ئحسان ئامێدى
راستیه‌ك ته‌حله، كوردستان وه‌لاتێ كوردان یێ داگیركرى و دابه‌شكریه و لێكڤه‌كریه ژ لایێ ده‌وله‌تێن هه‌ڤسنوور ڤه و ژ كه‌ڤندا ده‌ستهه‌لاتدارێن وان ده‌وله‌تان سیاسه‌تا سه‌ركوتكرنێ و به‌هژاندنێ و قركرنێ دژى گه‌لێ كورد بكارئینایه، لێ دوماهیێ سه‌ره‌راى گورى و قوربانیێن زۆر ملله‌تێ كورد هه‌ر مایه و خوه‌راگرتیه و به‌رده‌وامی دایه هه‌بوونا خوه‌یا نه‌ته‌وه‌یی و ناسناما كوردستانێ پاراستیه.
كوردستانێ گه‌له‌ك گۆرى و قوربان داینه و هشتا وه‌لاتێ وان داگیركریه و تووشی سیاسه‌ت و شه‌ڕێن ژناڤبرنێ دبن، لێ كوردستان هه‌ر مایه و خوه راگرتیه ب ئیراده و هێز و خه‌باتا ملله‌تێ كورد یێ خوه ل به‌ر هه‌مى لێمشتێن قڕكرنێ و ژناڤبرنێ گرتى، و ناڤێ كوردستانێ و ملله‌تێ كورد ب باشى پاراستییه و جێگیركریه وه‌كو ملله‌ته‌كێ ئاشتیخواز و ئارام.
كوردان چ جاران زێده‌رویى ل سه‌ر خاكا چ ملله‌تان نه‌كریه و چ كریارێن تیرۆرستى دژی چ ملله‌تان نه‌كرینه و چ قه‌واره ل سه‌ر كه‌له‌خێن خه‌لكێ دى ئاڤانه‌كرینه، و ئه‌وا كوردان ڤیاى و بزاڤ و خه‌بات بۆ كرى تنێ ئازادی و ئاسایش و ئارامى و سه‌رفرازى بوویه د وه‌لاتێ خوه دا.
لێ ڤان داگیركه‌ران ب كریارێن خوه‌یێن زێده‌رۆیێن دڕندانه ل سه‌ر كه‌له‌خێن قوربانیێن خوه و خه‌لكێ دى ده‌وله‌ت چێكرینه و ده‌ستهه‌لاتێن خوه سه‌پاندینه و ژبلی زه‌ره‌ر و زیانێن مه‌زن رویره‌شى و شه‌رمزارى ژى بۆ مایه و وه‌كو ده‌وله‌تێن سته‌مكار و تیرۆرست هاتینه نیاسین.
دێ ده‌مه‌ك هێت و پێداچوون د مێژوویا مرۆڤایه‌تیێ دا هێته‌كرن، و گه‌له‌ك ئه‌وێن بناڤێ ئمبراتوریه‌ت و شارستانیه‌تا هاتینه نیاسین دێ هێنه ژێبرن و دێ ب ناڤێن ده‌ستهه‌لاتداریێن سه‌ركوتكه‌ر و دڕنده و تیرۆرست هێنه نیشادان، چونكی ئاڤاكرنا ده‌وله‌تێ و ئمبراتوریه‌تێ ب شه‌ڕى و كوشتنێ شارستانیه‌ت نینه، به‌لكو هۆڤاتیه و دێ ب قه‌واره‌یێن هۆڤاتى هێنه ناڤكرن.
راسته كوردستان نه‌بوویه ده‌وله‌ت، به‌لێ نه ژ كه‌ڤن و نه نوكه كورد نه‌بووینه كۆژه‌ك و درنده و هۆڤ، خوه كارڤه‌دانێن كوردان ژى ل سه‌ر ده‌ستدرێژیێن دوژمن و نه‌یاران د دڕندانه و هۆڤانه نه‌بوونه، هه‌رده‌م وه‌كو ملله‌ته‌كێ ئاشتیخواز و دۆستێ مرۆڤایه‌تیێ خوه نیشادایه و ئه‌ڤه دێ ب سه‌رفرازیه‌ك مه‌زن هێته نڤیسین.
هه‌مى ده‌وله‌تێن داگیركه‌ر هێرشێن چه‌كدارى دكه‌نه سه‌ر كوردستانێ، و كوردان هێرشه‌ك نه‌كریه سه‌ر وان، ئه‌وا كورد دكه‌ن تنێ به‌ره‌ڤانیه ژ خوه و د وه‌لاتێ خوه‌دا، و ئه‌ڤ به‌ره‌ڤانیه ژ خوه و خه‌بات بۆ رزگاركرنا وه‌لاتێ خوه كار و خه‌باته‌ك ره‌وایه و دێ یا به‌رده‌وام بیت تا ملله‌ت ب ئارمانجێن خوى بگه‌هیت.
ئیران ئه‌و ده‌وله‌تا بناڤ مسلمان ب بهانه‌یێن نه‌ره‌وا هه‌ر هه‌یام هه‌یام هێرشێن چه‌كدارى و ب تۆپ و رۆكێتێن دویرهاڤێژ هێرشان ل سه‌ر هه‌رێما كوردستانێ دكه‌ت، ب مه‌ره‌ما تێكدانا ئاسایشا هه‌رێمێ و راگرتنا پێشڤه‌چوونا ژێرخانه‌یا ئابۆرى و نه‌چاركرنا ده‌ستهه‌لاتا هه‌رێمێ ملكه‌چی به‌رنامه‌یێن وێ بیت!.
ئیران ئه‌و ده‌وله‌تا مه‌زن یا شاشه ئه‌گه‌ر هزربكه‌ت دێ هه‌رێم ملكه‌چى ئیراده‌یا وان بیت، هه‌روه‌كو سه‌رۆك بارزانى گۆتى: هوین دشێن مه بكوژن به‌لێ پشتراست بن هوین نه‌شێن ئیراده‌یا مه ژمه بستینن.
هه‌رێما كوردستانێ ئارمانجا داگیركه‌ر و دوژمن و نه‌یار و دویڤه‌لانكێن وانه، لێ ئه‌ڤ هه‌رێمه ب خودانه ب ملله‌تێ خوه یێ خۆراگر و هشیار و ب پێشمه‌رگه‌یێ وێره‌ك و قه‌هره‌مان و ب سه‌ركردایه‌تیا وێ یا ژیر و شاره‌زا و خودان ئیراده و دۆستێن خوه یێن دلسۆز ژ ناڤخوه و ده‌رڤه.
به‌لێ دوژمنێن كوردستانێ چاڤ ب هه‌رێما كوردستانێ یا ئارام و د گه‌شه‌دانێ دا ڕانابن، لێ ئه‌ڤ هه‌رێما ب خوین و رۆندكا، و گۆرى و قوربانیان بوویه هه‌رێمه‌كا فیدرالیا ده‌ستوورى دێ هه‌ر مینیت و گه‌شه‌یێ كه‌ت و سه‌رفراز بیت و سه‌رشۆڕى و شه‌رمزارى دێ بۆ دوژمنان و دویڤه‌لانكێن وان مینیت.
نووترين نووچه
- سەرۆك بارزانی: دانوستاندنێن ئالییان بۆ پێكئینانا حوكمەتێ دێ ب سەركەفتییانە هێنە ئەنجامدان
- نێچیرڤان بارزانی: كریارا تیرۆرستییا خورماتوو سەلماند كو تیرۆر هێشتا مەترسییەكا راستەقینەیە
- دوپاتیێ ل پێشڤەبرنا هەماهەنگیێ د ناڤبەرا پێشمەرگەی و لەشكرێ ئیراقێ دا بۆ چەسپاندنا ئارامیێ ل دەڤەرێن كوردستانی دكەین
- سەرۆكێ حوكمەتا هەرێمێ: پێدڤییە ب زووترین دەم، پرۆسەیا هنارتنا پەترۆلێ دەست پێ بكەت
- فازل میرانی: مام جەلالی شێوازێ (دێ گوهۆڕین و شكێنین و دەركەین) ل گەل پارتی ب كارنەدئینا
- هیڤیدارین ئەنجامێن هەلبژارتنان د خزمەتا ڤەژاندنا هەرێمێ دا بن
- پێدڤییە وەلاتی ژ ململانێیا هەرێمی دووربێخین
- كۆمبوونا مەسرور بارزانی و سۆدانی دێ ئەنجامێن باش هەبن
- سەرۆكێ هەرێما كوردستانێ و قونسلێ ئەلمانیا پێكئینانا حوكمەتا هەرێمێ گەنگەشەكر
- نێچیرڤان بارزانی پێشوازی ل قونسلێ مسرێ كر
ئيحسان ئامێدي
مایتێكرن!؟
ئحسان ئامێدی
مایتێكرن د كاروبارێن یێ دیتردا كاره‌كێ ره‌وا نینه، ئه‌ڤه پێشیلكرنا ماف و ئاساییش و ئازادیا یێ دیتره، لێ مخابن د ژیانا جڤاكیدا هه‌روه‌كو ل ژیانا سیاسی دا گه‌له‌ك مایتێكرن دهێنه‌كرن و د گه‌ره‌وا وێدا گه‌له‌ك قوربانی لێدكه‌ڤن.
مرۆڤ چ تاك چ كۆم دڤێ ب ئازادی بژیت و ئه‌و بریارا چاره‌نڤیسێ خوه بده‌ت و ل سه‌ر یێ دیتره رێزێ ل وی و تایبه‌تمه‌ندیێن وی و بریارا وی بگرن، هه‌روه‌كو ئه‌ڤه بۆ ملله‌تان و نه‌ته‌وه‌یان ژی یا پێدڤیه رێزێ ل هه‌ڤ بگرن و مایێ خوه د كاروبارێن هه‌ڤ نه‌كه‌ن، ئه‌ڤجا چاوا چێبیت سنوورێ مایتێكرنێ بهێته به‌زاندن و داگیركرن و سه‌ركوتكرن و ته‌په‌سه‌ركرن و ژناڤبرن بهێته‌كرن!؟.
ڤان هه‌می ملله‌تان ب پێكهاتێن خوه‌یێن جڤاكی ڤه، یێن بالا ده‌ست و یێن بنده‌ست گه‌له‌ك قوربانی داینه ژ ئه‌نجامێ وێ ئه‌قلیه‌تێ و مایتێكرنێ پێناڤێ خوه‌سه‌پاندنێ و به‌رفره‌هكرنا سنوورێن ده‌ستهه‌لاتێن خوه! كه‌سێ خێر د مایتێكرنێ و خوه‌سه‌پاندنێ نه دیتیه خوه ئه‌گه‌ر بۆ ماوه‌یه‌كی خوه ب سه‌ركه‌فتی دیتبیت لێ ل دوماهیێ شه‌رمزاربوویه و شكه‌ستیه زێده‌باری وان قوربانیێن داین بۆ خوه‌سه‌پاندنا خوه!.
گه‌لێ كوردستانێ گه‌له‌ك ده‌رده‌سه‌ری د مایتێكرنا ڤان نه‌ته‌وه‌یێن ده‌ردورێن كوردستانێ دیتینه و تا نوكه ژی ژ وان ده‌رده‌سه‌ریا دنالیت، چونكی هشتا رزگار نه‌بوویه، ئه‌و ده‌ردۆر ژی چ جاران د ئاسایش و سه‌قامگیرێ دا نه‌بوونیه، چونكی هه‌ر قوربانیێن گیانی و ئابۆری ددان داكو هه‌ر بالاده‌ست بمینن!.ئه‌گه‌ر ژمارا كوشتیان و قه‌باێ زیانێن خوه ل پێشچاڤ دانن و بكه‌نه د ترازیا هه‌لسه‌نگاندنێ دا دێ ب وان دیاربیت كو ئه‌و ژ داگیركرنا كوردستانێ دا د زیانڤێكه‌تی بوونه!.
ل ڤی سه‌رده‌می كو جیهان هه‌می تێكه‌لی هه‌ڤ بوویه و ئاگه ژ ئێَك هه‌یه و ده‌رگه و به‌ژه‌وه‌ندى و هه‌ڤپشكیێن وان پتر بوونه و ئالاڤێن دانوستاندنێ و دیالۆگێ دبه‌رفره‌هن لێ هه‌ر ب وی ئه‌قلیه‌تا جاران سه‌ره‌ده‌ریێ دگه‌ل هه‌ڤ دكه‌ن و مایتێكرن پرۆسه‌كا به‌رده‌واما كۆژه‌كه!.
نهو ژی كوردستان و هه‌رێما كوردستانێ ل ژێر گڤاشتن و گه‌ف و مایتێكرنێن ده‌ردۆران و داگیركه‌ران دایه، د هه‌مان ده‌مدا هه‌می ئه‌و داگیركه‌ر كو درێژی پێده‌رێن شه‌ڕی نه‌دژی كوردستانێ، د شه‌رێن ناڤخوه‌یی و دگه‌ل جیهانا ده‌رڤه ژی دانه ژ به‌ر وان مایتێكرنێن نه‌ره‌وا و نه قانوونى و ب ڤێ سیاسه‌تێ ده‌ڤه‌رخستیه سه‌ر ده‌ڤێ ڤۆلكانه‌كا مه‌زن و دێ هه‌ر په‌قیت!.
ئه‌مریكا زلهێزه‌كا جیهانیه یا ل پشت كێشوه‌ر و ئووقیانۆسان هه‌بوونا خوه یا سیاسی و له‌شكری و هه‌والگیری و ئابۆری ل هه‌می قۆلاچێن جیهانێ سه‌پاندیه و ل بن ناڤێ ئاسایشا جیهانێ و به‌رژه‌وه‌ندێ ده‌وله‌تێ و ئاسایشا نه‌ته‌وه‌یا خوه مایێ خوه د كاروبارێن هه‌می جیهانێ دكه‌ت و دبیته هۆیێ گه‌له‌ك كێشه و گرفت و شه‌ڕان. ئه‌ڤ هه‌بوونا ئه‌مریكی ل كێشوه‌رێن ئه‌مریكا بۆ ئه‌ورۆپا و ئه‌فریقیا و ئاسیا و ئوسترالیا و ل ئووقیانۆسێن باسفیك و ئه‌تله‌نتیك و هند و ل جه‌مسه‌رێن باكور و باشور وه‌كو ده‌وله‌ته‌كا جیهانی نیشادده‌ت بێی كو بشێت كێشه‌یا چاره‌سه‌ركه‌ت به‌لكو چێدكه‌ت و سه‌رگێریا وان دكه‌ت!
گه‌له‌ك ژ ڤان مایتێكرنان بهانه‌یه‌كا ره‌وا بو نینه هه‌روه‌كو بنه‌مایه‌كێ قانوونى ژی بۆ نینه، لێ ئه‌و وه‌كو ده‌وله‌ت ئه‌وا دبینیت بۆ باشه دكه‌ت، خوه ئه‌گه‌ر مایتێكرنه‌كا نه ره‌وا و دوژمناتیه‌كا سۆر و سۆر بیت!.
دێ بێژین ئه‌مریكا زلهێزه‌كا جیهانیه ئه‌نداما هه‌رده‌ما جڤاتا ته‌ناهیا نێفده‌وله‌تیه و خوه ل بهایێن مرۆڤی و بریار و قانوون و په‌یمانێن نیڤده‌وله‌تی دكه‌ته خودان و به‌ره‌ڤانیێ ژێ دكه‌ت و مافدار دبیت مایێ خوه تێپكه‌ت و قوربانیێ بۆ بده‌ت پێناڤی وان ئارمانجان كو پلان بۆ دانایه!.
