ئحسان ئامێدی
مرۆڤی دڤێت ب ئاشتی و ئاسایش بژیت، قه‌وارێن جڤاكی و سیاسی هه‌ر بۆ هندێ نه داكو مرۆڤ تێدا ب ئاشتی و ئاسایشێ بژیت، دڤێت ئه‌ڤ ئاشتیه و ئاسایشه بۆ هه‌میان بیت ب جوداهیێن خوه‌یێن ئه‌تنی و بیروباوران ڤه.
مرۆڤ كو باشترین ئافرنده‌یه، و ژیره، گه‌له‌ك سیمبۆل و هێما و هه‌لامه‌ت بۆ خوه دروستكرینه و پیرۆزكرینه و سه‌را وان كوشتنێ دكه‌ن!. هه‌ر وی ده‌وله‌ت و ده‌ستوور و یاسا و بیروباوه‌ر چێكرینه و پیرۆزكرینه و كوشتنێ بۆ دكه‌ن!.
مه ل بابه‌تێن به‌ری نوكه‌دا وه‌سا نیشا دابوو كو سێ جوداهیێن سه‌ره‌كی هه‌نه دبنه هۆیێن شه‌ڕ و كوشتنێ، ئه‌و ژی ئه‌تن و بیروباوه‌ر و ده‌ستهه‌لات، و د چارچووڤه‌یێن ڤان جوداهیان دا كۆمێن سیمبۆل و هێما و هه‌لامه‌تێن ژێكجودا هاتینه چێكرن و پیرۆزكرن و شه‌ڕی بۆ دكه‌ن!.
ده‌وله‌ت ئه‌گه‌ر چه‌ند پێدڤیه‌كا جڤاكی بیت، لێ چارچووڤه‌كه مرۆڤی ب خوه چێكریه، چێدبیت بچویك بیت یان مه‌زن بیت، و یا ره‌وایه هه‌ر پێكهاته‌كا جڤاكی جوگرافیه‌ك هه‌بیت ده‌وله‌تا خوه هه‌بیت، چێدبیت نفشه‌ك تێدا بیت یان پتر، و هه‌ر جڤاكه‌كی ژی پتر ژ بیروباوه‌ره‌كی و زمانه‌كی و زاره‌كی هه‌یه، یا سروشتیه ژى د ڤی چارچووڤه‌ی دا ده‌ستهه‌لاته‌ك هه‌بیت و كاروباران برێڤه‌به‌ت و پێكڤه‌ژیانێ جێگیركه‌ت و دادیێ بجهبینیت، هه‌روه‌كو گرنگه ل هه‌ر وه‌لاته‌كی دا ئاشتی و ئاسایش هه‌بیت دا سه‌قامگیری و گه‌شه‌دان چێبیت، لێ ئه‌گه‌ر سه‌رانێن ده‌ستهه‌لاتێ جوداهیێ بكه‌ن و سته‌م و زۆریێ بكاربینن و ب خورتی خه‌لكێ نه‌چاركه‌ن سه‌ری بۆ بچه‌مینن و بنده‌ست ببن، و بێی رازیبوونا ته‌ڤایی خوه ب سه‌پینن و كه‌رب و كینێ بچینن، چه‌ند ده‌وله‌تێ و سنۆر و سه‌روه‌ری پیرۆز نیشابده‌ن و هه‌یبه‌تێ بو چێكه‌ن دێ ئاسایش و ئاشتیا ناڤخوه‌یی هێته شێلان و كارڤه‌دانا خه‌لكی چێبیت و نه‌رازیبوون سه‌رهلده‌ت و یاخیبوون چێبیت، ئه‌ڤه ژی به‌رامبه‌ر وان سیاسه‌تان سروشتیه!، لێ ده‌مێ ل به‌رامبه‌ر ڤان كار و كارڤه‌دانان كوشتن لێ چێبیت ئه‌ڤه نه یا سروشتی و نه یا ره‌وایه، و ب تاوان دهێته هژمارتن.
ده‌وله‌ت ئه‌گه‌ر چ قه‌واره‌كێ سیاسیێ یاسایێ جڤاكیه، لێ چارچووڤه‌ك هشكاره، مرۆڤی چێكریه هه‌ر ئه‌و ب خوه ده‌ربرینێ ژێ دكه‌ت، هه‌روه‌سا ئه‌وا دبێژنێ سه‌روه‌ری و شكۆ یا ده‌وله‌تێ و ئاسایشا نه‌ته‌وه‌یا ده‌وله‌تێ هه‌ر ئه‌و ژی مرۆڤی چێكرینه و یێن مرۆڤینه هه‌ر ئه‌و ب خوه د چارچووڤی هنده‌ك بیروباوه‌ر و به‌رژه‌وه‌ندیا ده‌ربرینێ ژێ دكه‌ن، د ڤی بیاڤی دا ده‌وله‌تێ های ژ چ نینه!، ئه‌و بیروباوه‌رێن مرۆڤینه، پیرۆزكرینه و بناڤێ وان سیاسه‌ت و هه‌لسوكه‌وتان دكه‌ن و كوشتنێ دكه‌ن!.
ژ سه‌رانێن ده‌وله‌تێ و كاربده‌ستێن وێ دهێته خواستن ئاشتیی و ئاسایشێ بجهبینن دا سه‌قامگیری جێگیربیت و گه‌شه‌دان چێبیت، ئه‌ڤه ژی دخوازیته رازیكرنا خه‌لكی، و رازیكرنا خه‌لكی ژی ب دابینكرنا ماف و داخوازێن وی بجهدهێت.
ب ملیۆنان مرۆڤ كرینه قوربانی بناڤێ پیرۆزی و سه‌روه‌ری و به‌رژه‌وه‌ندی و ئاسایشا نه‌ته‌وه‌یێن ده‌وله‌تێ، ئه‌و بخوه قوربانیێن سیاسه‌تێن ده‌ستهه‌لاتێ نه!.
ئه‌گه‌ر ل ڤان ده‌وله‌تێن داگیركه‌رێن كوردستانێ بنێرین چ ژ وان به‌ری سه‌د سالان نه‌بوون و هنده‌كا هه‌ر ئه‌ڤ ناڤه نه‌بوون، ئه‌ڤ سنۆره د ناڤبه‌را واندا نه‌بوون، هنده‌ك پارچه‌ك بوون ژ ده‌وله‌ته‌ك دی و هنده‌ك بوماوه‌یێ هنده‌كین دی بوون،
لێ نهو ڤێ هه‌بوونێ پیرۆزدكه‌ن و شه‌ڕی و كوشتنی بۆ دكه‌ن، ئه‌ڤه ژى ب زیانا وان و گه‌لێن بنده‌سته، دا چه‌ند باشتر بیت ده‌ستهه‌لاتدارێن ڤان ده‌وله‌تان هه‌بوونا كوردان وه‌كو نه‌ته‌وه‌یه‌ك و كوردستان وه‌كو ده‌وله‌ته‌ك قه‌بوولكربان، داكو مافێن مرۆڤی بجهئینابان و ئاشتی و ئاسایش بجههاتبان و سه‌قامگیری جێگیرببا، و ئه‌و زیان و قوربانیێن ب هه‌میان كه‌فتین ببانه ئاڤه‌دانی و گه‌شه‌دان.
راستیه‌ك هه‌یه چ ملله‌ته‌ك لڤێ ده‌ڤه‌رێ وه‌كو كوردان پێكڤه‌ژیانا نه‌ته‌وه‌یی و ئاینی نه‌بوویه و جڤاكه‌ك ئاشتیخواز بوویه و دروشمێن برایه‌تیێ و پێكڤه‌ژیانێ بلندكریه و كار بۆ كریه، لێ مخابن لایه‌نێن دیتر هه‌رده‌م سیاسه‌تا توندوتیژیێ ژبۆ خوه‌سه‌پاندنێ بكارئینایه و ل دوماهیێ تووشی زیانیێن مه‌زن بووینه و شه‌ڕمزاربووینه.
په‌یاما كوردستانێ هه‌میشه په‌یامه‌كا ئاشتیخوازانه‌یه له‌وان ب ده‌ستپێشخه‌ری و به‌رهه‌ڤكرنا به‌رێز مه‌سرۆر بارزانی سه‌رۆكێ حوكمه‌تا هه‌رێما كوردستانێ ل رۆژێن ٢٠ و ٢١ /١١ /٢٠٢٣ چاره‌مین كوربه‌ندێ ئاشتیێ و ئاسایشێ ل رۆژهه‌لاتا ناڤه‌راست ب ئاماده‌بوونا پتر ژ ٣٠٠ سه‌رۆك و به‌رپرس و كاربده‌ست و سیاسه‌تمه‌دار و ئه‌كادیمیێن كوردستانێ و ئیراقێ و جیهانێ ژ هه‌می ئه‌تن و ره‌گه‌ز و بیروباوه‌ران ل دهوكێ هاته گرێدان، تێدا گفتوگو و گه‌نگه‌شه‌یان هه‌می بابه‌ت و كێشه‌یێن گه‌رم ل كوردستانێ و ئیراقێ و رۆژهه‌لاتا ناڤه‌راست كرن و دید و بۆچوونێن خوه بۆ چاره‌سه‌ركرنا وان كێشه و گرفتان پێشكێشكرن.
كوردستان قوربانا سیاسه‌تیێن شاش و شه‌ڕێن دژمنكارانه یێن داگیركه‌رانه، كو وان ب وان كاران گه‌له‌ك گۆری قوربانی داینه!.
سه‌رۆك بارزانی د گه‌له‌ك هه‌لكه‌فتنان دا گۆتیه:چ كێشه ب شه‌ڕی چاره‌سه‌رنابن، دڤێت دانوستاندن هه‌بن و ئێكتر قه‌بوولكه‌ین و دانێ ب مافێن هه‌ڤدو بده‌ین.
هه‌روه‌سا به‌رێز نێچیرڤان بارزانی دبێژیت ب شه‌ڕی ژبلی په‌ره‌ساندنا بیرا تۆلڤه‌كرنێ و توندوتیژیێ و وێرانكاریێ چ دی لێ ناهێت و ل وی ده‌می دڤێت ئه‌م هه‌می باجه‌كا مه‌زن بده‌ین، هه‌روه‌كو دبێژیت كێشه ب پاشئێخستن و كپكرنێ چاره‌سه‌رنابن، به‌لكو مه‌زنتر لێ دهێن، رێكا راست هه‌ر ئاشتییه و ئازایه‌تیا راسته‌قینه چاره‌سه‌ركرنا كێشه‌یانه،
به‌رێز مه‌سرۆر بارزانی دبێژیت: نابیت بۆ چاره‌سه‌ركرنا كێشه‌یان چاڤه‌رێ بین، د ده‌مه‌كی دا كو ئه‌م بشێن به‌ری ژ كۆنترۆلێ ده‌ربچیت چاره‌سه‌ر بكه‌ین، پێدڤیه جوداهیێن هه‌ڤدو قه‌بوول كه‌ین، و فێر ببین ب رێزگرتن دگه‌ل هه‌ڤ بژین نه‌وه‌كو ل بهانا بگه‌ریین بۆ ره‌تكرنا یێ به‌رانبه‌ر.
ئه‌ڤه په‌یاما سه‌رۆك و رێبه‌رێن كوردستانێ یه كو دخوازن دگه‌ل هه‌می ملله‌تان ب ئاشتی و ئاسایشێ بژین له‌وان كۆربه‌ند و كۆنفرانسێن ئاشتیێ و ئاسایشێ ل هه‌رێما كوردستانی گرێده‌ن، هۆسا هه‌رێما كوردستانێ پتر دهێته نیاسین و ب ناڤوده‌نگ دكه‌ڤیت و پێگه‌یێ وێ بهێزدكه‌ڤیت و دیالۆگ و گفتوگۆ ب سینگه‌كی ڤه‌كری دهێنه‌كرن، و دۆزا كوردستانێ دچیته پێش و پێگیریێن سیاسی جڤاكی و سنجی بۆ چێدبن.
په‌یاما كوردستانێ په‌یامه‌كا ئاشتیخوازا مرۆڤایه‌تیه، ئاسایشێ و دادیێ و وه‌كهه‌ڤیێ بۆ هه‌میان دخوازیت، پسیاره‌ك ل ڤێره دهێته پێش ئه‌رێ ئه‌وێن ئه‌م داخوازا ئاشتیێ و برایه‌تیێ ژێ دكه‌ین، ئه‌و ژی وه‌كو مه بیر دكه‌ن و وێ داخوازێ قه‌بوول دكه‌ن!؟ هه‌لبه‌ت نه!، ئه‌گه‌ر وه‌كو كوردستانێ د ئاشتیخوازبان دا ئاشتی و ئاسایش و سه‌قامگیری چێبیت و جێگیربیت!.
ئه‌و ده‌وله‌تا (ده‌ستهه‌لاتا) خه‌لكێ خوه، هه‌ڤوه‌لاتیێ خوه، مرۆڤێ خوه بڤێت، دێ یێن دی ژی ڤێن، و ئه‌وێن یێن دی نه‌ڤێن یێن خوه ژی نه‌ڤێن، چونكو ل سیاسه‌تا خوه‌سه‌پاندنێ ل سه‌ر یێ نه‌ڤێت دێ بخۆرتیێ توخمێن خوه بكارئینیت و كه‌ته گۆری و قوربان هه‌تا دشێت خوه دسه‌پینیت، (مرۆڤێ خوه بكه‌ت قوربان دا یێ دی بنده‌ست كه‌ت)، زیانا هه‌ردو لایه‌نایه!، ئه‌ڤجا ئه‌و ده‌ستهه‌لاتان دل ب مرۆڤێن خوه‌ڤه نه‌بیت و بكه‌تر قوربانا مه‌به‌ستێن خوه یێ هه‌ژی ده‌ستهه‌لاتێ نینه!.
دیاره نه‌ڤیانا یێ دی و خوه‌سه‌پاندن، كارڤه‌دان ژێ چێدبیت و زیانێ دگه‌هینیته هه‌می لایه‌نان و هه‌ر سیاسه‌ته‌ك و كاره‌كێ زیانێ بگه‌هینیت دكه‌ڤیته د خانا نه‌ڤیانێ دا.
دڤێت هه‌می داگیركه‌ر و سته‌مكار باش بزانن ئه‌وێن ئاسایش و ئارامیا ئێكی تێك بده‌ن، ئه‌و ژی د ئاسایشێ دا و د ئارامیێ دا نابن، و هندی كوردستان یا داگیركری بیت چ داگیركه‌ر و سته‌مكار د ئاسایش و ئارامیێ دا نابن، و هه‌كه وان بڤێت د ئاسایش و ئارامیێ دا بن دڤێت خوه ژ كوردستانێ ڤه‌كێشن و مایێ خوه تێ نه‌كه‌ن، ئاسایش و ئارامی ئان بۆ هه‌میان یان بۆ كه‌سێ نه!. و به‌رده‌وامیا بزاڤا سیاسی و رزگاریخوازی و شۆرش و سه‌هلدانێن كوردستانێ به‌لگه‌یێ گۆتنا مه‌یه.
مرۆڤ ب جوانی و نازكی و هه‌ستێن خوه‌ڤه، ژینداره‌كێ ژیرێ مه‌زنه و ب تایبه‌تمه‌ندیێن خوه‌ڤه ره‌نگاوره‌نگیه‌كێ دده‌ته وێ مه‌زناتیێ و یێ خواستیه ب ڤیان و رێزگرتن سه‌ره‌ده‌ریێ دگه‌ل هه‌ڤ بكه‌ت دا ئاسایش و ئارامی و خوشگوزه‌رانی به‌ر هه‌میان بكه‌ڤیت.
نووترين نووچه
- لیستا پارتی ل نەینەوا هەر دێ مینیت یا ئێكێ
- نابیت مافێن پێكهاتەیان تێكهەلی هیچ بەرژەوەندیەكا سیاسی و نەدادپەروەرانە بهێتە كرن
- هیچ كێشەیەك د ناڤبەرا پارتی و ئێكەتیێ دا نینە کۆ چارەسەر نەبیت
- ئاشنا بابان: سەركەفتنا پارتی د هەلبژارتنان دا سەركەفتنا هەموو كوردانە
- بابەكر زێباری: ئەمریكا هیچ ڕێكەك نەمایە ژ بلی شەڕی دژی میلیشیان
- فارس عیسا: هەموو ئالیێن سیاسی ل گەل ڕاستڤەكرنا قانوونا بودجەی نە
- دێ كار ژبۆ گەهاندنا پڕۆژەیێن خزمەتگوزاری بۆ هەموو دەڤەرێن سەر ب پارێزگەها نەینەوا ڤە كەین
- سەرۆك بارزانی: خوە ب هەڤپشكێ خەما كەسوكارێن قوربانیێن ئاگربەربوونا سۆران دزانم
- نێچیرڤان بارزانی پەیامەكا بەهیداریێ ئاراستەی كەسوكارێن قوربانیێن ڕوودانا سۆران دكەت
- مەسرۆر بارزانی دووڤچوونێ بۆ هۆكارێن كارەساتا ئاگربەربوونا سۆران دكەت
ئيحسان ئامێدي
به‌لێ مرۆڤ
ئحسان ئامێدی
ده‌مێ كورد و كوردستانی داخوازا مافێن خوه یێن نه‌ته‌وه‌یی دكه‌ن، ئه‌وێ داخوازا مافێن خوه یێن مرۆڤی دكه‌ن كو دڤێن وه‌كو هه‌می مرۆڤان ل جیهانی وه‌كهه‌ڤ بن و ب دادپه‌روه‌ری سه‌ره‌ده‌ری دگه‌لدا بهێته‌كرن، ئه‌ڤ پێكهاتێ جڤاكیی مرۆڤی دخوازیت وه‌كهه‌ڤی ل مافان و دادپه‌روه‌ری د سه‌ره‌دریكرنێ دا بۆ هه‌می پیكهاتێن مرۆڤان ل هه‌ر جهه‌كی بن هه‌بیت.
