ئه‌ڤرۆنيوز:
ئه‌ڤرۆ دوشه‌مبى 15-1-2018، فه‌رهاد ئه‌مین پارێزگه‌رێ دهوكێ پێشوازیا (كین گروس) كونسلێ گشتی یێ ئه‌مریكا ل هه‌رێما كوردستانێ وشاندێ دگه‌لدا كر.
دهه‌ڤدیتنه‌كێدا به‌حسێ ره‌وشا ده‌ڤه‌رێ وپه‌یوه‌ندیێن دو قولی دناڤبه‌را هه‌رێما كوردستانێ و ئه‌مریكا وره‌وشا ئاواره وپه‌نابه‌ران ل سنورێ پارێزگه‌هێ وئه‌و كار وخزمه‌تا ژلایێ (UN) ورێكخراوێن مروڤایه‌تی وكارگێریا پارێزگه‌ها دهوكێ بۆ دهێته پێشكێشكرن هاته كرن .
ئه‌ڤرۆنيوز:
شيره‌تكارێ جڤاتا ئاسايشا هه‌رێما كوردستانێ راگه‌هاند، سياسه‌تا ته‌عريبكرنا كه‌ركووكێ وده‌ڤه‌رێن دى ب چو شێوه‌كى ناهێته قه‌بوولكرن.
ئه‌ڤرۆ دوشه‌مبى 15/1/2018، مه‌سرور بارزانى شيره‌تكارێ جڤاتا ئاسايشا هه‌رێما كوردستانێ ل گه‌ل جۆن ويلكس باليۆزێ بريتانيا ل عيراقێ وكونسۆلێ گشتيێ بريتانيا ل هه‌ولێرێ كۆمبوو.
مه‌سرور بارزانى وجۆن ويلكس به‌حسێ په‌يوه‌نديێن دناڤبه‌را هه‌رێما كوردستانێ وبريتانيا چاوانيا ب هيزكرنا وان په‌يوه‌نديان كر.
باليۆزێ بريتانيا پشته‌ڤانيا وه‌لاتێ خوه بۆ دانوستاندنێ دناڤبه‌را به‌غدا وهه‌رێمێ دا كر بۆ چاره‌سه‌ريا كێشان ب رێيێن ئاشتيانه وهيڤى خواست هه‌لبژارتنێن په‌رله‌مانێ كوردستانێ وعيراقێ ب سه‌ركه‌فتيانه ب رێڤه‌بچن.
مه‌سرور بارزانى دياركر، ده‌ستپێكرنا سياسه‌تا ته‌عريبكرنێ وئه‌و ره‌وشا نوكه ب سه‌ر كه‌ركووكێ وخورماتوو وده‌ڤه‌رێن داگيركرى يێن دى، يا سه‌پانديه وب چو شێوه‌كى ناهێته قه‌بوولكرن وگۆت” پێدڤيه ئه‌و كار وكريارێن ميليشيێن عيراقى بهێنه راگرتن ول دووڤ دستوورى چاره‌سه‌ريا ره‌وشا وان ده‌ڤه‌ران بهێته كرن وهه‌ر چ زووتره ره‌وشا كه‌ركووكێ وخورماتوو بهێته ئاسايى كرن”.
شيره‌تكارێ جڤاتا ئاسايشا هه‌رێما كوردستانێ راگه‌هاند ژى” شاشيێن به‌غدا بووينه ئه‌گه‌رێ دروستبوونا بێ باوه‌ريێ دناڤبه‌را پێكهاتێن كورد، عه‌ره‌بێن شيعه، عه‌ره‌بێن سونه وتوركمانێن عيراقێ وهندى ئه‌و عه‌قليه‌تا حوكمران ل به‌غدا ب ڤى شێوه‌ى بمينيت، دێ كێشێن زێده‌تر سه‌رهلده‌ن وڤالاهيا گونجاى بۆ دروستبوونا گرۆپێن توندره‌و دێ په‌يدا بيت”.
