ئەڤرۆ

د دووماهی كۆمبوونا ئاسایی یا جڤاتا وەزیرێن هەرێما كوردستانێ دا ب سەرپەرشتیا مەسرور بارزانی، سەرۆكێ حوكمەتا هەرێما كوردستانێ چەندین تەوەرێن سەرەكی هاتنە باسكرن و بڕیارێن پێدڤی ل دۆر هاتنە دان.
د برگا ئێكێ یا كۆمبوونا جڤاتا وەزیرێن هەرێما كوردستانێ دا، باس ل ئەنجامێن سەرەدانا شاندێ بلند یێ حوكمەتا هەرێما كوردستانێ بۆ بەغدا و ئیمزاكرنا ڕێككەفتنا د ناڤبەرا هەرێما كوردستانێ و حوكمەتا فیدرال بۆ هنارتنا پەترۆلا هەرێما كوردستانێ هاتە كرن.
د كۆمبوونێ دا ئاماژە ب وێ چەندێ هاتە كرن، ئەڤ ڕێككەفتنە، دەتكەفتەكا گرنگ و پێنگاڤەكا دی یە بۆ باشتركرنا پەیوەندیێن د ناڤبەرا هەرێما كوردستانێ و حوكمەتا فیدرال دا و دەستخوەشی ل سەرۆك وەزیرێن ئیراقێ هاتە كرن بۆ كاركرنا وی ژ پێخەمەت چارەسەركرنا كێشەیان د ناڤبەرا هەرێمێ و بەغدا.
سەرۆكێ حوكمەتا هەرێما كوردستانێ، دەستخوەشی ل شاندێ دانوستانكارێ حوكمەتا هەرێما كوردستانێ كر كو شیان ڤێ ڕێككەفتنێ ئەنجام بدەن بێی كو داگیرانێ ژ هیچ مافەكێ دەستووری یێ هەرێما كوردستانێ بكەن.
مەسرور بارزانی، ڕۆهن كر ژی، پشتی كو ل سالێن بۆری بەرپرسێن حوكمەتا فیدرال مووچە و شایستێن دارایی یێن هەرێما كوردستانێ بڕین، هەرێما كوردستانێ نەچاربوو پەترۆلێ بهنێریتە دەرڤە و ڕێكارێن هنارتنا پەترۆلێ ژی د قانوونی و دەستووری بوون و د چارچۆڤەیێ مافێن دەستووری یێن هەرێما كوردستانێ، حوكمەتا هەرێما كوردستانێ پەترۆل هنارتە دەرڤە.
د كۆمبوونێ دا، مەسرور بارزانی، سەرۆكێ حوكمەتا هەرێما كوردستانێ، ئاماژەكر» هیڤیدارین ڕێككەفتن وەكو خوە و د نێزیكترین دەمدا بهێتە بجهئینان و ببیتە بنەمایەكێ باش بۆ بجهئینانا قانوونا بودجەی و بەرهەڤكرنا پرۆژە قانوونا پەترۆل و غازا فیدرالی.

ئەڤرۆ

د پەیوەندیەكا تەلەفۆنیدا باربارا لیف، هاریكاریا وەزیرێ دەرڤەیێ ئەمریكا، پیرۆزیاهیا ئیمزاكرنا ڕێككەفتنا د ناڤبەرا هەولێرێ و بەغدا ل دۆر هنارتنا پەترۆلا هەرێما كوردستانێ ل مەسرور بارزانی ،سەرۆكێ حوكمەتا هەرێما كوردستانێ دكەت.
د وێ پەیوەندیا تەلەفۆنیدا، هاریكارا وەزیرێ دەرڤەیێ ئەمریكا، پیرۆزباهی ل سەرۆكێ حوكمەتا هەرێمێ كر ب هەلكەفتا ئیمزاكرنا وێ ڕێككەفتنا تایبەت ل هنارتنا پەترۆلی ل گەل سەرۆك وەزیرێن ئیراقا فیدرال محەمەد شیاع سودانی و پشتەڤانیا ئەمریكا بۆ بجهئینانا وێ ڕێككەفتنێ دیاركر و ڕاگەهاند، ئەڤە سەركەفتنە بۆ هەموو ئیراقێ.
ژ ئالیێ خوەڤە، مەسرور بارزانی، سەرۆكێ حوكمەتا هەرێما كوردستانێ سوپاسیا پشتەڤانیا هاریكارا وەزیرێ دەرڤەیێ ئەمریكا كر و ئاماژە ب وێ چەندێ كر، ئەو پێشڤەچوونێن ل گەل حوكمەتا فیدرال ب سەرۆكایەتیا محەمەد شیاع سودانی سەرۆك وەزیرێن ئیراقا فیدرال هاتینە پێش، بنەمایێ سەردەمەكێ نوو یێ هەماهەنگیا درێژخایەنە دناڤبەرا بەغدا و هەولێرێ دا د دانیت.