نه پتریا مرۆڤێن پێكهاته‌كێ و نه‌به‌رفره‌هیا رووبه‌ران و نه ده‌وله‌مه‌ندیا وه‌لاتان و نه خۆشیا واران و نه حه‌زێن سه‌ركرده‌یان نه‌بینه بالا ده‌ستبوونا پێكهاته‌كێ ل سه‌ر ئێكا دی!.
ئه‌ڤه دنیایه، جیهانه، یا مرۆڤان و گیانه‌وه‌رانه، مرۆڤ یێ بالا ده‌ست ل سه‌رئه‌رد و ژینگه و گیانه‌وه‌ران، چ هونه‌ر وی تێدایه ژینگه‌ها وی خۆشتر و ده‌وله‌مه‌نتر بیت و خێروبێرێن وی بۆ وی بتنێ بن!، جڤاكێ مرۆڤی ته‌مامكه‌رێ هه‌ڤه، و ل ڤێ جیهانێ هه‌ر جهه‌كی تایبه‌تمه‌ندیێن خوه هه‌نه، ل جهێ كو ب شه‌ڕی و توندوتیژیێ خوه ب سه‌پینی و ده‌ستكه‌فتیان ب ده‌ستڤه‌بینی مرۆڤایه‌تیێ بكه لێكگهۆرینا هه‌بوونا بكه و به‌رژه‌وه‌ندیێن هه‌میان به‌رئێكڤه‌بینه.
ئه‌ڤه چ حه‌سویدی و ته‌ماعی و به‌خیلى یه؟! هنده‌ك نه‌زانن ل كیش كۆچكا خوه‌ڤه بنڤن و چ جۆره خوارن بخون و ل كیش مۆدیلا ترومبێلێ سیاربن و چ ره‌نگێ جلك و پێلاڤان ل به‌رخوه بكه‌ن!، هندی هه‌بیت ژی هه‌ر بێژن هێشتا، وه‌كو مارا یێن لێهاتین هندی وێڤه‌تره مه‌زنتر و بۆشتر لێ دهێن پاریێن مه‌زنتر و پتر دڤێن!، هنده‌كا دانێ خوارنێ و گیته‌كێ نهانیێ و ده‌سته‌كێ جلكێن نوی و كریا تاكسیێ لێ هزره‌ت بیت!؟ ئه‌گه‌ر وژدان و دادپه‌روه‌ری هه‌بیت دێ هه‌می دخوشگوزه‌رانیێدا ژین
قه‌وارێ جڤاكی و ده‌وله‌ت بۆ هندێ یه داكو ئه‌و مرۆڤێن تێدا بهێن پاراستن و ب ئاسایش و سه‌رفرازی بژین، خودێ مه‌زن گۆتیه، دا خودانێ ڤێ مالێ په‌رێسین ئه‌وێ ژبرسێ خوارن دایێ و ژ ترسێ پاراستین!، ئه‌ڤه ستونێن ده‌وله‌تێ و قه‌وارێ جڤاكینه ل كیرێ بیت و كه‌نگی بیت، خوارن و ئاسایش پێدڤیا وێ هه‌بوونێ یه.
و ئه‌ركێ قه‌واره‌ی و ده‌وله‌تێ ژی ئه‌ڤه‌یه بۆ هه‌می پێكهاتێن جڤاكی ب جوداهیێن خوه‌یێن ئه‌تنی و ئایینی ڤه وان پیدڤیان دابین كه‌ت ب وی ره‌نگی هه‌ر تاكه‌ك هه‌ست ب هه‌بوونا خوه یا سه‌رفراز بكه‌ت.
به‌لێ مرۆڤ ئه‌و ژیندارێ خودان پێكهایه‌كێ به‌ركه‌تی و جوانیه‌كا سه‌رسۆرهێنه‌ر و هۆشه‌كێ ته‌مام و كاره‌كێ به‌رهه‌مدار یێ هه‌ژی هندێ یه ب سه‌رفراژی بژیت و نه‌هێته كوشتن یان ئێشاندن یان ته‌په‌سه‌ركرن ب خاترا هنده‌كێن دی داكو باشتر بژین!، دبیت هه‌بن بێژن هه‌ر ژكه‌ڤندا ئه‌ڤ جوداهیێن چینایه‌تی هه‌بوونه، هنده‌ك سه‌یدانه و هنده‌ك به‌نی!، و ئه‌ڤه تا نوكه ژی یامای و دێ مینیت، ئه‌ز دبێژم و لدویڤ ڤه‌كۆلینێن زانستی ل به‌راهیا هه‌بوونا ژینداریێدا نێر و مێ هه‌بوون و ب سروشتێ ئه‌ركێن ئه‌ندامێن له‌شی كار ل ناڤبه‌را هه‌ردو توخمێن پێكهێنه‌رێن یه‌كه‌مین بنگه‌هێ جڤاكی كو خێزان بوو هاتنه دابه‌شكرن ب شێوه‌كێ ته‌مامكه‌ری، چ سروشتێ چه‌وساندنێ و ئێشاندنێ د ناڤبه‌را وان بخوه‌دا نه‌بوو تنێ به‌رهنگاری و رویبری سروشتی و ژینگه‌هێ و پیدڤیێن ژیانێ و خوه‌پاراستنێ دبوون. كه واته ئه‌ڤه ژ كیڤه هات، ئه‌ڤه سه‌یدایه و ئه‌ڤه به‌نییه!؟ و سه‌یدا یێ بالا ده‌ستبیت و هه‌می تشتێن وی بڤێن بۆ وی بن و یێ به‌نی ژی یێ بێ به‌هربیت تنێ هندێ بده‌نی كو بژیت داكو بشێت به‌نیاتیێ و خزمه‌تێ بكه‌ت!.
كه‌نگی یا دروست و ره‌وایه كوشتنا مرۆڤی بهێته‌كرن سه‌را ژێیاتیا ئه‌تنی و بیروباوه‌ریان و نه‌رازیبوونێ ژ ده‌ستهه‌لاتێ، و كێ ئه‌ڤ مافه دایه كوشتنێ ل سه‌ر ڤان پرسا حه‌لال كه‌ن، بێی كو تاوانه‌ك یان شاشیه‌كا مه‌زن دژی مرۆڤان و ژینگه‌ها وی كربیت!.
لێ بنێرن و بپرسن بۆچی ئیران و ئیراق و توركیا و سووریا ل كوردستانێ شه‌ڕه و كوشتنه و دگه‌ل هه‌ڤركێن خوه ژی د ناڤخوه‌دا ژی شه‌ڕه و كوشتنه ئه‌ڤه هه‌می مرۆڤن ئێك توخمن، ئێك بیروباوه‌ن مسلمانن، تنێ جوداهی د زمانی دا و حه‌زا خوه‌سه‌پاندنێ و خوه به‌رفره‌هكرنێ دا هه‌یه!؟، هه‌روه‌سا ل فلستین و ئسرائیلێ شه‌ڕه سه‌ره‌رای جوداهیێن ئایینی؛ لێ شه‌رێ به‌رفره‌هبوون و ده‌ستهه‌لاتێیه، و ل رۆسیا و ئۆكراینا، و ل ئه‌فغانستانێ و لیبیا پرسێن ده‌ستهه‌لاتێنه ب بهانه‌یێن بیروباوران!، ئه‌ڤ شه‌ڕ و كوشتنه سه‌را چ دهێته‌كرن!؟ دیمه‌نێن كوشتنا زارۆك و پیر و ژنان وژدانا وان ناهێژینن، هه‌می ل بن هه‌ر ناڤه‌كی بیت بۆ ژناڤبرنا یێ دی و سه‌پاندنا ده‌ستهه‌لاتێ یه!.
مرۆڤ ئه‌و ژیندارێ مه‌زن و ب هۆش كه‌فته بن كاودانێ جوداهیێن ئه‌تنی و ئاینی و بیروباوه‌ران و خواستێن ده‌ستهه‌لاتداریێ و ده‌ستكه‌فتیان و به‌ترانیی و دفنبلندیێ، و كه‌رب و كین و نه‌ڤیان چاندن، و بخو ژیر و كار و خزمه‌ت و به‌رهه‌م ژێ دهێت خواستن.
مخابن ل ناڤ ڤان گرۆپ رژێمان مرۆڤی چ بهایێ خوه نینه، دشێن سه‌را گیانه‌وه‌ركێ بێ هۆش یان بوسته‌كا ئه‌ردی یان گوتنه‌كێ یان هه‌لوه‌سته‌كی كۆمێن مرۆڤان به‌نه نه‌یێ، دڤێت ئێدی مرۆڤ و مرۆڤایه‌تی رێبازا ژیانێ بیت، به‌س بیت كوشتنا مرۆڤان، و ئه‌وێن مرۆڤان دكۆژن بهێنه تاوانباركرن و دادگه‌هكرن و سزادان، دا ئێدی مرۆڤ ب ئاسایش و خوشگوزه‌ران و سه‌رفراز بژیت.
مرۆڤ یێ خواستیە مرۆڤایەتیێ بكەت
ئحسان ئامێدی
مرۆڤ ئەو ژیندارێ ئاقل، یێ ژیر، یێ زانا، یێ هشـیار، یـێ دشـێت خـوە بگونجینیـت و وەرار و گەشەدانێ بكەت، یێ دشێت باشیێ و خرابیێ ژێكجـودا بكـەت و هەلبژاتنـێ بكـەت، یاسـا و رێســایان دانیــت و ئــەرك و مافــان دیاركــەت، هەبوونەكا جڤاكی بیت و پێكڤە بژیت. مرۆڤ، هـەر مرۆڤـە ل كیڤـە بیـت و كەنگـی بژیـت. هەبـوون ل جهەكـی و دەمەكییـە، ل بۆرینـا دەمی و ژینگەها وێ هەبوونێ وەرارەك پەیداكریە جوداهیەك د هزركرنێ دا چێكریە، كو خوە د زمانی و بیروباوەران و هەلسوكەوتان دا نیشادایە، بەلێ د ناڤەرۆك دا مرۆڤ هەر مرۆڤە ب جەستە و ئەركێــن ئەندامێــن وی و هەســت و دەروون و پێدڤیێن مان و بەردەوامبوونێ. مرۆڤ ئافراندنەكا خۆزاییا ژیرا د وەرارێ دایە. ب ڤـێ وەرارێ ئـەو جوداهیێـن بیركرنـێ دگـەل خـوە چێكرینـە، و ئـەو جوداهـی دكەڤنـە بـەر بیـردۆزا نەمانێ!. مــرۆڤ ل جهێــن جــودادا، ل جوگرافیێــن جــودادا، ل ژینگەهێــن جــودادا، جوداهیەكــێ بخوەڤە دبینیت وەسـا بۆ دچیت كو تشـتەكێ دیـە، وەكـو ئەتـن و نفـش و زمانێ ئاخفتنێ، لێ بنەكـۆك مرۆڤـە ل كیڤـە بیـت، و زمانـێ پـێ ئاخفتنـێ پێدڤیەكا جڤاكیـا جوگرافیـە و د شـیانادایە بیاڤـێ وێ جوگرافیـێ بەرفرەهتر لێ بهێت و پتر ب وی زمانی باخڤن ئێدی جوداهیا ئاخفتنێ نەبیتە جوداهیا ئەتنی و پێكهاتەكا جڤاكی، ئانكو مرۆڤ نە یێ نەچارە ئێك زمان پتنـێ بزانیـت و خـوە پێڤەگـرێ دەت، بەلكـو زمان پێدڤیەكا وەرگرتیە و د شیانادایە گەلەك زمانا وەرگری و لێكتێگەهشتنێ چێكەی كو خواستەكا مرۆڤییە. بیروباوەر و ئایین ژی لێگەریانەكە بو پرسێن هەمبـەری مرۆڤـی، ئەڤـە ژ د كاودانەكـی دا ب هۆكارێن مرۆڤی و ژینگەهی چێكرینە و وەرار پێكریە و دگەڤنە بەر گوهۆرینێ، و ئەڤە ژی چ ژ جەوهــەرێ مرۆڤــی ناگوهۆریــت چونكــی تشــتەكێ وەرگرتیــە و پیرۆزكریــە و شــیانا گوهۆرینێ هەیە. هەلسوكەوت ژی دەربرینەكە ژ هەبوونـا جڤاكـی و هـزری، ب گوهۆرینـا وان ئـەو ژی دهێـت گوهۆریـن!. ل ڤێــرە د جڤاكــێ مرۆڤــی دا دو توخمێــن سـەرەكیێن جوداهیـێ هەنـە كـو د بنەكـۆك دا د وەرگرتینــە هەكــە مــرۆڤ دەســتبەردارێ وان بیــت چ ژ مرۆڤاتیــا خــوە دەســتنادەت، ئــەڤ جوداهیە زێدەباری حەزین خوەیی بۆ دەستهەالتێ و خوەسەپاندنێ و دەستكەفتیان بووینە هۆیێن ناكۆكـی و شـەڕ و ملمالنـێ. ئەتن، بیروباوەر، حەزێن نەرەوا بۆ دەستهەالتێ و خوەســەپاندنێ و دەســتكەفتیان، توخمێــن وەرگرتینــە نــە د ئۆرگانینــە چونكــی دبیــت ژ تاكەكــی یــان ژ كۆمەكــێ بــۆ یــا دیتــر جوداهـی هەبیـت، دبیـت وەسـا بهێتـە لێكـدان ئەڤــە بۆماوەیینــە و دجهگیــرن!؟، لــێ ئەگــەر لێكدانەكا زانستیا دروست بۆ بكەی دێ خۆیا بیت د وەرگرتی و چێكرینە و دهێنە گوهۆرین، لـێ هەسـتەوەر و ئەركێـن ئەندامێـن جەسـتەی ل دەف هەمیـان هـەر هەمـان ئەركـن، هەروەكـو ئەركـێ چاڤـی دیتنـە و یێـن دفنێ بێهنكرنە و یێـن گوهـی گوهلێبوونـە و هۆسـا بـۆ هەمـی ئەندامێن لەشی، ئەڤە ئەركێن ئەندامێن لەشینە دجێگیرن و ناهێن گوهۆرین، لێ ئاخفتن كو هەر ئەتنەكی زمانێ خویێ ئاخفتنێ هەیە، لێ هـەر مرۆڤـەك دشـێت زمانەكـێ دی یـان پتـر ژ زمانەكــێ دی وەرگریــت و باشــتر كاری پــێ بكـەت، هـەر وەكـو د شـێت بیروباوەرێن خـو ژی ب گوهوریـت و هندەكێـن دی وەرگریـت كـو ب ڤێ چەندێ هەلسوكەوت و رەفتارێن خوە ژی بگوهۆریـت و هـەر مـرۆڤ دمینیـت!. دەسـتهەالت ژی ژبـۆ رێكخسـتنا كاروبارێـن جڤاكی پێدڤیە لێ ئەگەر بۆ خوەسەپاندن و دەسـتكەفتیان بیت یـا رەوانینە! ل ڤێرە مە سێ توخمێن جوداهیێ یێن هەیین كو شـەڕ و ملمالنێ ل سـەر دهێتەكرن.. ئەتن، بیروباوەر، دەستهەالت!.. هـەر سـێ ژی وەردگـرن و دهێنـە گوهۆریـن، لـەوان پێدڤـی ناكـەت شـەڕ و ملمالنـێ ل سـەر بهێنەكـرن و مـرۆڤ ببنـە قوربانـی!. مللەت نەتەوە، گەلەكن و هەر ئێكی زمانێ خوە هەیە، هەمی ژی دشێن زمانێن هەڤ بزانن و لێك تێكبگەهن، هەروەكو یا سروشتیە هەر ئیكی زمان و تایبەیمەندیا خوە هەبیت و رێز لێ بهێتەگرتن و زێدەرویی ل سەر نەهێتەكرن، ئەڤە هەمی ب جوداهیێن خوەڤە جڤاكا مرۆڤی یە، چـاوا د نـاڤ مللەتەكـی دا پتـر ژ زارەكـی هەیـە یا سروشتیە جڤاكێ مرۆڤی ژی پتر ژ زمانەكی و زارەكی هەبیت، هەروەكو د وەالتەكی دا و ل جیهانێ دا رەنگاورەنگیا زمان و زاراڤان هەبیت و سەرەدەری دگەلدا بهێتەكرن، و هەر ئێك ب گـۆرەی قەبـارە و شـیان و داهێنانێـن خـوە جهـێ خوە بگریت، بێی سەپاندن و نەهێالنا یێ دی، ئەڤە پێدڤیا لێكتێگەشتنێ و بەالڤكرنێ یە. بیروباوەر كو پتریا وان خوە د ئۆل و ئایین و پارتیان دا نیشادەت، هزر و باوەریێن وەرگرن، شیانا وەرگرتنا پتریێ و گوهۆرینێ هەیە، نە بۆماوە و ئۆرگانی و جێگیرن، لێ مرۆڤی پیرۆزكرینە دا سیاسەتێن خوە پێ برێڤەببەت. ئەڤ بیروباوەرەنە هەلسـوكەوت و نەریـت و تیتـاالن چێدكـەن و دگوهۆرن. ل ڤێرە دیاردبیت كو ئەتن و بیروباوەر و هەلســوكەوت پێدڤیێــن مرۆڤینــە، پێدڤیێــن سـەردەمێ خوەنـە بـۆ هەمیـان كـو مرۆڤـن، واتـە مرۆڤ مەبەستە، لەوا دڤێت مرۆڤ و بهایێن وی بەراهـی بیـت بۆ هـەر كارەكێ مرۆڤی. سـەرەرای ڤـان شـەڕ و پێكدادانێـن كۆمێـن مرۆڤــان لــێ هەڤپشــكیێن مرۆڤــان گەلــەك پتـرن ژ هەڤدژیـان!، ئەگـەر وەكـو مـە گۆتـی د جڤاكی مرۆڤی دا سێ توخمێن جوداهیێ هەبن و پیرۆزكربـن و ببنـە هۆیێـن شـەڕ و پێكـدادان و كوشــتن و وێرانكرنــێ، لــێ هەڤپشــكیێن وان گەلـەك پتـرن كـو ببنـە هۆیێـن برایەتیـێ و هەڤكاریــێ و خزمەتكرنــێ و ئارامیــێ و سەقامگیریێ و خوشگوزەرانیێ و پێشڤەچوون و ئاڤەدانیێ. مرۆڤ ب ژیری چێتر كریە، ژبەر هندێ ژێ دهێتە خواستن كو وی ژیری بكاربینیت بۆ خزمەتـا خـوە و مرۆڤـان و ژینگەهـێ. گەلــەك كوشــتن هاتیەكــرن و گەلــەك بێگونەه بووینە قوربان و ل دوماهیی ئەوێن ئەو كوشـتن و تـاوان ژی كریـن هـەر مرینـە و چ بـۆ نەمایە و چ دگەل خوە نەبریە، تنێ كلتۆرەكێ فهێت و شـەرمزاری. مێژوویــا سیاســیا كەڤــن كــو گەلــەك ژ رڤشـتێن وان شـانازیێ پێ دبەن!، لێ هەمی شـەڕ و كوشــتن و پێكــدادان بــوون، و ل ســەر وێ ئەقلیەتـێ هـەر شـەر و كوشـتن و وێرانكـرن د بەردەوامن، ئەڤجا ئەگەر دەولەت و ئمبراتوریەت و دەستهەالت ئاڤاكربن، لێ ل سەر حسێبا كەلەخ و خویــن و كلــۆخ و گیانــێ ملیۆنــان مرۆڤــان بوونـە. یـا سـەیرتر هشـتا ل ڤـی سـەردەمی مـرۆڤ هەبن شانازیێ ب وێ مێژوویا خویناویدا دبەن و ئاخینـكا بـۆ وی سـەردەمی دراهێلـن. تەمەنـێ هـەر مرۆڤەكـی وەكـو تـاك، هەكـە هەمـی بـۆ وی ب خـوە بیـت تێرا هندێ نینە خوە ئاڤاكەت و خوشگوزار و بەختەوەر بژیت، ئەڤجا ئەگەر كەفتە بەردەسـتێ هێزێ و دەسـتهەالتێ و بۆ خوە بكارئینا دبیت هەر زوی پیترە قوربان و چ ژ ژیانێ و جیهانێ نەزانیت. وەكـو مـرۆڤ دیمەنێـن شـەڕان دبینیـت یـان دەنگوباسـێن وان دزانیـت یـان ب سـەرێ مرۆڤـی بخوە بهێت دێ هەستێ مرۆڤی ئێشیت و وژدانا وی هژیێـت و ژیـان ل پێـش چاڤـان تـاری بیـت و بێـزار بیـت و پسـیاركەت ئەڤـە بۆچـی!؟.. ئەرێ ما چێنابیت شەڕ نەبیت، كوشتن نەبیت، وێرانكـرن نەمینیت!؟.. مرۆڤاتی و وەالتیبـوون و وەكهەڤی هەبیت، هەر هەبوونەكا مرۆڤی هەست ب هەبوونا خوەیا سەرفراز بكەت!. دەستهەالتدار ب یاسایێ كاركەت ژبۆ مرۆڤایەتێ و دادپەروەریێ و وەكهەڤیێ. ئێدی سەركەفتن د شۆلی و داهێنانێ دابیت، نــە ب شــەڕ و هێــزێ و ســتەم و زۆریــێ هەڤــدو بشكێنن بۆ سەپاندنا دەستهەالتێ و بجهئینانا مەرەمێن تایبـەت!
