ئەڤرۆ
دوهی دووشەمبی 22/5/2023 مەسرور بارزانی، سەرۆكێ حوكمەتا هەرێما كوردستانێ، سەرەدانا قەزا ئاكرێ كر و ل گەل بەرپرسێن ئیداری ل سنوورێ هەردو قەزایێن ئاكرێ و بەردەرەش كۆمبوو و باشتركرنا ڕەوشا خزمەتگوزاریێن دەڤەرێ ل گەل باسكر، پاشی ل گەل هەژمارەكا بەرچاڤ ژ كەسایەتی و خەلكێ دەڤەرا ئاكرێ و بەردەرەش كۆمبوو و پەیڤەكا گرنگ پێشكێشكر. ئەڤە ژی دەقێ وێ یە:
خوە گەلەك ب بەختەوەر دزانم كو ئەو دەلیڤەیە هاتە پێش تاكو بهێم و دخزمەتا هەوە دا بم. من پێخوەشبوو زووتر بهێین، هاتنا مە هندەك درەنگ بوو بۆ سەرەدانا ڤێرێ هەرچەندە بەری نوكە ئەز هاتبووم، بەلێ من پێخوەشبوو بهێین هندەك دەستكەفتێن حوكمەتێ ل ڤێرێ ل گەل هەوە باس بكەین، نەهێین تنێ سۆزا بدەین. بهێین هەكە ئەو پرۆژەیێن هاتینە ئەنجامدان، بۆ هەوە بێژین ئەڤ پرۆژە هاتنە ئەنجامدان، ئەو پرۆژەیێن دی ژی كو د بەردەستن، ئیشەلا ل داهاتی بهێنە ڤەكرن.
بەری كو بهێمە سەر داخواز و پرۆژەیێن دەڤەرا ئاكرێ و بەردەرەش، چەند بابەتێن گشتی هەنە دخوازم ئاماژێ پێ بدەم، ئەوژی پەیوەندیا حوكمەتا هەرێما كوردستانێ ل گەل حوكمەتا فیدرالی یا بەغدا كا ئەم گەهشتینە كیرێ؟ و ڕەوشا ناڤخوەیا هەرێمێ. ب كورتی هندەك خال یێن هەین دخوازم ئاماژێ پێ بدەم.
ل گەل حوكمەتا ئیراقێ، مە گەلەك بزاڤكرن بگەهینە ڕێككەفتنەكێ ل گەل وێ حوكمەتا نوو و بەرێز سوودانی سەرۆك وەزیران، ل سەر بابەتێ پەترۆلێ و بودجەی و ئەو بابەتێن كو كێشە ل سەر هەین د ناڤبەرا بەغدا و هەرێما كوردستانێ دا. ئەو تشتێن ل سەر هەرێمێ، چ پێدڤی بوو مە كریە و هەر ئەركەكێ كەفتبیتە سەر هەرێما كوردستانێ و خەلكێ هەرێمێ و حوكمەتا هەرێمێ، مە ب زێدەیی ڤە بجهئینایە، چاڤەڕێنە حوكمەتا فیدرالی ژی پێگیریێ ب سۆزێن خوە بكەت و ئەو ڕێككەفتنا مە ل گەل گرێدای، ب دروستی بهێتە بجهئینان كو ب پێشبینیا مە نەكو تنێ خزمەتا هەرێما كوردستانێ دكەت، بەلكو دبیتە دەرگەهێ خێرێ بۆ هەموو ئیراقێ ژی. ئەم چاڤەڕێنە و بودجەیا حوكمەتا ئیراقێ ژی بهێتە پەسەندكرن كو ئەوژی دەرگەهەكێ دی یێ خێرێ ڤەدكەت ژ ڕوویێ ئابۆری ڤە. هەرچەندە د ڤی دەمی دا گەلەك فشارا ئابۆری ل سەر هەرێما كوردستانێ هەبوو. هوون دزانن ئەڤە نێزیكی دوو مەهانە پەترۆلا هەرێما كوردستانێ نا هنێرین، سەرەرای وێ چەندێ ژی مە نەهێلایە پرۆژە ل هەرێما كوردستانێ ب ڕاوەستن، ڕاستە مووچێ فەرمانبەرێن حوكمەتێ ژی یێن گیروبووین، بەلێ ئەوا مە شیای بكەین، مە ئەنجامدایە و مووچێن وان داینە، ئەوا هەی ژی پێگیریە ل سەر حوكمەتێ و ئیشەلا مووچێ خەلكێ هەرێما كوردستانێ و فەرمانبەرێن حوكمەتێ بدەین. بەلێ چاڤێ مە ل وێ چەندێ یە كو حوكمەتا ئیراقێ بێی جوداهی، ئەو پێگیریێن د كەڤنە سەر حوكمەتا فیدرالی ل بەرامبەر ماف و شایستەیێن دارایی یێن هەرێما كوردستانێ، بجه بینیت.
