوكمه‌ته‌كا عیراقی بهێته‌ راگه‌هاندن نه‌خاسمه‌ ئه‌م لایه‌نه‌كێ ئێكسه‌رین د ڤێ ده‌وله‌تێ دا و پشكه‌كین ژ عیراقێ، لێ پشتی راگه‌هاندنا وان حوكمه‌تان ئه‌م كورد ژ وان حوكمه‌تان ده‌ردكه‌ڤین ب شیانه‌كا ب هێز یانژی و ب ساناهی بێی مافه‌كی یان دانپێدانه‌كێ ب مه‌ وه‌كو گه‌ل كو نه‌ته‌وا خوه‌ هه‌بیت و كیانێ خوه‌، ئه‌ڤ پرسێن هه‌مێ هاتنه‌ روودان ل گه‌ل پرانیا حوكمه‌تێن حوكم ل عیراقێ كرین هه‌ر ژ دامه‌زراندنێ و هه‌تا نوكه‌، واته‌ دیرۆك بۆ پاشڤه‌ دزڤریته‌ڤه‌ و ب ره‌نگه‌كێ ب هێزتر ژ رژێمێن پێشین و ئه‌ڤ چه‌نده‌ ژی ب مخابنیڤه‌ هاته‌ روودان ل گه‌ل دامه‌زراندنا عیراقا ئێكگرتی یا سه‌رده‌م سه‌ره‌رای پرانیا سیاسه‌تمه‌دارێن ل به‌غدایێ د به‌رهه‌ڤ هینگی ل كوردستانێ بوون د ئێك سه‌نگه‌ر دا ل دژی رژێما پێشین!! لێ ژ به‌ر به‌خشینا وان ب ئازادی و دیمۆكراتیێ ئێدی خرابتر لێهاتن ژ رژێما پێشین و ئه‌ڤ چه‌نده‌ دهێته‌ سه‌پاندن ل سه‌ر هه‌ر سێ حوكمه‌تان یێن ده‌سهه‌لاتی ل عیراقا نوو كرین، چو ل سه‌رده‌مێ حوكمه‌تا عه‌لاوی بیت یانژی یان مالكی یان حوكمه‌تا عه‌بادی یا نها ل گه‌ل ژێكجوداهیا دید و نێرینێن وان، لێ هه‌می ژی ئاماژێ دده‌نه‌ هه‌مان ته‌ماكاریان و كه‌ربوكینێ ل دژی كورێن گه‌لێ مه‌ یێ كو هه‌می رێیێن ژیارێ و كه‌رامه‌تێ ل سه‌ر ئه‌ردێ كوردستانێ بۆ ڤه‌كرین ل رۆژێن رژێما رۆخیایی لێ مخابن (خیانه‌ت ل سۆزێ كرن و خیانه‌ت ل وی ده‌ستی كرن یێ قه‌نجی لێ كری و هه‌موو تشت بۆ پێشكێش كرین) لێ راستی دڤێت بهێته‌ گۆتن كو حوكمه‌تا مالكی ماندیترین حوكمه‌ت بوو عیراقا نوو برێڤه‌بری چونكو عیراق كربوو كاڤله‌كی وێرانكارب ته‌قینان و كۆچبه‌ریێ و كه‌شتن ل سه‌ر ناسنامێ چونكو حوكمه‌ته‌كا ئایفه‌گه‌رییی بوو ژ جۆره‌كێ تایبه‌ت چو مینتاكێن وه‌كو وێ نین، كار بۆ به‌رژه‌وه‌ندیا ئه‌جنده‌یێن بیانی دكه‌ت و ده‌وله‌تێنن هه‌ڤسوی دكه‌ت و به‌رژوه‌ندیا ده‌وله‌تا قانوونێ و نوورێن خوه‌ و یا ئه‌جنده‌یێن بیانی ب سه‌ر یا گه‌لێ عیراقی دئێخیت، واته‌ ئه‌و تشتێ حوكمه‌تا مالكی پێ رابووی دیرۆكا مرۆڤاتیێ دێ بۆ كه‌ته‌ گری، حوكمه‌تا مالكی مووچه‌ ژ باژارێن هه‌رێمێ بڕین و ئه‌وا د قانوونا عیراقا نوو دا هاتی كار پێ نه‌كریه‌، ده‌باره‌ی مادێ 140 و گه‌له‌ك مژارێن گه‌وهه‌ری یێن گرێدای گه‌لێ مه‌ واته‌ عیراقا نوو دیده‌ڤانییێ ل سه‌ر ده‌ستێ ڤێ حوكمه‌تا رۆخیانێن ته‌ڤایی دكه‌ت د ناڤبه‌را سونه‌ و شیعام و ئه‌وا ب سه‌رێ ڤی گه‌لێ هه‌ژار هاتی..
و:ئه‌ڤرۆ

