ئەڤرۆ:

نوونەرێ ئەمریکا د ھەڤپەیمانیا نێڤدەولەتی یا شەرێ ل دژی داعشێ دا راگەھاند کو ئارمانجا وان ل سووریێ ژناڤچوونا داعشێ یە و ئەمریکا پشتەڤانیێ ل دەولەتەکا کوردی ل سووریێ ناکەت و ھەروەسا ئەمریکا دڤێت کوردێن سووریێ ھەموو ئاریشێن د ناڤبەرا خوە دا چارەسەر بکەن.

ویلیام رۆباک نوونەرێ ئەمریکا د ھەڤپەیمانیا نێڤدەولەتی یا شەرێ ل دژی داعشێ دا راگەھاند کو ھێزێن ئەمریکا ژ بەر شەرێ ل دژی داعشێ چووینە سووریێ و ھەتا نھا ژی داعش ل سووریێ بوویە ئاریشەکا گەلەک مەزن بۆ سووریێ و ھەموو رۆژھەلاتا ناڤین و ئەمریکا دڤێت داعشێ ل سووریێ و ھەموو دەڤەرێ ژناڤ ببەت و ژ بەر ھندێ ژی ھاریکاریا وان ھێزان دکەت یێن کو شەرێ داعشێ دکەن و گۆت: (ھێزێن سووریا دیموکرات وەکو ھەڤپەیمانێ ئەمریکا ل سووریێ د شەرێ ل دژی داعشێ دا گەلەک قوربانی داینە و ئەمریکا ژی ھاریکاریا وان دکەت، لێ د بەرنامێ ئەمریکا دا نینە کو کار بۆ ئاڤاکرنا دەولەتەکا کوردی ل سووریێ بکەت و دڤێت ھێزێن کوردی ئاریشێن خوە ل گەل شامێ چارەسەر بکەن).

نوونەرێ ئەمریکا د ھەڤپەیمانیا نێڤدەولەتی یا شەرێ ل دژی داعشێ دا ئەو یەک ژی دیار کر کو ھەر دو جڤاتێن کوردی یێن سووریێ گەلەک ئاریشێن خوە ھەنە و ئەمریکا ژی ھاریکاریا وان دکەت دا بشێن ھەموو ئاریشێن د ناڤبەرا خوە دا چارەسەر بکەن و گۆت: (دڤێت پرسا کوردی ل سووریێ بھێتە چارەسەر کرن، شام نەشێت بێی چارەسەرکرنا پرسا کوردی قەیرانا نھا ل سووریێ چارەسەر بکەت و دڤێت د سووریا نوو دا کورد و ھەموو پێکھاتێن دی یێن ل سووریێ بگەھنە مافێن خوە).

ناڤھاتی د بەردەوامیا ئاخڤتنا خوە دا ئاماژە ب ھندێ ژی کر کو ئەمریکا ھێزێن سووریا دیموکرات وەکو پارچەیەک ژ پەکەکێ نابینیت، بەلکو ئەمریکا ھێزێن سووریا دیموکرات وەکو ھێزەکا کاریگەر د شەرێ ل دژی داعشێ دا دبینیت و ھاریکاریا وان دکەت و ھاریکاریێن ئەمریکا بۆ ھێزێن سووریا دیموکرات دێ د بەردەوام بن، چونکو نھا داعش جارەکا دی ل سووریێ و عیراقێ ب ھێز دکەڤیت و دێ مەترسیا وێ ل سەر ھەموو دەڤەرێ ھەبیت و گۆت: (ئەمریکا دڤێت رێگریێ ل ئۆپەراسیۆنێن تورکیا بۆ سەر باکورێ سووریێ ژی بکەت، چونکو ئەو دەڤەرێن نھا ل باکورێ سووریێ کەفتینە ژێر کۆنترۆلا تورکیا بووینە ئاریشەکا دی یا گەلەک مەزن، رۆژانە ل وان دەڤەران وەلاتیێن سڤیل دھێنە کوشتن و ژ بەر ھندێ ژی گرنگە حوکمەتا سووریێ و کورد ئاریشێن د ناڤبەرا خوە دا چارەسەر بکەن دا جارەکا دی رەوشا سووریێ ب گشتی ئارام بیت و خەلکێن کو ئاوارەیێن دەڤەرێن جودا جودا ژی بووینە بشێن ڤەگەرنە ڤە سەر ئاخا خوە).

