هەولێر، قائید میرۆ

شرۆڤەكارەكێ سیاسی ئاماژە ب وێ چەندێ دكەت، بەغدا پیلان بۆ لاوازكرنا هەرێما كوردستانێ یێن هەین و دبێژیت، بەغدا هەرچەند مەرج هەبن و هەرێما كوردستانێ پێگیربیت دێ هەر مەرجێن زێدەتر هەبن هەروەسا ئاشكراكر، ئەو ئالیێن ل بەغدا سكالا ل دۆر سیستەمێ هەلبژارتنێن هەرێما كوردستانێ تۆماركری پیڤەر بۆ هەلبژارتنان دانابوون هەتا پارتی شكەستنێ بینیت، بەلێ ئەنجام بەرۆڤاژی دیاربوون.
مەشخەل كەولۆسی، شرۆڤەكارێ سیاسی بۆ رۆژنامەیا (ئەڤرۆ) گۆت» ئەو پیڤەرێن بووینە ئەگەرێ سەركەفتنا پارتی د هەلبژارتنێن سالا بۆریدا یێن پەرلەمانێ كوردستان هەمان ئەو پیڤەرن یێن ژئالیێ هێزێن سیاسی ڤە هاتینە دیاركرن، ئەو هێزێن نوكە دژایەتییا پارتی دكەن هەمان ئەو هێزن یێن چووینە دادگەها فیدڕالی ل بەغدا و سكالا تۆماركری ل دۆر سیستەمێ ئەنجامدانا هەلبژارتنێن هەرێما كوردستانێ، ئەو بڕیارا هاتیە دەركرن ل دۆر هەلبژارتنێن هەرێما كوردستانێ ب دلێ وان ئالییان بوویە و هەموو ئەو مەرج و فلتەرێن هاتینە دانان ژئالیێ وان هێزانڤە هاتینە دانان یێن دژایەتییا پارتی دكر و هەڤڕكێن پارتی بوون بۆ هەلبژارتنان، سەركەفتنا پارتی ل هەلبژارتنێن بۆری یێن پەرلەمانێ كوردستانێ بوویە جهێ حێبەتییا هندەك ئالیێن كوردی، چونكە ب دیتنا وان هەكە پیڤەرێن نوو بهێنە دانان بۆ هەلبژارتنان پارتی دێ شكەستنێ ئینیت و نامینیت، بەلێ ئەنجامێن هەلبژارتنان بەرۆڤاژی بۆچوونا وان دەركەفتن و هەمان هێز نوكە زێدەتر دترسن، ئەز باوەرم نوكە ئەو ئالیێن دەمێ خوە چووینە بەغدا و سكالا تۆماركری د پێشەمانن، گرەف گرتنا رۆژێن بۆری ل سلێمانیێ و بزاڤێن هندەك ئالیێن سیاسی ڤەڕێژا هەلبژارتنانە و هێشتا تایا هەلبژارتنان هندەك ئالی بەرنەداینە، لەوڕاژی یێ دژایەتییا پارتی دكەن پشتی وێ سەركەفتنا پارتی بدەستڤە ئینای، ، پڕۆسەیا سیاسی نابیت وەسا بیت، بەلكو دڤێت هندەك عەقلانی تێدابیت و ب قانوون بهێتە رێكخستن.