كــوژەك و كوشــتیێن بــەرێ نەماینــە، كوشـتیێن نوكـە ژی چـوون و كـوژەك ژی دێ چـن، ئـەوا ب دەسـتكەفتی بـۆ دەمەكـی یـە و بـۆ كەسـێ نامینیـت!، ئەڤـە هەمـی دهێتەكـرن بـۆ توخمەكـی یـان پتـر كو هەر ئێكـی بەهرا خــوە ژێ هەیــە!. ئـەی ئەقـل پـا تـو ل كیڤـەی!؟، وەرە ئـەوا تـو دزانـی نەیـا دروسـتە نەهێلـە بهێتەكـرن!، سـتەم، زۆری، تەپەسەركرن، بێدادی، كوشتن، وێرانكرن بـا ب ئێكجـاری نەهێتەكرن!، ئـەڤ مرۆڤە ب جەسـتەیێ خوەڤـە گیانەكـە جارەكـێ دژیـت، بۆچی لەز ژ ناڤبرنا وی بهێتەكرن و زڕبەهربیت ژ مافێن وی یێن سروشـتی!؟. مرۆڤ ئەو ئافراندیێ جوان و نازك و ژیر، چاوا هەر تو وێ جوانیێ و نازكیێ و ژیری و شیانان بن پـێ دكـەی؟!، ل خـوە بزڤـرە و وەكـو خـوە ل یـێ وەكو خوە بنێرە؛ ئەوا تە بۆ خوە بڤێت بهێلە بال یێ دی ژی ئەو هەبیت، بال رەوشـەك و هەسـتەك چێبیـت ئـەو یێـن وەكـو ئێـك حـەرام بیـت زیانێ ل هەڤدو بكەین و بال د ئارامیەكێ دا بژین!. بال مرۆڤ ب هەر جوداهیەكا خوەڤە نموونێ بلندێ مرۆڤی بیت مرۆڤایەتیێ بكەت و ماف و بهایێن مرۆڤی د پیرۆز و دپاراستی و دەستەبەربن. ئـەڤ جیهانـە و ئـەڤ ژیانـە بـۆ مرۆڤـی هاتیـە ئافرانـدن، ئـەو مـرۆڤ هەر تاكەكـە ب چ رەنگ بیـت، دڤێـت هـەر تاكـەك ژیانـا خوەیـا سروشـتی دا بژیـت، یاسـا و رێسـایێن كارپێكـەر هەبـن دا كـو ژیـان بهێتـە رێكخسـتن و سـتەم و زۆری و كوشـتن و بێدادی ب چ رەنگان نەهێتەكرن!. دبیت پسیار بهێتە پێش، ئەرێ ئەڤە چێدبیت!؟، بەلێ چێدبیت و د شیانا دایە، ئەوا بۆ ئێكی یان كۆمەكێ یان نفشەكی چێدبیت بۆ یێن دی ژی چێدبیت و د شیانادایە، هەردەمێ ژیر دەستهەالت بیت و مرۆڤ و بهایێن وی ئارمانج بن و زێدەرویی و ئەزئەزۆكی و بەترانی و دفنبلندی و خوەسەپاندن نەمینیت!، و هەكە ئەڤە بوو، چ زیان ب كەسێ ناكەڤـن، بەلكـو دێ هەمـی بەهرەمەنـد بـن و ئارامی و ئاسایش و خوشگوزەرانی بەر هەمیان كەڤیت!. دبیـت هنـدەك بێـژن هەمـا ژیانـا مرۆڤـی ژیانـا شــەڕایە، راســتە گەلــەك شــەڕێن بوویــن و ل گەلــەك دەم و جهــان شــەڕ نەبووینــە و هەكــە ئەو شەڕ و وێرانكاری نەبان و ئەو هەمی مرۆڤ ئاسایی ژیابان و شیانێن وان دروستاهی د خزمەتا مرۆڤایەتیـێ دا بكارئینابـان دانوكە مـرۆڤ د چ رەوشـەكا باشتردابیت! د بنەكـۆك دا مـرۆڤ یـێ بـووی دا ب ئـازادی بژیـت، ئـەرێ بۆچـی هنـدەك ئازادیـا هندەكێـن تێكبـدەن، مرۆڤـی دڤێـت ب ئارامـی و ئیمناهـی بژیـت، بۆچـی هنـدەك ئیمناهیـا هندەكێـن دی تێكبدەن!؟، مرۆڤی دڤێت سەرفرازی بژیت، بۆچی هنـدەك ژیانـا هندەكێـن دی شـێلی كـەن!؟، د سروشـت دا یـێ ئازادیـا ئێكـی تێكبـدەت، یـێ ئـازاد نینـە و یـێ ئاسایشـا ئێكـی تێكبـدەت د ئاسایشێ دا نینە، یێ نانێ ئێكی بخۆت یێ تێر نینـە و سـەرفرازیا ئێكـی نەهێلیـت یێ سـەرفراز نینـە!، ب كورتـی یـی ژینـا ئێكـی تێكبـدەت ژیانــا خــوە ژی تێكــددەت!. و ئــەڤ تێكــدان و زێدەرۆییە نەخۆشیێن كوژەكن، و دشیانان دایە نەهێنەكرن و ژیانا ب نان و ئازادی و ئاسایش و سەرفرازی بۆ هەمیان هەبیت بێی زیانڤێكەفتی هەبن!.
د ژیانا سیاسی دا چ سەركەفتن بێی شكەستنا ئێكێ دی نینن، یێ سەركەفتی دێ ئاهەنگێن ســەركەفتنێ گێــرن لســەر خویــن و كلــۆخ و گیانێ قوربانیێن خوە و یێن دی، دەستكەفتیێ وان دێ گۆری و قوربانیێن وان ژ بیرێ بەن، ئەو گـۆری و قوربـان ژ خـوە و كەسـوكارێن خـوە چوون، و دێ ب پەیڤێن تەیسۆكێن بیروباوەرێن نشـتیمانی و ئاینـی و سـەروەریێ و رازیبوونـێ بـۆ چێكەن!، و یێ شكەستی ژی دێ ژ دەستدان و قوربانیێن خوە كەڤنە د خەم و كۆڤان و نالینان دا و كا ل دویڤدا دێ چ ب سـەری هێت؟!. ئەی مرۆڤ، لسەر ناكۆكیان بازدە، ل گەل هەڤپشكیان بژی، ئافرێندەری ئەو كەرم دگەل تە كریە تو باشتر لێ كریە و پایە بلندی دایە تە و دشێی باشیێ و خرابیێ ژێكجوداكەی، و گۆتیـە، هـۆ خەلكینـۆ.. مەهیـن ب نێـر و مـێ ئافراندینە و كرینە مللەت و هۆز دا هەڤنیاسینێ بكەن، و پایەبەرزی بۆ وییە یێ باشـتر بیت و ژ خرابیێ دویر بیت دبیت هندەك بێژن شەر هۆیێ پێشكەفتنێ یە! بەلێ تنێ بۆ ئاالڤێن شەڕی! ئەو ژی وێرانكرنێ ل پـاش خـوە دهێلیـت، لـێ پێشـكەفتنێ هەمـی بیاڤێـن ژیانـێ بخوەڤەگرتینـە و پێدڤـی هۆیـێ لێگەریـان و دیتـن و داهێنانـێ یـە، و پێدڤـی د هەروهـەرن لـەوان لێگەریـان و دیتـن و داهێنـان ژی د هەروهەرن و ئەڤە هۆیێن پێشكەفتنێ نە. بەرپســیاریا مرۆڤــی گەلەكــە و ل قەبــارێ شـكۆ و پایەبلندیـا ویـە، لـەوان یـا فـەرە مـرۆڤ ب دروســتاهی ب وێ بەرپســیاریا خــوە رابیــت، و هەبوونــەكا باشــیێ و چاكیــێ بیــت پێناڤــی مرۆڤایەتیـێ و گەشـەدانی و خوشـگوزەرانیێ و بەختەوەریــێ. ئەگەر دوژمن و داگیركەرێن كوردسـتانێ تنی زیان و قوربانیێن خوە پێشچاڤ بكەن یێن ژبۆ داگیركرن و تەپەسەركرن و سەركوتكرنا كورسـتانێ كرینـە گـۆری دێ چەنـد ژمارەكا سەرسـۆرهێنەر بیـت، كـو تێـرا هنـدێ دكر كو وەالتێن وان دباشترین رەوش دابان، و ئەگەر یێن كوردستانێ ژی بهژمێرن هەوەسا تێرا هندێ دكر كوردستان و ئەڤ و وەالتە هەمی د سەقامگیریێ و پێشـكەفتنێ دابـان، و ئەگـەر ئەڤـان مللەتـان ب هەڤرا ب مرۆڤاتی كاركربان د وەالتەكی دا یـان هـەر ئێكـی دوەالتـێ خـوەدا، دا گەشـەبوون و پێشكەفتن ل ئاستەكێ گەلەك بلندابیت و هەرتاكەك دا ب خوشگوزەرانی و بەختەوەری ژیـت و ئەڤـە خواسـتا مرۆڤـی یـە و دڤێت كار بۆ بهێت كرن
نشتیمانپه‌روه‌ری هه‌ڤته‌ریبه د گه‌ل ئیرادا گه‌لی
ئحسان ئامێدی
پرۆسا سیاسی ل دامه‌زراندنا ده‌وله‌تا ئیراقێ هه‌تا ئاڤاكرنا ئیراقا نوی، ئیراقا دیمۆكراتیا فیدرالی، یا ئالۆز و ب زه‌حمه‌ت بوویه، و د قۆناخێن سه‌خت و مه‌ترسیدار دا بۆریه، ژبه‌ر ئه‌قلیه‌تا تاكره‌وی و تۆخمپه‌رستی و توندره‌ویا سیاسه‌تمه‌دار و ده‌ستهه‌لاتدار و پێكهاتێن وان، و دگه‌لدا ژی ژبه‌ر نه هه‌ڤگونجاندنا پێكهاتێن وێ یێن جڤاكی ژبه‌ر جوداهیێن ئه‌تنی و ئایینی و تایفه‌گه‌ری.
هه‌ر چاوا بیت ئه‌ڤه ئیراقه ب ڤان پێكهاتان و ب مێژوویا خوه‌ڤه ل سه‌ر ڤێ رووبه‌رێ جوگرافی، دڤێت برێڤه‌ببه‌ن ب شێوه‌كی كو ئاشتی و ئاسایش و سه‌قامگیری جێگیر بیت، ئه‌ڤه ژی ئه‌كێ هێزێن سیاسی و سیاسه‌تمه‌دار و ره‌وشه‌نبیرانه، كو كاربكه‌ن زه‌مینه‌كا گونجای دروستكه‌ن بۆ حوكمه‌ته‌كا نشتیمانیا سه‌قامگیر.
مێژوویا ده‌وله‌تا ئیراقێ یا سه‌د سالێن بۆری یا مژده‌به‌خش نینه كو ئه‌و سه‌قامگیری چیبیت و خه‌لكێ ئیراقێ ب ته‌ڤایی سه‌قامگیر و خۆشگوزه‌ران بیت.
ل دامه‌زراندنا ئیراقێ و دانانا شاها بۆ حوكمداریێ و كۆده‌تایێن ب ناڤ كۆماری، سیاسه‌تا ئه‌ره‌بكرنا ئیراقێ هاته سه‌پاندن ل سه‌ر ته‌ڤ پێكهاتێن د ڤێ جوگرافیێ دا دژین سه‌ره‌رای نه‌رازیبوونێ. ئه‌ڤجا ژی شه‌رێ سه‌پاندنا ده‌ستهه‌لاتا ئه‌ربی هاته سه‌پاندن، و بزاڤ و شۆرشێن پاراستنا ناسناما كوردستانی ده‌ستپێكرن، د گه‌ره‌وا وێ دا شه‌ر و كوشتن و كودا ئێك ل دووڤ ئێكێ چێبوون، ب ملیۆنان مرۆڤ بوونه قوربانی و ب تریلیۆنان دۆلاران زیان ڤێ كه‌فت، و ئیراقه‌كا نشتیمانیا و هه‌ڤوه‌لاتیان چێنه‌بوو.
ل ئه‌نجامێن سیاسه‌تێن شاشێن حوكمه‌تێن ئیراقێ ئێك ل دووڤ ئێكێ، ئاسایش و سه‌قامگیری بجهنه‌هات، و مافێن مرۆڤی و یێن پێكهاتێن جڤاكی هاتنه پێشیلكرن، هه‌تا وێ رادێ سیاسه‌تا قركرنا نه‌ژادی و به‌هژاندنا نه‌ته‌وه‌ی و ژێبرنا ناسناما كوردی ب كریارێن ئه‌نفالان و جینۆسایدكرنا كوردستانێ هاته بجهئنان.
