ئەڤرۆ

سەرۆكێ هەرێما كوردستانێ، نێچیرڤان بارزانی دلتەنگیا خوە ژ دەستكاریكرن و گوهۆڕینێن د مادەیێن 13 و 14 یێن پڕۆژەیێ قانوونا بودجەیا گشتی یا ئیراقێ دیاردكەت و دبێژیت: داخوازێ ژ هەموو ئالیەكی و ب تایبەتی ئالیێن هەڤپەیمانیا بڕێڤەبرنا دەولەتێ دكەین، پێگیری ڕێككەفتنان بن.
نێچیرڤان بارزانی، سەرۆكێ هەرێما كوردستانێ سەبارەت وان گوهۆڕینان پەیامەك بەلاڤكر و دبێژیت» ب دلتەنگیەكا مەزن ڤە ژ دەستكاری و گوهۆڕینێن د وان برگەیێن پڕۆژەێ قانوونا بودجەیا گشتی یا ئیراقێ دنێرین كو پەیوەندی ب مافێن دەستووری یێن هەرێما كوردستانێ ڤە هەی و ب ئێكجاری ڕەت دكەین».
سەرۆكێ هەرێمێ د پەیاما خوە دا گوت ژی» ئەو پێنگاڤە دروستكرنا ئاستەنگایە ل بەردەم پڕۆژەیێ قانوونا بودجەی كو هەموو وەلاتیێن ئیراقێ ب ئومێد ڤە چاڤەڕێنە بۆ دەمێ سێ سالێن داهاتی بهێتە پەسەندكرن».
هەروەسا گوت» پێگیری ب ڕێككەفتنا سیاسی یا هەڤپەیمانیا بڕێڤەبرنا دەولەتێ، بنەمایێ ئارامی و سەقامگیریا سیاسی یا ئیراقێ و پێنگاڤا دروستە بەر ب پاشەڕۆژەكا باشتر بۆ وەلاتی و هەموو پێكهاتەیان. بازدان ب سەر تێكگەهشتنێ و ڕێككەفتناندا و بزاڤكرن بۆ پێشێلكرنا مافێن دەستووری یێن هەرێما كوردستانێ، مامەلەكا تمام ناكۆكە ل گەل بەرپرسیارەتیا نیشتمانی دا و ژبلی نە ئومێدیێ و ئالۆزكرنا سەقامگیریا سیاسی یا وەلاتی، چ تشتەكێ دی نینە و زیانێ دگەهینیتە هەموو ئیراقێ».
د پەیاما سەرۆكێ هەرێما كوردستانێ هاتیە ژی» قۆناغێن بۆری و ئەزموونان سەلماندیە كو مامەلەكرن ب لۆژیكا هێزێ و زۆرینە و كەمینە و پێشێلكرنا ماف و شایستەیێن پێكهاتەیێن ئیراقێ، هیچ دەمەكی ئارامی و سەقامگیری بۆ وەلاتی نەئینایە و نائینیت، لەوما داخواز ژ هەموو ئالیەكی و ب تایبەتی ئالیێن هەڤپەیمانیا بڕێڤەبرنا دەولەتێ دكەین، پێگیری ڕێككەفتنان بن و ئەم هەموو د ئاستێ بەرپرسیارەتیێ دا ڕەفتارێ بكەین، هەروەسا پێدڤیە ئالیێن كوردستانی ژی ب ئێكڕێزی بەرگریێ ژ مافێن مە یێن دەستووری بكەن».
نێچیرڤان بارزانی دووپاتكر» هەرێما كوردستانێ وەكو بەردەوام ل سەر بنەمایێ دەستووری یا بەرهەڤە بۆ چارەسەركرنا هەموو كێشەیان و ئەزموونا چەند مەهێن بۆری یا پێكڤەكاركرنێ و تێكگەهشتنێ د ناڤبەرا هێز و ئالیێن ئیراقی دا و كاركرن ب ڕێككەفتنا پێكئینانا حوكمەتا فیدرالی، جهێ خوەشحالیا گەلێ ئیراقێ و دۆستێن وی بوو، لەوما پێدڤیە ئەو ئاراستەیە بهێتە پێشڤەبرن و ڕێك نەهێتە دان هندەك كەس ببنە ئەگەرێ پشت گوه هاڤێتنا ڕێككەفتنان و ئالۆزكرنا ڕەوشێ».

ئەڤرۆ

د سەدسالیا پەیمانا لۆزانێ دا ل باژێرێ لۆزان یێ سویسرا ب پشکداریا پتر ژ سەد سیاسەتمەدارێن کورد کۆنفرانسەک دهێتە گێران و د کۆنفرانسێ دا کورد نەرازیبوونا خوە ل هەمبەر پەیمانا لۆزانێ دیار دکەن و داخواز ژ هێزێن جیهانی و یێن کو لۆزان ئیمزا کری ژی دکەن، دووماهیێ ب وێ پەیمانێن بینن، چونکی پەیمانا لۆزانێ بۆ ئەگەرێ هندێ زۆرداریەکا گەلەک مەزن ل کوردان بهێتە کرن و هەروەسا رەوشا هەموو رۆژهەلاتا ناڤین ژی پشتی پەیمانیا لۆزانێ هەتا نها ئارام نەبوویە و ئالۆزی د بەردەوامن.
ئۆسمان بایدەمیر سیاسەتمەدار کورد ژی راگەهاند، پەیمانا لۆزانێ ئێکە ژ وان پەیمانێن کو ب ئاشکرا زۆرداری ل کوردان هاتە کرن و مافێن رەوا یێن گەلێ کوردستانێ هاتنە بنپێکرن، دڤێت یێن بەری سەد سالان ب رێیا پەیمانا لۆزانێ بوونە ئەگەرێ پارچەبوونا کوردستانێ و مافێن کوردان بنپێکرن، نها ب ئەرکێ خوە رابن و پشتەڤانیێ ل مافێن رەوا یێن گەلێ کورد بکەن، چونکی پەیمانا لۆزانێ و کاریگەریێن وێ شەرمەکا مەزنە بۆ هەموو جیهانێ، یێن بەحسێ دیموکراسیێ و مافێن مرۆڤی دکەن دڤێت ئەڤرۆکە ل هەمبەر زۆرداریا ل سەر گەلێ کورد بێدەنگ نەمینن، د سەدسالیا پەیمانا لۆزانێ دا کوردان دڤێت بگەهنە مافێن خوە، یێن ب رێیا پەیمانا لۆزانێ بوونە ئەگەرێ وێ زۆرداریا ل سەر گەلێ کورد، دڤێت ئەڤرۆکە داخوازا لێببۆریێ ل گەلێ کورد بکەن.

سەباح زوهێر:

كەساتیەكێ‌ ئاینێ‌ مەسیحیان ل كەنیسا ئاكرێ‌ بۆ روژناما ئەڤرۆ دیار كر، ل قەزا ئاكرێ‌ رۆژ بۆ رۆژێ‌ رێژا مەسیحیان كێم دبیت و قەستا هەلێر و دهۆك دكەن، نوكە ل قەزا ئاكرێ‌ ب گشتی 300 خێزان ئاكنجینە و 4 كەنیسە هەنە و پتری 10 كەنیسێن خرابووی هەنە و گۆت: ل قەزا ئاكرێ‌ قوتابخانێن پێدڤی ب زمانێ‌ سریانی نینن و ب تنێ‌ بەشێ‌ ئەدەبی یێ‌ هەی و بەشێ زانستی نینە، لەوا ئەڤە ئێك ژ ئەگەرێن سەرەكیە مەسیحی ل ئاكرێ‌ دا كێم بن و قەستا دەرڤە بكەن.

