ئه‌ڤرۆ نیوز:
ل دووڤ ئامارێن كوچكرنێ ل ماوێ 35 سالێن بوورى، ملیونه‌ك و 300 هزار كه‌سان هه‌رێما كوردستانێ بجه هێلایه و رێژا كوچكرنێ بۆ 21 % بلندبوویه.
نه‌زهه‌ت حسێن به‌رپرسێ پشكا په‌نابه‌ران و ره‌ڤه‌ندا كوردى ل رێڤه‌به‌ریا كوچ و كوچبه‌رێن هه‌رێما كوردستانێ ئاشكرا پشتى هه‌رفینا رژێما به‌عس ل 2003 ێ رێژا كوچكرنێ د ناڤبه‌را 7 بۆ 10% بوویه‌ن به‌لێ پشتى هاتنا داعش و دروستبوونا قه‌یرانا دارایى ل سالا 2013 بۆ 2016 رێژا كوچكرنێ بۆ 21% بلند بوویه.
نه‌زهه‌ت حوسێن ئاماژه ب وێ یه‌كێ ژى كر كو هاولاتیێن عیراقێ 8% ژ هه‌موو كوچبه‌رێن جیهانێ پێك دئینن و ژ ڤێ رێژێ پشكه‌ك به‌ر ب هه‌رێما كوردستانێ ژى دكه‌ڤیت.
ئه‌ڤرۆ نیوز:
مه‌سرور بارزانى راوێژكارێ جڤاتا ئاسایشا هه‌رێما كوردستانێ د پێشوازیكرنا سێر ئالن دانكن په‌رله‌مانتارێ پارتا پارێزگارێن به‌ریتانیا و شاندێ ل گه‌ل دا ئاماژه ب وێ یه‌كێ كر كو وه‌ك هه‌ر نه‌ته‌وه‌یه‌كێ ل جیهانێ، گه‌لێ كوردستانێ ژى مافێ ده‌وله‌تا سه‌ربه‌خویا هه‌ى كو ب هه‌بوونا ڤێ ده‌وله‌تێ، دێ بیته فاكته‌ره‌ك بۆ بهێزكرنا سه‌قامگیریێ و هه‌ڤده‌م گرنتیه‌ژى بۆ خوپاراستن ژ هه‌ر هه‌ره‌شه‌كێ كو ل ئاینده‌ى دێ روو ب روو بیت.
هه‌ر گرێداى ب مافێن سروشتى یێن گه‌لێ كورد، راوێژكارێ جڤاتا ئاسایشا هه‌رێما كوردستانێ دیاركر كو هه‌رێما كوردستانێ پشتى ژ ناڤچوونا رژێما سه‌دام، ئه‌وا د شیاندا بیت بۆ ئاڤاكرنا عیراقێ دیموكراتى و فیدرالى یا كرى، ب وى مه‌رجى كو هه‌ڤبه‌ش بیت، به‌لێ ره‌فتارێن به‌غدا و فه‌راموشكرنا ده‌ستوورى و برینا قیتێ خه‌لكێ و دروستكرنا ئاسته‌نگان ل هه‌مبه‌ر پێشكه‌فتنا هه‌رێما كوردستانێ، به‌رۆڤاژى ڤێ چه‌ندێ سه‌لماند.
مه‌سرور بارزانى گوت ژى: ئه‌گه‌ر عێراق هه‌رێما كوردستانێ ب هه‌ڤپشكا خوه یا راسته‌قینه قه‌بوول نه‌كه‌ت، هه‌رێما كوردستانێ ژى پاشگویا وێ ره‌ت بكه‌ت، ئانكو دڤێت د ناڤبه‌را هه‌ردو ئالیان دا میكانزمه‌ك بهێته دیتن بۆ وێ یه‌كێ ببنه دو هه‌ڤسوویێن باش، چونكه نابیت هه‌رێما كوردستانێ باجا شاشیێن خه‌لكه‌كى دى بده‌ت.
ئه‌ڤرۆ نيوز:
جێگرێ سەرۆکێ لژنا ناڤخوە یا پەرلەمانێ کوردستانێ ڕاگەھاند، ژ لایێ وەزارەتا ناڤخوە پێداچوون ل سەر مووچێ زێرەڤانێن تایبەت دھێتەکرن و دوبارە دێ رێژا بڕینا مووچێ وان دێ ھێتە دیارکرن ڤە، گۆت: ئاریشا گیرۆبوونا مووچێ زێرەڤانان دێ ب دووماھی ھێت.
