NO IORG
نووترين نووچه
Authors Posts by په‌رۆین بیری

په‌رۆین بیری

په‌رۆین بیری
36 POSTS 0 COMMENTS

59

ده‌مێ به‌ر ب دیرۆكێ ڤه‌ دچین، دێ بینین په‌یدابوونا هێزێن هه‌ره‌ مه‌زنێن نوو به‌رده‌وام یا هه‌ڤالبه‌نده‌ ل گه‌ل مه‌ترسیان یان هه‌لویستێن دودلیا توند كو جاران په‌یدابوونا قه‌یرانێن له‌شكری و ئابوورى ژی، لێ دروست بووینه‌.
ـ خوه‌تێنه‌گه‌هاندنا رۆلێ هێزێ و مه‌ركه‌زیه‌تا ئه‌منی وه‌كى تجاهلا ئوكسجینیه‌، چونكى د كاودانێن ئاسایی دا ئوكسجین تشته‌كێ نۆرماله‌ و یێ مشه‌یه‌ و كێم جاران دهێته‌ سه‌ر هزرا مرۆڤى یان هه‌ستپێدكه‌ت، لێ ده‌مێ ئه‌ڤ كاودانه‌ دهێنه‌ گوهۆرین و ئه‌م پێدڤی دبینێ ژبلی ئوكسجینی خوه‌ ئه‌م نه‌شێین هزرا تشته‌كێ دیتر بكه‌ین.
هه‌تا ئه‌ڤرۆ ژى مه‌ گه‌له‌ك سه‌ربۆرێن خراب هه‌بوون ل حوكمه‌تا به‌غدا، ژ ئه‌گه‌رێ نه‌بوونا متمانێ و باوه‌ریێ و هه‌مى ده‌مێ هێزا عه‌سكه‌رى بۆ یێ شیای رۆله‌كێ سیاسیێ گرنگ د ڤێ وارێ دا بده‌ستخوه‌ڤه‌ ببینیت، هه‌تا گفتوگو كرن. ڤێره‌ هێزه‌ كو ب تنێ دئاخڤیت چونكى حوكمه‌تا به‌غدا ل دووڤ چ ده‌ستووران ناچیت و ب تنێ ژ به‌ر ئه‌و هێزا كو هه‌ى، هێزا خوه‌ ل سه‌ر كوردان دێ سه‌پینیت. ئه‌گه‌ر باش به‌رێ خوه‌ بكه‌ینێ وه‌كو دیكتاتۆریه‌تا ته‌جریبى معامله‌ د گه‌ل كوردان دكه‌ت. ئه‌ڤه‌ ئه‌و دیكتاتۆریه‌تێن یێن ل دووڤ چ په‌یره‌وێن زانستى یان بیر و باوه‌ره‌كا تایبه‌ت نه‌چن به‌لكو پشتدبه‌ستن ب سه‌روبۆر و شاره‌زایێن كه‌سایه‌تى ڤه‌ وه‌كى وان دكتاتۆرێن كه‌سانێن له‌شكرى پێ رادبن پشتى سه‌ركه‌فتنێ د كۆده‌تایێن خوه‌ دا دئینن.
حوكمه‌تا عیراقا فێدرال فێر نه‌بوویه‌ كو ماسیێ ژێ ئاڤێ بینته‌ ده‌ر، ئه‌ڤه‌ ژى كاره‌ساته‌كا مه‌زنه‌ كو ئه‌و ده‌وله‌ته‌ تووشبوویێ. ئه‌ڤ گه‌نده‌لیا سیاسى كو چ پاره‌ تێرا وان ناكه‌ت. ئه‌و قه‌رزێن نیڤده‌وله‌تى كو هه‌ر ماوه‌ ماوه‌ ل بانكێ نیڤده‌وله‌تى دهێته‌ وه‌رگرتن و هه‌ر جاره‌ك كو وان پارانه‌ ل ڤێ بانكێ د وه‌رگرن 40% هه‌تا 50% پاره‌ى دهاڤژنه‌ سه‌ر وان قه‌رزان، و ئه‌و قه‌رزانه‌ هه‌ر زێده‌ دبن.
پشتبه‌ستن ب په‌ترۆلێ، مه‌زنترین شاشیه‌ كو ئه‌و ده‌وله‌ته‌ بكاردئینیت. گه‌له‌ك ده‌وله‌تێن دى هه‌نه‌ كو په‌ترۆل گه‌له‌كێ هه‌ى به‌لێ هه‌تا استخراج ژى ناكه‌ن،وه‌كو ویلایه‌تێن ئێكگرتیێن ئه‌مریكا یان نه‌رویج
و دهێنه‌ وه‌لاتێن عه‌ره‌بى په‌ترۆلێ ب قیمه‌ته‌كا ئه‌رزانتر دێ كرێن، چونكى كرینا په‌ترۆلێ بۆ وان ئه‌رزانتر د راوه‌ستیت هه‌تا كو ئه‌و په‌ترولا خوه‌ ل ده‌وله‌تا خوه‌ دا استخراج بكه‌ن.
كاره‌سات ل دووڤ كاره‌ساتێ، كه‌س ب دروستى كارێ خوه‌ نابه‌ته‌ سه‌رى، ئه‌ڤه‌ ژى گرێدایى ب ره‌وشتێ مرۆڤێ یه‌. كا چه‌ند زانیارى هه‌یه‌ ل سه‌ر ئه‌و كار و پۆستێ دایێ و چه‌ند دشێت هاریكار بیت.
وه‌كو كه‌سه‌ك كو ئه‌ندازیارى خواند بیت و بژنێ تو نۆشدارى وه‌ره‌ هه‌ره‌ ژوورا نه‌شته‌رگه‌ریێ، چاره‌سه‌ریا ڤێ نه‌خۆشێ بكه‌، هوون بۆ خوه‌ بژێن دێ ئه‌و نه‌خۆشه‌ ل ده‌ستێ وێ ئه‌ندازیارێ دا،دچ هێته‌ سه‌رى. ده‌وله‌تا كێشه‌ و ئاریشه‌ تێدا وه‌كو وێ نه‌خۆشێ یه‌، ئه‌گه‌ر كه‌سانێن پسپۆر و شاره‌زا د وارێ سیاسه‌ت دا نه‌ده‌نه‌ كارى، دێ وه‌لات به‌ر ب خراپتر و وێرانتر ڤه‌ دچیت، نه‌ك باشتر.

