ئه‌ڤرۆ نیوز:
هه‌رێما كوردستانێ پلانا خوه بۆ ئاڤاكرنا 14 به‌نداڤان دیار كر ب مه‌ره‌ما پشتراستكرنا تژیكرنا پێدڤییا ئاڤێ ل هه‌رێمێ.
عه‌بدولستار مه‌جید، وه‌زیری چاندن و ژێده‌رێن ئاڤێ یێ هه‌رێما كوردستانێ ئه‌و پلانه ئاشكرا كر و گۆت: پێدڤییا هه‌رێمی ب ئاڤێ زێده‌بوویه ژبه‌ر بكارئینانا وێ یا نه‌رێكخستی.
هه‌روه‌سا ناڤهاتی دوپات كر كو هه‌تا هه‌كه‌ر توركیا شه‌رێ ئاڤێ دژی هه‌رێما كوردستانێ بكه‌ت، ئه‌و پلانا حكومه‌تا هه‌رێمێ دێ تێرا هه‌رێمێ ئاڤێ دابین كه‌ت.
ئەڤرۆ نیوز:
سەرۆککۆمارێ تورکیا حکومەتا ئەلمانیا ب ھاریکاریکرنا تیرۆرستان سووچبار کر.
رەجەب تەیب ئەردۆغان، د گۆتارەکێ دا ل پارێزگەھا ریزە یا وی وەلاتی خویا کر: تورکیا پتری چوار ھزار و پێنجسەد بادەک دانە دەستی ئەلمانیا لێ ھەتا نھا وی وەلاتی بەرسڤا چ ژ وان نەدایە.
ئەردۆغانی ب دژواری حکومەتا ئەلمانیا رەخنە کر ژبەرکو حکومەتا وی وەلاتی رەت دکەت بەرگومانێن رادەستی وان بکەت و گۆت: ل دەمێ تیرۆرستەک ل ئەلمانیا بیت و تورکیا داخوازا رادەستکرنا وی بکەت ئەلمانیا رەت دکەت، لێ هه‌كه‌ر تیرۆرستەک ل تورکیا بیت و ئەلمانیا داخوازا رادەستکرنا وی بکەت نابیت داخوازا وان بھێتە رەت کرن، ھەروەکی قانوون ل ئەلمانیا ھەیە لێ حکومەتا وی قانوونێن خوە یێن تایبەت نینە!
ئەڤرۆ نیۆز،زنار تۆڤی:
رێڤه‌به‌ریا گشتی یا ره‌گه‌زنامێ ل هه‌رێما كوردستانێ راگه‌هاندیە کو بۆ ماوێ 14 رۆژان پێدانا پاسپۆرتێ دێ هێتە راگرتن و داخوازێ ژ وەلاتیان د‌كه‌ن کو سه‌رەدانا رێڤەبەریێن پاسپۆرتان نه‌كه‌ن.
ل دووڤ نڤێسینەکێ کو ئیمزا لیوایێ مافپه‌روه‌ر دلێر ئه‌حمه‌د ئاكۆ رێڤە‌به‌رێ گشتی یێ ره‌گه‌زناما هه‌رێما كوردستانێ ل سه‌ره،پشت ب نڤێسینەکا رێڤە‌به‌ریا گشتی یا كاروبارێن شارستانی و پاسپۆرت و ئاکنجیبوونێ – رێڤەبه‌راتیا پاسپۆرتا به‌غدا به‌ستییە،هەروەسا هۆكارێ راگرتنا پێدانا پاسپۆرتێ روونكریە کو ب ئەگەرێ گوهۆرینا سیستەمێ كەڤن ب سیستەمێ نووڤە و ئەڤ راگرتنه دێ ل رۆژا 8/8/2017 هەتا 22/8/2017 یا به‌رده‌وام بیت.
هەروەسا دیارکریە کو بتنێ ئه‌و وەلاتی دشێن سه‌رەدانا رێڤەبەریا پاسپۆرتا بكه‌ن،یێن کو مامه‌لێن وان ل سه‌ر سیستەمێ کەڤن هاتینە تەمامکرن.
گۆتیە ژی،ئه‌ڤ گۆهورینە دێ سه‌رجه‌م پارێزگەهێن عێراقێ ڤەگریت و پاشی وێ به‌روارێ دێ پێدانا پاسپۆرتان ب سیستەمێ نوو ده‌ست پێکەت.