كەسایەتیێ‌ ئاینێ‌ مەسیجیان ئەندریوس میخائیل زەیا ل قەزا ئاكرێ‌ بۆ روژناما ئەڤرۆ ددەتە دیاركرن كو نها ب گشتی زێدەتر ژ 300 خێزانێن مەسیحیان ل ئاكرێ‌ و دەوروبەران هەنە و چوار كەنیسێن نووژەنكری هەنە بۆ ئەنجامدانا رێورەسمێن ئاینێ‌ مەسیحیان كو ژلایێ‌ رێكخراوێن فرەنسی هاتینە نووژەنكرن.
كەسایەتیێ‌ ئاینێ‌ مەسیحیان ل ئاكرێ‌ ئاماژە دا وێ‌ چەندێ‌، ل قەزا ئاكرێ‌ رێژا مەسیحیان یا كێمبووی و رۆژ ب رۆژ ئەڤ رێژە یا كێمتر دبیت و پرانیا وان قەستا پارێزگەها دهۆك و هەولێر دكەن. ل سەنتەرێ‌ قەزا ئاكرێ‌ نها 34 خێزان تێدا هەنە، د دەمەكێ‌ تنێ‌ ل سەنتەرێ‌ باژێری پتری 70 خێزانان ل سەنتەرێ‌ قەزا ئاكرێ‌ دا هەبوون، ئەڤە ژی ل بەر وێ‌ چەندێ‌ یە كو ل قەزا ئاكرێ‌ قوتابخانێن پێدڤی ب زمانێ‌ سریانی نینن و ب تنێ‌ بەشێ‌ ئەدەبی یێ‌ هەی و بەشێ زانستی نینە، لەوا ئەڤە ئێك ژ ئەگەرێن سەرەكیە مەسیحی ل ئاكرێ‌ دا كێم بن و قەستا دەرڤە بكەن.
گۆت ژی: ل ئاكرێ‌ پتری 10 كەنیسێن خراب بووی هەنە كو ب تنێ‌ بەرێ‌ بنیاتی ماینە و هەر چەندە چ پلانەك نینە بۆ نووژەنكرنا وان، لێ‌ ئەم داخواز دكەین كەنیسە بهێنە نووژەنكرن، چ ژلایێ‌ رێكخراوا بیت یان حوكمەتێ‌ تایبەت ژی، مە نها چوار كەنیسێن دروست هەنە، لێ‌ ئەو ژی پێدڤی ب نووژەنكرنێ‌ نە، هەروەسا مە چو داهاتەكێ‌ تایبەت نینە و راستەخۆ ژلایێ‌ كەنیسا ناڤەندی دهێنە سەرپەرشتی كرن كو ل بەغدایە، لێ‌ كێماسیێن مە د زۆرن، ب تایبەت بابەتێ‌ خواندنێ‌ و نووژەنكرنا كەنیسان ل قەزا ئاكرێ‌.

سالار محەمەد دۆسكی:

