ئه‌ڤرۆ، لەزگین جوقی:

سەرۆکێ کوتلا برایەتی و پێکڤەژیانی ل جڤاتا پارێزگەھا مووسل ‏بۆ رۆژناما ئەڤرۆ راگەھاند، ل رۆژا 13-11-2015 ب ‏سەرپەرشتیا سەرۆک بارزانی پێشمەرگێ کوردستانێ بەری سێ سال ‏شنگال ژدەستێن تیرۆرستێن داعش رزگارکرن، ھەتا نوکە ژی برێژا ‏‏85% خەلکێ شنگال نەشیاینە ڤەگەرن.‏

بەرەکات شەمۆ، سەرۆکێ کوتلا برایەتی و پێکڤەژیانی ل جڤاتا ‏پارێزگەھا مووسل بۆ رۆژناما ئەڤرۆ دیارکر، ئەڤە سێ سالە ‏تیرۆرستێن داعش ل شنگالێ نەماینە، ھەتا نوکە ژی خەلکێ شنگالێ ‏ژ ھەبوونا ئێمناھیا شنگالێ پشتراست نەبووینە، ھەتا ئێمناھی ‏ئارامی ل شنگالێ پەێدا نەبیت، خەلک نەشین ڤەگەرن، راستی ‏خەلکێ شنگالێ ژ بەر تیرۆرستێن داعش سالا 2014ی ئاوارە بوون، ‏ھەتا د ناڤ کەمپان دا ل ھەرێما کوردستانێ وراستی نوکە ‏تیرۆرستێن داعش ل شنگالێ نەماینە لێ ھیشتا ئێمناھی ل شنگالێ ‏نێنە، چونکو ھژمارەکا گرۆپ ولایەنێن سیاسی ل شنگالێ ھەنە ھەر ‏ئێک ژوان ژی دووڤ بڕیار و رێنمایێن خوە سەرەدەریێ ل گەل ‏شنگالیان دکەت، قانوونەکا دروست ل شنگالێ نینە، خەلک پشتا ‏خوە پێ گەرم بکەن و ڤەگەرن.‏

دەخیل موراد، ئێک ژ مەزنێن ھۆزا ئەلدخکی ل قەزا شنگالێ ‏دیارکر، کو ھەتا نوکە پترژ ( 50) وەلاتیێن سڤیل یێن ھاتینە ‏کوشتن، ھەتا نوکە ژی چ تاوانبار ژ بەر کوشتنا خەلکێ سڤیل ‏نەھاتینە دەستەسەرکرن، ئەم وەکو مەزن وریھسپی و ماقولین ‏شنگالێ ناخوازن لایەنیێن نەقانوونی ل شنگال بمینن.‏

ئاماژە دا وێ چەندی ژی کو خەلکێ بیانی دەمێ ھاتینە شنگالێ وان ‏پتر ویرَانکرن، بتایبەتی ژی حەشدا شەعبی و پەکەکە پتر (50) ‏حالەتیێن کوشتنی ل شنگالێ روودان، کەسی ژی نوزایە چەوا ‏ھاتینە کوشتن ھەتا ئەڤرۆکە ژی ھەموو تاوانبار بەرزە نە وکەس ‏نوزانت کینە، ھیچ دەستھەلاتەک ل شنگالێ نینە دەمێ ئیک دھێتە ‏کوشتن پیرابوون ل گەل تاوانباری بھێنە وەرگرتن، ھەر کەسەکی ‏بھێتە کوشتن ئەو چ کەس جارەکی ژی پرسیارا مافێ وی ناکەت، ‏چونکی کەس نوزانت کی کوشتیە وچەوا ھاتیە کوشتن وژبەر چ ‏ھاتیە کوشتن راستی ژی حالەتیێن کوشتنا ھاووەلاتیێن سڤیل ترس ‏بۆ زڤرینا خەلکێ شنگالێ دروست کریە، چونکی دەمێ ل جھەکی ‏یان دەڤەرەکێ قانونەک و حکومەتەک نەبیت، خەلک نەشێن لێ ‏بژێن.‏

ھەروەسا ئاشکرا کر، بۆ شنگالیان گرنگ نینە کی پۆستی ئێدارا ‏شنگالێ برێڤەببەت، بتنی مە دڤیت ئێدارەکا شەرعی ل شنگالێ ‏ھەبیت ب کاروبارێن وەلاتیان و خزمەتگرنا خەلکێ شنگال بکەت، ‏ب تایبەتی ژی ئەم دخوازین ئێدارا شنگالێ ڤەگەرت، چونکی ژبەر ‏نەزڤرینا ئێدارا شنگالێ ونەبوونا قانوونی ل شنگالێ ئەڤە چەندین ‏حالەتیێن کوشتنی ل شنگالێ روودان ئەڤ کەسێن دھێنە کوشتن ژی ‏پتر خەلکێ سڤیل یێ شنگالێ نە ھەتا نوکە ژی گەلەک کەسێن ‏ئێزدی و موسلمان یێن ل شنگالێ ھاتینە کوشتن ئەم پی نەحسیاینە ‏تاوانبار ھاتبنە دەستەسەرکرن”.‏