ئەڤرۆ نیوز ، ھلۆری:
ئەڤرۆ کومبونا كۆمیتا بلند یا ریفراندۆمێ ب سەرپەرشتیا بارزانی دوماھی ھات و شاندێ حکومەتا ھەرێما کوردستانێ بو بەغدا ژی پێکئینا بو دانوستاندن لسه ر پرسا ریفراندۆمێ.
کومبوونا كۆمیتها بلند یا ریفراندۆمێ ب سەرپەرشتیا مەسعوود بارزانی سەرۆکێ ھەرێما کوردستانێ دوماھی ھات و شاندێ حکومەتا ھەرێما کوردستانێ بو بەغدا ژی پێکئینا کو پێکدھێت ژ ” د.رۆژ نوری شاوەیس ژ پارتی دیموکراتی کوردستان ، فوئاد حسێن ل دیوانا سەروکاتیا ھەرێما کوردستانێ ، سەعدی ئەحمەد پیرە ژ ئێکەتیا نیشتمانیا کوردستانێ ، محه‌مه‌د هاودیانی ژ ئێکگرتویا ئیسلامی یا کوردستانێ ، و ڤیان دەخیل وەکو نونەرا ئێزدیان و مەلا ماجد عوسمان ژی ژ پێکھاتەیا تورکمانان ھاتنە پێکئینان و ھێشتا نونەرێ مەسیحیان کو دھێتە پێشنیارکرن كو ارام گورگیس و رومیو ھەکاری بیت نەھاتیە ئێکلاکرن.
ژێدەرەکێ بۆ ئەڤرۆ نیوز دیارکر كو ھەر شاندەکێ ژلایێ حکومەتێ بھێتە پێکئینان بۆ سەرەدانا ھەر وەلاتەکێ دێ ژلایێ سەروکێ ھەرێمێ و جێگری وی ھێنە پێکئینان و دەستنیشانکرن ژبەرکو ئەو ھاتینە راسپاردن بو دیارکرنا شاندێن وەلاتێن جیھانێ ل بارا پرسا ریفراندۆمێ و سوبه هى كۆمیته‌یا به‌غدا دێ ئێكه‌م كۆمبوونا خوه ل مالا دكتور رۆژ نووری شاوەیس كه‌ن و چاڤه‌رێیه د چه‌ند رۆژێن بهێت دا كۆمیته بچیته به‌غدا.
ئەڤرۆ نیوز ، نەوزاد ھلۆری:
ئەڤرۆ ل سنوورێ قەزا ئاکرێ یا سەر ب پارێزگەھا دھۆک پەنەلەکێ زانستی بو چەند سیاسیەکێن کوردستانێ ب رێڤەچوو کو تایبەت بو ب پرسا ریفراندۆمێ ، د چارچوڤێ پەنەلێ دا ھوشیار زێباری ئەندامێ سەرکرداتیا پارتی دیموکراتی کوردستان دیارکر کو دەنگویێن گرتنا سنوران و گرانبوونا بازاران بتنێ ریکلامەکە ژلایێ ھندەک بازرگانان دھێتەکرن.