ئه‌ڤرۆنيوز:
برياره سوباهى سێشه‌مبى مووچێ چه‌ندين پشكێن وفه‌وجێن ب سه‌ر وه‌زاره‌تا پێشمه‌رگه‌ى ڤه بهێته دان.
نڤيسينگه‌ها راگه‌هاندنا ئه‌مينداريا گشتى يا وه‌زاره‌تا پێشمه‌رگه ئه‌ڤرۆ دوشه‌مبى 14/1/2018 به‌ياننامه‌ك به‌لاڤكر ل دۆر به‌لاڤكرنا مووچێ وان جهين هه‌تا نوكه مووچێ هه‌يڤا ئه‌يلوولا 2017 وه‌رنه‌گرتى.
د وێ به‌ياننامێ دا هاتيه” سوباهى 16/1/2018 دێ مووچێ ديوانا وه‌زاره‌تا پێشمه‌رگه وهێزێن 80 و70 وهه‌موو ئه‌و هێزێن كو هه‌تا نوكه مووچه وه‌رنه‌گرتى هێته به‌لاڤكرن”.
ئەڤرۆ نیۆز ، زنار تۆڤی:
پەنجەشێر ئه‌و نه‌خۆشیە کو چه‌ندین سالە بێ چاره‌سه‌ری مایه،بەلێ ل دوماهیێ چه‌ندین جۆرێن چاره‌سه‌ریێ بۆ هاتینە دیتن،ل گەل هندێ ژی چه‌ندین جۆرێن دەرمانان بۆ ڤێ ئێشێ هاتینە ب کارئینان،لێ هەر نەشیاینە دوماهیێ ب ڤێ ئێشێ بینن،ل دووڤ گوتنا وان نەساخێن پەنجەشێر لێ هەین،ڤێ نەساخیێ هند ناڤەکێ نەخۆش یێ هەی،كۆ گەلەک جاران وان پێ شه‌رمه کو دناڤا كۆمه‌لگەهێدا بەحسێ ڤێ نەخۆشیێ بهێتە کرن و دبێژن،هندی یا ناخێ وان ئازار ددەت، ئه‌و هندی ب جه‌ستەی ئازارێ ناخۆن.
لدووڤ ئامارێن وه‌زاره‌تا ساخلەمیێ،ل سالا ٢٠١٦ ل هه‌رێما كوردستانێ پێنج هزار و 97 حاله‌تێن پەنجەشێرێ هاتینە تۆمار كرن، به‌لێ ل سالا ٢٠١٧ ئەڤ رێژه هاتیە خوار و چار هزار و 281 حالەتێن نه‌ساخیا پەنجەشێرێ هاتینە تۆمار كرن،هەروەسا ل هه‌ولێرێ هزار و 700 حاله‌ت،ل سلێمانیێ هزار و 860 حالە‌ت و ل دهۆكێ ژی 721 حاله‌ت هەنە.
رێژا پەنجەشێرێ ل كوردستانێ رێژه‌کە ل ژێر وی ستاندارد‌یه یا كو ل جیهانێ پێشبینی بۆ هاتیە کرن. هەروەسا سالانه ژ هه‌ر ١٠٠ هزار كه‌سان ١٥٠ كه‌س تووشی پەنجەشێرێ دبن، به‌لێ ل هه‌رێما كوردستانێ تا نوکە ئەڤ رێژه‌یە ل ژێر ١٠٠ كه‌سان دایە،ئانکو سالانه ژ ١٠٠ هزار كه‌سان كێمتر ژ ١٠٠ كه‌سان تووشی پەنجەشێرێ دبن، ئه‌ڤە ل دووڤ داتایێن وه‌زاره‌تا ساخلەمیا هەرێما كوردستانێ نە.