86

ئه‌و كه‌سێن راستیان ل ناڤ هه‌ر جڤاكه‌كی دزانن گه‌له‌كن، لێ ئه‌وێن دوێرن باخڤن دكێمن، لێ یێن مفادار ژی ژ ڤه‌شارتنا راستیان هه‌ما هێشتا ب ئێكجاری خرابترن، ده‌مێ نكاری بێده‌نگ ببی ل سه‌ر وێ راستیا تو دزانی، فه‌ره‌ تو باش بزانی ب شێوازێ خوه‌ یێ تایبه‌ت بێژی دا كو تشته‌ك ژ گرنگیا وێ بگه‌هیته‌ ته‌، لێ گۆتنا راستیان ب شێوازه‌كێ نه‌ئارام نه‌ ئه‌و شیوازێ چاكه‌ بۆ گه‌هاندنا وی بۆ گوهێن خه‌لكی دا كو چو تێكدان و نه‌رێنیێن ڤێ راستیا سه‌خت ل جادا گشتی په‌یدا نه‌كه‌ت.
ره‌وشه‌نبیریا سه‌رڤه‌سه‌رڤه‌ چو پسیارێن گرنگ پێَشكێش ناكه‌ت، لێ لێكۆلینا ره‌نگڤه‌دانین ساناهی و ب له‌ز دكه‌ت، له‌ورا نڤیسه‌ر و تۆره‌ڤان و ره‌خنه‌گرێ هزر بكه‌ت كو زمان هه‌ما كۆمه‌كا په‌یڤانه‌ هاتینه‌ ڤه‌گێران دنێڤبه‌را یێن پێشین دا و بووینه‌ ناڤدار، واته‌ فه‌ره‌ ل سه‌ر مه‌ كو شێوازێ وان دوپات بكه‌ین دا ئه‌وا وان به‌رهه‌مدای ئه‌م ژی ببه‌رئینین، ل ڤێره‌ ئه‌م ل به‌رامبه‌ر تێگه‌هشته‌نه‌كا سه‌رڤه‌سه‌رڤه‌ینه‌ بۆ هه‌مان زمانی، واته‌ خه‌لكه‌كێ سه‌رڤه‌سه‌رڤه‌ هه‌نه‌ ب وان په‌یڤان دله‌یزن یێن ژ بزاڤێن له‌یزاندنێ ب راستیان ده‌ردكه‌ڤن و بهایێن زانینێ و مرۆڤاتیێ، لێ گه‌له‌ك ژ وان هه‌ست ناكه‌ن كو ئێكه‌مین ڤان قوربانیان هه‌ر په‌یڤ بخوه‌نه‌ و د ناڤ راستیا وی لایه‌نێ یه‌ یان ئه‌وێ گۆتی. زمان نه‌ ب تنێ كۆمه‌كا په‌یڤان یان زاراڤانه‌، چونكو زمانێ ره‌وشه‌نبیری یێ به‌ر ب گیانه‌كێ دیمۆكراتیا دروستی دچیت، بازنه‌كێ ره‌وشه‌نبیری یه‌ ئه‌و ژی ئه‌ده‌ب و ره‌وشه‌نبیری بخوه‌یه‌، چونكو په‌یڤ د ناڤ سیته‌مێ زمانێ دا رامانه‌كا مه‌زن دده‌ت باندۆره‌ك هه‌یه‌ ته‌ڤلی ئه‌زموونه‌كا مرۆڤاتی یا لڤۆك دبیت، ب ره‌نگه‌كی ئاشكرا بۆ بهایێن ده‌ستنیشانكری وێ ئه‌زموونێ ب ڤان هه‌لویستان ل ڤێره‌ وێراهه‌نێ به‌رزدكه‌ن، چونكو ره‌وشه‌نبیری ب داهێنانێ دهێته‌ نووكرن ب به‌رهه‌ڤبوونا هه‌لگرێ په‌یڤان ب هنده‌ك هه‌لویستان ل دۆر وی تشتی دزڤرن یێ وی كه‌سی یان لایه‌نی دڤێت، چونكو یاریكرن ب په‌یڤان یاریكرنه‌ ب به‌رێن گیانی و هه‌می راستیێن ژیانێ، چونكو ل ڤیره‌ ب تنێ دكارین چریسكێن زمانی ببینین دا كو ئه‌ڤ په‌یڤه‌ ڤێك نه‌كه‌ڤن، بۆ هنده‌ك مه‌ره‌مان كو چو خزمه‌تا هندێ نه‌كه‌ت یا گه‌لێ مه‌ بڤێت و چاڤه‌رێنه‌ ژ سیاسه‌تڤانان ژ ره‌وشه‌نبیریا ریالیست بۆ خزمه‌تكرنا سازیێن ده‌وله‌تێ ب ره‌نگه‌كێ گشتی. هه‌ر ره‌وشه‌نبیره‌ك دزانیت كو زمانێ ره‌وشه‌نبیری هه‌ر په‌یڤه‌كه‌ یان هه‌ر په‌یڤه‌كێ دیرۆكه‌ك و برینه‌ك و رامانه‌ك هه‌یه‌ و نیشانه‌كه‌ ل نیڤا ڤێ دیرۆكێ یا ئه‌م تێدا دژین كو ئه‌ڤرۆ ئه‌و دیرۆكا ژیان و هه‌لویستێن ئه‌دیبی بخوه‌ نه‌ و رامانا خوه‌ و ده‌لاله‌تا خوه‌ و برینا خوه‌ هه‌نه‌ (رامبۆ یان ماركیز یان دیستۆفسكی) چونكو د ڤی هه‌لویستی دا ئه‌م په‌یڤێن وان ددزین بێی كو ئه‌م بزانین یان هه‌ست ب ئازارێن وان بكه‌ین و ئه‌و هه‌لویستێن ئه‌و تێدا بۆرین ل ده‌مێ ژیانا وان. هه‌كه‌ بێژین كو ئه‌دیب ته‌ڤلی كاری سیاسی ببیت، واته‌ ئه‌و دێ سیاسه‌تێ و ئه‌ده‌بی ژی بهه‌ڤرا ژده‌ستده‌ت، چونكو ئه‌ڤه‌ گۆتنه‌ك دروسته‌، پرانیا جاران ئه‌ڤه‌ یا داخوازكریه‌، واته‌ نه‌یا پێدڤیه‌ ژ ئه‌دیبی كو ببیته‌ حزبی یان ئه‌ده‌به‌كی ب زمانێ سیاسه‌تێ بنڤیسیت، لێ یا پێدڤی ئه‌وه‌ كو ره‌وشه‌نبیر راستیان شێلی نه‌كه‌ت یان خوه‌ ل سه‌ر بێده‌نگ بكه‌ت یان ب بێده‌نگیێ گێله‌شۆیێ بكه‌ت، واته‌ خوه‌ نه‌ ئێخیته‌ د ناڤبه‌را ڤه‌ده‌ربوونا ده‌ستكرد و گێله‌شۆیا سیاسی دا، چونكو چو جوداهیێن گه‌وهه‌ری نینن دنێڤبه‌را هندێ دا كو ره‌وشه‌نبیرێ ب گرێبه‌ست كاربكه‌ت ل گه‌ل وه‌زاره‌تا به‌رگریا عیراقێ بۆ ده‌وله‌ته‌كێ كو تانك و زریپۆشێن وێ باژاره‌كه‌ك داگیركریه‌ ل هه‌مبه‌ری گۆژمه‌كی كو یا سه‌ره‌رده‌ریا راست ژده‌ست بده‌ت و نه‌زڤریته‌ ڤه‌ ناڤبه‌را هاتوباتا دۆلاران و ره‌هه‌ندێن گه‌له‌ك بابه‌تان دا، یانژی به‌رتیلان وه‌ردگریت یان پاداشتێن وه‌رزانه‌ ژ ڤێ حزبێ یان یا دیتر یان ڤی لایه‌نی و یێ دیتر، ل هه‌مبه‌ری كاره‌كێ كێم ب رۆله‌كێ نه‌باش، هه‌ر وه‌سا په‌سنا رۆلێ موهه‌رجێ سیاسی دئینیت ل دژی داگیركرنێ ژی بۆ رازه‌مه‌ندیا هنده‌ك ده‌سهه‌لات و لایه‌نێن تایبه‌ت، ل ده‌مێ كه‌سه‌ك دبێژیت كو ئه‌و ئه‌دیب و ره‌وشه‌نبیره‌ و به‌رتیلێ وه‌ردگریت ب دزیڤه‌ یان ب ئاشكه‌رایی ڤه‌، ل سه‌ر كیستێ وه‌لات و ملله‌تێ خوه‌، ژ پێخه‌مه‌ت ڤان دۆلاران و تو یی خه‌ندقی هه‌تا حه‌فكێ چونكو د بیاڤێ سیاسه‌تێ دا كاردكه‌ی و ل هنده‌ك ئاراسته‌یان كو خاپاندنا هنده‌ك ره‌وشه‌نبیران دكه‌ن كو ئه‌و ژی وه‌كو ته‌ د خاپینۆكن كو راده‌كی بۆ ته‌ نادانن، واته‌ چو مفا دوێ ئێكێ دا هه‌یه‌ بۆ ڤه‌شارتنا ڤان راستیان ل وان خاپینۆكان كو ره‌وشه‌نبیری و ئه‌ده‌بی گه‌نده‌ل دكه‌ن بۆ خاترا چه‌ند دۆلاره‌كێن كێم كون تشته‌كێ ژێ بهێت یان نه‌، نه‌خاسمه‌ زه‌نگینی زه‌نگینیا دلی و ره‌وشتی و ڤیانا وه‌لاتی یه‌ و مه‌ گه‌له‌ك دوژمن هه‌نه‌ ، ئه‌ڤجا پا چاوا ئه‌م ل هه‌رێمێ دژین و مه‌ چه‌ندین دژومن هه‌نه‌ خرابیێ بۆ مه‌ و هه‌رێمیً و گه‌لێ وێ دخوازن، ئه‌م ل ڤێره‌ گازندان ناكه‌ین ژ هندكان كو قه‌نجی بۆ مه‌ نه‌ڤێت و ئه‌و نه‌ك كوڕێن هه‌رێمێنه‌، لێ ئه‌م مخابنیێ ب وان نڤیسه‌ر و ره‌وشه‌ه‌نبیران دبه‌ین كوڕێن ڤێ هه‌رێمێنه‌ و ئه‌ڤ شه‌رمزاریه‌ ل سه‌ر خوه‌ قه‌بوولكریه‌ ل سه‌ر كیستێ وه‌لاتی، ئه‌ڤرۆ ئه‌م ل گه‌ل دیاركرنا راستیانه‌ بۆ ملله‌تێ دا ب گیانێ داهێنان و پێشكه‌فتنێ بژین و چو گرنگیێ نه‌ده‌ینه‌ ئه‌و گه‌نده‌لێن په‌رتیلان دده‌ن چه‌ندی پله‌یا وان یا حكومی و حزبی یا گرنگ بیت، چونكو به‌رژه‌وه‌ندیا هه‌رێمێ ل ءسه‌ر هه‌ر تشته‌كی دایه‌.
و: ئه‌ڤرۆ

