ئەڤرۆنیۆز،رێژین نهێلی:
ئەڤرۆ پێنجشەمبی ل هه‌ولێرا پایته‌ختێ هه‌رێما كوردستانێ،كۆنگرەیێ هۆزێن عه‌ره‌بێن سوننە ل عێراقێ برێڤەچوو،هەروەسا د به‌یاننامه‌یه‌كێ دا ل دژی هه‌موو وان بریارێن په‌رله‌مانێ عێراقێ راوەستان ئەوێن کو ل به‌رامبه‌ری هه‌رێما كوردستانێ هاتینە دەرخستن و ب کارەسات ل قەلەم دان و گوت ژی ،ئەم وه‌ك سوننەیێن عێراقێ داخوازا دیارکرنا مافێ چاره‌نڤیسێ خوە دکەین.
د كۆنگره‌یدا كو هۆزێن عه‌ره‌بێن سوننه مه‌زهه‌ب یێن شه‌ش پارێزگەهێن عێراق ب گشتی و دەڤەرێن كوردستانی ب تایبه‌تی به‌شدار بوون،هه‌لویستێ خوە ل سه‌ر بارودۆخێ نوویێ كوردستانێ و ره‌وشا حوكمرانیێ ل عێراقێ دیارکر و ل دژی وان بریاران راوەستان، ئەوێن کو ل په‌رله‌مانێ عێراقێ ل دژی كوردستانێ هاتینە دان و وان سزادانا كوردستانیان ژلایێ بەغدا ڤە رەدکر.
هەر دڤی كۆنگره‌یێ روژنامەڤانی دا بەحس ل وێ چەندێ ژی کر و گوت،كوردستانێ ئەم ژ مرنێ رزگار کرینە و نابیت د به‌رامبه‌ردا بێ دەنگ بین و ئەم هه‌لویستێ كوردستانێ ژبیر ناكه‌ین
ئەڤرۆ نیۆز،زنار تۆڤی:
کۆمپانیا گاز پرۆم یا رووسی راگەھاند،بۆ پێشڤەبرنا رێککەفتنێن خوە ئەو دێ پێداچوونێ د گرێبەستێن خوە یێن ل گەل حوکمەتا ھەرێما کوردستانێ دا کەت.
سێرگی پێترۆڤ رێڤەبەرێ بجھئینانێ یێ رۆژھەلاتا ناڤین یێ کۆمپانیا گاز پرۆم دیارکر:نوکە ئەو گۆتووبێژان ل سەر پێشڤەبرنا مەرج و رێکارێن گرێبەستێن خوە ل گەل ھەرێما کوردستانێ دا یێن بەرھەمئینانا نەفتێ دا دکەن،هەروەسا گۆتیه ئەو گرێبەستێن نوکە ل دەمەکی دا ھاتبوونە کرن کو بھایێ نەفتێ ل بازارێن جیھانێ یێ بلند بوو.
بەری نوکە ژی ئەلکساندەر نۆڤاک وەزیرێ وزەیا رووسیا راگەھاندبوو،کو ئەو پێشبینی ناکەن ریفراندۆما ھەرێما کوردستانێ کارتێکرنەکێ ل کارێن وان ل ھەرێمێ بکەت.
ئەڤرۆ نیوز ، نەوزاد ھلۆری:
کومسیوونا بلند یا ھەلبژاردن و راپرسیێ ناڤێن ٢١ قەوارێن سیاسی راگەھاندن کو ناڤێن خوە بو ھەلبژاردنێن ھەرێما کوردستانێ تومارکرینە.
ل گورەی نڤیسارا کومسیوونێ ھەلا لایەنەکێ تانە ژ راگەھاندنا ناڤان ھەبن دکاریت دماوەیێ سێ رۆژان دا بدەتن.