دكتۆر خالس قادر پەیڤدارێ وه‌زاره‌تا ساخلەمیێ دیارکریە کو، هۆكارێن پەنجەشێرێ د زانستێ نۆشداریدا هاتیە زانین،ل كوردستانێ ژی هه‌مان ئه‌و هۆكار هەنە یێن كو ل وەلاتێن دیتر یێن جیهانێ هەین،هەروەسا هۆكارێن تایبه‌ت نینه،کو ل هه‌رێمێ بێژین ئه‌ڤ هۆكاره ب تنێ ل ڤێرێ هه‌یه و ل وەلاتێن دیتر نەبیت.
هەروەسا ب گشتی هۆكارێن پەنجەشێرێ ڤەدگەرن بۆ شێوازێ ژیانا كه‌سان، هندەک د دەمکینە،لێ هۆكارێن گرنگ بۆ تووشبوونێ ب پەنجەشێرێ پێکهاتینە ژ رێژه‌یا بلند یا کێشانا جگه‌را و نارگیلان، هه‌روه‌سا هندەک حالەتێن دیتر هه‌نە کو پەنجەشێر روو ددەت،بێی کو ئەگەرەک هەبیت،ئانکو هۆكارێن وێ ناهێنە زانین و کو ئەڤە ژی ل هه‌موو جیهانێدا هه‌یه.
ئه‌ڤرۆنيوز:
ژڤان بوو ل ده‌مژمێر 2 پشتى نيڤرۆيا ئه‌ڤرۆ دوشه‌مبى 15/1/2018 جڤاتا سه‌ركردايه‌تيا ئێكگرتوويا ئيسلامى كۆمبوونه‌كێ ئه‌نجام بده‌ت بۆ برياردانێ ل دۆر مانێ يان خوه‌ڤه‌كێشانێ ژ حوكمه‌تا هه‌رێمێ دا، به‌لێ كۆمبوونا خوه پاشخست.
ئێكگرتوويا ئيسلامى كوردستان ئه‌ڤرۆ راگه‌هاند، ژبه‌ركو ل ده‌مژمێر 2:30 پشتى نيڤرۆ كۆمبوونا ئێكگرتووى وحوكمه‌تا هه‌رێمێ يه ل دۆر مه‌رجێن ئێكگرتووى داناينه به‌رده‌م حوكمه‌تێ بۆ بجهئينانا وان هه‌كه نه دێ خوه ژ حوكمه‌تێ ڤه‌كێشيت، له‌وما كۆمبوونا جڤاتا سه‌ركردايه‌تيا ئێكگرتووى بۆ ده‌مژمێر 4 ئێڤارى هاته پاشخستن.
ئه‌ڤرۆنيوز:
به‌رى دو رۆژان شانده‌كێ فه‌رمى يێ هه‌رێما كوردستانێ بۆ جارا ئێكێ پشتى ئه‌نجامدانا ريفراندۆما سه‌ربخوه‌يا كوردستانێ سه‌ره‌دانا به‌غدا كر ول گه‌ل شانده‌كێ حوكمه‌تا عيراقێ كۆمبوو، پشتى وێ كۆمبوونێ به‌غدا راگه‌هاندبوو كو كۆمبوونه‌كا به‌رهه‌مداربوو، ئه‌ڤرۆ ژى شانده‌كێ حوكمه‌تا عيراقێ ل گه‌ل شانده‌كێ هه‌رێمێ ل هه‌ولێرێ كۆمبوون.
فرۆكخانا هه‌ولێرێ يا نيڤده‌وله‌تى ئه‌ڤرۆ دوشه‌مبى 15/1/2018 راگه‌هاند، ل ڤان نێزيكان دێ زڤرين بۆ ده‌ستپێكرنا گه‌شتێن ئه‌سمانى.
رێڤه‌به‌ريا فرۆكخانا هه‌ولێرێ يا نێڤده‌وله‌تى د به‌ياننامه‌كێ دا كو ل مالپه‌رێ وێ يێ فه‌رمى ئه‌ڤرۆ به‌لاڤبووى، دبێژيت” ل ڤان نێزيكان دێ فرۆكخانێن هه‌رێما كوردستانێ هێنه ڤه‌كرن ئه‌و ژى پشتى كۆمبوون ولێكتێگه‌هشتن ورێككه‌فتنێ ل گه‌ل حوكمه‌تا عيراقێ، دێ ده‌ست ب گه‌شتێن نێڤده‌وله‌تى هێته كرن وچالاكى ل هه‌ردو فرۆكخانێن هه‌ولێرێ وسلێمانيێ دێ دبه‌رده‌وام بن”.