ل ژێر دورشمێ‌ (ژینگەها مە مالا مەیە) ب پشكداری یا جەماوەرەكێ‌ زوور ژ خەلكێ‌ پارێزگەها دهۆكێ‌، رێڤەبەری یا گشتی یا رەوشەنبیری و هونەری و سەرۆكاتیا باژێرڤانیا دهۆكێ‌، ب پشتەڤانی یا (د.عەلی تەتەر) پارێزگەرێ‌ دهۆكێ‌، دوهی 27/5/2023ێ‌ ل پاركا نەوروز و ب هەلكەفتا رۆژا پارێزگەهبوونا دهۆكێ‌، نەهەمین كەرنەڤالا (54) سالیا پارێزگەهبوونا دهۆكێ‌ ب پشكداری و نیشادانا كارو خزمەت و چالاكیێن پتر ژ 20 فەرمانگەهێن میری ل پارێزگەهێ‌ دەست پێكر و لایەنەكێ‌ كەرنەڤالێ بۆ گولخانە و هەڤالێن ژینگەهێ‌ تەرخانكر، و (15) كەساتیێن دوارێن جودا دا خزمەتكری ل سەر ئاستێ‌ پارێزگەهێ‌ هاتنە خەلاتكرن.
پەیڤدارێ‌ رێڤەبەری یا گشتی یا رەوشەنبیری و هونەری ل دهۆكێ‌ حەسەن فەتاح بۆ ئەڤرۆ گۆت: بگرنگی مەزانی روویێ‌ گەشتیاری و شارستانیێ‌ دهۆكێ‌ نیشا مێهڤانان بدەین، كەلتور و جوانی و ئارامی یا دهۆكێ‌ ژی ب رێكا ڤی كەرنەڤالی هاتە نیشادان ب هەر دو رێكان سەرەدانێن گەشتیاران و رومالا میدیایی یا نافخوە و بیانی ژی دهێتە نیشادان، و ئەف كەرنەڤالە ب پشكداری یا سترانبێژان (رێناس زێی، تەحسین خدر فەقیر، كانی سەفەر، شرینا خانی، گیورگیس لیوی) دگەل تیپا روباد یا موزیكێ‌ و گێرانا ئاهەنگا هونەری یا كەرنەڤالێ‌ هاتە سازكرن.
ئەمیر عەلی، رێڤەبەرێ‌ گشتیێ‌ رەوشەنبیری و هونەری ل پارێزگەها دهۆكێ‌ پەیڤا كەرنەڤالێ‌ خواند و لدەسپێكێ‌ پیرۆزباهی ل گشت خەلكێ‌ پارێزگەهێ‌ و ئامادەبوویان كر و گۆت: ئەم دخازین ب رێكا ڤی كەرنەڤالێ‌ هەمی جوانیێن دهۆكێ‌ و هێمایێن وێ‌ یێن شارستانی بەرچاف بكەین، هێژایان دروشمێ‌ ئەف سالە بۆ كەرنەڤالێ‌ هاتیە دەست نیشانكرن، بناڤێ‌ (ژینگەها مە مالا مەیە) وەك هوون دزانن سالانە فوكسامە ل سەر مژارەكێ‌ یە بۆ ئەف سالە مە ژینگەه هەلبژارت ب وێ‌ مەرەمێ‌ زێدەتر هشیاری یا پاراستنا ژینگەهێ‌ بەلاف بكەین دناڤا خەلكێ‌ خوەیێ‌ خوشتڤی دا.
رێڤەبەرێ‌ گشتیێ‌ رەوشەنبیری و هونەری ل پارێزگەهێ‌ ئەو ژی گۆت: ژ سالا 2013ێ‌ وەرە كەرنەڤال دهێتەگێران بتنێ‌ هەر دو سالێن پەژیكا كورنا هەی نەهاتیە گێران، بڤێ‌ هەلكەفتێ‌ زور سوپاسی یا جەنابێ‌ پارێزگەرێ‌ دهۆكێ‌ (د.عەلی تەتەر) دكەین وەك پشتەڤانێ‌ ڤێ‌ كەرنەڤالێ‌، سوپاس بۆ هەموو ئالیێن ل گەل مە دپشكدار وەك فەرمانگەه، سوپاس بۆ هێزێن ئێمناهیێ‌ و هەر كەسەكێ‌ كار بۆ سەركەفتنا ڤێ‌ كەرناڤێ‌ كری.
رێڤەبەرێ‌ گشتیێ‌ رەوشەنبیری ل پارێزگەها دهۆك ئەو ژی ئاشكراكر كو وەك وەزارەتا رەوشەنبیری ل حوكمەتا هەرێما كوردستانێ‌ كار ل سەر سێ‌ هێلێن گشتی دكەن و ئەف جورە كەرنەڤال و فیستەڤال و كورو بزاڤێن ئەدەبی و رەو شەنبیری و كەلتووری و هونەری، گەشەپێدان و پاراستنا كەلتوور و فلكلورێ‌ مەیێ‌ كوردستانێ‌ ژ ستران و چیرۆك و سەرهاتیا و هەتا دگەهیتە كارسازیێ‌ كو دناڤا موزەخانا دهۆكێ‌ یا فلكلوری دا دهێتە پاراستن، گەشپێدانا مرۆڤ و مرۆڤاسازیێ‌ كو ئەم كار بۆ بەلاڤەكرنا رەوشەنبری یا گشتی دناف جڤاكی دا دكەین و ب تایبەت تەخا گەنجان كو مە نفشەكێ‌ هشیار وئاڤا و پێگەهشتی هەبیت، كەرنەڤال یێ‌ هەمی خەلكێ‌ پارێزگەهێ‌ یە ب قەزا و ناحیە و كومەلگە و گوند ڤە و هەر هەمیان بەهرا خوە تێدا هەیە و پلانا مە یا رێڤەبەریا گشتی ئەوە بۆ سالێن بهێت پتر گرنگیێ‌ ب قەزا و دەردورێن سەنتەرێ‌ پارێزگەهێ‌ بدەین و زێدەتر خزمەتا گەل وەلاتێ‌ خوە بكەین.
د. عەلی تەتەر، پارێزگەرێ‌ دهۆكێ‌ ب ڤێ‌ هەلكەفتێ‌ دناڤا كەرنەڤالا دهۆكێ‌ دا، پەیڤەك پێشكێشكر، گۆت: دهۆك نموونەكا جوانا ئارامی و تەناهی یە ل سەر هەمی پارێزگەهێن عیراقێ‌ و كوردستانێ‌ و سوپاسدارێ‌ خەلكێ‌ پارێزگەها دهۆكێ‌ ینە ئەف روویێ‌ جوان و مەدەنیەتێ‌ نیشا هەموو جیهانێ‌ دەت و دەرگەهێن مالێن خوە ڤەكرینە بۆ خەلكێ‌ لێ قەومای و دەرگەهێ‌ پارێزگەهێ‌ بۆ هەمی خویشك و برایێن مە دڤەكرینە و باشترین نموونا پێكڤە ژیانێ‌ یە ل رۆژهەلاتا ناڤین و وشانازیێ‌ پێ‌ دبەین و حوكمەتا هەرێما كوردستانێ‌ لدووڤ شیانێن خوە حوكمەتا كوردستانێ‌ كێمتر خەمی نەكریە بۆ خزمەتكرنا ڤێ‌ پارێزگەهێ‌.
د.عەلی تەتەر گۆتژی:ل سێ‌ سالێن دەربازبووی كابینا نەهێ‌ یا حوكمەتێ‌ و كەسایەتیا سەرۆكێ‌ حوكمەتێ‌ رێزدار (مسرور بارزانی) گرنگیەكا باش دایە پارێزگەها دهۆك، دەه سالێن بوری گەلەك گرانی كەفتیە سەر خەلكێ‌ ڤێ‌ پارێزگەهێ‌ شەرێ‌ داعش و بورینا بودجا خەلكێ‌ كوردستانێ‌ ژلایێ‌ عیراقێ‌ ڤە و هاتنا هژمارەكا مەزن یا ئاواران بۆ پارێزگەهێ‌، لێ‌ خوش بەختانە ئەڤە سێ‌ سالە كاروانێ‌ ئاڤەدانیێ‌ دەست ل ڤێرە پێكریە و (685) پرۆژێن ئاڤەدانیێن مەزن و بچووك وەك خزمەت گوزاری بۆ خەلكێ‌ دهۆكێ‌ هاتینە پێشكێشكرن و پرۆژێن سالێن 2020 و 2021 ب رێژا 98% ب دووماهی هاتینە و كەفتینە خزمەتا وەلاتیان دا، ل سالا 2022 هەموو پرۆژە بەرێ‌ بنیاتی بۆ هاتیەكرن و 20% هاتینە بجهئینان و كومەكا پرۆژێن ستراتیجی كو پێشتر ب ئەگەرێ‌ نەبوونا سیولێ‌ و بودجێ‌ هاتبوونە راوستاندن ئەو ژی دێ‌ دەست ب كاربن و خوش بەختانە كاروانێ‌ ئاڤەدانیێ‌ بێ‌ جێوازی دێ‌ ل هەمی قەزا و ناحیا و گوندان یێ‌ بەردەوام بیت و ئەگەر كاودانێن مە باشتر لێ هاتن دێ‌ گەلەك داخازێن خەلكێ‌ مە هێنە بجهئینان.