ب هه‌مان سیاسه‌ت هنده‌ك ده‌وله‌تێن دی هه‌نه نه زلهێزن نه ئه‌ندامێن هه‌میشه‌یی نه د جڤاتا ته‌ناهیا نیڤده‌وله‌تی دا نه‌بهایێن مرۆڤی دزانن و نه‌رێزێ ل یێ دی دگرن، لێ دێ بینی یێ مایێ خوه د كاروبارێن هه‌ر وه‌لاته‌كی دكه‌ن ده‌ستێ وان ڤێرا بگه‌هیت!، ئیران نموونه‌كا دیاره ژ وان ده‌وله‌تان، ده‌وله‌ته‌كه رژێمه‌كێ خوه ل سه‌ر سه‌پاندیه و گه‌لێ خوه ته‌په‌سه‌ركریه و كێشه‌یێن ناڤخوه‌یی زێده‌كرینه، ئه‌ڤجا ژی پێیه‌كێ وێ یێ ل ئیراقێ و ئێكێ ل سووریێ وئێكێ ل لوبنانێ ئێكێ ل یه‌مه‌نێ و خوه پاكستان و ئه‌فغانستان ل به‌ر ناحه‌ویێن!، و هه‌ر جهێ چوویێ شه‌ره‌كێ ناڤخوه‌یێ تایفه‌گه‌ری هه‌لێخست و ئه‌و وه‌لات وێرانكر، توركیا ژی ره‌نگه‌كێ دی یێ ڤان ده‌وله‌تێن مایتێكه‌ره، د ناڤ خوه‌دا پڕ كێشه‌یه و گه‌لێن وێ بێ به‌هرن ژ مافێن خوه! لێ هه‌بوونا خوه یا سیاسی و له‌شكری ل لیبیا تا سووریا و ئیراق و ئه‌زربایجانێ سه‌پاندیه ب بهانیێن نه‌ره‌وا و هه‌بوونه‌كا مایتێكه‌ر هه‌یه!.
ئه‌ڤ هه‌بوونێن نه‌ره‌وا و مایتێكرنێن زێده شه‌رێن جۆراوجۆر و پێشڤه و راسته‌وخوه هه‌لێخستینه و كوشتنه‌ك مه‌زن دهێته‌كرن و وه‌لات وێرانكرینه و بارودۆخه‌ك مه‌ترسیدار ل جیهان و ده‌ڤه‌رێ چ كریه!.
نهو ژ لیبیا بۆ یه‌مه‌نێ و سعوودیێ و سووریایێ و ئیسرائیل و فه‌له‌ستینێ و لوبنانێ و ئیراقێ و هه‌رێما كوردستانێ و ئیرانێ شه‌ره‌كێ راسته‌وخوه یێ ئه‌مریكا و هه‌ڤپه‌یمانێن وێ دژی ئیرانێ و هه‌ڤپه‌یمانێن وێ دهێته‌كرن، ئه‌ڤه جوگرافیه‌كا به‌رفره‌هه و ڤالاهیه‌كا مرۆڤان یا مه‌زن ب خوه‌ڤه‌دگریت و بارودۆخه‌ك مه‌ترسیدار چێدكه‌ت و به‌ر ب په‌قینه‌ك مه‌زن ڤه دچیت.
ئه‌ڤ بارودۆخه وه‌كو كێشه و شه‌ڕێن بچویك ل ڤێره و وێرا هه‌نێ خوه نیشادده‌ن، لێ ئه‌و بخوه شه‌ڕه‌ك مه‌زنه و هێزێن جیهانیێن مه‌زن تێدا دپشكدارن و دێ هه‌ر په‌قیت داكو ب سه‌ره‌كی بكه‌ڤیت!
د مێژوویا سیاسیا مرۆڤان دا هه‌می شه‌ڕێن مه‌زن ژ به‌ر مایتێكرن و زێده‌رۆیان و كێشه‌یێن بچویك چێبووینه و هه‌تا مه‌زن نه‌بووین ئێكلا نه‌بوون و ئارامیێ جهێ خوه نه‌كر، ژبه‌ر هندێ دهێته چاڤه‌رێكرن ئه‌ڤ شه‌ڕێن بچویك شه‌ڕێن مه‌زن لی چێبن و ئه‌نجام ئه‌وێن دمینن و سه‌ردكه‌ڤن دێ سه‌ره‌ده‌ریێ دگه‌ل دا كه‌ن!.
دبێژن ئه‌گه‌ر نیڤا مرۆڤان مایێ خوه د وێ نه‌كه‌ن یا په‌یوه‌ندی پێڤه نه‌بیت؛ دێ نیڤا دیتر ژی ب ئارامی ژین، لێ مرۆڤ سه‌یر دمینیت ده‌می دبینیت ئه‌ڤ ئافره‌ندیێ ژیر گه‌له‌كێ مایتێكه‌ره و په‌نایێ بۆ ره‌فتارێن وێرانكه‌ر و كۆژه‌ك دبه‌ت ل جهێ ره‌فتارێن ژیرانه و ئاشتیخواز یێن خزمه‌ت و به‌رژه‌وه‌ندییا هه‌میان تێدا!. د هه‌مان ده‌مدا هه‌می گازندا ژ هه‌ڤ دكه‌ن هه‌روه‌كو فریشته‌نه و هه‌كه هه‌لسه‌نگاندنه‌كا ژیرانه بهێته‌كرن هه‌می د شاش و تاوانبارن.
مخابن سه‌رانێن ده‌وله‌تان خوه ب زاناتر و سیاسیتر ژ ته‌ڤایا خه‌لكی دزانن، لێ ره‌فتارێن وان ژی هه‌لچوونیێن ده‌روونی و كارڤه‌دانێن كه‌سۆكی و ره‌فتارێن ئه‌زئه‌ز یێ نه، و د وان كاودانان دا پیته‌ی ب مرۆڤی و بهایێن وی ناده‌ن و د ئه‌نجامدا بۆ هه‌میان خرابه.
ئه‌ڤ بارودوخو بڤی ره‌نگێ ململانێ و شه‌را برێڤه‌ناچیت، دڤێت ب سه‌ره‌كی بكه‌ڤیت و هۆشێن بریار ب ده‌ستان بهێته سه‌ری و په‌نایێ بۆ ئاسایشێ و ئارامیا ته‌ڤایی ببه‌ن و سه‌قامگیرێ چێكه‌ن.
ئه‌ڤ جیهانه تێرا هه‌میان هه‌یه ب جوداهیێن خوه یێن چینایه‌تی و زمانی و ره‌نگی و بیروباوه‌ران كو ب ئازادی و ئاسایش و تێر خواری و ڤه‌خواری و ل خانه‌كا ئارام و سه‌رفراز بژین، دڤێت ئێدی كار بۆ بنبركرنا شه‌ڕی و كوشتنێ بهێته‌كرن و ئه‌ڤ جیهانا ل بن گه‌فێن كێشه‌یێن سه‌قای و ژینگه‌هێ ب ده‌ستێن مرۆڤان خراپ نه‌بیت.
ئێدی به‌سه مایتێكرن و ده‌ستدرێژی و خوه‌سه‌پاندن و پێشیلكرنا مافێن مرۆڤان، هه‌می مرۆڤ و ژیندار هه‌ژی ژیانه‌كا خۆش و به‌خته‌وه‌رن و ئه‌ركێ مرۆڤانه كاری بۆ مرۆڤی و مرۆڤایه‌تیێ بكه‌ن، ژیرێ مرۆڤان تێرا هندێ هه‌یه گفتوگو و دانوستاندنان ل سه‌ر هه‌ر پرسه‌ك و كێشه‌كێ بكه‌ن و چاره‌سه‌ریێن گونجای بۆ ببینن.
هیڤیدارین د ڤێ ره‌وشێ دا كوردستان یا پاراستی بیت و ب مافێن خوه یێن ره‌وا شاد ببیت.
پتر خزمه‌ت پتر رازیكرن
ئحسان ئامێدی
هه‌ر ل هه‌بوونا ژیانێ بزاڤ و چالاكیێن دابینكرنا پێدڤییان هه‌بوویه و دێ هه‌بیت. كو جڤاكێ مرۆڤی خوه رێكخستی د قه‌وارێن جڤاكی و سیاسیدا ژبۆ هندێ بوویه كو ب هێز بكه‌ڤیت و بشێت خوه بپارێزیت و پێدڤیێن خوه دابینكه‌ت و گه‌شه‌یێ بكه‌ت.
هه‌بوون هه‌مبه‌ری پێدڤیێن بنه‌كیه، چه‌ند ئه‌و پێدڤی دابین بن دێ خوشگوزه‌رانی و به‌خته‌وه‌ری بده‌ستڤه‌هێت و رازیبوون چێبیت و ئاسایشا ناڤخوه‌یی بجهێت و سه‌قامگیری جێگیربیت.
سیسته‌مێن حوكمرانیا باش ئه‌وه یێ ده‌ربرینێ ژ ئیراده‌یا ملله‌تی دكه‌ت و ژ ملله‌تی بیت و خزمه‌تا مللله‌تی بكه‌ت. و داكو ده‌ستهه‌لاته‌كا ره‌ها و هه‌روهه‌ر و خوه سه‌پاندی نه‌بیت، په‌نا بریه به‌ر رێكێن دیموكراتی بو هه‌لبژارتنا ده‌ستهه‌لاتێ و راده‌ستكرنا وێ ب رێكێن ئاشتیانه، و ب هه‌لبژارتنێن ده‌وری بۆ هه‌ر چه‌ند سالێن دیاركری و ب دوماهی هاتنا ماوێ دیاركری پرۆسه‌یا هه‌لبژارتنان بهێنه دوباره‌كرن ڤه، داكو ده‌ستهه‌لات و هێزێن دی یێن هه‌ڤڕك بكه‌ڤنه د ترازیا هه‌لسه‌نگاندنا ملله‌تی دا و ملله‌ت جاره‌كا دیتر بریارا خوه بده‌ته‌ڤه ب مانه‌ڤه‌یا وێ ده‌ستهه‌لاتێ یان گوهۆرین.
هێزێن سیاسی كو دل ل سه‌ر ده‌ستهه‌لاتێ یه و هه‌ڤڕكیێ ل سه‌ر دكه‌ن، دڤێت خوه ژ ملله‌تی ببینن و ده‌ربرینێ ژ خواست و پێدڤی و مافێن وێ بكه‌ت دا باوه‌ریا وی بده‌ستڤه‌بینیت و سه‌ربكه‌ڤن، له‌وان ژێ دهێت خواستن راستگۆ ببن دگه‌ل ملله‌تی و خوه ب خودانێن ملله‌تی بزانن و پرس و كێشه‌یێن وی چاره‌سه‌ركه‌ن و داخواز و پێدڤیێن وی بجهبینن و ب راستی خزمه‌تكارێن ملله‌تی بن.
سیسته‌مێ دیموكراتی كو یاسا تێدا سه‌روه‌ره پرۆسه‌یا هه‌لبژاتنێن گشتی بجهدئینیت و ب رێكێن ئاشتیانه ده‌ستهه‌لاتێ راده‌ست دكه‌ت و گوهۆرینێ قه‌بوول دكه‌ت، و ب ڤێ چه‌ندێ یێ سه‌ركه‌فتی دكه‌ڤیته بن بارێ به‌رپسیاریا بجهئینانا كارنامه یا خوه و پاراستنا وی باوه‌ریا بده‌ستڤه‌ئینای و ترازیا هه‌لسه‌نگاندنا ملله‌تی.
چ پێنه‌ڤێت كارگێریا ده‌وله‌ته‌كێ كاره‌كێ ب زه‌حمه‌ت و پڕ ئاسته‌نگه، ئاستێن خوه‌یێن ناڤخوه‌یی ژ تاك و كۆم پێكهاتێن مرۆڤی و ئه‌رد و سروشت و سنوور و ژینگه و سامانێن مرۆڤی و سروشتی ب پێدڤیێن وان ڤه بخوه‌ڤه دگریت، و ئاستێن هه‌رێمی و ئاسایش و جیۆپۆلیتیكا ده‌وله‌تێن هه‌ڤسنوور و ناكۆكی و هه‌ڤپشكی و به‌رژه‌وه‌ندیێن وان ل گه‌ل خوه هه‌لدگریت، و ئاستێ نیڤده‌وله‌تی و پێگریێن ده‌وله‌تێ به‌رامبه‌ر جڤاكێ نیڤده‌وله‌تی و په‌یمان و رێكه‌فتنێن نێڤده‌وله‌تی و رێكخراوا نه‌ته‌وه‌یێن هه‌ڤگرتی و جڤاتا ته‌ناهیا نێڤده‌وله‌تی و ریكخراوێن جیهانیێن په‌یوه‌ندیداركو كۆمه‌كا پێگیریا دسه‌پینیت بخوه‌ڤه دگریت. ژبه‌ر هندێ یا ب ساناهیه مرۆڤ باس لێبكه‌ت یان ژلایێ تیوری ڤه ل سه‌ر باخڤیت، لێ د وارێ كریاری دا هه‌ر پرسه‌ك و بابه‌تك ژڤان كۆمه‌كا هه‌ڤڕكییان و به‌رهنگاریا و قه‌پخوازیا هه‌نه كو هنده‌ك جاراران دبینه هۆیێن هه‌لوه‌شیانا ده‌وله‌تێ یان ده‌ستهه‌لاتێ، ل سه‌رڤێ هه‌میێ را دڤێت هه‌رده‌م ل بیربیت ملله‌ت چێكه‌رێ ده‌وله‌تێ یه، و ده‌وله‌ت ملكێ ملله‌تیه و شرعیه‌ت و ره‌وایی و هێزا خوه ژ ملله‌تی وه‌ردگریت، ژ به‌ر هندێ ئه‌ركێ ده‌وله‌تێ یه خزمه‌تا ملله‌تی بكه‌ت دا رازیبوونێ بده‌ستڤه‌بینیت و سه‌قامگیریێ بجهبینیت و گه‌شه‌یێ بكه‌ت.
مرۆڤ وی ده‌می ئارام دبیت ده‌مێ ده‌ستووره‌كێ ده‌ربر ژ ماف و داخوازێن مرۆڤی و جێگیر و پێگیر هه‌بیت و ئاسایش و خوارن و جهێ ڤه‌حه‌ویانێ و دادی هه‌بیت.
ئارامكرنا مرۆڤی مه‌به‌ستا سه‌ره‌كیا ده‌ستهه‌لاتێ یه، داكو سه‌قامگیری و گه‌شه‌دان چیبیت.
سیاسه‌ت ئه‌ركێ دامه‌زاراوێن ده‌وله‌تێ و ده‌ستهه‌لاتێ و هێزێن سیاسیه، كو دڤێت چالاكانه كاربكه‌ن بو بهێزكرنا توخمێن چێكرن و پاراستن و موكومكرن و گه‌شه‌كرنا ده‌وله‌تێ و پێكهاتێن وێ و رازیكرنا مرۆڤی.
هه‌ر تشته‌ك ژ ملله‌تیه و بۆ ملله‌تی یه (ژ مرۆڤى یه و بۆ مرۆڤى یه)، باشی و خرابی ژی ژ مرۆڤان چێدبیت، و ئاڤاكرنا مرۆڤی ل سه‌ر بنگه‌هه‌كێ ساخله‌م و زانستی ئه‌ركێ مرۆڤانه ل هه‌می ئاست و پێگه‌یان دا، ئه‌وێن خوه ب به‌رپرس و رێبه‌رێن ملله‌تان دزانن دڤێت گرنگیا ملله‌تی وه‌كو تاك و وه‌كو كوم ل هه‌می بیاڤان دا ل سه‌ر بنگه‌هه‌ك دروست بزانن و فێر و په‌روه‌رده‌كه‌ن، و تاگیریا وان مسۆگه‌ر بكه‌ن ب رێكا رازیكرنا وی بجهئینانا ماف و داخواز و پێدڤیێن وی داكو بشێن به‌رده‌وامیێ بده‌نه مان و گه‌شه‌بوونا ده‌وله‌تێ.
ده‌وله‌تێن سه‌قامگیر ئه‌ون یێن دشێن تاكێن ملله‌تی رازی بكه‌ن ب وی ره‌نگی كو خه‌لك هه‌ست ب مسۆگه‌ریا ئاسایش و مافێن خوه و سه‌روه‌ریا یاسایێ و دادیێ و وه‌كهه‌ڤیێ بكه‌ت.
دادپه‌روه‌ریا ره‌ها نینه و كێشه و گرفت و پێدڤی هه‌ر هه‌نه و بدوماهی ناهێن و چه‌ند چاره بهێن دیتن هندێن دی سه‌رهلدده‌ن ئه‌ڤه پرۆسه‌كا هه‌روهه‌ره، لێ یا گرنگ كاركرنا چاره‌كرنێ و به‌رئێكڤه‌ئینانێ ل ئاستێ وێ سه‌رهلدانێ بیت كو بشێت پشتراستیه‌كێ بۆ خه‌لكی چێكه‌ت ئه‌ڤه نا بنه قه‌یران و نه‌خوشیێن دۆمدرێژ. ئانكو حه‌ز و بریار و كارێ خوه لێ خودان ده‌ركه‌فتنێ و چاره‌سه‌ركرنێ یا دیار و زه‌لال و كارپێكری بیت.