دڤی ھونەر سەلیم بەرپرسێ راگەھاندنا کولیژ و پەیمانگەھا تەکنیکی یا ئاکرێ بۆ ئەڤرۆ نیوز گۆت: ( سەروکاتیا زانکویا پولیتەکنیکی یا دھۆک ب ھەڤکاریا پەیمانگەھا تەکنیکی یا ئاکرێ پەلەنەکێ زانستی بو پشتەڤانیا ریفراندۆمێ بناڤ و نیشانێن ” ریفراندۆم ھێڤێنێ سەربخوە بوونێ یە ” بو ھەر ئێک ژ کەساتیێن سیاسی ” ھوشیار زێباری ئەندامێ سەکرداتیا پارتی دیموکراتی کوردستان ، سەعدی ئەحمەد پیرە ئەندامێ سەرکرداتیا ئێکەتیا نیشتمانیا کوردستانێ و خەلیل ئیبراھیم ژ ئێکگرتویا ئیسلامیا کوردستانێ و دکتور عوسمان عەلی وەیس راوێکارێ قانونی و دەستووری ل پەرلەمانێ کوردستانێ ” ئەنجام دا و تێدا دانوستاندن لسەر کومەکا تەوەران ل بار ریفراندۆمێ ھاتنەکرن)
زێدەتر گۆت: ( پەنەل ل ھولا پەیمانگەھا تەکنیکی یا ئاکرێ ب رێڤەچوو و ھەموو تەخ و چینێن جڤاکی تێدا پشکداربوون و ھژمارەکا مێھڤانان ل ناخوەیێن پارێ.گەھێن ھەرێمێ ژی بەرھەڤ ببوون)
د چارچوڤێ پەنەلێ دا ” ھوشیار زێباری ” ئەندامێ سەرکرداتیا پارتی دیموکراتی کوردستان گۆت:(ریفراندۆم پرسەکا نیشتمانیە و چوو کەس و لایەنان ماف نینە ب مولکێ خوە بزانن و گەلێ کوردستانێ بریاردایە کو چارەنڤیسێ خوە دیاربکەت بو مان و نەمانا ل گەل عیراقێ پشتی ئەو ھەموو نەخوشی و کوشتن و تالانان و دەر ب دەریان ب سەرێ وان ھاتی)
زێدەتر گۆت: (ھندەک کەس و لایەن ترسا وێ یەکێ دئێخن دلێ خەلکی کو ئەگەر ریفراندۆم بھێتە ئەنجام دان دێ دەرگەھێن سنووری ھێنە گرتن و بازار گران بن ، بەلێ ئەڤ یەک بتنێ ریکلامەکە ھندەک بازرگان و کەس دکەن و چو تشتەک بو ڤێ یەکێ نینە و پێدڤی یە ئەڤ کەس بھێنە سزادان ، بو گەلێ کورد دوپات دکەین کو چوو وەلاتێن جیھانی دژاتیا خوە بو ئەنجامدانا ریفرانۆدمێ دیار نەکریە و ریفراندۆم دێ د وەختێ خوە دا ھێتە ئەنجامدان ، و گەلێ کورد گەلەک قوربانی داینە و خەباتەکا زور کریە ، ئێدی دەم ھات بەرھەمێ خەبات و قوربانیدانا خوە ببینیت )
ئەڤرۆ نیوز ، عەزیز ھەورامانی:
ئەڤرۆ ل سنوورێ قەزا چەمچەمال یا سەر ب پارێزگەھا سلێمانیێ د رودانەکا ھاتن و چۆنێ دا کەسەکێ گیانێ خوە ژ دەست دا و ھژمارەکا حەجیان ژی برینداربوون.
دڤی واریدا “سەرکەفت ئەحمەد ” ئاخفتنکەرێ پولیسێن سلێمانیێ بۆ ئەڤرۆ نیوز گۆت: ( ترومبێلەکا ڤەگوھاستنا حەجیان ل کەرکوک بەر ب سلێمانیێ ھاتن داکو ب رێیا فروکخانا نیڤدەولی یا سلێمانیێ بو ئەداکرنا حەجێ قەستا سعودیێ بکەن بەلێ ترومبێلا حەجیان ل گەل ترومبێلەکا دن ل سنوورێ قەزا چەمچەمال یا سەر ب پارێزگەھا سلێمانیێ توشی رودانەکا ھاتن و چۆنێ بوو و د ئەنجام دا دوو کەسەکێ گیانێ خوە ژ دەست دا و ھژمارەکا حەجیان ژی برینداربوون)
زێدەتر گۆت: (ھژمارەکا حەجیان دناڤا ترومبێلا ڤەگوھاستنێ ماینە و نەشێن دەرکەڤن و تیمێن پەیوەندیدار ژی ل بارا روودانێ ھاتینە ئاگەھدارکرن و مژولێ دەرئینانا حەجیانە)
ئەڤرۆ نیوز ، نەوزاد ھلۆری:
رەزڤانێن سماقێ ل سنوورێ دەڤەرا زێبار یا سەر ب قەزا ئاکرێ دەست ب چنینا سماقێ کر ، و رێڤەبەریا چاندنا قەزا ئاکرێ ژی دیارکر کو رووبەرێن چاندنا سماقێ ل سنوورێ وان ھەیە و تنێ سماقا زێبار تێرا ھەموو کوردستانێ ھەیە.