كارڤه‌دان ل سه‌ر وان سیاسه‌تان هێزێن سیاسی چیبوون و زێده‌بوون و خه‌لكێ ئیراقێ په‌رت و به‌لاڤبوون.
ئیراق نه‌بوو نشتیمانێ هه‌ڤوه‌لاتیان، به‌لكو ئیراق یا ده‌سته‌یا ده‌ستهه‌لاتدار و ئه‌جنیدایێن وێ بوو.
ئیراقا شاهان، یا كۆمارێن دكتاتۆری، یا تایفه‌گه‌ری، نه‌یا هه‌ڤنشتیمانیابوو، له‌وان ژی نه ئاشتی و نه ئاسایش و نه سه‌قامگیری بجهنه‌هات، ئه‌ڤرۆ ژی پرۆسا سیاسیا ئیراقێ یا د نه‌خۆشیا وی كلتۆرێ شۆفینی و توخمپه‌رستی و تایفه‌گه‌ری دا، و پره‌نسیبێن دیمۆكراتیێن ده‌ستووری یێ دهێن بنپێكرن، و داكو ئیراق ژ ڤێ قه‌یرانێ ده‌ربازبیت، دڤێت هه‌می لایه‌نێن سیاسیی یێن پرۆسا سیاسیا ئیراقێ باوه‌ریێ ب ده‌ستووری و بنه‌مایێن دیمۆكراتی بینن و كاری پێبكه‌ن.
پێگیریكرن ب ده‌ستووری و رێزگرتن ل ئیرادا ملله‌تی شه‌نگستێ چێبوونا ئیراقا دیمۆكراتیه و ده‌وله‌تا وه‌لاتیانه.
هه‌رێما كوردستانێ د ڤێ پرۆسێ دا پێگه‌یه‌كێ گرنك و مافێن ده‌ستووری هه‌نه، زۆرا گرنگه هه‌رێم ب هه‌ڤگرتن د چارچووڤێ كارنامه‌كا هه‌رێمێ دا بچنه به‌غدا بۆ بده‌ستڤه‌ئینانا ماف و داخوازێن خوه.
داكو ئیرادا ملله‌تی بجهبهێت ململانه‌ك ئێكلاكه‌ر هه‌یه د ناڤبه‌را هێزا قانوونێ و قانوونا هێزێ و هه‌رده‌مێ هێزا قانوونێ سه‌ركه‌فت ل وی ده‌می ئیرادا ملله‌تی سه‌ردكه‌ڤیت، ڤێجا ل ئیراقا ئه‌ڤرۆكه چه‌ند هێز هه‌نه ب قانوونا هێزێ د پرۆسا سیاسیدانه!، و د به‌رهه‌ڤ نینن هێزا قانوونێ بكاربینن و ملكه‌چی ئیرادا ملله‌تی بن.
ژ كه‌ڤندا جوداهیێن ئه‌تنی و ئایینی و ئۆلی رێگر نه‌بوون كو پێكڤه‌ژیان د ڤی وه‌لاتی دا هه‌بیت، لێ یا مه‌ترسیدار ژێكڤه‌بوونا هه‌ر پێكهاته‌كێ بخوه د ناڤخوه‌دا ل سه‌ر بنگه‌هێ سیاسی و ئیدولۆژی و تاگیریێ كو ململانه‌كا كوژه‌ك به‌رهه‌مدئینیت، ئێدی پێكهاته و هێزێن بچووك دكه‌ڤنه به‌ر مه‌ترسیا گڤاشتنێن بالا ده‌ستان و پێكڤه‌ژیان ژی دكه‌ڤیته د مه‌ترسیێ دا.
دیاره پشتی روخاندنا رژێما دكتاتۆری و ئاڤاكرنا ئیراقا نوو، ئه‌و ناكۆكی و هه‌ڤڕكیێن مێژوویی یێن هه‌ر پێكهاته‌كێ هاتنه ڤه‌گوهاستن بۆ ناڤ گرۆپێن سیاسی و پرۆسا سیاسی، له‌و هه‌رده‌م پرۆسا سیاسی هه‌را ئالۆز و له‌نگ و لاوازه و توندوتیژی لێدكه‌ڤیت.
بۆ هه‌رێما كوردستانێ ده‌رفه‌ته‌ك باشه گه‌له‌ك مافێن خوه یێن نه‌ته‌وه‌یی ئه‌وێن ده‌ستوورێ ئیراقا نوی دا هاتینه جێگیركرن بده‌ستڤه‌بینن، لێ ئه‌و ده‌ستكه‌فت بێی هه‌ڤگرتن و كارنامه‌كا هه‌ڤگرتیا هێزێن سیاسی ب ده‌ستڤه‌ناهێن، یا كرێت و شاش ده‌مێ كورد بخوه ململانێ دگه‌ل خوه بخوه بكه‌ن و په‌نایێ به‌نه به‌ر هه‌ڤڕكێن خوه ژ پێكهاتێن دیتر بۆ ئێكلاكرنا ناكۆكیێن ناڤخوه‌یی!. و یا خراپتر ده‌مێ لایه‌نه‌كێ سیاسی رادگه‌هینیت كو خوه ئه‌گه‌ر د هه‌لبژارتنان دا سه‌رنه‌كه‌ڤن ژی ئه‌و هه‌ر ده‌ستهه‌لاتدارن!، ئه‌ڤ لۆژیكێ قانوونا هێزێ یا گونجایی نینه دگه‌ل پرانسیپێن دیمۆكراتیه‌تێ و جڤاكا مه‌ده‌نی و پرۆسا سیاسی به‌ر ب پێكدادانێن نه شارستانی دبه‌ت.
دڤێت ل هه‌رێما كوردستانێ قانوون سه‌روه‌ربیت و ب ئیرادا ملله‌تی بچیته پرۆسا سیاسی ل ئیراقێ، و ناكۆكی و كێشێن ناڤخوه‌یی د هه‌رێمێ دا چاره‌سه‌ركه‌ن و ب ئێك هه‌لوێسته و گۆتار سه‌ره‌ده‌ریێ دگه‌ل لایه‌نێن دیتر بكه‌ن.
داكو ئیراق بمینیت و پرۆسا سیاسی ب دروستی برێڤه بچیت، دڤێت ده‌ستهه‌لات بۆ قانوونێ بیت و ده‌ستوور بهێته بجهئیان و ده‌ستبده‌ستكرنا ئاشتیانه یا ده‌ستهه‌لاتێ بهێته بجهئینان و ملكه‌چی ئیرادا ملله‌تی بن و هه‌لبژارتنێن گشتی یێن خولی بهێنه‌كرن و ئه‌نجام بهێنه قه‌بوولكرن و كار پێ بهێته‌كرن.
ل ناڤبه‌را ئیرادا ملله‌تی و پێكهاتنا لایه‌نان
ئحسان ئامێدی
هنده‌ك دبێژن سیسته‌مێ دیمۆكراتی سیسته‌مه‌ك خرابه، چونكی نه دووره هنده‌كێن نه هه‌ژی ب رێیا كارلێكیه‌كا جڤاكی پێگه‌یه‌كێ گرنگ ب ده‌ستڤه بینن، لێ ل هه‌مان ده‌م دا هه‌می سیسته‌مێن دی ژوی خراپترن. ئانكو باشێ هه‌میانه.
سیسته‌مێ دیمۆكراتی پتر ژ هه‌میێن دیتر ده‌ربرینێ ژ ئیرادا ملله‌تی دكه‌ت، ژ به‌ر هندێ یێ باوه‌ریێ ب ڤی سیسته‌می دئینیت و بانگێ بۆ دكه‌ت دڤێت باوه‌ری ب ده‌ستهه‌لاتا گه‌لی بینیت و ئاشتیانه ده‌ستهه‌لاتێ ده‌ست ب ده‌ست بكه‌ت.
ده‌وله‌ته‌كێ كو كلتۆرێ دیمۆكراتیه‌تێ لێ نه‌بیت هه‌بوونا هنده‌ك بنه‌مایێن دیمۆكراتیه‌تێ وه‌كو فره‌سیاسی و ئازادیا راده‌ربرینێ تێرا هندێ ناكه‌ت كو دیمۆكراتیه‌ت ب ساناهی جێگیربیت، سه‌ر هندێ را دڤێت ده‌ستپێبكه‌ن دا فێربن و ره‌وشه‌نبیربن و باشتر بكاربینن.
دیاره ل ده‌وله‌تێن رۆژهه‌لاتا ناڤین ژبلی ئسرائیلێ و توركیا هه‌تا راده‌كی، سیسته‌مێن حوكمرانیێ دیمۆكراتی نینن، و هه‌رێما كوردستانێ و پاشی ئیراق ده‌ستپێشخه‌ر بووینه بكارئینانا ڤێ پرۆسا دیمۆكراسی، لێ ل هه‌ردو سه‌ربۆران ژ به‌ر ده‌ستودارێ سیاسی و جڤاكی و ئاسایشێ پشتی هه‌ر پرۆسه‌كا هه‌لبژارتنان، داكو ئاژاوه و گرژی و نه‌سه‌قامگیری چێنه‌بیت لایه‌نێن سیاسی یێن پشكدار یێن سه‌ركه‌فتی و یێن نه‌سه‌ركه‌فتی رێكه‌فتنێن پێكهاتنێ كرینه بۆ پێكئینانا حوكمه‌ته‌كا پێكهاتنا هه‌ڤپشكی.
سیسته‌مێ دیمۆكراتی ماف و ئازادیێن تاك و پێكهاتێن جڤاكی و لایه‌نێن سیاسی دابین دكه‌ت، و چالاكیێن ئۆپۆزسیۆنێ مسۆگه‌ردكه‌ت، ژبه‌ر هندێ د ڤی سیسته‌می دا مه‌ترسی ل سه‌ر یێ نه‌سه‌ركه‌فتی و ئۆپۆزسیۆنێ نینه، لێ كلتوورێ تاكره‌ویێ و پشتقراندنێ ل ده‌ڤه‌رێ وه‌كریه هه‌رده‌می یێ ل ده‌رڤه‌ی ده‌ستهه‌لاتێ بترسیت بهێته دۆرپێچكرن و په‌رچقاندن، هه‌روه‌كو یێ ل ده‌ستهه‌لاتێ ژی بترسیت ژ ئاژاوێ و گرژیێ و نه‌سه‌قامگیریێ، ژبه‌ر هندێ په‌نا بریه به‌ر چاره‌سه‌ریێن پێكهاتنێ.
ئه‌ڤ پێكهاتن و لێكتێگه‌هشتنه پێدڤیا قۆناغێ یه، بۆ ئاسایش و سه‌قامگیریا ناڤخوه‌یی و پاراستنا قه‌واره و سه‌روه‌ریا ده‌وله‌تێ، ئه‌ڤه پتر ل وان وه‌لاتان دهێته په‌یره‌وكرن یێن فره‌ئه‌تنی و فره‌ئاینی و فره‌سیاسی و ژنوو پرۆسا دیمۆكراتی ده‌ستپێكری، لێ ل وه‌لاتێن دیمۆكراتیێن جێگیر، كو مافێن هه‌میان د مسۆگه‌رن و پرۆسا ڤه‌گوهاستنا ده‌ستهه‌لاتێ ئاسایی و ئاشتیانه‌یه، پرۆسێن هه‌لبژارتنان ل دووڤ ده‌مێن قانوونی برێڤه‌دچیت و یێ سه‌ركه‌فتی و بشێت زۆرینێ پێكدئینیت ده‌ستهه‌لاتێ دگریته ده‌ست و یێن دی وه‌كو ئۆپۆزوسیۆن چالاكیێن خوه دكه‌ن و خوه بۆ گه‌را ل دووڤدا یا هه‌لبژارتنان به‌رهه‌ڤ دكه‌ن.
ل هه‌می وه‌لات و ل هه‌می جڤاكان خالێن هه‌ڤپشك و خالێن ناكۆك ل ناڤبه‌را تاكان و پێكهاتان هه‌نه، و هه‌رده‌م خالێن هه‌ڤپشك پترن، بهایێن مرۆڤی و به‌رژه‌وه‌ندیێن هه‌ڤپشك دبنه بنه‌ما بۆ لێكتێگه‌هشتن و پێكهاتنێ و هنده‌ك جاران ژی توندره‌ویا ئاینی یان یا ئه‌تنی یان یا ئیدولوژی یان كه‌ربوكینه‌كا دیتر دبیته هۆیێ تاكره‌ویێ و دكتاتۆریه‌تێ و سته‌مكاریێ و ناكۆكی و هه‌ڤدژی لێدكه‌ڤیت.
د پرۆسا دیمۆكراتی دا زۆرا گرنگه هه‌ر لایه‌نه‌ك گۆره‌ی ده‌نگێن ملله‌تی قه‌بارێ خوه بزانیت و مافێن خوه وه‌رگریت و سه‌ره‌ده‌ریێ دگه‌ل دا بكه‌ت، خوه ئه‌گه‌ر گڤاشتنێن خوه بكارئینان بۆ هندێ زێده‌تر ژ قه‌بارێ خوه‌یێ هه‌لبژارتنان بده‌ستڤه‌بینیت دێ بیته خوه‌ڤه‌دزینه‌ك ژ پێگه‌یێ ئیرادا ملله‌تی و سه‌رپێچیه‌كا بنه‌مایه‌كێ دیمۆكراتیه‌تێ.
دیمۆكراتیه‌تا دروست ئه‌وه یا ملله‌تی گۆتی ئه‌و بیت، و ئه‌نجامێن ده‌نگان بهێنه قه‌بوولكرن و ل دووڤ قانوونێ بهێنه په‌یره‌وكرن، پتری پتریا كورسیان و پتریا پێگه‌یێن ده‌ستهه‌لاتێ ب ده‌ستخوه‌ڤه بینیت و ده‌ستهه‌لاتێ پێكبینیت.
ل ئیراقا دیمۆكراتیا فیدرالی ژ به‌ر ژیوارێ فره‌یائه‌تنی و ئایینی و سیاسی هه‌رده‌م پێكهاتنه‌ك هه‌یه، سه‌ره‌رای دستوورێ هه‌رده‌می، و هه‌رده‌م پشتی هه‌ر پرۆسه‌كا هه‌لبژارتنان زۆرینێ پێكهاتنه‌ك پێكئینایه بۆ سه‌رگێریكرنا ده‌وله‌تا ئیراقێ، ئه‌ڤجا ژی نه‌شیاینه ئیراقه‌كا سه‌قامگیر دابینكه‌ن.
هه‌ڤركیا سیاسی د پرۆسا دیمۆكراسی دا ره‌وایا خوه هه‌یه ژ ملله‌تی، چونكی ب رێیێن ئاشتیانه و ب ده‌نگێن ملله‌تی پێگه‌یێ خوه چێدكه‌ن و بهێزدئێخن. و هه‌ر ئه‌ڤ ئه‌نجامه وه‌دكه‌ن كو سه‌ر ژنوو بیر ل هه‌ڤپه‌یمانیان و هه‌ڤكاریێ و هه‌لویست وه‌رگرتنێ بهێته‌كرن.
د ڤێ پرۆسا هه‌لبژارتنێن ئیراقێ دا پارتی دیمۆكراتی كوردستان پێگه‌یه‌كێ ب هێز بده‌ستڤه ئینا ل سه‌ر ئاستێ هه‌رێما كوردستانێ و ئیراقێ و مافێ وێ یه ل ئاستێ ڤی قه‌باره‌ی مافێن خوه ده‌سته‌به‌ر بكه‌ت و پێگه‌یێن خوه وه‌رگریت، هه‌روه‌كو ئه‌ڤه پێگیریه‌ك ژی به‌رامبه‌ر ده‌نگده‌رێن خوه.
ژبه‌ر هندێ دێ بێژم ژبه‌ركو سه‌رۆكاتیا ئیراقێ به‌هرا كوردانه و به‌هرا پترا كوردان ده‌نگ ب پارتی دانه و پارتی پتریا كورسیێن په‌رله‌مانی ب ده‌ستڤه‌ئیناینه، یا فه‌ره پارتی پێداگریێ ب ده‌ستڤه‌ئینانا ڤی پۆسته‌ی بكه‌ت، وه‌كو ده‌ربرین ژ ئیرادا كوردی.
لێكتێگه‌هشتن و پێكهاتن دگه‌ل لایه‌نێن كوردی گه‌له‌ك باشه، و ئه‌ڤ گه‌له‌ك باشیه ئه‌ركه‌كی د ئێخیته سه‌ر مللێن لایه‌نێن دیێن هه‌رێما كوردستانێ، ب تایبه‌تی ئێكه‌تیێ كو ئه‌و ژی پشته‌ڤانێن لایه‌نێ زۆرینه‌یا كوردستانی بن بۆ وه‌رگرتنا ڤی پۆستی.
به‌لێ بۆ لێكتێگه‌هشتن و پێكهاتنێ ل سه‌ر بنه‌مایێ ئیرادا ملله‌تی، ئه‌و ئیرادا كۆتیه پارتی به‌لێ دسه‌پینیت كو هه‌می لایه‌نێن سیاسی ل هه‌رێمێ بێژنه پارتی به‌لێ. به‌لێ بۆ پارتی.. برایێ مه‌زنی ئه‌م ژی دگه‌ل ته بۆ بده‌ستڤه‌ئینانا هه‌می مافێن كوردستانێ.
ده‌م و به‌رپسیاری
ئحسان ئامێدی
پسیارا به‌راهیێ ئه‌وه: ده‌م چیه و ئه‌م چه‌ند بهایێ وێ دزانین و مافێ وی ده‌ینێ؟..