ئەڤرۆ

دوهی سێشەمبی 4/4/2023 ب بەرهەڤبوونا نێچیرڤان بارزانی، سەرۆكێ هەرێما كوردستانێ و فەرماندەیێ گشتی یێ هێزا پێشمەرگەی و جەنەرال ماتیو ماركفارلن فەرماندەیێ گشتیێ هێزێن هەڤپەیمان ل ئیراقێ و سووریێ ڕێورەسمێن دەستبكاربوونا هەردو فیرقێن ئێك و دو یێن هێزا پێشمەرگێ كوردستانێ هاتە ڕاگەهاندن كو د چارچۆڤەیێ پرۆسەیا چاكسازیێ د وەزارەتا پێشمەرگە دا، هاتنە یەكخستن.
د ڕێورەسمێ ناڤبری دا سەرۆكێ هەرێما كوردستانێ پەیڤەك پێشكێشكر و د پشكەكا وێ داهاتیە:
ب خوەشحالی ڤە دروستبوونا هەردو فیرقەیێن ئێك و دو یێن هێزا پێشمەرگێ كوردستانێ ڕادگەنینین پیرۆزباهیێ و دەستخوەشیێ ل وەزارەتا پێشمەگە و هەموو فەرماندە و پێشمەرگێن قەهرەمان دكەم.
هەر ئێك ژ ڤان هەردو فیرقەیان ژ چار لیوایان و هزار و 200 پێشمەرگان پێكهاتینە، ئەڤە ژی پێكدهێن ژ لیوایا هەڤپشك و لێوایێن هێزێن 70 و 80 كو پرۆسەیا ڤەگوهاستنا وان بۆ سەر وەزارەتا پێشمەرگە دەستپێكریە، چاڤەڕێ دكەین هەموو ڕێكار بلەز بهێنە تمامكرن.
ل سالا بۆری د ڕێورەسمێ دەرچوونا ئەفسەرێن كولیژا لەشكری ل زاخۆ، تنێ ئێك ئەفسەرێ مەسیحی هەبوو، من داخوازكر كو پێدڤیە ڕێك بهێتە خوەشكرن بۆ پشكداریا هەموو پێكهاتەیێن گەلێ كوردستانێ د هێزا پێشمەرگەی دا. ئەڤرۆ من زانی هەژمارەكا پێشمەرگێن مەسیحی و ئەرەب و ئێزدی یێن دناڤ ڤان هێزان دا هەین كو جهێ خوەشحالیێ یە، بەلێ هێشتا كێمە پێدڤیە بزاڤێ بكەین و زێدەتر ڕێكێ خوەش بكەین بۆ هەموو نەتەوە و پێكهاتەیان تاكو د هێزا پێشمەرگێ كوردستانێ دا پشكدار ببن. ل ڤێرێ جارەكادی پێداگیریێ ل سەر وێ چەندێ دكەین كو پێشمەرگە وەكو بەردەوام هێزا هەموو گەلێ كوردستانێ یە ب هەموو نەتەوە و ئایینان ڤە.لەوما دێ هەموو شیانێن خوە بكارئینین بۆ وێ ئێكێ شیانێن پێشمەرگەی یێن لەشكری ژ هەموو ڕوویەكی ڤە ب هێزتر بكەین و هەموو پێدڤیێن وان بهێنە دابینكرن و باشترین مەشق و ڕاهێنان هەبیت. ژ ڕوویێ پەروەردە و پرەنسیپێ، ب گیانێ نیشتمانپەروەری و لەشكری یێن سەردەمیانە، وەكو هێزەكا نیشتمانی، بهێتە ئامادەكرن.
ڕاگەهاندنا ڤان هەردو فیرقەیێن هەڤپشك، پشكەكە ژ پرۆسەیا یەكخستن و ڕێكخستنا پێشمەرگەی د پەیكەرپەندیەكا سەردەمیانەدا، ئێكە ژ ئارمانجێن سەرۆكایەتیا هەرێمێ و پشكەكا هەرە گرنگە د پرۆسەیا چاكسازیێ یا كابینەیا نەهێ یا حوكمەتا هەرێما كوردستانێ یە.
