بەرپرسەكێ وەزارەتا پێشمەرگەی رادگەهینیت: ئەمریكا دێ یا بەردەوام بیت د پرسا مەشق و پڕچەككرنا هێزا پێشمەرگێ كوردستانێ دا.
پێشمەرگە، هەڤپەیمانێ گرنگ یێ ئەمریكا د شكاندنا داعشێ دا ل ئیراقێ، ئەو هێزا وەكو تاكە هێز رۆلێ كاریگەر هەبوو د ئازادكرنا گەلەك دەڤەران ژ داعشێ یێن ژ ئەگەرێ شكەستن و رەڤینا لەشكرێ ئیراقێ كەفتینە بن دەستێ داعشێ، ژ وێرێ هاریكاریێن مادی و لوجستی یێن ئەمریكا بۆ پێشمەرگەی زێدەتر چوونە پێشڤە.
لیوا هۆشمەند حەیدەر، جێگرێ سەرۆك ئەركان بۆ ئیدارە و میرە ل وەزارەتا پێشمەرگەی گوت» كێمكرنا هاریكاریان بۆ پێشمەرگەی ب رازیبوونا حوكمەتا ئەمریكا و هەرێما كوردستانێ یە، رێككەفتن هاتیە كرن كو سال ب سال هاریكاری بۆ پێشمەرگەی كێم ببن، بەلێ ئەو كێمبوونە هاریكاریا لوجستی ڤەناگریت، بەلكو مەشق و راهێنان و پڕچەككرنا هێزا پێشمەرگەی دێ یا بەردەوام بیت».
لیوا هۆشمەند گوت ژی» كێمكرنا هاریكاریان كاریگەریەكا ب وی شێوەی ناكەتە سەر هێزا پێشمەرگەی، چونكە حوكمەتا هەرێما كوردستانێ بەرهەڤی كریە كو ل دەمێ ب دووماهی هاتنا رێككەفتنا د ناڤبەرا هەرێمێ و ئەمریكا دا، ئەو ڤالاهیا دروست دبیت دێ پڕكەت».
ئەمریكا هەتا سالا 2026 یاداشتنامەیەكا تێكگەهشتنێ ل گەل حوكمەتا هەرێما كوردستانێ هەیە بۆ هنارتنا هاریكاریێن مادی و لۆجستی بۆ هێزا پێشمەرگەی، هەڤدەم ب گۆڕەی رێككەفتنا د ناڤبەرا هەردو ئالیان دا سال ب سال هنارتنا هاریكاریان بۆ پێشمەرگەی دێ كێم بیت، بەلێ كێمكرنا هاریكاریێن مادی بۆ هێزا پێشمەرگەی، هاریكاریێن لۆجستی ناگریت، بەلكو مەشق و راهێنان و پڕچەككرنا هێزا پێشمەرگەی دێ بەردەوام بیت».
ژ ئالیێ خوەڤە، سەعید هەركی، ئەندامێ لژنەیا پێشمەرگەی ل خولا پێنجی یا پەرلەمانێ كوردستانێ گوت» ئەمریكا و پێشمەرگەی پێدڤی ب هەڤدو هەیە، هەروەسا مانا ئەمریكا بۆ مەشقكرنا هێزا پێشمەرگەی گەلەك یا پێدڤیە».
یاداشتنامەیا تێكگەهشتنێ د ناڤبەرا وەزارەتا پێشمەرگەی ل حوكمەتا هەرێما كوردستانێ و وەزارەتا بەرگریا ئەمریكی ل سالا 2016 هاتبوو ئیمزاكرن و ل مەها چریا دویێ سالا 2022 هاتبوو نووكرن، ب گۆڕەی وێ تێكگەهشتنێ وەزارەتا بەرگریا ئەمریكی (پنتاگۆن) مەهانە 20 ملیۆن دۆلاران و چەندین چەك و كەرەستە و تەقەمەنیێن شەڕی و مەشق و راهێنانێ پێشكێشی هێزێن هەڤپشك یێن پێشمەرگەی دكەت و دێ هاریكار بیت بۆ ئێكگرتنا هەردو هێزێن 70 و 80 و دروستكرنا هێزەكا هەڤپشك یا پێشمەرگەی.

دوهی دوشەمبی 15/1/2024، سەرۆك مەسعود بارزانی ل سەلاحەدین پێشوازی ل سینگۆل لیم، قونسلێ گشتیێ نوو یێ كۆریا باشوور ل هەولێرێ كر و هیڤی خواست پەیوەندیێن هەولێرێ و سیئۆل زێدەتر بهێنە پێشڤەبرن.
د دیدارەكێ دا قونسلێ كۆریا باشوور دلخوەشیا خوە نیشادا، كو وەك قونسلێ وەلاتێ خوە ل هەرێما كوردستانێ دەستبكاربوویە و پێزانین بۆ رۆلێ كوردستانیان و هێزێن پێشمەرگێ كوردستانێ هەبوو، كو ژ پێخەمەت ئازادیێ و پاراستنا سەقامگیریێ و ئاسایشێ خەباتكریە.