سیپان عەبدولخالق وەلاتیێ گوندەکێ دینارتێ یا سەر ب دەڤەرا زێبارە دیارکر کو ئەوان دەست ب چنینا سماقێ کر و گۆت: ( ل گوندێ مە نێزیکێ ٢٠٠ رەزێن سماقی َھەنە و ھەر رەزڤانەک ژی دناڤبەرا ٥٠٠ کیلو بو پێنج ھزار کیلویێن سماقێ دچنیت ، بەلێ ب مخابنیڤە سماق وەکو سالێن بوری بھایێ خوە نینە و ئەرزان دھێتە فروتن )
زێدەتر گۆت: ( ئەگەر کارگەھێن ھێرانا سماقێ ل کوردستانێ و دەڤەرێ بھێنە ڤەکرن دێ جوتیار و رەزڤان پتر مفاداربن ، و نوکە بھایێ سماقێ کیلو دانڤبەرا دوو ھزار بو سێ ھزار دیناران دھێتە فروتن)
سەمیع سەدیق ئەو ژی وەلاتیەکێ سنوورێ دەڤەرا زێبارە گۆت: (بەری نھا سماقا زێبار دچویە سوریا و ناڤەراستا عیراقێ بەلێ نھا گەلەک ب کێمی دچیت ، ئەڤێ یەکێ ژی کارتێکرن ل بھایێ سماقێ کریە ، نھا مە دەست ب چنینا سماقێ کر و بەرھەمەکێ باش ژی ھەیە)
ئەحمەد جەمیل ئەبو زێد رێڤەبەرێ چاندنا قەزا ئاکرێ دیارکر کو ل سنوورێ قەزا ئاکرێ سێ ورێن سماقی َھەنە ئەو ژی سماقا سپی و سوور و باروکی و بۆ ئەڤرۆ نیوز گۆت: (ل ھەموو گوندێن دەڤەرا زێبار سماقەکا باش ھەیە و ئەڤ سالە ل سنوورێ ھەموو قەزا ئاکرێ ٨٥٠ دونەمێن سماقێ ھەنە و دھێتە پێشبینیکرن کو زێدەتری دوو ھزار ٥٠٠ بەرھەمی بینیت)
زێدەتر گۆت: (ھەموو سالەکێ سماقا دەڤەرا زێبار ل سنوورێ قەزا ئاکرێ ریکوردێ دئینیت ژ روویێ جور و ریژەیی ڤە ، بەلێ ژبەر نەبوونا چوو کارگەھێن ھێرانێ و شەر و ئالوزیان ل سووریا و عیراقێ بھایێ سماقی َوەکو سالێن بوری نەمایە و ئەرزانترە )
ل گورەی زانیاریان ل سنووری َدەڤەرا زێبار نێزیکێ ١٠ ھزار رەزێن سماقێ ھەنە و باشترین سماق ژی دکەڤیتە گوندێ دوستەکی کو دکەڤن دا ل بازارێن بەغدا ب دەنگەک بلند گازی دکر سماقا دوستەکی ، و ل گورەی زانیاریێن خەلکێ گوندی ھندەک جاران گولیەکا سماقا دوستەکی دکەھشتە ٨٠٠ غرامان.
ئەڤرۆ نیۆز،زنار تۆڤی:
ئەڤرۆ دوشەمبیێ 7.8.2017 ل دەمژمێر 10 سپێدێ ل چەپێن زرێزه یا سەر ب ناحیا باتیفا ڤە تی ئێنتی یەک پەقی و زیان ژی د وێ روودانێ دا هەنە.
وەلاتیەک بناڤێ نەوزاد خواجە کو خەلکێ گوندێ زرێزە یە بۆ ئەڤرۆ نیۆز دبێژیت:من روودانا پەقینا تی ئێنتی یەکێ ل چەپێن زرێزە ب چاڤ دیتیە کو د وێ روودانێ دا زیان ژی هەنە و ئەو وەلاتی پێشبینی دکەت کو ئەو کەسێن ئەو تی ئێن تی پێڤە پەقی جەندۆرمێن تورکیا بن.
ناڤهاتی گۆتیە ژی،لێ ئەو نزانیت چەند کەسان د وێ پەقینێ دا گیانێ خوە ژ دەستدایە.
