ئه‌ڤرۆ، وارهێل نێروه‌ى:

تایبەتمەندەکێ نشتەرگەریا گشتی ئاماژە ب وێ چەندێ دایە کو ئێک ژ وان نەخوشیێن نوکە بەربەلاڤ ‏ھاتنا خوینێیە دگەل پیساتیێ ل جھێ دەستئاڤا ستور، گەلەک جاران کەسێ تووشی ڤێ نەخوشیێ ‏دبیت ژبەر شەرمێ نەڤێت سەرەدانا نوشداری بکەت لەورا گەلەکا پێدڤیە ب ھەبوونا ڤی حالەتی ‏زووترین دەم سەرەدانا نوشدارێ تایبەتمەند بکەت دا کو چارەسەری بۆ بھێتە کرن‎. ‎

‎د. سەردار حەسەن عارف، تایبەتمەندێ نیشتەرگەریا گشتی دیار کر: گەلەک ئەگەر ھەنە بۆ ‏تووشبوون بڤێ نەخوشیێ ، پرانیا جاران ژ بەر باوەسیرێ یان ژی برینەکێ (فتریات)ل جھێ ‏دەستئاڤا ستور ڤێ حالەتی دروست دکەت کو خوین بھێت.

گوت ژی: گەلەکا گرنگ ل دەمێ ‏پەیدابوونا خوینێ ئەو کەس سەرەدانا نوشداری بکەت دا کو ژێدەرێ وێ خوینێ بزانیت کا ل کیڤە ‏دھێت، گەلەک جاران چێ دبیت ھاتنا وێ خوینێ پەیوەندی ب پەنجەشێرا قولونێ یان رووڤیکا ‏ھەبیت‎. ‎دیار کرژی: ھندەک نیشان ھەنە کو بۆ نەخوشی و نوشداران دیار دکەت کو ھاتنا وێ خوینێ ‏نە ژبەر نەخوشیا باوەسیرێیە، بەری کو نوشدار پشکنینا بۆ نەخوشی بکەت بگەھیتە ئەنجامەکێ ژ ‏ھەبوونا ڤێ خوینێ ئەو ژی: ئەگەر دگەل دەستئاڤا ستور خوین ھەبیت و ئێشانەک ل زکی و بتایبەتی ‏بنێ زکی ھەبیت، دڤێت نەخوش ئێکسەر بزانیت ئەو خوین ژ ئەگەرێ باوەسیرێ نینە، ژبەرکو ‏باوەسیرێ زکئیشان دگەل نینە‎. ‎

ناڤھاتی گوت ژی: گەلەک جاران نەخوش ھەست دکەت کو ‏دەستئاڤا وی تمام نەبوویە، پیساتیێ نەخوشی ھەمی نادەرکەڤیت دمینیتە د رووڤیکادا و خوینێ ‏دبینیت دگەل پیستایێ ھاتی ئەڤە ژی ئێک نیشان کو نەخوشیەکا دی بیت.و زێدەتر دووڤچوونا ڤی ‏حالەتی بکەت ژلایێ نوشدارێ تایبەتمەندڤە و گەلەک جاران نەخوش دەستئاڤا ستور پیساتیێ وی ‏زراڤ دبیت وەک پیساتیێ زارۆیەکێ ساڤایە، ئەڤە ژی چێ دبیت وەرەمەک ھەبیت ئەڤە ھەمی ئەو ‏نیشانن بەری پشکنینا بۆ نەخوش و نوشداری دیار دبیت کو ئەڤە نەخوشیا باوەسیرێ نینە و گەلەکا ‏پێدڤیە نوشدارێ تایبەتمەند پشکنینا نەخوشی بکەت، ئەگەر نەخوش نەھێلیت پشکنینێ بۆ بکەت، ‏ژبەرکو نەخوش ژبەر شەرمێ کو بێژیت ئەڤە نەخوشیا باوەسیرێیە و نوشدار گرنگی بڤی حالەتی ‏بدەت.