قۆنسلێ نوو یێ كۆریا باشوور باسێ پەیوەندیێن دۆستانە د ناڤبەرا گەل و حوكمەتا هەرێما كوردستانێ و كۆمارا كۆریا باشوور كر و بەرهەڤیا خوە و وەلاتێ خوە نیشاندا بۆ ب هێزكرنا ئەوان پەیوەندیان د هەموو بواران دا.
سەرۆك بارزانی پیرۆزباهیا دەستبكاربوونێ ل قۆنسلێ نوو یێ كۆریا باشوور ل هەولێرێ كر و هیڤیا سەركەفتنێ بۆ خواست، هەروەسا سوپاسیا گەل و حوكمەتا كۆریا باشوور و هێزا (زەیتون) یا كۆریا باشوور كر، كو هاریكاریا هەرێما كوردستانێ كریە و هیڤی خواست پەیوەندیێن هەردو ئالیان زێدەتر بهێنە پێشڤەبرن.
رەوشا سیاسی و روودانێن ئەڤێ دوماهیێ یێن دەڤەرێ ب گشتی تەوەرەكێ دی یێ دیدارا سەرۆك بارزانی و قۆنسلێ نوو یێ كۆریا باشوور ل هەولێرێ بوو.

دوهی دوشەمبی 15/1/2024، مەسرور بارزانی، سەرۆكێ حوكمەتا هەرێما كوردستانێ ب سەرۆكایەتیا شاندەكی بۆ پشكداریكرنێ د كۆڕبەندێ ئابۆری یێ جیهانی دا ل داڤۆس بەر ب سویسرا ب رێكەفت.
حوكمەتا هەرێما كوردستانێ د بەیاننامەیەكێ دا بەلاڤكر» مەسرور بارزانی د چارچۆڤەیێ پشكداریكرنێ د كۆڕبەندێ ئابۆری یێ جیهانی دا ل داڤۆس، دێ ل گەل هەژمارەكا سەرۆك و سەرۆك وەزیران و بەرپرسێن بلند یێن وەلاتێن رۆژهەلاتا ناڤین و ئورۆپا و جیهانێ كۆمبیت و د دیدارێن خوە دا، چەندین تەوەر و پرسێن ناڤخوەیی و هەرێمی و جیهانی گەنگەشە كەت، ژ ئەوان ژی پێشڤەبرنا پەیوەندیێن دو ئالی ب تایبەتی د بوارێن ئابۆری و وەبەرئێنانێ دا».
د بەیاننامەیا حوكمەتا هەرێما كوردستانێ دا ئاماژە ب ئەوێ چەندێ كریە» بڕیارە سەرۆكێ حوكمەتا هەرێما كوردستانێ د پانێلەكێ كۆڕبەندی ژی دا پشكدار بیت، كو یێ تایبەتە ب ململانێ و ناكۆكیێن رۆژهەلاتا ناڤین».
د ئەوێ بەیاننامەیا حوكمەتا هەرێمێ دا هاتیە» پشكداریا سەرۆكێ حوكمەتا هەرێما كوردستانێ د كۆڕبەندێ داڤۆس دا، د چارچۆڤەیێ بزاڤێن وی یێن بەردەوام دایە بۆ ب هێزكرنا پەیوەندیێن هەرێما كوردستانێ ل گەل وەلاتان و باسكرنا ئەوان پرسێن كو پەیوەندی ب پاشەڕۆژا ئیراقێ و دەڤەرێ ب گشتی هەی».
شاندێ هەرێما كوردستانێ ژ هەژمارەكا بەرپرسێن حكومی و وەبەرئێنەر و خودانكاران پێكهاتیە كو جارا ئێكێ یە پشكداریێ د كۆڕبەندێ داڤۆس دا دكەن. هەروەسا ب دەستپێشخەری و راسپاردەیا سەرۆكێ حوكمەتا هەرێما كوردستانێ، دێ مالا كوردستانی ل داڤۆس هێتە ڤەكرن.
كۆڕبەندێ داڤۆس، دوهی دوشەمبی ب درووشمێ ( ئاڤاكرنا باوەریێ) دەستپێكر و هەتا رۆژا ئەیمیا داهاتی 19/1/2024 دێ بەردەوام بیت. كۆڕبەندێ ئەڤسالە دێ پێشوازیێ ل 100 سەرۆكێن حوكمەتان و پتریا دەزگا و رێكخراوێن نێڤدەولەتی و هزار هەڤپشكێن كۆڕبەندی و سەركردەیێن جڤاكی. هەروەسا شارەزا و نوونەرێن گەنجان، كارساز و رۆژنامەڤان ژی دێ بەرهەڤ بن.