نازم کەبیر، جێگرێ سەرۆکێ لژنا ناڤخوە یا پەرلەمانێ کوردستانێ بۆ رۆژناما ئەڤرۆ گۆت: “پشتی کێمکرنا مووچێ فەرمانبەران، رێژەکا زۆر ل مووچێ زێرەڤانێن تایبەت ژی ھاتیە بڕین، کو بوویە جھێ دلگرانیا ئەڤان زێرەڤانێن تایبەت، ھژمارەکا زۆرا خەلکی کارێ وان زێرەڤانن و ژ بەرکو ئەڤە بادەکەکا ئەمنیە ناخوازم ھژمارا وان ئاشکرا بکەم، بەلێ پشتی گازندێن زێرەڤانێن تایبەت، مە وەکی لژنا ناڤخوە دەست ب دووڤچوونێ کریە و نوکە ژ لایێ وەزارەتا ناڤخوە ھاتیە پێکئینان بۆ پێداچوونێ ل سەر مووچێ زێرەڤانێن تایبەت و کارکرن تێدا یێ بەردەوامە”.
کەبیری ئاماژە ب وێ چەندێ ژی کر، ل گورەی زانیاریێن گەھشتینە وان، لژنا بلند کار ل سەر راستڤەکرنا مووچێ زێرەڤانان دکەت و بڕیارە د دەمەکێ نێزیک دا پێداچوون ب دووماھی بھێت و مووچێ وانژی بھێتە راستڤەکرن و گۆت: “ھێشتا بڕیارا دووماھیێ ل سەر مووچێ وان نەھاتیە دان، کانێ دێ رێژا بڕینا مووچێ زێرەڤانێن تایبەت چاوا بیت، ب تنێ ئەوێن مووچێ وان گەلەک ژێ دھاتە بڕین و دێ ژ نوکە باشتر بیت، ئەڤەژی ئەگەربوو مووچێ وان یێ ھەیڤانە گیرۆ ببیت، ئەگەر ڕاستڤەکرن ب دووماھی بھێت، ئاریشا گیرۆبوونا مووچێ وانژی دێ ھێتە چارەسەرکرن”.
ئەڤرۆ نيوز:
سەرۆکێ کوتلا برایەتی و پێکڤەژیانێ ل جڤاتا پارێزگەھا نەینەوا دیار کر کو لژنەک بۆ ئاشکراکرنا چارەنڤیسێ مووچێ کارمەندێن ساخلەمیا نەینەوا ژ جڤاتا پاریزگەھێ و ساخلەمیا نەینەوا ھاتە پێکئینان، رێڤەبەرێ ساخلەمیا نەینەوا د. خالد ئەلبەیاتی سەرا دیار نەبوونا مووچێ کارمەندێن ساخلەمیێ یێن دو ھەیڤێن ئەڤ سالە ھاتە دەستەسەرکرن و نوکە ل بەغدا ڤەکۆلین ل گەل دھێتەکرن.
سەیدۆ چەتۆ، سەرۆکێ کوتلا برایەتی و پێکڤەژیانێ ل جڤاتا پارێزگەھا نەینەوا ئاشکرا کر کو د. خالد ئەلبەیاتی ژ بەر دیارنەبوونا مووچێ ساخلەمیا نەینەوا ھاتیە دەستەسەرکرن چوونکو ئیمزا د. خالدی سەر چەکێ مووچێ کارمەندێن ساخلەمیێ بوو، و گۆت: “ڤەکۆلین ل سەر دوسەیا دیارنەبوونا مووچێ ساخلەمیێ یا بەردەوامە و ھێشتا دادگەھا فیدرالی چو بریارێن دووماھیێ ل سەر چارەنڤیسێ مووچێ کارمەندێن ساخلەمیێ نەدایە”.