مەشخەل كەولوسی ئاماژەكر» ب دیتنا من دێ ئیراق درێژیێ ب سیاسەتا برسیكرنا خەلكێ هەرێما كوردستانێ د دەت، نوكە ئیراق یا دەمی د كوژیت و كار ل سەر پیلانێ دكەت و دخوازیت پێنگاڤ ب پێنگاڤ هەموو میكانیزمێن سەروەریێ و حوكمڕانیێ ژ كوردان وەرگریت، باشترین نموونە ژی ئەو مەرجەنە یێن ل سەر هەرێما كوردستانێ هاتینە سەپاندن هەمبەر هنارتنا مووچێ فەرمانبەران، هەتا ڤەگوهاستنا فەرمانبەرەكی ل فەرمانگەهەكێ بۆ فەرمانگەهەكا دی هاتیە راگرتن ب گۆرەی مەرجێن ئیراقێ داناینە سەر هەرێمێ، باشە هەكە مە وەكی هەرێما كوردستانێ دەستهەلاتێن ڤەگوهاستنا فەرمانبەرەكی نەبن ئەڤە وێ چەندێ دگەهینیت ئەم حوكمی ل خوە ناكەین، هەر پشتی رێككەفتنا رۆژێن بۆری وەزیرا داراییا ئیراقێ دو مەرجێن دی داناینە سەر هەرێما كوردستانێ، ل هەرێما كوردستانێ هندەك ئالی یێن هەین كو ل بەغدا دژایەتییا هەرێما كوردستانێ دكەن، پێدڤییە خەلكێ كوردستانێ بزانیت چ یاریەك دهێتەكرن و هەكە كورد هەموو مەرجێن ئیراقێ ژی بجهبینن دێ مەرجێن دی د دووڤدا هێن و هەبن و مەرجێن بەغدا بەرانبەری هەرێما كوردستانێ ب دووماهی ناهێن».

مەسرور بارزانی، سەرۆكێ حوكمەتا هەرێما كوردستانێ، دوهی پێشوازی ل شاندێ ئیمرالیێ یێ‌ دەم پارتی، ب سەرۆكاتییا هەردو پەرلەمانتاران پەروین بۆلدان و سرا سورەیا كر.
د دیدارەكێ دا، شاندێ ناڤبری خوەشحالییا خوە ب سەرەدان و دیدار و كۆمبوونێن خوە ل هەرێما كوردستانێ دیار كر و كورتییەك ل دۆر ئارمانجا سەرەدانا خوە و بزاڤێن پرۆسەیا ئاشتیێ ل توركیا بەرچاڤكر و ئاماژە ب وێ چەندێ كر كو نوكە قۆناغەكا نوو ل توركیا یا دەستپێكری و پرسا ئاشتیێ و چارەسەرییا دۆزا كوردی یا بوویە بابەتەكێ گرنگ و پێدڤییەكا فەر.
ژ ئالیێ‌ خوە ڤە، مەسرور بارزانی پشتەڤانییا خوە یا تمام بۆ پرۆسەیا ئاشتیێ ل توركیا و ب دووماهیئینانێ ب شەڕ و توندوتیژیێ دوپاتكر و بەرهەڤییا هەرێما كوردستانێ ژی بۆ هەر هاریكاری و هەماهەنگییەكێ نیشا دا».

سەرۆك بارزانی ل دۆر دێمەنێ ئازاردان و رەفتارا رێگریكرنێ ل جۆتیارێن كورد پەیامەك بەلاڤكر و راگەهاند» ب هەموو شیانان پشتەڤانیێ ل خۆڕاگری و ماف و داخوازیێن جۆتیارێن كورد دكەین».
د پەیاما سەرۆك بارزانی دا هاتیە» دێمەنێ ئازاردانا جۆتیارێن كورد و رەفتارا رێگریكرنێ ل جۆتیارێن كورد كو بچن سەر زەڤیێن خوە، دیمەنێ ئەنفال و كیمیاباران و جینۆسایدا رۆلێن گەلێ مە ل چەرخێ بۆری دئینیتە بیر، ئەڤە رەفتارەكا شۆڤینییانە و بێوژدانانەیە و تاوانە دژی جۆتیارێن بێتاوان یێن كورد ل پارێزگەها كەركووك دهێتە كرن كو تنێ تاوانا وان ئەڤە كوردن و خودانێن رەسەن یێن زەڤیانە».