53

ده‌مێ ده‌وله‌ت یا ب هیڤى بیت، كو دێ د شه‌ڕى دا بسه‌ركه‌ڤیت، لێ ئه‌ڤ هیڤیه‌ یا ژ خۆیه‌، چونكى ئه‌و ده‌وله‌تێن د شه‌ڕى دا خوساره‌ت دبن هه‌كه‌ زانیبان كو دێ خساره‌ت بن، بێگومان جورئه‌ت نه‌دكرن كو شه‌ڕى بكه‌ن. هه‌ژى گۆتنێ یه‌ شۆفینیزمى ژى ئه‌گه‌ره‌كه‌ كو شه‌ر په‌یدا دبن، چونكى هه‌ستا شۆفینى وه‌دكه‌ت كو نه‌ته‌وه‌ك خوه‌ ژ نه‌ته‌وه‌كێ دى باشتر زانیت، بۆ نموونه‌ وه‌كو مه‌ نه‌ته‌وه‌یێ كورد و حوكمه‌تا به‌غدا، كو ل ده‌سپێكى هه‌تا نها خوه‌ ژ مه‌ باشتر دزانین و هه‌مى ده‌مێ ب هه‌ر بهانه‌یه‌ك هێرشان دكه‌نه‌ سه‌ر كوردان و كورد هه‌مى ده‌مێ ئاواره‌ دبن ل جهه‌كێ بۆ جهه‌كێ دى دچن. ل وه‌لاتێن ده‌ره‌ڤه‌ ژى هه‌ستا شۆفینیزم هه‌یه‌، بۆ نموونه‌ دخواندنگه‌هێن فه‌ره‌نسا دا دهاته‌ خواندن كو هه‌ر سه‌ربازه‌كێ فه‌ره‌نسى ب ده‌ه سه‌ربازێن ئه‌لمانى دئینیت، هه‌روه‌سا ئارمانجێن فه‌ره‌نسیان دروستترن، لێ ئارمانجێن ئه‌لمانیا و ئارمانجێن ئه‌لمانیا خه‌یالن و نابنه‌ راستى. هنده‌ك سه‌ركرده‌ هۆسا هزر دكه‌ن كو چو خوساره‌تى د شه‌ڕان دا دروست نابیت وه‌كو (ماوتسى تونگ) هزر دكر د شه‌ڕێ چینێ دال گه‌ل كوریا دێ ب زوو دووماهى ئینیت و دێ ب ساناهى سه‌ركه‌فتنێ ب ده‌ستخوه‌ڤه‌ ئینیت، لێ وه‌سا نه‌بوو د ئه‌نجام دا نه‌ه سه‌د هزار سه‌ربازێن چینى هاتنه‌ كوشتن.
ـ بۆ چاره‌سه‌ریا وان كێشان دڤێت ده‌وله‌ت ب دروستاهى بزانیت هێزا وێ چه‌نده‌ و بزانیت كا هێزا ده‌وله‌تا دوژمنى چه‌نده‌؟
ـ ده‌مێ ده‌وله‌ت ژ نیشكه‌كێ ڤه‌ دربه‌كێ ل ده‌وله‌ته‌كێ دده‌ت، ئه‌و دربه‌ وه‌دكه‌ت كو ده‌وله‌ت گه‌له‌ك هزرا خوه‌ نه‌كه‌ت، به‌لكو ئێكسه‌ر و د وه‌ختێ پێدڤى دا دێ ژ نیشكه‌كێ ڤه‌ زه‌ربه‌كێ ل ده‌وله‌ته‌كا دیتر دده‌ت و ئێكسه‌ر دێ بێ هێز و شه‌له‌لى كه‌ت.