دناڤا ھندەک ژ وان لیستا ندا ناڤێن لیستێن نوو ھەنە کو د ھەلبژاردنێن بوری دا نەبوینە وەکو بیستا ھەڤپەیمانیا دیموکراسی و دادپەروەری ، و لیستا نەڤیێن نوو و دوو لیستێن دن ب ناڤێن تاک ئەرمەنی
ئەڤرۆ نیۆز،رێژین نهێلی:
د کۆمبوونا دناڤبەرا سه‌رۆكاتیا په‌رله‌مانی و سه‌رۆكێن فراكسیونان دا،ئەڤرۆ پێنجشەمبی بریار هاتەدان کو ل رۆژا شه‌مبیا بهێت په‌رله‌مانێ كوردستانێ كۆمببت و بەرسڤا هێرشێن به‌غدا بدەت.
پشتی ب دوماهی هاتنا وێ کومبونێ، ئومێد خۆشناو ، سه‌رۆكێ فراكسیۆنا پارتی دیموكراتی كوردستان بۆ ده‌زگەهێن راگه‌هاندنێ دیارکر،کو د كۆمبوونێ دا بریار دا کو ل رۆژا شه‌مبی كۆمبوونا په‌رله‌مانێ كوردستانێ بهێتە ئه‌نجامدان.
گوت ژی ،بۆ ئاماده‌كرنا بەرسڤێن به‌رامبه‌ر بڕیارێن په‌رله‌مانی و حوکمه‌تا عێراقێ وان لیژنه‌یه‌كا یاسایی ژی پێكئینایە.
ئەڤرۆ نیۆز،زنار تۆڤی:
بریکارێ وەزارەتا پێشمەرگێ کوردستانێ دیارکر، هێزێن پێشمەرگەی دێ ل جهێ خۆ مینن و هێرشێن حوکمەتا عێراقێ هیچ کاریگەری نابیت.
سەربەست لەزگین،بریکارێ وەزارەتا پێشمەرگەی، راگەهاندیە: “پێشمەرگە دێ ل جهێ خۆ مینیت و دێ پارێزگاریێ ل سەرجەم ئاخا کوردستان کەت، باوەر ناکەم هێرشێن حوکمەتا عێراقێ هیچ کاریگەریەک هەبیت،چونکی ژ ئاستێ حوکمەتێ و پەرلەمانێ عێراقێدا بەرسڤ لێ هاتیە دان.
هەروەسا گوتیە،ئەوا بەحس ژێ دهێتەکرن کو ب هەڤبەشیا حوکمەتا عێراقێ و تورکیا بۆ هندێ کو دێ ل سنورێن کوردستانێ جموجۆلێ کەن، “ئەڤە راست نینە، چونکی هەرێما کوردستانێ واقعەک بۆ دروست بوویە، کو کەس نەشێت وی واقعی ژناڤ ببەت.
سەربەست لەزگینی ئەو ژی دیارکریە: “ئەو گوتنێن د راگەهاندنێدا دهێنە گوتن،د راستی یێ دا د جۆدانە،نوکە د ئاستێ بلند دا مە هەماهەنگی ل گەل هەڤپەیمانان هەیە،د وارێ روو ب روو بوونا تیرۆرێ دا ل گەل هەڤپەیمانان ژی بەردەوام ل سەر خەتێینە و مە ژوورا عەمەلیاتا هەڤبەش هەیە،نوکە حوکمەتا عێراقێ بۆ ئازادکرنا هندەک دەڤەران هەڤبەشی ل گەل هێزێن پێشمەرگێ کوردستانێ کرینە”.
ئەڤرۆ نیوز،رێژین نهێلی:
مەسعود بارزانی سەرۆکێ ھەرێما کوردستانێ دەربارەی هەلویست و کارڤەدانێن حوکمەتا عیراقێ بەرامبەر دەنگێ رەوایێ گەلێ کوردستانێ،ئەو چەندە ئێخستە بەرچاف کو کارڤەدانێن بەرامبەر دەنگێ رەوا و ئاشتیێ ژبۆ گەلێ کوردستانێ،راستیا دناخێ وان دا دیارکر،ئەوێن کو ل دژی مافێن خەلکێ کوردستانێ نە و زمانێ هێرشێ بکار دئینن.
