NO IORG
Authors Posts by naci bedel

naci bedel

15011 POSTS 0 COMMENTS

ئه‌ڤرۆ ، زنار تۆڤی:

بسپۆرێ زانستێن سیاسی ل زانكۆیا سه‌لاحه‌دین ل هه‌ولێرێ‌، د. نه‌وزاد هێتۆتی، د دیداره‌كێ‌ دا بۆ رۆژناما (ئه‌ڤرۆ) دیار كر، كوردان ئه‌زموونه‌كا دوور و درێژ و نه‌خوه‌ش ل گه‌ل (چارچۆڤێ‌ هه‌ماهه‌نگیێ) یا هه‌ی، كو پتریا وان ئالیان بخوه‌ڤه‌ دگریت یێن نێزیكی ئیرانێ‌، هه‌روه‌سا پتریا وان حوكمه‌تێن پشتی 2005 ێ‌ هاتینه‌ پێكئینان، كو ناڤێ‌ وان كربوو حوكمه‌تا لهه‌ڤهاتنێ و ب ده‌ستێ‌ سه‌ركردێن دناڤا (چارچۆڤێ‌ هه‌ماهه‌نگیێ) بوون، رۆله‌كێ‌ گه‌له‌ك خراب هه‌بوویه‌ دیسان گه‌له‌ك دژایه‌تیا كورد و سووننه‌ یان ژی كریه‌، مافێن ده‌ستووری یێن هه‌رێما كوردستانێ‌ ژی پێشێلكرینه‌، هه‌ر ژ برینا بۆدجێ‌ هه‌رێما كوردستانێ‌ بگره‌، هه‌تا دگه‌هیته‌ داگیركرنا كه‌ركۆكێ‌ و ده‌ڤه‌رێن ده‌رڤه‌ی ئیدارا هه‌رێما كوردستانێ‌، ب ڤی ره‌نگی كوردان ئه‌زموونه‌كا دوور و درێژ و پری نه‌خوه‌شی ل گه‌ل ئالیێن دناڤا (چارچۆڤێ‌ هه‌ماهه‌نگیێ) هه‌یه‌، كو ب چو ره‌نگان پێگیری دستووری و رێككه‌فتنان نه‌بووینه‌، هه‌ر چه‌نده‌ ده‌مێ‌ ئه‌و لاواز ژی دبن، گه‌له‌ك سۆزا دده‌ن، به‌لێ‌ د راستیدا سیاسه‌ته‌كا ته‌مام به‌رۆڤاژی په‌یره‌و دكه‌ن، له‌وما دوباره‌ رێككه‌فتن ل گه‌ل وان، ئانكو دوباره‌كرنا هه‌موو وان شاشیێن  كوردان ل ده‌مێ‌ بوری دا كرین.

ناڤهاتی گۆت ژی” د حوكمه‌تا زۆرینه‌یا نیشتیمانی دا، نه‌كو زۆرینه‌یا سیاسی دا، كورد و سووننی دێ‌ د ده‌رگه‌هه‌كێ‌ ب هێزتر دا پشكداریێ‌ د حوكمه‌تێ‌ دا كه‌ن، ب ڤی ره‌نگی دێ‌ هه‌ڤسه‌نگیه‌ك د حوكمه‌تێ‌ و جڤاتا نوونه‌ران دا د ناڤبه‌را كوردان و سووننه‌یان و شیعان دا دروست بیت، بۆ هندێ‌ داكو حوكمه‌تا زۆرینه‌ یا به‌رده‌وام بیت و نه‌كه‌ڤیت، پێدڤی ب پشته‌ڤانیا كورد و سووننه‌یان هه‌یه‌، ره‌وتێ سه‌دری نه‌شێت ب تنێ‌ وێ‌ حوكمه‌تێ‌ راگریت، ل وی ده‌می دێ‌ سه‌در و سه‌رۆكێ‌ حوكمه‌تێ‌ ژی، هه‌كه‌ ب نه‌چاری ژی بیت، دێ‌ ل هه‌مبه‌ری هنده‌ك داخوازیێن كورد و سووننه‌یان هه‌لویستێن نه‌رم نیشان ده‌ن”.

د. نه‌وزاد هێتۆتی، هێشتا دبێژیت” بۆ هندێ‌ داكو سه‌در پێگه‌هێ‌ خوه‌ دناڤا پێكهاتێ‌ شیعی و حوكمه‌تێ‌ دا ب هێزتر بكه‌ت، ب ره‌نگه‌كێ‌ به‌ردوام دێ‌ پێدڤی ب كوردان و سووننه‌یان هه‌بیت و نه‌شێت ب ساناهی پشتا خوه‌ بده‌ته‌ وان، هه‌ر چه‌نده‌ هنده‌ك وه‌سا هزر دكه‌ن، كو د پاشه‌رۆژێ دا سه‌در دێ‌ شێت وه‌كو خومه‌ینی هه‌موو ئیراقێ كونترۆل كه‌ت، لێ‌ ئه‌ڤ چه‌نده‌ روو ناده‌ت، چونكی نه‌ ل سه‌ر ئاستێ‌ ناڤخوه‌یێ‌ ئیراقێ و نه‌ ل سه‌ر ئاستێ‌ ژ ده‌رڤه‌ ژی، فاكته‌ر د هاریكار نینن بۆ هندێ‌، كو سه‌در وه‌سا ب هێز بكه‌ڤیت”.