د.عەلی تەتەر گۆتژی: رەنگە خەلكی مە گازندە و تێبینی هەبن لێ‌ دڤێت وەك حوكمەت سینگێ‌ مەیێ‌ بەرفرەه بیت و گوهداری یا مللەتێ‌ خوە بكەین و چەوا هەوە گازندە هەنە و مە پێخوشە خزمەتا خەلكێ‌ خوە بكەین و هەموو حوكمەتەكێ‌ دڤێت خزمەتا خەلكێ‌ خوە بكەت چونكە ئەم ژ هەوەینە و ژلایێ‌ هەوە ڤە هاتینە هەلبژارتن.
د.عەلی تەتەر گۆتژی: لدەف مە پێكڤە ژیان بەری هەر تشتەكی و دڤێت ببیتە نموونەكا زندی و ئەم هەمی خەلكێ‌ كوردستانێ‌ شانازیێ‌ پێ‌ دبەین ئەو ژی پێكڤە ژیانا ئول و نەتەوە و ئاینانە و سیمایێن جوانێن مەدەنیەتێ‌ ل پارێزگەها دهۆك دهێنە پەیروكرن.
د. عەلی تەتەر گۆت: دبیاڤێ‌ چاندنێ‌ دا ل سەر ئاستێ‌ عیراقێ‌ و كوردستانێ‌ پارێزگەها دهۆك یا پێشكەفتنێ‌ بخوە ڤە دبیت و گەلەك پرۆژێن باش دهێنە ئەنجامدان و دهێنە پێش و بیاڤێن گەشتیاری دا داخازێ‌ ژ وبەرهێنەر و خەلكێ‌ خوە دكەین كو هاریكار و پشتەڤان بین و وەلاتێ‌ خوە ئاڤەدان و جوان بكەین.
پارێزگەرێ‌ دهۆكێ‌ زێدەتر گۆت: هەر وەلاتەكێ‌ جیهانێ‌ خەلكێ‌ وی وەلاتی وەلاتێ‌ خوە پێش ئێخستی یە و دڤێت خەلكێ‌ مە هەمی كار بكەن بۆ ئاڤەدانكرنا وەلاتێ‌ مە و دڤێت ب شەڤ و رۆژ كار بكەین كا هەر ئێك ژ مە چ كریە بۆ وەلاتێ‌ خوە و دڤێت تەوازن دناڤبەرا ئەرك و مافێن مە دا هەبیت و ئەڤە دێ‌ بیتە ئەگەرێ‌ پێشكەفتنا وەلاتێ‌ مە و دەست خوەشێ‌ ل ئەوان كەسان دكەین ئەوێن وەلاتێ‌ مە و پارێزگەها مە پێش ئێخستی.
هەڤدەم ل دووڤ ئامارێن كارگێریا پارێزگەها دهۆكێ‌ بەلاڤەكرین، ل بەری سەرهلدانێ‌ پارێزگەها دهۆك ژ (4) قەزا و (12) ناحیە و (291) گوندان پێك دهات و نوكە بووینە (8) قەزا و (24) ناحیە و (914) گوندان پێك دهێت، بەری سەرهلدانێ‌ (293) هزار و (304) كەس ئاكنجیێن پارێزگەهێ‌ بوون، نوكە (1648612) پێك دهێت، پێشتر (3) نەخوشخانە هەبوون نوكە (15)ە، پێشتر (43) بنگەهێن ساخلەمیێ‌ نوكە (171)، پێشتر چ زانكۆ نەبوون نوكە ل پارێزگەهێ‌ (7) زانكو هەنە، پەیمانگەه پێشتر (2) نوكە (24) پەیمانگە، پێشتر (212) قوتابخانە، نوكە (هزار و 727) قوتابخانە، پێشتر (6) باغچێن زارۆكان هەبوون، نوكە (79) باغچە هەنە، پێشتر (6621) مامۆستا هەبوون، نوكە (29887) مامۆستا هەنە، كەرتێ‌ كارەبێ‌ بەری سەرهلدانێ‌ (72652) پشكدار هەبوون، نوكە (378338) پشكدار هەنە، وێسنگەهێن گهوركێن كارەبێ‌ (132) كەڤی پێشتر چنە بوون، نوكە(27) وێستگەهێن گوهورێن كارەبێ‌ پێشتر چنە و نوكە (44) و ێستگەهێن بەرهەمیائینان كارەبێ‌ پێشتر چنە و نوكە(3) كوی بەرهەمێ‌ كارەبێ‌ پێشتر چنە و نوكە(1179)، كەرتێ‌ رێك و پرا چێكرنا رێكێن ئێك دو سایدی پێشتر نەبوون، نوكە (4500)كم، سیخبێریكرنا، چێكرنا رێكێن گشتی پێشتر چنە و نوكە(45500) چێكرنا پرێن نوی پێشتر نەبوون و نوكە(2،5) كمسەخبێریكرنا رێكێن كەڤن پێشتر نەبوون، نوكە (2) كم، چێكرنا تونێلان پێشتر نەبوون، نوكە (6،3،)كم، كەرتێ‌ ئاڤێ‌ رێژا بەرهەم ئینانا ئاڤا ڤەخوارنێ‌ پێشتر (90030000)م 3 سالی، نوكە (241550000)م3 سالی، چێكرنا رێكێن نافخویی و سەرەكی پێشتر چنە و نوكە (1024)كم، چێكرنا پارك و باغچێن كەسكاتی پێشتر چنە و نوكە (2409400)م2.
د.حەمید باڤی، ئەندامێ‌ خولا بەرێ‌ یا پەرلەمانێ‌ عیراقێ‌، بڤێ‌ هەلكەفتێ‌ بۆ رۆژناما ئەڤرۆ گۆت: پارێزگەهكرنا دهۆكێ‌ یا دوو سەر و دوومەرەم بوو، كوردان وەك دەتكەفتەك بۆ خوە هژمارت و حوكمەتا عیراقێ‌ ب سەر ڤە سەر ڤە هوسا نیشادا و بنڤە بنڤە حوكمەتا عیراقێ‌ دڤیا دهۆكێ‌، زاخۆ، ئامێدیێ‌، بكەتە پارێزگەه و شنگال و زمار و ئاكرێ‌ و دەشتەتا مویسل ب هەمی قەزا ڤە ل گەل مویسل بن و ل بن دەست هەلاتا حوكمەتا عیراقێ‌ بن وب ڤێ‌ پێنگاڤێ‌ هژمارا كوردان ل مویسل بوو كەمینە و پێشتر زورینە بوو، گەلەك باش بوو ئەڤە پتر ژ 50 سالە پارێزگەه بوونا دهۆكێ‌ دەربازدكەت هندەك خزمەتێن سەرەكی هاتبانەكرن وەك دروستكرنا فرۆكخانێ‌، سكرێن ئاڤێ‌ و قوتابخانە و نەخوشخانە و زانكۆ و تونێلا و پرا و زێدەباری گەشەكرنا پرۆژێن چاندنێ‌ و گەشت و گوزاری و پیشەسازی و ئاڤاكرنا كارخانێن جودا و گرنگیدان ب كەرتێ‌ پەروەردێ‌ و زانستی، ڤەدیتنا دەلیڤێن كاری بۆ گەنجان، گرنگە رێژەكا داهاتی بۆ گەشەكرنا دەڤەرێ‌ بهێتە تەرخانكرن.

