ئه‌ڤرۆ نيوز:
حه‌یده‌ر عه‌بادى سه‌رۆك وه‌زیرێن عیراقێ راگه‌هاند: ئه‌م پێشوازیێ ل هه‌لویستێ حوكمه‌تا هه‌رێما كوردستانێ دكه‌ین.
حوكمه‌تا هه‌رێما كوردستانێ راگه‌هاندنه‌ك ل دۆر بریارا دادگه‌ها فیدرال سه‌باره‌ت جودابوونێ ژ ئیراقێ به‌لاڤكر و راگه‌هاند: هه‌رێم رێزێ ل وێ بریارا دادگه‌ها فیدرال دگریت ئه‌وا تایبه‌ت ب شروڤه‌كرنا مادده‌یێ ئێكێ ژ ده‌ستوورێ ئیراقێ، لێ پێدڤییه ئه‌ڤ هه‌لوێستێ هه‌رێمێ، ببیته بنه‌مایێ ده‌ستپێكرنا دیالۆگه‌كا نیشتیمانی یا گشتگیر بۆ چاره‌یا هه‌موو ناكوكییان و بجهئینانا ته‌ماما مادده‌یێن ده‌ستووری.
حه‌یده‌ر عه‌بادى داخواز ژ حوكمه‌تا هه‌رێمێ كر كو بۆ په‌یره‌وكرنا ده‌ستوورى و برێڤه‌برنا خالێن سنورى د هه‌ڤكارین و گۆت” حوكمه‌تا عیراقێ یا پابه‌نده ب دانا مووچێ فه‌رمانبه‌رێن هه‌رێما كوردستانێ”.
سه‌باره‌ت به‌نداڤا ده‌ربه‌ندیخان، سه‌رۆك وه‌زیرێن عیراقێ راگه‌هاند” چو كێشه بۆ به‌نداڤا ده‌ربه‌ندیخان دروست نه‌بووینه و مه‌ترسى ل سه‌ر نینه”.
ئه‌ڤرۆنيۆز:
قايمقامێ ده‌ربه‌نديخان راگه‌هاند، ئه‌ڤرۆ ئێڤارى بيڤه‌له‌رزه‌كا دى ل قه‌زا ده‌ربه‌نديخان دا.
ناسح حه‌سه‌ن قايمقامێ ده‌ربه‌نديخان، ل دووڤ خه‌ندان، گۆت، بيڤه‌له‌رز يا ب هێز نه‌بوو وپلا وێ گه‌له‌ك يا كێم بوو، له‌وما چو زيان نه‌بوون.
دياركر ژى، ژبه‌ركو وه‌لاتيێن ده‌ربه‌نديخان ژ بيڤه‌له‌رزا رۆژا ئێكشه‌مبيابۆرى ترسابوون، له‌وما ئه‌و تاخێن هه‌ست ب بيڤه‌له‌رزا ئه‌ڤرۆ كرى ژمالێن خوه ده‌ركه‌فتن.
ئه‌ڤرۆنيۆز:
گرۆپێ رۆسى يێ په‌ترۆلى يێ زه‌به‌لاح (روسنه‌فت) ، راگه‌هاند، ل به‌رامبه‌ر وه‌رگرتنا په‌ترۆلێ ل سالا 2017 ، وێ دوێ سالێ دا گوژمێ مليار و300 مليۆن دۆلاران بۆ حوكمه‌تا هه‌رێما كوردستانێ مه‌زاختيه.
ئاژانسا رويته‌رز، ئه‌ڤرۆ سێشه‌مبى به‌لاڤكر، روسنه‌فت دئه‌نجامێن خوه يێن دارايى (پشكا سيێ) ژسالا 2017 به‌لاڤكرينه وتێدا دبێژيت، گۆژمێ مليار و300 مليۆن دۆلار بۆ حوكمه‌تا كوردستانێ هاتينه مه‌زاختن دچارچۆڤێ گرێبه‌ستا كرينا په‌ترۆلا خام ل گه‌ل حوكمه‌تا كوردستانێ.