ئەم ل سەرۆكایەتیا هەرێما كوردستانێ بەردەوامین ل سەر بزاڤێن چارەسەركرنا كێشە و ناكۆكیێن سیاسی. جهێ دلخوەشیێ یە كو سەرەرای ناكۆكیێن سیاسی، پرۆسەیا یەكخستن و ڕێكخستنا پێشمەرگەی، نە هاتیە ڕاوەستیان و چاڤەڕێی زێدەترین.
هەتا نوكە هەردو هێزێن پشتەڤانی ئێك و دو هەروەسا 20 لیوایێن هەردو یەكەیێن 70 و 80 ب تمامی یێن چووینە ب سەر وەزارەتا پێشمەرگە ڤە. دو لیوایێن هەڤپشك ل گەل لەشكرێ ئیراقێ هاتینە دروستكرن بۆ دەڤەرێن كێشە ل سەر و بودجەیا پێدڤی ژ پرۆژە قانوونا بودجا فیدرالی یا ئیراقێ بۆ هاتیە تەرخانكرن. پشتی پەسەندكرنێ، ئەوژی دێ دەستبكاربن.
ئەوا جهێ دلخوەشیێ، هشیاریەكا بلند ل دەف پێشمەرگە و ئەفسەر و فەرماندەیێن پێشمەرگەی دروست بوویە، بۆ پێدڤیا ئێكگرتنا پێشمەرگەی و ناخوازن هیچ ناڤەكێ سیاسی و حزبایەتی ل سەر بیت، دخوازن پێشمەرگێن كوردستانێ بن، نەكو پێشمەرگێن حزبان، ئەڤەژی باوەریا ڕەسەن و ڕاستەقینەیا پێشمەرگەیە.
ل سالا بۆری یاداشتا تێكگەهشتنێ د ناڤبەرا وەزارەتا پێشمەرگە و وەزارەتا بەرگریا ئەمریكی دا بۆ چار سالێن دی هاتیە نووكرن. هەروەسا پشتەڤانیا بەردەوام یا ئەمریكا و هێزێن هەڤپیەمان بۆ پێشمەرگەی د دەمێن بۆری دا گەلەك یا گرنگ بوو، ل پاشەڕۆژێ ژی گەلەك یا پێدڤیە.
بۆ وێ چەندێ دەستهەلاتا دەزگەهان بچەسپینین و پرۆسەیا دیموكراسیێ ل هەرێما كوردستانێ بهێز بكەین و ئازادیێن گشتی و ئەو سەقامگیریا ئەمنی ئەوا ل هەرێمێ هەی بپارێزین و پشتڕاستیا تمام بدەینە وەلاتیان و پشتەڤانیا نێڤدەولەتی بۆ پێشمەرگەی بەردەوام بیت، پێدڤیە پێشمەرگەی بكەینە هێزەكا نیشتمانی یا ئێكگرتی.
یەكخستن و پێشكەفتنا پێشمەرگەی مفایەكێ مەزن هەیە بۆ ئیراقێ ب گشتی. د پرۆسەیا ئازادیا ئیراقێ دا ئەڤە ب تمامی دیاربوو. هەروەسا ل دەمێ شەڕێ داعشێ ژی دا، جارەكادی ئەو ڕاستیە دیاربوو ب تایبەتی كو پێشمەرگەی پارێزگەها كەركووكێ و پشكەكا مەزن ژ پارێزگەهێن دیالا و سەلاحەدین ژ هێرش و وێرانكاریێن داعشێ پاراستین، هەروەسا هەڤپشك و هاریكارەكێ سەرەكی بوو د ئازادكرنا مووسلێ دا.
سەروەریا ئیراقێ یا هەڤپشكە و پێشمەرگە دشێت پشكدارەكێ سەرەكی بیت د پاراستنا وێ دا، چونكە پێشمەرگە پشكەكە ژ سیستەمێ بەرگریێ ئیراقێ، لەوما پێدڤیە ئیراق د پشتەڤانی و گرنگیدان ب شیانێن لەشكری یێن پێشمەرگەی و دابینكرنا پێدڤیێن وی، ئەركێ خوە ب تمامی بجهبینیت.