د رێڤه‌ربرنا كارگێریێدا هه‌روه‌كو د سیاسه‌تێ دا هه‌ر به‌رنامه‌ك سه‌د ژ سه‌دێ ل دویڤ نه‌خشه‌كێ راكێشای و راگه‌هاندی برێڤه‌ناچیت، لێ كاركرن بۆ هندێ یه رادێ بجهئینانێ و سه‌ركه‌فتنێ بلندتربیت.
گه‌له‌ك هۆكار هه‌نه ببنه هۆیێ رازیكرنێ یان ب ده‌ستڤه‌ئینانا تاگیریێ، گرنگترین هۆكار باوه‌ری ئینانه ب وان كه‌سان یێن گۆتن و په‌یامان رادگه‌هینن، ئه‌و ژی ئه‌ون یێن سه‌ربۆره‌كا مێژوییا خه‌بات و خزمه‌تێ هه‌بیت و باندۆرا خوه كربیت ل سه‌ر هزر و هه‌لسوكه‌وتێ مرۆڤی، مرۆڤ كربیته ئارمانج، ماف و ئازادی و كار بۆ دابین كربیت یان بۆ ب ئارمانج گرتبیت و دبیت مرۆڤ ب گۆتنان ژی رازی بیت، لێ ئه‌گه‌ر ئه‌و گۆتن نه‌بنه كریار دێ راستگۆیا خوه ژ ده‌ستده‌ت و باوه‌ری پێ نامینیت و یاخیبوونێ چێكه‌ت.
ئه‌ڤ پرۆسه كاركرنه، كاركرنا هه‌میانه، هه‌می تاكێن جڤاكی ب دامه‌زراوێن خوه‌ڤه، هه‌ر ده‌مێ ده‌رفه‌تا كاری یا خۆش بیت بۆ ده‌ستهه‌لاتێ و دامه‌زراوێن ملله‌تی و تاكێن جڤاكی وی ده‌می سه‌قامگیری بجهدهێت.
كار جه‌وهه‌رێ مرۆڤى یه، ژێده‌رێ داهاتیێ ره‌وایه، پێدڤیه‌كا گیانی و ده‌روونی و جه‌سته‌یی و ئارامیێ یه، هه‌میشه مرۆڤ د بزاڤێ دایه بۆ داهاتیه‌ك پتر ژبوونا ژینه‌ك خۆشتر.
ئه‌ڤه ژی د چارچووڤی به‌رنامه‌كێ نه‌خشكێشایێ دارێژتی و ده‌ربر ژ خواستا ملله‌تی دگه‌ل دابینكرنا پێدڤیێن جێبه‌جێكرنێ بجهدهێت.
رازیكرن و ئارامكرنا خه‌لكی مه‌به‌سته‌كا سه‌ره‌كیا سیاسه‌تێ یه ئه‌و ژی ب پتر خزمه‌تكرنێ د هه‌می بیاڤێن پێدڤی دا دابین دبیت.
كوردستانی ملله‌ته‌ك هه‌ژار و دلسۆز و ئاشتیخواز و خۆراگره، هه‌ژی باشترین خزمه‌ته، ل وێ باورێینه سه‌رۆكاتیا كوردستانێ دلسۆزانه خزمه‌تا ملله‌تی دكه‌ن و به‌رسینگا هه‌می ركه‌به‌ری و قه‌بخوازیا دگرن پێناڤی سه‌رفرازیا خه‌لێ كوردستانێ.
په‌یامێن پیرۆزباهیێ یێن سه‌رۆك بارزانی و سه‌رۆكێ هه‌رێمێ و سه‌رۆكێ حوكمه‌تێ ب هه‌لكه‌فتنا سالا نوی ٢٠٢٤ ێ نیشانێن زه‌لالێن خه‌مخۆریا وانه بۆ هه‌می پرس و پێدڤی و گرفتێن هه‌رێمێ و ب دید و ئیراده‌یا وان دێ ل سه‌ر هه‌می پلان و هه‌ڕه‌شه و ئاسته‌نگا زال بن و به‌ر ب كنارێن ئارام و سه‌رفراز پێشڤه چیت.
ئاشتی و ئاسایش بو مرۆڤان
ئحسان ئامێدی
مرۆڤی دڤێت ب ئاشتی و ئاسایش بژیت، قه‌وارێن جڤاكی و سیاسی هه‌ر بۆ هندێ نه داكو مرۆڤ تێدا ب ئاشتی و ئاسایشێ بژیت، دڤێت ئه‌ڤ ئاشتیه و ئاسایشه بۆ هه‌میان بیت ب جوداهیێن خوه‌یێن ئه‌تنی و بیروباوران ڤه.
مرۆڤ كو باشترین ئافرنده‌یه، و ژیره، گه‌له‌ك سیمبۆل و هێما و هه‌لامه‌ت بۆ خوه دروستكرینه و پیرۆزكرینه و سه‌را وان كوشتنێ دكه‌ن!. هه‌ر وی ده‌وله‌ت و ده‌ستوور و یاسا و بیروباوه‌ر چێكرینه و پیرۆزكرینه و كوشتنێ بۆ دكه‌ن!.
مه ل بابه‌تێن به‌ری نوكه‌دا وه‌سا نیشا دابوو كو سێ جوداهیێن سه‌ره‌كی هه‌نه دبنه هۆیێن شه‌ڕ و كوشتنێ، ئه‌و ژی ئه‌تن و بیروباوه‌ر و ده‌ستهه‌لات، و د چارچووڤه‌یێن ڤان جوداهیان دا كۆمێن سیمبۆل و هێما و هه‌لامه‌تێن ژێكجودا هاتینه چێكرن و پیرۆزكرن و شه‌ڕی بۆ دكه‌ن!.
ده‌وله‌ت ئه‌گه‌ر چه‌ند پێدڤیه‌كا جڤاكی بیت، لێ چارچووڤه‌كه مرۆڤی ب خوه چێكریه، چێدبیت بچویك بیت یان مه‌زن بیت، و یا ره‌وایه هه‌ر پێكهاته‌كا جڤاكی جوگرافیه‌ك هه‌بیت ده‌وله‌تا خوه هه‌بیت، چێدبیت نفشه‌ك تێدا بیت یان پتر، و هه‌ر جڤاكه‌كی ژی پتر ژ بیروباوه‌ره‌كی و زمانه‌كی و زاره‌كی هه‌یه، یا سروشتیه ژى د ڤی چارچووڤه‌ی دا ده‌ستهه‌لاته‌ك هه‌بیت و كاروباران برێڤه‌به‌ت و پێكڤه‌ژیانێ جێگیركه‌ت و دادیێ بجهبینیت، هه‌روه‌كو گرنگه ل هه‌ر وه‌لاته‌كی دا ئاشتی و ئاسایش هه‌بیت دا سه‌قامگیری و گه‌شه‌دان چێبیت، لێ ئه‌گه‌ر سه‌رانێن ده‌ستهه‌لاتێ جوداهیێ بكه‌ن و سته‌م و زۆریێ بكاربینن و ب خورتی خه‌لكێ نه‌چاركه‌ن سه‌ری بۆ بچه‌مینن و بنده‌ست ببن، و بێی رازیبوونا ته‌ڤایی خوه ب سه‌پینن و كه‌رب و كینێ بچینن، چه‌ند ده‌وله‌تێ و سنۆر و سه‌روه‌ری پیرۆز نیشابده‌ن و هه‌یبه‌تێ بو چێكه‌ن دێ ئاسایش و ئاشتیا ناڤخوه‌یی هێته شێلان و كارڤه‌دانا خه‌لكی چێبیت و نه‌رازیبوون سه‌رهلده‌ت و یاخیبوون چێبیت، ئه‌ڤه ژی به‌رامبه‌ر وان سیاسه‌تان سروشتیه!، لێ ده‌مێ ل به‌رامبه‌ر ڤان كار و كارڤه‌دانان كوشتن لێ چێبیت ئه‌ڤه نه یا سروشتی و نه یا ره‌وایه، و ب تاوان دهێته هژمارتن.
ده‌وله‌ت ئه‌گه‌ر چ قه‌واره‌كێ سیاسیێ یاسایێ جڤاكیه، لێ چارچووڤه‌ك هشكاره، مرۆڤی چێكریه هه‌ر ئه‌و ب خوه ده‌ربرینێ ژێ دكه‌ت، هه‌روه‌سا ئه‌وا دبێژنێ سه‌روه‌ری و شكۆ یا ده‌وله‌تێ و ئاسایشا نه‌ته‌وه‌یا ده‌وله‌تێ هه‌ر ئه‌و ژی مرۆڤی چێكرینه و یێن مرۆڤینه هه‌ر ئه‌و ب خوه د چارچووڤی هنده‌ك بیروباوه‌ر و به‌رژه‌وه‌ندیا ده‌ربرینێ ژێ دكه‌ن، د ڤی بیاڤی دا ده‌وله‌تێ های ژ چ نینه!، ئه‌و بیروباوه‌رێن مرۆڤینه، پیرۆزكرینه و بناڤێ وان سیاسه‌ت و هه‌لسوكه‌وتان دكه‌ن و كوشتنێ دكه‌ن!.
ژ سه‌رانێن ده‌وله‌تێ و كاربده‌ستێن وێ دهێته خواستن ئاشتیی و ئاسایشێ بجهبینن دا سه‌قامگیری جێگیربیت و گه‌شه‌دان چێبیت، ئه‌ڤه ژی دخوازیته رازیكرنا خه‌لكی، و رازیكرنا خه‌لكی ژی ب دابینكرنا ماف و داخوازێن وی بجهدهێت.
ب ملیۆنان مرۆڤ كرینه قوربانی بناڤێ پیرۆزی و سه‌روه‌ری و به‌رژه‌وه‌ندی و ئاسایشا نه‌ته‌وه‌یێن ده‌وله‌تێ، ئه‌و بخوه قوربانیێن سیاسه‌تێن ده‌ستهه‌لاتێ نه!.
ئه‌گه‌ر ل ڤان ده‌وله‌تێن داگیركه‌رێن كوردستانێ بنێرین چ ژ وان به‌ری سه‌د سالان نه‌بوون و هنده‌كا هه‌ر ئه‌ڤ ناڤه نه‌بوون، ئه‌ڤ سنۆره د ناڤبه‌را واندا نه‌بوون، هنده‌ك پارچه‌ك بوون ژ ده‌وله‌ته‌ك دی و هنده‌ك بوماوه‌یێ هنده‌كین دی بوون،
لێ نهو ڤێ هه‌بوونێ پیرۆزدكه‌ن و شه‌ڕی و كوشتنی بۆ دكه‌ن، ئه‌ڤه ژى ب زیانا وان و گه‌لێن بنده‌سته، دا چه‌ند باشتر بیت ده‌ستهه‌لاتدارێن ڤان ده‌وله‌تان هه‌بوونا كوردان وه‌كو نه‌ته‌وه‌یه‌ك و كوردستان وه‌كو ده‌وله‌ته‌ك قه‌بوولكربان، داكو مافێن مرۆڤی بجهئینابان و ئاشتی و ئاسایش بجههاتبان و سه‌قامگیری جێگیرببا، و ئه‌و زیان و قوربانیێن ب هه‌میان كه‌فتین ببانه ئاڤه‌دانی و گه‌شه‌دان.
راستیه‌ك هه‌یه چ ملله‌ته‌ك لڤێ ده‌ڤه‌رێ وه‌كو كوردان پێكڤه‌ژیانا نه‌ته‌وه‌یی و ئاینی نه‌بوویه و جڤاكه‌ك ئاشتیخواز بوویه و دروشمێن برایه‌تیێ و پێكڤه‌ژیانێ بلندكریه و كار بۆ كریه، لێ مخابن لایه‌نێن دیتر هه‌رده‌م سیاسه‌تا توندوتیژیێ ژبۆ خوه‌سه‌پاندنێ بكارئینایه و ل دوماهیێ تووشی زیانیێن مه‌زن بووینه و شه‌ڕمزاربووینه.
په‌یاما كوردستانێ هه‌میشه په‌یامه‌كا ئاشتیخوازانه‌یه له‌وان ب ده‌ستپێشخه‌ری و به‌رهه‌ڤكرنا به‌رێز مه‌سرۆر بارزانی سه‌رۆكێ حوكمه‌تا هه‌رێما كوردستانێ ل رۆژێن ٢٠ و ٢١ /١١ /٢٠٢٣ چاره‌مین كوربه‌ندێ ئاشتیێ و ئاسایشێ ل رۆژهه‌لاتا ناڤه‌راست ب ئاماده‌بوونا پتر ژ ٣٠٠ سه‌رۆك و به‌رپرس و كاربده‌ست و سیاسه‌تمه‌دار و ئه‌كادیمیێن كوردستانێ و ئیراقێ و جیهانێ ژ هه‌می ئه‌تن و ره‌گه‌ز و بیروباوه‌ران ل دهوكێ هاته گرێدان، تێدا گفتوگو و گه‌نگه‌شه‌یان هه‌می بابه‌ت و كێشه‌یێن گه‌رم ل كوردستانێ و ئیراقێ و رۆژهه‌لاتا ناڤه‌راست كرن و دید و بۆچوونێن خوه بۆ چاره‌سه‌ركرنا وان كێشه و گرفتان پێشكێشكرن.
كوردستان قوربانا سیاسه‌تیێن شاش و شه‌ڕێن دژمنكارانه یێن داگیركه‌رانه، كو وان ب وان كاران گه‌له‌ك گۆری قوربانی داینه!.
سه‌رۆك بارزانی د گه‌له‌ك هه‌لكه‌فتنان دا گۆتیه:چ كێشه ب شه‌ڕی چاره‌سه‌رنابن، دڤێت دانوستاندن هه‌بن و ئێكتر قه‌بوولكه‌ین و دانێ ب مافێن هه‌ڤدو بده‌ین.
هه‌روه‌سا به‌رێز نێچیرڤان بارزانی دبێژیت ب شه‌ڕی ژبلی په‌ره‌ساندنا بیرا تۆلڤه‌كرنێ و توندوتیژیێ و وێرانكاریێ چ دی لێ ناهێت و ل وی ده‌می دڤێت ئه‌م هه‌می باجه‌كا مه‌زن بده‌ین، هه‌روه‌كو دبێژیت كێشه ب پاشئێخستن و كپكرنێ چاره‌سه‌رنابن، به‌لكو مه‌زنتر لێ دهێن، رێكا راست هه‌ر ئاشتییه و ئازایه‌تیا راسته‌قینه چاره‌سه‌ركرنا كێشه‌یانه،
به‌رێز مه‌سرۆر بارزانی دبێژیت: نابیت بۆ چاره‌سه‌ركرنا كێشه‌یان چاڤه‌رێ بین، د ده‌مه‌كی دا كو ئه‌م بشێن به‌ری ژ كۆنترۆلێ ده‌ربچیت چاره‌سه‌ر بكه‌ین، پێدڤیه جوداهیێن هه‌ڤدو قه‌بوول كه‌ین، و فێر ببین ب رێزگرتن دگه‌ل هه‌ڤ بژین نه‌وه‌كو ل بهانا بگه‌ریین بۆ ره‌تكرنا یێ به‌رانبه‌ر.
ئه‌ڤه په‌یاما سه‌رۆك و رێبه‌رێن كوردستانێ یه كو دخوازن دگه‌ل هه‌می ملله‌تان ب ئاشتی و ئاسایشێ بژین له‌وان كۆربه‌ند و كۆنفرانسێن ئاشتیێ و ئاسایشێ ل هه‌رێما كوردستانی گرێده‌ن، هۆسا هه‌رێما كوردستانێ پتر دهێته نیاسین و ب ناڤوده‌نگ دكه‌ڤیت و پێگه‌یێ وێ بهێزدكه‌ڤیت و دیالۆگ و گفتوگۆ ب سینگه‌كی ڤه‌كری دهێنه‌كرن، و دۆزا كوردستانێ دچیته پێش و پێگیریێن سیاسی جڤاكی و سنجی بۆ چێدبن.