روسنه‌فت ل چريا ئێكێ يا بۆرى راگه‌هاندبوو كو وێ رێكه‌فتنێن هه‌ڤپشكيێ دبه‌رهه‌مئينانا پێنج كێلكێن په‌ترۆلى ل كوردستانێ ئيمزاكرينه ول سالا 2018 دێ ده‌ست ب ئه‌نجامدانا به‌رنامێ هه‌ڤپشك يێ ڤه‌ديتنا پترۆلى هێته كرن وهه‌كه يێ به‌رهه‌مدار بيت، دێ روسنه‌فت ده‌ست ب پرۆسا پێشڤه‌برنا هه‌موو بيرێن په‌ترۆلى ل سالا 2021 كه‌ت .
ئه‌ڤرۆنيۆز:
ئه‌ندامه‌كێ لژنا دارايى ل جڤاتا نوونه‌رێن عيراقێ ئاشكراكر كو جڤاتا وه‌زيرێن عيراقێ دێ مووچێن فه‌رمانبه‌ران ب رێژا 20% كێم كه‌ت د بودجا سالا 2018 دا ودياركر كو به‌غدا خوه ب رێكه‌فتنه‌كێ ڤه ل گه‌ل سندووقا دراڤى يا نيڤده‌وله‌تى ب مه‌رجێن زه‌حمه‌ت ڤه گرێدايه.
مه‌سعود حه‌يده‌ر ئه‌ندامێ لژنا دارايى ل جڤاتا نوونه‌رين عيراقێ دكونگره‌كێ رۆژنامه‌ڤانى دا ل ئاڤاهيێ جڤاتا نوونه‌ران راگه‌هاند، جڤات چاڤه‌رێ هاتنا قانوونا بودجێ ژ حوكمه‌تێ دكه‌ت وگه‌له‌ك تێبينى يێن ل سه‌ر ره‌شنڤيسا بودجێ هه‌ين ژبه‌ر رێژا كورتهێنانا تێدا.
دياركر ژى،تێبينى ل سه‌ر گۆژمێن حوكمه‌ت دێ ل سالا 2018 قه‌ر كه‌ت كو دێ بن بارگرانى ل سه‌رنه‌ڤيێن داهاتى، زێده‌بارى تێبينيان ل سه‌ر رێژا هاتيه دياركرن بۆ هه‌رێما كوردستانێ.
خوياكر، ل دووڤ رێكه‌فتنا ل گه‌ل سندووقا دراڤێ نێڤده‌وله‌تى وبه‌نكا نێڤده‌وله‌تى هاتيه كرن ل دۆر كێمكرنا مه‌زاختيان، پێزانينێن دوپاتكرى يێن هه‌ين كو حوكمه‌تێ رازيبوونا خوه يا دياركرى ل سه‌ر كێمكرنا مووچێن فه‌رمانبه‌رێن ده‌وله‌تا عيراقى ب هه‌موو پارێزگه‌هێن خوه‌ڤه، ژ بچووكترين فه‌رمانبه‌ر هه‌تا سه‌رۆكێ كۆمارى، گۆژمێ وێ كێمكرنێ دێ بيته هه‌فت تريليۆن دينار ژ سه‌رجه‌مێ گۆژمێ مووچێن فه‌رمانبه‌رێن ده‌وله‌تا عيراقێ كو 36 تريليۆن دينارن.
گۆت ژى ، رێژا كێمكرنا مووچان دێ 20% بيت.
ئه‌ڤرۆنيۆز:
وه‌زاره‌تا ساخله‌ميێ ل هه‌رێما كوردستانێ ئامارێن توشبوويێن نه‌خوه‌شيا شه‌كرێ ل سێ پارێزگه‌هێن هه‌رێما كوردستانێ ئاشكراكرن كو رێژا توشبوويێن وێ نه‌خوه‌شيێ ل دهۆكێ كێمترن ژ هه‌ولێرێ وسلێمانيێ.