ناڤهاتی ئه‌و چه‌ند ژی گۆت” ئێك ژ خالێن ب هێز یێن شیعان ب درێژاهیا ڤان سالێن بوری، پێكهاتبوو ژ ئێكگرتنا وان ل هه‌مبه‌ری كورد و سووننه‌یان، هه‌كه‌ ڤێ‌ جارێ‌ ژی شیعه‌ بگه‌هنه‌ رێككه‌فتنێ‌ و سازانێ‌ دناڤا خوه‌ دا بكه‌ن، ل وی ده‌می كورد و سووننه‌ نه‌شێن رۆله‌كێ‌ مه‌زن د پرۆسا سیاسی یا ئیراقێ دا بگێرن، دیسان ئه‌و حوكمه‌تا كو ژ ئه‌نجامێ‌ رێككه‌فتنا پێكهاتێن شیعی دروست دبیت، هه‌ڤشێوێ‌ حوكمه‌تێن پێشی، نه‌ دكه‌ڤیته‌ ژێر كاریگه‌ریا كورد و سوننه‌یان و نه‌ چو گاڤان ژی ب ئاراسته‌یا راستكرنا پرۆسا سیاسی ل ئیراقێ دا دهاڤێژیت و هه‌ر رێككه‌فتنه‌كا بهێته‌ كرن ژی، ب تنێ‌ دێ‌ خالێن وێ‌ ل سه‌ر كاخه‌زێ‌ مینن، ب ڤی ره‌نگی دابه‌شبوونا ناڤمالا شیعی و لاوازبوونا هه‌ڤپه‌یمانیا ئیرانێ‌، د به‌رژه‌وه‌ندیا كوردان و پرۆسا سیاسی یا ئیراقی دا هه‌یه‌”.

ل دووماهیێ‌ ئاشكرا كر ژی” ئه‌و هه‌لبژارتنێن ل سالا بۆری هاتینه‌ ئه‌نجامدان، بۆ هندێ‌ بوون كو گوهۆرین د ئیراقێ دا بهێنه‌ كرن، هه‌ر ژ پێشكێشكرنا خزمه‌تگوزاریان و به‌هنگاربوونا گه‌نده‌لیێ‌، پاراستنا ئێمناهیێ‌ و سه‌قامگیریێ‌ و دانانا سنۆره‌كێ‌ بۆ میلیشیێن شیعی، به‌لێ‌ په‌نابرن بۆ ستایلێ‌ كه‌ڤن و دوباره‌، كو ناڤێ‌ وێ‌ كریه‌ لهه‌ڤهاتن، ئه‌ڤه‌ پتره‌ ژ 18 سالان ل ئیراقێ دهێته‌ په‌یروكرن، چو تشت نه‌گۆهارتینه‌ و نه‌شێت چو گاڤان بهاڤێژیت و ئه‌زموونا 18 سالێن بۆری ئه‌ڤ چه‌نده‌ یا سه‌لماندی، هه‌روه‌سا رێكخستنا ناڤمالا شیعی و ئاشتبوونا وان چو خزمه‌تان بۆ پێگه‌ه و به‌رژه‌وه‌ندیا كوردان ناكه‌ت، ل دووماهیێ‌ دێ‌ ئه‌نجامێ‌ وێ‌ بیته‌ پتر پشتگۆهخستنا كورد و سووننه‌یان و نه‌مانا كاریگه‌ریا وان ل سه‌ر پرۆسا سیاسی ل ئیراقێ”.

هه‌ولێر، قائید میرۆ

به‌رهه‌ڤیێن ئالیێن سیاسی بۆ هه‌لبژارتنا سه‌رۆك كۆمارێ ئیراقێ د به‌رده‌وامن و شرۆڤه‌كاره‌كێ سیاسی ئاشكراكر، به‌ربژارێ ئێكه‌تیێ بۆ وه‌رگرتنا پۆستێ سه‌رۆك كۆمارێ ئیراقێ سه‌رناكه‌ڤیت هه‌روه‌سا دبێژیت، ئێكه‌تی ژ ترسا شكه‌ستنا به‌رهه‌م سالحی پڕۆپاگنده‌یان دژی به‌ربژارێ پارتی به‌لاڤ دكه‌ت.

د. مه‌دحه‌ت سلێمان، شرۆڤه‌كارێ سیاسی بۆ رۆژناما (ئه‌ڤرۆ) گۆت” پۆستێ سه‌رۆك كۆمارێ ئیراقێ تنێ لسه‌ر ناڤێ ئالیه‌كێ سیاسی نه‌هاتیه‌ تۆماركرن و پشتی نه‌مانا مام جه‌لالی هه‌ردو سه‌رۆك كۆمارێن پشتی وی رۆلێ خوه‌ نه‌دیتیه‌ وه‌كو پێدڤی، بتایبه‌تی سه‌رۆك كۆمار پارێزه‌رێ دستووریه‌ و چه‌ندین ده‌ستهه‌لات هه‌نه‌، به‌لێ مه‌دیت بتایبه‌تی ل سه‌رده‌مێ به‌رهه‌م سالحی چ رۆله‌ك نه‌بوویه‌ و هه‌كه‌ پۆستێ سه‌رۆك كۆماری بۆ به‌رهه‌م سالحی بمینیت، بێگومان دێ زیانێن مه‌زن بۆ كوردان هه‌بن، ئێكه‌تی بخوه‌ژی گه‌هشتیه‌ وێ باوه‌ریێ كو به‌ربژارێ وان بۆ وه‌رگرتنا پۆستێ سه‌رۆك كۆمارێ ئیراقێ ده‌نگێن پێدڤی بده‌ستڤه‌ نائینیت و سه‌رناكه‌ڤیت، به‌لێ ئێكه‌تیێ ژبه‌ر ڤێ چه‌ندێ به‌رهه‌م سالح به‌ربژاركریه‌ هه‌تا دووماهیێ سه‌رنه‌كه‌ڤیت و بێژنێ، تو به‌ربژارێ مه‌بووی، به‌لێ نه‌شیای سه‌ركه‌ڤی، چونكه‌ هه‌كه‌ نه‌هاتبا به‌ربژاركرن دێ ڤه‌گه‌ڕیت سلێمانیێ و ئاریشا بۆ حزبا خوه‌ چێكه‌ت، بتایبه‌تی بۆ مالا مام جه‌لالی، ژبه‌ركو به‌رهه‌م سالح نه‌شێت چو حزبێن دی چێكه‌ت و باوه‌ری نه‌مایه‌ دناڤا خه‌لكی دا پشتی ئه‌زموونا وێ حزبا دامه‌زراندی و و پاشی رێزێن وێ بجه هێلای بۆ پۆستێ سه‌رۆك كۆمارێ”.