ناڤھاتی ل دۆر ئارمانجێن ئەمریکا ل سووریێ ژی راگەھاند کو بەری ھەر تشتەکێ ئەمریکا دڤێت داعشێ ل سووریێ ژناڤ ببەت و خالا دی یا گرنگ ئەمریکا دڤێت ھەموو ھێزێن سەر ب ئیرانێ ژ سووریێ بھێنە دەرخستن، ھەروەسا گرنگە ھەموو ھێزێن چەکدارێن نە قانوونی ژی ل سووریێ نەمینن، چونکو ھەتا ھێزێن وەسا ل سووریێ بن دێ رەوشا وی وەلاتی ھەر یا ئالۆز بیت و گۆت: (وەکو ئارمانجا دووماھیێ ژی ئەمریکا دڤێت حوکمەتەکا نوو ل سووریێ بھێتە ئاڤاکرن کو نوونەراتیا ھەموو گەلێن سووریێ بکەت و ئەو شیان ژی ھەبن کو بشێت ھەموو ئاریشێن ھەی چارەسەر بکەت، ئەمریکا بۆ ھندێ کار دکەت و ھاریکاریا ھەڤپەیمانێن خوە ل سووریێ دکەت).

ئەڤرۆ:

پارێزگەرێ نەینەوا داخواز ژ حوکمەتا فیدرالی یا عیراقێ و حوکمەتا ھەرێما کوردستانێ کر لەزێ د بجھئینانا رێککەفتنا شنگالێ دا بکەن.

نەجم جبووری، پارێزگەرێ نەینەوا، داخواز ژ حوکمەتا عیراقێ ژی کر کو بودجەکا تایبەت بۆ ئاڤەدانکرنا شنگالێ دابین بکەت ب جۆرەکی ئەو بودجە ل گەل پێدڤیێن قەزا شنگالێ بگونجیت.

جبووری د ھەمان دەم دا داخوازکر کو حوکمەتا عیراقی بزاڤێن زێدەتر بکەت بۆ ئازادکرنا رەڤاندیێن دی یێن ئێزدی یێن خەلکێ قەزا شنگالێ کو ھەتا نوکە چارەنڤیسێ وان یێ دیار نینە.

ژلایەکێ دی ڤە پارێزگەرێ نەینەوا راگەھاند” داخواز ژ حوکمەتا فیدرالی یا عیراقێ و حوکمەتا ھەرێما کوردستانێ دکەین لەزێ د پرسا بجھئینانا رێککەفتنا ئاساییکرنا رەوشا شنگالێ دا بکەن کو ئەو رێککەفتنە د ناڤبەرا ھەردو لایەنان دا ھاتیە ئیمزاکرن تاکو ئاوارێن قەزا شنگالێ ڤەگەرن بۆ دەڤەرێن خوە” ھەروەسا ناڤبری داخوازکر کو لەز د پرسا پێکئینانا ھێزەکا ئەمنی ژ ئێزدیان و ھۆزێن قەزا شنگالێ کو ئەو چەندە ژی د ناڤەرۆکا رێککەفتنا د ناڤبەرا بەغدا و ھەرێما کوردستانێ دا ھاتیە”.

ب دیتنا نەجم جبووری، پارێزگەرێ نەینەوا، پێدڤیە ب زووترین دەم کێشا ئیدارەکرنا شنگالێ بھێتە چارەسەرکرن تاکو ببیتە گاڤەک بۆ ئاساییکرنا رەوشا قەزا شنگالێ.