دكتۆر خالس قادر په‌يڤدارێ وه‌زاره‌تا ساخله‌ميێ دداخۆيانيه‌كێ دا گۆت، زێده‌تر 85 هزار نه‌خوه‌شێن شه‌كرێ ل هه‌رێما كوردستانێ يێن هه‌ين كو هژماره‌ك ژوان ئاوارێن ئاكنجي نه ل هه‌رێمێ.
قادر ئاماژه ب ئامارێن نه‌خوه‌شيا شه‌كرێ ل هه‌رێمێ كر و بۆ رووداو گۆت، 85 هزار و492 حاله‌تێن وێ نه‌خوه‌شيێ ل هه‌رێما كوردستانێ يێن هه‌ين كو 34 هزار و866 كه‌س ل هه‌ولێرێ و 23 و492 كه‌س ل سلێمانيێ و21 هزار و 134 كه‌س ل دهۆكێ، دياركر ژى كو دناڤ وان هژماران دا 10 هزار و360 كه‌س ژئاوارانه.
خوياكر ژى، رێژا تووشبويان ب شه‌كرا جۆرێ ئێكێ كو زێده‌تر دناڤ زارۆكان دا يا هه‌ى ل هه‌رێمێ، دو هزار 18 كه‌سن وتوشبوويێن شه‌كرا جۆرێ دويێ دگه‌هيته 73 هزار و114 كه‌سان.
ئەڤرۆنیۆز:
پاديشاها بريتانيا به‌رسڤا هه‌لبه‌ست ونامه‌كا دكتۆر به‌درخان سندى دده‌ت ودبێژيت يا پشكداره دكۆڤانا گه‌لێ كورد دا.
پشتی بۆرینا پتر ژ 40 رۆژان ل سەر هنارتنا هەلبەستەكێ ل گەل نامەكێ ژلايێ دكتۆر به‌درخان سندى ڤى بۆ پاديشاها بریتانیا، بەری دو رۆژان پاديشاها بریتانیا بەرسڤا وێ هەلبەست و نامێ دده‌ت.
دكتۆر بەدرخان سندی بۆ رۆژناما ئەڤرۆ بەحسێ هزر و هنارتنا ڤێ هەلبەستێ دكەت و دبێژیت: بەری سالەكێ من هەلبەستەك ل سەر رێكەفتناما سایكس – بیكۆ نڤیسی، ئەڤ سالە ب رێیا كچا خوە شیام وێ هەلبەستێ بگەهینمە پاديشاها بریتانیا، بەری دو رۆژان بەرسڤا من دا و من باوەر نەدكر دێ بەرسڤا ڤێ هەلبەستا من دەت.
گۆت ژی: من هەلبەستەك بۆ پاديشاها بریتانیا (ئەلیزابێت) نڤێسی ل گەل وێ هەلبەستێ من نامەك ژی بۆ نڤێسی، ئەو هەلبەست (26) بەرپەر بوون، دیسا دناما خوە دا من راڤەكر كو ئەڤ هەلبەستە من نڤێسیە ب هەلكەفتا بۆرینا 100 سال ل سەر رێكەفتناما سایكس- بیكۆ، د وێ هەلبەستێ دا من بۆ وێ دیاركریە كو دەولەتا وێ چەندا تاوانبارە ل هەمبەری مللەتێ كورد كو رۆلەكێ سەرەكی دوێ رێكەفتنێ دا هەبوو كو نە تنێ نەهێلا كورد ببنە دەولەت، بەلكو ژێكڤەكرن ژی، هەلبەست من ب رەوشتەكێ بلند نڤێسیە، چونكو ئەو پادشاها وەلاتەكێ پێشكەفتی یە ژ هەموو رویەكی ڤە، سەرۆكێ حوكمەتا بریتانیا ل وی سەردەمی رۆلەكێ مەزن هەبوو د ڤێ رێكەفتنامێ دا بێی كو ناڤێ وی بینم من ب دو نیشانان دەربرین ژ كەساتیا وی كریە و هەر كەسەكێ بخوینیت دێ زانیت دەربرینێ ژ كەسەكێ بریتانی دكەم، دهەلبەستا خوە دا یا من بۆ پاديشاها بریتانیا هنارتی، من بەحسێ سەرۆكێ حوكمەتا وی وەلاتی نەكریە وەك سەرۆك