75

رۆژه‌ڤا مه‌ بوویه‌ باژارێن پترۆدۆلار كو پرانیا پارێزگه‌هێن عیراقا ئێكگرتی یێن به‌رهه‌مهێنه‌ر بۆ پترۆلێ كار دكه‌ن ل سه‌ر چنینا وی به‌رهه‌می ب رێیا بریارێ و ته‌رخانكرنێ، كو ئه‌و ژی دۆلاره‌ بۆ هه‌ر به‌رمیله‌كا پترۆلێ یا ئه‌ڤ پارێزگه‌هه‌ به‌رهه‌مدده‌ت، ئه‌و ژی پرۆژێ (پترۆدۆلاره‌).
ڤی پرۆژه‌ی پێشوازیه‌كا جه‌ماوه‌ری یا به‌رفره‌ه و په‌سنینه‌كا ئابووری یا مه‌زن بده‌ستخوه‌ڤه‌ ئینابوو، نه‌خاسمه‌ كو ب حوكمێن به‌ندا 121 ژ دستووری هاتبوو دی و پشتی ته‌رخانكرنا به‌رهره‌كا یه‌كسان ژ داهاتێن ڤه‌رێژ بۆ هه‌رێمێ و پارێزگه‌هان دهێت كو داهاتیێ وێ یێن لۆكال یێن هه‌ر پارێزگه‌هه‌كێ ل به‌رچاڤ بهێنه‌ وه‌رگرتن، چونكو ئه‌ڤ چه‌نده‌ دكاریت پرۆسا ئاڤه‌دانكرن و ئاڤاكرنا باژارێن پترۆلێ ده‌ردئێخن ب له‌زبێخن و به‌رزببنه‌ ئاستێ خزمه‌تگوزاریێ كو دێ ب ره‌نگه‌كێ مه‌زن پشته‌ڤانیێ كه‌ت بۆ پالڤه‌دانا تێكۆشانێن لۆجستیا لۆكال یا وان پارێزگه‌هان بۆ
دابینكرنا باشتیرن خزمه‌تان بۆ وه‌لاتیان، ل ژێر بلندبوونا بهایێن پترۆلا خاڤ یا جیهانی و باندۆرا وێ یا ئه‌كتیڤ ل سه‌ر ئاستێ بودجه‌یا ته‌رخانكری بۆ ئاڤه‌دانیێ و گه‌شه‌پێدانێ ل وه‌لاتی ب ره‌نگه‌كێ گشتی ئه‌ڤ پرۆژه‌ دێ هاریكاریا ڤان پارێگه‌هێن به‌رهه‌مهێنه‌ری پترۆلێ كه‌ت یێن هاتینه‌ پشتگوهخستن ژ خه‌مساری و ئاریشه‌ێن خزمه‌تگوزتاری یێن مه‌زن ل ژێر رژێما رۆخیایی ل پاش خوه‌ هێلاین. ئه‌ڤ پرۆژێ پترۆدۆلار هاتیه‌ بۆ راستڤه‌كرنا ڤان پارێزگه‌هان و ئه‌و ته‌حمولا كری ژ باندۆرێن نێگه‌تیڤ یێن ژ به‌رئینانا پترۆلێ دهێنه‌ پێش وه‌كو تیكدانا ژینگه‌هێ و ده‌رده‌سه‌ریێن ساخله‌می یێن دیتر، ل گه‌ل نه‌بوونا ژێرخانا پێدڤی بۆ پرۆسا ئاڤه‌دانیێ و گه‌شپێدانێ و هه‌موو كێماسیێن په‌یدابووین د خزمه‌تگوزاریان دا و بلندبوونا رێژه‌یێن بێكاریێ و كاركرن بۆ دانانا راده‌كێ ب ڤی پرۆژه‌یی، ئه‌و بخوه‌ مافێ ڤان پارێزگه‌هان مفایی ژ سامانێ نخوه‌ وه‌رگرن كو مافه‌كێ وێ یێ ره‌وایه‌ ل هه‌مان ده‌می و پێدڤی بجهئینانا پرۆژێن خوه‌ د چه‌ندین بیاڤان دا كو خوه‌ ژ ڤی ژیوارێ خرابناك قورتال بن و ئه‌و ده‌رده‌سه‌ری كێم ببن و هه‌وێن ئاڤه‌دانیێ بكه‌ن و ئاڤاكرنا تشتێ پێدڤی ژ سامان و داهاتییان، كو قه‌بارێ وان هنده‌ هه‌كه‌ هنده‌ك وه‌لاتان هه‌با نوكه‌ دیمه‌نێن عیماره‌ و ته‌لارێن به‌ر ئه‌سمانی ل شوونا وان كاڤلان بوون، ئه‌ڤجا ما چێدبیت كو باژاره‌كێ وه‌كو كه‌ركووكێ كو زه‌نگینترین باژارێن جیهانێ یه‌ بۆ به‌رهێنانا پترۆلێ كو ده‌وربه‌ری ڤان كانیێن پترۆلێ خانیێن وان ژ هه‌ریێ و جاده‌یێن وان د رۆخیایی بن و خه‌لكێ وێ د بێبه‌هر بن ژ خێر و خێراتێن ئه‌ردێ خوه‌، ئه‌ڤجا ئه‌ڤه‌ یه‌ داگیركرن!! یا پێدڤی ئه‌ڤرۆ ئه‌وه‌ كو باژارێن پترۆلێ پاشه‌رۆژه‌ك هه‌بیت بۆ تێكۆشانان كو كه‌یسا خوه‌ ژ ڤان داهاتان بزانن بۆ ڤه‌ژاندنا ره‌وشا ئابووری و دارای و خزمه‌تگوزاری بۆ كوڕێن ڤان پارێزگه‌هان، ل ده‌سپێكێ چونكو هه‌كه‌ مه‌ ئه‌ڤ په‌یڤینا خوه‌ به‌راورد كر ل گه‌ل به‌رئینانا كه‌ركووكێ بۆ نموونه‌، لێ ئه‌م دێ ڤان ده‌رده‌سه‌ریان زانین یێن ڤێ پارێزگه‌ها كوردی یا دكه‌ڤیته‌ د ناڤبه‌را هاتوباتا به‌ندا دستووری یا 140. ئه‌ڤرۆ فه‌ره‌ ڤه‌كۆلین و پلانێن ب ئۆمێد بهێنه‌ دانان و پرۆژێن ستراتیری بهێنه‌ ده‌ستنیشانكرن ل سه‌ر ئه‌ردێ ژیواری و بهێنه‌ جێبه‌جێكرن نه‌ك هه‌ما تنێ ب ئاخفتن بیت نه‌ بێته‌ پێشخستن و نه‌ پاشخستن، واته‌ كاركرن ژ پێخه‌مه‌ت مفاوه‌رگرتن ژ وان گۆژمێن هه‌نێ و ب تایبه‌ت (كه‌ركووك) یا بریندار ژ رژێما رۆخیای و رژێما حوكمه‌تا عیراقا ئێكگرتی یا نها، واته‌ مه‌ مفاورگرتنا كاریگه‌ر و ئاشكرا دڤێت ژ سامانێ نوێ بۆ به‌رژه‌وه‌ندیا كوڕێنن كه‌ركووكی.
و: ئه‌ڤرۆ