په‌یاما كوردستانێ په‌یامه‌كا ئاشتیخوازا مرۆڤایه‌تیه، ئاسایشێ و دادیێ و وه‌كهه‌ڤیێ بۆ هه‌میان دخوازیت، پسیاره‌ك ل ڤێره دهێته پێش ئه‌رێ ئه‌وێن ئه‌م داخوازا ئاشتیێ و برایه‌تیێ ژێ دكه‌ین، ئه‌و ژی وه‌كو مه بیر دكه‌ن و وێ داخوازێ قه‌بوول دكه‌ن!؟ هه‌لبه‌ت نه!، ئه‌گه‌ر وه‌كو كوردستانێ د ئاشتیخوازبان دا ئاشتی و ئاسایش و سه‌قامگیری چێبیت و جێگیربیت!.
ئه‌و ده‌وله‌تا (ده‌ستهه‌لاتا) خه‌لكێ خوه، هه‌ڤوه‌لاتیێ خوه، مرۆڤێ خوه بڤێت، دێ یێن دی ژی ڤێن، و ئه‌وێن یێن دی نه‌ڤێن یێن خوه ژی نه‌ڤێن، چونكو ل سیاسه‌تا خوه‌سه‌پاندنێ ل سه‌ر یێ نه‌ڤێت دێ بخۆرتیێ توخمێن خوه بكارئینیت و كه‌ته گۆری و قوربان هه‌تا دشێت خوه دسه‌پینیت، (مرۆڤێ خوه بكه‌ت قوربان دا یێ دی بنده‌ست كه‌ت)، زیانا هه‌ردو لایه‌نایه!، ئه‌ڤجا ئه‌و ده‌ستهه‌لاتان دل ب مرۆڤێن خوه‌ڤه نه‌بیت و بكه‌تر قوربانا مه‌به‌ستێن خوه یێ هه‌ژی ده‌ستهه‌لاتێ نینه!.
دیاره نه‌ڤیانا یێ دی و خوه‌سه‌پاندن، كارڤه‌دان ژێ چێدبیت و زیانێ دگه‌هینیته هه‌می لایه‌نان و هه‌ر سیاسه‌ته‌ك و كاره‌كێ زیانێ بگه‌هینیت دكه‌ڤیته د خانا نه‌ڤیانێ دا.
دڤێت هه‌می داگیركه‌ر و سته‌مكار باش بزانن ئه‌وێن ئاسایش و ئارامیا ئێكی تێك بده‌ن، ئه‌و ژی د ئاسایشێ دا و د ئارامیێ دا نابن، و هندی كوردستان یا داگیركری بیت چ داگیركه‌ر و سته‌مكار د ئاسایش و ئارامیێ دا نابن، و هه‌كه وان بڤێت د ئاسایش و ئارامیێ دا بن دڤێت خوه ژ كوردستانێ ڤه‌كێشن و مایێ خوه تێ نه‌كه‌ن، ئاسایش و ئارامی ئان بۆ هه‌میان یان بۆ كه‌سێ نه!. و به‌رده‌وامیا بزاڤا سیاسی و رزگاریخوازی و شۆرش و سه‌هلدانێن كوردستانێ به‌لگه‌یێ گۆتنا مه‌یه.
مرۆڤ ب جوانی و نازكی و هه‌ستێن خوه‌ڤه، ژینداره‌كێ ژیرێ مه‌زنه و ب تایبه‌تمه‌ندیێن خوه‌ڤه ره‌نگاوره‌نگیه‌كێ دده‌ته وێ مه‌زناتیێ و یێ خواستیه ب ڤیان و رێزگرتن سه‌ره‌ده‌ریێ دگه‌ل هه‌ڤ بكه‌ت دا ئاسایش و ئارامی و خوشگوزه‌رانی به‌ر هه‌میان بكه‌ڤیت.
به‌لێ مرۆڤ
ئحسان ئامێدی
ده‌مێ كورد و كوردستانی داخوازا مافێن خوه یێن نه‌ته‌وه‌یی دكه‌ن، ئه‌وێ داخوازا مافێن خوه یێن مرۆڤی دكه‌ن كو دڤێن وه‌كو هه‌می مرۆڤان ل جیهانی وه‌كهه‌ڤ بن و ب دادپه‌روه‌ری سه‌ره‌ده‌ری دگه‌لدا بهێته‌كرن، ئه‌ڤ پێكهاتێ جڤاكیی مرۆڤی دخوازیت وه‌كهه‌ڤی ل مافان و دادپه‌روه‌ری د سه‌ره‌دریكرنێ دا بۆ هه‌می پیكهاتێن مرۆڤان ل هه‌ر جهه‌كی بن هه‌بیت.
نه پتریا مرۆڤێن پێكهاته‌كێ و نه‌به‌رفره‌هیا رووبه‌ران و نه ده‌وله‌مه‌ندیا وه‌لاتان و نه خۆشیا واران و نه حه‌زێن سه‌ركرده‌یان نه‌بینه بالا ده‌ستبوونا پێكهاته‌كێ ل سه‌ر ئێكا دی!.
ئه‌ڤه دنیایه، جیهانه، یا مرۆڤان و گیانه‌وه‌رانه، مرۆڤ یێ بالا ده‌ست ل سه‌رئه‌رد و ژینگه و گیانه‌وه‌ران، چ هونه‌ر وی تێدایه ژینگه‌ها وی خۆشتر و ده‌وله‌مه‌نتر بیت و خێروبێرێن وی بۆ وی بتنێ بن!، جڤاكێ مرۆڤی ته‌مامكه‌رێ هه‌ڤه، و ل ڤێ جیهانێ هه‌ر جهه‌كی تایبه‌تمه‌ندیێن خوه هه‌نه، ل جهێ كو ب شه‌ڕی و توندوتیژیێ خوه ب سه‌پینی و ده‌ستكه‌فتیان ب ده‌ستڤه‌بینی مرۆڤایه‌تیێ بكه لێكگهۆرینا هه‌بوونا بكه و به‌رژه‌وه‌ندیێن هه‌میان به‌رئێكڤه‌بینه.
ئه‌ڤه چ حه‌سویدی و ته‌ماعی و به‌خیلى یه؟! هنده‌ك نه‌زانن ل كیش كۆچكا خوه‌ڤه بنڤن و چ جۆره خوارن بخون و ل كیش مۆدیلا ترومبێلێ سیاربن و چ ره‌نگێ جلك و پێلاڤان ل به‌رخوه بكه‌ن!، هندی هه‌بیت ژی هه‌ر بێژن هێشتا، وه‌كو مارا یێن لێهاتین هندی وێڤه‌تره مه‌زنتر و بۆشتر لێ دهێن پاریێن مه‌زنتر و پتر دڤێن!، هنده‌كا دانێ خوارنێ و گیته‌كێ نهانیێ و ده‌سته‌كێ جلكێن نوی و كریا تاكسیێ لێ هزره‌ت بیت!؟ ئه‌گه‌ر وژدان و دادپه‌روه‌ری هه‌بیت دێ هه‌می دخوشگوزه‌رانیێدا ژین
قه‌وارێ جڤاكی و ده‌وله‌ت بۆ هندێ یه داكو ئه‌و مرۆڤێن تێدا بهێن پاراستن و ب ئاسایش و سه‌رفرازی بژین، خودێ مه‌زن گۆتیه، دا خودانێ ڤێ مالێ په‌رێسین ئه‌وێ ژبرسێ خوارن دایێ و ژ ترسێ پاراستین!، ئه‌ڤه ستونێن ده‌وله‌تێ و قه‌وارێ جڤاكینه ل كیرێ بیت و كه‌نگی بیت، خوارن و ئاسایش پێدڤیا وێ هه‌بوونێ یه.
و ئه‌ركێ قه‌واره‌ی و ده‌وله‌تێ ژی ئه‌ڤه‌یه بۆ هه‌می پێكهاتێن جڤاكی ب جوداهیێن خوه‌یێن ئه‌تنی و ئایینی ڤه وان پیدڤیان دابین كه‌ت ب وی ره‌نگی هه‌ر تاكه‌ك هه‌ست ب هه‌بوونا خوه یا سه‌رفراز بكه‌ت.
به‌لێ مرۆڤ ئه‌و ژیندارێ خودان پێكهایه‌كێ به‌ركه‌تی و جوانیه‌كا سه‌رسۆرهێنه‌ر و هۆشه‌كێ ته‌مام و كاره‌كێ به‌رهه‌مدار یێ هه‌ژی هندێ یه ب سه‌رفراژی بژیت و نه‌هێته كوشتن یان ئێشاندن یان ته‌په‌سه‌ركرن ب خاترا هنده‌كێن دی داكو باشتر بژین!، دبیت هه‌بن بێژن هه‌ر ژكه‌ڤندا ئه‌ڤ جوداهیێن چینایه‌تی هه‌بوونه، هنده‌ك سه‌یدانه و هنده‌ك به‌نی!، و ئه‌ڤه تا نوكه ژی یامای و دێ مینیت، ئه‌ز دبێژم و لدویڤ ڤه‌كۆلینێن زانستی ل به‌راهیا هه‌بوونا ژینداریێدا نێر و مێ هه‌بوون و ب سروشتێ ئه‌ركێن ئه‌ندامێن له‌شی كار ل ناڤبه‌را هه‌ردو توخمێن پێكهێنه‌رێن یه‌كه‌مین بنگه‌هێ جڤاكی كو خێزان بوو هاتنه دابه‌شكرن ب شێوه‌كێ ته‌مامكه‌ری، چ سروشتێ چه‌وساندنێ و ئێشاندنێ د ناڤبه‌را وان بخوه‌دا نه‌بوو تنێ به‌رهنگاری و رویبری سروشتی و ژینگه‌هێ و پیدڤیێن ژیانێ و خوه‌پاراستنێ دبوون. كه واته ئه‌ڤه ژ كیڤه هات، ئه‌ڤه سه‌یدایه و ئه‌ڤه به‌نییه!؟ و سه‌یدا یێ بالا ده‌ستبیت و هه‌می تشتێن وی بڤێن بۆ وی بن و یێ به‌نی ژی یێ بێ به‌هربیت تنێ هندێ بده‌نی كو بژیت داكو بشێت به‌نیاتیێ و خزمه‌تێ بكه‌ت!.
كه‌نگی یا دروست و ره‌وایه كوشتنا مرۆڤی بهێته‌كرن سه‌را ژێیاتیا ئه‌تنی و بیروباوه‌ریان و نه‌رازیبوونێ ژ ده‌ستهه‌لاتێ، و كێ ئه‌ڤ مافه دایه كوشتنێ ل سه‌ر ڤان پرسا حه‌لال كه‌ن، بێی كو تاوانه‌ك یان شاشیه‌كا مه‌زن دژی مرۆڤان و ژینگه‌ها وی كربیت!.
لێ بنێرن و بپرسن بۆچی ئیران و ئیراق و توركیا و سووریا ل كوردستانێ شه‌ڕه و كوشتنه و دگه‌ل هه‌ڤركێن خوه ژی د ناڤخوه‌دا ژی شه‌ڕه و كوشتنه ئه‌ڤه هه‌می مرۆڤن ئێك توخمن، ئێك بیروباوه‌ن مسلمانن، تنێ جوداهی د زمانی دا و حه‌زا خوه‌سه‌پاندنێ و خوه به‌رفره‌هكرنێ دا هه‌یه!؟، هه‌روه‌سا ل فلستین و ئسرائیلێ شه‌ڕه سه‌ره‌رای جوداهیێن ئایینی؛ لێ شه‌رێ به‌رفره‌هبوون و ده‌ستهه‌لاتێیه، و ل رۆسیا و ئۆكراینا، و ل ئه‌فغانستانێ و لیبیا پرسێن ده‌ستهه‌لاتێنه ب بهانه‌یێن بیروباوران!، ئه‌ڤ شه‌ڕ و كوشتنه سه‌را چ دهێته‌كرن!؟ دیمه‌نێن كوشتنا زارۆك و پیر و ژنان وژدانا وان ناهێژینن، هه‌می ل بن هه‌ر ناڤه‌كی بیت بۆ ژناڤبرنا یێ دی و سه‌پاندنا ده‌ستهه‌لاتێ یه!.
مرۆڤ ئه‌و ژیندارێ مه‌زن و ب هۆش كه‌فته بن كاودانێ جوداهیێن ئه‌تنی و ئاینی و بیروباوه‌ران و خواستێن ده‌ستهه‌لاتداریێ و ده‌ستكه‌فتیان و به‌ترانیی و دفنبلندیێ، و كه‌رب و كین و نه‌ڤیان چاندن، و بخو ژیر و كار و خزمه‌ت و به‌رهه‌م ژێ دهێت خواستن.
مخابن ل ناڤ ڤان گرۆپ رژێمان مرۆڤی چ بهایێ خوه نینه، دشێن سه‌را گیانه‌وه‌ركێ بێ هۆش یان بوسته‌كا ئه‌ردی یان گوتنه‌كێ یان هه‌لوه‌سته‌كی كۆمێن مرۆڤان به‌نه نه‌یێ، دڤێت ئێدی مرۆڤ و مرۆڤایه‌تی رێبازا ژیانێ بیت، به‌س بیت كوشتنا مرۆڤان، و ئه‌وێن مرۆڤان دكۆژن بهێنه تاوانباركرن و دادگه‌هكرن و سزادان، دا ئێدی مرۆڤ ب ئاسایش و خوشگوزه‌ران و سه‌رفراز بژیت.