بۆ نموونه‌ ل سالا 1967 ئیسرائیلێ دربه‌كا ژ ڤێ جۆرێ ل مسرێ دا، چونكى به‌رى شه‌ڕ د ناڤبه‌را وان دا ده‌ستپێدكه‌ت و به‌رى هه‌ردو ده‌وله‌ت بگه‌هنه‌ ژڤانێ ده‌سپێكرنا شه‌ڕى، ئسرائیلێ هه‌مى فرۆكه‌خانێن مسڕێ توپ بارانكر و پتریا فرۆكه‌یێن مسرێ ژ كارخستن. هه‌روه‌سا هه‌بوونا یه‌كسانیا هێزێ د ناڤبه‌را ده‌وله‌ت و هه‌ڤپه‌یمانیان دا و ب هێزبوونا هنده‌ك ده‌وله‌تان دبیته‌ ئه‌گه‌رێ په‌یدابوونا شه‌ڕان. نموونه‌كێ دى دئینین ده‌مێ شه‌ڕێ جیهانیێ دوویێ ده‌سپێكر یابانێ هه‌ست پێ كر كو هێزا ئه‌مریكا یا پتر لێ دهێت و یه‌كسانى د ناڤبه‌را ده‌وله‌تێن زلهێز دا نه‌مایه‌، ڤێ ده‌مى ئێكسه‌ر هێرش كره‌ سه‌ر (به‌نده‌رێ بیرل هاربر) و قاعیدا عه‌سكه‌رى یا ئه‌مریكى ژناڤبر.
هه‌روه‌سا شه‌ڕ ل سه‌ر سه‌روه‌ت و سامانان دهێته‌ كرن، ده‌وله‌ته‌ك دڤێت خوه‌ پێشبێخیت. بۆ نموونه‌ ده‌وله‌ته‌ك عه‌رده‌كێ مه‌زن هه‌بیت و یێ ته‌رخانكرى بیت بۆ چاندنێ ڤێ ده‌مى ئه‌گه‌ر دۆرپێچ ژى بكه‌ڤیته‌ سه‌ر چ كارتێكرن ل سه‌ر نابیت، چونكى ب رێیا چاندنێ دشێـت هه‌مى تشتا بچینیت و كه‌ره‌ستێن خاورنێ بۆ هه‌ڤوه‌لاتیان دابین بكه‌ت. ره‌ژى ئێك ژ وان سامانان بوو كو ده‌وله‌تێن ئه‌ورۆپى به‌رده‌وام لێدگه‌ریان. چونكى گه‌له‌ك كه‌ره‌سته‌ ژ ره‌ژیێ دروست كرن، ژبه‌ر هندێ ئه‌لمانیا و ئیتالیا هه‌ولددا هنده‌ك ده‌وله‌تان داگیر بكه‌ن ژ پێخه‌مه‌ت بده‌ستڤه‌ئینانا ره‌ژیێ. د جیهانا نها ژى دبینین كو شه‌ر سه‌را په‌ترۆلێ دهێته‌كرن و هه‌مى ده‌وله‌ت هه‌ول دده‌ن په‌ترۆلێ بده‌ست خوه‌ڤه‌ بینن. شه‌ڕ ب ساناهى كه‌تینه‌، د هه‌ر دو شه‌ڕێن جیهانى دا بریار د ده‌ستێ هنده‌ك كه‌سێن كێم دا بوو و وان بریار دا كو شه‌ڕى بكه‌ن و شه‌ڕ په‌یدابوو.