87

خۆیایه‌ كو ره‌وشا هه‌رێمێ نه‌ه‌كو یا هه‌موو پارێزگه‌هێن دی یێن عیراقێ یه‌ و ب پله‌یا 360 به‌ره‌ڤاژی وێ یه‌، ئه‌ڤه‌ ژی ژ ئه‌نجامێ ئیراده‌ی ملله‌ت و حیكمه‌تا سه‌ركرده‌یا هه‌رێمێ یه‌، لێ پشتی هاتنا ڤێ پێلا بارۆڤا شێلی ژ كه‌ربوكینێ و تیرۆرا داعش یا تاوانبار و خورتبوونا گه‌نده‌لیێ و كریارێن هنده‌ك میلیشیاتێن كه‌یسا خوه‌ ب ڤان كاودانان دبینن، په‌قینان و كریارێن دزینا مرۆڤان و دیتنا ته‌رمێن نه‌نیاس و به‌رزه‌بوونا ملیاران ژ گه‌نجینا عیراقا ئێكگرتی كو باندۆرا خوه‌ ل سه‌ر ئاسایشا گشتی هه‌یه‌ و ڤالنجیكرنا ژیانا گشتی ل سه‌رانسه‌ری عیراقێ، ئه‌ڤه‌ ژ لایه‌كی ڤه‌ و ژ لایه‌كێ دیڤه‌ باندۆرا وێ ل سه‌ر بودجا گشتی و تێكچوونا ژیانا گشتی ل سه‌رانسه‌ری گشتی و هه‌می بیاڤێن ژیانا خزمه‌تگوزاری كو زیانداربوویه‌ ب سیاسه‌تێن حوكمه‌تا مالكی یا پێشین یا كو وه‌ك ئه‌وره‌كێ ره‌ش بوو ل هنداڤی عیراقێ، ئاسایشا هه‌رێمێ و پاشه‌رۆا وێ گرێدای ناڤه‌ندێ یه‌ ب ره‌نگه‌كێ راسته‌وخوه‌ و هه‌ر وه‌سا وه‌لاتێن ده‌وروبه‌ر د ڤێ قووناغا نازك دا، چونكو بابه‌تێ ئاسایشێ گرێدای ژیانێ و به‌رقه‌راریا گشتی یه‌ بۆ هه‌ر گه‌له‌كی بخوازیت پێشبكه‌ڤیت به‌ر ب كنارێ ئێمن و ئاڤاكرنا پاشه‌رۆژا خوه‌. ره‌وشا هه‌رێمێ ئه‌ڤرۆ ژ به‌ر چه‌ندین فاكته‌ران یا ئه‌كتیڤه‌ كو پێدڤیه‌ پتر ل سه‌ر راوه‌ستان و داكۆكیكرن ل سه‌ر بهێته‌ كرن ئه‌و ژی ئه‌ڤه‌نه‌:
1. پێرابوونێن هوور یێن پێدڤی بۆ دووڤچوونا ناسنامێن هه‌می كه‌سێن ژ ده‌ڤه‌ری هه‌رێمێ دهێن هه‌رێمێ، ئالیه‌ته‌كا ب تێر و ته‌سل دڤێت، سه‌ره‌رای ئه‌وا هه‌یی.
2. به‌لاڤه‌كرنا ره‌وشه‌نبیریا ئاسایشێ نه‌ ب تنێ د ناڤ وه‌لاتیێن هه‌رێمێ دا، لێ هه‌ر وه‌سا هه‌می خه‌لكێ بیانی و ئاواره‌ و كه‌سێن دهێن، چونكو ئه‌ڤه‌ ئه‌ركه‌ نه‌ بتنێ د كه‌ڤیته‌ سه‌ر ملێن ده‌زگه‌هێن ئه‌منی.
3. به‌رده‌وامیپێدانا سیاسه‌تا ڤه‌كری و ب به‌لانسه‌كا نه‌رم ل هه‌مبه‌ر حوكمه‌تا ناڤه‌ندێ و ده‌وله‌تێن هه‌ڤسوی هه‌میان، ب تاییه‌ت ژی هه‌ردو جیران(توركیا و ئیران) ب هه‌می وان په‌یوه‌ندیێن مه‌ ب وان ڤه‌ گرێدده‌ت و پارستنا ئاشتی و به‌رقه‌راریا ده‌ڤه‌رێ. چونكو ئاسایشا مه‌ و سه‌رقامگیریا مه‌ دیمه‌نێ مه‌ نیشا خه‌لكی دده‌ت.
4. ئازدیا ده‌ربرینێ و یا تاكه‌سی و مافێ مرۆڤی دڤێت ب هوشیاری سه‌ره‌ده‌ری ل گه‌ل بهێته‌ كرن و به‌لانسه‌كا گونجای هه‌بیت كو روویێ شارستانی یێ مه‌ هه‌ر بمینیت میناكه‌ك، چونكو هه‌می گرۆپ و خوه‌دی دوورنێن نزم بزاڤان دكه‌ن ڤی روویێ پاك شێلی بكه‌ن و ب هه‌ر رێیه‌كا هه‌بیت.
5. دووڤچوونا پرۆپاگنده‌یێن خربناك یێن دهێنه‌ كرن، كو به‌ربه‌ڤاژی ره‌وشا ئارام ئالۆز بكه‌ن، كا ژ كیڤه‌ دهێن و ژ لایه‌كێ خه‌لكه‌كێ گومانلێكری ڤه‌ دهێن.
6. هوشیاری ل سه‌ر فاكته‌رێ دینی و كونترۆلكرنا وی چونكو لایه‌نێن خراب و دوژمنێن ملله‌تێ كورد كه‌یسا خوه‌ ل ڤێ فاكته‌ری دگرن.
7. پشته‌ڤانكرنا هێزێن پێشمه‌رگه‌ی ب هه‌می ره‌نگان چونكو دشه‌ره‌كێ راسته‌وخوه‌ دا نه‌ ل گه‌ل داعشا خویناوی، هه‌می ب هه‌ڤرا راوه‌ستن بۆ خوه‌رتكرنا ڤێ ته‌خێ چونكو ئه‌ون مه‌ ژ ڤێ مه‌ترسیێ دپارێزن.
و: ئه‌ڤرۆ