زێدەتر گۆت: ئەڤ ئاریشین جڤاکی یێن ل شنگالێ دروست بن چوو ‏قانوون و دەستھەلاتا قانوونی ژی ل دەڤەرێ نینە رۆلی خوە بگیریت ‏نەھیلت فتنە دروست بیت، چونکی خەلک سڤیل بۆچی دھێتە ‏کوشتن ئەم وەسا دبینن ھندەک کەس ولایەیان دڤیت فتنێ ل ‏شنگالێ چیکەن، لەورا خەلکی سڤیل دھێتە کوشتن وتاوانبار ژی ‏ئاشکرا نابن بۆ حەشدا شەعبی وپەکەکێ گرنگ نێنە کی بھێتە ‏کوشتن.‏

قاسم شەشۆ، فەرماندێ فەرماندەیا شنگالێ یا پێشمەرگەھی ‏کوردستانێ دیارکر کو 85% ژ خەلکێ شنگالێ ھیشتا دبن خێڤەت ‏وئاڤاھیێن ھەیکەل دانە ل ھەرێما کوردستانێ دژین ژبەر مەترسیا ‏حەشدا شەعبی و گرۆپێن چەکدار ل قەزا شنگالێ د رۆژەکا وەکو ‏ئەڤرۆ دا شنگالێ ب تەمامی ژدەستێن ھوڤانیێن تیرۆرستێن داعش ‏ھاتنە رزگارکرن ئۆمێدەکا مەزن بۆ شنگالیان دروست ڤەگەرنە سەر ‏مال و حالێ خوە کو خەلکێ شنگالێ ژبەر ھاتنا تیرۆرستێن داعش ‏رەڤین وئاوارەیی ھەرێما کوردستانێ بوون، ئەڤە سێ سالە ‏تیرۆرستێن داعش ل شنگالێ نەماینە ھەتا نوکە ژی خەلک شنگالێ ‏نەشێن ژبەر حەشدا شەعبی وپەکەکی ڤەگەرن.‏

ئاشکرا کر، پێشمەرگەھێ کوردستانێ قوربانیەکا مەزن بۆ ‏رزگارکرنا شنگالێ ب خوینا چەندین قەرەمانان دایە، ھاتنە رزگار ‏کرن مخابن ھەتا نوکە ژی ئارامیی ل شنگالێ نینە خەلک نەشێن ‏قەستا سەر مال وحالێ خوە بکەن.‏

ئەڤرۆ نیوز، نەوزاد هۆری:

پشتی حەفتیەکێ  دانوستاندن ل سەر پرسا ناساندنا جینوسایدێ دچارچۆڤێ دیدارا بارزان بۆ پرسێن ناساندنا جینوسایدێ، ئه‌و ديداره‌ ب دووماهی هات كو تێدا کۆمەکا تێبینی و پێشنیاران کو ژڵایێ کەسانێن بسپور ڤه‌ هاتبوونە کرن، بۆ جهێن شولەژێ هاتنە بلندکرن.

مەعروف حسێن، رێڤەبەرێ دیدارا بارزان بۆ پرسین ناساندنا جینوسایدێ بو ئەڤرۆ نیوز گۆت: (رێڤەبەریا گشتی یا رەوشەنبیری و هونەری یا هەولێر و پشكا روشەنبیری و هونەری یا بارزان، نێزیکێ حەفتیەکێ یە دیدارا بارزان ل گوندێ بارزان ب رێڤەدبەت کو تایبەتە ب پرسێن ناساندنا جینوسایدێ و تێدا ژ هەموو ئاستان کەسانێن بسپور و تایبەتمەند دانوستاندنێ لسەر پرسێن جینوسایدێ دکەت داکو پرسین جینوسایدێ ب جدی بهێتە وەرگرتن).

زێدەتر گۆت: (هەمو ئەو ئاستەنگ و کێشە و گرفتێن دکەڤنە بەرسینگێ لایەنێن شولەژێ بو ناساندنا پرسێن جینوسایدێ هاتن بەحسکرن، پاشى ل دووماهيا دیدارێ وەکو تێبینی و رێنمایی و پیشنیار بۆ جهێن شولەژێ هاتنە بلندکرن داکو ل بەرچاڤ وەربگرن و کار ل سەر بکەن).