84

ده‌ما ئه‌م به‌حسى هه‌رێما كوردستانێ دكه‌ین، دبینین ژلایێ سنورى ڤه‌ هنده‌ك خالێن لاواز هه‌نه‌، هه‌رێم به‌شه‌كه‌ ژ كوردستانا مه‌زن، هه‌ر پێشكه‌فتنه‌كا چێدبیت ل هه‌ر به‌شه‌كێ كوردستانێ كارێگه‌رییه‌كا نه‌رێنى یا هه‌ى لسه‌ر كاودانێن ئه‌منى ل وێ ده‌وله‌تێ یا پارچا كوردستانێ تێدا. هه‌رچه‌نده‌ كو ده‌وله‌تێن دراوسێ نه‌درازینه‌ لسه‌ر هنده‌ ك خالا به‌لێ د رازینه‌ لسه‌ر كێشا كوردى و دڤێت عه‌ردێ كوردا به‌شه‌ك بیت جودا نه‌بیت ژ عیراقا فێدرال چونكى هه‌ر گهورینه‌ك د جوگرافیا عیراقێدا دبیته‌ مه‌ترسى لسه‌ر به‌رژه‌وه‌ندیێن ده‌وله‌تێن دراوسى و تایبه‌ت یێن په‌ترولێ، ژبه‌ر ڤێ چه‌ندێ هه‌رده‌م بزاڤا دكه‌ن بو تێكدانا بوارێ سیاسى دناوچێدا.
دابه‌زینا ده‌وله‌تێن دراوسێ بو سنورێن سیاسى یێن هه‌رێمێ و مایتێكرنا وان د كاروبارێن ناڤخویى دا، هه‌روه‌سا جهێ هه‌رێمێ یێ كیشوه‌ریه‌ ئانكو چ ده‌روازێن ده‌ریایى نینن و هه‌رێم نه‌ ب ئه‌وێ هێزێیه‌ یا ده‌وله‌تێن دراوسێ هه‌ى تایبه‌ت توركیا و ئیران- ژلایێ سیاسى و ئابورى ڤه‌، نه‌شێت په‌یوه‌ندیێ ب جیهانا ده‌رڤه‌ بكه‌ت ئه‌گه‌ر برێكا ده‌وله‌تێن دراوسێ نه‌بیت و زێده‌بارى پتریا ریبارێن هه‌رێمێ ژ توركیا و ئیرانێ دئێن. سه‌ره‌راى ئاریشه‌یێن سنورێن هه‌رێمێ دگه‌ل عیراقا فێدرال هه‌ین و دانپێدان نه‌هاتیه‌ كرن ب سنورێن دروست یێن هه‌رێمێ و هه‌بونا ناوچه‌یێن ئاریشه‌ لسه‌ر دناڤبه‌را هه‌ر دوو لایه‌نا وه‌كو مه‌ ئاماژه‌ پێداى.
هه‌روه‌سا ژلایێ ئه‌گه‌رێن سیاسى ڤه‌، هه‌لویستێن حكومه‌تێن عیراقى یێن دیفێكدا وه‌رگرتین ب قه‌باره‌كرنا دانیشتوانێن كورد و رولێ وان یێ سیاسى بتایبه‌ت د ناوچێن سنورى دا، لێ ده‌ما ئه‌م باسى هێزا ده‌وله‌تێ دكه‌ین هه‌رێما كوردستانێ سه‌ره‌راى وان كێشانه‌ هه‌موى، كو ده‌وله‌تێن دراوسێ بو دروست دكه‌ن هه‌ر ب هێزه‌، شیانێن ده‌وله‌تێ ڤێ ده‌مى دیار دبیت ده‌ما دشێت كارتێكرنێ لسه‌ر ده‌وله‌تێن دى بكه‌ت كو هه‌ڤكاریێ بكه‌ت و لدیف چاره‌یه‌كێ بگه‌ریێن بو هندێ كو ئه‌و ئاریشه‌یێن بو هه‌رێمێ دروست بوین ژلایێ حكومه‌تا مه‌ركه‌زى و ده‌وله‌تێن دراوسێ وه‌كو ئیران و توركیا و ل ڤێ ده‌مى دا ریالیزم و سیاسه‌تا هێزێ ڤێت بكار بینین، چونكى پێدڤیه‌ ده‌وله‌ت د واقع دا بیت و گرنگى ب به‌رژه‌وه‌ندیا ده‌وله‌تێ بده‌ت و فه‌وزایه‌ك دناڤ سیسته‌مێ نیڤ ده‌وله‌تى دا دروست بكه‌ت ژبه‌رهندێ ڤێت ب دیتنه‌كا واقعى به‌رێ خو بكه‌ینه‌ سیاسه‌تا نیڤ ده‌وله‌تى، پێدڤى یه‌ ئه‌م ئاسایشا نه‌ته‌وه‌یى ب گرنگترین تشت ببینین و پرسیار دێ بو مه‌ هێن لسه‌ر ئاسایشا نه‌ته‌وه‌یى چاوا دشیێن ئاسایشا نه‌ته‌وه‌یى بپارێزین؟ به‌رسفا مه‌ ئه‌ڤه‌یه‌ 1. قاعیده‌یه‌كا عه‌سكه‌رى یا ب هێز 2. دروست كرنا هه‌ڤپه‌یمانیه‌كێ دگه‌ل ده‌وله‌ته‌كا ب هێز كو مه‌ ل ده‌وله‌تێن دوژمن و دراوسێ بپارێزیت. و هه‌روه‌سا هژمارا زوربونا خه‌لكى ئه‌و ژى دبیته‌ هێز بو ده‌وله‌تێ و هه‌روه‌سا هه‌ول بده‌ت چه‌كێ خو باشتر لێ بكه‌ت و هه‌روه‌سا ئێكگرتن دناڤ ده‌وله‌تێ گه‌له‌كا گرنگه‌، ب هه‌ر شێوه‌یه‌كێ و هه‌ر چاوا بیت و ب هه‌ر بهایه‌كێ بیت هه‌ر رێكه‌كێ دڤێت تاقى بكه‌ته‌وه‌ كو ئێكگرتن دناڤ ده‌وله‌تێ دا دروست بیت. هه‌تا كو ده‌وله‌ت ب هێز بیت، هنده‌ك جاران ده‌وله‌ت بو هندێ كو به‌رژه‌وه‌ندیێن خو و ده‌سكه‌ڤتیێن خو بپارێزیت، ده‌ست ژ هنده‌ك داخازى و مافێن خو دێ به‌رده‌ت، ژبه‌ركو هنده‌ك ماف و داخازیێن دى ب ده‌ست خوڤه‌ بینیت.