90

هه‌می جیهان دزانیت كو پێشمه‌رگێن قاره‌مان یێن شه‌ڕێ داعشا تیرۆرست دكه‌ت ل شوونامرۆڤاتیێ (مرۆڤاتیا ده‌ولی و پره‌نسیپیًن وێ یێن پاك) ئه‌و پره‌نسپیێن خودێ ته‌عالا ل سه‌ر ئه‌ردی پیرۆز كرین، ئه‌ڤ مرۆڤاتیا داعشێ خواستی ل كێمیێ بده‌ت ل ژێر چه‌ندین بناڤكرنان د ناڤ مێشكێن وان یێن نه‌ساخ دا، ئه‌ڤرۆ گه‌لێ هه‌رێمێ ل سه‌رانسه‌ری كوردستانێ ل سه‌ر هێلا به‌رسینگگرتنێ راوه‌ستاینه‌ د ناڤبه‌را هێزێن راستیێ و حه‌قیێ دا پێشمه‌رگێ قاره‌مان ل دژی تاریكخوازاێن داعش و هه‌ر لایه‌نێ ل پشت وان دراوه‌ستیت و پشته‌ڤانیا تیرۆرا وان دكه‌ت، ئه‌ڤ شه‌ڕێن ل دژی وان هاتینه‌ كرن ب سه‌ركرداتیا سه‌رۆك بارزانه‌ هه‌ر ژ ده‌سپێكێ وانه‌یه‌ك بوو بۆ هه‌می جیهانێ كو سه‌ركرده‌ ل خۆش و نه‌خۆشیان ل ئاشتیێ و ل شه‌ری ل پێشیێ یه‌، واته‌ به‌رهه‌ڤیا وی ل به‌رۆكێن شه‌ری و ل هه‌می به‌ره‌یێن شه‌ری و دانانا پلانێن له‌شكری رامان و بهایێن خوه‌ ل سه‌ر ئه‌ردێَ ژیواری هه‌نه‌، ده‌رباره‌ی دۆزا مه‌ یا جیهانی یا شه‌ری ژپێش جیهانێ دكه‌ین، ژ وان رامانان:
به‌ری هه‌ر تشته‌كی ئه‌م وه‌كو نه‌ته‌وه‌ (كوردی) ل سه‌ر ڤی ئه‌ردی دژیت ل گه‌ل نه‌ته‌وێن دیتر، مه‌ دوژمن و هه‌لگرێن كه‌ربێ، ئه‌م مله‌ته‌كین حه‌ز ژیانا ئاشتیێ دكه‌ت بۆ خوه‌ و بۆ كه‌مینه‌ و نه‌ته‌وێن دیتر ژی، مه‌ ژی وه‌كو هه‌میان زمانێ خوه‌ هه‌یه‌، لێ ئه‌ڤ زمانه‌ بۆ وان ئاریشه‌كا مه‌زنه‌، ئه‌م ملله‌ته‌كین مه‌ باوه‌ری ب دیموكراتیێ هه‌یه‌ بۆ هه‌می گه‌لێن جیهانێ، لێ ئه‌و به‌ره‌ڤاژی ڤێ چه‌ندێنه‌، ئاریشا مه‌ ژی ئه‌وه‌ كو ئه‌م ملله‌ته‌كین حه‌ز ژ خوه‌پێشخستنێ دكه‌ین د هه‌می بیاڤان دا، لێ ئه‌و حه‌زژ ڤێ چه‌ندێ ناكه‌ین، ئه‌م ژی ل گه‌ل سیسته‌مێ جیهانی یێ نوو خوه‌ پێشدئێخین،’ له‌ورا ئه‌م دێ مینن هستریه‌ك د ناڤ چاڤێن واندا و دێ مینن به‌رهنگاریێ ژ خوه‌ و مرۆڤاتیێ بكه‌ین هه‌تا دووماهی رۆژ ژ یانا خوه‌. كه‌ساتیا بارزانی ل به‌رۆكێن شه‌ڕی هه‌ستیاریه‌كا گشتی ل ده‌ف پێشمه‌رگه‌ی چاندیه‌ كو مه‌سعود بارزانی ئه‌وه‌ باب و برا مل ب ملێ پێشمه‌رگه‌ی رادوه‌ستێت بۆ به‌رگریكرن ژ ناڤ و ئاخ و دیرۆكا گه‌لێ مه‌ یێ خه‌باتكه‌ر بۆ پاراستنا ده‌ستكه‌فتیێن پشتی 2003 و هه‌تا نها ل دژی هێزێن تیرۆر و خرابیێ و نه‌زانین و تاراتیێ.
ب هه‌مان ده‌می به‌رهه‌ڤیا باب و برایێ بارزانی ل به‌رۆكێن شه‌ری دهێته‌ هه‌ژمارتن وه‌كو فاكته‌ره‌كێ ده‌روونی و مۆرالی بۆ هه‌می شه‌رڤانان ل به‌رۆكێن شه‌ری، ئه‌ڤه‌ ژی تشته‌كێ گرنگه‌ و زێندی یه‌ د پیڤاژۆیا له‌شكری دا و شه‌رێ سه‌رده‌م، چونكو ڤان فاكته‌ران هنده‌ك باندۆرێن دیتر هه‌نه‌ ل سه‌ر خێزان و كه‌سوكارێن شه‌رڤانان ل ڤان شه‌ران رۆژ بۆ رۆژێ. گومان تێدا نینه‌ كو هه‌می شه‌رێن هاتینه‌ كرن یێن بوورین و یێن نوكه‌ ل سه‌ر (بیروباوه‌یێ ب دۆزێ) یه‌ واته‌ ئه‌م ئه‌ڤرۆ شه‌رێ ڤان داعشان دكه‌ین ب باوه‌ریه‌كا پڕ موكم، چونكو ئه‌م ل دراستین و ئه‌و د نه‌حه‌ق، ئه‌م نه‌چوویه‌ سه‌ر ئه‌ردێ وان، لێ ئه‌وان زۆری ل مه‌ كریه‌ ل سه‌ر باژێرێن مه‌ یێن سه‌قامگیر، ل هه‌مان ده‌می فاكته‌ره‌كێ دیتر ل جه‌م مه‌ په‌یدا دبیت ئه‌و ژی باوه‌ریه‌ ب (شه‌ڕی)، ئه‌م به‌رگریێ دكه‌ین ژ ئه‌رد و شه‌ره‌فا خوه‌ و خێزانێن خوه‌ رۆژانه‌ ئه‌م وانه‌كێ دده‌ینه‌ وان داعشان كو دێ دیرۆك ل سه‌ر په‌یڤیت و به‌ره‌باب دێ بۆ هه‌ڤدو ڤه‌گوهێزن، ئه‌ڤ وانه‌ دێ بۆ وان بیت یێن خوازۆكیێ بكه‌ت كو خوه‌ نێزیكی باژێر و باژێركێن مه‌ بكه‌ت. ئه‌وا پێشمه‌رگێن قه‌هره‌مان پێشكێش دكه‌ن ژ خوین و شه‌هیدان بۆ شه‌ركرنا داعشان ل سه‌ر ئه‌ردێ مه‌ ل شوونا جیهانێ، وانه‌كا گه‌له‌كا مه‌زنه‌ ب گرنگیا خوه‌ بۆ گشت وه‌لاتێن جیهانێ و ملله‌تێن پێشكه‌فتی یێن باوه‌ری هه‌یی ب مافێن مرۆڤی و مرۆڤاتیا ده‌ولی، واته‌ ئه‌م شه‌ڕێ ڤان داعشان دكه‌ین ب ڤێ خوینا پاك ل شوونا مرۆڤاتیا ده‌ولی هه‌می په‌رله‌مانێن جیهانێ هاژۆتین كو براوه‌ستن ل گه‌ل كوڕێن گه‌لێ هه‌رێمێ و پێشكێشكرنا ده‌ستێ هاریكاریێ ژ ده‌وله‌تێن هه‌ڤپه‌یمان ب ره‌نگه‌كێ له‌شكری. هه‌ر ده‌م ملله‌تێ مه‌ دبێژیت سوپاس بۆ خودێ كو ئه‌ڤ هه‌رێما مه‌ كریه‌ نعمه‌ته‌ك و ڤێ سه‌ركرداتیا وێ كو ل پێشیا به‌رۆكێن شه‌ری یه‌، كو بۆ جیهانێ هاتیه‌ سه‌لماندن كو هه‌رێما هێله‌كا سۆره‌ نابیت بهێته‌ به‌زاندن، ئه‌ڤه‌ ژی جهێ شانازیێ یه‌ بۆ هه‌ر كه‌سێ ل سه‌ر روویێ هه‌رێمێ دژیت. بێگومان به‌رگریكرن ژ ئه‌ردی و مال و شه‌ره‌فێ نه‌هاتیه‌ ژ ڤالاهیه‌كێ یان دیاریه‌كه‌ ژ ئه‌سمانی بۆ هه‌ر گه‌له‌كی ژ گه‌لێن جیهانێ، لێ ئه‌ڤ تشته‌ دهێت ب رێیا قوربانیان و رووبارێن خوینێ و شه‌هیدان كو بگه‌هینه‌ ئه‌وێ چه‌ندا گه‌لێن دیتر گه‌هشتینێ به‌ر ب ئارمانج و ئازادیا خوه‌ و پێشكه‌فتن، ئه‌م ل هه‌رێمێ شه‌هیدان و قوربانیان دده‌ین دا بگه‌هینه‌ ئارمانجا خوه‌ یا گشت گه‌لێ كورد بۆ دانانا ده‌وله‌تا كوردی ل پاشه‌رۆژا نێزیك ل سه‌ر ئه‌ردێ ژیواری، گه‌له‌ك ملله‌تان ب هزاران قوربانی داینه‌ لێ هێزێن سیاسی یێن مه‌زن ل گه‌ل نه‌راوه‌ستاینه‌، له‌ورا سوپاس بۆ خودێ كو ئه‌ڤ راوه‌ستانا ده‌وله‌تین مه‌زن ل ده‌ف هه‌بوویه‌. ب ریێا ڤان شه‌ران گه‌له‌ك ژ ده‌وله‌تێن دۆست و كه‌ساتیێن سیاسی گه‌هشتینه‌ هه‌رێما كوردستانێ و هه‌ژماره‌كا مه‌زن ژ به‌رپرسێن له‌شكری و سیاسه‌تڤان و شیره‌تكاران بخوه‌ڤه‌ دگریت، ل هه‌مان ده‌می پرانیا وه‌لاتێن جیهانێ هاتینه‌ ل گه‌ل هه‌رێمێ و چه‌ندین كه‌لوپه‌لێن له‌شكری پێشكێشی هه‌رێمێ كرین، ڤان وه‌لاتان زانی كا هێزا پیشمه‌رگه‌ چه‌نده‌.