ئەڤرۆ نیوز ، ھلۆری:
وەسا بریارە کو ئەڤرۆ سەرۆکێ ھەرێما کوردستانێ و جێگرێ خوە کومبوونەکێ ئەنجام بدەن و د کومبوونێ دا بەحس ل دیارکرنا ژڤان و شاندێ پێکھاتیێ ھەرێما کوردستانێ بکەن بو سەرەدانا بەغدا داکو دانوستاندنێ ل گەل حکومەت و سەرکرداتیا عیراقێ بکەن لسەر پرسا ریفراندومێ بکەن.
مەسعود بارزانی سەرۆکێ ھەرێما کوردستانێ و کوسرەت رەسلو عەلی جێگرێ سەرۆکی ھەرێما کوردستانێ ھاتینە راسپاردن ل بارا دیارکرنا شاندێ پێکھاتیێ ھەرێما کوردستانێ بو بەغدا ژبەرڤێ ناھێتە چاڤەرێکرن کو د کومبوونا ئەڤرۆ دا ھەموو لایەنێن سیاسی بەرھەڤ ببن.
ل گورەی ئەو زانیاریێن دەست ئەڤرۆ نیوز کەفتین شاندێ ھەرێما کوردستانێ دێ ژ ئاستەکێ بلند بیت و دێ ژ نەھـ کەسان پێکھێن و وەسا بریارە کو دوور ژێن دن سەرەدانا بەغدا بکەن.
ل گورەی ئەو زانیاریێن کو ھاتینە بەلاڤکرن دھێتە پێشبینیکرن کو شاندنێ ھەرێمێ ژ ھەر ئێک ژ ” رۆژ نوری شاوەیس ئەندامێ مەکتەبا سیاسیا پارتی ، عەدنان موفتی ئەندامێ مەکتەبا سیاسیا ئێکەتی ، فوئاد حسێن سەرۆکێ دیوانا سەرۆکاتیا ھەرێما کوردستانێ ، خەلیل ئیبراھیم ژ ئێکگرتویا ئیسلامی و چەند نونەرێن پێکھاتەیێن تورکمان و مەسیحیان ژی دێ پشکداربن”
ئەڤرۆ نیوز ، نەوزاد ھلۆری
ئێک ژ پلەیێن سەرەکیێن فەرھەنگا دەڤەرا بارزان پاراستنا ژینگەھێ یە کو زێدەتری سەد سالایە ل ژێر سایا پێشەوایێن خانەدانێن بارزان بو نەتەوا کورد وەکو میرات ماینە و د شارستانیا نھادا بویە ئێک ژ سیمایێن ھەری ب بھا کوپ تر روولێ خوە د تێگەھاندن و ھوشیارکرن و پێگەھاندنا خەلکی دا دبینیت ب شێوەیی خوەزایی و نھا ژینگەھا دەڤەرا بارزان ب ئێکەمین ل عیراق و ھەرێما کوردستانێ دھێتە نیاسین و ژ سەد سالیێ بوری و چوو د قوناغەکا نوێ دا بو پاراستنا ئاژەل و کوڤی و دارستانێ دا.