ئەڤرۆ ، زنار تۆڤی:

ڤەکۆلەرەکێ ناڤەندا رۆژھەلاتا ناڤین بۆ ڤەکۆلینێن ستراتیجی و پەیوەندیێن نێڤدەولەتی و مامۆستا ل زانکۆیا ئەمریکی ل قاھیرە، تایبەت بۆ رۆژناما ئەڤرۆ راگەھاند، نوکە ل بەغدا ئاریشەکا مەزن د ناڤبەرا ئالیێن شیعی دا یا ھەی، لەوما دەمێ شاندێ حوکمەتا ھەرێمێ سەرەدانا بەغدا کری، نەگەھشتە چو رێککەفتنان ل گەل ئالیێن عیراقی، مەرجێن ڤێ جارێ یێن حوکمەتا عیراقێ بۆ ھەرێما کوردستانێ د گرانتربوون ژ یێن بەری نوکە، ھەروەسا حوکمەتا عیراقێ لبەرە گڤاشتنێن زێدەتر ل سەر ھەرێما کوردستانێ دروست بکەت، ئەڤێ چەندێ پەیوەندی ب ھژمارەکا پرسێن نافخوەیی یێن عیراقێ ڤە یا ھەی، چونکی د نوکە دا کازمی تەپ ھاڤێتیە دناڤا مەیدانا لایەنێن سییاسی یێن عیراقی دا، دا کو بگەھنە رێککەفتنێ ل گەل حوکمەتا ھەرێما کوردستانێ، چونکی کازمی دزانیت، ھەلبژارتنێن پێشوەخت ل پێشیا وی نە، وی نەڤێت بچیتە ژێر بارەکێ گران و رێککەفتنێ ل گەل ھەرێمێ بکەت، وی نەڤێت جادا عیراقی ژ خوە تۆرە بکەت و شیعەیان ژ خوە بکەت، ھەروەسا سەرۆک کۆمارێ عیراقێ ژی بەرھەم سالحی خوە ژ ڤی بابەتی دوور کریە و نەڤێت جادا عیراقێ ژ خوە تۆرە بکەت”.

سەنگەر سەید قادر، ڤەکۆلەر د پەیوەندیێن پەیوەندیێن نێڤدەولەتی دا، گۆت ” ھەر ژ دەستپێکا ھەوا ھەلبژارتنێن پێشوەخت ل عیراقێ لایەنێن شیعی کەفتینە د ھەڤرکیەکا دژوار دا ل گەل ئێک، د نوکە دا ئێک ژ مادێن گەلەک ب ھێز یێن ھەوا ھەلبژارتنان لدەف لایەنێن شیعی، پێکھاتیە ژ دژایەتیکرنا ھەرێما کوردستانێ، چونکی نوکە عیراق د قەیرانەکا دژوار یا ئابووری دایە و رەوشا وێ گەلەک یا باش نینە، ژ لایەکێ دیتر ڤە عیراق نەشێت مووچێ فەرمانبەرێن ھەرێما کوردستانێ بدەت و ل وی دەمی دێ شێت دەت، دەمێ مووچێ فەرمانبەرێن خوە کێم بکەت، لەوما ئەڤرۆ دژایەتیکرنا ھەرێما کوردستانێ ژ لایێ شیعان ڤە، بوویە کەرەستەکێ ب ھێز بۆ ھەوا ھەلبژارتنان و مەرەما ھەر لایەنەکێ شیعی ژ ڤێ چەندێ ئەوە، کو سەرنجا جادا شیعی بۆ لایەنێ خوە رابکێشیت، ب تایبەتی ژی ئەو شیعێن لایەنگرێن ئیرانێ، لەوما ئەم چەند نێزیکی ئەنجامدانا ھەلبژارتنێن پێشوەخت بین، دێ ھەلویستێ لایەنێن شیعی ل ھەمبەری ھەرێما کوردستانێ دژوارتر لێ ھێت و ئەگەرێ رێککەفتنێ دێ دوورتر لێ ھێت.