ڤی شرۆڤه‌كارێ سیاسی گۆت ژی” ئێكه‌تی باش دزانیت به‌ربژارێ وان سه‌رناكه‌ڤیت له‌وما پڕۆپاگنده‌یان دژی به‌ربژارێ پارتی دكه‌ن، به‌لێ ئه‌ڤه‌ بریارا ئێكه‌تیێ بتنێ نینه‌، چونكه‌ بریارا ئێكه‌تیێ دده‌ستێ وێ دا نینه‌، یا به‌رچاڤ و دیاربوو ژی ده‌مێ ئێكه‌م كۆمبوونا جڤاتا نوونه‌ران، په‌رله‌مانتارێن ئێكه‌تیێ ژ هۆلا جڤاتا نوونه‌ران ده‌ركه‌فتن و وان بخوه‌ژی دیاركر  كو ئه‌و بریار ل سه‌ردا هاتیه‌ سه‌پاندن و بریار دده‌ستێ وان دا نینه‌”.

ل دۆر كارڤه‌دانێن ئێكه‌تیێ د. مه‌دحه‌ت سلێمان ئاماژه‌كر” ئێكه‌تیێ نوكه‌ ده‌ست ب گه‌فان كریه‌، به‌لێ نه‌شێت چو ره‌فتارێن خراپ دژی حوكمه‌تا هه‌رێما كوردستانێ بكه‌ت، قه‌وارێ هه‌رێما كوردستانێ ب گۆره‌ی دستووری هاتیه‌ چه‌سپاندن و هه‌كه‌ ئه‌و داخوازا دو ئیداره‌یێ بكه‌ن، ئه‌ڤه‌ ژلایێ ناڤخوه‌یی و نێڤده‌وله‌تی ڤه‌ دێ ئێكه‌تی تووشی شكه‌ستنێن مه‌زن بیت، تنێ هه‌كه‌ وه‌كو ١٦ی ئۆكتۆبه‌رێ خیانه‌ته‌كا دی بكه‌ت دگه‌ل وان هێزێن سه‌ر ب ئیرانێ یێن حه‌شدی سلێمانیێ راده‌ستی حه‌شدا شه‌عبی بكه‌ت، هه‌رچه‌نده‌ هه‌ژماره‌كا سه‌ركرده‌یێن ئێكه‌تیێ بخوه‌ژی دگه‌ل ڤێ بڕیارا ئێكه‌تیێ نینن بۆ خیانه‌ته‌كادی، چونكه‌ خیانه‌تا بۆری ل ١٦ی ئۆكتۆبه‌رێ هه‌موو خه‌لكێ كوردستانێ دیت چه‌ند گران لسه‌ر ئێكه‌تیێ راوه‌ستیا ، دڤێت ئێكه‌تی دانپێدانێ ب ڤێ راستیێ بكه‌ت كو رۆژا به‌رهه‌م سالح ئاڤابوویه‌”.

ئه‌ڤرۆ، هۆشه‌نگ تاجر:

ده‌مه‌كه‌ مامۆستایێن كورد ل رۆژهه‌لاتێ كوردستانێ داخوازا باشتركرنا ره‌وشا ژیانا خوه‌ دكه‌ن و هه‌روه‌سا هژماره‌ك مامۆستا ژی ژ به‌ر گۆتنا وانه‌یێن ب زمانێ كوردی هاتینه‌ ده‌سته‌سه‌كرن و ژ به‌ر هندێ ژی نها مامۆستایێن كورد ل پرانیا باژێرێن رۆژهه‌لاتێ كوردستانێ ده‌ست ب چالاكیێن نه‌رازیبوونێ كرینه‌ و دوهی ژی سێ مامۆستا هاتنه‌ ده‌سته‌سه‌ركرن.

شه‌هین محه‌مه‌د مامۆستایا كورد ل باژێرێ مه‌ریوانێ یێ رۆژهه‌لاتێ كوردستانێ بۆ رۆژناما ئه‌ڤرۆ دیار كر كو به‌ری هه‌ر تشته‌كێ ئه‌م وه‌كو مامۆستا داخوازا هندێ دكه‌ین كو دڤێت ره‌وشا ژیانا مامۆستایان بهێته‌ باشتر كرن، چونكو نها ئه‌و مووچێ مامۆستا وه‌ردگرن ل هه‌مبه‌ر گرانیا پێدڤیاتێن رۆژانه‌ ل ئیرانێ و رۆژهه‌لاتێ كوردستانێ وه‌سا كریه‌ كو ژیانا مامۆستایان گه‌له‌ك خراب بیت، ژ به‌ر هندێ ژی ده‌مه‌كه‌ پرانیا مامۆستایان داخوازا باشتركرنا ره‌وشا ژیانا خوه‌ دكه‌ن و گۆت: (مخابن هێزێن ده‌وله‌تێ ب جهێ هندێ كو رێزێ ل داخوازیێن مامۆستایان بگرن به‌رده‌وام مامۆستایان ده‌سته‌سه‌ر دكه‌ن و دوهی ژی سێ مامۆستایێن كورد ل باژێرێ مه‌ریوانێ ژ ئالیێ هێزێن ئێمناهیێ ڤه‌ هاتینه‌ ده‌سته‌سه‌ركرن و ل هه‌مبه‌ر ده‌سته‌سه‌ركرنا وان مه‌ وه‌كو هژماره‌ك مامۆستایێن كورد كو هژمارا مه‌ پتر ژ سێسه‌د مامۆستایان بوو مه‌ ل پرانیا باژێرێن رۆژهه‌لاتێ كوردستانێ خواندن بایكۆت كریه‌ و دڤێت ده‌وله‌تا ئیرانێ پێداچوونێ د بریارا خوه‌ دا بكه‌ت).