مرۆڤ یێ خواستیە مرۆڤایەتیێ بكەت
ئحسان ئامێدی
مرۆڤ ئەو ژیندارێ ئاقل، یێ ژیر، یێ زانا، یێ هشـیار، یـێ دشـێت خـوە بگونجینیـت و وەرار و گەشەدانێ بكەت، یێ دشێت باشیێ و خرابیێ ژێكجـودا بكـەت و هەلبژاتنـێ بكـەت، یاسـا و رێســایان دانیــت و ئــەرك و مافــان دیاركــەت، هەبوونەكا جڤاكی بیت و پێكڤە بژیت. مرۆڤ، هـەر مرۆڤـە ل كیڤـە بیـت و كەنگـی بژیـت. هەبـوون ل جهەكـی و دەمەكییـە، ل بۆرینـا دەمی و ژینگەها وێ هەبوونێ وەرارەك پەیداكریە جوداهیەك د هزركرنێ دا چێكریە، كو خوە د زمانی و بیروباوەران و هەلسوكەوتان دا نیشادایە، بەلێ د ناڤەرۆك دا مرۆڤ هەر مرۆڤە ب جەستە و ئەركێــن ئەندامێــن وی و هەســت و دەروون و پێدڤیێن مان و بەردەوامبوونێ. مرۆڤ ئافراندنەكا خۆزاییا ژیرا د وەرارێ دایە. ب ڤـێ وەرارێ ئـەو جوداهیێـن بیركرنـێ دگـەل خـوە چێكرینـە، و ئـەو جوداهـی دكەڤنـە بـەر بیـردۆزا نەمانێ!. مــرۆڤ ل جهێــن جــودادا، ل جوگرافیێــن جــودادا، ل ژینگەهێــن جــودادا، جوداهیەكــێ بخوەڤە دبینیت وەسـا بۆ دچیت كو تشـتەكێ دیـە، وەكـو ئەتـن و نفـش و زمانێ ئاخفتنێ، لێ بنەكـۆك مرۆڤـە ل كیڤـە بیـت، و زمانـێ پـێ ئاخفتنـێ پێدڤیەكا جڤاكیـا جوگرافیـە و د شـیانادایە بیاڤـێ وێ جوگرافیـێ بەرفرەهتر لێ بهێت و پتر ب وی زمانی باخڤن ئێدی جوداهیا ئاخفتنێ نەبیتە جوداهیا ئەتنی و پێكهاتەكا جڤاكی، ئانكو مرۆڤ نە یێ نەچارە ئێك زمان پتنـێ بزانیـت و خـوە پێڤەگـرێ دەت، بەلكـو زمان پێدڤیەكا وەرگرتیە و د شیانادایە گەلەك زمانا وەرگری و لێكتێگەهشتنێ چێكەی كو خواستەكا مرۆڤییە. بیروباوەر و ئایین ژی لێگەریانەكە بو پرسێن هەمبـەری مرۆڤـی، ئەڤـە ژ د كاودانەكـی دا ب هۆكارێن مرۆڤی و ژینگەهی چێكرینە و وەرار پێكریە و دگەڤنە بەر گوهۆرینێ، و ئەڤە ژی چ ژ جەوهــەرێ مرۆڤــی ناگوهۆریــت چونكــی تشــتەكێ وەرگرتیــە و پیرۆزكریــە و شــیانا گوهۆرینێ هەیە. هەلسوكەوت ژی دەربرینەكە ژ هەبوونـا جڤاكـی و هـزری، ب گوهۆرینـا وان ئـەو ژی دهێـت گوهۆریـن!. ل ڤێــرە د جڤاكــێ مرۆڤــی دا دو توخمێــن سـەرەكیێن جوداهیـێ هەنـە كـو د بنەكـۆك دا د وەرگرتینــە هەكــە مــرۆڤ دەســتبەردارێ وان بیــت چ ژ مرۆڤاتیــا خــوە دەســتنادەت، ئــەڤ جوداهیە زێدەباری حەزین خوەیی بۆ دەستهەالتێ و خوەسەپاندنێ و دەستكەفتیان بووینە هۆیێن ناكۆكـی و شـەڕ و ملمالنـێ. ئەتن، بیروباوەر، حەزێن نەرەوا بۆ دەستهەالتێ و خوەســەپاندنێ و دەســتكەفتیان، توخمێــن وەرگرتینــە نــە د ئۆرگانینــە چونكــی دبیــت ژ تاكەكــی یــان ژ كۆمەكــێ بــۆ یــا دیتــر جوداهـی هەبیـت، دبیـت وەسـا بهێتـە لێكـدان ئەڤــە بۆماوەیینــە و دجهگیــرن!؟، لــێ ئەگــەر لێكدانەكا زانستیا دروست بۆ بكەی دێ خۆیا بیت د وەرگرتی و چێكرینە و دهێنە گوهۆرین، لـێ هەسـتەوەر و ئەركێـن ئەندامێـن جەسـتەی ل دەف هەمیـان هـەر هەمـان ئەركـن، هەروەكـو ئەركـێ چاڤـی دیتنـە و یێـن دفنێ بێهنكرنە و یێـن گوهـی گوهلێبوونـە و هۆسـا بـۆ هەمـی ئەندامێن لەشی، ئەڤە ئەركێن ئەندامێن لەشینە دجێگیرن و ناهێن گوهۆرین، لێ ئاخفتن كو هەر ئەتنەكی زمانێ خویێ ئاخفتنێ هەیە، لێ هـەر مرۆڤـەك دشـێت زمانەكـێ دی یـان پتـر ژ زمانەكــێ دی وەرگریــت و باشــتر كاری پــێ بكـەت، هـەر وەكـو د شـێت بیروباوەرێن خـو ژی ب گوهوریـت و هندەكێـن دی وەرگریـت كـو ب ڤێ چەندێ هەلسوكەوت و رەفتارێن خوە ژی بگوهۆریـت و هـەر مـرۆڤ دمینیـت!. دەسـتهەالت ژی ژبـۆ رێكخسـتنا كاروبارێـن جڤاكی پێدڤیە لێ ئەگەر بۆ خوەسەپاندن و دەسـتكەفتیان بیت یـا رەوانینە! ل ڤێرە مە سێ توخمێن جوداهیێ یێن هەیین كو شـەڕ و ملمالنێ ل سـەر دهێتەكرن.. ئەتن، بیروباوەر، دەستهەالت!.. هـەر سـێ ژی وەردگـرن و دهێنـە گوهۆریـن، لـەوان پێدڤـی ناكـەت شـەڕ و ملمالنـێ ل سـەر بهێنەكـرن و مـرۆڤ ببنـە قوربانـی!. مللەت نەتەوە، گەلەكن و هەر ئێكی زمانێ خوە هەیە، هەمی ژی دشێن زمانێن هەڤ بزانن و لێك تێكبگەهن، هەروەكو یا سروشتیە هەر ئیكی زمان و تایبەیمەندیا خوە هەبیت و رێز لێ بهێتەگرتن و زێدەرویی ل سەر نەهێتەكرن، ئەڤە هەمی ب جوداهیێن خوەڤە جڤاكا مرۆڤی یە، چـاوا د نـاڤ مللەتەكـی دا پتـر ژ زارەكـی هەیـە یا سروشتیە جڤاكێ مرۆڤی ژی پتر ژ زمانەكی و زارەكی هەبیت، هەروەكو د وەالتەكی دا و ل جیهانێ دا رەنگاورەنگیا زمان و زاراڤان هەبیت و سەرەدەری دگەلدا بهێتەكرن، و هەر ئێك ب گـۆرەی قەبـارە و شـیان و داهێنانێـن خـوە جهـێ خوە بگریت، بێی سەپاندن و نەهێالنا یێ دی، ئەڤە پێدڤیا لێكتێگەشتنێ و بەالڤكرنێ یە. بیروباوەر كو پتریا وان خوە د ئۆل و ئایین و پارتیان دا نیشادەت، هزر و باوەریێن وەرگرن، شیانا وەرگرتنا پتریێ و گوهۆرینێ هەیە، نە بۆماوە و ئۆرگانی و جێگیرن، لێ مرۆڤی پیرۆزكرینە دا سیاسەتێن خوە پێ برێڤەببەت. ئەڤ بیروباوەرەنە هەلسـوكەوت و نەریـت و تیتـاالن چێدكـەن و دگوهۆرن. ل ڤێرە دیاردبیت كو ئەتن و بیروباوەر و هەلســوكەوت پێدڤیێــن مرۆڤینــە، پێدڤیێــن سـەردەمێ خوەنـە بـۆ هەمیـان كـو مرۆڤـن، واتـە مرۆڤ مەبەستە، لەوا دڤێت مرۆڤ و بهایێن وی بەراهـی بیـت بۆ هـەر كارەكێ مرۆڤی. سـەرەرای ڤـان شـەڕ و پێكدادانێـن كۆمێـن مرۆڤــان لــێ هەڤپشــكیێن مرۆڤــان گەلــەك پتـرن ژ هەڤدژیـان!، ئەگـەر وەكـو مـە گۆتـی د جڤاكی مرۆڤی دا سێ توخمێن جوداهیێ هەبن و پیرۆزكربـن و ببنـە هۆیێـن شـەڕ و پێكـدادان و كوشــتن و وێرانكرنــێ، لــێ هەڤپشــكیێن وان گەلـەك پتـرن كـو ببنـە هۆیێـن برایەتیـێ و هەڤكاریــێ و خزمەتكرنــێ و ئارامیــێ و سەقامگیریێ و خوشگوزەرانیێ و پێشڤەچوون و ئاڤەدانیێ. مرۆڤ ب ژیری چێتر كریە، ژبەر هندێ ژێ دهێتە خواستن كو وی ژیری بكاربینیت بۆ خزمەتـا خـوە و مرۆڤـان و ژینگەهـێ. گەلــەك كوشــتن هاتیەكــرن و گەلــەك بێگونەه بووینە قوربان و ل دوماهیی ئەوێن ئەو كوشـتن و تـاوان ژی كریـن هـەر مرینـە و چ بـۆ نەمایە و چ دگەل خوە نەبریە، تنێ كلتۆرەكێ فهێت و شـەرمزاری. مێژوویــا سیاســیا كەڤــن كــو گەلــەك ژ رڤشـتێن وان شـانازیێ پێ دبەن!، لێ هەمی شـەڕ و كوشــتن و پێكــدادان بــوون، و ل ســەر وێ ئەقلیەتـێ هـەر شـەر و كوشـتن و وێرانكـرن د بەردەوامن، ئەڤجا ئەگەر دەولەت و ئمبراتوریەت و دەستهەالت ئاڤاكربن، لێ ل سەر حسێبا كەلەخ و خویــن و كلــۆخ و گیانــێ ملیۆنــان مرۆڤــان بوونـە. یـا سـەیرتر هشـتا ل ڤـی سـەردەمی مـرۆڤ هەبن شانازیێ ب وێ مێژوویا خویناویدا دبەن و ئاخینـكا بـۆ وی سـەردەمی دراهێلـن. تەمەنـێ هـەر مرۆڤەكـی وەكـو تـاك، هەكـە هەمـی بـۆ وی ب خـوە بیـت تێرا هندێ نینە خوە ئاڤاكەت و خوشگوزار و بەختەوەر بژیت، ئەڤجا ئەگەر كەفتە بەردەسـتێ هێزێ و دەسـتهەالتێ و بۆ خوە بكارئینا دبیت هەر زوی پیترە قوربان و چ ژ ژیانێ و جیهانێ نەزانیت. وەكـو مـرۆڤ دیمەنێـن شـەڕان دبینیـت یـان دەنگوباسـێن وان دزانیـت یـان ب سـەرێ مرۆڤـی بخوە بهێت دێ هەستێ مرۆڤی ئێشیت و وژدانا وی هژیێـت و ژیـان ل پێـش چاڤـان تـاری بیـت و بێـزار بیـت و پسـیاركەت ئەڤـە بۆچـی!؟.. ئەرێ ما چێنابیت شەڕ نەبیت، كوشتن نەبیت، وێرانكـرن نەمینیت!؟.. مرۆڤاتی و وەالتیبـوون و وەكهەڤی هەبیت، هەر هەبوونەكا مرۆڤی هەست ب هەبوونا خوەیا سەرفراز بكەت!. دەستهەالتدار ب یاسایێ كاركەت ژبۆ مرۆڤایەتێ و دادپەروەریێ و وەكهەڤیێ. ئێدی سەركەفتن د شۆلی و داهێنانێ دابیت، نــە ب شــەڕ و هێــزێ و ســتەم و زۆریــێ هەڤــدو بشكێنن بۆ سەپاندنا دەستهەالتێ و بجهئینانا مەرەمێن تایبـەت!
كــوژەك و كوشــتیێن بــەرێ نەماینــە، كوشـتیێن نوكـە ژی چـوون و كـوژەك ژی دێ چـن، ئـەوا ب دەسـتكەفتی بـۆ دەمەكـی یـە و بـۆ كەسـێ نامینیـت!، ئەڤـە هەمـی دهێتەكـرن بـۆ توخمەكـی یـان پتـر كو هەر ئێكـی بەهرا خــوە ژێ هەیــە!. ئـەی ئەقـل پـا تـو ل كیڤـەی!؟، وەرە ئـەوا تـو دزانـی نەیـا دروسـتە نەهێلـە بهێتەكـرن!، سـتەم، زۆری، تەپەسەركرن، بێدادی، كوشتن، وێرانكرن بـا ب ئێكجـاری نەهێتەكرن!، ئـەڤ مرۆڤە ب جەسـتەیێ خوەڤـە گیانەكـە جارەكـێ دژیـت، بۆچی لەز ژ ناڤبرنا وی بهێتەكرن و زڕبەهربیت ژ مافێن وی یێن سروشـتی!؟. مرۆڤ ئەو ئافراندیێ جوان و نازك و ژیر، چاوا هەر تو وێ جوانیێ و نازكیێ و ژیری و شیانان بن پـێ دكـەی؟!، ل خـوە بزڤـرە و وەكـو خـوە ل یـێ وەكو خوە بنێرە؛ ئەوا تە بۆ خوە بڤێت بهێلە بال یێ دی ژی ئەو هەبیت، بال رەوشـەك و هەسـتەك چێبیـت ئـەو یێـن وەكـو ئێـك حـەرام بیـت زیانێ ل هەڤدو بكەین و بال د ئارامیەكێ دا بژین!. بال مرۆڤ ب هەر جوداهیەكا خوەڤە نموونێ بلندێ مرۆڤی بیت مرۆڤایەتیێ بكەت و ماف و بهایێن مرۆڤی د پیرۆز و دپاراستی و دەستەبەربن. ئـەڤ جیهانـە و ئـەڤ ژیانـە بـۆ مرۆڤـی هاتیـە ئافرانـدن، ئـەو مـرۆڤ هەر تاكەكـە ب چ رەنگ بیـت، دڤێـت هـەر تاكـەك ژیانـا خوەیـا سروشـتی دا بژیـت، یاسـا و رێسـایێن كارپێكـەر هەبـن دا كـو ژیـان بهێتـە رێكخسـتن و سـتەم و زۆری و كوشـتن و بێدادی ب چ رەنگان نەهێتەكرن!. دبیت پسیار بهێتە پێش، ئەرێ ئەڤە چێدبیت!؟، بەلێ چێدبیت و د شیانا دایە، ئەوا بۆ ئێكی یان كۆمەكێ یان نفشەكی چێدبیت بۆ یێن دی ژی چێدبیت و د شیانادایە، هەردەمێ ژیر دەستهەالت بیت و مرۆڤ و بهایێن وی ئارمانج بن و زێدەرویی و ئەزئەزۆكی و بەترانی و دفنبلندی و خوەسەپاندن نەمینیت!، و هەكە ئەڤە بوو، چ زیان ب كەسێ ناكەڤـن، بەلكـو دێ هەمـی بەهرەمەنـد بـن و ئارامی و ئاسایش و خوشگوزەرانی بەر هەمیان كەڤیت!. دبیـت هنـدەك بێـژن هەمـا ژیانـا مرۆڤـی ژیانـا شــەڕایە، راســتە گەلــەك شــەڕێن بوویــن و ل گەلــەك دەم و جهــان شــەڕ نەبووینــە و هەكــە ئەو شەڕ و وێرانكاری نەبان و ئەو هەمی مرۆڤ ئاسایی ژیابان و شیانێن وان دروستاهی د خزمەتا مرۆڤایەتیـێ دا بكارئینابـان دانوكە مـرۆڤ د چ رەوشـەكا باشتردابیت! د بنەكـۆك دا مـرۆڤ یـێ بـووی دا ب ئـازادی بژیـت، ئـەرێ بۆچـی هنـدەك ئازادیـا هندەكێـن تێكبـدەن، مرۆڤـی دڤێـت ب ئارامـی و ئیمناهـی بژیـت، بۆچـی هنـدەك ئیمناهیـا هندەكێـن دی تێكبدەن!؟، مرۆڤی دڤێت سەرفرازی بژیت، بۆچی هنـدەك ژیانـا هندەكێـن دی شـێلی كـەن!؟، د سروشـت دا یـێ ئازادیـا ئێكـی تێكبـدەت، یـێ ئـازاد نینـە و یـێ ئاسایشـا ئێكـی تێكبـدەت د ئاسایشێ دا نینە، یێ نانێ ئێكی بخۆت یێ تێر نینـە و سـەرفرازیا ئێكـی نەهێلیـت یێ سـەرفراز نینـە!، ب كورتـی یـی ژینـا ئێكـی تێكبـدەت ژیانــا خــوە ژی تێكــددەت!. و ئــەڤ تێكــدان و زێدەرۆییە نەخۆشیێن كوژەكن، و دشیانان دایە نەهێنەكرن و ژیانا ب نان و ئازادی و ئاسایش و سەرفرازی بۆ هەمیان هەبیت بێی زیانڤێكەفتی هەبن!.