سەرۆكێ كۆمسیۆنا بلند یا سەربخوە یا هەلبژارتنان ل ئیراقێ راگەهاند: هەلبژارتنێن پەرلەمانێ كوردستانێ دێ د دەمەكێ گونجای دا هێنە ئەنجامدان. ژ ئالیێ خوەڤە پەیڤدارێ كۆمسیۆنێ دیاركر، د ئەڤێ حەفتیێ دا شاندەكێ جڤاتا كۆمسیارێن ئیراقێ دێ سەرەدانا هەرێما كوردستانێ كەت و ل گەل سەرۆكێ هەرێما كوردستانێ كۆمبیت و دێ ژڤانەكێ نوو بۆ هەلبژارتنێن پەرلەمانێ كوردستانێ دیاركەن.
جومانە غەلای، پەیڤدارا كۆمسیۆنا بلند یا سەربخوە یا هەلبژارتنان ل ئیراقێ گۆت: سەرۆكێ كۆمسیۆنێ و فەرمانگەها بڕێڤەبرنا هەلبژارتنان و هەموو ئەندامێن جڤاتا كۆمسیاران د ل گەل شاندی بن».
جومانە غەلای ئاماژەكر « دێ د ئەوێ سەرەدانا شاندێ كۆمسیۆنا بلند یا سەربخوە یا هەلبژارتنان ل ئیراقێ بۆ هەولێرێ ژڤانەكێ نوو بۆ ئەنجامدانا هەلبژارتنێن خولا شەشێ یا پەرلەمانێ كوردستانێ هێتە دیاركرن».
ژ ئالیێ خوەڤە، حاكم عومەر، سەرۆكێ كۆمسیۆنا بلند یا سەربخوە یا هەلبژارتنان ل ئیراقێ گوت» ژڤانێ هەلبژارتنان ب هەماهەنگی د ناڤبەرا سەرۆكایەتیا هەرێما كوردستانێ و سەرۆكێ كۆمسیۆنا بلند یا سەربخوە یا هەلبژارتنان ل ئیراقێ دێ هێتە دیاركرن» .
پێشتر نێچیرڤان بارزانی، سەرۆكێ هەرێما كوردستانێ د مەرسوومەكێ هەرێمی دا رۆژا 25/2/2024 دیاركربوو بۆ ئەنجامدانا هەلبژارتنان، بەلێ پاشی و ژ ئەگەرێ تۆماركرنا دو سكالایان دژی قانوونا هەلبژارتنێن پەرلەمانێ كوردستانێ ل دادگەها فیدرالی، بەرهەڤیێن كۆمسیۆنێ بۆ هەلبژارتنان هاتنە راگرتن پشتی ل رۆژا 3/1/2024 كۆمسیۆنێ د نڤیسارەكا فەرمی دا بۆ سەرۆكایەتیا هەرێما كوردستانێ ئاماژەكری كو نەشێت ل 25/2/2024 هەلبژارتنان بڕێڤەببەت.

بسپۆرەكێ وزێ رادگەهینیت:سێ مادەیێن سەرەكی د دستوورێ ئیراقێ دا، بەلگەنە ل سەر قانوونی بوونا گرێبەستێن پەترۆلێ یێن هەرێما كوردستانێ.
گۆڤەند شێروانی، پسپۆرێ وزێ و شرۆڤەكارێ ئابۆری د داخۆیانیەكا رۆژنامەڤانی دا گۆت: مادەیا 117 ژ دستوورێ ئیراقێ كو قەوارەیێ دستووری یێ هەرێما كوردستانێ دپارێزیت پشتەڤانیەكا ب هێزە بۆ ب قانوونی بوونا گرێبەستێن پەترۆلێ یێن هەرێما كوردستانێ ل گەل كۆمپانیان».
گۆت ژی: ب هەمان شێوە مادەیا 121 ژ دستوورێ ئیراقێ كو هەموو دەستهەلاتێن قانوون دانانێ و بجهئینانێ ب هەرێما كوردستانێ داینە، دیسان بەلگە و پشتەڤانیەكا دی یە بۆ قانوونی بوونا ئەوان گرێبەستێن هەرێما كوردستانێ كو ل گەل كۆمپانیێن پەترۆلی ئەنجامداین.
ناڤبری باس ل ئەوێ چەندێ ژی كر» پێدڤی دكەت هەرێما كوردستانێ دوپاتیێ ل سەر ئەوان مادەیێن دستووری بكەت و وەكو پشتەڤانی بۆ گرێبەستێن خوە یێن پەترۆلی پست بەستنێ ل سەر بكەت و بەرامبەر ئیراقێ بەرسڤ هەبیت.
گوڤەند شێروانی دیاركر ژی» مادەیا 141 ژ دستووری، ئێك ژ پشتەڤانێن دی یێن ب هێزە بۆ گرێبەستێن پەترۆلی یێن هەرێما كوردستانێ، چونكە ئەوێ مادەیا دستووری رۆهنكریە كو هەموو قانوون و بڕیارێن هەرێما كوردستانێ ب گرێبەستان ڤە ژی كو پشتی سالا 1992 ل هەرێما كوردستانێ هاتینە دەركرن، ب بجهئینای دهێنە هەژمارتن».