106

هه‌ر ژ سالا 2003 و هه‌تا نها هه‌ر وه‌كو ئه‌م ده‌وله‌ته‌ك د ناڤ ده‌وله‌ته‌كێ داینه‌، جۆره‌كێ سه‌ربه‌خوه‌یێ كه‌فتیه‌ ده‌ست مه‌، هه‌لبه‌ت ژ بلی ده‌ڤه‌رێن ڤه‌قه‌یتایی كو دكه‌ڤنه‌ ل ژێر به‌ندا 140 ژ دستوورێ عیراقێ، هه‌ر وی ده‌می و هه‌تا نها پرۆسازێتنا په‌نابه‌ران یا به‌رده‌وامه‌ بۆ ناڤ خاكێ هه‌رێمێ ژ به‌ر وێ سه‌قامگێریا هه‌ی، نه‌مازه‌ لایه‌نێ ئه‌منی كو ئێكه‌مین فاكته‌ره‌ ژ بیاڤێن ژیانێ چونكو بێی ئاسایش ژیانێ چو رامانا خوه‌ نینه‌، رۆژ بۆ رۆژ هه‌ژمارا په‌نابه‌ران به‌ر ب زێده‌بوونێ یه‌، چونكو ئه‌و هه‌مبێزا گه‌رمه‌ بۆ هه‌میان بێی جوداهی، سه‌رژمێریا وان یا نێزكی ملیۆن و نیڤان دبیت، د هه‌رێمه‌كا بچووك دا وه‌كو یا مه‌ كو شیانێن كێم هه‌نه‌ ژ لایێ ژێرخانا ئابووری ڤه‌ كود بیت تێرا ڤێ هه‌ژمارا زۆر نه‌كه‌ت، چونكو به‌ری روودانان ژی ژی ژ پارێزگه‌هێن (مووسل، سه‌لاحه‌دین، دیالا، كه‌ركووك) هاتینه‌، كو هه‌رێم بۆ خوه‌ كریه‌ جهێ ژیارێ دوور ژ تشتێ دهێته‌ روودان ل حوكمه‌تا ناڤه‌ندێ، ئه‌ڤ هه‌ژمارا زۆر ئه‌ڤرۆ پێدڤی ل سه‌ر راوه‌ستانه‌كا هووره‌ و خواندنكا بابه‌تیانه‌ ب تایبه‌ت ل ڤان بارودۆخێن سه‌خت، كو پلانه‌كا موكم و هنده‌ك ده‌ستێن داهێنه‌ر هه‌بن ڤێ قه‌یرانێ چاره‌سه‌ركه‌ن، نه‌مازه‌ و ئه‌م یێن د شه‌ره‌كی دژوار دا ل هه‌می میحوه‌ران، له‌ورا ئه‌ڤ هه‌ژمارا زۆر پێدڤی ب سه‌رراوه‌ستانه‌كا نێڤده‌ولی یا ژ دل هه‌یه‌، سه‌ره‌رای وی راوه‌ستیانا مللی یا خه‌لكێ مه‌ پێشكێشكری ژ هه‌می پێدڤیێن ژیانێ وه‌كو ئه‌ركه‌كێ مرۆڤاتی به‌ر كو ئه‌ركه‌كێ نه‌ته‌واتی و ره‌وشتی بیت، چونكو ژبلی ڤێ چه‌ندێ ئه‌م پێدڤی ب یه‌كه‌یێن ناڤه‌ندی و نه‌زیه و دلسۆزین كاری دكه‌ن بۆ كاروبارێن په‌نابه‌ران دوور ژ گه‌نده‌لیێ و كه‌یسا ڤان مالیه‌تان بۆ به‌رژه‌وه‌ندیا هنده‌ك كه‌سان یێن ل دووڤ وێ گۆتنێ دخه‌بتن یا دبێژیت(موسیبه‌تێن خه‌له‌كی بۆ خه‌له‌كی مفانه‌) ئه‌و كه‌سا د ڤێ ره‌وشێ دا دبین و ژ لایه‌كێ دیڤه‌ برایێن مه‌ یێن پێشمه‌رگه‌ ل هه‌مه‌ به‌رۆكێن شه‌ری د شه‌ره‌كی شه‌ره‌فێ دا به‌رگرێی ژێ دكه‌ن، دخوازم بێژم كو چپكه‌كا گه‌نده‌لیێ دبیته‌ تشته‌كێ مه‌زن زیانێ دگه‌هینته‌ ناڤوده‌نگیا هه‌رێمێ و به‌رژه‌وه‌ندیا گشتی و د ئه‌نجامدا دبیته‌ خیانه‌ته‌كا مه‌زن ل ڤان قه‌هره‌مانان ییچن خوینا درێژن و گیانێ خوه‌ پێشكێش دكه‌ن. چونكو تشت ناهێته‌ ڤه‌شارتن نه‌مازه‌ جیهان بوویه‌ گونده‌كێ بچووك هه‌ر ئێك ل دۆر یێ دی یێ ڤه‌كریه‌ ب رێیا میدیایێ و تۆرێن جڤاكی كو هه‌می راستی دهێنه‌ به‌لاڤه‌كرن و دیمه‌نێن تراژیدی یین هنده‌ك په‌نابه‌ران یێن تراژیدی نیشا هه‌میان دده‌ن، لێ مخابن هیڤی و ده‌سپێشخه‌ریێن گه‌لێ كوردستانێ و حوكمه‌تی بهێنه‌ په‌راوێزكرن یێن ڤان ئاواران چونكو ئه‌وان یا ل سه‌ر خوه‌ راكرن، هه‌روه‌سا ته‌خا هونه‌رمه‌ندان ژی كو گرنگژینێ بزڤریننه‌ روویی وان، لێ ل سه‌ر ده‌ستێ هنده‌كان كو پێدڤی ناكه‌ن بهێنه‌ ده‌ستنیشانكرن و هه‌می تشت ددیارن،لێ یا گرنگ ئه‌وه‌ هنده‌ك ژ ده‌زگه‌هێن میدیایی ژی هنده‌ك راستیان نه‌كه‌نه‌ به‌هانه‌ بۆ ئه‌جنده‌یێن سیاسی وه‌كو خوه‌ بۆ خه‌لكی نیشا بده‌ن و مه‌له‌ڤانین د ئاڤێن شیلی دا بگرن، چونكو بارێ هه‌رێمێ ژی زۆر گرانتر لێهاتیه‌ ژ قه‌بارێ خوه‌ ب تایبه‌ت یێ پارێزگه‌ها دهۆكێ.
و: ئه‌ڤرۆ

69

هه‌ر ژ سالا 2003 و هه‌تا نها حوكمه‌تا هه‌رێمێ وه‌كو شانا مێشێن هنگڤینی یه‌ بۆ كێشا ئه‌من و ئێمناهیێ كو گرێدای ژیانێ و به‌رقه‌رارێ یه‌ ب گشتی بۆ گه‌لێ هه‌رێمێ، بێگومان كێشه‌یا ئه‌منێ هندا گرنگه‌ بۆ هه‌ر گه‌له‌كی بخوازیت پێشبكه‌ڤیت به‌ر ب پێش د هه‌می وارێن ژیانێ دا، ده‌زگه‌هێن ئه‌منی ل هه‌رێمێ كو ئاسایش و هێزێن ئه‌منا ناڤخوه‌یی ب ره‌نگه‌كێ سه‌ره‌كی، لایه‌نێ دیتر ژ ڤی بازنێ ئه‌منی هێزێن پاسه‌وانی سنۆری یه‌ و هێزێن پێشمه‌رگه‌ی، لێ لایه‌نێ دیتر و گرنگتر ژی (ملله‌ته‌) چونكو ئه‌ون چاڤێ هشیار ل هه‌ر جهه‌كی بۆ ڤان ده‌زگه‌هان، چونكو ب رێیا كوڕێن ڤی ملله‌تی كونترۆل دهێته‌ كرن ل سه‌ر ره‌وشا گشتی ده‌مێ په‌یوه‌ندیێ دكه‌ت ب دۆخه‌كێ نه‌ ل بار گه‌فێ ل ئاسایش و ئه‌من و ئاشتیا هه‌رێمێ دكه‌ت، واته‌ به‌رقراریا ئاسایشێ نائێت ب رێیا گرۆپه‌كێ یان لایه‌نه‌كی چونكو په‌نده‌ك دبێژیت (ده‌ستێ ب تنێ ده‌نگ ژێ نائێت) واته‌ هه‌می ده‌زگه‌هێن ئه‌منی و كوڕێن ملله‌تی ئێك هه‌لویستن بۆ سه‌قامگیریا ئاسایشێ ل سه‌رانسه‌ری هه‌رێمێ، ئه‌ڤرۆ حوكمه‌تا هه‌رێمێ سیاسه‌تا ڤه‌بوونێ بكاردئینیت و به‌لانسا نه‌رم ل گه‌ل هه‌می جیهانێ ب تایبه‌ت توركیا و ئیرانیًَن هه‌ڤسوی ڤه‌ ل گه‌ل ل به‌رچاڤوه‌رگرتنا بریارا سه‌ربه‌خوه‌ یا كوردستانی، ب ڤێ حیكمه‌تا سیاسی، حوكمه‌تا هه‌ریًَمێ شیا په‌یوه‌ندیێن رێزگرتنێ گرێبده‌ت ب به‌رژه‌وه‌ندیێن لێكگوهۆر، نه‌خاسمه‌ توركیا ل هه‌مبه‌ری جیهانێ ره‌هه‌ندێن ئه‌كتیڤ هه‌نه‌ و ب ڤێ چه‌ندێ بوویه‌ هێزه‌كا ئابووری یا مه‌زن و ب وێ سیاسه‌تا ل به‌رامبه‌ر كوردان بكارئیایی چه‌ند مفایێ وێ تیدا بوو، ئێك ژ وان نیشانان ئه‌و بوو سه‌ره‌دانا ئه‌حمه‌د داود ئوگلۆ بۆ هه‌ولێرێً، چونكو ئاسایشا هه‌ر ئالیان یا پێكڤه‌ گرێدایه‌. له‌ورا ژی ئه‌ڤ رێخراوێن تیرۆری بزاڤان دكه‌ن كو زیانێ و ترسێ ب هه‌ر رێكه‌كێ بگه‌هیننه‌ هه‌رێمێ بۆ تێكدانا ڤێ پێشڤه‌چوونێ ل هه‌ر گونده‌كی یا باژێره‌كی، لێ كورێن هه‌رێمێ ژ ئاسایشێ و مله‌تی ب هه‌ڤرا دهشیارن ده‌ست ب ده‌ست بۆ ئارامكرنا ره‌وشا هه‌رێمێ.
و/ ئه‌ڤرۆ