هه‌ر هه‌بوونه‌ك د ده‌مه‌كی دایه، ئه‌م یێن د ده‌مه‌كی دا دژین، ئه‌و ده‌مه یێ ئه‌م زیندی، چڕكه‌یه، هه‌ر 60 چڕكه دبنه ئێك ده‌قیقه و هه‌ر3600 چڕكه دبنه ده‌مژمێره‌ك و هه‌ر 86400 چڕكه دبنه رۆژه‌ك و هه‌ر 31536000 چڕكه دبنه ساله‌ك، و كا ته‌مه‌ن چه‌ند ساله چڕكه‌یێن سالێ لێكدانی هند چڕكا بكه، دێ ته‌مه‌ن ب چڕكان دیار بیت!..
چڕكه كو بچویكترین یه‌كا هژمارتنا ده‌مییه و وێ ژی پارچێن خوه یێن بچویكترێن هه‌یین، ئه‌ڤ پارچا بچویكا ده‌می تێرا هندێ هه‌یه ژیانا زینده‌وه‌ری ژناڤ ببه‌ت، یان به‌خته‌وه‌ر بكه‌ت!.
بۆ چ مه چڕكه كره پیڤه‌رێ هژمارتنا ده‌می، چونكی ئه‌و تێرا هندێ هه‌یه كو زیندی هه‌بیت یان نه‌بیت!، ئه‌ڤجا دا بهێن بزانین ئه‌ڤ چڕكێن مه هه‌یین ئه‌م چه‌ند دشێین بكاربینین بۆ گه‌شه‌كرن و خۆشگوزه‌رانیا خوه و ژیانێ، هه‌روه‌كو پێدڤیه ئه‌م بزانین چه‌ند چڕكێن ده‌مێ مه دچن ب هزركرنه‌كا باش و گۆتنه‌كا باش و كریاره‌كا باش و به‌رهه‌مه‌كێ باش، و به‌روڤاژی چه‌ند چڕكه ژ مه دچن ب هزرێن خراب و گۆتنێن خراب و كارێن خراب و ئه‌نجامێن خراب، یان چه‌ند ئه‌و هه‌ر چار ژ مه دچن بێ مفا، نه‌بۆ مرۆڤی بخوه و نه‌بۆ یێن دی!.
هه‌ر چڕكه‌كا ژ مرۆڤی دچیت ده‌رفه‌تێن گرنگ ژ مرۆڤی دچن، له‌و دبێژن ده‌م وه‌كو شیری یه گه‌ر تو نه‌بری ئه‌و دێ ته بڕیت، هه‌روه‌كو د په‌رتووكا پیرۆز دا هاتی د ده‌می دا مرۆڤێ زیانبه‌خشه، ژبلی ئه‌وێن خودان باوه‌ری و كارێن چاك دكه‌ن. ب واتا ئه‌گه‌ر تو چڕكه‌یێن ژیانێ بكارنه‌ئینی بۆ كارێن باش و به‌رهه‌مئینانێ، و ب خزمه‌تكرنا مرۆڤایه‌تیێ ده‌رباز نه‌كه‌ی، ئه‌و ده‌م دێ ژته بۆریت و نازڤریت ڤه و دێ زیانبه‌خش بی ژ ده‌ستدانا ده‌می، هه‌كو دبێژن گاڤا دبۆریت رۆژا دبۆریت گه‌ر ئه‌ڤرۆ چوو ناهێته‌ڤه.
ده‌م ژیانه، ژیانه‌ك بێ ده‌م نینه، رێخستنا ده‌می بۆ خزمه‌تا ژیانێ پێدڤیه‌كا بنه‌كیه، هه‌رده‌مێ مرۆڤی بهایێ ده‌می زانی و مافێ وێ دایێ و د هونه‌رێ سه‌رگیركرنا ده‌می تێگه‌هشت و ئارمانج ده‌ستنیشانكر و رێكخستن و پلانا پێدڤی بۆ دانا و ب رژدی و دلسۆزی كار بۆ كر دێ ب ئارمانج گه‌هیت.
لێ ژ به‌ركو ته‌مه‌ن و ژیر و ره‌وشا هه‌میان نه ته‌مه‌ت ئێكه، له‌وان ناهێته چاڤه‌رێكرن به‌رهه‌مێ هه‌میان وه‌كو ئێك بیت!.لێ هه‌ر ئێك ل گۆر قه‌باره و هێز و ده‌ستهه‌لاتا خوه به‌رپرسه مافێ وی بده‌تێ.
ته‌مه‌ن كورته دڤێت ژ ده‌ست نه‌چیت بێی گه‌هشتن ب ئارمانجا بۆ ده‌ستنیشانكری، كو خزمه‌تا خوه و مرۆڤاتیێ یه.
ته‌مه‌ن تێرا هندێ نینه هه‌ر ئارمانجه‌ك و پێدڤیه‌ك و داخوازه‌كا مرۆڤی بجهبینیت، لێ تێرا هندێ دكه‌ت مرۆڤ به‌رهه‌مداربیت و خزمه‌تا مرۆڤاتیێ بكه‌ت.
ژ به‌ر هندێ نابیت مرۆڤ خوه مژیلی كارێن ناره‌وا و بێ بنه‌ما بكه‌ت، یان خوه ب كه‌ربوكین بێخیت ب هه‌ر هۆیه‌كا بیت، چونكی مرۆڤ یێ خواستیه خه‌سله‌تێن باشیێ ل ده‌ف هه‌بن و بكاربینیت و گه‌شه‌یێ ل خوه بكه‌ت و ره‌نگڤه‌دانێ وێ ل یێ دیتر بكه‌ت.
مێژوویێ بخوینه دێ زانی ئه‌ڤرۆ یا باسی دوهی دكه‌ت تنێ ب شانازی و سه‌رفرازی ڤه باسێ وان ناڤان دكه‌ن یێ سه‌رفرازی بۆ خوه تۆماركرین ب رێیا كارێن باش و چاك، یێن په‌یامێن مرۆڤاتیێ راگه‌هاندین و مرۆڤ و ملله‌ت رزگاركرین و ب چاكیێ و كارگێریێ و په‌روه‌رده‌یێ و زانستێ و زانیاریێ پێشكێشی مرۆڤایه‌تیێ كرین، و ب خرابی باسێ سته‌مكار و خرابكار و ته‌ماعكارا و سه‌ركوتكه‌را دكه‌ت.
هه‌كه ل ژیانێ بنێڕی كو یا ته بتنێ یه و بۆ خوه بتنێ كاربكه‌ی دێ به‌رزه‌بی و كه‌ڤی، خوه هه‌كه تو وه‌سا هزربكه‌ی تو هه‌بوونه‌كا جڤاكی و پیڤه‌رێ سه‌ركه‌فتنێ جڤاكه و كاری ته د خزمه‌تا مرۆڤایه‌تیێ دا بیت دێ یێ دیار و ب رێز و سه‌ركه‌فتی بی.
كو مرۆڤ هاتیه ئافراندن، ب ئه‌قلی و ڤیانێ و جوانیێ هاتیه به‌خشین، ئه‌ڤه ژی چه‌ند تایبه‌تیێن كه‌سۆكی بن، هند یێن جڤاكینه، به‌ر هندێ دڤێت خزمه‌تكارێ وان تایبه‌تمه‌ندیان بی و گه‌شه‌یێ پێ بده‌ی ل سه‌ر بنگه‌هێ زانست و كار و ره‌وشتی.
ئێش و ئازارێن ژیانێ گه‌له‌كن، هه‌ژاریێ و نه‌ساخیێ و نه‌زانین، هه‌مبه‌ری وێ ژی خۆشی و شادی ژی گه‌له‌كن، زه‌نگینی و ساخله‌می و زانین، هه‌نه هه‌ر سێ یێن خراپ هه‌نه، و هه‌نه هه‌رسێ یێن باش هه‌ین، و هه‌نه ژ هه‌ردو جینان، و ل هه‌می جینان ژی كه‌س نینه ب ته‌واوی یێ ئارام و به‌خته‌وه‌ر، ئه‌ڤجا ژی بۆ هه‌می ره‌وشا ده‌مه‌كه دێ بۆریت.
ئه‌ڤ هه‌بوونا مرۆڤی یا جڤاكی كیانه‌كێ خوه‌سه‌ره، ژ ترولیۆنێن خانا پێكدهێت، و داكو بشێت ئه‌ركێن خوه‌یێن جڤاكی بجهبینیت، دڤیت به‌ری وێ بشێت ئه‌ركێن خوه یێن تایبه‌ت و كه‌سۆكی بجهبینیت خوه شاد و به‌خته‌وه‌ر بكه‌ت. هه‌تاكو مرۆڤ شاد و به‌خته‌وه‌ر بیت، دڤێت یێ ساخله‌م و ئارام بیت و هه‌تا كو هه‌ست ب ساخله‌میێ بكه‌ی، دڤێت هه‌می خانه‌یێن له‌شی د ساخله‌م و كاڕا بن د ئه‌نجامدانا كارێ خوه‌دا، چونكی خانه‌كا ب تنێ دشێت ژیانا زینده‌وه‌ری ژناڤ ببه‌ت یان ئفلیج كه‌ت، ئه‌ڤه ژی گرێ و ئالۆزیێن له‌شی نه و كاره‌كێ ب زه‌حمه‌ته د هه‌مان ده‌م دا مه‌زناتیا ڤی زینده‌وه‌ری و ژیرێ وی نیشادده‌ت.
خانه‌یێن له‌شی ب خۆزایی ب ئه‌ركێ خوه رادبن، هه‌روه‌كو ئه‌ندامێن له‌شی ژی ئه‌ركێن خوه یێن خوه‌زایی هه‌یین، به‌لێ ژیرێ مرۆڤی و زانست دشێن هاریكاربن كو ئه‌و ئه‌رك باشتر برێڤه‌بچن و به‌رهه‌مدارتر بن.
دبیت مرۆڤ بشێت ب ساده‌ی به‌رێ خوه بده‌ته ژیانێ و وه‌كو هه‌ر گیانه‌وه‌ره‌ك بژیت، لێ به‌رپسیاریا ڤی ئافراندیێ ئاقل ژ هندێ مه‌زنتره، ژبه‌ر هندێ به‌رپسیاریا وی مه‌زنتره ئه‌ركێن وی پترن.
ژبلی ڤێ ژی پێدڤی و زه‌حمه‌تێن ژیانێ بخوه ژی گه‌له‌كن.
به‌خته‌وه‌ری و سه‌رفرازیا هه‌ر مرۆڤه‌كی ب ئارامیا جه‌سته‌یی و ده‌روونی و جڤاكی بجهدهێت، ئه‌و ژی بجهئینانا دروستا ئه‌ركێن هه‌می ئه‌ندامێن له‌شی، و ئه‌ركێن فه‌رمی و ئه‌ركێن جڤاكی نه، دگه‌ل خوه‌گونجاندن و هه‌ڤكاریكرن دگه‌ل سروشت و ژینگه‌ها تێدا.
هه‌لبه‌ت ئه‌ڤه ب ساناهی نینه، چونكی هنه‌ك تشت د شیانادانه و هنده‌ك نه، هنده‌ك به‌رده‌ستن ب ساناهی ب ده‌ستكه‌ڤن و هنه‌ك نه، لێ د هه‌می ره‌وشاندا دڤێت مرۆڤی باوه‌ری هه‌بیت كو دێ شێت ئه‌ڤا هه‌ی باشتر لێكه‌ت و كار و بزاڤ و ململانا خوه بكه‌ت بۆ گه‌هشتن ب وان ئارمانجێن ده‌ستنیشانكری.
دڤێت هه‌می ده‌مان ل بیرا مرۆڤی بیت و خوه تێبگه‌هینیت، كو مرۆڤ، زینده‌وه‌ركێ ژیره و ژێیاتیه‌ك بۆ حه‌زێن خوه و ژینگه‌هێ و جڤاكێ هه‌یه، كو ل سه‌ردادنیت ئه‌ركێن خوه یێن كه‌سۆكی و مرۆڤایه‌تی و ئه‌قلی و نشتیمانی و جڤاكی بجهبینیت.
دڤێت د خوه بگه‌هین و بهایێ ده‌می بزانین و به‌رپسیاریا خوه بجهبینین، دا سه‌رفرازیا وێ چڕكا كو تێداینه تۆماركه‌ین.
دلسۆزی د كاری دا
ئحسان ئامێدی
مرۆڤ بوونه‌وه‌ره‌كێ هشیاره د ده‌مه‌كی دا بیردكه‌ت، كاردكه‌ت، ئافراندنێ دكه‌ت، داهێنانێ دكه‌ت، گه‌شه‌یێ دكه‌ت.
شۆل جه‌وهه‌رێ مرۆڤى یه، ژ به‌ر پێدڤیا مرۆڤی ب پێدڤیێن ژیانێ مرۆڤی شۆل كریه و وه‌راركریه. ب شۆلكرنێ هزروبیر دهێنه هاژۆتن كو لێگه‌ریانێ بكه‌ن و رێ و ئامیره و كه‌رسته‌یان ببینن و چێكه‌ن و داهێنانێ بكه‌ن. مرۆڤ ب شۆلی داهاتیه‌كی په‌یدادكه‌ت و ژیانا خوه پێ برێڤه دبه‌ت و به‌رهه‌مه‌كی بۆ خوه و بۆ یێن دی به‌رده‌ست دكه‌ت و خوه به‌خته‌وه‌ردكه‌ت و زانین و زانست و بسپۆریێ زێده‌دكه‌ت. ب كاری شیان و بسپۆری و شاره‌زایا مرۆڤی دیاردبیت و سه‌ركه‌فتنێ تۆماردكه‌ت. د كاری دا په‌یوه‌ندیێن مرۆڤی دهێنه چێكرن و ئاڤاكرن و كارتێكرنا خوه ل سه‌ر هزر و بیر و هه‌لسوكه‌وتی دكه‌ن. هه‌ر ب كاری جهێ مرۆڤی یێ ئابۆری و جڤاكی دیاردبیت و رێزێ و پارێزبه‌ندیێ بده‌ستڤه دئینیت.
شۆل، پێدڤیه، ئه‌ركه، به‌رپسیاریه، بۆ هه‌می مرۆڤان. بۆ هه‌می تاكێن جڤاكی شۆل پێدڤیه داكو پێدڤیێن ژیانێ دابینكه‌ت و ئه‌ركێ خوه‌یێ مرۆڤایه‌تی بجهبینیت و كه‌ساتیا خوه وه‌كو مرۆڤ نیشا بده‌ت. سه‌ركه‌فتن دكاری دا پێدڤیه و ئه‌ركه و به‌رپسیاریه، و داكو یێ سه‌ركه‌فتی بی د كاریدا دڤێت هه‌می ده‌مێ خوه یێ ته‌رخانكری بۆ كاری ب دلسۆزی بكاربینی، دڤێت ئه‌و باوه‌ری هه‌بیت شۆل و جهێ شۆلی، جهێ كاركرن و به‌رههه‌مئینان و خزمه‌تكرنێ یه، له‌وان ژی په‌یامبه‌ری گۆتیه هه‌ر ئێكێ كاره‌كی بكه‌ت دڤێت بنه‌جه بكه‌ت . كی باشتر ده‌می بكاربینیت بۆ بكارئینانا شیانێن خوه و كاركرنه‌كا ووردتر و باشتر و به‌رهه‌مئینانه‌كا زێده‌تر دێ یێ سه‌ركه‌فتی بیت و ده‌لیڤا ده‌ستكه‌فتن و پێشكه‌فتنێ پتر ب ده‌ستڤه‌دئینیت.
د جڤاكا مرۆڤیدا، هه‌می تاك وه‌كهه‌ڤن ب پێكهاتێن ئه‌ندامێن له‌شی و ئه‌ركێن وان، و هه‌میان شیانێن هزری و بیركرنێ و كاركرنێ هه‌نه، لێ كێمه‌ك دبنه بژاره و پێشه‌نگ بۆ ئافراندن و داهێنان و ده‌ستپێشخه‌ریان و كاركرنه‌كا دلسۆزانه، ئه‌و ژی ئه‌ون یێ بهایێ ده‌می و هێزا مرۆڤی یا هزری و ماسۆلكی دزانن و ب دروستاهی بكاردئینن. یێ بڤێت یێ سه‌ركه‌فتی بیت و شانازیێ ب خوه ببه‌ت دڤێت یێ دلسۆز و رژد بیت ل سه‌ر ئه‌رك و كارێن خوه هه‌می ده‌مان، و ده‌لیڤا پێشكه‌فتن و ده‌ستكه‌فتیێن وی پتره ژ یێ بهایێ ده‌می و شیانێن خوه نه‌زانیت.