د ژیانا سیاسی دا چ سەركەفتن بێی شكەستنا ئێكێ دی نینن، یێ سەركەفتی دێ ئاهەنگێن ســەركەفتنێ گێــرن لســەر خویــن و كلــۆخ و گیانێ قوربانیێن خوە و یێن دی، دەستكەفتیێ وان دێ گۆری و قوربانیێن وان ژ بیرێ بەن، ئەو گـۆری و قوربـان ژ خـوە و كەسـوكارێن خـوە چوون، و دێ ب پەیڤێن تەیسۆكێن بیروباوەرێن نشـتیمانی و ئاینـی و سـەروەریێ و رازیبوونـێ بـۆ چێكەن!، و یێ شكەستی ژی دێ ژ دەستدان و قوربانیێن خوە كەڤنە د خەم و كۆڤان و نالینان دا و كا ل دویڤدا دێ چ ب سـەری هێت؟!. ئەی مرۆڤ، لسەر ناكۆكیان بازدە، ل گەل هەڤپشكیان بژی، ئافرێندەری ئەو كەرم دگەل تە كریە تو باشتر لێ كریە و پایە بلندی دایە تە و دشێی باشیێ و خرابیێ ژێكجوداكەی، و گۆتیـە، هـۆ خەلكینـۆ.. مەهیـن ب نێـر و مـێ ئافراندینە و كرینە مللەت و هۆز دا هەڤنیاسینێ بكەن، و پایەبەرزی بۆ وییە یێ باشـتر بیت و ژ خرابیێ دویر بیت دبیت هندەك بێژن شەر هۆیێ پێشكەفتنێ یە! بەلێ تنێ بۆ ئاالڤێن شەڕی! ئەو ژی وێرانكرنێ ل پـاش خـوە دهێلیـت، لـێ پێشـكەفتنێ هەمـی بیاڤێـن ژیانـێ بخوەڤەگرتینـە و پێدڤـی هۆیـێ لێگەریـان و دیتـن و داهێنانـێ یـە، و پێدڤـی د هەروهـەرن لـەوان لێگەریـان و دیتـن و داهێنـان ژی د هەروهەرن و ئەڤە هۆیێن پێشكەفتنێ نە. بەرپســیاریا مرۆڤــی گەلەكــە و ل قەبــارێ شـكۆ و پایەبلندیـا ویـە، لـەوان یـا فـەرە مـرۆڤ ب دروســتاهی ب وێ بەرپســیاریا خــوە رابیــت، و هەبوونــەكا باشــیێ و چاكیــێ بیــت پێناڤــی مرۆڤایەتیـێ و گەشـەدانی و خوشـگوزەرانیێ و بەختەوەریــێ. ئەگەر دوژمن و داگیركەرێن كوردسـتانێ تنی زیان و قوربانیێن خوە پێشچاڤ بكەن یێن ژبۆ داگیركرن و تەپەسەركرن و سەركوتكرنا كورسـتانێ كرینـە گـۆری دێ چەنـد ژمارەكا سەرسـۆرهێنەر بیـت، كـو تێـرا هنـدێ دكر كو وەالتێن وان دباشترین رەوش دابان، و ئەگەر یێن كوردستانێ ژی بهژمێرن هەوەسا تێرا هندێ دكر كوردستان و ئەڤ و وەالتە هەمی د سەقامگیریێ و پێشـكەفتنێ دابـان، و ئەگـەر ئەڤـان مللەتـان ب هەڤرا ب مرۆڤاتی كاركربان د وەالتەكی دا یـان هـەر ئێكـی دوەالتـێ خـوەدا، دا گەشـەبوون و پێشكەفتن ل ئاستەكێ گەلەك بلندابیت و هەرتاكەك دا ب خوشگوزەرانی و بەختەوەری ژیـت و ئەڤـە خواسـتا مرۆڤـی یـە و دڤێت كار بۆ بهێت كرن
نشتیمانپه‌روه‌ری هه‌ڤته‌ریبه د گه‌ل ئیرادا گه‌لی
ئحسان ئامێدی
پرۆسا سیاسی ل دامه‌زراندنا ده‌وله‌تا ئیراقێ هه‌تا ئاڤاكرنا ئیراقا نوی، ئیراقا دیمۆكراتیا فیدرالی، یا ئالۆز و ب زه‌حمه‌ت بوویه، و د قۆناخێن سه‌خت و مه‌ترسیدار دا بۆریه، ژبه‌ر ئه‌قلیه‌تا تاكره‌وی و تۆخمپه‌رستی و توندره‌ویا سیاسه‌تمه‌دار و ده‌ستهه‌لاتدار و پێكهاتێن وان، و دگه‌لدا ژی ژبه‌ر نه هه‌ڤگونجاندنا پێكهاتێن وێ یێن جڤاكی ژبه‌ر جوداهیێن ئه‌تنی و ئایینی و تایفه‌گه‌ری.
هه‌ر چاوا بیت ئه‌ڤه ئیراقه ب ڤان پێكهاتان و ب مێژوویا خوه‌ڤه ل سه‌ر ڤێ رووبه‌رێ جوگرافی، دڤێت برێڤه‌ببه‌ن ب شێوه‌كی كو ئاشتی و ئاسایش و سه‌قامگیری جێگیر بیت، ئه‌ڤه ژی ئه‌كێ هێزێن سیاسی و سیاسه‌تمه‌دار و ره‌وشه‌نبیرانه، كو كاربكه‌ن زه‌مینه‌كا گونجای دروستكه‌ن بۆ حوكمه‌ته‌كا نشتیمانیا سه‌قامگیر.
مێژوویا ده‌وله‌تا ئیراقێ یا سه‌د سالێن بۆری یا مژده‌به‌خش نینه كو ئه‌و سه‌قامگیری چیبیت و خه‌لكێ ئیراقێ ب ته‌ڤایی سه‌قامگیر و خۆشگوزه‌ران بیت.
ل دامه‌زراندنا ئیراقێ و دانانا شاها بۆ حوكمداریێ و كۆده‌تایێن ب ناڤ كۆماری، سیاسه‌تا ئه‌ره‌بكرنا ئیراقێ هاته سه‌پاندن ل سه‌ر ته‌ڤ پێكهاتێن د ڤێ جوگرافیێ دا دژین سه‌ره‌رای نه‌رازیبوونێ. ئه‌ڤجا ژی شه‌رێ سه‌پاندنا ده‌ستهه‌لاتا ئه‌ربی هاته سه‌پاندن، و بزاڤ و شۆرشێن پاراستنا ناسناما كوردستانی ده‌ستپێكرن، د گه‌ره‌وا وێ دا شه‌ر و كوشتن و كودا ئێك ل دووڤ ئێكێ چێبوون، ب ملیۆنان مرۆڤ بوونه قوربانی و ب تریلیۆنان دۆلاران زیان ڤێ كه‌فت، و ئیراقه‌كا نشتیمانیا و هه‌ڤوه‌لاتیان چێنه‌بوو.
ل ئه‌نجامێن سیاسه‌تێن شاشێن حوكمه‌تێن ئیراقێ ئێك ل دووڤ ئێكێ، ئاسایش و سه‌قامگیری بجهنه‌هات، و مافێن مرۆڤی و یێن پێكهاتێن جڤاكی هاتنه پێشیلكرن، هه‌تا وێ رادێ سیاسه‌تا قركرنا نه‌ژادی و به‌هژاندنا نه‌ته‌وه‌ی و ژێبرنا ناسناما كوردی ب كریارێن ئه‌نفالان و جینۆسایدكرنا كوردستانێ هاته بجهئنان.
كارڤه‌دان ل سه‌ر وان سیاسه‌تان هێزێن سیاسی چیبوون و زێده‌بوون و خه‌لكێ ئیراقێ په‌رت و به‌لاڤبوون.
ئیراق نه‌بوو نشتیمانێ هه‌ڤوه‌لاتیان، به‌لكو ئیراق یا ده‌سته‌یا ده‌ستهه‌لاتدار و ئه‌جنیدایێن وێ بوو.
ئیراقا شاهان، یا كۆمارێن دكتاتۆری، یا تایفه‌گه‌ری، نه‌یا هه‌ڤنشتیمانیابوو، له‌وان ژی نه ئاشتی و نه ئاسایش و نه سه‌قامگیری بجهنه‌هات، ئه‌ڤرۆ ژی پرۆسا سیاسیا ئیراقێ یا د نه‌خۆشیا وی كلتۆرێ شۆفینی و توخمپه‌رستی و تایفه‌گه‌ری دا، و پره‌نسیبێن دیمۆكراتیێن ده‌ستووری یێ دهێن بنپێكرن، و داكو ئیراق ژ ڤێ قه‌یرانێ ده‌ربازبیت، دڤێت هه‌می لایه‌نێن سیاسیی یێن پرۆسا سیاسیا ئیراقێ باوه‌ریێ ب ده‌ستووری و بنه‌مایێن دیمۆكراتی بینن و كاری پێبكه‌ن.
پێگیریكرن ب ده‌ستووری و رێزگرتن ل ئیرادا ملله‌تی شه‌نگستێ چێبوونا ئیراقا دیمۆكراتیه و ده‌وله‌تا وه‌لاتیانه.
هه‌رێما كوردستانێ د ڤێ پرۆسێ دا پێگه‌یه‌كێ گرنك و مافێن ده‌ستووری هه‌نه، زۆرا گرنگه هه‌رێم ب هه‌ڤگرتن د چارچووڤێ كارنامه‌كا هه‌رێمێ دا بچنه به‌غدا بۆ بده‌ستڤه‌ئینانا ماف و داخوازێن خوه.
داكو ئیرادا ملله‌تی بجهبهێت ململانه‌ك ئێكلاكه‌ر هه‌یه د ناڤبه‌را هێزا قانوونێ و قانوونا هێزێ و هه‌رده‌مێ هێزا قانوونێ سه‌ركه‌فت ل وی ده‌می ئیرادا ملله‌تی سه‌ردكه‌ڤیت، ڤێجا ل ئیراقا ئه‌ڤرۆكه چه‌ند هێز هه‌نه ب قانوونا هێزێ د پرۆسا سیاسیدانه!، و د به‌رهه‌ڤ نینن هێزا قانوونێ بكاربینن و ملكه‌چی ئیرادا ملله‌تی بن.
ژ كه‌ڤندا جوداهیێن ئه‌تنی و ئایینی و ئۆلی رێگر نه‌بوون كو پێكڤه‌ژیان د ڤی وه‌لاتی دا هه‌بیت، لێ یا مه‌ترسیدار ژێكڤه‌بوونا هه‌ر پێكهاته‌كێ بخوه د ناڤخوه‌دا ل سه‌ر بنگه‌هێ سیاسی و ئیدولۆژی و تاگیریێ كو ململانه‌كا كوژه‌ك به‌رهه‌مدئینیت، ئێدی پێكهاته و هێزێن بچووك دكه‌ڤنه به‌ر مه‌ترسیا گڤاشتنێن بالا ده‌ستان و پێكڤه‌ژیان ژی دكه‌ڤیته د مه‌ترسیێ دا.
دیاره پشتی روخاندنا رژێما دكتاتۆری و ئاڤاكرنا ئیراقا نوو، ئه‌و ناكۆكی و هه‌ڤڕكیێن مێژوویی یێن هه‌ر پێكهاته‌كێ هاتنه ڤه‌گوهاستن بۆ ناڤ گرۆپێن سیاسی و پرۆسا سیاسی، له‌و هه‌رده‌م پرۆسا سیاسی هه‌را ئالۆز و له‌نگ و لاوازه و توندوتیژی لێدكه‌ڤیت.
بۆ هه‌رێما كوردستانێ ده‌رفه‌ته‌ك باشه گه‌له‌ك مافێن خوه یێن نه‌ته‌وه‌یی ئه‌وێن ده‌ستوورێ ئیراقا نوی دا هاتینه جێگیركرن بده‌ستڤه‌بینن، لێ ئه‌و ده‌ستكه‌فت بێی هه‌ڤگرتن و كارنامه‌كا هه‌ڤگرتیا هێزێن سیاسی ب ده‌ستڤه‌ناهێن، یا كرێت و شاش ده‌مێ كورد بخوه ململانێ دگه‌ل خوه بخوه بكه‌ن و په‌نایێ به‌نه به‌ر هه‌ڤڕكێن خوه ژ پێكهاتێن دیتر بۆ ئێكلاكرنا ناكۆكیێن ناڤخوه‌یی!. و یا خراپتر ده‌مێ لایه‌نه‌كێ سیاسی رادگه‌هینیت كو خوه ئه‌گه‌ر د هه‌لبژارتنان دا سه‌رنه‌كه‌ڤن ژی ئه‌و هه‌ر ده‌ستهه‌لاتدارن!، ئه‌ڤ لۆژیكێ قانوونا هێزێ یا گونجایی نینه دگه‌ل پرانسیپێن دیمۆكراتیه‌تێ و جڤاكا مه‌ده‌نی و پرۆسا سیاسی به‌ر ب پێكدادانێن نه شارستانی دبه‌ت.
دڤێت ل هه‌رێما كوردستانێ قانوون سه‌روه‌ربیت و ب ئیرادا ملله‌تی بچیته پرۆسا سیاسی ل ئیراقێ، و ناكۆكی و كێشێن ناڤخوه‌یی د هه‌رێمێ دا چاره‌سه‌ركه‌ن و ب ئێك هه‌لوێسته و گۆتار سه‌ره‌ده‌ریێ دگه‌ل لایه‌نێن دیتر بكه‌ن.
داكو ئیراق بمینیت و پرۆسا سیاسی ب دروستی برێڤه بچیت، دڤێت ده‌ستهه‌لات بۆ قانوونێ بیت و ده‌ستوور بهێته بجهئیان و ده‌ستبده‌ستكرنا ئاشتیانه یا ده‌ستهه‌لاتێ بهێته بجهئینان و ملكه‌چی ئیرادا ملله‌تی بن و هه‌لبژارتنێن گشتی یێن خولی بهێنه‌كرن و ئه‌نجام بهێنه قه‌بوولكرن و كار پێ بهێته‌كرن.
ل ناڤبه‌را ئیرادا ملله‌تی و پێكهاتنا لایه‌نان
ئحسان ئامێدی
هنده‌ك دبێژن سیسته‌مێ دیمۆكراتی سیسته‌مه‌ك خرابه، چونكی نه دووره هنده‌كێن نه هه‌ژی ب رێیا كارلێكیه‌كا جڤاكی پێگه‌یه‌كێ گرنگ ب ده‌ستڤه بینن، لێ ل هه‌مان ده‌م دا هه‌می سیسته‌مێن دی ژوی خراپترن. ئانكو باشێ هه‌میانه.
سیسته‌مێ دیمۆكراتی پتر ژ هه‌میێن دیتر ده‌ربرینێ ژ ئیرادا ملله‌تی دكه‌ت، ژ به‌ر هندێ یێ باوه‌ریێ ب ڤی سیسته‌می دئینیت و بانگێ بۆ دكه‌ت دڤێت باوه‌ری ب ده‌ستهه‌لاتا گه‌لی بینیت و ئاشتیانه ده‌ستهه‌لاتێ ده‌ست ب ده‌ست بكه‌ت.
ده‌وله‌ته‌كێ كو كلتۆرێ دیمۆكراتیه‌تێ لێ نه‌بیت هه‌بوونا هنده‌ك بنه‌مایێن دیمۆكراتیه‌تێ وه‌كو فره‌سیاسی و ئازادیا راده‌ربرینێ تێرا هندێ ناكه‌ت كو دیمۆكراتیه‌ت ب ساناهی جێگیربیت، سه‌ر هندێ را دڤێت ده‌ستپێبكه‌ن دا فێربن و ره‌وشه‌نبیربن و باشتر بكاربینن.
دیاره ل ده‌وله‌تێن رۆژهه‌لاتا ناڤین ژبلی ئسرائیلێ و توركیا هه‌تا راده‌كی، سیسته‌مێن حوكمرانیێ دیمۆكراتی نینن، و هه‌رێما كوردستانێ و پاشی ئیراق ده‌ستپێشخه‌ر بووینه بكارئینانا ڤێ پرۆسا دیمۆكراسی، لێ ل هه‌ردو سه‌ربۆران ژ به‌ر ده‌ستودارێ سیاسی و جڤاكی و ئاسایشێ پشتی هه‌ر پرۆسه‌كا هه‌لبژارتنان، داكو ئاژاوه و گرژی و نه‌سه‌قامگیری چێنه‌بیت لایه‌نێن سیاسی یێن پشكدار یێن سه‌ركه‌فتی و یێن نه‌سه‌ركه‌فتی رێكه‌فتنێن پێكهاتنێ كرینه بۆ پێكئینانا حوكمه‌ته‌كا پێكهاتنا هه‌ڤپشكی.