هەولێر، قائید میرۆ

بەرپرسەكێ پارتی راگەهاند، پارتی هەموو دەمان یا بەرهەڤە بۆ ئەنجامدانا هەلبژارتنان. شارەزایەكێ هەلبژارتنان ژی دبێژیت، هەلبژارتنێن پەرلەمانێ كوردستانێ دێ كەڤنە مەها گولانا ئەڤسالە و پێدڤیە سەرۆكێ هەرێما كوردستانێ ژڤانێ ئەنجامدانا هەلبژارتنان دیار بكەت و دبێژیت، هەر ژ دەستپێكێ دیاربوو هەلبژارتن ل مەها شوباتێ ناهێنە ئەنجامدان و ئەو سكالایێن ل سەر قانوونا هەلبژارتنان هاتینە كرن، دێ ئەڤێ مەهێ ژ ئالیێ دادگەها فیدڕال ڤە هێنە ئێكلاكرن،
كرمانج عەبدوللا، بەرپرسێ لقێ ١٦ یێ پارتی بۆ رۆژنامەیا (ئەڤرۆ ) گوت» پارتی دگەل بڕێڤەچوونا پرۆسەیا هەلبژارتنانە د دەمێ دیاركری دا، بەری نها ژی پارتی دكەل هەلبژارتنان بوویە و ب نەچاری ژیێ پەرلەمانی هاتبوو درێژكرن، بێگومان پرۆسەیا هەلبژارتنان هاتیە پاشئێخستن، چونكە هندەك ئالیێن سیاسی د بەرهەڤ نەبوون هەلبژارتن د دەمێ خوە دا بڕێڤەبچن و ب مەرەما تێكنەچوونا ئێكڕێزیا نیشتیمانی ژیێ خولا پێنجێ یا پەرلەمانی هاتبوو درێژكرن، بەلێ نوكە ژی پارتی یا رژدە ل سەر وێ چەندێ لەز بهێتەكرن بۆ ئەنجامدانا هەلبژارتنان.
كرمانجی گۆت ژی: پارتی هەموو بەرهەڤیەك بۆ پرۆسەیا هەلبژارتنان كرینە، ژ بەر كو هەلبژارتن مافەكێ دەستپێكی یێ قانوونیێ وەلاتیانە و پێدڤیە وەلاتی ب رێكا هەلبژارتنان نوونەرێن خوە بۆ پەرلەمانێ كوردستانێ ب هەلبژێرن، هەكو ئالی ژی هەبن داخوازا ئەنجامنەدانا هەلبژارتنان بكەن، ئەركێ وەلاتیێن هەرێما كوردستانێ رازینەبن جارەكادی هەلبژارتن بهێتە پاشئێخستن و پرۆسەیا دیموكراسیێ بكەڤیتە بن پرسیاران».
ژ ئالیێ خوەڤە، سەربەست ئامێدی، شارەزایێ هەلبژارتنان و سەرۆكێ بەرێ یێ كۆمسیۆنا بلند یا سەربخوە یا هەلبژارتنان ل ئیراقێ بۆ رۆژنامەیا (ئەڤرۆ) گوت» ئەگەرێ پاشئێخستنا پرۆسەیا هەلبژارتنێن پەرلەمانێ كوردستانێ بۆ وێ چەندێ ڤەدگەڕیت دادگەها فیدڕال هەتا نها بڕیار ل سەر ئەوان سكالایان نەدایە یێن ل دۆر قانوونا هەلبژارتنێن هەرێما كوردستانێ هاتینە تۆماركرن و بڕیارە ئەڤێ مەهێ ئەو سكالا بهێنە ئێكلاكرن، چونكە ئەو سكالا یێن ژ ئالیێ ئێكەتی نیشتیمانی كوردستان ڤە هاتینە تۆماركرن ل دۆر قانوونا هەلبژارتنان هەتا نوكە دادگەها فیدڕال ئێكلا نەكرینە و بڕیارە ل رۆژا ٢١ی ئەڤێ مەهێ بڕیارا دوماهیێ ل سەر بهێتەدان ژ ئالیێ دادگەها فیدڕال ڤە».
