ئه‌ڤرۆ نیوز ، هلورى:
ده‌مه‌ك به‌ریا نها نوچه‌یێ وه‌غه‌ركرنا مام جه‌لال تاله‌بانى سكرتێرێ گشتیێ ئێكه‌تیا نیشتمانیا كوردستانێ به‌لاڤ بو و سه‌عدى ئه‌حمه‌د پیره ژى نوچه‌یێ وه‌غه‌ركرنا وى دوپات كر.
سەعدی ئه‌حمه‌د پیرە ئەندامێ مەکتەبا سیاسیا ئێكه‌تیا نیشتمانیا كوردستانێ و ئاخفتنكه‌رێ ئێكه‌تى دیاركر كو مام جه‌لال تاله‌بانى د ژیێ ٨٤ ساڵیێ دا وه‌غه‌را داویێ كر ل وه‌لاتێ ئه‌لمانیا.
ئه‌ڤرۆ نیوز ، هلورى:
ته‌ڤگه‌را گۆڕان به‌ربژێرێ خوه بو پوستێ سه‌روكاتیا هه‌رێما كوردستانێ دیاركر كو وه‌سا بریاره له مه‌ها چریا دوویێ یا بهێت بهێته ئه‌نجامدان.
ل گوره‌ى نوچه‌یه‌كێ كو ل كه‌نالێ NRT به‌لاڤ كریه ته‌ڤگه‌را گۆڕان “محه‌مه‌د ته‌وفیق ره‌حیم ” وه‌كو به‌ربژێر بو پوستێ سه‌روكاتیا هه‌رێما كوردستانێ لسه‌ر لیستا گۆڕانێ به‌ربژێركریه و ئه‌ڤرۆ ناڤبرى سه‌ره‌دانا كومسیوونێ كریه بو پركرنا فورما به‌ربژێریێ كو دوماهیك رۆژ بوویه بو توماركرنا ناڤێن به‌ربژێران و كومسیوونێ ژى فورما وى وه‌رگرت و په‌سه‌ندكر.
دهه‌لبژاردنێن په‌رله‌مان و سه‌روكاتیا هه‌رێما كوردستانێ دا 21 قه‌واره‌یێن سیاسى دێ هه‌ڤركیێ لسه‌ر كورسیێن په‌رله‌مان و سه‌روكاتیا هه‌رێما كوردستانێ كه‌ن و ئه‌ڤرۆ ژى كومسویونا بلند یا هه‌لبژاردن و راپرسیێ ده‌ما پروپاكندێن هه‌لبژاردنان راگه‌هاندن كو دێ ل رۆژا 15/10/2017 ده‌ستپێكه‌ت و 17 رۆژان یا به‌رده‌وام بیت.
ل گوره‌ى ئه‌وان زانیاریێن كو ل كومسیوونێ وه‌كو مه‌رج بو وه‌رگرتنا پوستێ سه‌روكاتیا هه‌رێما كوردستانێ هاتینه به‌لاڤكرن پێكدهێن ژ هه‌ر ئێك ژ.
– دڤێت ژیێ به‌برژێرى ژ 40 سالیێ و ژه‌هل بیت.
– ئاكنجیێ هه‌رێما كوردستانێ – عیراق بیت.
– ل هه‌موو مافێن مه‌ده‌نى و سیاسى به‌هره‌دار بیت.
– تاوانبار نه‌بیت ب چوو تاوانێن دژى شه‌ره‌فێ و به‌رژه‌وه‌ندیێن گه‌لێ كوردستانێ.
ئه‌ڤرۆ نیۆز،زنار تۆڤى:
وه‌زاره‌تا خواندنا بلند و ڤه‌كۆلینێن زانستى یا حوكمه‌تا هه‌رێما كوردستانێ،بریارا وه‌رنه‌گرتنا 100 هزار دیناران وه‌ك پَشینه‌یا خواندنێ ژ قوتابیێن زانكۆیان په‌سه‌ندكر،كو به‌رى نوكه ژ قوتابیان وه‌ردگرت.
ئەڤرۆ سێشه‌مبى 3/10/2017 وه‌زاره‌تا خواندنا بلند و ڤه‌كۆلینێن زانستى راگه‌هاندنه‌ك به‌لاڤكریه،كو وێنه‌یه‌ك بۆ ئه‌ڤرۆ نیۆز ژى هنارتیە و تێدا دیاركریه،كو وه‌زاره‌تا خواندنا بلند و ڤه‌كۆلینێن زانستى بریارا وه‌رنه‌گرتنا وى گۆژمێ پاره‌ى په‌سه‌ندكریه،یێ كو پێشتر ژ قوتابیێن پشكێن نافخۆیى وه‌ردگرت.