وەزیر، بەلكو من دەربرین ژێ كریە وەك چیرۆك نڤێسەك چیررۆكەكێ دنڤیسیت، ژدەسپێكا هەلبەستێ هەتا دووماهیێ و هەر دناڤبەرا چەند بەیتان دا ئەز ڤێ پرسێ ژ پاديشاها بریتانیا دكەم (ئەرێ بۆچی ئەڤی چیرۆكڤانی ئەڤ چیرۆكە نڤێسی؟) ئەڤ چیرۆكڤانی چیرۆكەك ل سەر گوندەكی نڤێسی یە وی گوندی كۆمەكا بچیكا تێدانە، وی گوندی رادەستی چوار دێوا دكەن و بابێن وان زارۆیان هندەك هاتینە سێدارادن و هندەك دشەرەكی دا هاتینە كوشتن و ئەو نەخودانێن وی شەری بوون و هندەك هاتنە بەرزەكرن و ئەڤ زارۆكە ب گوند ڤە هاتنە لێكڤەكرن، پرسیارێ ژ پادشاها بریتانیا دكەم بۆچی ئەو زارۆ هاتنە رادەستكرن بۆ دێوا، ئایا قانوونێن ئێتیمخانا بەری 150 سالان ل وەلاتێ هەوە هەین (دێو) سەرپەرشتیا ئێتیمخانان دكەن؟، تێناگەهم بۆچی رادەستی دێوا هاتنەكرن و ئەڤ زارۆكێ بووتە ڤێ هەلبەستێ دخوینیت زارۆكەكە ژ زارۆكێن ڤی گوندی.
سندی ئەو ژی گۆت: ل دەسپێكا هەلبەستێ وێ چەندێ دیار دكەم كو ل زەمانێ بەرێ مە چەند حەز ل لەندەن دكر، مە چەند حەز ل سەر وانا زمانێ ئنگلیزی دكر، ناڤێ مامۆستایێ وی بابەتی چ بوو، بابێ من چەند حەز ل بریتانیا دكر، من بەحسێ دایكا خوە دكر چەند بەحسێ بریتانیا دكر و دەمێ دگۆت ئەڤ مەقەسە ئنگلیزی یە و چ ژ بریتانیا نەدزانی، دووڤ دا مەژ حەز ژ بریتانیا دكر، چونكی مە حەز ژ دایك و بابێن خوە دكر، دووڤ دا ئەم تووشی راوستانەكێ بووین ئەڤ بریتانیا هندە خۆشتڤی بۆ دوژمن، تێناگەهم ڤی چیرۆكڤانی بۆ هۆسا حەزكر ڤی وێنەی ل مە تێك بدەت، ددووڤ دا د وی هەلبەستا خوە دا دچمە قۆناغەكا دی پشتی ئەڤ زارۆیە ل سەر دێوا هاتینە بەلاڤەكرن، چ جوداهی چێبوو د ناڤبەرا زارۆكێن ڤی گوندی هاتینە لێكڤەكرن و زارۆكێن دێوا.
ئاشكراكر ژی كو هەلبەستا وی ب شێوەكێ سومبلی یە و ناڤێ چو كەسان نەئینایە و هەر كەسەكێ بخوینیت، دێ زانیت ل سەر كێشا مللەتێ كورد من نڤیسی یە و نەبتنێ ل باشۆرێ كوردستانێ، بەلكو ل هەر چار پارچێن كوردستانێ.
خویاكر ژی، د بەرسڤا من دا، رێڤەبەرا پۆستێن پاديشاها بریتانیا ل گەل وەلاتێن جیهانێ كو وێ بەرسڤ نڤێسی یە، دبێژیت پاديشاهێ ناما تە هەموو خواند و گەلەك سوپاسیا تە دكەت، بەلێ مخابن ل دووڤ دستوورێ بریتانی پاديشاهێ ماف نینە مایتێكرنێ د سیاسەتێ دا بكەت، دیاردكەت كو ئەگەر هەوارا خوە بگەهینیە وەزیرێن وەلاتێ، ددووڤ دا ئەو دێ من شیرەت كەن، دیسا پاديشاها بریتانیا دیار دكەت كو یا خوەشحالە كو پشكداربوو د ڤێ كۆڤانێ دا.