سەربەست مستەفا ئاماژەكر» پێشبینی دهێتەكرن هەلبژارتنێن پەرلەمانێ كوردستانێ بكەڤنە مەها گولانا ئەڤسالە، هەروەكی كۆمسیۆنێ ئەو ژڤانە دیاركری، بەلێ پێدڤیە دوبارە سەرۆكێ هەرێما كوردستانێ ب فەرمانەكا هەرێمی ژڤانێ ئەنجامدانا هەلبژارتنان دیار بكەت و بێی فەرمانا هەرێمی چو پرۆسێن هەلبژارتنان بڕێڤە ناچن، چونكە نوكە دیاربوو دەمێ پێدڤی ل هەمبەر كۆمسیۆنا بلند یا سەربخوە یا هەلبژارتنان ل ئیراقێ نینە كو ل مەها شوباتا ئەڤسالە پرۆسەیا هەلبژارتنان بڕێڤە ببەت، ژ بەر كو پێدڤی بوو دوماهیا سالا بۆری لیستێن هەلبژارتنان بهێنە بەرهەڤكرن، بەلێ ژبەر ئێكلا نەكرنا سكالایان چو دیار نەبوو دێ چاوا بڕیار هێتەدان و كۆمسیۆن ژی نەشیا بەرهەڤیان بكەت».

سەرۆكێ دادگەها بلند یا فیدرال ل ئیراقێ راگەهاند: ب گۆڕەی دستووری، پێدڤیە فەرمانبەر و خانەنشینێن هەرێما كوردستانێ مووچەیێن خوە وەربگرن و ل دۆر ژڤانێ وەرگرتنا مووچەیان ژی هەڤشێوەیێ هەموو ئیراقێ بن و دیاركر ژی: نابیت هیچ كێشەیەك د ناڤبەرا حوكمەتا هەرێما كوردستانێ و حوكمەتا فیدرال دا ببیتە هۆكار بۆ گیرۆبوون و پەككەفتنا مووچەی.
جاسم محەمەد عەبۆد، سەرۆكێ دادگەها فیدرال یا ئیراقێ بۆ راگەهاندنا فەرمی یا ئیراقێ گوت» دادگەهـ گەنگەشێ ل دۆر پرسا مووچەیێن فەرمانبەر و خانەنشینێن هەرێما كوردستانێ دكەت و ئەو پرسەكا گرنگە».
گوت ژی» دستووری دوپاتی ل سەر یەكسانیێ د ناڤبەرا ئیراقیان كریە و ئەو یەكسانیە ژی پێدڤیا ئەوێ چەندێ دیاردكەت كو دڤێت فەرمانبەر و خانەنشینێن هەرێما كوردستانێ مووچەیێن خوە وەربگرن و د ژڤانێ وەرگرتنا مووچەیێن خوە دا هەڤشێوەیێ ئیراقێ بن.
خویاكر» پێدڤیە چاوان رەفتار ل گەل فەرمانبەرەكی ل زاخۆ دهێتە كرن، هەمان رەفتار ل گەل فەرمانبەرێن بەغدا و سەلاحەدین ومیسان و دیالا و بەسرە بهێتە كرن، ژ بەر كو مووچە ئەو گۆژمەیێ پارەیە كو خەلك ب رێكا وی قۆتێ خوە دابین دكەن و كەرامەتا ئەوان دهێتە پاراستن، نابین رێك ب گیرۆبوونا مووچەی بهێتە دان».
گوت ژی: نابیت ئەو كێشەیێن ژ ئەگەرێ بجهنەئینانا ئەوا ل سەر ملێ حوكمەتا هەرێما كوردستانێ یە د قانوونا بودجەی دا، ببیتە هۆكار بۆ ئەوێ چەندێ بەلاڤكرنا مووچەیێن فەرمانبەر و خانەنشینێن هەرێما كوردستانێ بهێتە پەككەفتن، چونكە ئەو پشكەكن ژ گەلێ ئیراقێ و پێدڤیە حوكمەتا فیدرالی چارەسەریا ئەوێ كێشەیێ بكەت و ئەڤە ئەركەكێ نیشتمانی و جڤاكی و مرۆڤایەتی یە».
ل رۆژا 13/1/2024، نێچیرڤان بارزانی، سەرۆكێ هەرێما كوردستانێ سەرەدانا بەغدا كربوو و زنجیرەكا كۆمبوونان ل گەل سەرۆكایەتیان و بەرپرسێن حوكمەتا فیدرال ئەنجامدا بۆ پرسا مووچەی و شایستەیێن دارایی یێن هەرێما كوردستانێ، ئێك ژ كۆمبوونێن وی ل گەل جاسم محەمەد عەبود، سەرۆكێ دادگەها بلند یا فیدرالی یا ئیراقێ بوو.
جاسم محەمەد عەبۆد ل دووماهیێ دبێژیت» نابیت هیچ كێشەیەك د ناڤبەرا حوكمەتا هەرێما كوردستانێ و حوكمەتا فیدرالی ببیتە هۆكار بۆ گیرۆبوون و پەككەفتنا مووچەی و پێدڤیە هەردو ئالی بگەهنە چارەسەریا بنەڕەتی».

دوهی ئێكشەمبی 14/1/2024 سەرۆك مەسعود بارزانی ل سەلاحەدین پێشوازی ل ئانو سارێلا، بالیۆزا نوو یا فینلەندا ل ئیراقێ كر.