ئەڤرۆ

دوهی دووشەمبی 22/5/2023 مەسرور بارزانی، سەرۆكێ حوكمەتا هەرێما كوردستانێ، سەرەدانا قەزا ئاكرێ كر و ل گەل بەرپرسێن ئیداری ل سنوورێ هەردو قەزایێن ئاكرێ و بەردەرەش كۆمبوو و باشتركرنا ڕەوشا خزمەتگوزاریێن دەڤەرێ ل گەل باسكر، پاشی ل گەل هەژمارەكا بەرچاڤ ژ كەسایەتی و خەلكێ دەڤەرا ئاكرێ و بەردەرەش كۆمبوو و پەیڤەكا گرنگ پێشكێشكر. ئەڤە ژی دەقێ وێ یە:
خوە گەلەك ب بەختەوەر دزانم كو ئەو دەلیڤەیە هاتە پێش تاكو بهێم و دخزمەتا هەوە دا بم. من پێخوەشبوو زووتر بهێین، هاتنا مە هندەك درەنگ بوو بۆ سەرەدانا ڤێرێ هەرچەندە بەری نوكە ئەز هاتبووم، بەلێ من پێخوەشبوو بهێین هندەك دەستكەفتێن حوكمەتێ ل ڤێرێ ل گەل هەوە باس بكەین، نەهێین تنێ سۆزا بدەین. بهێین هەكە ئەو پرۆژەیێن هاتینە ئەنجامدان، بۆ هەوە بێژین ئەڤ پرۆژە هاتنە ئەنجامدان، ئەو پرۆژەیێن دی ژی كو د بەردەستن، ئیشەلا ل داهاتی بهێنە ڤەكرن.
بەری كو بهێمە سەر داخواز و پرۆژەیێن دەڤەرا ئاكرێ و بەردەرەش، چەند بابەتێن گشتی هەنە دخوازم ئاماژێ پێ بدەم، ئەوژی پەیوەندیا حوكمەتا هەرێما كوردستانێ ل گەل حوكمەتا فیدرالی یا بەغدا كا ئەم گەهشتینە كیرێ؟ و ڕەوشا ناڤخوەیا هەرێمێ. ب كورتی هندەك خال یێن هەین دخوازم ئاماژێ پێ بدەم.
ل گەل حوكمەتا ئیراقێ، مە گەلەك بزاڤكرن بگەهینە ڕێككەفتنەكێ ل گەل وێ حوكمەتا نوو و بەرێز سوودانی سەرۆك وەزیران، ل سەر بابەتێ پەترۆلێ و بودجەی و ئەو بابەتێن كو كێشە ل سەر هەین د ناڤبەرا بەغدا و هەرێما كوردستانێ دا. ئەو تشتێن ل سەر هەرێمێ، چ پێدڤی بوو مە كریە و هەر ئەركەكێ كەفتبیتە سەر هەرێما كوردستانێ و خەلكێ هەرێمێ و حوكمەتا هەرێمێ، مە ب زێدەیی ڤە بجهئینایە، چاڤەڕێنە حوكمەتا فیدرالی ژی پێگیریێ ب سۆزێن خوە بكەت و ئەو ڕێككەفتنا مە ل گەل گرێدای، ب دروستی بهێتە بجهئینان كو ب پێشبینیا مە نەكو تنێ خزمەتا هەرێما كوردستانێ دكەت، بەلكو دبیتە دەرگەهێ خێرێ بۆ هەموو ئیراقێ ژی. ئەم چاڤەڕێنە و بودجەیا حوكمەتا ئیراقێ ژی بهێتە پەسەندكرن كو ئەوژی دەرگەهەكێ دی یێ خێرێ ڤەدكەت ژ ڕوویێ ئابۆری ڤە. هەرچەندە د ڤی دەمی دا گەلەك فشارا ئابۆری ل سەر هەرێما كوردستانێ هەبوو. هوون دزانن ئەڤە نێزیكی دوو مەهانە پەترۆلا هەرێما كوردستانێ نا هنێرین، سەرەرای وێ چەندێ ژی مە نەهێلایە پرۆژە ل هەرێما كوردستانێ ب ڕاوەستن، ڕاستە مووچێ فەرمانبەرێن حوكمەتێ ژی یێن گیروبووین، بەلێ ئەوا مە شیای بكەین، مە ئەنجامدایە و مووچێن وان داینە، ئەوا هەی ژی پێگیریە ل سەر حوكمەتێ و ئیشەلا مووچێ خەلكێ هەرێما كوردستانێ و فەرمانبەرێن حوكمەتێ بدەین. بەلێ چاڤێ مە ل وێ چەندێ یە كو حوكمەتا ئیراقێ بێی جوداهی، ئەو پێگیریێن د كەڤنە سەر حوكمەتا فیدرالی ل بەرامبەر ماف و شایستەیێن دارایی یێن هەرێما كوردستانێ، بجه بینیت.
سەبارەت ڕەوشا ناڤخوەیا هەرێما كوردستانێ، هەروەكو هەوە دیتی بەری چەند ڕۆژان، جەنابێ سەرۆكی ل بارزان، ب هەلكەفتا یادگەها بارزانیێ نەمر كو ل بارزان هاتیە كرن، بانگەوازیەك ئاراستەی هەموو خەلكێ هەرێما كوردستانێ كر بۆ وێ چەندێ بەرپەرەكێ نوو ڤەكەن، بۆ خاترا ئاتشبوونا نیشتمانی و بەرژەوەندیا گشتی یا خەلكێ كوردستانێ، كێشە و ئاریشان بدەنە ئالیەكی و هەموو پێكڤە بزاڤێ بكەن خزمەتا خەلكێ كوردستانێ بكەن. هیڤیدارم هەموو ئالیەك ڤێ بانگەوازیێ وەكو خوە وەربگرن و بهێنە پێش و خزمەتا خەلكێ كوردستانێ و خزمەتكرنا خەلكێ كوردستانێ و بەرژەوەندیا وەلات و ئاخا مە بێخنە پێش بەرژەوەندیا حزبی یان یا كەسی یا بەرتەنگ. ئەوا ل سەر حوكمەتا هەرێما كوردستانێ، مە بجهئینایە و پێنگاڤێن باش مە هاڤێتینە، هوون دزانن بەری دەمەكی هندەك كێشە و ئاریشە د ناڤ كابینەیا حوكمەتێ دا هەبوون، هندەك وەزیر و ئەندامێن كابینەیا حوكمەتێ ژ برایێن ئێكەتیێ پشكدار نەبوون و دەمەكی نەداهتنە كۆمبوونان، بەلێ پشتی وێ دەستپێشخەریێ و هندەك كۆمبوونێن مە گەل وان كرین، ل حەفتیا بۆری كۆمبوونا جڤاتا وەزیران ب بەرهەڤبوونا هەموو وەزیران و جێگرێ سەرۆك وەزیران ژی كۆمبوون هاتە گرێدان و هیڤیدارین ئەڤ كۆمبوونە د بەردەوام بن بۆ وێ چەندێ ئەم زێدەتر سەرنجێ بێخینە سەر خزمەتكرنا خەلكێ خوە، هەكە كێشەیێن حزبی و سیاسی ژی هەین، ئەو كێشە ل سەر ئاستێ حزبی و د ناڤبەرا حزبان دا بهێنە چارەسەركرن، بەلێ حوكمەت وەكو حوكمەتەكا خزمەتگوزار، نەكەڤیتە دناڤ ململانێیا حزبیانە.
ئەڤرۆ ژی هەوە دیت كو پەرلەمانی بڕیار دا كو هەلبژارتن بهێنە ئەنجامدان ب ڕێكا كاراركرنا جڤاتا كۆمسیۆنا بلند یا هەلبژارتنان. ئەز دەستخوەشیێ ل ئەندامێن پەرلەمانی دكەم بۆ وەرگرتنا ڤێ بڕیارا گرنگ، چونكە ب ڕاستی شەرعیەتا هەرێما كوردستانێ ژ ئالیێ دۆستێن ناڤخوە و دەرڤە دكەڤیتە ژێر پرسیارێ كو ئایا خەلكێ كوردستانێ باوەری ب دیموكراسیەتێ و پرۆسەیا هەلبژارتنان هەیە یان نە؟ هەكە ئاریشە ژی هەبن ئەو ئاریشە دێ هێنە چارەسەركرن، بەلێ نابیت هیچ تشتەك ڕێگربیت كو هەلبژارتن نەهێنە كرن، ژ بەر وێ چەندێ ئەو بڕیارا هاتیە دەركرن، پشتڕاستكرنەكە بۆ وێ چەندێ كو خەلكێ كوردستانێ باوەری ب پرۆسەیا دیموكراسی و هەلبژارتنان هەیە و هیڤیدارم د دەمێ خوە دا ژی ل دووماهیا ئەڤ سالە ئەو هەلبژارتنە بهێنە ئەنجامدان.