ناڤبری ئەو ژی دیار کر کو پشتی ڤەکۆلین ل سەر دیار نەبوونا مووچێ ساخلەمیێ ھاتیەکرن شەش ملیار دینار ل بەنکا رەشید ل بەغدا ئاشکرا بووینە و ھێشتا کۆژمێ پتر ژ پێنج ملیار دیناران دیار نینن، حوکمەتا عیراقێ ب رێیا کۆمپانیەکێ کۆژمێ 11 ملیار و 400 ملیۆن دیناران مووچێ کارمەندێن ساخلەمیا نەینەوا رەوانەی ھەرێمێ کربوون، لێ ئەو کۆمپانیا ئەڤ کۆژمێ پارەی ئینای دیار نەبوو، و ب ڤی رەنگی مووچێ کارمەندێن ساخلەمیێ یێن ھەیڤا ئیک و دو ژ ئەڤ سالە بەرزە بوویە.
سەیدۆ جەتۆ گۆت: “بۆ دووڤچوونا ڤی بابەتی لژنەک ژ جڤاتا پارێزگەھا نەینەوا و ساخلەمیا نەینەوا ھاتیەپێکئینان بۆ دروستکرنا گڤاشتنێ ل سەر بەغدا بۆ ب دەستڤەئینانا مووچێ کارمەندێن ساخلەمیێ، لێ ھیشتا چو بریارێن دووماھیێ ل سەر ئاشکرابوونا چارەنڤیسێ مووچێ ھەیڤا ئیک و دو یێن بەرزەبووین نەھاتینەدان و بزاڤێن ساخلەمیا نەینەوا و جڤاتا پارێزگەھا نەینەوا ل گەل د. فارس بریفکانی سەرۆکێ لژنا ساخلەمیێ و ژینگەھا پەرلەمانێ عیراقێ بەردەوامن بۆ دیتنا رێیێن چارەسەریێ بۆ ب دەستڤەئینانا مووچێ کارمەندێن ساخلەمیێ”.
گۆتژی: “ئەم ھەموو کارمەندێن خوە پشتراست دکەین، ئەو مووچێ ھاتیە دزین دێ بۆ ھێتە ڤەگەراندن”.
ئەڤرۆ نيوز:
ل ھەرێما کوردستانێ فەرمانا دەستەسەرکرنێ بۆ دو ھزار و 273 کەسان دەرکەفتیە، لێ ژ بەر ئەگەرێن جودا جودا نەھاتینە دەستەسەرکرن، رێکخراوەکا مافێ مرۆڤی ژی ھێزێن ئێمناھیێ د ڤی واری دا ب خەمسار ددەتە دیارکرن.
رێڤەبەرێ گشتی یێ پۆلیسێن ھەرێما کوردستانێ، دەربارەی دەستەسەرنەکرنا وان گۆت: “پتریا ئەو کەسێن فەرمانا دەستەسەرکرنا وان دەرکەفتی و ھەتا نوکە نەھاتینە دەستەسەرکرن، خوە ڤەشارتینە یان چووینە دەرڤەی ھەرێما کوردستانێ”.
ل دووڤ ئامارەکا رێڤەبەریا گشتی یا پۆلیسێن ھەرێما کوردستانێ، ب تنێ د چار ھەیڤێن ئێکێ یێن ئەڤ سالە دا، ل سەر ئارێشێن جودا جودا یێن مەز و بچووک، فەرمانا دەستەسەرکرنێ بۆ پێنج ھزار و 63 کەسان دەرکەفتیە، لێ ژ وان ب تنێ دو ھزار و 790 کەس ھاتینە دەستەسەرکرن و دو ھزار و 273 کەس ژی سەرەرای دەرکەفتنا فەرمانا دەستەسەرکرنا وان، لێ ھەتا نوکە نەھاتینە دەستەسەرکرن.
د ڤی واری دا، لیوا عەبدوللا خەیلانی، رێڤەبەرێ گشتی یێ پۆلیسێن ھەرێما کوردستانێ بۆ رووداو ئاشکرا کر، بۆ دەستەسەرکرنا وان کەسێن ھەتا نوکە نەھاتینە دەستەسەرکرن، بزاڤێن وان دبەردەوامن و گۆت: “پتریا ئەوێن ھەتا نوکە نەھاتینە دەستەسەرکرن، خوە ڤەشارتینە یان چووینە دەرڤەی ھەرێما کوردستانێ، لێ ئەم ل سەر دەستەسەرکرنا وان دبەردەوامین”.
