ئه‌ڤرۆ نيوز، نيوار محه‌مه‌د سه‌ليم:

لژنا راگه‌هاندنا جڤاتا بلندا ريفراندۆمێ د په‌يامه‌كێ دا راگه‌هاند كو د سه‌د سالێن بۆرى دا ئه‌م هاتينه‌ ئينكار كرن، جينوسايد و ئه‌نفال كرين، بزاڤێن نه‌هێلانا مه‌ دان، به‌لێ ب خه‌بات و خۆڕاگرى و قوربانيدان بێ شۆمار گه‌لێ كوردستانێ ب ساخى ما و رۆژ بۆ رۆژێ ب هێزتر بوو.

ئاماژه‌ ب وێ چه‌ندێ ژى كريه‌ كو نوكه‌ گه‌لێ كوردستانێ ژ داهاتى دترسيت، ژ به‌ر هندێ بڕيار دايه‌ رێيا خوه‌ بگريته‌ به‌ر و دووماهيێ ب ژيانا ئاره‌زوومه‌ندانه‌ بينيت ل گه‌ل ده‌وله‌ته‌كێ كو سه‌د سالان نه‌خۆشى ديتينه‌. چ رێيه‌كا دى ل به‌ر گه‌لێ كوردستانێ نه‌مايه‌ ژبلى سه‌ربه‌خۆيێ كو مافه‌كێ ره‌ها يێ هه‌موو گه‌له‌كى يه‌.

هيڤى ژى خواستيه‌ كو د هه‌وا بانگه‌شه‌يا ريفراندۆمێ دا بێ ده‌نگى و ئاراميا پرۆسێ بهێته‌ پاراستن و گرێدايى رێنمايێن كۆمسيۆنا بلندا سه‌ربه‌خۆيا هه‌لبژارتن و راپرسيێ بن.

په‌ياما لژنا راگه‌هاندنا جڤاتا بلندا ريفراندۆمێ بۆ رايا گشتى

وه‌لاتيێن خۆشتڤى

جه‌ماوه‌رێ سه‌ربلندێ كوردستانێ

بيست و پێنجى ئيلۆنا 2017ێ رۆژا ئێكلاكه‌را چاره‌نڤيسێ گه‌لێ مه‌يه‌ ل هه‌رێما كوردستانێ. رۆژا نيشادانا حه‌ز و ئيرادا راسته‌قينه‌ يا وه‌لاتيانه‌ بۆ دياركرنا چاره‌نڤيسى. دێ ده‌نگێ هه‌موويان ده‌نگێ به‌لێ بيت بۆ سه‌ربه‌خۆيى و ب دووماهى هاتنا ڤێ پاشڤه‌مانێ كو ماوێ سه‌د سالايه‌ ب زۆرى ب سه‌ر گه‌لێ مه‌ دا هاتيه‌ سه‌پاندن.

د سه‌د سالێن بۆرى دا ئه‌م هاتينه‌ ئينكار كرن، جينوسايد و ئه‌نفال كرين، بزاڤێن نه‌هێلانا مه‌ دان، به‌لێ ب خه‌بات و خۆڕاگرى و قوربانيدان بێ شۆمار گه‌لێ كوردستانێ ب ساخى ما و رۆژ بۆ رۆژێ ب هێزتر بوو.

ده‌نگێ ئاشتيخوازيێ و هه‌موو بزاڤێن گه‌لێ كوردستانێ بۆ ژيانا هه‌ڤپشك ل گه‌ل ده‌وله‌تا عيراقێ يا بێ ئه‌نجام بوو و هاته‌ تێكشكاندن. ده‌ركه‌فت ل پشتى ژناڤچوونا رژێما به‌عس و بنياتنانا عيراقا نوكه‌ فه‌رهه‌نگا ب پاشكو ديتنا كوردستانێ و پشتگوهخستنا شه‌راكه‌تێ ل ده‌وله‌تا عيراقێ يا ده‌ست بلنده‌.