ته‌مبه‌لی نه‌خۆشیه‌كا مرۆڤانه، ئه‌و ئه‌ون یێن بهایێ مرۆڤی و شیانێن وی و ده‌می نه‌زانن، ئێدی وه‌كو گیانه‌وه‌ر ژیانا خوه ده‌ربازدكه‌ن. گه‌له‌ك هه‌نه د رازینه ب قه‌تاندنێ و هه‌نه ب هه‌ر رێیه‌كا بیت تشته‌ك ب ده‌ست بكه‌ڤیت ب ره‌وا دبینن، و هه‌نه ب چه‌تاتیێ ژیانا خوه دبه‌نه‌سه‌ر، و هه‌نه هه‌كو ده‌رفه‌ته‌كا كاری ژی ب ده‌ست دكه‌ڤیت، دخه‌مسارن و دل ب شۆلی ڤه نینه و بهایێ شۆلی نزانن تنێ چاڤێن ل ده‌ستكه‌فتیان. و هه‌نه ب دلسۆزی و ب رژدی ل كاری دنێرن و دكه‌ن، ئه‌ڤه نموونه‌یێن كارانه د به‌رهه‌مئینانێ دا و كه‌ساتیا وان بهێزتر و ب رێزتره. كار پیرۆزه، یێ سه‌ركه‌فتی ئه‌وه یێ حه‌ژ شۆلێ خوه بكه‌ت و ب رژدی و دلسۆزی كارێ خوه بكه‌ت، چاڤ ل ئه‌نجامدانا ئه‌رك و كاران بیت. مرۆڤ سه‌رفراز دبیت ب جهئینانا ئه‌رك و كارێن خوه ب سه‌ركه‌فتیانه، و ئه‌ڤ توخمێن سه‌ركه‌فتی ره‌وشه‌كا باشتر ژ ده‌ستكه‌فتیێن مادی و مۆرالی و پله وپایه‌یا ب ده‌ستخوڤه دئینن. د جڤاكا مرۆڤی دا گه‌له‌ك هه‌نه هه‌ست ب به‌رپسیاریا خوه یا مرۆڤی ناكه‌ن و شیان و پێچێبونێن خوه بكارنائینن و خه‌مساریێ بجهئینانا ئه‌رك و كارێن خودا دكه‌ن، ئه‌ڤانه ل به‌راهیێ زیانێ ل خوه دكه‌ن و پاشی ل جڤاكی ژی. بارزانیێ نه‌مر د فه‌رمۆده‌كا خوه‌دا دبێژیت: (خزمه‌تا راست و دروست ئه‌وه، هه‌ر كاره‌ك ب ته بهێته راسپاردن ب دلسۆزی بكه‌ی، و چاڤێ ته لێبیت كو دێ خزمه‌تا ملله‌تی كه‌ی). ئه‌گه‌ر هه‌ر تاكه‌ك ل دووڤ تێگه و ناڤه‌رۆكا ڤێ فه‌رمۆدێ سه‌ره‌ده‌ریێ دگه‌ل كاری بكه‌ت دێ خوه ژی سه‌رفرازكه‌ت و رازیبونا ملله‌تی ژی ب ده‌ستڤه ئینیت، ئه‌گه‌ر هه‌می مرۆڤ ب باشی بهێنه په‌روه‌رده‌كرن و فێركرن و پێگه‌هاندن و ب دروستاهی بكه‌ڤنه د كاری دا، مرۆڤ دێ د ره‌وشه‌كا گه‌له‌ك باشتر دابیت. ئه‌ڤجا ژی ئه‌م هه‌لسه‌نگاندنه‌كێ بكه‌ین بزانین د جڤاكێ مرۆڤی دا چه‌ند مرۆڤ كاره‌كێ بنه‌جه دكه‌ن و مافێ خوه ب دروستاهی وه‌ردگرن، و چه‌ند هه‌نه ل سه‌ر حسابا یێن دیتر ده‌ستكه‌فتیان بده‌ستڤه‌دئینن. خێروبێرێن ئه‌ردی و شۆلی گه‌له‌كن، هه‌رده‌مێ ب به‌رپسیاری و ب دروستاهی ئه‌رك و كار هاتنه بجهئینان دێ ده‌ستكه‌فت و داهات ب زێده‌هی به‌رهه‌میان كه‌ڤن. بلا وژدان دادوه‌ربیت هه‌ر ئێك خوه بپیڤیت و بهه‌لسه‌نگینیت و بزانیت چه‌ندێ دلسۆز و خه‌مخوره د ئه‌نجامدانا كارێ خوه‌دا، و دڤێت مرۆڤ بزانیت به‌ری هه‌ر چاڤدێریه‌كێ و هه‌لسه‌نگاندنه‌كێ مرۆڤ بخوه به‌رپرسه و چاڤدێره. ره‌وش خراب دبیت، ده‌مێ دلسۆزی و خه‌مخۆری و رژدی دكاری دا نه‌بیت. دجڤاكێ دا هه‌نه هند ژێ چێدكه‌ن دڤێت بهێنه هشیاركرن و تێگه‌هاندن و فێركرن و هه‌نه د بێ وژدانن دڤێت بهێنه پاشڤه‌برن و ئاگه‌داركرن، و هه‌نه ده‌ستهه‌لاتا خوه بكاردئینن بۆ ده‌ستكه‌فتیێن كه‌سۆكی دڤێی بهێنه سزادان و رێ لێ بهێته‌گرتن، و هه‌نه بۆ وان چ تشته‌ك خه‌م نینه و هه‌ست ب به‌رپسیاریا خوه ناكه‌ن دڤێت بهێنه په‌روه‌رده‌كرن و پێگه‌هاندن!. ئه‌گه‌ر هه‌ست ب به‌رپسیاریێ بهێته‌كرن و دادپه‌وروه‌ریه‌ك هه‌بیت بۆ دابینكرنا ده‌رفه‌تێن كاری و دابه‌شكرنا داهاتی، ل وی ده‌می چ تاكه‌ك بێی كار و داهات نامینیت، و دێ خوه‌شگوزه‌رانی به‌ر هه‌میان كه‌ڤیت. دڤێت هه‌روهه‌ر ل بیرا مرۆڤی بیت مرۆڤ ژینداره‌كێ جڤاكى یه، چاوا هه‌ر ئه‌ندامه‌كێ له‌شێ مرۆڤی ماف ل سه‌ر خودانێ خوه هه‌یه هه‌می ئه‌ندامێن خوه ب دروستاهی بكاربینیت و مافێن وان بده‌تێ، ئها وه‌سا جڤاكی ژی ماف ل سه‌ر مرۆڤان هه‌یه مافێن وان بده‌تێ، چونكی بێی جڤاك مرۆڤ پێشناكه‌ڤیت و وه‌رارێ ناكه‌ت و ده‌وله‌مه‌ند نابیت. هه‌كه هه‌می مرۆڤ هه‌می هه‌ست و هزر و ئه‌ندامێن خوه ل سه‌ر بنگه‌هه‌كێ راست و دروست پێبگه‌هینیت و بده‌نه كاری دێ چه‌ند باشتر و به‌رهه‌مدارتر بیت، ئه‌ڤجا هه‌كه هه‌می جڤاكێن مرۆڤی پێكڤه ل سه‌ر بنگه‌هه‌كێ راست دروست كاربكه‌ن دێ ئه‌و به‌رهه‌م چه‌ند قات باشتر و پتربیت. تنێ مرۆڤ هزرێ ل ڤێ هه‌بوونا خوه یا ده‌مكی بكه‌ت و هه‌ست ب به‌رپسیاریا خوه بكه‌ت، دێ باش زانیت د شیانادایه شیانێن مرۆڤی یێن هزری و ماسۆلكی بهێنه پێشڤه‌برن و گه‌شه‌كرن بۆ دیتنه‌كا رۆهنتر و زه‌لالتر و كاره‌كێ باشتر و به‌رهه‌مه‌كێ پتر، و مرۆڤ خواستیێ بجهئینانا وێ په‌یامێ یه.
مرۆڤ به‌راهى یه
ئحسان ئامێدی
ژیان و زیندی ل جهه‌كی و ل ده‌مه‌كی دانه..
ده‌م دبۆریت و ژینگه و هه‌ر هه‌بوونه‌ك وه‌رارێ دكه‌ت، هه‌كو دبێژن دبۆرینا ده‌می دا هه‌ر تشته‌ك گورانكاریه‌كێ بخوه‌ڤه دبینیت.
چه‌رخا ده‌می سال و هه‌یڤ و رۆژ و ده‌مژمێر و چڕكه، پیڤه‌رێن مرۆڤینه بۆ هژمارتنا ده‌می و بۆ هژمارێن كاروباران.
گرنگترین ده‌م نوكه‌یه، ل نوكه هه‌ر تشته‌ك كو هه‌یه هه‌بوونا خوو نیشادده‌ت و مرۆڤ هه‌ست ب هه‌ر تشته‌كی دكه‌ت و دشێت گه‌له‌ك تشتان بكه‌ت، كار و كریار و به‌رهه‌مێ مرۆڤی یێ نوكه سه‌رمایێ مرۆڤیه، دبیته ده‌ستكه‌فت و دبیته مێژوو و دبیته پاشه‌رۆژ.
دوهی ده‌مه‌ك بوو چوو، ئێدی ژده‌ست ده‌ركه‌فت ئاخینكا دویفرا نه‌هاڤێژه، سباهی هشتا نه‌هاتیه و مرۆڤ نزانیت كا دێ چاوا هێت خوه لێنه‌گره!، لێ هه‌می زینده‌وه‌ر د نوكه‌یه‌كێ را ژ دوهیه‌كێ ده‌ربازی سباهیه‌كێ دبن، ئانكو دوهی و سباهی به‌رهه‌می هه‌بوونه‌كا نوكه‌نه، نوكه هه‌بوونه‌كا زیندیه و به‌رهه‌مداره، پلانێن ئاینده، كارێن نوكه‌نه و نوكه دهێنه بجهئینان، ئانكو ئه‌وا دبێژنێ پلان و داهاتو هه‌ر د نوكه دا دهێنه دانان و د نوكه دا دهێته بجهئینان، ئه‌ڤجا دا بهایێ نوكه بده‌ینێ و پتر سوودی لێ ببینین.
هه‌می ده‌م هه‌لكه‌فتنن، هه‌می هه‌لكه‌فتن د نوكه‌یه‌كێ دا به‌رهه‌مهاتینه، له‌و مرۆڤ یێ خواستیه هه‌می ده‌مان بكاربینیت و بكه‌ته هه‌لكه‌فتنێن باش.
زینده‌وه‌ری ته‌مه‌نه‌ك هه‌یه، ئه‌و چڕكا تێدا كو نوكه‌یه ژیانا ویه، له‌و گرنگه گرنگیا وێ بزانیت و بهایی وێ بده‌تێ.
مرۆڤ ئه‌و زینده‌وه‌رێ هوشیار شیا ب هێزا ژیری و هۆشی و كاری د ده‌می دا پێشڤه‌چوونه‌كا باش دابینكه‌ت و ژینگه‌هێ بێخیته بن ركێڤا خوه و تێدا ژیانا خوه ژی خۆشكه‌ت و گه‌شه‌یه‌كا هه‌روهه‌ر ژێ چێكه‌ت.
ئه‌و مرۆڤه د ده‌مه‌كی دا شیایی ببیته په‌یامبه‌ر و زانا و دانا و سه‌رۆك و رێبه‌ر بۆ چاككرنا مرۆڤی و گه‌شه‌پێكرنا وی، و ب ڤێ رێبازێ مرۆڤ گه‌هشتیه قووناخێن باشێن پێشكه‌فتنێ و ژیانا خوه و یا ته‌ڤایی ژی خۆشكه‌ت.
ده‌وله‌سه‌رێ وان سه‌ركردێن مرۆڤاتی د بیاڤێن جۆراوجۆر دا هه‌می مرۆڤ د ره‌وشه‌كا باشترن و ئه‌گه‌ر نه ئه‌و ژیر و نه ئه‌و دلسۆزی و نه ئه‌و خه‌مخۆری و نه ئه‌و پێشه‌نگی و نه ئه‌و ده‌ستپێشخه‌ری و نه ئه‌و كاربان دا نهو ژی مرۆڤ وه‌كو زینده‌وه‌رێن دی بن و نه دشیان خوه پێشبێخن و گه‌شه‌یێ بخوه بكه‌ن. زانست و ته‌كنه‌لۆجیایێ منه‌ته‌كا مه‌زن ل مرۆڤی كریه، وان سه‌ركردان د ده‌مه‌كی دا شۆره‌شه‌كا زانستی و ته‌كنه‌لۆجی و پێشه‌سازی و پزیشكی به‌رهه‌مئینایه وه‌كریه كو به‌رهه‌م زێده‌ببیت و ژیان پێ خۆش ببیت.
ب سالان مرۆڤ د ژیانا سه‌خت و دژوار و قه‌تاندنا رۆژانه‌دابوون و دكه‌فتنه به‌ر سروشتێ قانوونا دارستانێ، هه‌ر ئێكی بۆ خوه بوو، وه‌كو هۆشێ گه‌شه‌كری و شیایین ببنه به‌رهه‌مدار، ئه‌زئه‌زۆكی هه‌لسوكه‌وته‌كی خوزایێ وی بوو، خوه زه‌نگین و ده‌وله‌مه‌ندكر و سه‌رمایه كۆمدكر ب چلی بێی ره‌وشا خه‌لكی لبه‌ر چاڤبگرن، به‌لكو خه‌لك كرنه به‌ند كۆله و ته‌په‌سه‌ر و سه‌ركۆت ژی دكرن پێناڤی حه‌ز و به‌رژه‌وه‌ندیێن خوه، و نهو ژی ئه‌و نه‌خۆشی هه‌یه، لێ ئه‌نجامێ پێدڤی و هه‌ستێن چینێن هه‌ژار و به‌له‌نگاز و زانا و دلۆڤانان شۆرش و سه‌رهه‌لدان و وه‌رگه‌ریان هاتنه‌كرن، ئمبراتوریه‌تێن سه‌رمایێ و سه‌ركوتكرنێ هه‌ڕفاندن، و په‌نا برنه به‌ر گرێبه‌ستێن جڤاكی و ل سه‌ر بنگه‌هێن ده‌ستووری و قانوونی و دادپه‌روه‌ریێ و هه‌ڤوه‌لاتیبوونێ و مافێن مرۆڤی ده‌وله‌ت ئاڤاكرن.
مرۆڤ د وێ چێكرنێ دا گورانكاریه‌كێ به‌رده‌وام بوو، و یێ به‌رده‌وامه، خوه دگونجینیت و وه‌رارێ دكه‌ت ژبۆ مان و به‌رده‌وامیا خوه.
مرۆڤ شه‌نگستی ڤێ هه‌بوونێ یه و ل سه‌ر مرۆڤی هه‌ر تشته‌ك ب باشی و خرابیێن خوه‌ڤه ئاڤا دبیت، له‌و دڤێت د ڤێ كێش و بێشێ دا مرۆڤ ئامانج بیت، و ل سه‌ر بنگه‌هه‌كێ راست و دروست بهێته ئاڤاكرن، كو ل چ ره‌وش و پله و پایه دا بیت بزانیت ئه‌و مرۆڤه و خزمه‌تكارێ مرۆڤى یه، ئه‌وا خودێ مه‌زن گۆتی (مه رێز و به‌خشنده ب مرۆڤی دایه)، دڤێت ئه‌ڤ فه‌رمۆده ره‌نگڤه‌دانا خوه ل هه‌لسوكه‌وتێ هه‌می مرۆڤان دا هه‌بیت، ب وی شێوازی كو هه‌ر مرۆڤه‌ك هه‌ست ب دادیێ و وه‌كهه‌ڤیێ و سه‌رفرازیێ بكه‌ت.
ژ كه‌ڤندا د ناڤ جڤاكێن مرۆڤی دا ته‌په‌سه‌ری و چه‌وساندن و سه‌ركوتكرن و به‌نده‌كرن پێناڤی سه‌پاندنا ده‌ستهه‌لاتێ و ده‌ستكه‌فتیێن زێده‌تر ب بهانه‌یێن هزری و ئه‌تنی و ئاینی و ره‌نگی و ئابووری هه‌بووینه و ب ملیۆنان قوربانی لێ كه‌فتینه، و هێشتا هه‌ر هه‌یه، سه‌ره‌رای ڤێ پێشكه‌فتنا هه‌مه‌جۆر!.
سه‌رده‌مه‌كی دگۆت سه‌رمایه‌دار ئه‌و بخوه گۆرێ خوه بۆ خوه دكۆلیت، ژ ئه‌نجامێ هه‌لسوكه‌وتێن خوه یێن چل و سه‌ركوتكه‌ر، سه‌رێ خوه ل كه‌ڤران دده‌ت خوه دهه‌ڕفینیت!، لێ هزرمه‌ند و زانایێن وان تیۆر و سیاسه‌تێن نوی ئێخستنه‌به‌ر ژبوونا خوه‌نووكرن و به‌رده‌وامبوونا خوه، هه‌می ئه‌و كه‌رستێن به‌رده‌ستێن لایه‌نێن هه‌ڤرك ب زانست و ته‌كنولۆجی ڤه بكارئینان پێناڤی به‌رده‌وامبوونا خو وه‌كو چینه‌كا بالا ده‌ست و ده‌ستهه‌لاتدارا كارا، و ژبۆ پاراستنا به‌رژه‌وه‌ندیێن خوه خه‌لك ژی كره هه‌ڤپشكێ خوه ب رێیا باجه‌دانه‌كا مه‌زن و په‌یداكرنا ده‌رفه‌تێن كاری و دابینكرنا مافێن كاری و جڤاكی و ساخله‌می و خواندنێ و بجهئینانا ئاشتیێ و ئاسایشێ و سه‌قامگیریا ناڤخوه‌یی و ده‌ره‌كی، و پاراستنا بهایێن مرۆڤی و ژینگه‌هێ.
