فەهیما ئیبراهیم
ریمشاید – ئەلمانیا

دەمێ من دڤیا وێڤە بچم، من چ نەدیت. چ تشت نە هاتبوونە گوهۆڕین. من هەست ب پێنگاڤێن هەلوەشیای كر. من دڤیا دیسا ل سەمتا چوونێ ڤەگەڕم، بێی كو بهایێ هاڤێتنا پێنگاڤان ل سەر من گران راوەستت. د رێیا ڤەگەڕیانێ دا پەشێمان زڤڕیم، تژی چاڤێن من ڕۆندك بوون، خەونێن من هەموو مینا پیشێ ب بەر بای دا چوویی، بەلاڤە بوون. هەر پێنگاڤەكا من دهاڤێت دوبارە ل دۆر خوە د زڤڕیم، من دزانی پەشێمانی دێ ددووڤڕا هێت.
من چ گوهۆڕین نەدیتن. ڕاستە بالەخانە و ئاڤاهی و ترۆمبێل و باخچەیێن جوان هەبوون، لێ گوهۆڕینا مرۆڤان من نەدیت.
ئەڤ باژێڕە ژی یێ تژی قەرەبالغە، هزر بكە ژمارا وان روحا یێن ل سەر ڤان جادەیان هاتنوچوونێ دكەن چەندە؟ چەند گونەهـ د ناڤا ناخا وان دا بووینە گلواز؟ چەند حەسرەت، چەند لێبۆرین، چەند هیڤیێن مری، چەند پێنگاڤێن پەشێمانیێ ڤی باژێڕی د چانتكێ خوە دا نخافتینە؟
ل دۆر وێ جادەیا بەرێ بێهنەكێ ژێ دەربازبوویی، لێ زڤڕی ڤە. هەر وەكو ئەڤە جارا ئێكیێ یە وێرێ دبینت. ب مەندەهۆشی و گوهشی ل خوە زڤڕی، باوەرناكەت كو یێ گەهشتیە ڤێ ڕادێ هەر تشت ب ساناهی ژ بیردانكێ بهێنە ژێبرن. هەر پێنگاڤەكێ و د ناڤ گۆپیتكێن تەوەرێن قۆچانێ ب هەوران دكەن، خوە نامۆ ددیت.
د ناڤ ڤێ گێلەشۆكێ دا و هێشتا ئەو هەموو هوورهووركە یێن ل بیرا من ماین، تا هەناسەیێن وێ د چركەیێن بێدەنگیێ دا مینا موزیكەكا مەلیل ل بەرگوهێن من دهێت و دوبارە دبیتەڤە، دوماهیك پەیڤ پشتی من هەولدای وێ هەمبێزا مەزن قوتكەم، دوبارە وێ ئەز ب سینگێ خوە ڤە شداندم و دگوهێ مندا بانگدا و گۆت: هەولبدە من ژبیرنەكە، من د دل و مێژكێ خوە دا زێندی بهێلە.
ئاخ بۆ دەردێ غەریبیێ، چەند دژوارە. ژ دووربوونێ دژوارتر نینن. ئەڤرۆ پەریشانم، بێ هەست پێنگاڤان دهاڤێژم، پێنگاڤێن من چەند دهاڤی نە، د بێ ناڤونیشانن ژی، ڕێیا ڤەگەڕیانێ ل بەر من وندابوویە. جاران ژی ژ بێچارەیێ د جهـ دا دمینم، دەمێ كەسێ ئاگەهـ ژ گریانا دلی نەبت و ل وی دەمی هەر تشت مینا حەسرەتان د ناخا مرۆڤی دا دمینت.
سال بۆرین، هەیڤ بۆرین، ڕۆژ بۆرین، دەم و سات بۆرین، هەموو ئەو چركە بۆرین بێی هەستپێبكەم هەروەكو ژ من هاتینە دزین، دەمێ ئازارێن هەستان سنوورا دەرباز دكەن، پێخەمەت خوە ل بەر گرتنێ، بتنێ هیڤی ئەوە ڕۆژەك بهێت و بگەهییە یا تە دڤێت و هەردەم تە خەیال پێڤە ددیتن.
تو ل كێش سەمتا بیرهاتناندا مایە ڕاوەستیای؟ ل كیش هزرێ تە پێنگاڤ سستكرینە؟ من دڤێت بزانم دووراتیێ چ ل تە كریە؟ ئایا تو ژی وەك من بوویە كۆمەكا بیرهاتنێن بۆری؟ یان ژی هێشتا ل بەندا داهاتیەكێ گولگولێ مایی؟ یادگارێن من یێن تژی هەست د ناڤا دەستێن تە دا گەنی بوون، ئێدێ مینا گولەكا هشكبووی بێهن ژێ ناهێت.
ناڤەشێرم، ئەڤرۆ ژی مینا هەر ڕۆژەكا دی بۆری، بتنێ ژمارەك ل مێژوویێ زێدەبوو. هەلبەت د ناخێ مندا هەر دوهی و بەری سەد ڕۆژایە، چ گوهۆڕین نەبوون. چ روودایە؟ چ روونەدایە! هزر و خەیالێن من هێشتا یێن ل وێ چركەیا دەستێن مە ژێكڤەبووین. تو گەلەك یا بێدەنگ بووی. ئەز وەكی تە تووشی وێ بێدەنگیێ ببووم، هێشتا دەنگڤەدانا بێدەنگیا تە د گوهێ من دا ڤەددەت. ل هەر جهەكی، تە ل دۆر خوە دبینم، جاران د گرتنا چاڤان ژی دا تو ل بەر چاڤێن منی. بتنێ پەیڤەكا تە، دا ڤان دیوارێن بێئومێدیێ هەموویان هەڕفینت. دلێ من د ناڤ دەستێن تە دا بوو، بتنێ پەیڤەك دا من ژ مرنێ ڤەگەڕینتە ژیانێ، هەكەر تە گۆتبا بمینە، نەچە.