88

هه‌رێم د ڤێ قووناغا نها دا د چه‌ندین بارودۆخێن سه‌خت و ئالۆز دا ده‌رباز دبیت ژ به‌ر وان روودانێن كه‌فتینه‌ سه‌رئێك بۆ هه‌می كاودانێن گشتی و ب تایبه‌تی یێن سیاسی و ئابووری و جڤاكی و ل سه‌رێ لیستێ ره‌وشا مالی (مالی و پرۆژێ بودجا
گشتی) كو گرێدای هه‌رێمێ یه‌ چونكو پشكه‌كه‌ ژ عیراقا ئیكگرتی، ئه‌ڤ كاودانه‌ ل سه‌ر ئه‌ردێ ژیوای پێدڤی ب چاره‌سه‌ریانه‌ و ژێكژێككرنا گرێكێ ب شاره‌زایه‌كا سیاسی ب رێكا كاركرنا رژد بۆ هه‌می ئه‌ندامێن هه‌ڤپه‌یمانیا كوردستانی و كاركرن ب هوشدرای ل په‌رله‌مانێ حوكمه‌تا مه‌ركه‌زی دا كو نه‌كه‌ڤینه‌ د زیانێن كارتێكه‌ر د به‌رژه‌وه‌ندیا هه‌رێمێ دا، بۆ ده‌مێ پێش ژ حوكمه‌تا عه‌بادی، ئه‌ندامێن هه‌ڤیه‌یمانا كوردستانی پێدڤی ب نێرینه‌كا ژدله‌ و سه‌ربۆرێن خه‌باتێ ل سه‌ر ئه‌ردێ ژیواری، له‌ورا پرانیا ڤان حزب و تیمێن سیاسی پشته‌ڤانیا پرۆسا ئاڤه‌دانیا هه‌رێمێ داكریه‌ ب ره‌نگه‌كێ راست پشتی روودانێن سالا 2003 و هه‌تا نها، ئه‌و ژی رۆژ بۆ رۆژ ته‌ڤلی هه‌ڤ دبن دا كو گه‌لێ هه‌رێمێ خۆشیێ ب خێر و ئه‌منیه‌تێ ببه‌ت ل ژێر قووناغا داهاتی یا حوكمه‌تا عه‌بادی. . ئه‌ڤرۆ حوكمه‌تا عه‌بادی ده‌ربازبوو ژ گه‌له‌ك ئاسته‌نگان هه‌ر ژ وه‌رگرتنا سه‌رۆكاتیا وه‌زیران و ل پێشیا هه‌میان ژی ئه‌و سۆزێن عه‌بادی بۆ ئه‌ندامێن هه‌ڤپه‌یمانا كوردستانی پێشكێش كرین پشتی پێدانا سوودانا قانوونی ل ژێر گوپیتكا په‌رله‌مانی و گوهارتنا په‌یڤان بۆ ده‌سكه‌فتێن ئاینده‌یی بۆ خزمه‌تكرنا به‌رژه‌وه‌ندیا گشتی یا حوكمه‌تا هه‌رێمێ، ئه‌ڤرۆ حوكمه‌تا عه‌بادی ل هه‌مبه‌ری بژاره‌یێن حوكمه‌تا هه‌رێمێ راوه‌ستاسه‌ ده‌باره‌ی بودجێ و پرۆژێ بودجا گشتی یا سالا 2014 یا كو هه‌تا نه‌هاتیه‌ بریارنان و ژیانا گشتی ژكارخستی د هه‌می لایه‌نان دا، چو ده‌رباره‌ی ناڤه‌ندێ بیت یانژی هه‌رێمێ، ئه‌و ژی یان رازیبوون ل سه‌ر پێشنیازێن هه‌ڤپه‌یمانا كوردستانی یانژی بریارانانا بودجی یان نه‌رازیبوون ل سه‌ر و ل دووڤدا هه‌ر سیكه‌كێ بازاره‌ك یا لێ هه‌یی، بێگومان په‌یوه‌ندیێن سیای د ناڤبه‌را حوكمه‌تا ناڤه‌ندی و یا هه‌رێمێ دا گه‌له‌ك زیان لێكه‌فتینه‌ ل ده‌مێ پێش یا حوكمه‌تا مالكی ب ئالۆزی و ئاسته‌نگان كو ببوو ئه‌گه‌رێ تێكچوونا په‌یوه‌ندیێن ناڤخوه‌یی د ناڤبه‌را هه‌ردو حوكمه‌تان دا و به‌لاڤبوونا هه‌می جۆرێن گه‌نده‌لیێ د ناڤ سازیێن ده‌وله‌تێ دا، و ژ كارخستنا ژیانێ ب ره‌نگه‌كێ گشتی بۆ هه‌می وێڤه‌ كو زیانێ بگه‌هینته‌ حوكمه‌تا هه‌رێمێ. گه‌نده‌لی گه‌له‌ك به‌لاڤبوو ل ژێر حوكمه‌تا به‌رێ یا مالكی و گه‌له‌گ ده‌رز كه‌فتنه‌ د ناڤدا، هێزێن سیاسی یێن عیراقا نوو برێڤه‌ دبه‌ن هه‌می له‌نگكرن، كو هه‌ر ئێكی بزاڤ ژ لایێ خوه‌ ڤه‌ دكر بۆ ئێخستنا یێ دیتر ب هنده‌ك به‌هانه‌ و ره‌فتارێن نه‌دبه‌رژه‌وه‌ندیا گشتی دا، هه‌ر پرۆسه‌كا ئاڤه‌دانیێ هه‌بیت، هنده‌ك شاشی و تێكدان دێ هه‌بن ب ره‌نگه‌كێ راسته‌وخوه‌ ل سه‌ر ژیانا سیاسی و ئابووی و جڤاكی چونكو ئه‌و فاكته‌رن یێن باندۆرا وان دكه‌ڤیته‌ سه‌ر ژیانا گشتی یا گه‌لێ عیراقێ و نه‌خاسمه‌ یێ هه‌رێمێ كو هه‌وه‌كا وه‌رار و ئاڤه‌دانیێ د هه‌می واران دا بخوه‌ڤه‌ دگریت، د ڤێ رۆژێ دا كه‌توارێ سیاسی یێ ئاشكرایه‌ بۆ خزمه‌تا هه‌ڤپه‌یمانیا كوردستانی ل گه‌ل حوكمه‌تا ناڤه‌ندێ و ل سه‌ر ئه‌ندامێن وێ ل دۆر هایداركرنا كوڕێن هه‌رێمێ ل دۆر راستیا تشتێ دهێته‌ روودان نه‌خاسمه‌ ئه‌و شه‌رێ دژوارێ نها ل سه‌ر عیراقا فێدارل دهێته‌ كرنل هه‌می باژێرێن عیراقا نوو. له‌ورا فه‌ره‌ ل سه‌ر ئه‌ندامێن هه‌ڤپه‌یمانا كوردستانی كار بكه‌ن ب ره‌نگه‌كێ ئێكگرتی گو بگونجیت ل گه‌ل هه‌می قه‌باران ل نیڤا هه‌رێمێ بۆخزمه‌تكرنا گه‌لێ مه‌ ل سه‌رانسه‌ری هه‌رێمێ و ئاڤاكرنا عیراقه‌كا نوو، ئه‌م هه‌می كار دكه‌ین بۆ ئێك ئارمانج ئه‌و ژی ئاڤاكرنا عیراقه‌كا نوویه‌ و هه‌رێمه‌كا جودا دوور ژ سۆزێن لدۆر زڤرینێ ل ڤێره‌ و ویرا هه‌نێ ده‌رباره‌ی له‌یزاندنێ ب شیانێن هه‌رێمێ و هێزا وێ یا گرێدای بودجا گشتی ب ره‌نگه‌كێ ئێكسه‌ر كو هه‌تا نها نه‌هاتیه‌ بریارانان و ژیانا گشتی ژ كارخستی و پرۆژێن خزمه‌تگوازی هێلاینه‌ برێَڤه‌، ژ بلی برینا مووچه‌یێن كورێن هه‌رێمێ و ئه‌و ئیفلاسا دره‌وونی یا زیان خستینه‌ ل سه‌ر خێزانان.
و: ئه‌ڤرۆ