ناڤبری دیارکر ژی کو پرسێن جینوسایدێ ل هەرێما کوردستانێ هێشتا نەبوویە پرسەکا نیشتمانی و گۆت: (لایەنێن سیاسیێن کوردستانێ، جڤاکێ نیڤدەولەتی دهاریکار نینن کو کۆمکوژی ل کوردستانێ ببیتە پرسەکا نەتەوی و نیشتمانی و وەکو جینوسایدا گەلێ کوردستانێ بهێتە ناساندن).

ئه‌ڤرۆنيوز:

وه‌زاره‌تا كاره‌بێ ل هه‌رێما كوردستانێ راگه‌هاند، ژبه‌ر وان گورانكاريێن دبوارێ به‌رهه‌مئينانا كاره‌بێ دا كرين، دێ به‌رهه‌مئينانا كاره‌بێ زێده‌ بيت.

دیار تاھر بابان، رێڤه‌به‌رێ گشتيێ برهه‌مئينانا كاره‌بێ ل وه‌زاره‌تا كاره‌بێ ل هه‌رێما كوردستانێ گۆت” ژبه‌ر گوهۆرينا به‌رهه‌مئينانا كاره‌بێ ژ گازوايلێ بۆ غازا سروشتى، كاره‌با زێده‌ بوويه‌”.

ناڤبرى زێده‌تر دداخۆيانيه‌كا رۆژنامه‌ڤانى دا گۆت” حوكمه‌تا هه‌رێمێ ل دوڤ گرێبه‌سته‌كێ ل گه‌ل كۆمپانيا (دانا غاز)، بريار دايه‌ به‌رهه‌مئينانا كاره‌بێ ل ويستگه‌هان دا ژ گازوايلێ بۆ غازا سروشتى بهێته‌ گوهۆرين، دچه‌ند رۆژێن بۆرى دا ژى پشكه‌ك ژ وى كارى هاتيه‌ كرن، ب ڤێ چه‌ندێ نێزيكى 300 ميگاواتێن كاره‌بێ يێن زێده‌ بووين”.

گۆت ژى” نوكه‌ به‌رهه‌مئينانا كاره‌بێ ل كوردستانێ يا گه‌هشتيه‌ سێ هزار ميگاواتێن كاره‌بێ وژبه‌ر دابينكرنا 60 مليۆن پێيێن سيجاركى ژ غازا سروشتى ژلايێ دانا غاز ڤه‌، نوكه‌ سێ يه‌كه‌يێن دى يێن به‌رهه‌مئينانا كاره‌بێ كه‌فتينه‌ كارى كو دبيته‌ 300 ميگاواتێن كاره‌بێ”.

دياركر”ئه‌و زێده‌بوونا 300 ميگاواتى دێ بيته‌ ئه‌گه‌رێ زێده‌بوونا پێدانا ده‌مژمێرێن كاره‌با نيشتمانى ودێ كونترۆلا ناڤه‌ندى يا كاره‌بێ وێ چه‌ندێ رێك ئێخيت، به‌لێ هه‌كه‌ خه‌لك هاريكار بيت دگه‌ل مه‌دا ول دووڤ پێدڤيێ كاره‌بێ بكاربينن، دێ شێين بۆ ده‌مه‌كێ زۆرتر دوه‌رزێ زڤستانێ دا كاره‌بێ دابين كه‌ين”.

ل دووڤ پلانا وه‌زاره‌تا كاره‌بێ، برياره‌ ل چه‌ند هه‌يڤێن داهاته‌ شيانێن به‌رهه‌مئينانا ماره‌بێ ژ سێ هزار ميگاواتان ببيته‌ 3 هزار و 500 ميگاوات.

رێڤه‌به‌رێ گشتى يێ به‌رهه‌مئينانا كاره‌بێ ئاماژه‌كر”ب چه‌ند قۆناغه‌كێن دى دێ به‌رهه‌مئينانا كاره‌بێ زێده‌تر بيت، ئه‌وا داناغاز بۆ گه‌هاندنا غازا سروشتى بۆ ويستگه‌هێن كاره‌بێ چار قۆناغه‌ وئه‌وا نوكه‌ هاتيه‌ كرن قۆناغا ئێكێ يه‌ وچه‌ند قۆناغێن دى ژى يێن ماين”.

دياركر” برياره‌ ل ده‌مه‌كێ نێزيك رێژه‌كا دى يا به‌رهه‌مئينانا كاره‌بێ زێده‌ ببيت، 10 يه‌كه‌يێن به‌رهه‌مئينانا كاره‌بێ  ژ نه‌بوونا سوته‌مه‌نيێ راوه‌ستياينه‌، هه‌كه‌ سوته‌مه‌نى هه‌بيت ئه‌وژى دێ هێنه‌ بكارخستن، ل قۆناغێن دى يێن كارێن داناغاز دا، دێ سوته‌مه‌نى بۆ وان ژى هێته‌ دابينكرن ودێ چنه‌ دناڤ تۆرا كاره‌با نيشتمانى دا”.