ئەلند مزووری

شەڤا من.
چەند درێژ بوو،
ما ستێركێن تە
ژ خەوێ تێرنەبوون،
تاری و بێدەنگی
ب درێژیا تە
ماندی نەبوون
چیچك و پەلاتینك
ژ سپێدەیا وێ
یا پڕ ئەڤین
خەریب نەبوون..؟
نزانم رۆژێ
چاڤێ تە
دكێژ كاروانیدا ڤەمایە
ل پشت كیژ چیایی
ئاسێ بوویە و..
ژهیڤیێن خۆ ڤەقەتیایە،
ل كێژ وەلاتی..
تو بەرزەبووی
ڕۆناهیا تە
كیژ نەهنگی داعویرایە
رۆژا من..
دێێێێێ
زۆی ب دەركەڤە
چاڤێن من
ب هەلاتنا خۆ گەشكەڤە
تیشكێن خۆ یێن
ب ڕۆنی و زێرین.
ل سەر باژێرێ من
بەردەڤە،
ئەز ماندی بووم
كەلوت و كەلهێن
خەونێن من
دهەمبێزا ڤێ
شەڤا ڕەش دا
بلند دبن..
جارەكا دی
بەرەڤ ئەردی
دهێنە خارێ، دهەرفن..
بژالەبوون
ژ مێژە .. ژمێژە
بۆ هاتنا تە
چاڤەرێمە
یێ ب هیڤـی بووم.

رێبوار شەرەفانی

ل بەندا تە و رۆژ ئاڤابوونێ بووم
رۆژا من ئاڤابوو و تو نەهاتی
هێدی هێدی ئەز یێ پارچەیێن خۆ كۆمدكەم
هێدی هێدی تام دكەم
ئەڤە سویرە.. ئەڤە شرینە..
ئەڤە تەعلە.. ئەڤە تڕشە..
ل سەر تەختێ نەچاریێ رابووم
دیسان من بایێ خۆنیاسینێ هەلمژی
دیسان من خۆ نیاسی و من هەمبێزا خۆ كر
ئەی (ئەز) ل من ببۆرە من گەلەك تو ئەزیەتدای
من تو ب لەشەكی بێ جلك ل سەر ستریا خشاندی
من تو بەرزەكری
ئێڤاربوو رۆژ ئاڤابوو
رۆژهەلاتێ ب خێر هاتنا من كرەڤە.