دكتۆر به‌درخانى ئاماژە دا، من زانی ب هەلبەستەكێ كێشا كوردی ناهێتە چارەسەركرن، لێ من ڤیا بۆ پادشاها بریتانیا دیاربكەم كو ئایا تو دزانی پشتی رێكەفتناما هەوە، نوكە حالێ كوردان چیە، دیسا من ڤیا دیاربكەم كو مە ژی هەلبەست هەیە و ئەم دشێن كۆڤانێن خوە تێدا دەربێخین و رێكا مە بۆ دەربرینێ ژبلی هەلبەستا مە چ رێكێن دی نەماینە، من ڤیا ڤێ هەلبەستێ ل گەل بەرسڤا وێ پشتی بۆ من بهێت دسازیێن راگەهاندنێ دا بەلاڤە بكەم و دبیت هەتا سالەكا دی ژی یێ بەردەوام بم ل سەر بەلاڤەكرنا وێ، دیسا هەلبەست ب زمانێ ئنگلیزی یە و مە كریە عەرەبی و دیسا ب زاراڤێن بەهدینی و سۆرانی و دیسا ب كرمانجی و پیتێن لاتینی، یا زمانێ ئنگلیزی ل گەل بەرسڤێ دێ بۆ پتریا سەرۆكێن وەلاتان و ئەندامێن پەرلەمانێن وەلاتان هنێرم وناڤێ وێ هەلبەستڤانەكێ كورد و پادشاهەكا مەزن، ل دووماهیا هەلبەستا خوە من دیاركریە كو ئەڤ چیرۆكا هاتیە نڤێسین و هێشتا ب دووماهی نەهاتیە، چونكی ئەو گوند هێشتا ل وێرێ نە و دیسا ئەو دێو ژی یێن ماینە ل وێرێ و ئەم حەز دكەین دووماهیكا ڤێ چیرۆكێ ژ كەرەما خوە ب جوانی و خوەشی ب دووماهی بهێت.
ئه‌ڤرۆنيۆز:
ژێده‌ره‌كێ به‌رپرس ل به‌نكا ناڤه‌ندى يا عيراقى هه‌لوه‌شاندنا بريارا داخستنا هنده‌ك به‌نكان ل هه‌رێما كوردستانێ راگه‌هاند.
ژێده‌رێ ناڤبرى دياركر كو هه‌لوه‌شاندنا وێ بريار هاته دان پشتى ئه‌نجامدانا هنده‌ك كۆمبوونان ل گه‌ل رێڤه‌به‌رێن به‌نكان ل به‌غدا و هه‌رێمێ، ل دووڤ ئاژانسا به‌ترا يا ده‌نگوباسان يا ئوردنى.
دياركر ژى كو رێكه‌فتنه‌ك ل دۆر ده‌ستپێكرنا كارى وب رێڤه‌برنا كارێ حه‌والا هاته كرن ونوكه چاڤه‌ريێ بريارا فه‌رمى دكه‌ن.
پشتى ئه‌نجامدانا ريفراندۆمێ ل هه‌رێما كوردستانێ ل 25 ئه‌يلولا بۆرى، حوكمه‌تا عيراقى هه‌موو مامه‌لێن بازرگانى ودارايى ل گه‌ل هه‌رێمێ راوه‌ستاندبوون
ئه‌ڤرۆنيۆز:
سه‌رۆك وه‌زيرێن هه‌رێما كوردستان، نێچيرڤان بارزانى، سه‌ره‌خوه‌شى ل قوربانيێن بيڤه‌له‌رزا شه‌ڤا 12 ڤێ مه‌هێ ل هه‌رێما كوردستانێ كر ودياركر كو زياندارێن بيڤه‌له‌رزێ دێ هێنه قه‌ره‌بووكرن.