و ژبه‌ركو مرۆڤ بنگه‌هه و هه‌ر تشته‌ك ژ مرۆڤیه و بۆ مرۆڤی یه، ده‌وله‌ت بۆ مرۆڤیه و مرۆڤ چێدكه‌ت، ئاسایش بۆ مرۆڤیه و مرۆڤ دابیندكه‌ت، ئابوور بۆ مرۆڤیه و مرۆڤ په‌یدادكه‌ت، مرۆڤ كۆما مرۆڤان د بیاڤه‌كێ جوگرافی دا كو خوه ب هه‌ڤپشك دزانن و به‌هره‌دار و مافدارن، له‌وا رازیكرنا مرۆڤی ب دابینكرنا ماف و پێدڤی و داخوازێن وی یێن بنه‌كی ئه‌ركه‌كی مرۆڤی و نشتیمانی و ئاینیه و هۆكارێ سه‌ره‌كیێ ئاسایش و سه‌قامگیریا ناڤخوه‌یی و گه‌شه‌كرنێ یه.
قه‌واره‌یێن سیاسی ل هه‌مبه‌ری كۆمه‌كا قه‌بخوازی و ركه‌به‌ری و رویبریبوونا نه، و ئه‌ركێ ده‌وله‌تێ یه سه‌رده‌میانه رێبری ببیتێ و به‌رگریێ بكه‌ت دا نه‌بیته هۆیێ گرژی و نه‌سه‌قامگیریێ و ئاسایشا ناڤخوه‌یی نه‌كه‌ڤیته به‌ر گه‌فێن هه‌لوه‌شیانێ و سه‌روه‌ری لاواز ببیت.
ل به‌ر ڤێ چه‌ندێ ل به‌راهیێ مرۆڤ پێدڤی خواندنه‌ڤه‌یا پێدڤیێن بنه‌كی یێن تاكێن جڤاكى یه، و چاوانیا دابینكرنا وان پێدڤیان، داكو تاك هه‌ست ب هه‌بوونا خوه یا سه‌رفراز بكه‌ت د وه‌لاتی دا، شیان و پێچێبوونێن وه‌لاتی یێن سیاسی و ئابووری و هزری بۆ دابینكرنا پێدڤیێن خه‌لكی بیت داكو ئاسایش و سه‌قامگیریا ناڤخوه‌یی بجهبهێت.
سه‌رئێككۆمكرنا سه‌رمایێ د ده‌ستێن چینه‌كا كێم یا جڤاكی دا وه‌كر كو ل ئورۆپا ل سه‌دێ نۆزدێ و بیستێ شۆرش و بزاڤێن چاكسازیێن بنه‌ره‌تی چێبن د ئه‌نجامدا ده‌ستوور و قانوون و سیاسه‌ت ل سه‌ر بنه‌مایێن ئاسایش و مافێن تاكان هاتنه‌دانان و جێگیركرن و بوونه هۆیێ ئاسایش و سه‌قامگیریا ناڤخوه‌یی. لێ ل وه‌لاتێن رۆژهه‌لاتا ناڤین هشتا ب ژیره‌كێ كه‌ڤن سه‌ره‌ده‌ری دگه‌ل پێدڤیێن بنه‌كی یێن مرۆڤی دهێته‌كرن، هه‌روه‌چكو منه‌ته‌كێ ل هه‌ڤوه‌لاتی دكه‌ن، و مرۆڤی چ بها نه!.. له‌وان ژی شه‌ڕ و پێكدادانێن ناڤخوه‌یی دبه‌رده‌وامن، كوشتن و ژناڤبرن و تالانكرن و كۆچكرنا ناڤخوه‌یی و بۆ ده‌رڤه ره‌وشه‌كا هه‌رده‌میانه‌یه و ئه‌ڤه مه‌ترسینه ل سه‌ر ئاسایشا نه‌ته‌وه‌یی و قه‌وارێ ده‌وله‌تێ.
پسیار ل ڤێره ئه‌ڤه‌یه، ئه‌رێ د شیانان دایه ئه‌ڤ ره‌وشه چێبیت!؟، هه‌لبه‌ت مێژوویا سیاسی و جڤاكی یا جڤاكێن مرۆڤی و سه‌ربۆرێن قه‌وارێن سیاسی یێن كه‌ڤن و نوی وێ خۆیا دكه‌ن كو به‌لێ.
ژ كه‌ڤندا و نهۆ ژی گه‌له‌ك كیانێن سیاسی هه‌نه شیاینه ژ مرۆڤێ خوه ژینگه‌هه‌كا خراب باش بكه‌ن و وه‌لاتی ئاڤاكه‌ن، و به‌روڤاژی هه‌بووینه ژ وی مرۆڤی ژینگه‌ها باش خراب كه‌ن و ده‌ستوداری تێكبده‌ن.
نهو ژی ل ڤێ جیهانێ وه‌لات هه‌نه دهه‌ژارن لێ ب شیانێن مرۆڤێن خوه شیاینه ده‌وله‌تێن ده‌وله‌مه‌ند چێكه‌ن و ژیانه‌كا خۆشگوزه‌ران بۆ خه‌لكێ خوه دابینكه‌ن وه‌كو دبێژن ده‌وله‌تێن خوشگوزه‌ران چێكرینه، هه‌روه‌كو وه‌لاتێن ده‌وله‌مه‌ند ژی هه‌یین ب ئه‌نجامێن سیاسه‌تێن شاش و تاكره‌وێن سه‌رانێن وان ملله‌ت هه‌ژاركریه و وه‌لات وێرانكریه و سه‌روه‌ریا ده‌وله‌تێ ژ ده‌ستداینه.
هه‌ر مرۆڤه باش دكه‌ت، خراب ژی دكه‌ت، گه‌ر ژیر و ئیرادا باشیێ هه‌بیت دێ باشی بجههێت و خۆشگوزه‌رانی چێبیت، و ئه‌ڤه بۆ هه‌ر جڤاكه‌كی چێدبیت، به‌لێ پێدڤیه په‌یسكا پێدڤیێن بنه‌كیێن جڤاكی بخوینن و ده‌ستنیشانكه‌ن و د چارچووڤێ به‌رنامه‌كێ هه‌ڤچه‌رخێ گونجای دا كاری بۆ بكه‌ن پێناڤی دابینكرنا وان پێدڤیان و رازیكرنا تاكێن جڤاكی داكو ئاسایش و سه‌قامگیریا ناڤخوه‌یی بجهبهێت و گه‌شه‌یی چێبیت.
هه‌رێما كوردستانێ گه‌شه‌بوونه‌كا باش بخوه‌ڤه دیتیه، به‌رنامه و كارنامێن حوكمه‌تێ د باش و د گونجاینه، دهێته خواستن له‌ز بجهئینانا وان بهێته‌كرن دا گه‌شه‌بوون كاریگه‌ریا خوه ل سه‌ر بجهئینانا حه‌ز و پێدڤیێن تاكێن وه‌لاتی بكه‌ت و ببته هۆیێ سه‌قامگیریا ناڤخوه‌یی.
هه‌رێم د ڤان بارودۆخان دا هه‌مبه‌ری كومه‌ك قه‌بخوازیا دبیت، یێن ئابووری و دارایی و سیاسی و جڤاكی و هزری و دبیته هۆیێ لاوازبوونا باوه‌ریێ و نزمبوونا هه‌ستا ژێیاتیێ.
هۆكارێن ئابووری و ئاسایشێ و گه‌فێن ناڤخوه‌یی و ده‌وروبه‌ران و بێكاری بێزاریه‌كێ چێدكه‌ن ئێدی هه‌ست ب نامۆبوونێ دهێته‌كرن و یاخیبوون چێدبیت.
دڤێت رویبروی ڤان كۆما قه‌بخازیان و دیارده‌یێن نه‌رینی ببین، و ئه‌ڤه به‌رپسیاریه‌كا ته‌ڤایه، لێ هه‌ر ئێك چ تاك بیت چ دامه‌زراو ب قه‌بارێ هێز و شیان و ده‌ستهه‌لاتا خوه به‌رپرسه ب ئه‌ركێ بجهئینانا رویبریبوونێ، نابیت هه‌می به‌رپسیاریێ بێخینه سه‌رمللێن ده‌ستهه‌لاتێ، دڤێت هنده‌ك تێگه بهێنه گۆڕین، ئێدی بیژین ملله‌ت ده‌یبابه، و هه‌ر خێزانه‌ك ب ئه‌ركێ ئاڤاكرنا ئه‌ندامێن خوه رابیت، كو كه‌سانێن ب شیان وب باوه‌ری و پشتبه‌ست بخوه ئاڤاكه‌ت، وه‌لێ بكه‌ت كو ئه‌ڤ مرۆڤه ببنه مرۆڤێن ژیر و كاركه‌ر و به‌رهه‌مدار، ئه‌و بخوه بخوه ل شۆلی بگه‌رن و په‌یداكه‌ن و داهێنانێ بكه‌ن و پێگیریێن خوه ژی هه‌مبه‌ری ده‌ستهه‌لاتێ بجهبینن، هه‌روه‌كو ده‌ستهه‌لات ژی ب ئه‌ركێن خوه رابیت بۆ دابینكرنا پێدڤیێن بنه‌كی ژ ئاسایشێ و خوارنێ و ئازادیێ و خزمه‌تگوزاریێن شارستانی.
هه‌ماهه‌نگیا ده‌ستهه‌لاتێ و ملله‌تی ل سه‌ر بنگه‌هێ ماف و ئه‌ركێن ده‌ستنیشانكری رێخۆشكه‌ره بۆ رازیكرنا خه‌لكی و بجهئینانا ئاسایش و سه‌قامگیریا ناڤخوه‌یی و گه‌شه‌كرنا هه‌می بیاڤێن ژیانێ ل وه‌لاتی، كو مه‌به‌ستا كیانێ ده‌وله‌تێ یه.
ده‌م یێ دبۆریت و ل دووڤ هژمارتنا زاینی ئه‌ڤه ساله‌ك دی ژی بۆری، د ڤێ بۆرینێ دا، نوكه یێن هنده‌كا به‌رهه‌مدار و خۆشی بوون و یێن هنده‌كان ده‌رد و خه‌م و ژان بوون.و ل ناڤبه‌را هه‌ردو جینا چه‌ندین ئاست و پله هه‌نه.
گه‌له‌ك ده‌م یێ ژ مرۆڤی دچن، هه‌میا یا چووی ل هه‌مبه‌ری یا نوكه تێدا نینه، ژ به‌ر هندێ باشتره ژ چه‌رخێ پێشڤه‌چوونێ نه‌هێنه دابرین هه‌می نوكه یێن خوه بكه‌ینه هزر دارشتن و كاركرن و داهێنان بۆ سه‌رفرازیا مرۆڤی.
ل دووماهیێ دێ داكۆكیێ كه‌م مرۆڤ و ده‌م گرنگن و مه‌به‌ستن بۆ خۆشگوزه‌رانیا مرۆڤی،
هه‌ر ده‌مێ به‌راهی دا مرۆڤی و بهایێن مرۆڤی بجهئینان دێ سه‌قامگیری و خوشگوزه‌رانی جێگیربیت.
هه‌می ده‌مێن وه هه‌لكه‌فتن بن بۆ ژینه‌كا خۆش و سه‌رفراز.
ئه‌زكوردم
ئحسان ئامێدی
ئه‌ز كوردم.. ئه‌ڤه به‌رسڤا رێزدار مه‌سرور بارزانی بوو، بۆ رۆژنامه‌ڤانێ به‌ریتانی مارتن شۆلۆف ل كۆڕبه‌ندێ ئاشتی و ئاسایشێێ ل رۆژهه‌لاتا ناڤێن ئه‌وا كو ل رۆژێن 16 و 17 و 18 چریا دوێ یا سالا 2021 ل دهۆكێ هاتیه به‌ستن، ده‌مێ پسیار ب ڤی ره‌نگی ژ رێزداری كری، (رێكێ بده من پسیاره‌كێ ژته بكه‌م وه‌كو سه‌رۆك وه‌زیرێن كوردستانێ: تو كوردی به‌راهیێ یان ئیراقی به‌راهیێ؟)، ده‌مل ده‌ست به‌رسڤ لێدا ئه‌ز كوردم، به‌رسڤه‌كا ساده و پڕ ڕامان و په‌یام و مه‌به‌ست بوو، به‌رسڤه‌ك بوو ده‌ربرین ژ راستیه‌كا مێژوویی و جوگرافی و مرۆڤاتی یا هه‌ر تاكه‌كێ كورد دكر وه‌كو رۆژێ گه‌ش دكه‌ت.
یا دیاربوو رۆژنامه‌نڤیسی ب مه‌به‌ست ئه‌ڤ پسیاره كر، لێ به‌رسڤ ب ئێك په‌یڤ یا ڤه‌بربوو، ئه‌ز كوردم.. ده‌ربرین بوو ژ هه‌بوونه‌كا نه‌ته‌وه‌یا ملله‌تێ كورد ب ماف و ئارمانجێن خوه‌ڤه، هه‌لویستێ نه‌ته‌وه‌یێ رێبازا پارتی و بارزانی و كورد و كوردستانێ بوو، و خواستا هه‌ر كوردپه‌روه‌ره‌كی بوو، راستیه‌كا گه‌ش بوو.
ئه‌ڤه به‌رسڤه‌كا كورت و كرمانج بوو، هه‌بوون و مان و به‌رده‌وامیا ملله‌تێ كورده، كو به‌رده‌وام د ململانا هه‌بوونا خوه‌یا نه‌ته‌وه‌یی دایه و شیایه خوه بپارێزیت و بمینیت و خوه بسه‌پینیت.
ئه‌ز كوردم ..دوهی و ئه‌ڤرۆ و سوبه‌هیا ملله‌ته‌كی یه ب مێژوو و جوگرافی و كلتوورێ خوه‌ڤه، هه‌می كاودان و بارودۆخێن سه‌خت و دژوار نه‌شیاینه ڤی ملله‌تی ژناڤ ببه‌ن، یان ئیرادا وی لاوازكه‌ن.
ئه‌ز كوردم، ملله‌تم، نه‌ته‌وه مه، خوه لێ بخودان دزانم، خزمه‌تكارم، شانازیێ ب كوردبوونا خوه دبه‌م و هه‌ست ب به‌رپسیاریا خوه دكه‌م، بزاڤ و كاران دكه‌م داكو ئه‌ڤ ناڤه بمینت و بلند ببیت.
سه‌رۆك بارزانی د پێشه‌كیا كتێبا خوه‌دا بۆ دیرۆكێ نڤیسیه، كورد نه‌ته‌وه‌یه‌كه، خودان دیرۆك و جوگرافیا و زمان و ره‌وشه‌نبیری و ره‌وشت و تیتالێن خوه‌یێن تایبه‌ته و ب هزاران ساله ل سه‌ر ئاخا خوه دژیت، ب درێژاهیا ڤی ماوه‌ی یێ پێگیربوویه ب هه‌می بنه‌مایێن لێبۆرینێ و ب هه‌ڤرا ژیانێ، جهێ سه‌رفرازیێ یه رهوریشالێن روشه‌نبیریا ب هه‌ڤراژیانێ ل گه‌ل نه‌ته‌وه و ئولێن دیتر د ناڤا كوردان دا دكویر و دیرۆكی نه، د ماوه‌یێ بۆری دا نه‌ته‌وا كورد شیایه خوه ژ گه‌له‌ك بزاڤێن به‌هژاندنێ و ژ ناڤبرنێ رزگاربكه‌ت و به‌ر سینگێ هه‌ر بزاڤه‌كا بۆ ڤێ مه‌ره‌مێ بهێته‌كرن بگریت.
ئه‌ڤه خواندنگه‌ها كوردایه‌تیا ره‌سه‌نه، ب رۆنی وزه‌لالی ده‌ربرینێ ژ هه‌بوونا خوه‌یا سروشتی و ده‌روونی و گیانی دكه‌ت، و به‌رپسیایا خوه یا نه‌ته‌وه‌یی و نشتیمانپه‌روه‌ری و مرۆڤایه‌تی هه‌لدگرن و خه‌باتێ بۆ دكه‌ن.
ئه‌ڤ خرڤه‌بوونا نێڤنه‌ته‌وه‌یی ل دهۆكێ ب ناڤێ كوربه‌ندێ ئاشتیێ و ئاسایشێ ل رۆژهه‌لاتا ناڤه‌راست، و ب وێ ئاماده‌یا به‌رز و بلندا هه‌مه‌جۆرا كوردستانی و ئیراقی و هه‌رێمایه‌تی و جیهانی، خوه‌بخوه به‌رهه‌مێ خه‌بات و كاركرنا دلسۆزانه و هشیارانه و به‌رپسیارانه یه و نیشانا پایه و گرنگیا هه‌رێما كوردستانێ و پرۆسا وێ یا سیاسی یه، ب شیان و كاره‌كێ مه‌زن و تایبه‌ت هاتیه‌كرن، ئه‌و كۆما پشكداران و ئاماده‌بۆیان و گوتار پێشكێشكرن و دیبه‌یت و گه‌نگه‌شێن هاتین كرن ژی په‌یامه‌كا دیترا وێ گرنگیێ و ئاستێ بلندێ كاركرنێ یه، كۆما ئاماده‌بوون و گوتار و دیبه‌یت و په‌نال و دانوستاندن د مالا كوردی دا د گرنگ و بالكێش بوون، و یا ژ هه‌میان خوشتر و بالكێشتر ژی ئه‌و به‌رسڤا جه‌نابێ مه‌سرور بارزانی بوو، كو ل به‌رامبه‌ر وێ كۆما ئاماده‌بۆیان و ئالاڤێن راگه‌هاندنێ بۆ هه‌می ئاماده‌بۆیان و جیهانێ ب زه‌لالی دیاركری و ب شانازی ڤه گوتی ئه‌ز كوردم!..