دەڤەرا بارزان و سەد سالی یا ژینگە پارێزیێ
ژێدەرێن مێژوویێن دەڤەرا بارزان ئاماژەیێ ب وێ یەکێ دکەن کو ژینگەھا دەڤەرا بارزان بەرا گەلەک وەلاتێن ئەوروپی دەستپێکریە ، بەلێ ژ بەر سەدەمێن رژێمێن ئێک لدیڤ ئێکێ یێن عیراقێ ھەزاران سەرپێچی بو سەر دەڤەرا بارزان و ژینگەھا وێ کریە و ژ ئەگەرا ڤێ یەکێ ژی چەندان جاران کوڤیێن بارزان ھاتینە کوشتن و دەربەدەربوون و دارستانا وێ ژی سوتیە و ھاتیە برین ، و ژلایەکێ دن ڤە ژێدەرێن مێژوویی ل دەڤەرێ ددەن خویاکرن کو ب شێوەیەکێ فەرمی ژینگە پارێزی ل دەڤەرا بارزان دزڤریت بو سەردەمێ ” شێخ ئەحمەدی بارزانێ و شێخ عەبدولسەلامی بارزان ” ل ساللا ١٩٥٨ ، و بەلێ دیسان سەرھلدانا شورش و بزاڤێن رزگاریخوازیا بارزان دەڤەر بوویە مەیدانا شەری ب تایبەتی لگەل رژێما بەعسا عیراقێ و ژینگەە ھاتە تێدان ، و پشتی مرنا ئەوان سەرکردەیان دووبارە جارەک دن ژینگەھا بارزان ژلایێ سەرکردێ کورد ” مەلا موستەفا بارزانی ” ھاتەف پاراستن و درێژە ب کاروانێ ژینگەپارێزیێ ل بارزان ھاتەدان ، بەلێ دیسان رژێما عیراقێ لسەر دەستێ سەدامی لسەر تاوانکاری و کارێن درندانەیێن خوە بەردەوام بوو و جارەک دن دەھان دەستدرێژی لسەر ژینگەھا بارزان ب کوڤی و دارستان ڤە ھاتەکرن و زیانێن مەزن گەھاندن دەڤەرێ ، و پشتی وەغەرا بارزانیێ نەمر سەرۆکێ ھەرێما کوردستانێ مەسعود بارزانی درێژی ب رێبازا خودکاریا ژینگەپارێزیا بارزان دا و لژێر سایا وی ھەتا نھا ژینگەھا دەڤەرێ دھێتە پاراستن و نھا ژینگەھا دەڤەرێ ھەزاران جورێن ئاژەلێن کوڤی و دارستانێن مەزن ھەنە و دھێنە پاراستن.
ژینگەپارێزیا دەڤەرا بارزان دوو جوورە
ژینگەپارێزی ل دەڤەرا بارزان ب تنێ ئاژەلێن کوڤی بخوڤە ناگریت ، بەلکو ئاژەلێن کیڤی و دارستانێ ژی بخوڤە دگریت ، و ئەڤ یەک ژی بوویە سەدەم کو ھەزاران جورێن کوڤیان و دار و دارستانان پەیدا ببن.
ژ ئەگەرا نەبوونا چوو داتایێن فەرمی ژلایێ جور و رێژەیی ڤە ناھێتە زانین کا ھژمارا سەرێن کوڤی و جورێن وان چەندن بەلێ ل گورەی زانیاریێن رێکخراوا بارزان بو چاکسازی یا ژینگەیی ل دەڤەرا بارزان ھژمارا سەرێن کوڤیێن بارزان ١٠ ھزاران دەربازبوویە و زێدەتری ٢٠ جورێن کوڤیێن جوداجودا ھاتینە دیتن کو ھندەک ژ وان زور دکێمن و ھەتا خوە ل ھەموو کوردستان و عیراقێ نینە وەکو پلنگ و ھرچ و شڤر ، و ئەڤە سەرەرای کو ھەزاران جورێن بالندەیان ژی ھەنە.
شارەزایێن ژینگەھێ ل دەڤەرا بارزان سەدەما نەبوونا ئامارێن تایبەت ب دەڤەرێ دزڤرینن بو وێ یەکێ کو ژینگەھا دەڤەرا بارزان ژینگەھەکا چوارچوڤەکریا بەرفەرەھە ژلایێ جوگرافی ڤە و رۆژانە و سالانە ھژمارا کوڤیان دھێتە گوھرین و ل ھندەک جھان ب شێوەیێ کوم کوم و ل ھندەک جھان ژی ئێک ب ئێکی دژین و ئەڤە سەرەرای کو ھەتا نھا چوو ئالیەتێن ھژمارتنا کوڤیان ل دەڤەرا بارزان نینن.
کوڤیێن کوردستانێ ئاوارەیێ بارزان دبن
ھاتنا چەکدارێن داعش بۆ چەند دەڤەرێن سنووریێن ھەرێما کوردستانێ بوویە سەدەم کو ھێزێن پێشمەرگێ ژینگەھا کوردستانێ بچنە سەنگەرێن بەرەڤانیێ و ئەڤ یەک ژی بوویە سەدەم کو ژلایێ ھندەک وەلاتی بخوە ب دەلیڤە ببینن و بکارن خوە بگەھینن کوڤیان و بکوژن ، و ژبەرڤێ ھژمارەکا زور یا کوڤیێن دەڤەرێن دن ئاوارەیێ ژینگەھا بارزان بووینە.