به‌رى نوكه ئوميد محه‌مه‌د په‌يڤدارێ وه‌زاره‌تا ڤه‌گۆهاستن وگه‌هاندنێ ل هه‌رێما كوردستانێ راگه‌هاندبوو” پشتى كۆمبوونا 13 ڤێ هه‌يڤێ ل به‌غدا، دێ كۆمبوونه‌كا دى ل 15 هه‌يڤێ ل هه‌ولێرێ هێته ئه‌نجامدان وهه‌تا راده‌كێ مه‌زن لێكتێگه‌هشتن يا هه‌ى وبريارێن دووماهيێ ل دۆر كێشه وپرسێن دناڤبه‌را هه‌ردو لايه‌نان دا هه‌ين دێ هێنه دان”.
كۆمبوونا ئه‌ڤرۆ يا هه‌ردو شاندێن حوكمه‌تا عيراقێ وحوكمه‌تا هه‌رێما كوردستانێ ل هه‌ولێرێ يا به‌رده‌وامه ل دۆر پرسێن فرۆكخانه وبه‌نداڤ وده‌رگه‌هێن سنورى ل هه‌رێما كوردستانێ.
شاندێ حوكمه‌تا عيراقێ ب سه‌رۆكاتيا مه‌هدى عه‌لاق ئه‌ميندارێ گشتيێ جڤاتا وه‌زيرێن عيراقێ يه وشاندێ حوكمه‌تا هه‌رێمێ ب سه‌رۆكاتيا كه‌ريم شنگالى وه‌زيرێ ناڤخوه‌يا هه‌رێمێ يه.
ئه‌ڤرۆ نيوز:
ھەر درامایەکا بیانی یا دھێتە دوبلاژ کرن، ھەکە چیروکا وێ ئەڤینی ژی بیت د ھندەک پارچێن ڤێ درامایێ دا کۆشتن و ڕەڤاندنا مرۆڤا تێدایە و ئەڤ پارچە کارتێکرنێ ل جڤاکی دکەن بتایبەت وان کەسان یێن سەح دکەنە ڤان درامایان د ڤی دەرباری دا ڤەکۆلەرەکا جڤاکی دبێژیت: کوشتن و ڕەڤاندنا مرۆڤا د درامایان دبیتە ئەگەر کو جڤاک ژی چاڤ ل وان ئەکتەرا بکەت.
دوبلێر ڤەھێل نسرەت دیار کر کو، د ڤان کاودانان دا خەلکێ مە گەلەک پێدڤی ب درامایێن دوبلاژ کریە، ژبەرکو د ڤی دەمی دا خەلک پێدڤی ب خوە ژبیرڤەکرنێ یە، بەلێ سەح کرنا ڤان درامایا پتر کارتێکرنا خوە ل سەر زارۆیان ھەیە نەک مەزنان و گۆت: نابینم کۆشتن و ڕەڤاندن د درامایێن بیانی دا کارتێکرنێ ل جڤاکی بکەن.
ڤەکولەرێ دەروونی سەلیم عەبدولستار دیار کر کو، بەرێ خۆدان بۆ درامایێن بیانی و دیمەنێن وێ ب تایبەت کوشتن و ڕەڤاندنا مرۆڤان کارتێکرنەکا مەزن ل سەر ھەموو چینێن جڤاکی دکەت ب تایبەتی گەنجان و سنێلەیان و ئافرەتان، چونکی پتریا ئەو کەسێن سەح دکەنە درامایێن بیانی و ھەر روودانەکا د ڤان درامایان دا چێدبیت ھزر دکەن ئەڤە بەشەکە ژ ژیانا وان و وەھا ھزر دکەن کا چاوا د درامایان دا بەرسڤ دھێتە دان دڤێت ئەو ژی ب ھەمان شێوە بەرسڤ بدەت ئەڤجا چ ب ئازاردانا لەشی بیت، یان ب ئاخفتنەکا نەجوان بیت و گۆت: ھەکە نەشێت ژی دێ پەنایێ بەتە بەر ئازاردانا خوە و دێ خوە کوژیت، یان سوژیت، ئەڤجا پێدڤیە چاڤدێریەکا باش ژلایێ سەرپەرشتێن ڤان درامایانڤە بھێتە کرن و دوبلاژ ل دووڤ رەوشت و داب و نەریتێن مە یێن کوردی بھێتە کرن.