سەرۆك بارزانی د پەیاما خوە دا گۆت ژی» داخوازێ ژ محەمەد شیاع سودانی، سەرۆك وەزیرێن ئیراقا فیدرال دكەم رێگری ل دوبارەبوونا وێ ستەمێ بهێتە كرن و ئەنجامدەرێن وێ تاوانێ بهێنە دەستەسەركرن و سزایێ قانوونیێ خوە وەربگرن، دەستخوەشیێ ژی ل وان كوردێن قەهرەمان دكەم كو ل بەرانبەر وێ ستەم وز دەستدرێژیێ خۆڕاگر بوون و بلا باش بزانن كو ئەو ب تنێ و د بێ پشت و پەنا نینن و ب هەموو شیانان پشتەڤانیێ ل خۆڕاگری و ماف و داخوازیێن وان دكەین».

بەرپرسێ دەستەیا كارگێرییا مەكتەبا سیاسییا پارتی ب پێدڤی زانی هەموو ئالیێن سیاسی ل هەرێما كوردستانێ پێكڤە پشتەڤانییا جۆتیارێن شەناغە بكەن، هەروەسا دیاركر، نابیت ئەو پرسە بهێتە پشت گوه هاڤێتن،، ژ بەر كو پرس یا ئاخێیە.
دوهی سێشەمبی 18/2/2025، فازل میرانی، بەرپرسێ دەستەیا كارگیرییا مەكتەبا سیاسییا پارتی دیموكراتی كوردستان، د رێوڕەسمێ سالڤەگەرا دامەزراندنا هەردو رێكخراوێن ئێكەتییا قوتابیێن كوردستانێ و ئێكەتییا لاوانێن دیموكراتا كوردستانێ، ل دۆر روودانا گوندێ شەناغە ل كەركووكێ ئاخڤت.
فازل میرانی ل دۆر وێ روودانێ و رەفتارا لەشكرێ ئیراقێ دژی جۆتیارێن كورد، گۆت» ئەڤە دیرۆكا نەخوازیارا كوردایە، بەردەوام كورد تووشی چەوساندنێ بووینە و مافێن وان یێ هاتیە خوارن، بەلێ بەرگرییا كری. ئەم هەموو ب حوكمەت، پەرلەمان و حزبێن سیاسیڤە، دڤێت بەرگریێ ژ جۆتیارێن خوە بكەین».
بەرپرسێ دەستەیا كارگیرییا مەكتەبا سیاسییا پارتی ئاماژە ب وێ چەندێ ژی كر» دڤێت ئەم وەكو هەرێمەك ب هەموو پێكهاتە و حزبێن خوەڤە، ب تایبەت پارتی و ئێكەتی، ب هەموو شیانێن خوە یێن لەشكری و سیاسی و دپلۆماسی پشتەڤانییا جۆتیاران بكەین، چونكە ئەڤە پرسا جۆتیاران نینە، ئەڤە پرسا ئاخێیە».
میرانی د پشكەكا دی یا ئاخڤتنێن خوە دا، باس ل دیرۆكا رزگاریخوازا گەلێ كورد كر و گۆت» د بۆریدا پارتی دیموكراتی كوردستان، ژ بەر ئاخێ شۆڕەشەك یا ژدەستدای. نابیت ئەڤرۆ داگیركرنا ئاخا خوە پشت گوه ب هاڤێژین. نەك بهێتە داگیركرن، هەتاكو رێكێ نەدەن جۆتیارێن مە بچنە سەر زەڤیێن خوە و ب كێلن».

سەرۆكا فراكسیۆنا پارتی ل جڤاتا نوونەرێن ئیراقێ راگەهاند: زەڤیێن سنۆرێ كەركووكێ ب قانوون بۆ جۆتیاران زڤرین و نابیت لەشكرێ ئیراقێ رێگریێ لێبكەت و زوریێ ل خەلكی بكەت، چونكە دستوور رێكێ ب وێ چەندێ نادەت، هەڤدەم مافێ وانە ژی زەڤیێن خوە بكاربینن.