سەبارەت ڕەوشا هەردوو قەزایێن ئاكرێ و بەردەرەش، خوەشحال بووم كو من گوهداریا هندەك هەژمار و داتا كری، بەری نوكە ژی گۆتیە من كا چەند پرۆژە ل ڤێرێ هاتینە ئەنجامدان، جهێ دەستخوەشیێ یە. دزانم خەلكێ ڤێ دەڤەرێ هەژی وێ چەندێ نە كو خزمەتەكا گەلەك زێدەتر بۆ بهێتە كرن، ئەم هەموو دیدەڤانین ل سەر بەرگریكرنێ ژ شەرعیەتێ و د شەڕێ تیرۆرێ دا چەند خەلكێ ڤێ دەڤەرێ شەهید بوون، بەرگریكرنا خەلكی ژ ئاخا كوردستانێ ئەركێ مە هەموویانە، بەلێ ڕۆلێ ڤێ دەڤەرێ د بەرگریكرنێ دا ژ كوردستانێ، ل هەموو قەزا و ناحیە و پارێزگەهێن كوردستانێ جهێ تەقدیرێ یە و سەرێ ڕێزێ بۆ بنەمالێن سەربلندێن شەهیدان دچەمینن و دەستخوەشیێ ل پێشمەرگێن قەهرەمان و خەلكێ قەهرەمانێ ڤێ دەڤەرێ ژی دكەین.
مافێ هەوەیە هەرچەند خزمەتا هەوە بهێتە كرن، بەلێ دخزام ب ڕاشكاوی باسێ وێ چەندێ بكەم كو پشكەك ژ وان كێشەیێن كو هەتا نوكە ب پێدڤی خزمەت بۆ نەهاتیە كرن، نەبوونا شیانان بوو، مە ئەو شیان وەكو پێدڤی نەبوون، دبیت بێ شانس ژی بووین، دەمێ مە كابینە وەرگرتی مخابن نەخوەشیا كۆرۆنا هەموو كوردستان و هەموو جیهان ڤەگرتبوو. ژ ئالیەكێ دی ڤە بهایێ پەترۆلێ گەلەك داكەفتبوو و لڤینا بازرگانی ل كوردستانێ نێزیكی نەمانێ بوو، حوكمەتا فیدرالی ژی بودجەیا هەرێما بڕی كو هێشتا ئەڤ پرسە چارەسەر نەبوویە. ڤان بابەتێن ئابۆری فشارەكا مەزن ئێخستە سەر مە، وەكر ئەم نەشێین ب وی شێوەیێ پێدڤی خزمەتا كوردستانێ ب شێوەیەكێ گشتی بكەین. هەرچەندە ئەڤ دەڤەرە بەری نوكە ژی مخابن، خزمەتگوزاریەكا دادپەروەرانە ب شێوەیەكێ ڕێژەیی ل سەر ئاستێ كوردستانێ بۆ نەهاتە كرن، گەلەك جاران گرنگی ب دەڤەرەكا دی هاتیە دان، بەلێ ئەڤ دەڤەرە وەكو پێدڤی گرنگی پێ نەهاتیە دان، مە بزاڤكر ب وان شیانێن هەین ژی چەندەكێ قەرەبوویا وان خزمەتگوزاریان بكەین كو بۆ ڤێ دەڤەرێ نەهاتینە ئەنجامدان، لەوما ئەز ل گەل پارێزگاری و بەرپرسێن حوكمەتێ گەلەك چووینە دناڤ بابەتی دا تاكو بزانین چ پێدڤیە بۆ خەلكێ ڤێ دەڤەرێ بهێتە كرن، ئەو پرۆژەیێن ستراتیژی و گرنگ كو ل سەر داخوازیا خەلكێ دەڤەرێ ب خوە بوو، بەرێخودانەكێ لێ بكەین و بزانین دێ چ ب مە هێتە كرن دێ بۆ بجهئینن.
یێ دلخوەشم كو ل دوو سێ سالێن بۆری خزمەتەكا بەرچاڤ هاتیە كرن، هێشتا ل ئاستێ حەزا مە نینە و ل ئاستێ خزمەتكرنا هەوە ژی دا نینە، بەلێ هەر ئەو چەندە د شیانێن مە دابوو بكەین، هەر دەمەكی شیانێن زێدەتر د دەستێ مە دابن، پشتڕاست بن ئەم گرنگیا زێدەتر ب هەوە و ڤێ دەڤەرێ ب شێوەیەكێ گشتی ددەین.
ناخوازم بچمە سەر هندەك بابەتێن دیرۆكی یێن ڤێ دەڤەرێ كو چەند یا كەڤنە و ژ ڕوویێ دیرۆكی ڤە جهێ گرنگیا ناڤخوە و دەرڤەی كوردستانێ ژی یە، بەلێ دخوازم باسێ ڕەوشا نوكە یا هەردوو قەزایان بكەم كو خەلكێ مە ژ ڕوویێ هەژمارا ئاكنجیێن هەردوو قەزایان گەلەك یێن زێدەبووین، پێدڤیێن وان ژ گەلەك ڕوویان ڤە زێدەبووینە، ئێك ژ وان هۆكارێن كو ڕاستیا وی هندەك ئەز گیروكریم، ئەوبوو كو من حەز دكر ئەو پرۆژەیێ ئاڤێ یێ بۆ ئاكرێ دهێتە دروستكرن، تمام ببیت پاشێ بهێین، بەلێ مخابن دیارە هەتا نوكە ب دووماهی نەهاتیە، ئەوژی ئەو كۆمپانیا كو گرێبەست ل گەل حوكمەتێ هەی، نەشیایە پێگیریێن خوە بجهبینیت، لەوما مە دووماهی ئاگەهداری دایە كۆمپانیێ كو هەكە ئەو پرۆژەیێ ئاڤێ نەهێتە بجهئینان، دێ هندەك بڕیارێن دی وەرگرین. ل ڤێرێ هندەك بابەتێن دی یێن هەین بەری بچمە دناڤ پرۆژەیان دا، دخوازم ب شێوەیەكێ گشتی باس بكەم، ئەو دەڤەرە وەكو هەموو دەڤەرەكا دی یا كوردستانێ، جهێ پێكڤەژیانا ئایینی و نەتەوەیی یە، ل ڤێ دەڤەرێ ژی خەلكێ باوەردار چ ب ئایینێ ئیسلامی، یان ئایینێ مەسیحی یان ئێزدی، پێكڤەژیانا ئاشتیانە هەیە د ناڤ مللەتی دا، جهێ تەقدیر و پێزانێنێ یە، دزانم هندەك كێشەیێن زەڤی و گوندان یێن هەین كو كێشەیێن قانوونی نە، حەز ناكەم وەسا بهێتە هەژمارتن كو حوكمەت پشتا ئایین و مەزهەبەكی و نەتەوەیەكی دگریت دژی نەتەوەیەكێ دی، بۆمە پێڤەرێ حوكمڕانیا دادپەروەریە، دادپەروەری چیە ئەم پشتا دادپەروەریێ دگرین، كی یێ مافدارە ئەم پشتا مافداری دگرین، ژ بەر وێ چەندێ حەز دكەم پشتڕاستیێ بدەمە هەموو خوشك و برایێن مە چ مەسیحی بن چ موسلمان بن، هەر كەسەك غەدر لێ هاتبیتە كرن و ئەردێ وی ب نەحەقی هاتبیتە داگیركرن، ب ڕێكا قانوونێ ئەو ئەردە بۆ خودانێ وی و خودانێ حەقی دێ زڤریت، گرنگ ئەوە كو پێدڤیە ئەو پێكڤەژیانا ل كوردستانێ هەی، زێدەتر گرنگیێ پێ بدەین، تشتەكە ژی بۆمە بوویە جهێ شانازیێ ل هەموو جیهانێ، دەمەكی باسێ كوردستانێ دكەن، باسێ پێكڤەژیانا ئایین و نەتەوەیان دكەن.
بابەتەكێ دی كو پێدڤیە ل ڤێ دەڤەرێ گرنگی پێ بهێتە دان، بابەتێ گەشتوگوزارە، چیایێن جوان و دۆلێن گەلەك جوان ل ڤێ دەڤەرێ هەنە، بەلێ مخابن مە نەشیایە مفای ژ گەلەك دەلیڤەیان وەربگرین، هەروەكو من گوتی ڕەنگە پشكەك ژ نەبوونا شیانان بیت، بەلێ پشكەك ژی ژ بەر هەبوونا هندەك گرۆپان ب تایبەتی پەكەكێ ل وان چیایان كو ڕێگربوون ل گەهاندنا خزمەتگوزاریان بۆ هندەك گوندان یا ڤەگەراندنا خەلكێ مە بۆ سەر گوند و ئەردێ خوە و گرنگیدان ب وان دەڤەران بۆ ئالیێ خزمەتگوزاری. داخوازیا مە ئەوە ڕێز ل قانوونێ و دەستهەلاتا شەرعی ل هەرێما كوردستانێ بهێتە گرتن، دەست ژ ڕێگریێ بەردەن، دەست تەعداكرنێ ل خەلكێ مە بەردەن، ڕێكێ بدەن حوكمەت خزمەتگوزاریان بگەهینیتە هەموو جهەكی، ئەڤ ڕێك و بەرنامەیێ هەی وەكو حوكمەت دخوازیت بهیچتە بجهئینان، چونكە بێگومان مەبەستا مە زێدەتر خزمەتا خەلكێ خوە بكەین بێی جوداهی ل هەر جهەكێ بیت.