ل دووڤ بریارا وه‌زاره‌تا خواندنا بلند و ڤه‌كۆلینێن زانستى كو ئیمزایا دكتۆر یوسف گۆران وه‌زیرێ خواندنا بلند و ڤه‌كۆلینێن زانستى ل سه‌ره،تێدا ئاماژه ب هندێ دایه،كو ژبه‌ر چاڤگرتنا بارێ دارایى یێ خێزانێن قوتابیان داخوازێ ژ سه‌رجه‌م زانكۆیان دكه‌ین،كو بۆ سالا خواندنێ ل”2017_2018″ پێشینه‌یا 100 هزار دینارى یێن پشكێن نافخۆیى ژ قوتابیێن پشكێن نافخۆیى وه‌رنه‌گرن،ئه‌وێن ئه‌و گۆژمێ پاره‌ى ل سالا بورى ژى وه‌رگرتى بۆ وان ب ڤه‌گه‌رینن.
بۆ سالا خواندنێ ل “2016_2017″ ژ لایێ وه‌زاره‌تا خواندنا بلند و ڤه‌كۆلینێن زانستى بریاره‌ك بۆ وه‌رگرتنا گۆژمێ 100 دیناران بۆ هه‌ر قوتابیه‌كێ ل پشكێن نافخۆیى هاتبوو ده‌ركرن و ئه‌و بریار چو بۆ وارێ بجهئینانێ،لێ ئه‌ڤ ساله ئه‌و بریاره هاته هه‌لوه‌شاندن.
ئه‌ڤرۆ نیوز ، هلورى:
ئه‌ڤرۆ ل سنوورێ قه‌زا به‌رده‌ره‌ش لسه‌ر رێیا به‌رده‌ره‌ش بو روڤیا ژ ئه‌گه‌را روودانه‌كا هاتن چوونێ كه‌سه‌كێ گیانێ خوه ژ ده‌ست دا و ئێك ژى برینداربوو.
دڤى واریدا ” حازم محه‌مه‌د ” كومیسه‌ر ژ هاتن و چوونا به‌رده‌ره‌ش گۆت: ( ئه‌ڤرۆ سپێدێ ل ده‌مژمێر 10:45 خوله‌ك لسه‌ر رێیا گشتى دناڤبه‌را قه‌زا به‌رده‌ره‌ش و ناحیا رووڤیا دوو ترومبێلان لێكدا و د ئه‌نجام دا كه‌سه‌كێ كو ئافره‌ت بوو گیانێ خوه ژ ده‌ست دا و كه‌سه‌كێ دن ژى برینداربوو)
ئه‌ڤرۆ نیوز ، هلورى:
ل گوره‌ى ئه‌و ده‌ما كو كومسیوونا بلند یا هه‌لبژاردن و راپرسیێ بو توماركرنا به‌ربژێرێن پوستێ سه‌روكاتیا هه‌رێما كوردستانێ دانایى ، ئه‌ڤرۆ دێ ب دوماهى هێت ، به‌لێ دهێته چاڤه‌رێكرن كو ده‌ما وێ ب هێته درێژكرن.
ل گوره‌ى ئه‌وان زانیاریێن كو ئه‌ڤرۆ نیوز ده‌ستخوڤه ئینایى بتنێ وه‌لاتیه‌كێ ناڤێ خوه بو وه‌رگرتنا پوستێ سه‌روكاتیا هه‌رێمێ توماركریه و ئه‌و ژى ب شاشى هاتیه توماركرن ، و ئه‌ڤرۆ بریاره كو جڤاتا كومسیوونێ كوم بیت و دهێته چاڤه‌رێكرن كو ده‌ما خوه به‌ربژێركرنێ بهێته درێژكرن.
دهێته چاڤه‌رێكرن كو د هه‌یڤا 11 دا دێ هه‌لبژاردنێن سه‌روكاتیا هه‌رێما كوردستان و په‌رله‌مانێ كوردستانێ هێنه ئه‌نجامدان.