87

خه‌لكێ كوردستانا باشوور چه‌ندین سالن، زولم و زۆدارى لێ دهێته‌كرن، ئه‌و رژێما دیكتاتۆر كو ئازادیێن مه‌ زه‌وت كرین و مه‌ ل وان مافێن سروشتى بێ به‌هركرین، په‌یمانناما نیڤده‌وله‌تى ل مافێ مه‌ده‌نى و سیاسى و ئابوورى و جڤاكى و كه‌لتۆریێ مرۆڤى بریار ل سه‌ر دا كو ئه‌م به‌رى نها ژى بووینه‌ قوربان بۆ وان به‌رژه‌وه‌ندیێن نیڤده‌وله‌تى. ده‌ما رێككه‌فتناما سیڤه‌ر سالا 1920 ل مادده‌یێن (62ـ63ـ64) دا سه‌باره‌ت ب مافێ كوردان كو بریارا چاره‌نڤیسێ خوه‌ بده‌ن، هه‌روه‌سا رێكه‌فتنناما (لۆزان) ژى سالا 1923 هاته‌ گوهارتن، ئه‌و ده‌م كو لژنا لێكۆلینا سه‌ر ب كۆمه‌لگه‌ها گه‌لان ڤه‌ بۆ وان ده‌ركه‌فت كو ئه‌ڤه‌ كوردستانا باشووره‌، پاشى ناڤێ ڤێ گوهارت و كره‌ كوردستانا عیراقێ و رۆژه‌ك ژ رۆژان پشكه‌ك نه‌بوو ل عیراقا عه‌ره‌بى، دیرۆك پشته‌ڤانیێ ل داخوازى و ئیدیعایێن وه‌لاتیێن هه‌ڤسوى ناكه‌ت و پرتووك و نه‌خشه‌یێن كو ئاماده‌كرین ژ لایێ دیرۆكنڤیس و جوگرافى یێن كه‌ڤنێن عه‌ره‌ب و نه‌خشه‌یێن ئه‌ورۆپا یێن سه‌ده‌یێن شازده‌ و بیست، ئه‌و ئیدیعایه‌ ب دره‌و ئینایه‌ خوارێ و ده‌ركه‌ڤت كو سنۆرێ عێراق ژلایێ باكوور ڤه‌ دوورتره‌ ژ چیایێ حه‌مرین، هه‌روه‌سا چو جاران پشكه‌ك نه‌بوویه‌ ل ئه‌نادۆل، داخوازیێن وان وه‌لاتان ره‌ت دكه‌ن كو داخوازا ڤى خاكى دكرن.
هه‌روه‌سا ژبۆ به‌رژه‌وه‌ندیێن نیڤده‌وله‌تى و بیێ چ راپرسیه‌ك بهێته‌كرن په‌یوه‌ند ب عیرا عه‌ره‌بى كر. ده‌ما حوكمه‌تا عیراقێ ل 30 مایسێ 1932 دا و ب شێوه‌یه‌كێ ناته‌واو و ب لایه‌نه‌كێ كێمى ڤه‌ ل مافێن مه‌، ئه‌ڤ پابه‌ندبوونا حوكمه‌تا عیراقێ سروشته‌كێ نیڤده‌وله‌تى هه‌بوویه‌. چونكى مادده‌ى (10)یێ دستوورى رێیا ب ده‌ستكارى و هه‌لوه‌شاندنێ نه‌ددا. ب تنێ ره‌زامه‌ندیا زۆرینه‌یا ئه‌ندامێن كومه‌لا گه‌لان نه‌بیت. هه‌ر چه‌نده‌ ئه‌ڤ ئیلتیزاما حوكمه‌تا