د. ڤیان سەبری، سەرۆكا فراكسیۆنا پارتی دیموكراتی كوردستان ل جڤاتا نوونەرێن ئیراقێ گۆت» مە ل جڤاتا نوونەرێن ئیراقێ هەموو بزاڤ كرن و قانوونا ڤەگەراندنا مولكان بۆ خودانێن وان هاتە پەسەندركرن و سەرۆككۆمارێ ئیراقێ ژی ئیمزاكر و نوكە بوویە قانوون و پێدڤییە هەموو زەڤیێن خەلكێ كەركووكێ بۆ خودانێن وان بهێنە زڤراندن، چونكە ب قانوونێ مافێ وانە و نابیت لەشكرێ ئیراقێ بۆ رێگریكرنێ ل جۆتیاران بهێتە بكارئینان و مافێ وانە زەڤیێن خوە بكاربینن».
سەرۆكا فراكسیۆنا پارتی ل جڤاتا نوونەرێن ئیراقێ دوپاتكر» ئەم داكۆكییا تمام ژ مافێن جۆتیاران دكەین و ئەوا ل كەركووكێ دژی جۆتیارێن كورد هاتیە كرن، جهێ قەبوولكرنێ نینە و ئەم بزاڤێن جدی دكەین بۆ وێ چەندێ ئەو كێشەیە بهێتە چارەسەركرن و جۆتیار ژی بگەهنە مافێن خوە، چونكە نابیت لەشكری دژی خەلكێ سڤیل بكاربینن، ژ بەر كو ب قانوون ئەو زەڤی بۆ جۆتیاران یێن زڤرین و ئەو مولكێ وانە، لەوما داخوازێ ژ سەرۆك وەزیرێن ئیراقێ دكەین ب زووترین دەم بهێتە سەر هێل و ئێدی رێك نەهێتە دان لەشكر دژی جۆتیاران بهێتە بكارئینان».
د. ڤیانی گۆت ژی» ئەوا هاتیە كرن ستەمەكا مەزنە دژی جۆتیاران و نابیت حوكمەت ل ئاستێ وێ تەعداییكرنێ ل خەلكێ كورد و جۆتیاران بێدەنگ بیت و پێدڤییە ئەوێن تەعدایی ل جۆتیاران كری، بگەهنە سزایێ خوە و ب گۆڕەی قانوونێ ژی رەفتار د گەلدا بهێتە كرن، لەوما دخوازین ئەو كێشە ب ئێكجاری چارەسەر ببیت و ئێدی دوبارە نەبیتەڤە، چونكە ب گۆڕەی دستووری نابیت لەشكر تەعدایێ ل خەلكی بكەت و تێكهەلی كارێ سیاسی ببیت.

سەرۆكایەتییا هەرێما كوردستانێ ل دۆر رەفتارا لەشكرێ ئیراقێ بەرانبەر جۆتیارێن كورد راگەهاند: ب تمامی رەفتارەكا رەتكریە و جهێ قەبوولكرنێ نینە.
سەبارەت وێ رەفتارا ژ ئالیێ هندەك ژ سەربازێن لەشكرێ ئیراقێ دژی جۆتیارێن كورد ل سنۆرێ كەركووكێ هاتیە كرن، دلشاد شەهاب، پەیڤدارێ سەرۆكایەتییا هەرێما كوردستانێ گۆت» سەرۆكایەتییا هەرێما كوردستانێ ژ نێزیك ل دووڤ وی بابەتی چوویە و داخواز ژ ئالیێن پەیوەندیدار یا كری پێرابوونێن پێدڤی بەرانبەر ئەنجامدەرێن وی كاری وەربگرن و رێكێ ل دوبارەبوونا وی بگرن».
پەیڤدارێ سەرۆكایەتییا هەرێمێ گۆت ژی» ئەڤ رەفتارە زیانێ دگەهیننە پێكڤەژیانێ و ئاشتییا جڤاكی و دڤێت هەموو ئالییەك وان جۆرە رەفتاران رەت بكەن وئەنجامدەرێن وان روو ب روویێ دادگەهێ بكەن».