ھەروەسا گوت :کارڤەدانان دیارکر کا ئەم چەند ل سەر حەقیێ بووین و بریارا ریفراندۆمێ ژی چەند بریارەکا راست و رەوا بوو.
سەرۆکێ ھەرێما کوردستانێ ئەڤ گوتنە د دەمێ پێشوازیکرنێ ل شاندێ جڤاتا نیشتمانیا کورد ل سووریا کرن،کو ئەڤرۆ ٢٨/٩/٢٠١٧ ئەو دیدارە برێڤە چوو.
د دیدارێدا وی شاندی ب ناڤێ خوە و گەلێ کورد ل سووریا پیرۆزباهیێن سەرکەفتنا ریفراندۆما و بەلێ بۆ سەربەخۆییێ ل سەرۆک بارزانی کرن و ب رۆژەکا مێژوویی د مێژوویا گەلێ کوردستانیان ل قەلەم دا کو بوویە ئەگەرێ شادی و خۆشحالیا کوردێن ھەموو پارچان.
د بەرامبەردا سەرۆک بارزانی سوپاسی و پالپشتیا گەلێ کورد ل سووریا و جڤاتا نیشتیمانی یا کورد ل سووریێ کر و راگەیاند پشتەڤانیا هەوە بۆ خەلکێ کوردستانێ جهێ دلگەرمیا مە بوو.
ئه‌ڤرۆ نیۆز،ره‌مه‌زان هه‌رنى:
ئابوورناسه‌كێ باشۆرێ كوردستانێ ل دوور بلندبوونا بهایێ نەفتێ ل بازارێن جیهانیدا دیاركر:بلندبوونا بهایێ نەفتێ پشتى ئه‌نجام دانا هه‌لبژاردنێن سه‌رخوەبوونا كوردستانێ د چاڤه‌ریكرى بوون،ژبه‌ركو پرسا ریفراندۆما كوردستانێ روودانه‌كا مێژویا جیهانى بوو، له‌ورا كاریگه‌ریا ئابۆرى دروست بۆ ل جیهانا ئابورى ئه‌و ژى پشتى ئه‌نجامێن سه‌ركه‌فتنى هاتینه دیاركرن، هه‌روه‌سا لێدوانێن به‌رپرسێن توركیا ل هه‌مبه‌ر رێگرى كرن ل فروتنا نه‌فتا كوردستانێ كاریگه‌رى هه‌بوو ل سه‌ر بلندبوونا بهایێ نەفتێ ل سالا 2015 هه‌تا نوكه بۆ جارا ئێكێ یه بهایێ نەفتا كوردستانێ دگه‌هیته ڤى ئاستى كو بەرمیلەک گەهشتیە 60 دولارێن ئه‌مریكى، به‌ریا هه‌لبژاردنێن ریفراندۆما كوردستانێ بهایێ نه‌فتێ گه‌له‌ك كێم ببوو، ئه‌م نوكه وه‌ك كوردستان جودا دژین ئه‌م یێ دجیهانا ئابووری دا پێنگاڤا دهاڤێژین ده‌ما ئه‌م نه‌فتێ ره‌وانه‌ى ده‌رڤه دكه‌ین ئه‌م تێكه‌هه‌لى ئابووریا جیهانى دبین.
كاروان سامى ئابوورناسەکە بۆ ئه‌ڤرۆنیۆز خویاكر: توركیا ل ده‌مه‌كێ دا هه‌ڤسنوره ل گه‌ل كوردستانێ و ب ئالایێ كوردستانێ پێشوازیا سه‌روك و به‌رپرسێن كوردستانێ دكه‌ت ل فروكخانه‌یا ئاتاتورك ئه‌ڤ لێدوانێن توركیا دستراتیژى نینه رژدیا وان ل سه‌ر گرتنا سنوران و رێگرى كرن ل فروتنا نه‌فتا كوردستانێ بۆ به‌نده‌رێ جیهانى ده‌مكینه و ل ده‌مه‌ك نێزیك دێ دانپێدانى ب هه‌موو تشتا كه‌ن.