ناڤهاتیێ ئه‌و یه‌ك ژی دیار كریه‌ كو خالا دی یا گرنگ ژی بابه‌تێ زمانێ كوردی یه‌، چونكو وه‌كو ئه‌نجوومه‌نێ مامۆستایان ل مه‌ریوانێ و باژێرێن دی یێن رۆژهه‌لاتێ كوردستانێ مه‌ بریار دایه‌ كو وانه‌یان ب زمانێ كوردی ژی بێژین، لێ مخابن هه‌لوه‌ستێ ده‌وله‌تا ئیرانێ ل هه‌مبه‌ر گۆتنا وانه‌یێن ب زمانێ كوردی ژی گه‌له‌ك خراب بوو و مه‌ دیت كا چاوا مامۆستا زارا محه‌مه‌دی هاته‌ زیندانكرن، ئه‌م ل هه‌مبه‌ر گه‌ف و زۆرداریا ده‌وله‌تا ئیرانێ بێده‌نگ نامینین و گۆت: (ژ به‌ر هندێ ژی ده‌مه‌كه‌ مه‌ ده‌ست ب خوه‌نیشادانان و چالاكیێن دی یێن نه‌رازیبوونێ كرینه‌ و ئه‌م ب رێیا تۆرێن جڤاكی ژی داخوازا پشته‌ڤانیێ ل هه‌موو وه‌لاتیێن كورد ل رۆژهه‌لاتێ كوردستانێ دكه‌ین، چونكو مافێ ره‌وا یێ گه‌لێ كورده‌ كو ل ئیرانێ ب زمانێ خوه‌ بخوونن و مه‌ دڤێت زارۆیێن مه‌ فێرێ زمانێ كوردی ببن، لێ مخابن هه‌لوه‌ستێ ده‌ستهه‌لاتێ گه‌له‌ك خرابه‌ و ب توندی سه‌ره‌ده‌ریێ ل گه‌ل داخوازا ره‌وا یا گه‌لێ مه‌ دكه‌ن و ئه‌م ژی وه‌كو مامۆستایێن كوردی ل رۆژهه‌لاتێ كوردستانێ ل هه‌مبه‌ر زۆلم و زۆرداریا هێزێن ئیرانێ بێده‌نگ نامینین و دێ چالاكیێن مه‌ ژی ب هه‌موو ره‌نگه‌كێ د به‌رده‌وام بن).

فه‌رهاد ئیسماعیلی مامۆستایێ كورد ل باژێرێ ئورمیێ یێ رۆژهه‌لاتێ كوردستانێ ژی راگه‌هاند كو زۆلم و زۆرداریا ل سه‌ر مامۆستایان ب چو ره‌نگه‌كێ ناهێته‌ قه‌بوولكرن، ب سالانه‌ زۆلم ل كوردان دهێته‌ كرن و نها ژی ناهێلن كو مامۆستایێن كورد ب ئه‌ركێ خوه‌ رابن و زارۆیان فێرێ زمانێ كوردی بكه‌ن، لێ وه‌كو ئه‌نجوومه‌نێ مامۆستایان ل رۆژهه‌لاتێ كوردستانێ مه‌ بریار دایه‌ كو به‌رده‌وامیێ بده‌ینه‌ چالاكیێن خوه‌ و مه‌ دڤێت ده‌وله‌ت گرنگیێ بده‌ته‌ زمانێ كوردی و رێزێ ل داخوازیێن مامۆستایان ژی بگریت و گۆت: (ئه‌م بێده‌نگ نامینین و مه‌ ب فه‌رمی ژی پشته‌ڤانیا خوه‌ بۆ مامۆستایێن كورد ل باژێرێ مه‌ریوانێ و باژیرێن دی یێن رۆژهه‌لاتێ كوردستانێ دیار كریه‌ و بێگومان هه‌كه‌ زۆرداریا نها ل سه‌ر مامۆستایان به‌رده‌وام بیت ئه‌م ژی دێ ده‌ست ب چالاكیێن خوه‌ كه‌ین و بێگومان دێ خوه‌نیشادان ژی هێنه‌ كرن).

15

ب، سه‌رجان مه‌حمود:

كۆمپانیا ARA یا راپرسیان به‌ری چه‌ند رۆژان راپرسیه‌ك ل پرانیا باژێرێن توركیا ئه‌نجام دایه‌ و ژ وه‌لاتیان پرسیار كریه‌ هه‌كه‌ نها هه‌لبژارتن بهێنه‌ كرن دێ ده‌نگێ خوه‌ ده‌ته‌ كیژ ئالیێ سیاسی یان هه‌ڤپه‌یمانیێ، كۆمپانیا ناڤهاتی ل ۲۰ باژێرێن توركیا و حه‌فت باژێرێن باكورێ كوردستانێ ل گه‌ل دو هزار و سه‌دو دو كه‌سان  ئاخڤیه‌ و ل دووڤ ئه‌نجامێن راپرسیێ ٣٢% پشكداربوویان ئاشكرا كرینه‌ كو دێ ده‌نگێ خوه‌ ده‌نه‌‌ ئاكپارتیێ و ٢٧% ژی راگه‌هاندینه‌ كو ئه‌و دێ ده‌نگێ خوه‌ ده‌نه‌ پارتیا كۆماری و ١٥% ژی دیار كرینه‌ كو دێ ده‌نگێ خوه‌ ده‌نه‌ پارتیا باش و پارتیا بزاڤا نه‌ته‌وه‌په‌رست ژی ب تنێ ٨% ده‌نگێ خه‌لكی بۆ خوه‌ كۆم دكه‌ت، دیسان ١٠% ژ پشكداربوویان ژی دیار كرینه‌ كو ئه‌و دێ د هه‌لبژارتنان دا ده‌نگێ خوه‌ ده‌نه‌ هه‌ده‌پێ.

هه‌مان كۆمپانیێ دیار كریه‌ كو ل گۆر ئه‌نجامێ راپرسیا وان یا سالا ٢٠١٨ ده‌ردكه‌ڤیت كو رێژا ده‌نگێن ئاكپارتیێ گه‌له‌ك كێم بوویه‌ چونكو وی ده‌می ٤٣% پشكداربوویان پشته‌ڤانی ل ئاكپارتیێ دكرن و هه‌كه‌ نها هه‌ڤپه‌یمانی ژی بهێنه‌ دروستكرن هه‌ڤپه‌یمانیا ئاكپارتی و پارتیا بزاڤا نه‌ته‌وه‌په‌رست نه‌شێن كابینا نوو یا حوكمه‌تێ ئاڤا بكه‌ن، ئانكۆ ئاكپارتی ل هه‌مبه‌ر ئۆپۆزسیۆنێ دێ تووشی شكه‌ستنێ بیت.