سەبارەت ڕەوشا ناڤخوەیا هەرێما كوردستانێ، هەروەكو هەوە دیتی بەری چەند ڕۆژان، جەنابێ سەرۆكی ل بارزان، ب هەلكەفتا یادگەها بارزانیێ نەمر كو ل بارزان هاتیە كرن، بانگەوازیەك ئاراستەی هەموو خەلكێ هەرێما كوردستانێ كر بۆ وێ چەندێ بەرپەرەكێ نوو ڤەكەن، بۆ خاترا ئاتشبوونا نیشتمانی و بەرژەوەندیا گشتی یا خەلكێ كوردستانێ، كێشە و ئاریشان بدەنە ئالیەكی و هەموو پێكڤە بزاڤێ بكەن خزمەتا خەلكێ كوردستانێ بكەن. هیڤیدارم هەموو ئالیەك ڤێ بانگەوازیێ وەكو خوە وەربگرن و بهێنە پێش و خزمەتا خەلكێ كوردستانێ و خزمەتكرنا خەلكێ كوردستانێ و بەرژەوەندیا وەلات و ئاخا مە بێخنە پێش بەرژەوەندیا حزبی یان یا كەسی یا بەرتەنگ. ئەوا ل سەر حوكمەتا هەرێما كوردستانێ، مە بجهئینایە و پێنگاڤێن باش مە هاڤێتینە، هوون دزانن بەری دەمەكی هندەك كێشە و ئاریشە د ناڤ كابینەیا حوكمەتێ دا هەبوون، هندەك وەزیر و ئەندامێن كابینەیا حوكمەتێ ژ برایێن ئێكەتیێ پشكدار نەبوون و دەمەكی نەداهتنە كۆمبوونان، بەلێ پشتی وێ دەستپێشخەریێ و هندەك كۆمبوونێن مە گەل وان كرین، ل حەفتیا بۆری كۆمبوونا جڤاتا وەزیران ب بەرهەڤبوونا هەموو وەزیران و جێگرێ سەرۆك وەزیران ژی كۆمبوون هاتە گرێدان و هیڤیدارین ئەڤ كۆمبوونە د بەردەوام بن بۆ وێ چەندێ ئەم زێدەتر سەرنجێ بێخینە سەر خزمەتكرنا خەلكێ خوە، هەكە كێشەیێن حزبی و سیاسی ژی هەین، ئەو كێشە ل سەر ئاستێ حزبی و د ناڤبەرا حزبان دا بهێنە چارەسەركرن، بەلێ حوكمەت وەكو حوكمەتەكا خزمەتگوزار، نەكەڤیتە دناڤ ململانێیا حزبیانە.
ئەڤرۆ ژی هەوە دیت كو پەرلەمانی بڕیار دا كو هەلبژارتن بهێنە ئەنجامدان ب ڕێكا كاراركرنا جڤاتا كۆمسیۆنا بلند یا هەلبژارتنان. ئەز دەستخوەشیێ ل ئەندامێن پەرلەمانی دكەم بۆ وەرگرتنا ڤێ بڕیارا گرنگ، چونكە ب ڕاستی شەرعیەتا هەرێما كوردستانێ ژ ئالیێ دۆستێن ناڤخوە و دەرڤە دكەڤیتە ژێر پرسیارێ كو ئایا خەلكێ كوردستانێ باوەری ب دیموكراسیەتێ و پرۆسەیا هەلبژارتنان هەیە یان نە؟ هەكە ئاریشە ژی هەبن ئەو ئاریشە دێ هێنە چارەسەركرن، بەلێ نابیت هیچ تشتەك ڕێگربیت كو هەلبژارتن نەهێنە كرن، ژ بەر وێ چەندێ ئەو بڕیارا هاتیە دەركرن، پشتڕاستكرنەكە بۆ وێ چەندێ كو خەلكێ كوردستانێ باوەری ب پرۆسەیا دیموكراسی و هەلبژارتنان هەیە و هیڤیدارم د دەمێ خوە دا ژی ل دووماهیا ئەڤ سالە ئەو هەلبژارتنە بهێنە ئەنجامدان.