سامى دیاركر ژى:پرسا ریفراندۆمێ ب گشتى دێ ره‌وشا ئابووریا كوردستانێ و ژێرخانا ئابووریا كوردستانێ باشتر كه‌ت،به‌لێ پێدڤیه له‌زێ لێ نه‌كه‌ین ب هه‌بوونا ده‌مى دێ هه‌مو دانپێدانى ب ئابووریا كوردستانێ كه‌ن،هەروەسا پێشبینى دهێته كرن بهایێ نەفتێ بلندتر ببیت ل رۆژێن داهاتى،هه‌ر چه‌نده نوكه‌ژى بهایه‌كێ نوو توماركریه ب گشتى ریفراندۆما سه‌ربه‌خۆیا كوردستانێ لڤین ئێخستیه بازارێن جیهانى.
ئه‌ڤرۆ نیۆز،ره‌مه‌زان هه‌رنى:
عه‌لى عه‌ونى ئه‌ندامێ سه‌ركرداتیا پارتى دیموكراتى كوردستان و به‌رپرسێ لقێ 10 یێ پارتی ل سوران بۆ ئه‌ڤرۆ نیۆز ئاشكرا كر:سلێمانى هه‌رده‌م پێشه‌نگا كوردایه‌تیێ بۆ د سیاسه‌تێ دا ئه‌و كه‌سێن سه‌ر كێشیا سلێمانیى دكه‌ن خوه كریه رهسپى و ناڤ و بانگێ سلێمانیێ شكاندیە،لەورا پێدڤیه ل سلێمانیێ رێژا پشكداریێ ژ ده‌ڤه‌رێن دى زێده‌تر با و دڤێت سلێمانى خوه ژ ڤێ چه‌ندێ رزگار بكه‌ت و ل سه‌ر خوه قبوول نه‌كه‌ت و بڤى ره‌نگى یارى ب ناڤ و بانگ و مێژوویا وان بهێته كرن.
به‌رپرسێ لقێ 10 خویاكر ژى :خراپترین جورێ رێبه‌رى كرنێ ژ كومه‌لێ و گۆران هاته دیتن كو ئه‌و ژى ئه‌و بۆ ئه‌ندامێن خوه ئازاد و سه‌رپشك كرن ل ده‌نگدانێ ب به‌لێ یان نه‌خێر،پارتا سیاسى بریارا خوه هه‌یه ئه‌ڤه نه‌كارێ پارته‌كا سیاسى یه ئه‌ڤه دێ خراب زڤریته‌ڤه بۆ وان ل سه‌ر ئاستێ نه‌ته‌وى و سیاسى ئه‌گه‌ر وان پارتا رێگرى ژى كربا هنده‌ك ئه‌ندامێن وان دا هه‌رپشكداریێ كه‌ن ل هه‌لبژاردنا سه‌رخوەبوونا كوردستانى دا،هەروەسا رۆلێ حوکمه‌تێ و ده‌وله‌تێ ژێكجودانه ،لەورا دڤێت تۆ ده‌وله‌تا خوه رابگه‌هینی و پاشی حوکمه‌تا خوه ب گوهۆری،هەکە تویێ ژێ رازى نەبی.
ئەڤرۆ نیۆز،زنار تۆڤى:
ده‌ڤه‌را به‌روارى بالا ئێك ژ وان ده‌ڤه‌رانه كو ب به‌رهه‌مێ سێڤان دهێته نیاسین و سێڤێن به‌رواریا ناڤوده‌نگیا خوه ل سه‌رانسه‌رى كوردستانێ هه‌یه،ئه‌ڤ ساله رێژه‌یه‌كا باش یا سێڤان ل ڤێ ده‌ڤه‌رێ هه‌نه،لێ جۆتیارێن ڤێ ده‌ڤه‌رێ گازندا ژ هندێ دكه‌ن،كو ئه‌ڤ ساله ژى بازارێ سێڤان یێ باش نینه و سێڤێن وان ل دووڤ حه‌زا وان ناهێنه فرۆتن.