د دیدارەكێ دا بالیۆزا فینلەندا دلخوەشیا خوە دەربڕی ب سەرەدانا هەرێما كوردستانێ، هەروەسا سەقامگیری و پێشكەفتنێن هەرێما كوردستانێ بلند هەلسەنگاندن. هەروەسا باس ل دووماهی گوهۆڕینێن ئیراقێ و دەڤەرێ ب گشتی و پەیوەندیێن د ناڤبەرا هەرێمێ و بەغدا هاتە كرن و دوپاتی ل بەردەوامیا دانوستاندنان بۆ چارەسەركرنا كێشەیێن دناڤبەرا هەرێمێ و بەغدا هاتە كرن.
سەرۆك بارزانی، سوپاسیا بالیۆزا فینلەندا كر و هیڤیا سەركەفتنێ د ئەركێ وێ دا بۆ خواست و سوپاسیا گەل و حوكمەتا فینلەندا كر بۆ هاریكاریا كوردستانێ و هەروەسا پەسنا رۆلێ هێزێن فینلەندی و هەڤپەیمانان كر د روو ب رووبوونا تیرۆرێ و پێشكێشكرنا هاریكاریێن خوە بۆ هەرێما كوردستانێ، ئاماژە ب ئەوێ چەندێ ژی كر، هەرێما كوردستانێ هەردەم بزاڤ كریە رۆلەكێ بەرچاڤ د سەقامگیریا ئیراقێ دا هەبیت.

دوهی ئێكشەمبی 14/1/2024، مەسرور بارزانی، سەرۆكێ حوكمەتا هەرێما كوردستانێ، پێشوازی ل سینگ چۆل لیم، قۆنسلێ گشتیێ نوو یێ كۆمارا كۆریا باشوور ل هەرێما كوردستانێ كر.
سەرۆكێ حوكمەتێ پیرۆزباهیا دەستبكاربوونێ ل قۆنسلێ نوو یێ كۆریایێ كر وهیڤیا سەركەفتنێ د ئەركێ وی دا بۆ خواست و پشتەڤانیا حوكمەتێ بۆ دەربڕی ژ پێخەمەت پێشڤەبرنا زێدەتر یا پەیوەندیێن دۆستانە د ناڤبەرا هەرێما كوردستانێ و كۆریا باشوور.
قۆنسلێ گشتیێ كۆریا باشوور، سەرەرای نیشاندانا خوەشحالیا خوە دەستیكاربوونێ ل هەرێما كوردستانێ، خواستا وەلاتێ خوە بۆ بهێزكرنا پەیوەندیێن دو قۆلی د بوارێن جۆرا و جۆر دا دوپاتكر، ب تایبەتی د بوارێ گەشەپێدانا ئابۆری و مفا وەرگرتن ژ ئەزموونا پێشكەفتی یا كۆریا باشوور.

د بەردەوامیا سەرەدانا خوە دا بۆ بەغدا، نێچیرڤان بارزانی، سەرۆكێ هەرێما كوردستانێ و پشكداریا وی د سالڤەگەرا تیرۆركرنا محەمەد باقر ئەلحەكیم و دیدار ل گەل محەمەد شیاع سۆدانی، سەرۆك وەزیرێن ئیراقێ، چەندین دیدار و كۆمبوون دی ل گەل هەژمارەكا سەركردەیێن ئالیێن ئیراقی ئەنجامدان ژ وان محەمەد حەلبۆسی، سەرۆكێ حزبا تەقەدووم، فایق زێدان، سەرۆكێ جڤاتا بلند یا دادوەریێ، قەیس خەزعەلی، سەرۆكێ عاسائیب ئەهلولحەق و نووری مالكی، سەرۆكێ هەڤپەیمانیا دەولەتا قانوونێ و پاشی ل گەل ئەلینا رۆمانۆسكی، بالیۆزا ئەمریكا ل ئیراقێ كۆمبوو، هەروەسا دوهی ل گەل هەر ئێك ژ لەتیف رەشید، سەرۆك كۆمارا ئیراقێ و فالح فەیاز، سەرۆكێ دەستەیا حەشدا شەعبی.
پشتی كۆمبوونێ ل گەل سەرۆك وەزیران، دوەمین كۆمبوونا سەرۆكێ هەرێما كوردستانێ ل بەغدا ل گەل محەمەد حەلبۆسی، سەرۆكێ حزبا تەقەدووم بوو، كو تێدا هەردو ئالیان باس ل رەوشا سیاسی و ئەمنی ل ئیراقێ، پەیوەندیێن هەولێرێ و بەغدا و دانوستاندنێن چارەسەركرنا كێشەیان د ناڤبەرا ئەوان دا كر و رۆناهی خستە سەر گەف و مەترسیێن تیرۆرێ و رەوشا دەڤەرێ.