ئه‌ز كوردم سه‌ربلندم
خودان گه‌ل و وه‌لاتم
شۆرش و سه‌رهلدانم
ریفراندۆما سه‌رخوه‌بوونا كوردستانم
مرۆڤ كورده
دۆز كورده
پرس كورده
كێشه كورده
ملله‌ت كورده
وه‌لات كورده
چاره‌سه‌ری كورده..
ئه‌ڤ كۆڕبه‌نده بۆ كورده، دا كورد بێژن ئه‌م كوردین، مه‌ژی وه‌كو هه‌می ملله‌تێن جیهانێ شیانێن سیاسی و كارگێری و زانستی و مرۆڤاتی و هونه‌ری هه‌نه و دشێین وه‌كو هه‌میان سه‌ركردایه‌تیێ و كارگێریێ بكه‌ین و وه‌لاتی ئاڤاكه‌ین و برێڤه ببه‌ین.
كورد ژ كه‌ڤنترین جڤاكێن ده‌ڤه‌رێ نه ل وه‌لاتێ خوه ل كوردستانێ دژین، ملله‌ته‌كێ ئاشتیخوازه، هۆكارێ ئاشتیێ و ئاسایشێ و سه‌قامگیریێ نه بۆ خوه و ملله‌تێن ده‌وروبه‌ر، به‌روڤاژیا ملله‌تێن دیتر كو بۆ خوه ب خوه كێشه بوونه و بووینه هۆكارێن تێكدانا ئاسایشێ و سه‌قامگیریێ ل ده‌ڤه‌رێ.
كوردان ئازادی بۆ خوه ڤیایه و دلێ خوه نه بریه سامان و وه‌لاتێن ملله‌تێن دی، و چ ملله‌ت و ئایین و نه‌ته‌وه ته‌په‌سه‌ر نه‌كرینه، به‌روڤاژیا فارس و ئه‌ره‌ب و توركان ئه‌وێن سیاسه‌تا داگیركرنێ و تالانكرنێ بكارئینای.
به‌رێز نێچیرڤان بارزانی د په‌یاما خوه‌دا ل كۆڕبه‌ندێ ئاشتیێ و ئاسایشێ ل دهۆكێ گوت: ئاشتی و پاراستنا ئاسایشێ و سه‌قامگیریێ پێدڤیا هه‌را ل پێشه بۆ نوكه و داهاتویێ ده‌ڤه‌را مه، بۆ رۆژهه‌لاتا ناڤه‌راست ب تایبه‌تی و جیهانێ ب گشیی. ل ڤێ قۆناغا هه‌ستیارا رۆژهه‌لاتا ناڤین تێدا، ب ده‌ستڤه‌ئینانا ئاشتیێ و پاراستنا ئاسایشێ و سه‌قامگیریێ ته‌حه‌دیه‌كا گه‌له‌ك مه‌زنه و به‌رپسیاریه‌كا هه‌ڤپشكه بۆ هه‌می وان وه‌لات و گه‌لێن د ده‌ڤه‌رێ دا دژین، نابیت كورد ل ڤان وه‌لاتان دا بهێنه جوداكرن، به‌لێ دڤێت جهێ وان ل دویڤ سه‌نگا وان بهێته‌كرن، هه‌ڤپشك و پشكداربكه‌ن، و ده‌لیڤێ بده‌نێ د دروستكرنا بریارێ دا. نه‌ته‌وه‌یێن كورد و فارس و ئه‌ره‌ب و تورك به‌ری ڤان ده‌وله‌تان كو ته‌مه‌نێ وان د سه‌د سالان دایه هه‌ر هه‌بوون، پێكڤه مێژوو و جوگرافیا هه‌ڤپشك هه‌یه، و پشتراست ئه‌ڤ نه‌ته‌وه وه‌كو هه‌ڤسوی پێكڤه دێ مینن، ژبه‌ر هندێ ژبلی هه‌ڤقه‌بوولكرنێ و پێكڤه‌ژیانێ چ بژارده‌یێن دی نینن.
نوكه كو نه‌ته‌وه‌یێن فارس و تورك و ئه‌ره‌ب ل ڤێ ناڤچێ دا خودان ده‌وله‌تن، ئه‌ركێ وانه مافێن كوردان و پێكهاتێن دی ل چارچۆڤه‌یێن ده‌وله‌تێن خوه‌دا بده‌ن.
هۆسا دڤێت هه‌ر نه‌ته‌وه‌ك ب ئازادی و سه‌رفرازی ناسنامه‌یا خوه دیاركه‌ت و بێژیت. كورد بێژیت، ئه‌ز كوردم، و وه‌كهه‌ڤم دگه‌ل فارس و ئه‌ره‌ب و توركان، و پێكڤه كاركه‌ین كو ئازادی بۆ هه‌میان دابین بیت و ئاشتی و ئاسایش و سه‌قامگیری جێگیر بیت.
دڤێت هه‌می بزانن، نه‌ته‌وه‌ك یان هێزه‌ك ئاسایشا نه‌ته‌وه‌كی دی تێكده‌ت نه‌شێت د ئاسایشێ دا بیت و سه‌قامگیریێ بده‌ستڤه‌بینیت!، له‌وان مێژوویا ڤان ملله‌تان یا خویناوی بوویه و ئاسایش و سه‌قامگیری نه‌بوویه، چونكی هنده‌كنا دڤیا ل سه‌ر كه‌له‌خێ هنده‌كێن دی بیاڤێ ده‌ستهه‌لاتا خوه بسه‌پینن و به‌رفره‌هكه‌ن.
ئاوردانه‌ك ل مێژوویێ ئه‌گه‌ر وان چ قه‌واره و ده‌وله‌ت و ئمبراتوریه‌ت چێكربن، ژ خوین و كلۆخێن ملیۆنان ژ خه‌لكێ خوه و ملله‌تێن دی، ل دوماهیێ ب ری ره‌شی و شه‌همزاری ژناڤچووینه.
ئێدی ده‌م هاتیه ب مرۆڤانه بیربكه‌ین و كاربكه‌ین و خزمه‌تا مرۆڤاتیێ بكه‌ین.
جهێ سه‌رفرازیێ یه ئه‌ڤرۆ هه‌ژارترین ملله‌ت كو كورده یێ ده‌ستپێشخه‌ریا پێكڤه‌ژیانێ و هه‌ڤقه‌بوولكرنێ پێناڤی ئاشتیێ و ئاسایشێ و سه‌قامگیریێ پێشكێشی مرۆڤاتیێ ل ده‌ڤه‌رێ دكه‌ت، ئه‌ڤجا ل سه‌ر ده‌ستێ كوردان و ب ده‌ستپێشخه‌ریا وان بلا لێبۆرین و پێكڤه‌ژیان و هه‌ڤقه‌بوولكرن و وه‌كهه‌ڤی بجهبهێت و جێگیربیت و پێكڤه هه‌مبه‌ری گه‌ف و هه‌ره‌شه و ركه‌به‌ریێن به‌رامبه‌ر مرۆڤی راوه‌ستین و خزمه‌تا مرۆڤاتیێ بكه‌ین.
دڤێت ئه‌ز كوردم بهێته قه‌بوولكرن و سه‌ره‌ده‌ریه‌كا وه‌كهه‌ڤ دگه‌ل نه‌ته‌وه‌یێن دی دگه‌لدا بهێته‌كرن، ئها ل وی ده‌می ئاشتی و ئاسایش و سه‌قامگیری دێ بجههێت و به‌ر هه‌میان كه‌ڤیت.
دیاره ژی هه‌رێما كوردستانێ ب سازیێن خوه‌ڤه پێگه‌یه‌كێ باش بۆ خوه چێكریه و سه‌نگا خوه هه‌یه و سه‌ره‌ده‌یه‌كا ئیراقی و هه‌رێمایه‌تی و نێڤده‌وله‌تی ب باشی ل گه‌ل دهێته‌كرن و ئاینده‌كێ گه‌شتر ل پێشه، ل وێ باوه‌رێنه ب حیكمه‌تا سه‌رۆك بارزانی و سه‌رۆكێ هه‌رێمێ و سه‌رۆكێ ئه‌نجومه‌نی وه‌زیران و ب كار و خه‌باتا ملله‌تی دێ سه‌ركه‌فتنێن دیتر بده‌ستڤه‌ئینیت.
پارتی پڕ سه‌روه‌ریه.. ده‌نگپێدان سه‌رفرازیه
ئحسان ئامێدی
بۆ پاشه‌رۆژه‌كا باشتر و وه‌لاته‌كێ ئارام و خوشگوزه‌ران پارته‌كا بهێز هه‌لبژێره..
چه‌ند درووشمه‌ك باش و چاك و ده‌ربرن ژ خواست و ڤیانا ملله‌تی و هه‌ر ئه‌ڤه ژ پارتی دهێت چاڤه‌رێكرن بجهبینیت.
كوردان ژ كه‌ڤندا گوتیه قوه‌ت عله‌تی دبڕیت!،
ژمێژوه‌ره عله‌ته‌ك د ئه‌قلیه‌ت و سیسته‌مێن حوكمداریا ده‌ڤه‌رێ دا هه‌یه، ئه‌وژی ڤه‌دان و سته‌م و زۆرداری ل یێ دی كرن! و د ئه‌نجامدا شه‌ڕ و پێكدادان چێبووینه و كوشتن و وێرانكرن لێكه‌فتینه، و داكو ئه‌و عله‌ت نه‌مینیت و بڕیێت پێدڤیه قوه‌ته‌كا هه‌ڤدژ هه‌بیت، به‌رسینگێ وێ بگریت و ژناڤ ببه‌ت. و پارتی ئه‌و هێزه یا عله‌تێ دبریی.
دبێژن یێ بهێز خوراگرتره و سه‌ركه‌فتن به‌هرا ویه، ئه‌ڤجا هه‌كه یێ بهێز یێ باش و چاك ژی بیت ئه‌ڤه مسوگه‌ر مان و به‌رده‌وامی بو ویه!.
هه‌كو دبێژن مان بۆ یێ بهێزێ چاكتره!.
سه‌ربۆرا مه یا جڤاكی و سیاسی ژی ئه‌ڤه خۆیاكریه هه‌رده‌مێ لایه‌كێ بهێز بیت لایێ دی ل ئاستێ هێزێ سه‌ره‌ده‌ری ل گه‌ل كریه، هه‌روه‌كو حوكمه‌تێن ده‌ستهه‌لاتدار د ئیراقێ دا
ئه‌و جۆره سه‌ره‌ده‌ری دگه‌ل كوردان كری، ده‌مێ كورد د لاواز و دبێ هێز و دبێ ده‌ستهه‌لات سه‌ره‌ده‌ریا به‌هژاندنێ و ژناڤبرنێ و ڤه‌دانێ دگه‌ل كریه، لێ هه‌رده‌مێ كورد بهێز كه‌فتین دانوستاندنێن كرین و دانپێدان یا ب مافێن وی كرین، و رێكه‌فتناما 11ئادارا سالا 1970و دانوستاندنێن پشتی سه‌رهلدانێ و پرۆسا سیاسی پشتی روخاندنا دكتاتۆریه‌تێ و شه‌ڕێ پاراستنا هه‌رێمێ ژ تیرۆرێ و رێكخراوا ده‌وله‌تا خیلافا ئیسلامی و حه‌شدا شه‌عبی، به‌لگه‌یێن زیندیێن گرنگیا هێزێ نه بۆ ئێكلاكرنا ناكۆكی و ململانێ.
نهو خۆیا بوو كو ئه‌و هه‌لكه‌فتنێن سه‌ری هه‌می ب هێزا پارتی د به‌رژه‌وه‌ندیا كوردستانێ دا ئێكلاكرینه، له‌وان بۆ نهو و پاشه‌رۆژێ ژی بهێزبوونا پارتی پێدڤیه‌كا نه‌ته‌وه‌یه بۆ پاراستنا هه‌رێما كوردستانێ و بده‌ستڤه‌ئینا مافێن دی یێن ره‌وا گه‌لێ كوردستانێ.
هه‌رێما كوردستانێ كیانه‌كێ فیدرالیه د ده‌وله‌تا ئیراقێ دا، ئه‌و ئیراقا ئه‌م دبێژینێ ئیراقا دیمۆكراتیا فیدرالیا ده‌ستووری!، لێ ب راستی هه‌تا نوكه نه ئیراقه‌كا ناڤه‌ندی مایه و نه‌یا دیمۆكراتیه و نه‌یا فیدرالیه و نه یا ده‌ستووریه!، ژبه‌ر هندێ ئیراق دهێته هژمارتن ده‌وله‌ته‌كا فاشل! سه‌رهندێرا بنه‌مایه‌كێ دیمۆكراتی یا لێ برێڤه دچیت ئه‌وژی پرۆسا هه‌لبژارتنێن گشتیه بۆ هه‌لبژارتنا ئه‌ندامێن جڤاتا نوونه‌ران، و ئه‌ڤ پرۆسه زۆرا گرنگه بۆ هندێ ئه‌ڤ شه‌نگستێ دیمۆكراتی جێگیر بیت و وه‌لات سه‌قامگیر بیت، و بۆ هه‌رێما كوردستانێ گرنگیا وێ پتره داكو بشێت ب ڤێ رێیێ بهێز خوه د ڤێ دامه‌زراوا ده‌ستهه‌لاتداریێ دا بسه‌پینیت و هه‌می ئه‌و مافێن هه‌رێما كوردستانێ ئه‌وێن د ده‌ستووری دا جێگیركرین بجهبینیت.
ئه‌م یێن به‌رب ئه‌نجامدانا هه‌لبژارتنان ڤه دچین، خه‌لكێ كوردستانێ و نشتیمانپه‌روه‌ر و دیمۆكراتیخواز دخواستینه پشكداریه‌كا كاڕا د ڤێ پرۆسێ دا بكه‌ن و ده‌نگێ خوه بده‌نه به‌ربژارێن پارتی دیمۆكراتی كوردستان، هه‌لگرێن په‌یاما پارتی و بارزانی، و ده‌نگێ خوه بده‌نه پارتی چونكی پارتی یا ب هێزه و خودان سه‌رۆكه‌كێ بهێزه و خودان دامه‌زراوێن بهێزه و خودان به‌رنامه‌كێ گشتگیره، و دابینكه‌را ئارامیێ و خوشگوزه‌رانیێ یه و سه‌ربۆره‌كا پر سه‌روه‌ری هه‌یه، و دشێت گوتنا خوه بكه‌ته كریار.
پارتی یا بهێزه و یا باشه و یا چاكه و ل به‌راهیێ، یه و دشێت مافان بده‌ستڤه‌بینیت و بپارێزیت، و مێژوویا سیاسیا كوردستانێ ئه‌ڤه خۆیا كریه هه‌رده‌مێ پارتیا بهێز، كوردستان یا بهێز بوویه، ئه‌م ژی دخواستینه پارتی بهێز بێخین دا كوردستان یا بهێزبیت داكو پاشه‌رۆژه‌كا باشتر دابین ببیت و ئارامی و خوشگوزه‌رانی و ئاڤه‌دانی گه‌شه‌بكه‌ت.
ده‌نگدان بۆ به‌ربژارێن پارتی، ده‌نگدانه بۆ رێبازا بارزانیێ نه‌مر و سه‌رۆك بارزانی و سه‌رۆكێ هه‌رێمێ و سه‌رۆكێ حوكمه‌تێ و 75 سالێن خه‌بات و قوربانیدانا پارتی و بۆ گیانێ شه‌هیدێن كوردستانێ و پێشمه‌رگه‌یێن قه‌هره‌مان بۆ ته‌ڤ دلسۆزێن رێبازا كوردپه‌روه‌ریا راسته‌قینه، بۆ ئاشتیێ و ئاڤه‌دانیێ و گه‌شه‌كرن و پێكڤه‌ژیان و ئارامیا هه‌رێما كوردستانێ یه.
پارتی دامه‌زراوه‌كا پڕ ده‌ستكه‌فت و سه‌روه‌ریه له‌وا پارتی بوون شانازی وسه‌رفرازیه، و ده‌نگدان بۆ پارتی هه‌ڤپشكیه د شانازیێ و سه‌رفرازیێدا و مرۆڤ یێ هه‌ژی وێ سه‌رفرازیێ یه.
ده‌نگدان ماف و ئه‌رك و به‌رپسیاریه، دڤێت ب هشیارانه و ب زانابوون سه‌ره‌ده‌ریێ دگه‌لدا بكه‌ی، مافێ خوه بكاربینین و ئه‌ركێ خوه بجهبینین و به‌رپسیارانه وی مافی و وی ئه‌ركی بجهبینین كو وژدانا مه ئارام و ته‌نا بیت.
ده‌نگێ خوه بده پارتی كو یا بهێزه و یا باشه و پڕ سه‌روه‌ریه و سه‌ركه‌فتنا وێ مسۆگه‌ره، دا هه‌ر بمینی سه‌رفراز و شاناز و ئارام و چاڤه‌رێی ده‌ستكه‌فتیێن زێده‌تر لێبكه.
WP Facebook Auto Publish Powered By : XYZScripts.com