ڤەکولەرا جڤاکی چیمەن رەشید دیار کر کو، کوشتن و ڕەڤاندنا مرۆڤا د درامایان دا کارتێکرنێ ل سەر جڤاکی دکەت، ژبەرکو ئەڤ چەندە دبیتە ئەگەر کو جڤاک ژی چاڤ ل وان ئەکتەرا بکەت، چونکی ھەر دیاردەکا سەرنج راکێش کارتێکرنێ ل سەر ھەلویستێ مرۆڤی دکەت ب تایبەتی ھەکە دەزگەھێن میدیایێ ڤان تشتا نیشان بدەن و گۆت: ژبەرکو دیمەنێن سەیر و سەرنج راکێش مرۆڤ رۆژانە دبینیت و ئەڤ چەندە دبیتە ئەگەر کو تاکە کەس ژی چاڤ ل ڤان ئەکتەرا بکەت ئەڤجا چ ب یاریڤە بیت یان ژی ب راستی بیت.
ڤەکولەرا جڤاکی دا زانین ژی کو، ئەڤ زنجیرە فلمە ل گەل داب و نەریتێن مە ناگۆنجن و دوورن ژ رەوشت و کەساتیا مە، لێ پتریا جاران گەنجێن مە چاڤ ل ئەکتەرێن ڤان درامایان دکەن، ئەڤجا چ ژلایێ جلکان، یان ئاخفتنان و پەیوەندیێن ھەڤالینی و ئەڤینی یان ژی خیانەتا ھەڤژینی بیت و گۆت: ئەڤ چەندە دبیتە ئەگەرێ ئاریشا دناڤ خێزانێ دا.
چیمەنێ گۆتژی: ئەو کەسێ ب ڕەڤاندن و کوشتنا مرۆڤان رادبیت د درامایان دا خوە ددانیت قەھرەمان و ئەڤ چەندە دبیتە ئەگەر کو ئەو کەسێن ئیرادا وان یا لاواز دناڤ جڤاکی دا چاڤ ل ڤان جورە رەفتارا و ئەکتەرا بکەن بێ کو ھزر بکەن کو ئەڤە تشتەکێ کاتیە و بتنێ بو فلمی یە.
ئەڤرۆ نیوز ، نەوزاد ھلۆری:
ئەڤرۆ ئێکگرتوو دێ بریارا خوە دەتئەو دەمێ کو ئێکگرتوویا ئیسلامیا کوردستانێ وەکو مەرج دایە حوکمەتا ھەرێما کوردستانێ لدور مانەڤا د کابینەیا حوکمەتا ھەرێما کوردستانێ یان ژی ڤەکێشان ل حوکمەتێ ، و وەسا بریارە ئەڤرۆ جڤاتا سەرکرداتیا ئێکگرتوو دوماھیی بریارا خوە بدەن.
عومەر محەممەد بەرپرسێ نڤیسینگەھا سلێمانێ یا جڤاتا بجھکرنا ئێکگرتوویا ئیسلامیا کوردستانێ دیارکر کو ئەڤرۆ رۆژا دوشەمبی جڤاتا سەرکرداتیا ئێکگرتوو دێ ل ھەولێر کومبیت و د کومبوونەکێ دا ھەلسەنگاندنێ ل وان مەرجان کەت یێن پێشتر داینە حکومەتا ھەرێما کوردستانێ و پاشان دێ بریارێ لسەر دەت.