ئەڤرۆ

چەندین پارتێن کوردی ل باکورێ کوردستانێ هەڤپەیمانیەکا نوو راگەهاندن و دیار کرن وان دڤێت کورد ب رەنگەکێ بهێز پشکداریێ د هەلبژارتنان دا بکەن و حەفت خال ژی وەکو داخوازیێن کوردان بۆ رایا گشتی هاتنە دیار کرن.

هەڤپەیمانیەکا نوو ب ناڤێ “هەڤپەیمانیا ئازادی و دیموکراسیێ یا کورد” ل باکورێ کوردستانێ هاتە راگەهاندن، چەندین پارت و ئالیێن سیاسی یێن کوردی ئەڤ هەڤپەیمانیە راگەهاندن و دیار کرن، وان دڤێت گەلێ کورد ل باکورێ کوردستانێ و تورکیا ب رەنگەکێ بهێز پشکداریێ د هەلبژارتنان دا بکەن، دڤێت ڤێجارێ دەنگێ گەلێ کورد نەهێتە پارچەکرن، ئێکەتیا کوردان دشێت ببیتە ئەگەرێ هندێ دەستهەلاتا بهێت یا تورکیا نەچار بیت داخوازیێن گەلێ کورد قەبوول بکەت.
هەڤپەیمانیا نوو یا کوردی هەروەسا راگەهاند، ئەو دێ ب هەموو رەنگەکێ خۆ بۆ هەلبژارتنێن تورکیا بەرهەڤ کەن و حەفت خال ژی وەکو داخوازیێن هەڤپەیمانیا نوو هاتنە راگەهاندن.
ئێک: دڤێت پرسا کوردی ب رێیێن ئاشتیانە ل تورکیا بهێتە چارەسەرکرن، ب چارەسەرکرنا پرسا کوردی دێ تورکیا پتر بەر ب دیموکراسیێ ڤە چیت و ئەو یەک دێ بیتە ئەگەرێ چارەسەرکرنا پرسێن دی یێن تورکیا.
دو: دڤێت هەبوونا کوردان ب رەنگەکێ فەرمی د دستوورێ تورکیا دا بهێتە قەبوول کرن و چو ئاستەنگی ل هەمبەر پەروەردا ب زمانێ کوردی ل تورکیا نەهێنە دروستکرن.
سێ: دڤێت زمانێ کوردی ببیتە زمانێ فەرمی یێ پەروەردێ، دڤێت ل زانکۆیان ژی پەروەردا ب زمانێ کوردی هەبیت، دڤێت ل گەل زمانێ تورکیا ئێدی زمانێ کوردی ژی ببیتە زمانێ دویێ یێ فەرمی ل تورکیا.
چار: دڤێت چو ئاستەنگی ل هەمبەر خەباتا سیاسی یا پارتێن کوردی ل تورکیا نەهێتە دروست کرن، دڤێت هەموو پارتێن کوردی بشێن ل ژێر ناڤێ کوردستانێ سیاسەتێ بکەت، دڤێت چو ئاستەنگی ل هەمبەر کار و چالاکیێن پارتێن کوردستانی ل تورکیا نەهێنە دروست کرن.
پێنج: پێدڤیە د چارچۆڤێ دەستهەلاتا هەرێمی دا رێ ب کوردان بهێتە دان ل دەڤەرێن کو لێ دژین خۆ برێڤە ببەن، ئەو یەک مافەک رەوا یێ گەلێ کوردە و نابیت ئاستەنگی ل هەمبەر وێ یەکێ بهێنە دروست کرن.
شەش: دڤێت مەزارێ گەلەک ژ سەرکردێن کورد یێن کو هەتا نها ناهێتە زانین ژ ئالیێ دەولەتێ ڤە ب فەرمی جهێ وان بهێتە ئاشکرا کرن.
حەفت: دڤێت هەموو مافێن گەلێ کورد د چارچۆڤێ دستوورەکێ نوو دا بهێتە گەرەنتیکرن، دا کورد ژی بشێن وەکو گەلێ تورک ب رەنگەکێ ئازاد ل سەر ئاخا خۆ بژین.
هەژی ئاماژەپێدانێ یە کو پارتێن وەکو “ هەدەپە، پارتا سوسیالیست یا کوردستانێ، پارتیا ئازادی، جڤاتا شورەشگێرێن دیموکرات یا کورد، پارتیا هەرێمێن دیموکرات، پارتیا مرۆڤ و ئازادی، پارتیا کومونیست یا کوردستانێ و چەندین رێکخستنێن دی یێن کوردی د ناڤ هەڤپەیمانیا نوو دا جه دگرن”.