گه‌لێ كوردستانێ پشكداربوو د دووباره‌ ئاڤاكرنا عيراقێ دا ل سه‌ر بنه‌مايێ فيدراليه‌ت و دستوور و شه‌راكه‌ت و ته‌وافقێ، به‌لێ هه‌موو ئه‌و بنه‌ما هاتنه‌ بن پێ كرن و ل جهێ ده‌وله‌ته‌كا مه‌ده‌نى، ده‌وله‌ته‌كا تايفى و لوژيكى پرانى و خوه‌سه‌پاندن هاته‌ پێش، ل جهێ پاراستنا گه‌لێ كوردستانێ، ده‌وله‌تى عيراقێ نانێ خه‌لكێ بڕى و ب هه‌موو ره‌نگه‌كى دژاتيا پێشمه‌رگه‌ى كر.

نوكه‌ گه‌لێ كوردستانێ ژ داهاتى دترسيت، ژ به‌ر هندێ بڕيار دايه‌ رێيا خوه‌ بگريته‌ به‌ر و دووماهيێ ب ژيانا ئاره‌زوومه‌ندانه‌ بينيت ل گه‌ل ده‌وله‌ته‌كێ كو سه‌د سالان نه‌خۆشى ديتينه‌. چ رێيه‌كا دى ل به‌ر گه‌لێ كوردستانێ نه‌مايه‌ ژبلى سه‌ربه‌خۆيێ كو مافه‌كێ ره‌ها يێ هه‌موو گه‌له‌كى يه‌.

سه‌ربه‌خۆيا كوردستانێ هه‌لگرا په‌ياما ئاشتى و پێكڤه‌ژيان و هه‌ڤسۆ و نووبوونێ يه‌، سه‌ربه‌خۆى بۆ رێگريگرتنێ يه‌ ل دووباره‌نه‌بوونا نه‌هامه‌تى و كاره‌ساتان. بۆ هندێ يه‌ ئاشتى به‌رقرار بيت و دوستايه‌تى و برايه‌تى ل گه‌ل گه‌لێن ده‌ڤه‌رێ كوورتر بيت. بۆ هندێ يه‌ گه‌لێ كوردستانێ پێش بكه‌ڤيت و ببيته‌ پشكه‌ك ژ كاروانێ مرۆڤاتيێ.

د رۆژا بيست و پێنجى ئيلۆنێ دا ده‌نگێ گه‌لێ كوردستانێ دێ ده‌نگێ به‌لێ بيت بۆ ئاڤاكرنا ده‌وله‌تا كوردستانێ كو ل سه‌ر بنه‌مايێ پره‌نسيپێن ديموكراسى و سه‌رده‌ميانه‌ دهێته‌ ئاڤاكرن. ده‌وله‌تا كوردستانێ ده‌وله‌تا وه‌لاتبوون و پێكڤه‌ژيان و رێزگرتن ل مافێن مرۆڤى و ئازاديا بيروبۆچوونا بيت. د ده‌وله‌تا كوردستانێ دا وه‌كهه‌ڤيا سياسى و قانوونى و مه‌ده‌نى د ناڤبه‌را هه‌موو پێكهاتێن ئاينى و نه‌ته‌وه‌يا كوردستانێ دا به‌رقه‌را بيت.

ئه‌م هه‌موو دێ ده‌نگى بۆ سه‌ربه‌خۆيێ ده‌ين و ده‌نگێ گه‌لێ كوردستانێ ژى دێ ده‌نگێ ئاشتى و ژيانێ بيت. ده‌نگى دده‌ين بۆ هندێ بشێين خوه‌ ب پارێزين و ژيانا مه‌ د ده‌ستێ مه‌ دا بيت. ده‌نگى دده‌ين دا كو روو ب روويێ تيرۆر و هزرا تۆندڕه‌ويێ و شوفينيه‌تێ نه‌بين. ده‌نگ بۆ سه‌ربه‌خۆيێ ده‌نگدانه‌ بۆ خوينا شه‌هيدان و قوربانيدانا گه‌لى. ده‌نگدانه‌ بۆ نفشێ داهاتى، ده‌نگدانه‌ بۆ ئارامى و پێكڤه‌ژيانا ئاشتيانه‌.