ئەڤرۆ

جێگرێ سەرۆكا پەرلەمانێ كوردستانێ، ل دۆر كۆمبوونا دوهی یا پەرلەمانێ كوردستانێ ڕۆهنكرنەك بۆ دەزگەهێن دەستووری یێن هەرێما كوردستانێ و ڕایا گشتی بەلاڤكر. و ئەڤە دەقێ وێ یە:
ل دۆر ڕوونشتنا ئاسایی هەژمار 4 ل ڕۆژا دووشەمبی 22/5/2023 كو سەرۆكا پەرلەمانی ب نەقانوونی و نە پەیڕەوی بزاڤا ب دووماهئینانا ڕوونشتنێ دای و ڕوونشتن بجه هێلای، جێگرێ سەرۆكێ پەرلەمانی ل بن ڕۆناهیا وێ دەستهەلاتا كو برگەیا ئێك ژ مادەیا 19 ژ پەیڕەوێ ناڤخوەیی پێ هاتیە دان د ( پەیداكرنا هەموو دەستهەلاتێن سەرۆكی، د دەمێ بەرهەڤ نەبوونێ دا) سەرۆكایەتیا ڕوونشتنا ئاماژە ل سەر پێ هاتیە كرن و ب پشتبەستن ب بنەمایێن پەیڕەوی ڕوونشتن بڕێڤەبر.
ژ بەر كو ڕوونشتنێ دەستپێكربوو، نیسابێ قانوونێ دەستەبەر بوو، بەرنامەیێ كاری تمام قانوونی و پەیڕەوی بوو، لەوما د وی دەمی دا دەستهەلاتا سەرۆكا پەرلەمانی نینە كو ب نە قانوونی و نە پەیڕەوی پشت ب برگەیا سیێ ژ مادەیێ 18 ژ پەیڕەوی ببەستیت و ڕوونشتنێ گیروبكەت. بەلكو ل دۆر ڤێ چەندێ هەكە پاشئێخستن و هەلاویستنەكا پێدڤی با، ب گۆرەی برگەیا دوو ژ مادەیا 48 ئەو دەستهەلاتا دەستەیا سەرۆكایەتیا بوو ل گەل ڕازیبوونا زۆرینەیا پەرلەمانی. ب وێ چەندێ ژی كو زۆرینەیا دەستەیا سەرۆكایەتیێ و زۆرینەیا پەرلەمانی ل گەل بەردەوامبوونا ڕوونشتنێ بوو، لەوما ل ڤێرێ ڕادگەهینین:
ئێك: هەموو دەرئەنجامێن وێ ڕوونشتنێ پشتی بەردەوامبوونێ دێ بهایێ خوە یێ قانوونی و پەیڕەوی هەبیت.
دوو: ژ بەر وێ چەندێ سەرۆكا پەرلەمانی هۆلا ڕوونشتنێ و ئاڤاهیێ پەرلەمانی ژی بجه هێلابوو، ب بەرهەڤ نەبوو دهێتە هەژماركرن. لەوما ب گۆرەی برگەیا (1) ژ مادەیا 19 ژ پەیڕەوی و هەموو دەستهەلاتێن وێ ژ ئالیێ جێگرێ سەرۆكێ پەرلەمانی دهێنە بكارئینان و پێدڤی ب هیچ تەفویزەكێ نینە، لەوما هەرنڤیسارەكا كو ب ئیمزایا جێگرێ سەرۆكێ پەرلەمانی ل دۆر دەرئەنجامێن ڕوونشتنا هەژمار 4 ل 22/5/2023 بۆ هەر دەزگەهەكی بهێتە هنارتن هەموو بهایەكێ قانوونی هەیە.

ئەڤرۆ

فەیسەل میقداد وەزیرێ دەرڤە یێ سووریێ راگەهاند، هەتا نها ژی بەشار ئەسەدی چو بریار ل دۆر هەڤدیتنا ل گەل ئەردۆغانی نەدایە، چونکی هەلوەستێ سووریێ ل هەمبەر تورکیا هەتا نها ژی نەهاتیە گوهۆڕین و دڤێت تورکیا مەرجێن سووریێ بجه بینیت، هەتا ئەو یەک نەهێتە کرن، بەشار ئەسەد ب چو رەنگەکێ بەرهەڤ نینە ل گەل ئەردۆغانی کۆم بیت.
سەبارەت ب مەرجێن سووریێ ژی ناڤهاتی راگەهاند، بەری نها مە وەکو سووریێ ب فەرمی داخواز ژ تورکیا کریە، هەموو هێزێن خوە ژ ئاخا سووریێ ڤەکێشیت و هەروەسا ب فەرمی ژی دەست ژ پشتەڤانیا گرۆپێن تیرۆرستی بەردەت، هەتا تورکیا وان داخوازیان بجه نەئینیت چو دانوستاندنان ل گەل تورکیا ناکەین.
ئەو یەک د دەمەکێ دایە، کو دوهی وەزیرێ دەرڤە یێ تورکیا ژی راگەهاند، وان دڤێت هژمارەک ژ پەنابەرێن سووریێ فرێکەنە وەلاتێ وان، لێ د قۆناغا نها دا ئەو نەشێن هەموو پەنابەرێن سووریێ ژ تورکیا دەرخینن، چونکی ئەو یەک دێ ئەنجامێن خوە یێن خراب بۆ تورکیا هەبن.