زێدەتر گۆت: (بریاردانا ئێکگرتوو دێ ب شێوەیێ دەنگدان بیت لدور مانەڤا دناڤ حکومەتێ یان ڤەکێشان ل حوکمەتێ )
رۆژا 25 ھەیڤا بووری ئێکگرتوویا ئیسلامیا کوردستانێ 20 روژ وەکو مەرج بو حوکمەتا ھەرێما کوردستانێ دیارکرن کو پروسەیا چاکسازیێ ل ھەرێما کوردستان و باشترکرنا ژیانا وەلاتیان بھێتەکرن ، ئەگەر نە دێ بریارێ لدور ڤەکێشان ل حوکمەتێ دەن ، ئەو ژی پشتی کو گۆڕان و کومەلا ئیسلامی بریارا ڤەکێشان ل حومەتێ راگەھاندی.
ئه‌ڤرۆ نيوز، عه‌زيز هه‌ورامى:
سپێده‌هيا ئه‌ڤرۆ 15ى كانوونا دويێ 2017 وه‌لاتيه‌كێ 53 سالى ل سلێمانيێ دووماهى ب ژيانا خوه ئينا.
د راگه‌هاندنه‌كێ دا كو دانه‌ك بۆ ئه‌ڤرۆ نيوز ره‌وانه‌كريه، پۆليسێن سلێمانيێ راگه‌هاند كو وه‌لاتيه‌كى ب ناڤێ “م. ح. د” ژ دايكبوويێ 1965، كارێ زێره‌ڤانيێ ل كه‌مپا كه‌ڤن يا زانكۆيێ سلێمانيێ دكر، ل وێرێ ژى خوه خه‌ندقانديه و دووماهى ب ژيانا خوه ئينايه.
هه‌ر د وێ راگه‌هاندنێ دا ئاماژه ب وێ چه‌ندێ ژى كريه كو ل ده‌مێ گه‌هشتنا پۆليسان بۆ جهێ روودانێ، ته‌رمێ وى كه‌سى ره‌وانه‌ى نوشداريا داد ل سلێمانيێ كريه و ده‌ست ب ڤه‌كۆلينێ هاتيه كرن.
ئه‌ڤرۆ نيوز:
دەرگەھێ سنووری یێ ئیبراھیم خەلیل گرنگیەکا دیرۆکی ھەیە و سێ وەلاتان بخۆڤەگرێ ددەت و دەڤەرەکا ستراتیجیە و پتریا ئالۆگۆرێن بازرگانی یێن ھەرێمێ ل گەل تورکیا د ڤێ دەڤەرێ را دھێنە کرن، چونکو ب شێوەیەکێ ئێکسەر ب تورکیا ڤە گرێدایە و ئێکەم دەرگەھە دناڤبەرا تورکیا و عیراقێ دا و ب تنێ عیراق د ڤی دەرگەھی را دشێت تەڤلی تورکیا ببیت.
عادل خێرکی قوتابیێ دکتورایێ ب سیاسەت و ئیدارا گشتی یا وەلاتێ تورکیا ل وەلاتێ تورکیا بۆ ئەڤرۆ دیار کر، حکومەتا عێراقێ ژ بەر چەند ئەگەرەکان دەڤەرا پێشابوورێ دڤیا، ژ وانا، ژ بەر کو ئەو دەڤەر ب سێ گوشەیەکا سنوری یا زێرین و ستراتیژی دھێتە زانین بۆ پێکڤەگرێدانا ھەر سێ وەلاتێن عێراق، تورکیا و سوریا کو ب ڤێ چەندێ عێراق دێ پلانا ئیرانێ بۆ چێکرنا ھیلال شیعی بجھئینیت و ب ڤێ چەندێ شیعە مەزھەب دێ ل دەڤەرێ د خۆرت بن و سنورێن خوە بەرفرەھـ کەن و ھەروەسا ب ڤێ سێ گوشەیێ ل داھاتی دا ئێدی دەولەتا کوردی دێ مستەحیل بیت، ژ بەر کو دەڤەرەکا نێزیکە بۆ داگیرکرنا کوردستانێ ب تایبەت دەڤەرێن زاخۆ و دھۆک کو ب قەلایا پارتی و پێشمەرگەیێن بارزانی دھێتە زانین و دگەل ڤێ چەندێ ژی مایتێکرنا عێراقێ بۆ تورکیا ب رێیا پەکەکێ دێ ئاسانتر کەڤیت و ھەر دەمەک تورکیا گوھداریا ئیران و عێراقێ نەکر یان ژی ببیتە مەترسی ل سەر بەرژەوەندیا ڤان دو وەلاتان، ل وی دەمی دێ پەکەکە ل شنگال و سوریا ھێنە رەوانەکرن بۆ تێکدانا تورکیا (ل گۆرەی ھزرا عێراق و ئیرانێ).