ئه‌م هه‌موو دێ ب به‌لێ ده‌نگى بۆ سه‌ربه‌خۆيا كوردستانێ ده‌ين. داخوازێ ژ وه‌لاتيێن خۆشتڤى دكه‌ين ب گيانێ ته‌بايى و ب ره‌نگه‌كێ سه‌رده‌ميانه‌ ده‌ربڕينێ ژ حه‌ز و ڤيانا خوه‌ بكه‌ن بۆ سه‌ربه‌خۆيێ، د هه‌وا بانگه‌شه‌يا ريفراندۆمێ دا بێ ده‌نگى و ئاراميا پرۆسێ بهێته‌ پاراستن و گرێدايى رێنمايێن كۆمسيۆنا بلندا سه‌ربه‌خۆيا هه‌لبژارتن و راپرسيێ بن.

لژنا راگه‌هاندنا جڤاتا بلندا ريفراندۆمێ

ئه‌ڤرۆ نیوز ، نه‌وزاد هلۆرى:

ئێڤاریا ئه‌ڤرۆ ل یاریگه‌ها نیڤده‌وله‌تى یا زاخۆ ئێك ژ مه‌زنترین كه‌رنه‌ڤالێن سه‌ربخوه‌ى یا كوردستانێ ب به‌رهه‌ڤبوونا سه‌رۆكێ هه‌رێمى كوردستانێ و ب پشكداریا 15 هونه‌رمه‌ندێن زاخۆ و كوردستانێ ب رێڤه‌ چوو و تێدا بارزانى گوتاره‌ك پێشكێشكر و دیاركر كو گه‌لێ كوردستانێ بریارا خوه‌ دایه‌ و لێڤه‌بوون نینه‌ و روژا 25 ئیلونێ دێ چنه‌ سه‌ر سندوقێن ده‌نگدانێ و بریارا خوه‌ ده‌ن و ئیرادا خه‌لكێ زاخۆ تێرا هه‌موو كوردستانێ هه‌یه‌.
مه‌سعود بارزانى سه‌رۆكێ هه‌رێما كوردستانێ دگوتارا خوه‌دا ل كه‌رنه‌ڤالا زاخۆ بو سه‌ربخوه‌ى یا كوردستانێ دیاركر كو ئه‌و نه‌هاتیه‌ زاخۆ داخوازێ ل زاخویان بكه‌ت كو ده‌نگى بو ریفراندۆمێ بده‌ن به‌لكو خه‌لكێ زاخۆ بخوه‌ د زانن چه‌وا بریارێ ل چاره‌نڤیسێ خوه‌ بده‌ت و گۆت: ( ریفراندۆم ب بریارا سه‌ركرداتیا سیاسیا كوردستانێ و گه‌لێ كوردستانێ هاتیه‌دان بو دیاركرنا چاره‌نڤیس و مافێن ره‌وایێن گه‌لێ كوردستانێ كو ئه‌و ژى سه‌ربخوه‌ بوونه‌، مه‌ به‌رى نها هه‌مو رێك گرتنه‌ به‌ر كو ل گه‌ل عیراقێ بژین به‌لێ هه‌موو بزاڤێن مه‌ شكه‌ستن ئینا و عیراقێ ده‌ستور بنپێكر و ته‌وافق نه‌هێلا و هه‌پشكى قبول نه‌كر ، و زورینه‌یا سیاسى ره‌شكر ژ وانان پێشمه‌رگه‌ قبول نه‌كرن كو هه‌ڤپشكێ سوپایێ عیراقێ بیت و 10 سالان مە خەبات بو ڤێ یەکێ ژی کر بەلێ دبەرامبەر دا عیراقێ بودجه‌یان وان برى و موچه‌یێن وان ژى نه‌ فرێكرن به‌لێ حه‌شد شه‌عبى ب دوو ده‌مژمێران قبول كر و چه‌ك و ته‌قه‌مه‌نى و میزانى ژى دانێ ، ئه‌ڤه‌ سه‌ره‌راى كو دوهى ب رێیا په‌رله‌مانێ عیراقێ دژاتیا ریفراندمێ كر و ئه‌ڤرۆ ژى ب رێیا لادانا پارێزگارێ كه‌ركوك دژاتیا خوه‌ راگه‌هاندو ئه‌ڤ بریاره‌ سه‌ر ناگرن و گه‌لێ كوردستانێ دێ لسه‌ر خه‌باتا خوه‌ به‌رده‌وام بیت بێگومان ئه‌ڤه‌ و ل گه‌ل برینا بودجه‌ و مێزانیا پێشمه‌رگه‌ى و موچه‌یێن فه‌رمانبه‌ران و برینا نانێ خه‌لكى بخوه‌ جوره‌كێ ئه‌نفالایه‌)