ھەر ل گورەی زانیاریێن رێکخراوا بارزان بو چاکسازی یا ژینگەیی ل دەڤەرا بارزان ژبلی پاراستنا ژینگەھا بارزان نھا ژینگەھا بارزان بویە جھێ ڤەحەویانا کوڤیێن دەڤەرێن دن ژی و بڤێ یەکێ ژی ھژمارا کوڤیێن بارزان زێدەتر بووینە.
کێ ژینگەها دەڤەرا بارزان دپارێزیت
شێوازێ ژینگەپارێزی ل دەڤەرا بارزان ب چەک و سیلاحی نینە بەلکو پاراستنا ژینگەھا کوڤی و دارستانی ل دەڤەرا بارزان ب تایبەتی ژلایێ وەلاتیان ڤە بویە کەلتوور و ھەر ئێک ژلایێ خوڤە وەکو پارێزەر و زێرەڤانێ ژینگەھی ئەرکێ پاراستنا کوڤی و دارستانێ دکەت.
ل گورەی ڤەکولینەکا سەنتەرێ رەوشەنبیری نزار ل دەڤەرا بارزان ٩٠% ژ وەلاتیێن دەڤەرا بارزان ب تایبەتی تەخا گەنجان ئەرکێ پاراستنا ژینگەھا کوڤی و دارستانیا دەڤەرا بارزان ب ستوویێ خوڤە گرتییە ، و ھەر ل گورەی ئەوێ ڤەکولینێ یەدان جاران وەلاتیان کوڤی پاراستنیە و برینە بنگەھێن تەندروستی و چارەسەری بو کریە و جارەک دن ئازادکرینەڤە.
ڤەکولینێن زانکویان و فلمێن دیکیومێنتی لسەر ژینگەھا دەڤەرا بارزان ھاتینە درۆستکرن
دەزگاھێ ھەرمان کو ئێکە ژ دەزگەھێن رەوشەنبیری و راگەھاندن و ژینگەپارێزی ل دەڤەرا بارزان ب ھەڤکاریا شاندەکێ زانکویا میونغ یا ئەلمانی فلمەکێ دیکیومێنتی لسەر ژینگەھا کوڤی و دارستانیا بارزان درۆستکریە و دوڤدا ل ئەلمانیا و زانکویا اڤبری ھاتیە نمایشکرن و نوشا جیھانێ دایە کو ل جھەکێ ل عیراقێ ژینگە دھێتە پاراستن.
ھەردیسان دەزگەھێ ناڤبری سالانە ھەڤکاریا قوتابیێن زانکو و پەیمانگەھان دکەت و چەند ڤەکولین لسەر ژینگەھا بارزان دھێنە درۆستکرن و لگورەی ڤەکولینەکا دەزگەھێ ھەرمان نھا ھندەک ژ ڤەکولینێن کو لسەر ژینگەھا بارزان ھاتینە چێکرن بووینە پروگرامێ خواندنێ ل چەند زانکو و پەیمانگەھێن ھەرێمێ ب تایبەتی ل زانکویا سەلاحەدین.
کوڤیێن بارزان دکەڤنە کیرێ؟
ب شێوەیەکێ گشتی کوڤیێن بارزان ل ھەموو دەڤەرا بارزان ھەنە بەلێ دەڤەرێن وەکو ” کەڤنەگوند ، چیایێ ھەڵبت ، ناحیا گورەتو ، شکەفتا شانەدەر ، چیایێ پیرەفات ، گوندێن چواردەوری ، لێرەبیر ، گولانوک ، بێدارون ، کانیەدێر ، زنجیرە چیایێ شیرین و چەندین چیا و دول و جھێن دن ” بوینە وارگەھێ کوڤیان و ب شێوەیی َکوم کوم لسەر جادە و دناڤ مالان داد ھێنە دیتن ھەتا خوە تێکەلی کوڤیێن خومالی و مرۆڤان بوینە .