16

ئه‌ڤرۆ:

سه‌عید خه‌تیب زاده‌ په‌یڤدارێ وه‌زاره‌تا ده‌رڤه‌ یا ئیرانێ راگه‌هاند كو د هه‌ڤدیتنێن ل ڤییه‌نا دا پێشڤه‌چوونێن باش هه‌بووینه‌ و وه‌لاتێن ئورۆپی پشته‌ڤانیێ ل هه‌لوه‌ستێ ئیرانێ دكه‌ن و مه‌ ژی دیار كریه‌ كو هه‌كه‌ ئه‌مریكا سزایێن ئابووری یێن ل سه‌ر ئیرانێ راكه‌ت ئیران ژی به‌رهه‌ڤه‌ هه‌موو خالێن رێككه‌فتنا ئه‌تۆمی بجه بینیت.

ئه‌و یه‌ك د ده‌مه‌كێ دایه‌ كو به‌ری چه‌ند رۆژان به‌رپرسه‌كێ وه‌زاره‌تا ده‌رڤه‌ یا ئه‌مریكا راگه‌هاند كو هه‌كه‌ ئیران ل سه‌ر هه‌لوه‌ستێ خوه‌ یێ نها به‌رده‌وام بیت ئه‌و دێ ب توندی ئیرانێ سزا ده‌ن.

40

ئه‌ڤرۆ:

وه‌زاره‌تا ده‌رڤه‌ یا رۆسیا راگه‌هاند كو گه‌فێن ئه‌مریكا و ناتۆ چو كارتێكرنه‌كێ ل بریارا وان سه‌باره‌ت ب ئالۆزیێن ل ئوكرانیا ناكه‌ت و هه‌كه‌ ئه‌مریكا و ناتۆ ل سه‌ر هه‌لوه‌ستێ خوه‌ یێ نها به‌رده‌وام بن و به‌رده‌وام گه‌فان ل رۆسیا بكه‌ن وی ده‌می رۆسیا ژی بۆ پاراستنا به‌رژه‌وه‌ندیێن خوه‌ دێ یا پێدڤی كه‌ت.

ئه‌و یه‌ك د ده‌مه‌كێ دایه‌ كو هه‌تا نها به‌رپرسێن رۆسیا چه‌ندین جاران دیار كرینه‌ كو هه‌كه‌ ئه‌مریكا و ناتۆ بنگه‌هێن سه‌ربازی ل نێزیكی سنۆرێ وان ئاڤا كه‌ن ئه‌و دێ بۆ پاراستنا به‌رژه‌وه‌ندیێن خوه‌ یا پێدڤی كه‌ن و ئه‌مریكا ژی دبێژیت رۆسیا دێ ڤێ مه‌هێ ئوكرانیا داگیر كه‌ت و ئه‌و ل هه‌مبه‌ر داگیركرنا ئوكرانیا بێده‌نگ نامینن.

27

ئاكرێ‌،ره‌مه‌زان زه‌كه‌ریا:

سیسته‌مێ‌ بریتش كانسل كو سیسته‌مه‌كێ‌ كوردستانی یه‌ و مفا ژ سیسته‌مێ‌ په‌روه‌ردا به‌رتیانیا هاتیه‌ وه‌رگرتن ل هه‌رێما كوردستانێ‌ ب بریاره‌كا وه‌زاه‌رتا په‌روه‌ردێ‌ هاتیه‌ گشتگیركرن ب سه‌ر هه‌موو قوتابخانا هاتیه‌ به‌لاڤ كرن و پتر گرێدایه‌ ب سیسته‌مێ‌ ئه‌نترنێت و ته‌كنه‌لۆژیایێ‌ ڤه‌ ، سه‌رپه‌رشته‌كێ‌ په‌روه‌ردا ئاكرێ‌ ئاماژێ‌ ب ئاسته‌نگێن هه‌مبه‌ر سیسته‌مێ‌ نویێ‌ بریتش كانسل و ته‌كنه‌لۆژیایێ‌ دكه‌ت كو نه‌شیانه‌ وه‌ك پێدڤی مفای ژێ‌ بینن ژبه‌ر چه‌ند ئه‌گه‌ران.

شه‌عبان ئه‌حمه‌د ، سه‌رپه‌رشتێ‌ ئێكێ‌ یێ‌ ئاماده‌یی ل په‌روه‌ردا ئاكرێ‌ ، بۆ ئه‌ڤرۆ گوت :  سیسته‌مێ‌ بریتس كانسل ده‌مێ‌ چه‌ندین سالایه‌ هه‌یه‌ 2008 ده‌ستپێكر ل چه‌ند قوتابخانا هاته‌ دانان  ، بریتش كانسل سیسته‌مه‌كێ‌ به‌ریتانی نییه‌ سیسته‌مه‌كێ‌ كوردستانییه‌ مفا ژ سیسته‌مێ‌ په‌روه‌رده‌یی به‌رتیانی و چه‌ندین ولاتێن دی وه‌رگرتیه‌ ل كوردستانێ‌ كار پێ‌ دهێته‌ كرن ئه‌ڤ سیسته‌مه‌ پتر گرنگیێ‌ ده‌ته‌ هه‌یكه‌لی ناف قوتابخانێ‌ وه‌ك بوارێ‌ كارگێری و بلند كرنا ئاستێ‌ زانستی یێ‌ قوتابیان دگه‌ل هوشیاركرنا ئاستێ‌ هزری یێ‌ قوتابیان ، ئه‌ڤ سیسته‌مه‌ هه‌مه‌  جۆره‌ هه‌موو بوارێن قوتابخانێ‌ بخوڤه‌دگریت ل بوارێ‌ تاقیگه‌ه و پاكژ راگرتنێ‌ و هه‌لسه‌نگاندن بۆ دهێته‌ كرن پشتی ساله‌كێ‌ كو ب دروستی بنایتنا شیانا ئانكو ئاڤاكرنا شیانێن قوتابی ئه‌ڤ سیسته‌مه‌ هاتیه‌ په‌یره‌و كرن سالا 2019 هاته‌ دانانان ل چه‌ند قوتابخانا به‌لێ‌ ژبه‌ر ڤایرۆسێ‌ كۆرۆنا ب سستی ب رێڤه‌چوو ، به‌لێ‌ یێ‌ هه‌یڤا 11 سالا 2021 هاتیه‌ دانان به‌رده‌وام لیژنه‌یه‌ك هه‌لسه‌نگاندنا سیسته‌مێ‌ ئاڤاكرنا شیانا دكه‌ن ل قوتابخانا.