عادل خێرکی زێدەتر دبێژیت: ئەگەر ڤێ دەڤەرێ وەک بنگەھێ سەرەکیێ دەربازبوونا پەترۆلا عێراقێ ب رێیا بۆریان بۆ بەندەرێ جیھان تەماشە بکەین، کارتەکا بەرۆڤاژی تر ھەیە، ئەو ژی ل شوونا کوردستان د مەترسیێ دا بیت، ل وی دەمی عیراق دێ ھەردەم کەڤیتە بن مەترسیێ دا و کلیلا دەربازبوونا نەفتا عێراقێ ژی دێ ددەستێ کوردان دا بیت، ب ڤێ چەندێ دێ ھاوکێشەیا سیاسی ھێتە گوھارتن د ڤێ رەوشا نالەبار دا.
خێرکی ئاماژە دا وێ چەندێ، د سەر ھەموو ئەگەران دا، ئەگەرەک دن ھەیە کو ل گۆرەی رێککەفتنەکا دناڤبەرا تورکیا و عیراقێ دا، ھەولدان ھەنە بۆ لاوازکرنا بزاڤا بازرگانی ل خالا سنوری یا ئیبراھیم خەلیل، ئەڤە ژی ب رێیا چێکرنا دەروازەیەک نوو یە ل گوندێ (ئۆڤاکوی) سەر ب قەزایا سلۆپیا ڤە ل پارێزگەھا شەرناخێ کو ئەڤ گوندە د کەڤیتە ھەمبەر پێشابوورێ و ئەو دخوازن بزاڤا بازرگانی ل ئیبراھیم خەلیل لاواز بکەن، تورکیا ب ڤێ چەندێ ھیچ زیانەکی ناکەت ژبەرکو ب رێژەیا 80% ژ کەلوپەلێن دەرڤە یێن عێراقێ ب رێیا تورکیا دھێت و ل وی دەرگەھێ ئۆڤاکویێ تورکیا دێ ھەر ھەناردەکرنێ کەت و دەرگەھێ سنوری یێ ئیبراھیم خەلیل ژی دانائێخیت ژبەرکو وەسا ھزر دکەت کوردستان پێدڤی ب پارەی ھەیە و د ھەمان دەم دا ناخوازیت خەلکێ پارێزگەھا شەرناخێ بێ کار بمینن ب داخستنا دەرگەھێ ئیبراھیم خەلیل چونکی دێ بنە مەترسی ل سەر رەوشا ئارامیا تورکیا.
بسپۆرەکی جوگرافیێ و مامۆستایەکی زانکۆیێ دبێژیت: دەمەکە بازارێ تورکی و عیراقێ یێ گەرمە ل سەر ڤەکرنا دەروازەکێ نوو دناڤبەرا ھەردوو وەلاتاندا و پێرابوونێن کارگێری و سیاسی و لەشکەری ژ لایێ ھەردوو دەولەتان ڤە ھاتینە ئەنجامدان، بەلێ ژلایێ جوگرافیا لەشکەری و سیاسی و ھەرێمی ڤە کارەکێ ب زەحمەتە.