ئەڤرۆ

مەكتەبا سیاسیا پارتی دیموكراتی كوردستان راگەهاندنەك ل دۆر هەلبژارتنێن خولا شەشێ یا پەرلەمانێ كوردستانێ بەلاڤكر و د خالەكا وێ‌ دا هاتیە: پارتیا مە ب كردار و ب باوەریەكا كوور باوەری ب پرۆسا دیموكراسی هەیە و گەلی ب ژێدەرێ شەرعیەت و دەستهەلاتێ ب رێكا هەلبژارتنێن ئازاد دزانیت.
مەكتەبا سیاسیا پارتی د وێ‌ راگەهاندنێ‌ دا خویا كریە، سەبارەت هەلویست و بزاڤ و دەستپێشخەری و دانوستاندنێن پارتی دیموكراتی كوردستان بۆ ئەنجامدانا هەلبژارتنێن خولا شەشێ یا پەرلەمانێ كوردستانێ د دەمێ خوە یێ قانوونی د ئەڤ سالە دا، ئێدی دەم ب هەروە نەچیت و بۆ رێگریێ ل وان ئاستەنگێن ل هەمبەر هەلبژارتنان هەین، بۆ رایا گشتی و ناڤخوەیی و ئیراقی و كۆمەلگەها نێڤدەولەتی و نەتەوەیێن ئێكگرتی و هنارتیێن دبلۆماسی یێن وەلاتان ل هەرێما كوردستانێ رۆهن دكەین:
1 – پارتیا مە ب كردار و ب باوەریەكا كوور باوەری ب پرۆسا دیموكراسی هەیە و گەلی ب ژێدەرێ شەرعیەت و دەستهەلاتێ ب رێكا هەلبژارتنێن ئازاد دزانیت، گۆتارا سەروك بارزانی ل نەورۆزا سالا 1991 ل كویە، كو تێدا داخوازا دامەزراندنا حوكمێ قانوون و هەلبژارتنێن ئازاد و گوهۆڕینا شەرعیەتا شۆڕەشگێری بۆ شەرعیەتا قانوونی كری، بنیاتێ هەلویستێ پارتیا مە بوویە بۆ هەلبژارتنێن پەرلەمانێ كوردستانێ.
2 – دڤیا هەلبژارتنێن خۆلا شەشێ یا پەرلەمانێ كوردستانێ بەری 6/11/2022 هاتبانە كرن، د ڤی بیاڤی دا سەرۆكێ هەرێما كوردستانێ ب مەرسومەكێ هەرێمی ل سالا 2022ێ بەری ب دووماهی هاتنا دەمێ قانوونی یێ پەرلەمانی رۆژا هەلبژارتنان دیار كر، فراكسیۆنا پارتیا مە ل پەرلەمانێ كوردستانێ ل رۆژا 3/11/2022 هەموو بزاڤێن پەرلەمانی و قانوونی یێن خوە بەرچاڤكرن، داكو هەموو فراكسیۆن ئامادەكاریان بۆ كاراكرنا كومسیۆنێ بكەن، پێخەمەت وێ چەندێ هەلبژارتن ل سالا 2022ێ و د دەمێ خوە دا بهێنە كرن، لێ‌ مخان سەرنەگرت.
4 – ل گەل دەستپێكرنا وەرزێ بهارێ یێ خۆلا پێنجێ ل ئێكی ئادارا 2023ێ، فراكسیۆنا پارتیا مە پێشنیازا قانوونیا راستڤەكرنا قانوونا هەلبژارتنان پێشكێشكر، لێ ب مخابنیڤە رێگری لێ هاتە كرن، كو روونشتنا پەرلەمانی بۆ خواندنا وێ پێشنیازا قانوونا هەلبژارتنان و كاراكرنا كۆمسیۆنێ بهێتە كرن.

ئەڤرۆ

هەردوو مەكتەبێن سیاسی یێن پارتی دیموكراتی كوردستان وئێكەتی نیشتمانی كوردستان د بەیاننامەیەكا هەڤپشك دا ئاماژە ب وێ چەندێ دا، كۆمبوونا د ناڤبەرا مە دا یا ئەرێنی بوو.
دوهی ئێكشەمبی 21/5/2023، هەردو مەكتەبێن سیاسی یێن پارتی و ئێكەتی ل پیرمام بۆ دانوستاندنێ ل دۆر ئەنجامدانا هەلبژارتنێن پەرلەمانێ كوردستانێ، ڕاستڤەكرنا قانوونا هەلبژارتنان و پرسا پێكهاتەیان كۆمبوون.
پشتی ب دووماهی هاتنا كۆمبوونێ، هەردو ئالیان د بەیاننامەیەكا هەڤپشك دا ئاماژە ب وێ چەندێ كر، ئەنجامدانا هەلبژارتنان د ژڤانێ خوە یێ دیاركری دا، پەیوەندیێن پارتی و ئێكەتی و هەژمارەكا پرسێن دی یێن گرێدای بارۆدۆخێ هەرێما كوردستانێ، تەوەرێ دانوستاندنان بوون و»تێكگەهشتنەكا ئەرێنی بۆ گەلەك پرسان هەبوو» هەروەسا ئاماژە ب وێ چەندێ ژی هاتە كرن «هندەك بابەتێن دی كو پێدڤی ب دانوستاندنا زێدەتر هەبوو، د كۆمبوونێن بهێن دا بڕیارێن پێدڤی دێ ل سەر هێنە دان».
ئەڤ كۆمبوونا د ناڤبەرا هەردوو مەكتەبێن سیاسی یێن پارتی و ئێكەتی پشتی وێ چەندێ دهێت كو ل 16 ڤێ مەهێ شاندێ هەردو ئالیان ل بارەگەهێ مەكتەبا سیاسی یا ئێكەتیێ ل سلێمانیێ كۆمبوون و د بەیاننامەیەكا هەڤپشك دا ڕاگەهاندبوو» مە هەردوو ئالیان بڕیار دا وەكو ئێك تیم كار بكەین و زنجیرەیەكا كۆمبوونێن دی ژی بهێنە ئەنجامدان بۆ پەیداكرنا سەقایەكێ گونجای ژ ڕوویێ قانوونی و سیاسی ڤە بۆ ئەنجامدانا هەلبژارتنان و ڕوو ب ڕوو بوونا وان تەحەدیێن ل دەڤەرێ هەین».
پشتی دەستپێشخەریا سەرۆك مەسعود بارزانی بۆ دانوستاندنێ و ئێكخستنا ناڤمالا كورد، كۆمبوون و دانوستاندن د ناڤبەرا ئالیان ب تایبەتی پارتی و ئێكەتی هاتنە كرن، بۆ وێ چەندێ هەلبژارتنێن خۆلا شەشێ یا پەرلەمانێ كوردستانێ د ژڤانێ خوە یێ دیاركری دا بهێنە ئەنجامدان، د وی چارچۆڤەی دا ژی ل ڕۆژا ئەینیا بۆری 19/5/2023، پشكا هەلبژارتنان یا پارتی و دەزگەهێ هەلبژارتنێ یێ ئێكەتیێ ل دۆر پرسا ڕاستڤەكرنا قانوونا هەلبژارتنان و كاراكرنا كۆمسیۆنا بلند یا هەلبژارتن و ڕاپرسیان ل پەرلەمانی ل گەل سەرۆكێ پەرلەمانی و جێگرێ سەرۆكێ پەرلەمانی كۆمببوون.