شه‌عبان گوتژی : مه‌ لیژنا بنیا جۆری هه‌یه‌ ژ چه‌ند كه‌سا پێكدهێت به‌رپرسێن ئێكه‌یا و سه‌رپه‌رشتێن ئێكه‌یێ‌ دگه‌ل دوو راهێنه‌رێن شاره‌زا ل بوارێ‌ سیسته‌می كار لسه‌ر دكه‌ین و ده‌ستنیشان دكه‌ین لیژنه‌ مه‌ دابه‌شكرینه‌ لسه‌ر قوتابخانا ل دوور زانینا ئاستێ‌ زانستی یێ‌ ماموستا و قوتابیان دگه‌ل شێوازێ‌ خواندنا سیسته‌مێ‌ ئاڤاكرنا شیانا ،ئه‌ڤ سیسته‌مه‌ بۆیه‌ كو گه‌هه‌ك بۆ كۆمكرنا هه‌موو پێدڤیێن قوتابخانێ‌ وه‌ك داتا و پێزانین یێن قوتابی و ماموستا و سه‌میانێن قوتابیان به‌رده‌وام ئه‌م دایك و باب پشته‌ڤان نه‌بن باشتركرنا ره‌وشا قوتابیان ب ساناهی نینه‌ ، ئه‌م ب درێژاهیا سالێ‌ به‌رده‌وام دووڤچوونا باشتركرنا ره‌وشا قوتابیان دكه‌ین .ئه‌م به‌رده‌وام بزاڤێ‌ دكه‌ین ئاستێ‌ قوتابی به‌رده‌وام بلند تر بكه‌ین ، پێدڤیه‌ ئاستێ‌ قوتابی ب رێكا به‌ریكانێن زانستی و چه‌ندین رێكێن دی هه‌لسه‌نگاندن بۆ بهێته‌ كرن .پێدڤیه‌ دایك و باب به‌رده‌وام چاڤدێریا زارۆكێن خۆ یێن قوتابی بكه‌ن نابیت قوتابی دمالدا بهێته‌ پشت گوهڤه‌ هاڤێتن.هه‌رچالاكییه‌كا ل قوتابخانێ‌ بهێته‌ ئه‌نجامدان دهێته‌ تۆماركرن ب ره‌نگه‌كێ‌ گشتی هه‌موو داتایه‌ك ل سیسته‌می دهێته‌ تۆرماكرن.

شه‌عبان سه‌رپه‌رشتێ‌ ئێكێ‌ ئاشكراكر : تا راده‌یه‌كێ‌ مه‌ شیایه‌ مفای ژ ته‌كنه‌لۆژیایێ‌ بینن به‌لێ‌ گه‌له‌ك نه‌ ژبه‌ركو ب تنێ‌ رێژا 30 بۆ 40 % مه‌ شیایه‌ مفای ژ ته‌كنه‌لۆژیایێ‌ بینین ، هه‌تا نوكه‌ گه‌له‌ك مالان ل گوندا هه‌مووان ئه‌نته‌رنێت نینه‌ و نه‌شیانه‌ ئامێرێن زیره‌ك و ته‌كنه‌لۆژیایێ‌ به‌رهه‌ڤ بكه‌ن بۆ قوتابیێن خۆ ل مالدا ،رێژا 95% قوتابخانێن سنوورێ‌ په‌روه‌ردا ئاكرێ‌ گروپ چێكرن هه‌ر ماموستایه‌كێ‌ ب رێكا گروپا شیان وانه‌یا راسته‌وخۆ بخوینن ب ده‌نگ و ره‌نگ ئه‌گه‌ر ئه‌و كار یێ‌ سه‌ركه‌فتی ژی نه‌بیت به‌لێ‌ پرانیا قوتابخانێن ئاماده‌یی مفا ژ وێ‌ چه‌ندێ‌ دیت ب رێكا گروپا ، كه‌ داخوازكر هه‌ر سه‌رپه‌رشته‌ك پشكداری گروپه‌كێ‌ ببیت بۆ وێ‌ چه‌ندێ‌ چه‌وانیا گه‌هاندنا وانا ب قوتابیان ئاگه‌هدار بن ژبه‌ركو سه‌رپه‌رشتیار ئاگه‌هداری هه‌موو بزاڤێن قوتابخانێ‌ یه‌ له‌ورا ببوو ئه‌ندام دناڤ گروپا دا بۆ ده‌ستنیشانكرنا ئاستێ‌ زانستی ب رێكا ته‌كنه‌لۆژیایێ‌ .سه‌ره‌رای كۆ كۆرۆنا هه‌بوو وانه‌ نه‌بوون گه‌له‌ك جارا مه‌ مفا ژ كه‌نالێ‌ په‌روه‌رده‌یی دیتیه‌ كو هه‌موو وانه‌ تۆماركرینه‌ هه‌ر قوتابیه‌كێ‌ بخوازیت مفای ژ كه‌نالێ‌ په‌روه‌رده‌یی دهۆك ببینیت بۆ وان وانێن ئه‌و دخوازن.

73

ئه‌ڤرۆ، دلڤین ره‌شید

قوناغا دووێ ژ پروژی پاراستنا كه‌لتوری ل زانكۆیا دهوك ب هه‌ڤكاری یا زانكویا ساسك یا برێتانی ده‌ست پێكر، ماموستایه‌كا‌ زانكویا دهوكێ دبێژت : ئه‌ڤ قوناغ دێ ب شێوازی چیروكێن دیجیتالی بن، مه‌رم ژی ئه‌وه‌ ب كورترین رێك ئه‌ڤ كه‌لتور بهێته‌ پاراستن .

دكتوره‌ زوبیده‌ سه‌ید سالح ماموستایا زانكویا دهوك به‌شێ سوسیولوجی بۆ رۆژناما ئه‌ڤرۆ گوت: ئه‌ڤ ووركشوپه‌ به‌ردوامیا پرۆژه‌ یه‌كی زانكویا دهوك دگه‌ل زانكویا ساسك یا برێتانی یه‌، دڤی پرۆژه‌یی دا سه‌د قوتابی به‌شدارن ژ كه‌مینه‌ و  ئاینێنن جودا جودا مینا (موسلمان و ئێزدی و مه‌سیحی و كرستیان و  ئه‌رمه‌نی و زه‌ره‌ده‌شتی …هتد)ئه‌ڤ به‌شداربویه‌ فێردبن كا چاوا بهێن  كه‌لتوری خوه‌ ب پارێزن.