شاكر ئسماعیل ئێك ژ وان جوتیارانه كو ئه‌ڤه ماوێ 25 سالانه كارێ چاندنێ ل ده‌ڤه‌را به‌روارى بالا دكه‌ت و بۆ ئه‌ڤرۆ نیۆز دبێژیت:به‌رى نوكه ل ڤێ ده‌ڤه‌رێ مه پرانیا ده‌رامه‌تێن وه‌كى كونجى و برنج و ماش و نیسك و نوك و گه‌نم وجه‌ه و هه‌موو ره‌نگێن دى یێن جوتیاریێ مه دكرن،لێ پشتى هشكه سالى په‌یدا بووى و خه‌لكێ قه‌ستا باژێران كرى،ئێدى پتریا خه‌لكێ مه ده‌ست ژ كارێ چاندان وان ده‌رامه‌تان به‌ردایه،له‌ورا نوكه پتریا جوتیاران سێڤ چاندینه،چونكى ل ڤێ ده‌ڤه‌رێ سێڤ گه‌له‌ك باش چێدبن و سه‌قایێ ده‌ڤه‌را مه گه‌له‌ك یێ گونجایه بۆ سێڤان،هه‌ر چه‌نده تاراده‌یه‌كێ باش هنار و هژیر و ترى و حلیك و هرمیك ژى هه‌نه.
هێشتا دبێژیت:به‌رى په‌یدابوونا قه‌یرانا دارایى سێڤ باش دچوون و داهاتیه‌كێ باش سالانه بۆ مه ژێ دهات،هه‌ر سال مه زه‌ڤیێن سێڤان ب گوتره د فروتن و سالانه ل دورێن “13_14″ ملیۆن دیناران مه پێ وه‌ردگرتن،لێ نوكه ئه‌و زه‌ڤى ب سێ ملیۆن دیناران زێده‌تر ناچن،هه‌ر چه‌نده ل سالا بورى سێڤ ل ده‌ڤه‌را مه نه‌بوون،لێ ئه‌ڤ ساله سێڤ گه‌له‌ك د مشه‌نه،ب تایبه‌تى سێڤا به‌رواریا و سێڤ لوبنانى یێن سور و زه‌ر و سێڤ فرنسى،لێ ئه‌ڤ ساله سێڤ لوبنانیا زه‌ر ل بازارى باش دچیت و پتر خه‌لكێ مه حه‌ز ل سه‌ر هه‌یه.
شاكرى زێده‌تر گوت:هه‌ر چه‌نده ئه‌ڤ ساله ژى سێڤ ل دووڤ دلێ مه ناچن،به‌لێ هه‌ر باشه و داهاتیه‌كێ كێم دڤێ قه‌یرانێ دا بۆ مه ژێ دهێت،چونكى سێڤ گه‌له‌ك د مشه‌نه،لێ زه‌ڤى ب گوتره دهێنه فروتن و ب ره‌نگه‌كێ ئه‌رزان،له‌ورا ئه‌م ژى نه‌چار دبین دفروشین،چونكى بكر دكێمن،هه‌روه‌سا ل جهێ هندێ كو سێڤ ل بنى ب رزن،ئه‌م نه‌چار دبین ب بهایه‌كێ ئه‌رزان د فروشین،دیسا نوكه بهایێ ئێك كیلۆیا سێڤێن باش دناڤبه‌را”600_700″ دیناران دهێته فروتن،هه‌ر چه‌نده ئه‌ڤ پارێ ب سێڤان ڤه دهێت حه‌ق ده‌ستێ زه‌حمه‌ت و وه‌ستیانا مه نا ده‌رێخیت،لێ هه‌ر باشه،ناڤهاتى دیاركر ژى:پشتى رێیا مۆسل ڤه‌بووى پیچه‌ك بزاڤه‌ك بۆ كرینا سێڤان په‌یدابوویه،لێ هه‌ر ب دلێ جۆتیارێ مه نینه،له‌ورا ئه‌م دخوازین كو بازاره‌كێ باش بۆ سێڤێن مه هه‌بیت،داكو ئه‌م ژى بشێین به‌رده‌وامیێ بده‌ینه كارێ خوه یێ جۆتیاریێ،هه‌روه‌سا ئه‌ڤه چه‌ند ساله حوكمه‌تا هه‌رێمێ ژى هاریكاریا جۆتیاران ناكه‌ت و پێدڤیێن چاندنێ و زبلێ كێمیایى و هاریكاریێن دى یێن چاندنێ و ده‌رمانێ ره‌شاندنا داروبارى ژى نا ده‌نه مه و مه ب خوه ده‌رمانێ ره‌شاندنێ كریه و سێڤێن خوه ره‌شاندینه،لێ گه‌ه‌لك دوه‌ریێن و درزن.