نێچيرڤان بارزانى دپرێس كونفرانسه‌كى كو ئه‌ڤرۆ ئه‌نجامداى پشتى سه‌ره‌دانا زياندارێن بيڤه‌له‌رزێ ل باژێرێ ده‌ربه‌نديخان كرى، راگه‌هاند، بيڤه‌له‌رزێ ل هه‌رێما كوردستانێ زيانێن مه‌زن ل دووڤ خوه هێلان وسۆپاسيا هه‌موو ده‌زگه‌هێن حوكمه‌تا هه‌رێمێ ل ده‌ڤه‌رێ دكه‌م كو ل ده‌مێ روودانێ ل هاوارا زيانداران چووين.
ئاشكرا كر ى كو زياندارێن بيڤه‌له‌رزێ دێ هێنه قه‌ره‌بووكرن وبودجه‌ك دێ ل به‌ر ده‌ستێ يه‌كه‌يێن ئيدارى هێته دانان.
نێچيرڤان بارزانى گۆت ژى، مخابن ل رۆژهه‌لاتا كوردستانێ گه‌له‌ك خه‌لك ژئه‌گه‌رێ بيڤه‌له‌رزێ شه‌هيد بوو، ب ناڤێ حوكمه‌تا هه‌رێمێ سه‌ره‌خوه‌شيێ ل كوسوكارێن قوربانيان دكه‌ين.
سه‌باره‌ت سكرێ ده‌ربه‌نديخان، خوياكر كو رێڤه‌به‌رێ سكرى پێ راگه‌هانديه كو هه‌رچه‌نده بيڤه‌له‌رزێ زيان هه‌بوو، به‌لێ مه‌ترسيا هه‌رفينێ ل سه‌ر نينه، گۆت ژى، مه دانوستاندن ل گه‌ل ئێكه‌تيا ئورۆپى يێن كرين وسۆز دايه كو شاره‌زايان ب هنێرن ب مه‌ره‌ما هه‌لسه‌نگاندنا ره‌وشا سكرى.
ئه‌ڤرۆنيۆز:
په‌يڤدارێ سيسته‌مێ بايۆمه‌ترى ل هه‌رێما كوردستانێ راگه‌هاند، قۆناغا ئێكێ يا سيسته‌مێ بايۆمه‌ترى يا ب دووماهى هاتى ونێزيكى 40 هزار دو مووچه‌يى ومووچێن نه‌قانوونى يێن هاتينه ئاشكراكرن.
سه‌مير هه‌ورامى په‌يڤدارێ سيسته‌مێ بايۆمه‌ترى ل هه‌رێمێ دداخۆيانيه‌كا رۆژنامه‌ڤانى دا گۆت، ليسته‌ك ب ناڤێن دوباره ومووێن نه‌قانوونى يا هاتيه چاره‌كرن ونێزيكى 40 هزار دو مووچه‌يى ومووچێن نه‌قانوونى يێن هاتينه ئاشكراكرن ونێزيكى ئێك مليۆن و250 هزار كه‌س ژى وه‌كو مووچه‌خۆر يێن هاتينه تۆماركرن.
سه‌مير هه‌ورامى بۆ دوارۆژ گۆت ژى، سيسته‌مێ بايۆمه‌ترى ناهێته راوه‌ستاندن ودێ يێ به‌رده‌وامبيت ودقۆناغا دويێ دا دێ كارى بۆ دروستكرنا كارتا ئه‌لكترۆنى (كى كارت) كه‌ين، به‌لێ بۆ بجهئينانا قۆناغا دويێ، ئه‌م چاڤه‌رێ ئاساييبوونا ره‌وشا هه‌رێما كوردستانێ دكه‌ين.
سيسته‌مێ بايۆمه‌ترى رێ ل مووچێن بنديوار وديارده‌يا دو مووچه‌يى وسێ مووچه‌يى دگريت وهه‌موو مووچه‌خۆران دگريت.
نيشاندان