د. نەشوان ھروری، مامۆستایێ زانکۆیا دھۆکێ و بەرپرسێ پشکا جوگرافی ل کۆلیژا زانستێن مرۆڤایەتی گۆت: ”رژدیا ھەردو دەولەتان ل سەر ڤەکرنا ڤی دەروازەی کارەکێ ستراتیژی بوو، ھەردوکان ب تایبەت تورکی و ھێلا تەماسا لەشکەری دناڤبەرا پێشمەرگەی و حەشدا شەعبی و سوپایێ عێراقێ دا دەڤەرا دناڤبەرا گوندێ (مەحمودیێ) و گوندێ (وەلید) دایە، ئانکو ژ روویێ جوگرافی ڤە ئەڤ ھێلە پتر ژ 27 کیلومەترا ژ پرا (سحێلا) دوورە، یان ئەگەر سوپایێ عێراقێ و حەشدا شەعبی بڤێت بگەھیتە پرا سحێلا ژ لایێ لەشکەری ڤە د پێنگاڤا ئێکێ دا دڤێت دەڤەرەکێ داگیربکەت ب شێوێ سێ گوشە کو رووبەرێ وێ دبیتە نێزیکی 500 کیلومەترێن چوارگوشە، ئەڤە ھەتا رادەکی ب زەحمەتە، چونکو دەڤەر ھەموو گوندێن کوردانە و دەڤەرەکا کوردی یە.
ڤی مامۆستایێ زانکۆیێ گۆت ژی: ”ئەگەر سوپایێ عێراقێ و حەشدا شەعبی گەھەشتنە پرا سحێلا، دووراتیا دناڤبەرا پرا (سحێلا) و خالا سنوری یا پێشبینیکری ژ لایێ تورکی و عێراقێ ڤە دگەھیتە پتر ژ (11) کیلومەتران ل دویڤ رووبارێ دیجلەی، چونکو ژ لایێ جوگرافی ڤە عیراقێ سنور ل گەل تورکیا نینە، د سەر پرا (سحێلا) دا.
گۆت ژی: “د دەربرینەکا دی دا ئەگەر ھەرێما کوردستانێ ب تنێ ھەر سێ پارێزگەھێن سەرەکی نە (دھۆک و سلێمانی و ھەولێر) و پارێزگەھا نەینەوا سەر ب عێراقێ ڤەیە، سنورێ تورکیێ ناگەھیتە پارێزگەھا مووسل.
ئەو یەکە ژی خویا کر، ل دووڤ راستیێن جوگرافی خالا سنوری یا پێشبینیکری دکەڤیتە رۆژئاڤایێ خالا سنوری یا (ئیبراھیم خەلیل) ل سەر سێگوشا سنوری یا (تورکی، عێراق، سوریا) ب دووراتیا پتر ژ 23 کیلومەتران و دووراتیا ڤێ خالێ ژ باژێرێ (زاخۆ) دگەھیتە نێزیکی (32) کیلومەتران، ئەڤ خالە ژلایێ لەشکەری ڤە گەلەکا مەترسیدارە و نە ئارامە، چونکو رێیا ھاتن و چوونێ دێ کەڤیتە سەر سنورێ ھەرێما کوردستانێ و سوریا و ئەڤ دەڤەرا کو دێ رێیا ڤەگوھاستنێ تێدا بوریت و دەڤەرەکا نزمە ل سەر دیجلەی و دەوروبەرێن وێ و دەڤەرێن بلندترن چ ژلایێ سوریێ ڤە یان ژلایێ ھەررێما کوردستانێ ڤە، بۆ نموونە چیایێ (بێخێر) یێ زاڵە ل سەر ڤێ دەڤەرێ ژ لایێ روژھەلات ڤە و ھندەک گرێن دی ژلایێ سوریێ ڤە، ئانکو گەلەکا ب ساناھی یە ھەرەشە ل سەر ڤێ رێیێ بھێنە کرن و بھێتە داخستن.
نيشاندان