بلند محمد

گاڤەكا دی، تەرمێ من دێ كەڤیتە وێ كۆلانا هە یا تەنگ و زاڕۆكێن تاخی دێ میزنە پێڤە. تەرمێ من ژی دێ بیتە هەلامەتەكێ ژ بێهنا میزێ داگرتی. خەلك دێ د بەر سەرێ من ڕا چیت، دبیت ب مەرەق ل دۆر من بزڤڕن ژی، لێ لەزگین دێ چاڤێن خوە ژ من گرن و دفنێن خوە داپۆشن، هەر وەكو پارچەیەكا پاتەی و بارۆڤەیەكێ ل گەل خوە گرێلی كۆلانێ كری و كیفكۆیی بوویی. كەس پرسیارا من ناكەت، دیسا كەس پرسیارا وان ئەگەران ژی ناكەت یێن ئەز گەهاندیمە ڤێ دووماهیێ.
ل ئاسمانان، قڕ هێدی هێدی كۆم ڤەدبن، ل دۆر تەرمێ من دزڤڕن، هەروەكو ئەو ل هیڤیا فرمانەكێ دا پێكڤە هێرشی تەرمێ من بكەن و هنجهنج بكەن. ل وێڤەتر، پشیكەكا رەش ل ڤی دیمەنی مەیزە دكر وبێهنا بایەكێ خەمگین دهەلكێشا، پاشی بێی خوە ب سەر تشتەكی ڤە لێبدەت، مەشا خوە دۆماند و دوور كەڤت.
ئەو تشتێ خەلك نوزانت، ئەوە، تەرمێ من یێ ب سات و دەمێن درێژ مایە ل ڤێ كۆلانێ، نهێنیەكا مەزن ب خوەڤە هلگرت بوو. نهێنیەكا هند گران بوو كو بەرێ من دایە ڤی چارەنڤیسێ ڕەش. د بەرویكا چاكیتێ من یێ دڕیای و قرێژی دا، دەستخەتەك تێدا هەبوو، گەلەك تشت تێدا هات بوونە ئاشكرا كرن، دانپێدانێن من، ئەگەرێن مرنا من، شاشیێن من یێن كەتینە سەر ئێك هەتا كو ئەز ژناڤ بریم و وێران كریم.
ئەو پشتی بۆرینا دەمەكی دێ وی دەستخەتی خوینن، بەلكو پارچەیێن ژیانا من یا ژێك بەلاڤ دێ كۆم ڤەكەنەڤە. لێ ما ئەو دێ تێگەهن؟ یان ژی دێ ژیانا من وەكو مامكەكا نە بەرسڤ دایی د وێ كۆلانێ دا نە هلێڤڕی مینت؟ ئەو كۆلانكا هەر تشتی بێ شوونتل دادعوورت، دێ نهێنیا من ژی بەرزە كەت.
دیمەنێ من بۆ هەوە نە گۆتی ئەوە، هەر كەسەكێ د تەرمێ من د تشقلی، د بەرویكێن من د خەبتی، لێ كەسێ ئەو دەستخەت نەخواند.
سنێلەكی، پشتی بەرویكێن من هەموو ڤاژی كرین و چ تشت تێدا نەدیتی، تفكرە ب تەرمێ من ڤە و ئەو دەستخەت ژ بەرویكا من ئینا دەر. ڤەكر و خواند، هێدی هێدی و پیت پیت دخواند. من نڤیسی بوو، ئەڤە دێ چمە دادگەهێ دا ڤان هەموو بەلگەیان ڕا دەست بكەم، كا چەند خوەفرۆش هەنە و كا چ كرینە و چەند سامانێ دەولەتێ ب هەروە ب ئاڤێ دا بەرداینە، ب بەلگە ڤە دێ دانمە سەر ماسا دادوەری. دا هەموو بزانبن كا بۆچی ژ كاری هاتمە دوورئێخستن.
سنێلەیی، هەست ب وان نەخۆشی و ئێشانێن من كر یێن ئەز گەهاندی مە ڤێ رەوشێ.
كرە غار و بەرێ خوە دا مزگەفتێ و گۆت: تەرمەكێ ل وێراهە، بێهنا كەتیێ و ئەڤ كاغەزە د بەرویكێ دا بوو. لێ هەوە ڕاستی دڤێت، گۆتن بێدینەكە و نابیت ل ناڤ مۆغبەرێ بهێتە ڤەشارتن.
تەرمێ من وەكو قوربانیەكێ ژبیركری ل وێرێ ما، كۆلان ژی وەكو دیدەڤانەك، ل سەر مرنەكا دی بێدەنگ ما. من هەولدا رابمە سەر خوە، لێ پشتا من ب عەردی ڤە ڤەنووسابوو و هێدی هێدی گەردیلەیێن ئاخێ ئەز بۆ ناڤ پەراسیێن خوە دكێشام.