شاكرى ئه‌و چه‌ند ژى دیاركر:هه‌كه حوكمه‌ت كارگه‌هه‌كا داگرتنا فێقى ل ڤێ ده‌ڤه‌رێ دانیت،دێ كار بۆ هه‌موو جۆتیاران په‌یدا بیت و دێ مفایه‌كێ باش گه‌هیته خه‌لكێ و دێ جۆتیارێ مه ژى پێ ژیت،هه‌ر چه‌نده ئه‌ڤه چه‌ندین ساله ئه‌م چاڤه‌رێى هندێ نه كو ئه‌ڤ كارگه‌هه بهێته دانان،لێ نه‌هاته دانان،هه‌روسا ئه‌م دخوازین كو حوكمه‌تا هه‌رێمێ فێقیێ مه ببه‌ته ده‌رڤه‌ى هه‌رێمێ و بازارى بۆ فێقیێ مه په‌یدا بكه‌ت،دیسا نوكه كریا ترۆمبێلێ ژى ژناڤ به‌رواریا بۆ زاخۆ و دهۆكێ یا گرانه و ئه‌و فێقیێ ئه‌م دبه‌ین ژى هه‌موو بۆ كریێ دچیت،سه‌ره‌راى زه‌حمه‌تا چنینێ و كێشانا وى فێقى هه‌تاكو ئه‌م دگه‌هینینه جهێ ترۆمبێلێ.
سلێمان تاها جۆتیاره‌كێ دییه دبێژیت:ئه‌ڤ ساله سێڤ ژ پار باشترن و تاراده‌یه‌كێ بكر ژى هه‌یه،سێڤ لوبنانیا زه‌ر ژ هه‌موو سێڤێن دى پتر دچن،هه‌ر چه‌نده هه‌كه سێڤ دباش بن و دكرمى نه‌بن،دێ باش چن و دێ فا گه‌هیته جوتیارێ مه،لێ ئه‌ڤ ساله وه‌ك عله‌ته‌كێ ل سێڤێ په‌یدا بوویه و ڤێ چه‌ندێ وه‌كریه كو سێَڤ باش نه‌چن،هه‌روه‌سا جۆتیارێ مه ژى وه‌كو پێدڤى سێڤان سه‌خبێر ناكه‌ت و سێڤ ناهێنه ره‌شاندن و كه‌زاختن و دیسا زوو ب زوو جۆتیارێن مه زه‌ڤیێن خوه ژى ناكولن،له‌ورا هه‌كه مرۆڤ مه‌زاختنێ لێ نه‌كه‌ت،سێڤ ژى چو نا ده‌ته مرۆڤى.
هێشتا دبێژیت:نوكه حوكمه‌ت ژى هاریكاریا جۆتیارى ناكه‌ت و ده‌رمان پێدڤیێن چاندنێ ناده‌ته جۆتیاران،وه‌كى به‌رێ هاریكاریا جۆتیارى ناهێته كرن،هه‌روه‌سا پێدڤیه ئه‌ندازیارێن چاندنێ بهێنه ناڤ زه‌ڤیان و چاره‌سه‌ریا ئێشێن سێڤان و داروبارێ مه یێ چاندنێ بكه‌ن،چونكى ئه‌ڤه نێزیكى 10 سالانه ئێشا گوریبوونێ ل ناڤ سێڤان په‌یدابوویه و سێڤا مه گورى دبیت و ڤێ چه‌ندێ بازارێ سێڤێ سست كریه.
نيشاندان