سیسته‌مێ دیمۆكراتی ماف و ئازادیێن تاك و پێكهاتێن جڤاكی و لایه‌نێن سیاسی دابین دكه‌ت، و چالاكیێن ئۆپۆزسیۆنێ مسۆگه‌ردكه‌ت، ژبه‌ر هندێ د ڤی سیسته‌می دا مه‌ترسی ل سه‌ر یێ نه‌سه‌ركه‌فتی و ئۆپۆزسیۆنێ نینه، لێ كلتوورێ تاكره‌ویێ و پشتقراندنێ ل ده‌ڤه‌رێ وه‌كریه هه‌رده‌می یێ ل ده‌رڤه‌ی ده‌ستهه‌لاتێ بترسیت بهێته دۆرپێچكرن و په‌رچقاندن، هه‌روه‌كو یێ ل ده‌ستهه‌لاتێ ژی بترسیت ژ ئاژاوێ و گرژیێ و نه‌سه‌قامگیریێ، ژبه‌ر هندێ په‌نا بریه به‌ر چاره‌سه‌ریێن پێكهاتنێ.
ئه‌ڤ پێكهاتن و لێكتێگه‌هشتنه پێدڤیا قۆناغێ یه، بۆ ئاسایش و سه‌قامگیریا ناڤخوه‌یی و پاراستنا قه‌واره و سه‌روه‌ریا ده‌وله‌تێ، ئه‌ڤه پتر ل وان وه‌لاتان دهێته په‌یره‌وكرن یێن فره‌ئه‌تنی و فره‌ئاینی و فره‌سیاسی و ژنوو پرۆسا دیمۆكراتی ده‌ستپێكری، لێ ل وه‌لاتێن دیمۆكراتیێن جێگیر، كو مافێن هه‌میان د مسۆگه‌رن و پرۆسا ڤه‌گوهاستنا ده‌ستهه‌لاتێ ئاسایی و ئاشتیانه‌یه، پرۆسێن هه‌لبژارتنان ل دووڤ ده‌مێن قانوونی برێڤه‌دچیت و یێ سه‌ركه‌فتی و بشێت زۆرینێ پێكدئینیت ده‌ستهه‌لاتێ دگریته ده‌ست و یێن دی وه‌كو ئۆپۆزوسیۆن چالاكیێن خوه دكه‌ن و خوه بۆ گه‌را ل دووڤدا یا هه‌لبژارتنان به‌رهه‌ڤ دكه‌ن.
ل هه‌می وه‌لات و ل هه‌می جڤاكان خالێن هه‌ڤپشك و خالێن ناكۆك ل ناڤبه‌را تاكان و پێكهاتان هه‌نه، و هه‌رده‌م خالێن هه‌ڤپشك پترن، بهایێن مرۆڤی و به‌رژه‌وه‌ندیێن هه‌ڤپشك دبنه بنه‌ما بۆ لێكتێگه‌هشتن و پێكهاتنێ و هنده‌ك جاران ژی توندره‌ویا ئاینی یان یا ئه‌تنی یان یا ئیدولوژی یان كه‌ربوكینه‌كا دیتر دبیته هۆیێ تاكره‌ویێ و دكتاتۆریه‌تێ و سته‌مكاریێ و ناكۆكی و هه‌ڤدژی لێدكه‌ڤیت.
د پرۆسا دیمۆكراتی دا زۆرا گرنگه هه‌ر لایه‌نه‌ك گۆره‌ی ده‌نگێن ملله‌تی قه‌بارێ خوه بزانیت و مافێن خوه وه‌رگریت و سه‌ره‌ده‌ریێ دگه‌ل دا بكه‌ت، خوه ئه‌گه‌ر گڤاشتنێن خوه بكارئینان بۆ هندێ زێده‌تر ژ قه‌بارێ خوه‌یێ هه‌لبژارتنان بده‌ستڤه‌بینیت دێ بیته خوه‌ڤه‌دزینه‌ك ژ پێگه‌یێ ئیرادا ملله‌تی و سه‌رپێچیه‌كا بنه‌مایه‌كێ دیمۆكراتیه‌تێ.
دیمۆكراتیه‌تا دروست ئه‌وه یا ملله‌تی گۆتی ئه‌و بیت، و ئه‌نجامێن ده‌نگان بهێنه قه‌بوولكرن و ل دووڤ قانوونێ بهێنه په‌یره‌وكرن، پتری پتریا كورسیان و پتریا پێگه‌یێن ده‌ستهه‌لاتێ ب ده‌ستخوه‌ڤه بینیت و ده‌ستهه‌لاتێ پێكبینیت.
ل ئیراقا دیمۆكراتیا فیدرالی ژ به‌ر ژیوارێ فره‌یائه‌تنی و ئایینی و سیاسی هه‌رده‌م پێكهاتنه‌ك هه‌یه، سه‌ره‌رای دستوورێ هه‌رده‌می، و هه‌رده‌م پشتی هه‌ر پرۆسه‌كا هه‌لبژارتنان زۆرینێ پێكهاتنه‌ك پێكئینایه بۆ سه‌رگێریكرنا ده‌وله‌تا ئیراقێ، ئه‌ڤجا ژی نه‌شیاینه ئیراقه‌كا سه‌قامگیر دابینكه‌ن.
هه‌ڤركیا سیاسی د پرۆسا دیمۆكراسی دا ره‌وایا خوه هه‌یه ژ ملله‌تی، چونكی ب رێیێن ئاشتیانه و ب ده‌نگێن ملله‌تی پێگه‌یێ خوه چێدكه‌ن و بهێزدئێخن. و هه‌ر ئه‌ڤ ئه‌نجامه وه‌دكه‌ن كو سه‌ر ژنوو بیر ل هه‌ڤپه‌یمانیان و هه‌ڤكاریێ و هه‌لویست وه‌رگرتنێ بهێته‌كرن.
د ڤێ پرۆسا هه‌لبژارتنێن ئیراقێ دا پارتی دیمۆكراتی كوردستان پێگه‌یه‌كێ ب هێز بده‌ستڤه ئینا ل سه‌ر ئاستێ هه‌رێما كوردستانێ و ئیراقێ و مافێ وێ یه ل ئاستێ ڤی قه‌باره‌ی مافێن خوه ده‌سته‌به‌ر بكه‌ت و پێگه‌یێن خوه وه‌رگریت، هه‌روه‌كو ئه‌ڤه پێگیریه‌ك ژی به‌رامبه‌ر ده‌نگده‌رێن خوه.
ژبه‌ر هندێ دێ بێژم ژبه‌ركو سه‌رۆكاتیا ئیراقێ به‌هرا كوردانه و به‌هرا پترا كوردان ده‌نگ ب پارتی دانه و پارتی پتریا كورسیێن په‌رله‌مانی ب ده‌ستڤه‌ئیناینه، یا فه‌ره پارتی پێداگریێ ب ده‌ستڤه‌ئینانا ڤی پۆسته‌ی بكه‌ت، وه‌كو ده‌ربرین ژ ئیرادا كوردی.
لێكتێگه‌هشتن و پێكهاتن دگه‌ل لایه‌نێن كوردی گه‌له‌ك باشه، و ئه‌ڤ گه‌له‌ك باشیه ئه‌ركه‌كی د ئێخیته سه‌ر مللێن لایه‌نێن دیێن هه‌رێما كوردستانێ، ب تایبه‌تی ئێكه‌تیێ كو ئه‌و ژی پشته‌ڤانێن لایه‌نێ زۆرینه‌یا كوردستانی بن بۆ وه‌رگرتنا ڤی پۆستی.
به‌لێ بۆ لێكتێگه‌هشتن و پێكهاتنێ ل سه‌ر بنه‌مایێ ئیرادا ملله‌تی، ئه‌و ئیرادا كۆتیه پارتی به‌لێ دسه‌پینیت كو هه‌می لایه‌نێن سیاسی ل هه‌رێمێ بێژنه پارتی به‌لێ. به‌لێ بۆ پارتی.. برایێ مه‌زنی ئه‌م ژی دگه‌ل ته بۆ بده‌ستڤه‌ئینانا هه‌می مافێن كوردستانێ.
ده‌م و به‌رپسیاری
ئحسان ئامێدی
پسیارا به‌راهیێ ئه‌وه: ده‌م چیه و ئه‌م چه‌ند بهایێ وێ دزانین و مافێ وی ده‌ینێ؟..
هه‌ر هه‌بوونه‌ك د ده‌مه‌كی دایه، ئه‌م یێن د ده‌مه‌كی دا دژین، ئه‌و ده‌مه یێ ئه‌م زیندی، چڕكه‌یه، هه‌ر 60 چڕكه دبنه ئێك ده‌قیقه و هه‌ر3600 چڕكه دبنه ده‌مژمێره‌ك و هه‌ر 86400 چڕكه دبنه رۆژه‌ك و هه‌ر 31536000 چڕكه دبنه ساله‌ك، و كا ته‌مه‌ن چه‌ند ساله چڕكه‌یێن سالێ لێكدانی هند چڕكا بكه، دێ ته‌مه‌ن ب چڕكان دیار بیت!..
چڕكه كو بچویكترین یه‌كا هژمارتنا ده‌مییه و وێ ژی پارچێن خوه یێن بچویكترێن هه‌یین، ئه‌ڤ پارچا بچویكا ده‌می تێرا هندێ هه‌یه ژیانا زینده‌وه‌ری ژناڤ ببه‌ت، یان به‌خته‌وه‌ر بكه‌ت!.
بۆ چ مه چڕكه كره پیڤه‌رێ هژمارتنا ده‌می، چونكی ئه‌و تێرا هندێ هه‌یه كو زیندی هه‌بیت یان نه‌بیت!، ئه‌ڤجا دا بهێن بزانین ئه‌ڤ چڕكێن مه هه‌یین ئه‌م چه‌ند دشێین بكاربینین بۆ گه‌شه‌كرن و خۆشگوزه‌رانیا خوه و ژیانێ، هه‌روه‌كو پێدڤیه ئه‌م بزانین چه‌ند چڕكێن ده‌مێ مه دچن ب هزركرنه‌كا باش و گۆتنه‌كا باش و كریاره‌كا باش و به‌رهه‌مه‌كێ باش، و به‌روڤاژی چه‌ند چڕكه ژ مه دچن ب هزرێن خراب و گۆتنێن خراب و كارێن خراب و ئه‌نجامێن خراب، یان چه‌ند ئه‌و هه‌ر چار ژ مه دچن بێ مفا، نه‌بۆ مرۆڤی بخوه و نه‌بۆ یێن دی!.
هه‌ر چڕكه‌كا ژ مرۆڤی دچیت ده‌رفه‌تێن گرنگ ژ مرۆڤی دچن، له‌و دبێژن ده‌م وه‌كو شیری یه گه‌ر تو نه‌بری ئه‌و دێ ته بڕیت، هه‌روه‌كو د په‌رتووكا پیرۆز دا هاتی د ده‌می دا مرۆڤێ زیانبه‌خشه، ژبلی ئه‌وێن خودان باوه‌ری و كارێن چاك دكه‌ن. ب واتا ئه‌گه‌ر تو چڕكه‌یێن ژیانێ بكارنه‌ئینی بۆ كارێن باش و به‌رهه‌مئینانێ، و ب خزمه‌تكرنا مرۆڤایه‌تیێ ده‌رباز نه‌كه‌ی، ئه‌و ده‌م دێ ژته بۆریت و نازڤریت ڤه و دێ زیانبه‌خش بی ژ ده‌ستدانا ده‌می، هه‌كو دبێژن گاڤا دبۆریت رۆژا دبۆریت گه‌ر ئه‌ڤرۆ چوو ناهێته‌ڤه.
ده‌م ژیانه، ژیانه‌ك بێ ده‌م نینه، رێخستنا ده‌می بۆ خزمه‌تا ژیانێ پێدڤیه‌كا بنه‌كیه، هه‌رده‌مێ مرۆڤی بهایێ ده‌می زانی و مافێ وێ دایێ و د هونه‌رێ سه‌رگیركرنا ده‌می تێگه‌هشت و ئارمانج ده‌ستنیشانكر و رێكخستن و پلانا پێدڤی بۆ دانا و ب رژدی و دلسۆزی كار بۆ كر دێ ب ئارمانج گه‌هیت.
لێ ژ به‌ركو ته‌مه‌ن و ژیر و ره‌وشا هه‌میان نه ته‌مه‌ت ئێكه، له‌وان ناهێته چاڤه‌رێكرن به‌رهه‌مێ هه‌میان وه‌كو ئێك بیت!.لێ هه‌ر ئێك ل گۆر قه‌باره و هێز و ده‌ستهه‌لاتا خوه به‌رپرسه مافێ وی بده‌تێ.
ته‌مه‌ن كورته دڤێت ژ ده‌ست نه‌چیت بێی گه‌هشتن ب ئارمانجا بۆ ده‌ستنیشانكری، كو خزمه‌تا خوه و مرۆڤاتیێ یه.
ته‌مه‌ن تێرا هندێ نینه هه‌ر ئارمانجه‌ك و پێدڤیه‌ك و داخوازه‌كا مرۆڤی بجهبینیت، لێ تێرا هندێ دكه‌ت مرۆڤ به‌رهه‌مداربیت و خزمه‌تا مرۆڤاتیێ بكه‌ت.
ژ به‌ر هندێ نابیت مرۆڤ خوه مژیلی كارێن ناره‌وا و بێ بنه‌ما بكه‌ت، یان خوه ب كه‌ربوكین بێخیت ب هه‌ر هۆیه‌كا بیت، چونكی مرۆڤ یێ خواستیه خه‌سله‌تێن باشیێ ل ده‌ف هه‌بن و بكاربینیت و گه‌شه‌یێ ل خوه بكه‌ت و ره‌نگڤه‌دانێ وێ ل یێ دیتر بكه‌ت.
مێژوویێ بخوینه دێ زانی ئه‌ڤرۆ یا باسی دوهی دكه‌ت تنێ ب شانازی و سه‌رفرازی ڤه باسێ وان ناڤان دكه‌ن یێ سه‌رفرازی بۆ خوه تۆماركرین ب رێیا كارێن باش و چاك، یێن په‌یامێن مرۆڤاتیێ راگه‌هاندین و مرۆڤ و ملله‌ت رزگاركرین و ب چاكیێ و كارگێریێ و په‌روه‌رده‌یێ و زانستێ و زانیاریێ پێشكێشی مرۆڤایه‌تیێ كرین، و ب خرابی باسێ سته‌مكار و خرابكار و ته‌ماعكارا و سه‌ركوتكه‌را دكه‌ت.
هه‌كه ل ژیانێ بنێڕی كو یا ته بتنێ یه و بۆ خوه بتنێ كاربكه‌ی دێ به‌رزه‌بی و كه‌ڤی، خوه هه‌كه تو وه‌سا هزربكه‌ی تو هه‌بوونه‌كا جڤاكی و پیڤه‌رێ سه‌ركه‌فتنێ جڤاكه و كاری ته د خزمه‌تا مرۆڤایه‌تیێ دا بیت دێ یێ دیار و ب رێز و سه‌ركه‌فتی بی.
كو مرۆڤ هاتیه ئافراندن، ب ئه‌قلی و ڤیانێ و جوانیێ هاتیه به‌خشین، ئه‌ڤه ژی چه‌ند تایبه‌تیێن كه‌سۆكی بن، هند یێن جڤاكینه، به‌ر هندێ دڤێت خزمه‌تكارێ وان تایبه‌تمه‌ندیان بی و گه‌شه‌یێ پێ بده‌ی ل سه‌ر بنگه‌هێ زانست و كار و ره‌وشتی.
ئێش و ئازارێن ژیانێ گه‌له‌كن، هه‌ژاریێ و نه‌ساخیێ و نه‌زانین، هه‌مبه‌ری وێ ژی خۆشی و شادی ژی گه‌له‌كن، زه‌نگینی و ساخله‌می و زانین، هه‌نه هه‌ر سێ یێن خراپ هه‌نه، و هه‌نه هه‌رسێ یێن باش هه‌ین، و هه‌نه ژ هه‌ردو جینان، و ل هه‌می جینان ژی كه‌س نینه ب ته‌واوی یێ ئارام و به‌خته‌وه‌ر، ئه‌ڤجا ژی بۆ هه‌می ره‌وشا ده‌مه‌كه دێ بۆریت.