ئه‌ڤرۆ نیوز:
ھێرۆ ئیبراھیم ئەحمەد ئەنداما مەکتەبا سیاسی یا ئێکه‌تییا نیشتمانی یا کوردستانێ ل دۆر دامەزراندنا سەرکردایەتییا سیاسی یا کوردستان – ئیراق رۆنکرنه‌ك به‌لاڤ كر و تێدا دامه‌زراندنا سه‌ركردایه‌تییا سیاسی یا كوردستان – ئیراق ره‌ت كر و ب شاشییه‌كا مه‌زن ل قه‌له‌م دا و گۆت ئه‌و ب چ ره‌نگه‌كی د گه‌ل دا نابیت.
هێرۆ دبێژیت:
جەماوەرێ گەلێ کوردستانێ یێ خۆڕاگر و قارەمان سه‌ره‌رای كو رێفراندۆم ل (٢٥/٩) هاته ئه‌نجام دان، مەبەست ژ وی ڕیفراندۆمێ هه‌ر ئەو نەبوو کو بهێته زانین گەلێ کورد چ دڤێت، بەڵکو دیارکرنا مافێ چاره‌نڤیسی و پێنگاڤێن به‌ره‌ڤ سه‌رخوه‌بوونێ بخوه ڤه دگرت.
هه‌روه‌سا دیار دكه‌ت: هه‌رچه‌نده ھەموو دەوڵەتێن زلھێزێن دنیایێ وەک ئەمریکاو بریتانیاو فڕەنساو روسیا و چین و ئێكه‌تییا ئەوروپا و نەتەوەیێن ئێكگرتی و ته‌ڤایا وه‌لاتێن جیران خواست كو ئه‌و ریفراندۆم د وێ ره‌وشێ دا نه‌هێته ئەنجام دان و ده‌مێ وێ نینه و چەندین پێشنیاز و نەخشەرێ ئێخستە هه‌مبه‌ری مه، ئه‌وبوو سەرکردایەتییا ھەرێما کوردستان (د گه‌ل من بخوه ژی) ئه‌م ب وان پێشنیاز و نەخشەرێیان رازی نه‌بووین و مه ته‌حه‌دایا هه‌موویان كر.
ناڤهاتی خویا دكه‌ت ژی كو: دیاره بڕیارا پێكئینانا سەرکردایەتییا سیاسی کوردستان-عێراق دهێته دان، بێ ڤه‌گه‌ریان بۆ سەرکردایەتییا پارت و لایەنێن سیاسی یێن کوردستانێ بۆ ھەڵسەنگاندنێ و بڕیاردانێ ل سه‌ر وی مژارێ، له‌ورا ئه‌ز ب چ ره‌نگه‌كی د وێ سه‌ركردایه‌تیێ دا نینم و نابم.
ئه‌ڤرۆ نیوز:
ئالتان تان، پەرلەمانتارێ ھەدەپێ ئیران و تورکیا و حکومەتا ئیراقێ ب دژوارترین رەنگ رەخنە کرن و گۆت: دەما ئەو بەحسا ئێکپارچەییا ئیراقێ دکەن ئەو ب رەنگەکێ گالتەجاری ڤە ل وان دنێریت.
ئالتان تانی ل پەرلەمانێ تورکیا گۆت: ئێکپارچەییا ئیراقێ ھەبوونا خوە نینە و دەمەکە یا پارچەکرییە، ھەرن سکۆتینا ژاپۆنی ژی بینن ھەکەر خوە پێکڤە گرت و بۆ ئێکپارچە بلا ئێکچارچە بیت.
وی پەرلەمانتارێ ھەدەپێ پێشنیاز كر كو باشترین چاره‌سه‌ری بۆ قۆناغا پشتی رێفراندۆما سه‌رخوه‌بوونا كوردستانێ “ده‌وله‌تا فێدرال یا كوردستانێ” یه كو كورد و توركمان و عه‌ره‌ب پێكڤه تێدا بژین.
ناڤهاتی بەحسێ داخویانیێن بەرپرسێن تورکیا ل سەر کەرکووکێ کر و گۆت: ئەز چەندین جاران چوویمە کەرکووکێ و ل هه‌می كولانێن وێ گه‌ریامه، لێ ئەوێن بەحسێ کەرکووکێ دکەن هه‌روه‌سا ئەوێن بەری وان، نە ل ڤی سەردەمی و نە ل سەر دەمێ سەدامی و نە ل سەردەمێ غازی سەرا وی باژاری نەدایە و چ ژێ نزانن بتنێ دئاخڤن، هوون بۆچی هه‌ما ژیانا خوه نه‌چووینه وێرێ؟
“بلا به‌رپرسێن ئاكه‌پێ و مه‌هه‌پێ بێژن كا چ چاره‌سه‌ری بۆ هه‌رێما كوردستانێ هه‌یه و پرۆژه‌یێ خوه پێشكێش بكه‌ن.”