عیراقێ پشتى دامه‌زراندنى نه‌ته‌وێن ئیكگرتى ل به‌رامبه‌ر وێ رێكخراوا درێژ هه‌بوویه‌، به‌لێ ب تنێ وه‌كو مه‌ره‌كه‌بى كاغه‌ز یا مایى. سیاسه‌تا سه‌ركوتكرنێ سال پشتى سال هه‌ر زۆرتر لێ دهات و ب درێژاهیا هه‌شت ده‌هان هه‌ر و هه‌ر زۆرتر لێ دهات و چو ئێك ژ دستوورێن عیراقێ ئێك پشتى ئێك، ل ده‌ق و حوكمێ یاسایى ئه‌وێن په‌یماننامێن نیڤده‌وله‌تى به‌حسى مافێن مرۆڤى، عه‌داله‌ت و یه‌كسانى و هه‌ڤپشكى و ئازادى و هه‌لى یه‌كسانیێ دكه‌ن، نه‌شیان رابگرن یان كێم بكه‌ن. هه‌ر ل دستوورێ سالا 1925 هه‌تا دستوورێن سالا 1970، 1958، 1964 ،1968 هه‌تا دگه‌هیته‌ پرۆژێ ده‌ستوورى یێ سالا 1990 نه‌ك هه‌ر ئه‌و هنده‌ بگره‌ حوكمه‌ته‌ ئێك ل دووڤ ئێكێ ئه‌و هێلا سۆر به‌زاندن و ب تنێ پشتگوهێ خوه‌ خستینه‌ و مافێن نه‌ته‌وه‌یێن مه‌ نه‌ددان، به‌لكو تاوانێن وان گه‌هێشتنه‌ ئاستێ ئه‌نجامدانا تاوانێن كومكۆژى و پاككرنا نه‌ژادى و ئه‌ڤ سیاسه‌ته‌ ژى ب تێكدان و ژناڤبرنا نێزیكى چار هزار و پێنج سه‌د گوند و گوهۆرینێ بارێ دیمۆگرافى ناوچه‌یه‌كێ به‌رفره‌ها كوردستانێ، هه‌روه‌سا ڤه‌گوهاستنا به‌هرا پتر یا دانشتوویێن وێ، هه‌روه‌سا سیاسه‌تى ژناڤبرنا وان ب رێیێن بكارئینانا چه‌كێ كیمیایى ل شاڕى هه‌له‌بچه‌ و ناوچه‌یێن بالیسان و بادینان و ده‌هان جهێن دى، هزاران گه‌نجێن كورد و فه‌یلى و پاشى هنارتنا وان بۆ ده‌ره‌وه‌ى عیراق و بێبه‌شكرنا وان ل ره‌گه‌زناما عیراقى، هه‌روه‌سا ژناڤبرنا بارزانیان و ئه‌نفال كو زۆرتر ل 182 هزار مرۆڤى سڤیل بوون كو گه‌نج و پیر و زارۆ هه‌مى بوونه‌ قوربانى.
ب راستى ئه‌ڤه‌ ب تنێ ئێك ژێ سه‌دێ ئه‌و كاره‌ساتێن كو عیراقیا ئیناینه‌ سه‌رێ مه‌، باشتره‌ پتر دیرۆك بخوینین، دا پتر هه‌ستێن نه‌ته‌وه‌یى بۆ مه‌ دروست ببن و ب سه‌رگه‌رمى بچینه‌ سه‌ر سندۆقێن ده‌نگدانێ و بریارا به‌لێ بۆ ریفرندۆمێ بده‌ین.