ب گۆڕەی بەیاننامەیەكا سەرۆكایەتیا هەرێما كوردستانێ» د ئەوێ كۆمبوونێ دا هەردو ئالی د هەڤڕا بوون ل سەر گرنگیا هاریكاریا ئالیێن سیاسی بۆ بەرهنگاربوونا ئاستەنگێن نوكە و پاراستنا سەقامگیریا سیاسی یا وەلاتی و دووركەفتن ژ ڤەرێژێن رەوشا ئالۆز یا دەڤەرێ».
هەروەسا سەرۆكێ هەرێمێ و سەرۆكێ حزبا تەقەدوم دانوستاندن ل دۆر ئەنجامێن هەلبژارتنێن جڤاتێن پارێزگەهێن ئیراقێ و دەڤەرێن مادەیێ 140 یێ دستووری كر.
ژ ئالیەكێ دی سەرۆكێ هەرێما كوردستانێ ل گەل فایق زێدان، سەرۆكێ جڤاتا بلند یا دادوەریێ ل ئیراقێ كۆمبوو و هاریكاریا د ناڤبەرا دەستهەلاتا دادوەری ل ئیراقێ و هەرێما كوردستانێ، هێرشكرن ل سەر نوونەرایەتیێن دیبلۆماسی و هێزێن هەڤپەیمانان باسكر و ب ئارمانجگرتنا پێشمەرگەی ب زیان بۆ سەقامگیری و ئارامیا ئیراقێ هەژمارت
ب گۆڕەی بەیاننامەیا سەرۆكایەتیا هەرێما كوردستانێ» هەردو ئالیان دوپاتی ل رۆل و پێگەهێ دەستهەلاتا دادوەری و هاریكاریا ئەوێ بۆ چارەسەركرنا كێشەیێن وەلاتی كر، هەروەسا ئاماژە ب هێرشكرنێ ل سەر نوونەرایەتیێن دبلۆماسی و هێزێن هەڤپەیمانان و ب ئارمانجگرتنا پێشمەرگەی كر».
سەرۆكایەتیا هەرێما كوردستانێ ئاماژە دا» هەردو ئالی د هەڤڕا بوون كو دڤێت ئارامی و ئاسایشا وەلاتی یا پاراستی بیت و ئیراق نەچیتە دناڤ كێشە و ئالۆزیێن دەڤەرێ، هەروەسا ب ئارمانجگرتنا پێشمەرگەی ب زیان بۆ ئارامی و سەقامگیریا وەلاتی ل قەلەم دا».
د كۆمبوونا د ناڤبەرا نێچیرڤان بارزانی، سەرۆكێ هەرێما كوردستانێ و قەیس خەزغەلی، سەرۆكێ عاسائیب ئەهلولحەق هەردو ئالیان دوپاتی ل گرنگیا پاراستنا ئارامی وسەقامگیریا وەلاتی و دووركەفتنا ئیراقێ ژ ئالۆزیێن دەڤەرێ كر و رۆناهی خستە سەر پەیوەندیێن هەولێر- بەغدا و پشتەڤانی بۆ چارەسەركرنا كێشەیێن د ناڤبەرا ئەوان دا ب دانوستاندنێ و تێكگەهشتنێ، دەربڕی.
هەر د ئەوێ كۆمبوونێ دا هەلبژارتنێن جڤاتێن پارێزگەهێن ئیراقێ، پەیوەندیێن ئیراقێ ل گەل وەلاتێن دەڤەرێ و جیهانێ ل سەر بنەمایێ بەرژەوەندیێن هەڤپشك هاتنە باسكرن.
هەر ل بەغدا سەرۆكێ هەرێما كوردستانێ ل گەل نووری مالكی، سەرۆكێ هەڤپەیمانیا دەولەتا قانوونێ كۆمبوو و هەردو ئالی د هەڤڕا بوون كو دڤێت ئالیێن سیاسی و پێكهاتەیێن ئیراقێ ب هاریكاری و تەبایی، روو ب روویێ ئاستەنگێن ئەڤێ قۆناغێ و رەوشا ئالۆز یا دەڤەرێ و گەف و مەترسیێن تیرۆرێ ببن، بۆ ئەڤێ مەبەستێ ژی پێدڤیە ئیراق نەچیتە دناڤ ئالۆزیێن دەڤەرێ دا و هەموو بەرژەوەندیێن وەلاتی بپارێزن.
ل دۆر بەردەوامیا دانوستاندنێن حوكمەتا فیدرالی یا ئیراقێ و حوكمەتا هەرێما كوردستانێ، بۆ چارەسەركرنا كێشەیێن هەولێر – بەغدا، هەردو ئالیان دوپاتی ل سەر چارەسەركرنا كێشەیان ب تێكگەهشتنێ و ل سەر بنەمایێ دستووری كر. ب شێوەیەكی ماف و شایستەیێن هەموو پێكهاتەیان د پاراستی بن.