نابیت نوشدار چاڤەرێ وێ چەندێ بیت کو ئەگەر نەخوش زەعیف بوو کێشا وی ھاتە خوار ‏پاشی بێژیت ئەڤە نەخوشیا پەنجەشێرێیە، ژبەر کو ئەگەر گەھشتە ڤی ئاستی ئەو نەخوشیا وی یا ‏بەلاڤ بوویە لەشێ وی نەخوشیدا، چ مفا دچارەسەریا ڤی حالەتی دا نینە، تشتەکێ بەربەلاڤ ھەیە ‏دناڤ خەلکێ مە دەمێ دبێژن ئەو کەس زەعیف نەبوویە و کێشا وی کێم نەبوویە ، “دەمێ دبێژن چاوا ‏دبیت ئەڤە نەخوشیا پەنجەشێرێ بیت؟ ئەڤە گوتنەکا گەلەک خەلەتە دناڤ خەلکی دا ھەیە”، لەورا د ‏ھەبوونا وان نیشانا گەلەکا فەرە نەخوش سەرەدانا نوشداری بکەت دا کو چارەسەری وەرگریت ‏بەری بەربەلاڤ بیت‎. ‎

گوت ژی: پێنگاڤێن پشتی ڤان نیشانا پێدڤیە نوشدار پشکنینا بۆ نەخوشی ‏بکەت ئەو ژی دەستی پشکنینێ بکەت و دێ بینیت کا ھاتنا ڤێ خوینێ ژ ئەگەرێ باوەسیرێیە یان ‏فتریاتن ئەگەر نوشداری چ تشت نەدیتن و ئەو خوین ھەر دھێت، ئەڤە وێ چەندێ گەھینیت کو ئەڤ ‏خوینە ژ سەراڤا دەستئاڤا ستور(کماخێ) دھێت.

نوشدار دشێت برێکا تبلێ یان دوربین (نازوور)ێ ‏بۆ دھێتە کرن دا کو بزانین ئەڤ خوینێ ژ کیڤە دھێت‎. ‎

گوت ژی: گەلەک جاران خەلکێ مە ھزر دکەن ‏کو (باوەسیر یان فتریات) دبیتە ئەگەرێ پەنجەشێرێ ئەڤێ چو راستی بۆ نینە، “ئەڤ ئاخفتنە ژ وێ ‏چەندێ ھاتی کو گەلەک نەخوشا پەنجەشێرا ریڤیکێ یان پەنجەشێرا بنێ ریڤکا ستور دگەل ھندێ ‏ژی باوەسیر یا ھەی ئەڤە ژی دبیتە ئەگەرێ خوینێ خەلکێ مە ھزر دکەت پەنجەشیرێ باوەسیرێ یا ‏ھەی”لەورا باوەسیر نابیتە نەخوشیا پەنجەشێرێ، ھندەک جارا دوماھیا ریڤیکا ستور کو دبێژنێ ‏‏(پەنجەشێرا مستقیمی) ھەبیت گڤاشتنێ لسەر دەمارێن خوینێ دکەت دبیتە ئەگەر نەخوشیا ‏باوەسیر پەیدا بیت‎. ‎

گوت ژی: ھندەک جاران نوشدار گرێیەکێ زکێ نەخوشی دا سەرڤە دبینیت ئەڤە ‏دڤێت ھزر بکە تکو دبیتە ئەگەرێ ھاتنا خوینێ، پاشان گرتنا سونەرێ یان تیشکا میفراسێ و ‏پشکنینا ، پشتی کو ھاتیە دەستنیشانکرن و پارچەکا گوشتی ژێ ھاتیە چاندن(زرع) کرن و دا دیار ‏بیت کا ئەڤ نەخوشیە چەند بەربەلاڤ بوویە د مێلاکێ ، سینگی، خوینێ دا ئەڤە ھەمی پشکنین بۆ ‏دھێنە کرن ودا بزانین ئەو پەنجەشێر چ قوناغ دایە، دەمێ بەلاڤ بیت لەشی دا تنێ چارەسەری ‏نینە، بەلکو پێدڤیە چارەسەریا کیمیاوی و کەووی (داخکرن) وەرگریت پاشان نشتەرگەری بۆ بھێتە ‏کرن، لەورا پێدڤیە قوناغا پەنجەشێرێ بزانی گەلەک باشترە کو ئێکسەر نشتەرگەری بۆ بھێتە کرن کو ‏دێ بیتە ئەگەر نەخوشیا وی زێدەتر بەربەلاڤ بیت‎. ‎

گوت ژی: پشتی پشکنینا کو دیار بیت نەخوشیا ‏بەربەلاڤ نەبوویە باشتر ئەوە زوو نوشدار نشتەرگەریێ بۆ بکەت ئەو ژی چارەسەریا وێ ئەوە پارچەکا ‏قولونێ لای راست یان چەپێ یان ھندەک جاران پێدڤی کەت قولونێ ھەمی دھێتە راکرن ل دووف ‏حالەتێ وێ نەخوشیێ دمینیت کا چ بۆ بھێتە کرن‎.‎