ناڤھاتی ئەو ژی گۆت” ل ڤێ دووماھیێ حوکمەتا بەغدا چەند مەرجێن زێدەتر بۆ رێککەفتنێ ل گەل ھەرێما کوردستانێ داناینە، خالا سەرەکی یا وان مەرجان پرسا پەترۆلێ یە، حوکمەتا عیراقێ دڤێت کونترۆلێ ل سەر ھەموو پەترۆلا ھەرێمێ بکەت، ئەو ژی ب رێیا کۆمکرنا پەترۆلێ ل بەندەرێ جیھان و وێ پەترۆلێ ب رێیا کۆمپانییا سۆمۆ بفرۆشیت، د بەرامبەر دا عیراق مووچەی بۆ ھەرێمێ بھنێریت و ھەرێما کوردستانێ ژی ئەڤ چەندە رەتکریە، ھەروەسا عیراق نەشێت دەست ب سەر کێلگەھێن پەترۆلا ھەرێما کوردستانێ دا بگریت، چونکی ئەو بابەتەکێ نێڤدەولەتیە، ھەروەسا د نوکە دا کۆمپانیا (رۆسنەفت) یا رووسی و چەندین کۆمپانیێن دی یێن پەترۆلێ یێن جیھانی ل کوردستانێ پەترۆلێ بەرھەم دئینن، لەوما حوکمەتا عیراقێ نەشێت ب ساناھی دەست ب سەر بیرێن پەترۆلێ یێن ھەرێمێ دا بگریت، لێ عیراق یا بزاڤان دکەت، دەست ب سەر برێڤەبرنا کەرتێ پەترۆلا ھەرێمێ و فرۆشتن و ب بازارکرنا وێ دا بگریت”.

ناڤھاتی ئەو چەند ژی ئاشکرا کر” ل سەر ئاستێ نێڤدەولەتی ژی ئیران ب رەنگەکێ نە راستەوخوە فشاران ل سەر بەغدا دکەت، دا کو ل گەل ھەرێما کوردستانێ نەگەھیتە رێککەفتنێ، چونکی دەمێ ل سالا بوری ئەمریکا پشکەکا ھێزێن خوە بەر ھەولێرێ ئیناین، ڤێ چەندێ دلگرانیەک لدەف ئیرانێ دروست کریە، ھەروەسا ئەمریکا راھێنانان ب ھێزێن ئوپۆزسیۆنا ئیرانێ دکەت، ئەڤە ژی ھێلا سۆرە لدەف ئیرانێ و ژ ڤێ کریارا ئەمریکا دلگران بوویە،لەوما ئیران ب رێیا بەغدا فشاران ل سەر حوکمەتا ھەرێمێ دروست دکەت و ناھێلیت بەغدا و ھەولێر بگەھنە رێککەفتنێ دەربارەی پشکا ھەرێمێ د پرۆژە قانوونا بۆدجێ عێراقێ یێ سالا ٢٠٢١، ھەروەسا نوکە ھەرێما کوردستانێ د رەوشەکا ئابووری یا دژوار دایە، ژ ئەگەرێ ڤایرۆسێ کۆرۆنایێ داھاتیێ نافخوەیی و یێ دەرگەھێن سنۆری کێم بوویە، ھەکە بھایێ پەترۆلێ بلند ببیت، دێ رەوشا دارایی ل ھەرێما کوردستانێ باشتر لێ ھێت، ھەر چەندە ھەتا نوکە گەلەک قەر ل سەر ھەرێما کوردستانێ ھەنە، پشتی ھەلبژارتنێن عیراقێ دێ رەوشا کوردستانێ بەر ب باشتر ڤە چیت، چونکی د نوکە دا ھەرێمێ نەڤێت خوە بێخیتە ژێر باندۆرا عیراقێ.