هەردو ئالیان هێرشێن درۆنی ل سەر هەرێما كوردستانێ، پەیوەندیێن ئیراقێ و وەلاتێن جیران، گەفێن داعشێ و ئەنجامێن شەڕێ غەززە ل سەر دەڤەرێ گەنگەشە كر
سەرۆكێ هەرێما كوردستانێ ل بەغدا ل گەل ئەلینا رۆمنۆسكی، بالیۆزا ئەمریكا ل ئیراقێ كۆمبوو و تێدا هەردو ئالیان باس ل رەوشا سیاسی و ئەمنی یا ئیراقێ و پەیوەندیێن هەولێر – بەغدا و دانوستاندنێن حوكمەتا هەرێما كوردستانێ و حوكمەتا فیدرالی یا ئیراقێ بۆ چارەسەركرنا كێشەیێن د ناڤبەرا ئەوان دا، هەروەسا دووماهی پێشهاتێن رەوشا دەڤەرێ ب گشتی كر و هەردو ئالی د هەڤڕا بوون ل سەر گرنگیا پاراستنا ئارامی و سەقامگیریێ ل دەڤەرێ و رێگریكرنێ ل بەرفرەهبوونا ئالۆزیان.
د بەردەوامیا كۆمبوونێن خوە دا و د رۆژا دویێ یا سەرەدانا خوە دا بۆ بەغدا، دوهی ئێكشەمبی 14/1/2024 سەرۆكێ هەرێما كوردستانێ ل گەل لەتیف رەشید، سەرۆكێ كۆمارا ئیراقا فیدرالی كۆمبوو، هەردو ئالیان دوپاتی ل پێدڤیا چارەسەركرنا كێشەیێن هەولێر – بەغدا ل سەر بنەمایێ دستووری و هنارتنا شایستەیێن دارایی و بودجەی و مووچەیێن فەرمانبەرێن هەرێمێ و بەردەوامیا دانوستاندنێن حوكمەتا هەرێمێ و حوكمەتا فیدرالی بۆ ئەوی مەبەستی كر، هەروەسا د هەڤڕا بوون كو نابیت ژیانا خەلكێ هەرێما كوردستانێ تێكهەلی كێشەیێن سیاسی بهێتە كرن.
هەر دوهی 14/1/2024، سەرۆكێ هەرێما كوردستانێ ل گەل فالح فەیاز، سەرۆكێ دەستەیا حەشدا شەعبی كۆمبوو، هەردو ئالیان دوپاتی ل ئەوێ چەندێ كر كو پێدڤیە ئیراق نەگەڤیتە دناڤ ئالۆزیێن دەڤەرێ دا، هەروەسا پاراستنا ئارامی سەقامگیری و بەرژەوەندیا بلند یا وەلاتی، كارێ سەرەكی یێ هەموویان بیت، هەروەسا د هەڤڕا بوون كو ب ئارمانجگرتنا پێشمەرگەی و هێرشێن درۆنی ل سەر هەرێما كوردستانێ، زیانێ ب ئارامی و سەقامگیریا ئیراقێ و هەرێما كوردستانێ دگەهینیت.
نێچیرڤان بارزانی، سەرۆكێ هەرێما كوردستانێ دوهی ئێكشەمبی ل بەغدا ل گەل حەیدەر عەبادی، سەرۆكێ هەڤپەیمانیا نەسر كۆمبوو و هەردو ئالیان باس ل رەوشا ئیراقێ و پەیوەندیێن هەولێر – بەغدا كر و رۆناهی خستە سەر دووماهی پێشهاتێن دەڤەرێ و هەردو ئالیان داكۆكی ل پێدڤیا پاراستنا ئیراقێ ژ دەرئەنجامێن رەوشا ئالۆز یا دەڤەرێ و گرنگیا هاریكاریا ئالیێن سیاسی و پێكهاتەیێن ئیراقێ كر بۆ دەربازكرنا ناكۆكیان و چارەسەركرنا كێشەیان ب دانوستاندنێ و تێكگەهشتنێ، هەروەسا د هەڤڕا بوون كو نابیت وەلاتی باجا كێشەیێن سیاسی بدەن.
هەر د بەردەوامیا دیدار و كۆمبوونێن خوە دا ل بەغدا، دوهی ئێكشەمبی نێچیرڤان بارزانی، سەرۆكێ هەرێما كوردستانێ ل بەغدا ل گەل محسن مەندەلاوی، جێگرێ ئێكێ یێ سەرۆكێ جڤاتا نوونەرێن ئیراقێ كۆمبوو و هەردو ئالیان دوپاتی ل ئەوێ چەندێ كر كو ئارامی و سەقامگیریا ئیراقێ پێكڤە گرێدایە و تێكچوونا سەقامگیریا پشكەكا ئیراقێ، كاریگەری ل سەر ئارامی و سەقامگیریا هەموو وەلاتی هەیە، لەوما پێدڤیە ئەم هەموو ل ئیراقێ كار بكەین بۆ پاراستنا ئارامیێ و سەقامگیریێ.