ئەو ئاستەنگێن دکەڤنە د رێیا ژینگەھا دەڤەرا بارزان دا
ل گوەری زانیاریێن رێکخراوا بارزان بو چاکسازی یا ژینگەیی ل دەڤەرا بارزان کێمبوونا خوارنێ و ئاڤێ و بەلاڤبوونا ھندەک جورێن نەساخیان ب تایبەتی د وەرزێ ھاڤینێ دا بوویە سەدەم کو جار جار کوڤیێن بارزان توشی نەساخیان و مرنێ ببن و ھژمارا وان پیچ پیچە کێم و زێدە ببین.
ل سالا ٢٠١١ ژبەر سەدەما نەخوشیەکا ڤایروسی بناڤێ PPR کو ژ وەلاتێ تورکیا ھاتبوو دەنگ و باسێ ژەھراوی بوون و مرنا کوڤیێن بارزان ل رادیویا ھەرمان ل دەڤەرا بارزان ھاتە بەلاڤکرن و دوڤدا راستەوخوە لیژنەک ھاتە رەوانەکرن بو دەڤەرا بارزان کو پێکھاتبوو ژ قایمقام و نونەرێ ڤیتەرنەریا ھەولێرێ و دەرزگەھێ ھەرمان و یەکەیا ٥١١٣ یا پاراستنا ژینگەھێ ل گەل چەند بسپورەکێن ژینگەھی قەستا جھێ روودانێ کریە و پشتی چەندین ڤەکولین و پشکنین بو ھاتینەکرن جورێ نەساخیی َھاتە دەستنیشانکرن و دوڤدا ھاتە رەوانەکرن بو ئەلمانیا داکو چارەسەریەکا ب لەز بھێتەکرن ، و زانکویا میونغ یا ئەلمانی ڤەکولین لسەرکرن و دیاربوو کو نەساخی ژ جورێ ڤایروسی یە و ل تورکیا ھاتیە بارزان و توشی سم و دەڤێ کوڤیان دبیت و ئێکسەر گیانێ خوە ژ دەست ددەن و ئەگەر نەھێتە چارەسەرکرن دی َتەڤایا کوڤیێن بارزان ھەتا خوە ئاژەلێن خومالی ژی ڤەکریت و کوژیت ، و ژبەرڤێ سەدەمێ زێدەتری ٢ ھزار سەرێن کوڤیان ل بارزان مرن.
ژینگەھا دەڤەرا بارزان ھەموو مەرجێن نیڤدەولەتی یێن ژینگەھێ تێدا ھەنە
ژبەر سەدەما پێشینەیا کەلتوری یا ژینگەپارێزیێ ل دەڤەرا بارزان کو بو سەدەیا بیستێ دزڤریت ژینگەھا دەڤەرا بارزان ھەموو پێکھاتە و پیڤەر و مەرجێن ژینگە پارێزیێ یا سیستەمێ بایوسفێری وەرگرتینە ژینگەھا ئەلمانیا سووزا پاراستنا کوڤیێن بارزان دایە و دوڤدا ل سالا ٢٠١١ ئەڤ سیستەم و ھزرا ژینگەپارێزی یا M.A.B یا یونسکویێ لسەر ژینگەھا بارزان ژی ھاتە دادان ژبەرکو ھەموو مەرجێن نیڤدەولی یێن ژینگەھێ ل ژینگەھا بارزان ھاتینە دیتن و ژ ئەڤرۆ وێڤە ھەر نەخوشیەکا بکەڤیتە ناڤ کوڤیێن بارزان ب لەز دێ بو دەرڤە ھێنە ڤەگوھاستن کو ئەڤ یەک ژی پێگاڤ و قوناغەک نویە ل عیراق و کوردستان و رۆژھەلاتا ناڤەراست بو پاراستنا ژینگەھێ دھێتەکرن.
دەڤەرا بارزان ل قەزایەک و پێنج ناحی و ٢٥٢ گوندان بخوڤە دگریت و دکەڤیتە باکورێ رۆئاڤایا ھەولێرێ ب دوراتیا ١٣٠کم و سنوردارە ل گەل ھەر ئێک ژ ئاکرێ ل باشوور و شەمزینان ل باکور و سوران ل رۆژھەلات و ئامێدیێ ل رۆژئاڤا ، و روبەرێ گشتیێ دەڤەرا بارزان ژی ٥٤٩ ھزار ٩٦٠ دونەمێن عەردی یە کو پێکدھێت ژ دەشت و چیا و دارستان و رووبار.
نيشاندان