سەبارەت ڕەوشا هەردوو قەزایێن ئاكرێ و بەردەرەش، خوەشحال بووم كو من گوهداریا هندەك هەژمار و داتا كری، بەری نوكە ژی گۆتیە من كا چەند پرۆژە ل ڤێرێ هاتینە ئەنجامدان، جهێ دەستخوەشیێ یە. دزانم خەلكێ ڤێ دەڤەرێ هەژی وێ چەندێ نە كو خزمەتەكا گەلەك زێدەتر بۆ بهێتە كرن، ئەم هەموو دیدەڤانین ل سەر بەرگریكرنێ ژ شەرعیەتێ و د شەڕێ تیرۆرێ دا چەند خەلكێ ڤێ دەڤەرێ شەهید بوون، بەرگریكرنا خەلكی ژ ئاخا كوردستانێ ئەركێ مە هەموویانە، بەلێ ڕۆلێ ڤێ دەڤەرێ د بەرگریكرنێ دا ژ كوردستانێ، ل هەموو قەزا و ناحیە و پارێزگەهێن كوردستانێ جهێ تەقدیرێ یە و سەرێ ڕێزێ بۆ بنەمالێن سەربلندێن شەهیدان دچەمینن و دەستخوەشیێ ل پێشمەرگێن قەهرەمان و خەلكێ قەهرەمانێ ڤێ دەڤەرێ ژی دكەین.
مافێ هەوەیە هەرچەند خزمەتا هەوە بهێتە كرن، بەلێ دخزام ب ڕاشكاوی باسێ وێ چەندێ بكەم كو پشكەك ژ وان كێشەیێن كو هەتا نوكە ب پێدڤی خزمەت بۆ نەهاتیە كرن، نەبوونا شیانان بوو، مە ئەو شیان وەكو پێدڤی نەبوون، دبیت بێ شانس ژی بووین، دەمێ مە كابینە وەرگرتی مخابن نەخوەشیا كۆرۆنا هەموو كوردستان و هەموو جیهان ڤەگرتبوو. ژ ئالیەكێ دی ڤە بهایێ پەترۆلێ گەلەك داكەفتبوو و لڤینا بازرگانی ل كوردستانێ نێزیكی نەمانێ بوو، حوكمەتا فیدرالی ژی بودجەیا هەرێما بڕی كو هێشتا ئەڤ پرسە چارەسەر نەبوویە. ڤان بابەتێن ئابۆری فشارەكا مەزن ئێخستە سەر مە، وەكر ئەم نەشێین ب وی شێوەیێ پێدڤی خزمەتا كوردستانێ ب شێوەیەكێ گشتی بكەین. هەرچەندە ئەڤ دەڤەرە بەری نوكە ژی مخابن، خزمەتگوزاریەكا دادپەروەرانە ب شێوەیەكێ ڕێژەیی ل سەر ئاستێ كوردستانێ بۆ نەهاتە كرن، گەلەك جاران گرنگی ب دەڤەرەكا دی هاتیە دان، بەلێ ئەڤ دەڤەرە وەكو پێدڤی گرنگی پێ نەهاتیە دان، مە بزاڤكر ب وان شیانێن هەین ژی چەندەكێ قەرەبوویا وان خزمەتگوزاریان بكەین كو بۆ ڤێ دەڤەرێ نەهاتینە ئەنجامدان، لەوما ئەز ل گەل پارێزگاری و بەرپرسێن حوكمەتێ گەلەك چووینە دناڤ بابەتی دا تاكو بزانین چ پێدڤیە بۆ خەلكێ ڤێ دەڤەرێ بهێتە كرن، ئەو پرۆژەیێن ستراتیژی و گرنگ كو ل سەر داخوازیا خەلكێ دەڤەرێ ب خوە بوو، بەرێخودانەكێ لێ بكەین و بزانین دێ چ ب مە هێتە كرن دێ بۆ بجهئینن.
یێ دلخوەشم كو ل دوو سێ سالێن بۆری خزمەتەكا بەرچاڤ هاتیە كرن، هێشتا ل ئاستێ حەزا مە نینە و ل ئاستێ خزمەتكرنا هەوە ژی دا نینە، بەلێ هەر ئەو چەندە د شیانێن مە دابوو بكەین، هەر دەمەكی شیانێن زێدەتر د دەستێ مە دابن، پشتڕاست بن ئەم گرنگیا زێدەتر ب هەوە و ڤێ دەڤەرێ ب شێوەیەكێ گشتی ددەین.