گۆت:ئه‌ڤ قوتابین به‌شدار كه‌لتورێن خوه‌ ب رێكا چاڤپێكه‌فتن یان ژی گرته‌ ڤیدیان ئه‌رشیف دكه‌ن ،مه‌رم ژێ ئه‌وه‌  ئه‌ڤ  كه‌لتور بهێته‌ پاراستن داكو نه‌هێته‌ ژ ناڤ برن ،جونكی گرنكه‌ ئه‌ڤ كه‌لتور بهێته‌ پاراستنا ،ژبه‌ر ژ ئه‌گه‌رێ شه‌ران  و كوچ كرنێ وێ به‌رڤ ژ ناڤچونێ ڤه‌ دچیت،له‌ورا فه‌ره‌ بهێته‌ ئه‌رشیفكرن داكو به‌ره‌بابێ  نو مفایێ ژێ وه‌ربگرن،گوت: ڤان قوتابیان گرنگی ب داب و نه‌ریت و جل وبه‌رگ خوارنێنن كه‌لتوری ددان، هه‌رهوسان ژی چیرۆك و سه‌رهاتین كه‌سێن دانه‌ عه‌مر ژی دهاتن توماركرن جونكی ڤان كه‌سان بێزانین  باش لسه‌ر مێژوو و دابونه‌ریتێن خوه‌ هه‌نه‌، له‌ورا گرنگه‌ چاڤپێكه‌ڤتن دگه‌ل وان بهێنه‌ ئه‌نجام دان دا ،ئه‌ڤ كه‌لتور بهێته‌ پاراستن ژ هه‌ر رویه‌كی ڤه‌.

دكتورایێ دبه‌ردوامیا ئاخڤتنا خوه‌ دا گۆت:براستی ڤان قوتابیان شیا دوزه‌ هه‌یڤان دا كه‌لتوره‌كی باش كوم ڤه‌ بكه‌ن ،له‌وما دقوناغا دووێ یا ڤی پرۆژی دا هزر بۆ هندێ هاتیه‌ كرن، ئیدی ب شێوازه‌كی دی ئه‌ڤ كه‌لتور بهێته‌ ئه‌رشیڤ كر ئه‌وژی ب رێكا چیرۆكین دیجیتالی ،بۆ ڤێ مه‌ره‌مێ ژی زانكویا دهوك و دگه‌ل زانكویا ساسك یا برێتانی رابۆن خۆله‌كه‌ چار  رۆژی بۆ ڤان قوتابیان ڤه‌كرن ،ژبۆهندی فێری چاوانیا چێكرنا چیرۆكین دیجیتالی ببن ،جونكی وه‌كی ئه‌م دبینن دقوناغا نوكه‌ داسۆشیال میدی رۆله‌كی كارێگه‌ر هه‌یه‌ دهه‌ر بواره‌كی دا،له‌ورا مه‌ژی هزر دهندێ كر ئه‌ڤ كه‌لتور ب رێكا كورته‌ ڤیدیویان بهێنه‌ دورستكرن ،داكو خه‌لك مفایێ ژێ وه‌رگرت ، ب ڤێ رێكێ كه‌لتورێ خوه‌ ب خه‌لكه‌كی ب ده‌ن ناسكرن.

ل دوماهیكی گۆت:ئه‌ز دبین ئه‌ڤه‌ ده‌لیڤه‌كه‌ باشه‌ بۆ كومكرن و ئه‌رشیڤكرنا كه‌لتور ومێژویا خوه‌  ،چونكی دقوناغێن ده‌رباسبوی دا به‌لكی مه‌  كێم هزر دهندێدا كربیت ئه‌م مێژویا خوه‌ بپارێزین، ژبه‌ر هندێ ژی هنده‌ك ژ وی كه‌لتوری مه‌ یێ گرنك به‌رزه‌بویه‌ ، ئه‌م خۆدان میژوو و كه‌لتوره‌كی زه‌نگینین دڤێت بهێته‌ پاراستن ،ئه‌ڤ قوتابیه‌ وێ هاتینه‌ دابه‌ش كرن لسه‌ر چار گرۆپان و هه‌ر گرۆپه‌ بیست پێنج قوتابینه‌،هه‌رهوسا پێنچ ماموستایێن زانكویا دهوك سه‌رپه‌رشتیا وان به‌شداربویان دكه‌ن بۆ ڤی پرۆژه‌ی.

38

دهۆك، نه‌وزاد هلۆری:

ب مه‌ره‌ما رێكخستنه‌كا باشر و ئاسانكاری د ناڤبه‌را ده‌زگه‌هێن ئه‌منی و ده‌زگه‌هێن راگه‌هاندنێ‌ دا، جڤاتا پارێزگه‌ها دهۆكێ‌ روونشته‌كا تایبه‌ت ل دۆر بابه‌تی ئه‌نجام دا و تێدا به‌حس ل بجهكرن و سه‌ره‌ده‌ریه‌كا باشتر ل گه‌ل ده‌زگه‌هێن راگه‌هاندنێ‌ ژلایێ‌ ده‌زگه‌هێن ئه‌منی ڤه‌ هاته‌كرن.

بێریڤان سه‌لیم، جێگرا سه‌رۆكێ‌ جڤاتا پارێزگه‌ها دهۆكێ‌ د كۆنگره‌یه‌كێ‌ رۆژنامه‌ڤانی دا گوت: “وه‌كو جڤاتا پارێزگه‌ها دهۆكێ‌ ل گه‌ل هه‌موو ئالیێن شوله‌ژێ‌ بزاڤان دكه‌ین، كو ئاسانكاریێن باشتر بكه‌ین، دوهی مه‌ ل گه‌ل سه‌ندیكا رۆژنامه‌ڤان و ده‌زگه‌هێن ئه‌منی بزاڤ هه‌بوون، كو ده‌زگه‌هێن ئه‌منی سه‌ره‌ده‌ریه‌كا باشتر ل گه‌ل ده‌زگه‌هێن راگه‌هاندن و رۆژنامه‌ڤانان بكه‌ن و كار ب قانوونا كارێ‌ راگه‌هاندن و رۆژنامه‌ڤانان د ناڤا دادگه‌هێن هه‌رێما كوردستانێ‌  دا بكه‌ن”.

