ئەڤرۆ نیۆز ، سەباح زۆهێر:

به‌هزاد زێبارى سه‌روكێ فراكسیونا ئێكگرتوو ل په‌رله‌مانێ هه‌رێما كوردستانێ دده‌ته‌ دیاركرن كو ل دیف وان زانیارى و داتایێت ده‌ست وان كه‌فتى كو ل تومارا ده‌نگده‌راندا هژماره‌كا خه‌یالیا ده‌نگێن سه‌خته‌ تێدانه‌ كو دبیته‌ 30 كورسیێت په‌رله‌مانى له‌ما دڤێت دیفچوون ل سه‌ر بهێته‌كرن و بۆ ده‌نگدانێت داهاتى زانیاریێت راسته‌قینه‌ بده‌ینه‌ كومسیونێ و ئه‌ڤ پروسه‌ ب جوانى ب رێڤه‌بچیت.

به‌هزاد زێبارى سه‌روكێ فراكسیونا ئێكگرتوو ل په‌رله‌مانێ كوردستانێ دده‌ته‌دیاركرن كو ل گۆر وان داتا و زانیاریێت ده‌ستێ مه‌دا تومارا ده‌نگده‌ران 61هزار ده‌نگێن سه‌خته‌ تێدانه‌ كو دبیته‌ 30كورسێن په‌رله‌مانى.گۆت ل دیف زانیاریێن وه‌زاره‌تا پلاندانانێ ل سالا2012 ژمارا ئاكنجیێت هه‌رێما كوردستانێ 5300000كه‌س بوون ل دیف وێ سه‌رژمێریا كو حكومه‌تا هه‌رێما كوردستانێ ئه‌نجامداى،هه‌روه‌سا 4500000كه‌س بوون ل دیف پسولا خوراكى(وه‌زاره‌تا بازرگانى)جیاوازى ل ناڤبه‌را هه‌ردوو سه‌رژمێریا 800000كه‌س بوو،ئه‌گه‌ر ئه‌نجامێ هه‌ردوو سه‌رژمێریان وه‌رگرین ئاكنجیێن هه‌رێمێ ل سالا2012ێ 4900000كه‌س بوون، كو تێكرا زێده‌كرنا مروڤى ل هه‌رێمێ 2،7%سالانه‌ واته‌ ل دیف هه‌ردوو پیڤه‌رێن مه‌ ئاماژه‌پێكرى نوكه‌ نها سه‌رجه‌مىچ ئاكنجیێت هه‌رێمێ 5732000 ب خوڤه‌دگریت.

زێبارى هێشتا گۆت ئه‌گه‌ر سه‌رژمێریا سالا 2012بكه‌ینه‌ بنه‌ما ل سالا 2013ئاكنجیێت هه‌رێمێ 5448000كه‌س بوونه‌ ژمارا ئه‌وێن مافێ ده‌نگدانێ هه‌بوویه‌ 2471000كه‌س بوونه‌،واته‌ رێژا ده‌نگده‌ران ل ژمارا ئاكنجیان 45% بۆ سالێن دى،ب هه‌مان شێوه‌ ل ناڤبه‌را 49،45%واته‌ تێكرا رێژا ده‌نگده‌را بۆ ژمارا ئاكنجیان 47%بخوڤه‌دگریت،ئه‌ڤه‌ژى دگه‌ل رێژا زێده‌بوونا مروڤا ل هه‌رێمێ ئێك دگرن، كو ناڤبه‌را 2،5 2،8%كو تێكرا 2،7دكه‌ت ،ژبه‌رهندێ 47% ژمارا دانیشتوانێت هه‌رێمێ ل 2580000ده‌نگده‌رن،كو ئه‌ڤه‌ژى ب جیاوازیا 670هزارده‌نگده‌را ل دگه‌ل یا نها ل تومارا ده‌نگدانێ دا هه‌ى كو 3250000.

په‌رله‌مانتار به‌هزادى ئاماژه‌ دا وێ چه‌ندێ ژى كوئه‌گه‌ر ب هویرى به‌رێ خوه‌ بده‌ینێ زێده‌بوونا نا ئاسی یا رویدایى كو ژمارا ده‌نگده‌ران ل سالا 1992بوچ 2005كو سالانه‌ 75هزار كه‌س زێده‌بووینه‌،دڤێت زێده‌بوونا ده‌نگده‌ران ل ڤى ده‌مى دا سالانه‌ ل 55هزارا زێده‌ترنه‌بایا، و ل سالا (2013بۆ 2017) 979هزار ده‌نگده‌ر زێده‌بووینه‌ سالانه‌ 194750كه‌س زێده‌بووینه‌، كو تنێ ناڤبه‌را حه‌فت مه‌هێن هه‌لبژارتنا سالا (2013 و 2014) 202هزار ده‌نگده‌ر زێده‌بووینه‌،ئه‌ڤه‌ژى ژماره‌كا زوره‌ ،دڤێت ژمارا زێدبوونا ده‌نگده‌ران سالانه‌ 85هزار كه‌س زێده‌ترنه‌بانه‌،چونكى ب ڤێ هاوكێشێ ژمارا زێده‌بوونا ده‌نگه‌ده‌ران زێده‌بكه‌ین، ژمارا زێده‌بوونا ده‌نگده‌ران،ل سال 2017 یه‌كسانه‌ ب زێده‌بوونا ئاكنجیێت پێش 18سال واته‌ 1999ــ ژمارا مریێن سالا 2017. واته‌ زێده‌بوونا 2017یه‌كسانه‌ ب 82هزار ــ 22هزار یه‌كسانه‌ ب 60هزار،و ئه‌گه‌ر تێكرا زێده‌بوونا ده‌نگده‌ران ل دوماهیا 2017دبیته‌ 4190000كه‌سا تێنه‌په‌ریت،ب جیاوازیا 760هزار ده‌نگده‌رب به‌راورد ل تومارا نوكه‌دا كو 3200000ده‌نگده‌رن.

ل داویێ ناڤبرى گۆت كو ل دیف خشتا ده‌نگده‌ران وه‌كى مه‌ ئاماژه‌ پێكرى و ل دیف شروڤه‌یا زانستى و داتا و زانیاریێت فه‌رمیێت هه‌رێمێ،كو ب كێمى 615هزار ده‌رنگده‌رێن سه‌خته‌ ل تومارا ده‌نگده‌ران دا هه‌یه‌ كو دبیته‌ 30كورسێت په‌رله‌مانى،ژبه‌رهندێ پێدڤیه‌ كومسیونا بالا هه‌رێمێ ل ژێر سه‌رپه‌رشتێ په‌رله‌مانى پروسا پاكرنا تومارا ده‌نگده‌ران بكه‌ت و حكومه‌تا هه‌رێمێ داتا و زانیاریێت راسته‌قینه‌ بده‌ته‌ كومسیونێ و هه‌مى ئاسانكاریا بكه‌ت،بۆ هندێ ئه‌م خوه‌ ل ناڤڤ هه‌رێمێ دا ب جوانى ڤێ پروسێ ئه‌نجام بده‌ین،داكو حكومه‌تا ناڤه‌ندى ژى موزایدێن سیاسى ل سه‌ر سه‌رێ مه‌ نه‌كه‌ت.