ئه‌ڤ هه‌بوونا مرۆڤی یا جڤاكی كیانه‌كێ خوه‌سه‌ره، ژ ترولیۆنێن خانا پێكدهێت، و داكو بشێت ئه‌ركێن خوه‌یێن جڤاكی بجهبینیت، دڤیت به‌ری وێ بشێت ئه‌ركێن خوه یێن تایبه‌ت و كه‌سۆكی بجهبینیت خوه شاد و به‌خته‌وه‌ر بكه‌ت. هه‌تاكو مرۆڤ شاد و به‌خته‌وه‌ر بیت، دڤێت یێ ساخله‌م و ئارام بیت و هه‌تا كو هه‌ست ب ساخله‌میێ بكه‌ی، دڤێت هه‌می خانه‌یێن له‌شی د ساخله‌م و كاڕا بن د ئه‌نجامدانا كارێ خوه‌دا، چونكی خانه‌كا ب تنێ دشێت ژیانا زینده‌وه‌ری ژناڤ ببه‌ت یان ئفلیج كه‌ت، ئه‌ڤه ژی گرێ و ئالۆزیێن له‌شی نه و كاره‌كێ ب زه‌حمه‌ته د هه‌مان ده‌م دا مه‌زناتیا ڤی زینده‌وه‌ری و ژیرێ وی نیشادده‌ت.
خانه‌یێن له‌شی ب خۆزایی ب ئه‌ركێ خوه رادبن، هه‌روه‌كو ئه‌ندامێن له‌شی ژی ئه‌ركێن خوه یێن خوه‌زایی هه‌یین، به‌لێ ژیرێ مرۆڤی و زانست دشێن هاریكاربن كو ئه‌و ئه‌رك باشتر برێڤه‌بچن و به‌رهه‌مدارتر بن.
دبیت مرۆڤ بشێت ب ساده‌ی به‌رێ خوه بده‌ته ژیانێ و وه‌كو هه‌ر گیانه‌وه‌ره‌ك بژیت، لێ به‌رپسیاریا ڤی ئافراندیێ ئاقل ژ هندێ مه‌زنتره، ژبه‌ر هندێ به‌رپسیاریا وی مه‌زنتره ئه‌ركێن وی پترن.
ژبلی ڤێ ژی پێدڤی و زه‌حمه‌تێن ژیانێ بخوه ژی گه‌له‌كن.
به‌خته‌وه‌ری و سه‌رفرازیا هه‌ر مرۆڤه‌كی ب ئارامیا جه‌سته‌یی و ده‌روونی و جڤاكی بجهدهێت، ئه‌و ژی بجهئینانا دروستا ئه‌ركێن هه‌می ئه‌ندامێن له‌شی، و ئه‌ركێن فه‌رمی و ئه‌ركێن جڤاكی نه، دگه‌ل خوه‌گونجاندن و هه‌ڤكاریكرن دگه‌ل سروشت و ژینگه‌ها تێدا.
هه‌لبه‌ت ئه‌ڤه ب ساناهی نینه، چونكی هنه‌ك تشت د شیانادانه و هنده‌ك نه، هنده‌ك به‌رده‌ستن ب ساناهی ب ده‌ستكه‌ڤن و هنه‌ك نه، لێ د هه‌می ره‌وشاندا دڤێت مرۆڤی باوه‌ری هه‌بیت كو دێ شێت ئه‌ڤا هه‌ی باشتر لێكه‌ت و كار و بزاڤ و ململانا خوه بكه‌ت بۆ گه‌هشتن ب وان ئارمانجێن ده‌ستنیشانكری.
دڤێت هه‌می ده‌مان ل بیرا مرۆڤی بیت و خوه تێبگه‌هینیت، كو مرۆڤ، زینده‌وه‌ركێ ژیره و ژێیاتیه‌ك بۆ حه‌زێن خوه و ژینگه‌هێ و جڤاكێ هه‌یه، كو ل سه‌ردادنیت ئه‌ركێن خوه یێن كه‌سۆكی و مرۆڤایه‌تی و ئه‌قلی و نشتیمانی و جڤاكی بجهبینیت.
دڤێت د خوه بگه‌هین و بهایێ ده‌می بزانین و به‌رپسیاریا خوه بجهبینین، دا سه‌رفرازیا وێ چڕكا كو تێداینه تۆماركه‌ین.
دلسۆزی د كاری دا
ئحسان ئامێدی
مرۆڤ بوونه‌وه‌ره‌كێ هشیاره د ده‌مه‌كی دا بیردكه‌ت، كاردكه‌ت، ئافراندنێ دكه‌ت، داهێنانێ دكه‌ت، گه‌شه‌یێ دكه‌ت.
شۆل جه‌وهه‌رێ مرۆڤى یه، ژ به‌ر پێدڤیا مرۆڤی ب پێدڤیێن ژیانێ مرۆڤی شۆل كریه و وه‌راركریه. ب شۆلكرنێ هزروبیر دهێنه هاژۆتن كو لێگه‌ریانێ بكه‌ن و رێ و ئامیره و كه‌رسته‌یان ببینن و چێكه‌ن و داهێنانێ بكه‌ن. مرۆڤ ب شۆلی داهاتیه‌كی په‌یدادكه‌ت و ژیانا خوه پێ برێڤه دبه‌ت و به‌رهه‌مه‌كی بۆ خوه و بۆ یێن دی به‌رده‌ست دكه‌ت و خوه به‌خته‌وه‌ردكه‌ت و زانین و زانست و بسپۆریێ زێده‌دكه‌ت. ب كاری شیان و بسپۆری و شاره‌زایا مرۆڤی دیاردبیت و سه‌ركه‌فتنێ تۆماردكه‌ت. د كاری دا په‌یوه‌ندیێن مرۆڤی دهێنه چێكرن و ئاڤاكرن و كارتێكرنا خوه ل سه‌ر هزر و بیر و هه‌لسوكه‌وتی دكه‌ن. هه‌ر ب كاری جهێ مرۆڤی یێ ئابۆری و جڤاكی دیاردبیت و رێزێ و پارێزبه‌ندیێ بده‌ستڤه دئینیت.
شۆل، پێدڤیه، ئه‌ركه، به‌رپسیاریه، بۆ هه‌می مرۆڤان. بۆ هه‌می تاكێن جڤاكی شۆل پێدڤیه داكو پێدڤیێن ژیانێ دابینكه‌ت و ئه‌ركێ خوه‌یێ مرۆڤایه‌تی بجهبینیت و كه‌ساتیا خوه وه‌كو مرۆڤ نیشا بده‌ت. سه‌ركه‌فتن دكاری دا پێدڤیه و ئه‌ركه و به‌رپسیاریه، و داكو یێ سه‌ركه‌فتی بی د كاریدا دڤێت هه‌می ده‌مێ خوه یێ ته‌رخانكری بۆ كاری ب دلسۆزی بكاربینی، دڤێت ئه‌و باوه‌ری هه‌بیت شۆل و جهێ شۆلی، جهێ كاركرن و به‌رههه‌مئینان و خزمه‌تكرنێ یه، له‌وان ژی په‌یامبه‌ری گۆتیه هه‌ر ئێكێ كاره‌كی بكه‌ت دڤێت بنه‌جه بكه‌ت . كی باشتر ده‌می بكاربینیت بۆ بكارئینانا شیانێن خوه و كاركرنه‌كا ووردتر و باشتر و به‌رهه‌مئینانه‌كا زێده‌تر دێ یێ سه‌ركه‌فتی بیت و ده‌لیڤا ده‌ستكه‌فتن و پێشكه‌فتنێ پتر ب ده‌ستڤه‌دئینیت.
د جڤاكا مرۆڤیدا، هه‌می تاك وه‌كهه‌ڤن ب پێكهاتێن ئه‌ندامێن له‌شی و ئه‌ركێن وان، و هه‌میان شیانێن هزری و بیركرنێ و كاركرنێ هه‌نه، لێ كێمه‌ك دبنه بژاره و پێشه‌نگ بۆ ئافراندن و داهێنان و ده‌ستپێشخه‌ریان و كاركرنه‌كا دلسۆزانه، ئه‌و ژی ئه‌ون یێ بهایێ ده‌می و هێزا مرۆڤی یا هزری و ماسۆلكی دزانن و ب دروستاهی بكاردئینن. یێ بڤێت یێ سه‌ركه‌فتی بیت و شانازیێ ب خوه ببه‌ت دڤێت یێ دلسۆز و رژد بیت ل سه‌ر ئه‌رك و كارێن خوه هه‌می ده‌مان، و ده‌لیڤا پێشكه‌فتن و ده‌ستكه‌فتیێن وی پتره ژ یێ بهایێ ده‌می و شیانێن خوه نه‌زانیت.
ته‌مبه‌لی نه‌خۆشیه‌كا مرۆڤانه، ئه‌و ئه‌ون یێن بهایێ مرۆڤی و شیانێن وی و ده‌می نه‌زانن، ئێدی وه‌كو گیانه‌وه‌ر ژیانا خوه ده‌ربازدكه‌ن. گه‌له‌ك هه‌نه د رازینه ب قه‌تاندنێ و هه‌نه ب هه‌ر رێیه‌كا بیت تشته‌ك ب ده‌ست بكه‌ڤیت ب ره‌وا دبینن، و هه‌نه ب چه‌تاتیێ ژیانا خوه دبه‌نه‌سه‌ر، و هه‌نه هه‌كو ده‌رفه‌ته‌كا كاری ژی ب ده‌ست دكه‌ڤیت، دخه‌مسارن و دل ب شۆلی ڤه نینه و بهایێ شۆلی نزانن تنێ چاڤێن ل ده‌ستكه‌فتیان. و هه‌نه ب دلسۆزی و ب رژدی ل كاری دنێرن و دكه‌ن، ئه‌ڤه نموونه‌یێن كارانه د به‌رهه‌مئینانێ دا و كه‌ساتیا وان بهێزتر و ب رێزتره. كار پیرۆزه، یێ سه‌ركه‌فتی ئه‌وه یێ حه‌ژ شۆلێ خوه بكه‌ت و ب رژدی و دلسۆزی كارێ خوه بكه‌ت، چاڤ ل ئه‌نجامدانا ئه‌رك و كاران بیت. مرۆڤ سه‌رفراز دبیت ب جهئینانا ئه‌رك و كارێن خوه ب سه‌ركه‌فتیانه، و ئه‌ڤ توخمێن سه‌ركه‌فتی ره‌وشه‌كا باشتر ژ ده‌ستكه‌فتیێن مادی و مۆرالی و پله وپایه‌یا ب ده‌ستخوڤه دئینن. د جڤاكا مرۆڤی دا گه‌له‌ك هه‌نه هه‌ست ب به‌رپسیاریا خوه یا مرۆڤی ناكه‌ن و شیان و پێچێبونێن خوه بكارنائینن و خه‌مساریێ بجهئینانا ئه‌رك و كارێن خودا دكه‌ن، ئه‌ڤانه ل به‌راهیێ زیانێ ل خوه دكه‌ن و پاشی ل جڤاكی ژی. بارزانیێ نه‌مر د فه‌رمۆده‌كا خوه‌دا دبێژیت: (خزمه‌تا راست و دروست ئه‌وه، هه‌ر كاره‌ك ب ته بهێته راسپاردن ب دلسۆزی بكه‌ی، و چاڤێ ته لێبیت كو دێ خزمه‌تا ملله‌تی كه‌ی). ئه‌گه‌ر هه‌ر تاكه‌ك ل دووڤ تێگه و ناڤه‌رۆكا ڤێ فه‌رمۆدێ سه‌ره‌ده‌ریێ دگه‌ل كاری بكه‌ت دێ خوه ژی سه‌رفرازكه‌ت و رازیبونا ملله‌تی ژی ب ده‌ستڤه ئینیت، ئه‌گه‌ر هه‌می مرۆڤ ب باشی بهێنه په‌روه‌رده‌كرن و فێركرن و پێگه‌هاندن و ب دروستاهی بكه‌ڤنه د كاری دا، مرۆڤ دێ د ره‌وشه‌كا گه‌له‌ك باشتر دابیت. ئه‌ڤجا ژی ئه‌م هه‌لسه‌نگاندنه‌كێ بكه‌ین بزانین د جڤاكێ مرۆڤی دا چه‌ند مرۆڤ كاره‌كێ بنه‌جه دكه‌ن و مافێ خوه ب دروستاهی وه‌ردگرن، و چه‌ند هه‌نه ل سه‌ر حسابا یێن دیتر ده‌ستكه‌فتیان بده‌ستڤه‌دئینن. خێروبێرێن ئه‌ردی و شۆلی گه‌له‌كن، هه‌رده‌مێ ب به‌رپسیاری و ب دروستاهی ئه‌رك و كار هاتنه بجهئینان دێ ده‌ستكه‌فت و داهات ب زێده‌هی به‌رهه‌میان كه‌ڤن. بلا وژدان دادوه‌ربیت هه‌ر ئێك خوه بپیڤیت و بهه‌لسه‌نگینیت و بزانیت چه‌ندێ دلسۆز و خه‌مخوره د ئه‌نجامدانا كارێ خوه‌دا، و دڤێت مرۆڤ بزانیت به‌ری هه‌ر چاڤدێریه‌كێ و هه‌لسه‌نگاندنه‌كێ مرۆڤ بخوه به‌رپرسه و چاڤدێره. ره‌وش خراب دبیت، ده‌مێ دلسۆزی و خه‌مخۆری و رژدی دكاری دا نه‌بیت. دجڤاكێ دا هه‌نه هند ژێ چێدكه‌ن دڤێت بهێنه هشیاركرن و تێگه‌هاندن و فێركرن و هه‌نه د بێ وژدانن دڤێت بهێنه پاشڤه‌برن و ئاگه‌داركرن، و هه‌نه ده‌ستهه‌لاتا خوه بكاردئینن بۆ ده‌ستكه‌فتیێن كه‌سۆكی دڤێی بهێنه سزادان و رێ لێ بهێته‌گرتن، و هه‌نه بۆ وان چ تشته‌ك خه‌م نینه و هه‌ست ب به‌رپسیاریا خوه ناكه‌ن دڤێت بهێنه په‌روه‌رده‌كرن و پێگه‌هاندن!. ئه‌گه‌ر هه‌ست ب به‌رپسیاریێ بهێته‌كرن و دادپه‌وروه‌ریه‌ك هه‌بیت بۆ دابینكرنا ده‌رفه‌تێن كاری و دابه‌شكرنا داهاتی، ل وی ده‌می چ تاكه‌ك بێی كار و داهات نامینیت، و دێ خوه‌شگوزه‌رانی به‌ر هه‌میان كه‌ڤیت. دڤێت هه‌روهه‌ر ل بیرا مرۆڤی بیت مرۆڤ ژینداره‌كێ جڤاكى یه، چاوا هه‌ر ئه‌ندامه‌كێ له‌شێ مرۆڤی ماف ل سه‌ر خودانێ خوه هه‌یه هه‌می ئه‌ندامێن خوه ب دروستاهی بكاربینیت و مافێن وان بده‌تێ، ئها وه‌سا جڤاكی ژی ماف ل سه‌ر مرۆڤان هه‌یه مافێن وان بده‌تێ، چونكی بێی جڤاك مرۆڤ پێشناكه‌ڤیت و وه‌رارێ ناكه‌ت و ده‌وله‌مه‌ند نابیت. هه‌كه هه‌می مرۆڤ هه‌می هه‌ست و هزر و ئه‌ندامێن خوه ل سه‌ر بنگه‌هه‌كێ راست و دروست پێبگه‌هینیت و بده‌نه كاری دێ چه‌ند باشتر و به‌رهه‌مدارتر بیت، ئه‌ڤجا هه‌كه هه‌می جڤاكێن مرۆڤی پێكڤه ل سه‌ر بنگه‌هه‌كێ راست دروست كاربكه‌ن دێ ئه‌و به‌رهه‌م چه‌ند قات باشتر و پتربیت. تنێ مرۆڤ هزرێ ل ڤێ هه‌بوونا خوه یا ده‌مكی بكه‌ت و هه‌ست ب به‌رپسیاریا خوه بكه‌ت، دێ باش زانیت د شیانادایه شیانێن مرۆڤی یێن هزری و ماسۆلكی بهێنه پێشڤه‌برن و گه‌شه‌كرن بۆ دیتنه‌كا رۆهنتر و زه‌لالتر و كاره‌كێ باشتر و به‌رهه‌مه‌كێ پتر، و مرۆڤ خواستیێ بجهئینانا وێ په‌یامێ یه.
نيشاندان
WP Facebook Auto Publish Powered By : XYZScripts.com