دیاركر ژى كو ئه‌وا كو عیراقێ دشیان دابیت به‌رامبه‌ر گه‌لێ كوردستانێ دكه‌ت و گوت ژى: (ریفراندۆما هه‌رێما كوردستانێ رێیه‌كه‌ بو گه‌شتنا ب مافێن ره‌وایێن گه‌لێ كوردستانێ و سه‌ربخوه‌ى بوونا كوردستانێ نابیت ژ ئه‌ڤرۆ وێڤه‌ چوو مافێن گه‌لێ كوردستانێ ب ده‌ستێن رێكه‌فتنێن وه‌كو سایكس پیكو و لوزان بهێنه‌ دیاركرن ، و ماف ب ده‌ستڤه‌نائێن به‌لكو دهێنه‌ وه‌رگرتن)
مه‌سعود بارزانى سه‌رۆكێ هه‌رێما كوردستانێ د درێژاهیا ئاخفتنێن خودا دیاركر ژى كو گه‌لێ كوردستانێ به‌رى نها بو جیرانێن خوه‌ سه‌لمانیه‌ كو جیرانێن باشن و گۆت ژى: ( مه‌ دڤێت ل گه‌ل عیراقێ ژى ببینه‌ جیرانێن باش ، و بو عیراقێ و جیرانێن دن ژى دوپات دكه‌ین كو چوو زیان ل گه‌لێ كوردستانێ درۆست نابن ، و پێدڤى یه‌ گه‌لێ كوردستانێ ژى بو سه‌ربخوه‌یێ به‌رده‌وام بیت و باجێ بده‌ت و ئیراده‌یه‌كا ب هێز هه‌بیت و هه‌ما بتنێ ئیرادا خه‌لكێ زاخۆ تێرا هه‌موو كوردستانێ هه‌یه‌ و لرۆژا 25 ئیلونێ دێ چنه‌ سه‌ر سندوقێن ده‌نگدانێ و ب به‌لێ ده‌نگێ خوه‌ ده‌ن)

ل بارا كومبوونا ئه‌ڤرۆ یا ده‌ڤه‌را سحێلا بارزانى گۆت: ( ئه‌ڤرۆ ل گه‌ل نوونه‌رێن ئه‌مریكا و به‌ریتانیا و یو ئێنێ كومبووم و تێدا دانوستاندن لسه‌ر پرسا ریفراندۆما هه‌رێما كوردستانێ هاته‌كرن ، ئه‌و ل گه‌ل مافێن گه‌لێ كوردستانێ نه‌ به‌لێ تنێ دخوازن كو ریفراندۆم بهێته‌ پاشئێخستن ، من ژى ب وان گوت ئه‌رێ به‌دیله‌كێ دن هه‌یه‌ شونا پاشئێخستنا ریفراندۆمێ ، ئه‌م دێ لسه‌ر دانوستاندنێن خوه‌ به‌رده‌وام بین ، ئەگەر چوو بەدیل نەبن گەلێ کوردستانێ دێ ریفراندۆمێ ئەنجام دەت و دوڤدا چوو هەبێت بلا هەبیت)
شاشیه‌كا مه‌زن بوو كو ل سالا 2003 چوینه‌ به‌غدا و مه‌ هه‌ڤپشكى قبولكرى و چوو دانوستاندن ل گه‌ل عیراقێ ناهێنه‌كرن و رۆژ ل دوڤ رۆژێ عیراق ب چه‌ند بهانه‌یێن ژێكجودا مافێن گه‌لێ كوردستانێ بن پێ دكه‌ت و هه‌تا نها ژى هنده‌ك به‌رپرسێن عیراقێ نانێ كوردان دزكى دایه‌ و نها زمان درێژیان ژى دكه‌ن، بارزانى هوسا كوت.