ئه‌ڤرۆ نيوز:
نڤيسينگه‌ها رۆژنامه‌ڤانى يا حه‌يده‌ر عه‌بادى، سه‌رۆك وه‌زيرێن عيراقێ راگه‌هاند كو پێدڤيه هه‌رێما كوردستانێ ئه‌نجامێن ريفراندۆما نه‌يا قانوونى ژناڤ ببه‌ت، “پاشان دێ دانوستاندنێن رژد كه‌ين بۆ ئێكپارچه‌يا عيراقێ”.
نڤيسينگه‌ها رۆژنامه‌ڤانى يا حه‌يده‌ر عه‌بادى داخوازێ ژ هه‌رێما كوردستانێ دكه‌ت كو گرێدايى دستوورێ عيراقێ و بڕيارێن دادگه‌ها فيدرال بن و راگه‌هاند: “پێدڤيه هه‌رێما كوردستانێ ئالوزيان و ترانه‌پێكرن ل وان ده‌ڤه‌ران ب راوه‌ستينيت كو زێده‌گاڤى كرينه سه‌ر”.
18ى ئيلۆنا 2017ێ دادگه‌ها فيدرال ب ئاماده‌بوونا هه‌موو ئه‌ندامێن خوه ڤه ل سه‌ر ريفراندۆما هه‌رێما كوردستانێ راوه‌ستيابوون و ب نه‌قانوونى هه‌ژمارت بوو.
ئه‌ڤرۆ نيوز:
سه‌رۆك وه‌زيرێن توركيا، بينالى يلدرم، د نووترين داخويانى دا ده‌رباره‌ى ريفراندۆما هه‌رێما كوردستانێ راگه‌هاند كو چاره‌سه‌رى ئه‌وه كێشه ب دانوستاندنێ بهێنه چاره‌كرن.
بينالى يلدرم دبێژيت: “چاره‌سه‌ريا ئێكانه ئه‌وه كو هه‌رێما كوردى ل عيراقێ داوستاندنان قه‌بوول بكه‌ت و كێشه‌يان ب دانوستاندنێ چاره بكه‌ت، به‌غدا ژى مافان بده‌ت”.
بڕياره ره‌جه‌ب ته‌يب ئه‌ردوگان، سه‌رۆك كۆمارێ توركيا به‌رى سه‌ره‌دانا 4ى چريا ئێكێ يا 2017ێ بۆ ته‌هران ل گه‌ل پارتێن ئۆپۆزسيۆن يێن وه‌لاتێن خوه “جه‌هه‌په و مه‌هه‌په” كۆم ببيت و بۆچوونا وان ل دۆر ريفراندۆما باشوورێ كوردستانێ وه‌ربگريت.
ئه‌ڤرۆ نیوز:
حكومه‌تا كه‌ته‌لۆنیا راگه‌هاند، ل گۆرى زانیاریێن ده‌ستپێكى 2.26 ملیۆن كه‌سان پشكدارى د رێفراندۆما سه‌رخوه‌بوونا كه‌ته‌لۆنیا دا كریه و 90% ژ وان ده‌نگده‌ران ب به‌لێ ده‌نگ بۆ سه‌رخوه‌بوونێ دایه.
ل گۆرى ئاژانسا رویته‌رز، ب ڤى ره‌نگى هه‌ژمارا پشكداریئ دگه‌هیته 42.3% ژبه‌ركو 5.34 ملیۆن كه‌سان مافێ ده‌نگدانێ هه‌بوو.
حكومه‌تا ئسپانیا ب فه‌رمى ئه‌و ریفراندوم ره‌ت كر و ب بزاڤه‌ك بۆ هه‌لوه‌شاندانا ئسپانیا بناڤ كر، سه‌روكئ حكومه‌تا كه‌ته‌لۆنیا ژى گوت: مه ده‌نگێن پێدڤى بۆ سه‌رخوه‌بوونئ بده‌ستڤه‌ئینان.
دهێته زانین كو كێمیا پشكداریێ بۆ رێگریێن حكومه‌تا ئسپانیا ڤه‌دگه‌ریت.
نيشاندان