ھەولێر، قائید میرۆ

دانوستاندێن د ناڤبەرا ھەرێما کوردستانێ و بەغدا  ل دۆر پڕۆژە قانوونا بودجێ گشتیێ عیراقێ بەردەوامن و پەرلەمانتارەکێ پارتی ژی ئاشکراکر، ھیڤیەک ھەیە ئەڤرۆ یان سبەی رێککەفتن بھێتە ئەنجامدان و دبێژیت، پێشنیازەکا باش ھاتیەکرن ل دۆر پرسا پەتڕۆلا ھەرێما کوردستانێ و ھەردولا نێزیکی ئێکن.

دانا جەزا،  پەرلەمانتارێ فڕاکسیۆنا پارتی ل جڤاتا نوونەرێن عیراقێ بۆ رۆژناما ئەڤرۆ دیارکر” ل رۆژا دوشەمبی لێک تێگەھشتنا زێدەتر ھەبوویە ل دۆر پشکا ھەرێما کوردستانێ دناڤا پڕۆژە قانوونا بودجێ گشتیێ عیراقێ دا، سەرۆکێ لژنا دارایی ل جڤاتا نوونەران ئاشکراکریە ل ڤان دو رۆژان دێ ھەموو بابەتان ئێکلاکەن، سەرۆک وەزیرێن عیراقێ و وەزیرێ پەترۆلا عیراقێ ژی پشکداری کۆمبوونا لژنا دارایی بووینە و پیشنیازەک بۆ چارەسەرکرنا پرسا پەترۆلا ھەرێما کوردستانێ کریە ئەوژی ئەو پتڕۆلا بۆ بەرھەمێ نافخوە، کریا کۆمپانیا دھێتە بکارئینان، بھێتە جوداکرن و تنێ پەتڕۆلا ھەرێما کوردستانێ ٢٥٠ ھزار بەرمیل دمینن ئەو ٢٥٠ ھزار بەرمیل بھێنە رادەستکرن ژلایێ حوکمەتا ھەرێما کوردستانێ ڤە، ھەردولا نێزیک بووینە ژ رێککەفتنێ لدۆر ئەڤێ پێشنیازێ تنێ ھندەک ھووردەکاری ماینە، لەوڕا نێزیک بووینە بگەھنە رێککەفتنێ ودشێم بێژم تنێ لسەر قەبارێ بەرھەمئینانا پەتڕۆلێ ماینە، ھیڤیەک ھەیە بۆ رێککەفتنێ و ئەز باوەرم رێککەفتن نێزیکترە ژ نەگەھشتن ب رێککەفتنێ”.

دانا جەزا ئاماژەکر” حوکمەتا ھەرێما کوردستانێ چەندین پێشنیاز داینە بەغدا بۆ رێککەفتنێ، مخابن پێشنیازێن بەغدا زێدەتر ئەو پێشنیازن کو رێککەفتن لسەر نەھێتەکرن، بەلێ ئەڤا دوماھیێ من ئاماژە بۆ کری جھێ دانوستاندنێ یە ئەڤرۆ ھەتا سبەی رێککەفتن لسەر بھێتەکرن، سیاسەتا ھەرێما کوردستانێ ب حوکمەت و لایەنێن سیاسی و فڕاکسیۆنێن پەرلەمانی ڤە ھەموو بزاڤەکێ دکەن بۆ گەھشتن ب رێککەفتنێ، ل دەف مە رێککەفتنێ چو بەدیل نینە و ئەم د گەشبینین ب بزاڤێن رۆژا دوشەمبیا بۆری ھاتینەکرن بۆ گەھشتن ب رێککەفتنێ، لایەنێ سیێ ژی چو رۆل نەبوویە دناڤا دانوستاندنان دا، ئەم باوەرین لایەنێن عیراقی د ناڤبەرا خوە رێککەڤن باشترە چونکی رێککەفتن باشترین چارەسەریە”.