دهمێ بهر ب دیرۆكێ ڤه دچین، دێ بینین پهیدابوونا هێزێن ههره مهزنێن نوو بهردهوام یا ههڤالبهنده ل گهل مهترسیان یان ههلویستێن دودلیا توند كو جاران پهیدابوونا قهیرانێن لهشكری و ئابوورى ژی، لێ دروست بووینه.
ـ خوهتێنهگههاندنا رۆلێ هێزێ و مهركهزیهتا ئهمنی وهكى تجاهلا ئوكسجینیه، چونكى د كاودانێن ئاسایی دا ئوكسجین تشتهكێ نۆرماله و یێ مشهیه و كێم جاران دهێته سهر هزرا مرۆڤى یان ههستپێدكهت، لێ دهمێ ئهڤ كاودانه دهێنه گوهۆرین و ئهم پێدڤی دبینێ ژبلی ئوكسجینی خوه ئهم نهشێین هزرا تشتهكێ دیتر بكهین.
ههتا ئهڤرۆ ژى مه گهلهك سهربۆرێن خراب ههبوون ل حوكمهتا بهغدا، ژ ئهگهرێ نهبوونا متمانێ و باوهریێ و ههمى دهمێ هێزا عهسكهرى بۆ یێ شیای رۆلهكێ سیاسیێ گرنگ د ڤێ وارێ دا بدهستخوهڤه ببینیت، ههتا گفتوگو كرن. ڤێره هێزه كو ب تنێ دئاخڤیت چونكى حوكمهتا بهغدا ل دووڤ چ دهستووران ناچیت و ب تنێ ژ بهر ئهو هێزا كو ههى، هێزا خوه ل سهر كوردان دێ سهپینیت. ئهگهر باش بهرێ خوه بكهینێ وهكو دیكتاتۆریهتا تهجریبى معامله د گهل كوردان دكهت. ئهڤه ئهو دیكتاتۆریهتێن یێن ل دووڤ چ پهیرهوێن زانستى یان بیر و باوهرهكا تایبهت نهچن بهلكو پشتدبهستن ب سهروبۆر و شارهزایێن كهسایهتى ڤه وهكى وان دكتاتۆرێن كهسانێن لهشكرى پێ رادبن پشتى سهركهفتنێ د كۆدهتایێن خوه دا دئینن.
حوكمهتا عیراقا فێدرال فێر نهبوویه كو ماسیێ ژێ ئاڤێ بینته دهر، ئهڤه ژى كارهساتهكا مهزنه كو ئهو دهولهته تووشبوویێ. ئهڤ گهندهلیا سیاسى كو چ پاره تێرا وان ناكهت. ئهو قهرزێن نیڤدهولهتى كو ههر ماوه ماوه ل بانكێ نیڤدهولهتى دهێته وهرگرتن و ههر جارهك كو وان پارانه ل ڤێ بانكێ د وهرگرن 40% ههتا 50% پارهى دهاڤژنه سهر وان قهرزان، و ئهو قهرزانه ههر زێده دبن.
پشتبهستن ب پهترۆلێ، مهزنترین شاشیه كو ئهو دهولهته بكاردئینیت. گهلهك دهولهتێن دى ههنه كو پهترۆل گهلهكێ ههى بهلێ ههتا استخراج ژى ناكهن،وهكو ویلایهتێن ئێكگرتیێن ئهمریكا یان نهرویج
و دهێنه وهلاتێن عهرهبى پهترۆلێ ب قیمهتهكا ئهرزانتر دێ كرێن، چونكى كرینا پهترۆلێ بۆ وان ئهرزانتر د راوهستیت ههتا كو ئهو پهترولا خوه ل دهولهتا خوه دا استخراج بكهن.
كارهسات ل دووڤ كارهساتێ، كهس ب دروستى كارێ خوه نابهته سهرى، ئهڤه ژى گرێدایى ب رهوشتێ مرۆڤێ یه. كا چهند زانیارى ههیه ل سهر ئهو كار و پۆستێ دایێ و چهند دشێت هاریكار بیت.
وهكو كهسهك كو ئهندازیارى خواند بیت و بژنێ تو نۆشدارى وهره ههره ژوورا نهشتهرگهریێ، چارهسهریا ڤێ نهخۆشێ بكه، هوون بۆ خوه بژێن دێ ئهو نهخۆشه ل دهستێ وێ ئهندازیارێ دا،دچ هێته سهرى. دهولهتا كێشه و ئاریشه تێدا وهكو وێ نهخۆشێ یه، ئهگهر كهسانێن پسپۆر و شارهزا د وارێ سیاسهت دا نهدهنه كارى، دێ وهلات بهر ب خراپتر و وێرانتر ڤه دچیت، نهك باشتر.