69

گۆتنه‌ك هه‌یه‌ دبێژیت: (هه‌كه‌ ته‌ نه‌ڤێت شه‌رمزار ببی، وه‌كو هه‌میان به‌‌)
هه‌وه‌ چه‌ند باوه‌ری ب ڤێ‌ ئاخڤتنێ‌ هه‌یه‌؟ چه‌ند خوه‌ وه‌كو وان كه‌سێن، ده‌وروبه‌رێ‌ خوه‌ دبینن؟ ب هێزخستنا كه‌ساتیا مرۆڤ ی گه‌له‌كا گرنگه‌ و من گه‌له‌ك ژێدره‌ ل سه‌ر خواندینه‌، ئێك ژ وان دبێژیت وه‌كو ئاراسته‌كرن دكه‌ت: هه‌وه‌ ئاگه‌هی ژ ڤێ‌ تشتی‌ هه‌بیت كو هه‌ر كه‌سه‌ك مرۆڤه‌كێ‌ تایبه‌ته‌ و تایبه‌تمه‌ندی و شیانێن خوه‌ یێن هه‌ین، هه‌وه‌ بخوه‌ ژی شیانێن خوه‌ یێن هه‌یین كو ب تنێ‌ ژ تایبه‌تمه‌ندیا هه‌وه‌یه‌ و ب جۆره‌ك كو ب تنێ‌ تایبه‌ت ب هه‌وه‌ڤه‌یه‌. لێ‌ ب شێوازه‌كی ئاشكرا بكه‌ن كو ده‌روونێ‌ وان ژ خوه‌ وه‌ربگرن و بگه‌هنه‌ پله‌كا بلند ژ‌ باوه‌ریێ‌. نها هه‌كه‌ هه‌وه‌ دڤێت بگه‌هنه‌ رێیا باوه‌ری بخوه‌بوونێ‌، هه‌تا كو بگه‌هنه‌ خوه‌ و شیانێن خوه‌، جارا ئێكێ، دڤێت هێله‌كا سۆر ل سه‌ر گۆتنا سه‌ڕی‌ بینن و ل شوونا كو خوه‌ وه‌كو كۆمێ لێ‌ بكه‌ن، بۆ كه‌سێن دی سومبول بن و بلا ئه‌و خوه‌ وه‌كو هه‌وه‌ لێ‌ بكه‌ن. پشتی بوورینا چه‌ند ده‌مه‌كی جاره‌كێ چاكسازیه‌كێ ل خوه‌ بكه‌ن.
هه‌موو ژیانا مرۆڤی وه‌ستیانه‌، به‌زینه‌ و شكه‌ستن نینه‌. هنده‌ك جاران پێدڤیه‌ پیچه‌ك ئارام بین و بێهنڤه‌دانه‌كێ‌ بده‌نه‌ خوه‌ و به‌رێ خوه‌ بده‌نه‌ دووماهی چاره‌نڤیسێ خوه‌ و ل كارێن خوه‌ بزڤرن. ڤه‌كۆلینێ ل سه‌ر ئه‌نجامێن كارێن خوه‌ بكه‌ن و به‌رێ‌ خوه‌ بده‌نێ كو ل سه‌ر رێیا ژیانا خوه‌ دروست دچن.
پاداشتێ بۆ كارێن دروست و باش بده‌نه‌ خوه‌ و هه‌كه‌ شاشیه‌ك د ناڤ كارێ‌ هه‌وه‌ دایه‌، پێدڤیه‌ چاكسازیێ‌ د خوه‌ دا بكه‌ن.
ئه‌ڤ كاره‌ دبیته‌ ئه‌گه‌ر كو مرۆڤ گیانه‌كێ نوو وه‌رگریت ‌و بۆ گه‌هشتنا ئارمانجان بزاڤه‌كا پتر بكه‌ن.