84

تشتێ ب سه‌ر عیراقا ئێكگرتی دا هاتی هه‌ر ژ پشتی روودانێن 2003 و هه‌تا نها ژ بێسه‌روبه‌ریێ د هه‌می وارێن ژیانێ دا و ل به‌راهیا هه‌میان ژی تشتێ گرێدای لایه‌نێ سیاسی و ئه‌منی هه‌لبه‌ت به‌لاڤبوونا گه‌نده‌لێی د هه‌می سازیێن ده‌وله‌تێ دا نه‌مازه‌ سازیێن ئه‌منی كو ژ ئه‌نجامێ په‌یكه‌رێ هه‌ڕه‌می ژبه‌رئێك چوون و سه‌رپێچیێن ئه‌منی و مایتێكرن هاتنه‌ كرن ژ لایێ ده‌وله‌تێن هه‌ڤسووی ڤه‌ و هه‌می هێزێن تیرۆری ل ناڤ عیراقا نوو بۆ حوكمه‌تا ناڤه‌ندێ، بوویه‌ ئه‌گه‌ره‌ك كو ئه‌ڤ سازیێن د ته‌ڤ بیاڤێن شه‌ری دا شیانێن خوه‌ یێن ئه‌منی و له‌شكری چ ده‌ست بده‌ن، ئه‌گه‌ر ژی ئه‌وه‌ كو هاتینه‌ سه‌رپێچكرن ژ لایێ وان هێزێن شه‌ركه‌ر ڤه‌، یێن قه‌نجاتی بۆ ئیكبوون و ئه‌زمۆنا عیراقێ نه‌خوازن،گومان تێدا نینه‌ كو له‌شكرێ عیراقێ نه‌كاره‌ وان باژێرێن داعش داگیر كرین جاره‌كا دی ڤه‌گه‌رینته‌ ڤه‌ و ب تایبه‌ت ژی باژارێ مووسلێ و له‌شكرێ عیراقێ پێدڤی ب هه‌یڤانه‌ كو بكاریت هێرشێن به‌رفره‌ه بكه‌ته‌ سه‌ر وان جهێن تیرۆرستێن توندره‌و گرتین، لێ له‌شكرێ عیراقێ یێ نها ب تنێ دكاریت ب هنده‌ك هێرشێن به‌رته‌نگ و یێن سڤك راببیت، ل ڤی به‌ری یان یێ دیتر ل دژی ده‌وله‌تا ئیسلامی ژ به‌ر هه‌لویستێ به‌رهنگاری یێ له‌شكرێ عیراقی پێ راببیت سه‌ره‌رای هه‌بوونا روومالا ئه‌سمانی یا فرۆكێن عیراقی و ئه‌مریكی ل دژی وان هێزێن توندره‌و، لێ ده‌رباره‌ی ناڤه‌رۆكا بابه‌تی و هێزێن پێشمه‌رگه‌ی لێ نها د باشترین ره‌وش دایه‌ به‌ به‌راوردی ل گه‌ل له‌شكرێ عیراقێ سه‌ره‌رای جوداهیا چه‌كداریێ د ناڤبه‌را هه‌ردو ئالیان دا، ئه‌گه‌ر ژی چونكو پێشمه‌رگه‌ خوه‌دی بیروباره‌یه‌كا جه‌نگاوه‌ری هه‌یه‌ و باوه‌ری ب دۆزه‌كێ هه‌یه‌ یا ئه‌و به‌رهنگاریێ ژێ دكه‌ن، هه‌ر وه‌سا ب سه‌ربۆره‌كا له‌شكری كو به‌ری ساله‌ها سالان ئه‌زمۆن هه‌بووینه‌، هه‌ر دیسا ته‌ڤلی توخمێن خرابی و تیرۆرێ نینه‌، ژ بلی په‌یدابوونا به‌رده‌وام یا سه‌رۆكێ هه‌رێمێ مه‌سعود بارزانی ل هه‌می به‌رۆكێن شه‌ری ل گه‌ل كوڕێن خوه‌ و كه‌سوكارێن خوه‌ یێن نێزیكی وی، زێده‌باری هه‌بوونا پرانیا سه‌ركرداتیێن حزبێن كوردستانی ل به‌رۆكێن شه‌ری و ل هه‌می میحوه‌رێن شه‌ری هه‌ر ژ خانه‌قینێ هه‌تا زاخۆ، ل سه‌ر ڤێ چه‌ندێ ئه‌و هه‌می فاكته‌رێن گه‌وهه‌ری سه‌گه‌رمی و باوه‌ریه‌كا ب هێز ب دۆزا ره‌وا دانه‌ هێزێن پێشمه‌رگه‌ی كو شه‌رێ هێزێن خرابیێ بكه‌ن، ل ژێر درووشمێ ئیسلامێ و ئیسلام ب خوه‌ ژی یا ژێ دووره‌، هه‌تا رۆژا قیامه‌تێ، ئه‌ڤرۆ هه‌می كورێن هه‌رێمێ شه‌رێ هێزێن خرابیێ و تیرۆرێ دكه‌ن، ل ژێر دوورشمێ (ئه‌م هه‌می پێشمه‌رگه‌ینه‌) ل ڤێره‌ دبێژم باشترین گرۆڤه‌ ل سه‌ر ڤێ چه‌ندێ ئه‌و كو هێزێن پێشمه‌رگه‌ هه‌رده‌م پره‌نسیپێ هێرش بۆ ڤه‌گه‌راندنا وان باژێرێن داگیركری بكاردئینن، كو دووماهیا وان ژی باژارێ (زومار)ه‌ ل ڤان دووماهیان ژ ده‌ستێن تیرۆرێ ئیناینه‌ ده‌رێ، ده‌مێ پێشمه‌رگه‌ هێرش كریه‌ سه‌ر ناوچا زومار ژ چه‌ندین میحوه‌ران ڤه‌ كو ژ گه‌له‌ك لایه‌نان هاتن پشتی رزگاركرنا (ره‌بیعه‌) یا هه‌ڤسنۆ ل گه‌ل سووریێ، رزگاركرنا ناحیا زومار دهێت پشتی كو هێزێن پێشمه‌رگه‌ی ب شه‌ره‌كێ دژوار بده‌شتڤه‌ئینای و بۆ پێنچ ساعاتان ڤه‌كێشای، ئه‌ڤه‌ ل گه‌ل ڤه‌گه‌راندنا 17 گوندێن سه‌ر ب وێڤه‌ بوو، رۆژانه‌ داعش چه‌ندین زیان و شكه‌ستن ب سه‌ردا دهێن دادكه‌ت ب تایبه‌ت ل هه‌یڤا بووری و ڤێ هه‌یڤێ ب تایبه‌ت ژی ژ به‌ر دربێن ئه‌سمانی یێن چڕو پر، ب تنێ مایه‌ كو شه‌ری ب هنده‌ك تۆپێن سڤك دكه‌ن و قناسه‌یێن ڤه‌شارتی و ترومبێلێن تێنتیكری و خۆكۆژان، واته‌ رۆژانه‌ ئه‌و پره‌نسیبێ ده‌سپێشخه‌ریێ ژده‌ست دده‌ن، ب ڤێ چه‌ندێ ئه‌و جهێن به‌رهنگاریكرنێ دگرن و مینكرنا باژاران یێن ئه‌و د ناڤدا دا كو ببنه‌ ئاسته‌نگ درێیا هێرشێن پێشمه‌رگه‌ی دا و تێكۆشانێن ئه‌ندازه‌یا شیایی پتر ژ هزار ئامانێن مینرێژكری ژناڤ ببه‌ن، هاتبوونه‌ چاندن ل سه‌ر رێك و ئاڤاهیێن تایبه‌ت و یێن حكومی دا ل ناوچا زومار، ئه‌ڤرۆ جیهان هه‌می دیده‌ڤانیێ ب هێز و شیانێن پێشمه‌رگه‌ی دده‌ن ل و ل ده‌سپێكێ ژی ب كه‌سێ مه‌سعود بارزانی كو ل سه‌رێ له‌شكری راوه‌ستیایه‌ ل باكۆرێ مووسلێ و پلانێن له‌شكری ددانیت ل گه‌ل سه‌ركردێن پێشمه‌رگه‌ی د هه‌می میحه‌وه‌رێن شه‌ری دا، بۆ شه‌رێن داهاتی بۆ رزگاركرنا شنگالێ ژ ده‌ستێن داعشان و هه‌ر كه‌سێ پشته‌ڤانیا وان دكه‌ن، ل مووسل و ده‌روبه‌ران ژ به‌ر جهێ وێ یێ ستراتیژی یێ گرنگ.. . ل داویێ دبێژم پارێزگه‌ها دهۆكێ بوویه‌ خالا گوهۆرینێ د خه‌باتا كوردایه‌تیێ دا ژ به‌ر وان قوربانیێن وێ داین د هه‌می بیاڤان دا و گرێدانا توخیبێن وێ ل گه‌ل مووسلێ و دیرۆك دێ بزاڤا كورێن هه‌رێمێ و دهۆكێ ب ره‌نگه‌كێ تایبه‌ت دیار كه‌ت كو ئه‌ڤرۆ یا پتر ژ ملیۆن په‌نابه‌ر و ئاوارن دحه‌وینیت د هه‌مبێزا خوه‌ دا نه‌خاسمه‌ د ڤان كاودانێن ئه‌م دبینین، چونكو دهۆك ب خه‌لكێ خوه‌ڤه‌ و ب ئیدارا خوه‌ ڤه‌، ئه‌ڤ به‌رپرساتیه‌ خستیه‌ سه‌ر ملێ خوه‌.
و: ئه‌ڤرۆ

website security
WP Facebook Auto Publish Powered By : XYZScripts.com