پارتا گەلێ توركمان بەیاننامەیەك ل دۆر رێگریكرنا لەشكرێ ئیراقێ ل جۆتیارێن كورد ل دەڤەرێن پارێزگەها كەركووكێ بەلاڤكر و تێدا داخواز ژ ئالیێن بەرپرس كر ڤەكۆلینەكا زەلال و دادپەروەرانە ل روودانێ بكەن و لێپرسین ل گەل ئەوێن بەرپرس ژ بكارئینانا توندوتیژیێ دژی جۆتیاران بهێتە كرن و پێرابوونێن پێدڤی بهێنە وەرگرتن بۆ پشتڕاستبوون ژ دوبارەنەبوونا ڤان جۆر روودانان ل پاشەڕۆژێ.
د وێ بەیاننامەیێدا هاتیە» ب ناڤێ پارتا گەلێ توركمانی، ب بكارئینانا توندوتیژیێ دژی جۆتیارێن كورد ل گوندێ شەناغە یل قەزا دوبز ب توندی شەرمزار دكەین، كو بزاڤا زڤرینێ بۆ سەر زەڤیێن خوە و كێلانا وان ددا كو ژ ئالیێ جڤاتا نوونەرێن ئیراقێ ڤە بۆ هاتینە زڤراندن، پشتی كو ل سەردەمێ رژێما بەرێ دا ب زۆری دەست ب سەردا هاتبوو گرتن و هاتبوونە بەلاڤكرن ل سەر هاوردەیان ژ پارێزگەهێن دی».
هەروەسا ئاماژەكر» ئەم ل پارتا گەلێ توركمانی دوپاتیێ ل سەر مافێن هەموو پێكهاتەیان دكەین بۆ زڤراندنا زەڤیێن وان ب گۆڕەی چارچۆڤەیێن قانوونی و هەر كریارەكا سەركوتكارانە رەت دكەین دژی هەڤوەلاتیێن بێ چەك كو بزاڤا ڤەگەراندنا مافێن خوە یێن رەوا دكەن، هەروەسا دوپات دكەین ل سەر پێدڤییا دەست تێوەردانا لەشكری دڤان كێشەیاندا، چونكە ئەكرێ لەشكری پاراستنا سنۆرێن وەلاتییە و بەرگریكرنە ژێ، نەكو دەستتێوەردان د كێشەیێن مەدەنیدا كو دڤێت ب رێكا كەنالێن قانوونی و كارگیری یێن تایبەتمەند بهێنە چارەسەركرن».

بەرپرسێ مەكتەبا رێكخستنا كەركووك- گەرمیان یا پارتی راگەهاند: سەرۆك بارزانی پەیامەكا رۆهن دا بەغدا كو پێدڤییە رێگریكرن ب دووماهی بهێن ئەگەر نە ب وی شێوەی ناراوەستین.
هیوا ئەحمەد، بەرپرسێ مەكتەبا رێكخستنا كەركووك- گەرمیان یا پارتی دیموكراتی كوردستان گۆت» كێشەیا جۆتیاران ژ كەس و ئالییەكی مەزنترە و دژایەتیكرنا ئاشكرایە بۆ كوردان ل وان دەڤەران و نەبوونا ئێكڕێزییا كوردان ژی ب دەلیڤە بۆ كاری هاتیە بكارئینان».
بەرپرسێ مەكتەبا رێكخستنا كەركووك- گەرمیان یا پارتی ئاماژە ب وێ چەندێ ژی كر» سەرۆك بارزانی پەیامەكا رۆهن دایە بەغدا كو پێدڤییە رێگرییكرن ب دوماهی بهێن ئەگەر نە ب شێوەی ناراوەستین».