ئازاد حه‌مه‌ ئه‌مین، نه‌قیبێ‌ سه‌ندیكا رۆژنامه‌ڤانێن كوردستانێ‌ خویا كر، ل سه‌ر ده‌ستپێشخه‌ریا جڤاتا پارێزگه‌ها دهۆكێ‌ و ب ئاماده‌بوونا ده‌زگه‌هێن ئه‌منی و چه‌ند ئالیێن شوله‌ژێ‌ و سه‌ندیكا رۆژنامه‌ڤانان و پشكه‌ك ژ ده‌زگه‌هێن راگه‌هاندنێ‌ كۆمبوونه‌كا به‌رفره‌ه ل جڤاتێ‌ ل دۆر ره‌وشا كارێ‌ رۆژنامه‌ڤانی ل پارێزگه‌ها دهۆكێ‌ هاته‌ ئه‌نجامدان و گۆت: “د كۆمبوونێ‌ دا بزاڤه‌كا خورت هاته‌ كرن، كو ئاسانكاریێن باشتر بۆ كارێ‌ میدیایی ب هه‌ڤكاری ل گه‌ل ده‌زگه‌هێن ئه‌منی بهێته‌ كرن و رێكخستنه‌كا باشتر ژی بكه‌ڤیته‌ كارێ‌ رۆژنامه‌ڤانی و راگه‌هاندنێ‌، ب گوره‌ی قانوونا كاری یا رۆژنامه‌ڤانان ره‌فتار ل گه‌ل ده‌زگه‌هێن راگه‌هاندنێ‌ و رۆژنامه‌ڤانان بهێته‌ كرن، ده‌رباره‌ی هه‌ر ره‌فتاره‌ و كار و بنپێكرنه‌كا ژلایێ‌ وان ڤه‌ دهێته‌ كرن، بزاڤ و كۆمبوونێن مه‌ دێ‌ د به‌ردوام بن، داكو كێمترین بنپێكاری بهێنه‌ كرن، كو د نوكه‌ دا سال بۆ سالێ‌ كێمترن”.

ئازاد زێده‌تر گۆت: “ژبلی كارێ‌ راگه‌هاندنێ‌، هه‌ڤده‌م دێ‌ بزاڤێن خورت دێ‌ هه‌بن بۆ كارێ‌ راگه‌هاندنێ‌ ئه‌وێ‌ ب رێیا تورێن جڤاكی هێته‌ كرن”.

ژلایێ‌ خوڤه‌ هێمن سلێمان، به‌رپرسێ‌ راگه‌هاندنا رێڤه‌به‌ریا پۆلیسێن پارێزگه‌ها دهۆكێ‌ گۆت: “مه‌ وه‌كو پۆلیسێن پارێزگه‌ها دهۆكێ‌ په‌یوه‌ندیێن باش ل گه‌ل ده‌زگه‌هێن راگه‌هاندن و رۆژنامه‌ڤانان هه‌نه‌ و دخوازین باشتر ژی بن، ئه‌م به‌رهه‌ڤین بۆ دانا زانیاریان بۆ هه‌موو ده‌زگه‌هان بێ‌ جوداهی و دخوازین كو پێكڤه‌ كاركرنه‌كا باشتر بهێته‌كرن”.

29

به‌رده‌ڕه‌ش، ره‌مه‌زان زه‌كه‌ریا:

لژنا ناوچا به‌رده‌ڕه‌ش یا سه‌ر ب لقێ‌ نه‌هـێ‌ پارتی دیموكراتی كوردستان ڤه‌ ل ئاكرێ‌ ب هه‌لكه‌فتا 35 سالیا مالئاڤاهیا (ئیدریس بارزانی) و 18مین سالرۆژا كاره‌ساتا ئێكی شوباتێ و ب به‌رهه‌ڤبوونا هه‌ژماره‌كا به‌رچاڤ یا خه‌لكێ ده‌ڤه‌رێ سمیناره‌ك ژ بۆ (سه‌باح به‌یتۆللا) به‌رپرسێ لقێ‌ نه‌هـێ‌ پارتی دیموكراتی كوردستان ل ئاكرێ‌ ساز كر.

سه‌باح به‌یتۆللا، به‌رپرسَ لقێ‌ نه‌هـێ‌ پارتی د سمینارێ دا به‌حسێ‌ ویستگه‌هێن خه‌بات و تێكوشینا شه‌هیدێ جوانه‌مه‌رگ ئیدریس بارزانی كر و په‌سنا رۆلێ وی د ته‌ڤگه‌را رزگاریخوازیا كوردستانێ دا كر و گوت: (ئیدریسێ نه‌مر ژیه‌كێ‌ كورت ژیا، به‌لێ ژیه‌كێ‌ پر ده‌ستكه‌فت و سه‌روه‌ری بوو، بۆ گه‌لێ كورد، ڤی مرۆڤێ مه‌زن خه‌سله‌تێن سه‌ركرده‌یه‌كێ مه‌زن و ژێهاتی تێدا بوون، له‌ورا شیا وه‌كی سه‌ركرده‌یه‌كێ مه‌یدانی بهێته‌ د قادا خه‌بات و شۆڕه‌شێ دا).

ئاشكرا كر ژی ، ساخكرنا سالڤه‌گه‌را شه‌هیدێن كاره‌ساتا ئێكی شوباتێ‌ هێمایه‌كه‌ ژ بوی ڕێزگرتنێ ل قه‌هره‌مانی و گیان فیدای یا وان و وه‌فایه‌كه‌ بو مالباتێن سه‌ربلندێن وان، دوژمن و نه‌یار و خوه‌په‌رست ل ئاستێ تێكوشین و بیر و هزرا نه‌ته‌وه‌یی و شۆڕه‌شگێریا وان قه‌هره‌مانان دێ هه‌ر سه‌رشۆڕ مینن، د دووڤڕا پێشانگه‌هه‌كا وێنێن شه‌هیدێن ئێكێ‌ شوباتێ‌ هاته‌ ڤه‌كرن.

website security
WP Facebook Auto Publish Powered By : XYZScripts.com