88

هوون نه‌شێن ژێنێنن (جینات) خوه‌ بگوهۆڕن، به‌لێ دشێن ره‌وشتێ خوه‌ بگوهۆڕن.
بۆ كێماسی و ئاریشه‌یێن كو هه‌وه‌ هه‌نه‌، خوه‌ و دایكوبابێن خوه‌ لۆمه‌ بكه‌ن.
ل شوونا ڤێ ره‌وشتێ خوه‌ بگوهۆڕن. هه‌ر كه‌سه‌كی هنده‌ك شیان و نه‌شیانێن هه‌ین. بزاڤێ بكه‌ن كو بشێن شیانێن خوه‌ بنیاسن و بكاربینن و ب هاریكاریا وان ل سه‌ر نه‌شیان و كێماسیێن خوه‌ زال بن.
كێم نینن ئه‌و كه‌سێن فالنجی یان گه‌له‌ك ئه‌گه‌رێن دی هه‌ین، شیاینه‌ ب چاڤێ ده‌رفه‌ته‌كێ به‌رێ خوه‌ بده‌نه‌ خوه‌ و هه‌تا د هنده‌ك كاراندا گه‌له‌ك زیره‌كتر و چالاكتر ژ كه‌سێن دی بووینه‌.
به‌ری ده‌می، شكه‌ستنێ بۆ خوه‌ نه‌دانن.
هه‌كه‌ هه‌وه‌ ژ به‌ر ترسێ، كاره‌كێ نوو ده‌ست پێ نه‌كربیت، د راستیێ دا هه‌وه‌ به‌ری ده‌می شكه‌ستنا خوه‌ یا قه‌بوولكری. ئه‌نجامێ هه‌ر كاره‌كی دبیت ب سه‌ركه‌ڤتن یان شكه‌ستنێ رووبروو ببیت. گه‌له‌ك ژ خه‌لكی ژ به‌ر نه‌گه‌هشتنا ب ئێكجاری بۆ سه‌ركه‌ڤتنێ، بۆ خوه‌ شكه‌ستنێ دادنن. لێ مرۆڤێن سه‌ركه‌ڤتی، شكه‌ستنێ وه‌كو سه‌ربۆره‌كێ دزانن. هه‌ر چه‌ند كو ژماره‌یێن سه‌ركه‌ڤتنێن وان د كاری زێده‌تر بیت. ل راستیێ دا، سه‌ربۆرێن، ڤی كه‌سی د ڤی بیاڤی دا بۆ گه‌هشتن ب سه‌ركه‌ڤتنێ دێ پتر بن. دبیت چێرۆكا (داهێنانا كلوپا ئه‌دیسۆنی) هه‌وه‌ گوهلێ ببیت. دبێژن ئه‌دیسۆن بۆ گه‌هشتنا سه‌ركه‌ڤتنێ 999 جاران شكه‌ستن خوار بۆ جارا 1000 سه‌ركه‌ڤتن بده‌ستخۆڤه‌ ئینا و شیا گلوپا روناهیێ دورستبكه‌ت و هه‌موو جهان روونبكه‌ت. ل وی ده‌می په‌یامنێره‌كێ گه‌نج پرسیارێ ژێ دكه‌ت: (تو ژبه‌ر شكه‌ستنێن ئێك لدووڤ ئێك، یێ توڕه‌ نینه‌؟)
ئه‌دیسۆن دبێژیت: من شكه‌ستن نه‌خواریه‌، هه‌موو سه‌ركه‌ڤتن بوو، د راستی دا من 999 رێ په‌یداكرن كو نه‌دبوونه‌ ئه‌گه‌رێ دروستبوونا داهێنانا گلوپێ، پاشی رێیا 1000ێ من تاقیكر و ئه‌ز سه‌ركه‌ڤتم.
رێژه‌یا باوه‌ری ب خوه‌بوونا خوه‌ زێده‌ بكه‌ن.
هه‌وه‌ دڤێت، هه‌وه‌ باوه‌ری ب وێ تشتی هه‌بیت كو گه‌هشتن ب ئارمانج و كاراكرنا داخوازیێن خوه‌، وێ باوه‌رییێ كو بزاڤا هه‌وه‌ لاواز كریه‌ و سه‌ركه‌ڤتنا هه‌وه‌ گره‌نتی دبیت.

website security
WP Facebook Auto Publish Powered By : XYZScripts.com