ناخوازم بچمە سەر هندەك بابەتێن دیرۆكی یێن ڤێ دەڤەرێ كو چەند یا كەڤنە و ژ ڕوویێ دیرۆكی ڤە جهێ گرنگیا ناڤخوە و دەرڤەی كوردستانێ ژی یە، بەلێ دخوازم باسێ ڕەوشا نوكە یا هەردوو قەزایان بكەم كو خەلكێ مە ژ ڕوویێ هەژمارا ئاكنجیێن هەردوو قەزایان گەلەك یێن زێدەبووین، پێدڤیێن وان ژ گەلەك ڕوویان ڤە زێدەبووینە، ئێك ژ وان هۆكارێن كو ڕاستیا وی هندەك ئەز گیروكریم، ئەوبوو كو من حەز دكر ئەو پرۆژەیێ ئاڤێ یێ بۆ ئاكرێ دهێتە دروستكرن، تمام ببیت پاشێ بهێین، بەلێ مخابن دیارە هەتا نوكە ب دووماهی نەهاتیە، ئەوژی ئەو كۆمپانیا كو گرێبەست ل گەل حوكمەتێ هەی، نەشیایە پێگیریێن خوە بجهبینیت، لەوما مە دووماهی ئاگەهداری دایە كۆمپانیێ كو هەكە ئەو پرۆژەیێ ئاڤێ نەهێتە بجهئینان، دێ هندەك بڕیارێن دی وەرگرین. ل ڤێرێ هندەك بابەتێن دی یێن هەین بەری بچمە دناڤ پرۆژەیان دا، دخوازم ب شێوەیەكێ گشتی باس بكەم، ئەو دەڤەرە وەكو هەموو دەڤەرەكا دی یا كوردستانێ، جهێ پێكڤەژیانا ئایینی و نەتەوەیی یە، ل ڤێ دەڤەرێ ژی خەلكێ باوەردار چ ب ئایینێ ئیسلامی، یان ئایینێ مەسیحی یان ئێزدی، پێكڤەژیانا ئاشتیانە هەیە د ناڤ مللەتی دا، جهێ تەقدیر و پێزانێنێ یە، دزانم هندەك كێشەیێن زەڤی و گوندان یێن هەین كو كێشەیێن قانوونی نە، حەز ناكەم وەسا بهێتە هەژمارتن كو حوكمەت پشتا ئایین و مەزهەبەكی و نەتەوەیەكی دگریت دژی نەتەوەیەكێ دی، بۆمە پێڤەرێ حوكمڕانیا دادپەروەریە، دادپەروەری چیە ئەم پشتا دادپەروەریێ دگرین، كی یێ مافدارە ئەم پشتا مافداری دگرین، ژ بەر وێ چەندێ حەز دكەم پشتڕاستیێ بدەمە هەموو خوشك و برایێن مە چ مەسیحی بن چ موسلمان بن، هەر كەسەك غەدر لێ هاتبیتە كرن و ئەردێ وی ب نەحەقی هاتبیتە داگیركرن، ب ڕێكا قانوونێ ئەو ئەردە بۆ خودانێ وی و خودانێ حەقی دێ زڤریت، گرنگ ئەوە كو پێدڤیە ئەو پێكڤەژیانا ل كوردستانێ هەی، زێدەتر گرنگیێ پێ بدەین، تشتەكە ژی بۆمە بوویە جهێ شانازیێ ل هەموو جیهانێ، دەمەكی باسێ كوردستانێ دكەن، باسێ پێكڤەژیانا ئایین و نەتەوەیان دكەن.
بابەتەكێ دی كو پێدڤیە ل ڤێ دەڤەرێ گرنگی پێ بهێتە دان، بابەتێ گەشتوگوزارە، چیایێن جوان و دۆلێن گەلەك جوان ل ڤێ دەڤەرێ هەنە، بەلێ مخابن مە نەشیایە مفای ژ گەلەك دەلیڤەیان وەربگرین، هەروەكو من گوتی ڕەنگە پشكەك ژ نەبوونا شیانان بیت، بەلێ پشكەك ژی ژ بەر هەبوونا هندەك گرۆپان ب تایبەتی پەكەكێ ل وان چیایان كو ڕێگربوون ل گەهاندنا خزمەتگوزاریان بۆ هندەك گوندان یا ڤەگەراندنا خەلكێ مە بۆ سەر گوند و ئەردێ خوە و گرنگیدان ب وان دەڤەران بۆ ئالیێ خزمەتگوزاری. داخوازیا مە ئەوە ڕێز ل قانوونێ و دەستهەلاتا شەرعی ل هەرێما كوردستانێ بهێتە گرتن، دەست ژ ڕێگریێ بەردەن، دەست تەعداكرنێ ل خەلكێ مە بەردەن، ڕێكێ بدەن حوكمەت خزمەتگوزاریان بگەهینیتە هەموو جهەكی، ئەڤ ڕێك و بەرنامەیێ هەی وەكو حوكمەت دخوازیت بهیچتە بجهئینان، چونكە بێگومان مەبەستا مە زێدەتر خزمەتا خەلكێ خوە بكەین بێی جوداهی ل هەر جهەكێ بیت.
نيشاندان