ئەڤرۆ، مەحمود نهێلی:

رێڤەبەرێ گشتی یێ موخابەرا شۆڕەشێ و هەلگرێ مەدالیا بارزانیێ نەمر و پێشمەرگێ‌ هەردو شۆڕەشێن ئیلۆن و گۆلانێ‌ مستەفا ئامێدی، دوهی سپێدێ 3/4/2023 ژ ئەگەرێ نەخوەشیێ ل دهۆكێ مالئاڤایی كر و د رێورەسمەكی دا ل گۆرستانا ئامێدیێ هاتە ڤەشارتن.
موستەفا ئامێدی یێ بەرنیاس ب مودیر ل سالا 1939 ل باژێرێ ئامێدیێ ژ بنەمالەكا شۆڕشگێر و كوردپەروەر هاتیە سەر دونیایێ، خواندنا سەرەتایی ل ئامێدیێ ب دووماهی ئینایە، دەرچوویێ خولا بێتەلی یا تەكنیكی یە ل بەغدا ل سالا 1975 و د هەمان سال دا وەكو لاسلكی دهێتە دامەزراندن.
خودێ‌ ژێ‌ رازی ل گەل ئێكەم چریسكا شۆڕەشا ئیلۆنێ‌ ب ئامیرێ لاسلكی و ملحقاتێن ئامیرەی پەیوەندیێ ب شۆڕەشا ئیلونێ دكەت و ل بارەگایێ دێرێ ئینساتێ ددانیتە سەر تۆرا لاسلكیا رژێمێ و مفای ژ پێزانینێن دوژمنی وەردگریت، ل گەل هاتنا جەنابێ بارزانیێ نەمر بۆ دەڤەرا بەهدینان ل گەل باب و برا و كۆمەكا زۆر یا پێشمەرگەیێن خەلكێ دەڤەرا ئامێدیێ هەڤالینیا جەنابێ بارزانی دكەن، هەتا دچنە جومجیهان و ل زڤڕینێ پشكداریێ د داستانا ب ناڤودەنگ یا زاویتە و لومانا دكەت و پاشی دچنە دەڤەرا بەرواریا و دوبارە ئامیرێ لاسلكیێ ل گوندێ بیگداودا دئێخیتە كار و رۆژانە برۆسكێن دوژمنی برێكا ئینساتێ وەردگریت و پێشكێشی جەنابێ بارزانیێ نەمر دكەت و د وی دەمی دا جەنابێ بارزانی سوپاسیا وی دكەت و دبێژیتێ بێتەل بڕبڕا پشتا شۆڕەشێ یە.
خودێ‌ ژێ‌ رازی ل شكەستنا سالا 1975 دوماهیك ئامیرێ لاسلكیێ ل بارەگایێ جەنابێ بارزانی ڤەمراندیە و ئاوارەی ئیرانێ دبیت. ئێكەم ئامیرێ لاسلكیێ ل شۆڕەشا گولانێ ب ئامادەبوونا جەنابێ سەرۆك بارزانی ئێخستە كار، ژ بەر كو ئێكەم بێتەلێ شۆڕەشا ئیلۆنێ بوویە. ل سالا 1981 ل سەر فەرمانا جەنابێ سەرۆك بارزانی و ب بڕیارا مەكتەبا سیاسی دبیتە رێڤەبەرێ گشتی یێ مخابرا شۆڕەشێ و ناسناڤێ مدیر وەردگریت.
خودێ‌ ژێ‌ رازی مستەفا ئامێدی ل سالا 1996 مەدالیا بارزانیێ نەمر ژ لایێ جەنابێ سەرۆك بارزانی ڤە وەردگریت.
خودێ‌ ژێ‌ رازی دوهی 3/4/2023 ژ ئەگەرێ نەخوەشیێ ل نەخۆشخانا ئازادی ل باژێرێ دهۆكێ مالئاڤایی و د هەمان رۆژ دا ل گۆرستانا ئامێدیێ هاتە ڤەشارتن.
هەژی گۆتنێ‌ یە، ب هەمان هەلكەفت سەرۆك مەسعود بارزانی و نێچیرڤان بارزانی، سەرۆكێ‌ هەرێما كوردستانێ‌ و مەسرور بارزانی، سەرۆكێ‌ حوكمەتا هەرێما كوردستانێ‌ بەهینامە ئاراستەی مالباتا خودێ‌ ژێ‌ رازی مستەفا ئامێدی كرن و سەرەخوشی ل مالباتا وان كرن.