سەیفوللا موحەمەد

وێ ڕۆژێ، من بەرویكا خوە داقوتا ژ گلی و گازندان و نیڤەكا دەینێن خوە پێ ئەداكرن، ژبلی چەند هویردەیان، ئەو ژی ژ بۆ نانێ ئێڤاری، ما تو بێژی ب وێ چەندێ برسا من بشكێتن؟ ما تو بێژی خەوا من د وێ شەڤا درێژا زستانیدا بێتن؟ ما نە ڕاستە دەما دبێژن، (خەوا باب كوشتییا دهێت، بەلێ خەوا زك برسییا ناهێت)؟ پا چ دبێژی باب كوشتییێ زك برسی؟ ئەگەر ل درەنگە شەڤێ ژنشكەكێڤە چاڤێن من كەتن سەرئێك و د خەوەكا بێهن تەنگدا غەوارە بووم، ئەرێ دێ دەلیڤە هەبت، خەونەكا خوەش ببینم؟ تو بێژی خەونەكێ ب دەولەتبوونێڤە ببینم؟ ئەگەر من دیت، ئەرێ ڕاستە دێ بم شاعر؟ ئەگەر بوومە شاعر، دێ چەند شێم ژ میحڕابا (خانی) پەیڤان ڤاڕێ كەم و سروودەكێ ژ هیڤییا وی یا چەند سەد سالان و هەستێن خوە یێن ئاریای یێن چەندین سالا ڤەوەشینم پاتكا ڕۆژەڤێ؟ ئەز ژی نزانم دێ چ سروود نڤێسم! نێ تژی ل سەر ڕەفاتكێ سروودن، ل شاهییا و ل بەهییا وان سروودا د خوینین، مە پتر ژ فاتحا سوفییان ژبەرن، ببۆرن ئەڤ خەونە گەلەك درێژە جهێ وێ دناڤ خەونا مندا ناكەت، ئەز خەو كورتم مینا ژییێ خوە یێ كورت، ب زوری جهێ نانەكێ دناڤ خەونا زك برسییەكێدا دكەت.

سەگڤان ئەحمەد

گوندێ مە بێ سەبرە دایێ
پشتی تە بارکر ژ دونیایێ
ژینا من بێی تە بێ تامە
خەریبم پێژنا تە نایێ

کی دێ بۆمە نانی پێژت
دگەل دویکێلی ڕۆندکا ڕێژت
شەڤ درێژێن زڤستانێ
سەرهاتییا بۆمە بێژت

کی دێ بۆمە دوشت پەزی
دگەل کێ بچم دناڤ ڕەزی
تەشیا تە ئێدی نا ڕێست
ئالزین داڤێن مەرەزی

کا دلێ پاقژ و بژین
کا ئەو کەنی کا گرنژین
تو دویر کەتی ب ئێك جاری
لەو دۆزەخە پشتی تە ژین