مه‌سعود بارزانى دیاركر ژى كو بتنێ دوو بژارده‌ به‌رامبه‌ر گه‌لێ كوردستانێ هه‌نه‌ ئه‌و ژى یان بنده‌ستییێ قبول بكه‌ت یان ژى سه‌ربخوه‌ بیت و گۆت ژى: ( ئه‌م دێ به‌رده‌وام بین لسه‌ر بانگه‌شێن خوه‌ و دێ بریارێ لسه‌ر چاره‌نڤیسێ خوه‌ ده‌ین و دووڤ دا چوو بهێت بلا بهێت ، گه‌لێ كوردستانێ لسه‌ر پێنگاڤێن خوه‌یێن پاراستنا كوردستانێ به‌رده‌وام بیت و پێشتر ژى بو هه‌موو جیهانێ هاتیه‌ سه‌لماندن كو گه‌لێ كوردستانێ وێره‌ك و خوه‌ راكرن هه‌ر بوو نموونه‌ پێشمه‌رگێن قاره‌مان بو هه‌موو جیهانێ سه‌لماند كو وان داعش شكاند و ب سه‌ركه‌فتن)
بارزانى ل دوماهیێ داخواز ل گه‌لێ كوردستانێ كر كو پێكڤه‌ ژیانا ئاینى و نه‌ته‌وه‌یى و براتیێ بپارێزن و هه‌ره‌شه‌یان نه‌كه‌ن و چوو ئالایان نه‌سووژن.

ئه‌ڤرۆ نیوز ، نه‌وزاد هلۆرى:
ئه‌ندامه‌كا په‌رله‌مانێ كوردستانێ دیاركر كو ب كاراكرنا په‌رله‌مانێ كوردستانێ دێ ده‌نگێن به‌لێ ب ره‌نگه‌كێ به‌رچاڤ زێده‌بن ، و هه‌تا نها چوو ئومێد نین نكو گۆڕان و كومه‌ڵ پشكداریێ د كاراكرنا په‌رله‌مانێ بكه‌ن.
ڤیان عه‌باس ئه‌نداما په‌رله‌مانێ كوردستانێ بۆ ئه‌ڤرۆ نیوز گۆت: (سوبه‌هى ده‌مژمێر حه‌فت دێ رونشتنا په‌رله‌مانێ كوردستانێ پشتى 48 ده‌مژمێرێن قانونیێن كارناما په‌رله‌مانى ده‌ستپێكه‌ت و كاراكرنا په‌رله‌مانێ كوردستانێ دێ ده‌نگێن به‌لێ بو ریفراندۆمێ ب ره‌نگه‌كێ به‌رچاڤ زێده‌بن ، و ئه‌ڤه‌ زێده‌بارى كو دێ وه‌لاتى ژى ب گه‌رما و گه‌رم پشكداریێ دسه‌رئێخستنا ریفراندۆمێ كه‌ت و باوه‌ریه‌ا زێده‌تر ژى بو وه‌لاتیان درۆست بیت)
زێده‌تر گۆت: ( هه‌تا نها چوو ئومێد نینن كو گۆڕان و كومه‌ڵ پشكداریێ د كاراكرنا په‌رله‌مانێ بكه‌ن ، به‌لێ هه‌موو لایه‌ك یێ بزاڤى َدكه‌ تكو ئه‌و ژى پشكدارببن)