ل رۆژا دوشەمبییا بۆری 17 شواتا 2025، لەشكرێ ئیراقێ ل گوندێ شەناغە ل كەركووكێ، بزاڤكر رێگریێ ل كێلانا زەڤیێن جۆتیارێن كورد بكەن، جۆتیار روو ب روویێ وان بوون و گەفێن لەشكری پشت گوه هاڤێتن و دەست ب كێلانا زەڤیێن خوە كر.
لەشكرێ ئیراقێ ئاماژە ب وێ چەندێ كر، بڕیار یا بۆ هاتیە رێگریێ ل جۆتیارێن كورد بكەن كو زەڤیێن خوە بكێلن، بەلێ جۆتیارێن كورد ژی د رژدبوون ل سەر وێ چەندێ كو دڤێت زەڤیێن خوە بكێلن و ئاخا خوە بجهـ نەهێلن.

پشتی روودانا رێگریكرنا لەشكرێ ئیراقێ ل جۆتیارێن كورد ل كەركووكێ كو زەڤیێن خوە بكێلن و هێرش كریە سەر، كارڤەدانەكا ناڤخوەیی ل سەر پەیدابوو ول دۆر ڤێ چەندێ، محەمەد حاجی مەحمود، سكرتێرێ پارتا سۆسیال دیموكراتا كوردستانێ ب بەلاڤكرنا بەیاننامەیەكێ ب ناڤونیشانێن (شێرێ مال و رێڤیێ مەیدانێن شەڕی) هاتە دەنگ و راگەهاند» لەشكرێ ئیراقێ كو دیرۆكەكا پڕ ژ تاوانێ دژی كوردان یا هەی، ب ڤی هەلوەستی سەلماند درێژەپێدەرێ هەمان وی لەشكرییە، كو تاوانێن وێرانكرنا كوردستانێ و ئەنفال و كیمیاباران ئەنجامدایە و تاوانێن دژی كوردان یا بوۆ بوویە پیشە».
محەمەد حاجی مەحمود، گۆت ژی» مخابن هندەك سەربازێن لەشكرێ ئیراقێ، ب شێوەیەكێ درندانە و نە مرۆڤانە و نەبەرپرسانە و ب بێ رێزی، هێرشی جۆتیارێن كوردێن كەركووكێ ل سەر مولك و مال و گۆڕێن باب و باپیرێن وان كر، سەرەرای وێ چەندێ گەلەك ب توندی وی هەلوەستی شەرمزار دكەین، وەكو پارتییا سۆسیالیستا كوردستانێ بەرهەڤی هەموو ئەگەر و پشتەڤانییەكێ نە».

ئەبو عومەر ئیدلیبی فەرماندارێ لیوایێن باکور یێن سەر ب هێزێن سووریا دیموکرات راگەهاند کو پشتی کۆمبوونا وان یا بەری دو رۆژان ل گەل جڤاتا سووریا دیموکرات وان بریار داینە ببنە پشکەک ژ لەشکرێ نوو یێ سووریێ و دێ ل گەل لەشکرێ سووریێ ب هەماهەنگی کار کەن و ئارمانجا وان ژی پاراستنا دەڤەرێن ل ژێر کۆنترۆلا هێزێن وان دایە دا رێ نەدەن چو هێزێن توندرەو و تیرۆرست ئارامیا دەڤەرێ تێک بدەن.
هەمان فەرمانداری ئەو یەک ژی دیار کریە د کۆمبوونا وان یا ل گەل جڤاتا سووریا دیموکرات بەحسێ ڤێ یەکێ ژی هاتیە کرن کو گاڤ ب گاڤ و ب هەماهەنگی و رێککەفتن ل گەل شامێ دێ هەموو هێزێن وان سەر ب وەزارەتا بەرگریێ بن و دێ پێکڤە کار کەن، لێ ژ بۆ ئەو یەک ب تەمامی بهێتە بجهئینان ژی دڤێت ل گەل شامێ دانوستاندنێن زێدەتر بهێنە کرن.