محەمەد مەعروف، ژ رێکخراوا گەشەپێدانا دیموکراسیێ و مافێ مرۆڤی خویا کر، ئامارا دەستەسەرنەکرنا تۆمەتباران سال بۆ سالێ بەر ب زێدەبوونێ دچیت ل ھەرێما کوردستانێ.
ئەڤرۆ نيوز:
ئەندامەکێ لژنا باژێرڤانیان ل پەرلەمانێ کوردستانێ ئاشکرا کر ناڤێن وەجبا ئێکێ یا فەرمانبەران دگەل لیستا ناڤێن کۆمەلا بارەڤانیکەر ژ مافێن کرێچیان ل جڤاتا وەزیران بۆ وەزارەتا باژێرڤانیان ھاتینە رەوانەکرن و گۆت: “بۆ ڤی بابەتی لژنەک دێ ژ چار وەزیران ھێتە پێکئینان”.
د. سیراج خەیلانی، ئەندامێ لژنا باژێرڤانیان ل پەرلەمانێ کوردستانێ ئاشکرا کر کو ئەو ناڤێن واجبا ئێکێ یێن بۆ وەزارەتا باژێرڤانیێ ب مەرەما پێدانا پارچە زەڤیان ھاتینە رەوانەکرن ھەروەسا ئەو ناڤێن ژ لایێ کۆمەلا بارەڤانیکەر ژ مافێن کرێچیان ژی ڤە بۆ وەزارەتا ناڤھاتی ھاتینە رەوانەکرن ھەموو یێن گەھشتینە دەستێ لژنا تایبەتمەندا وەزارەتا باژێرڤانیێ و ھاتینە ڤاڤارتن و بۆ مالپەرێ فەرمی یێ پارتی دیمۆکراتی کوردستان گۆت: “لیستە ھاتینە ئامادەکرن و نوکە د گەل 25 رێنمایان بۆ سەرۆکاتیا جڤاتا وەزیران ھاتینە رەوانەکرن داکو بڕیارێ ل سەر بھێتەدان”.
ناڤبری ئاماژە دا وێ چەندێ کو گەلەک دەم بۆ ڤاڤارتنا ناڤان دڤێت دا کو بزانن کا رێنما ژێ دگرن یان نە، بەلێ سەرەرایی ڤێ چەندێ پێنگاڤێن باش ھاتینە ھاڤێتن.
ئه‌ڤرۆ نیوز:
سه‌نته‌رێ لاڤ د رێورسمه‌كى دا ئه‌ڤرۆ ل دهۆكێ هاته ڤه‌كرن و رێڤه‌به‌را سه‌نته‌رى بۆ ئه‌ڤرۆ دیاركر ئه‌و دێ زارۆیێن شه‌هیدان بێ به‌رامبه‌ر وه‌رگرن.
سوزان به‌روارى رێڤه‌به‌را سه‌نته‌رێ لاڤ یێ فێركرنا زمانى بۆ ئه‌ڤرۆ دیاركر كو مه‌ره‌م ژ دامه‌زراندنا ڤى سه‌نته‌رى، پێشخستنا هز و بیرێن جڤاكى یه ل كوردستانێ و گۆت” ڤى سه‌نته‌رى بشێوه‌كێ نووده‌م و مودێرن په‌یره‌و و سیسته‌مێ خوه ب هاریكاریا ئالیێ بسپورێن زمانى و ڤه‌كوله‌رێن جڤاكى ڤه چه‌سپاندى یه كو خواندنا ل ڤى سه‌نته‌رى ببیته بناغه بۆ به‌ره‌ڤ پێشچوونا جڤاكى”.
سوزان به‌روارى ئاماژه ب وێ یه‌كێ ژى كر كو خزمه‌تكرنا خولێن زمانى بۆ زارۆیێن شه‌هیدا بێ به‌رامبه‌ره، ژبه‌ر كو ب سایا وان شه‌هیدان ئه‌ڤرۆ كوردستان یا د ره‌وشه‌كا ئارام دا دژیت.
سوزانێ دیاركر كو ئه‌و دێ بزاڤێ كه‌ن، بنگه‌هێن خوه ل كه‌مپێن ئاواران ژى ڤه‌كه‌ن داكو خزمه‌تا په‌نابه‌ر و ئاواران ژى بهێته كرن و چه‌ندین رێكخراوا پشته‌ڤانیا خوه دیاركری.
عه‌بد یوسف رێڤه‌به‌رێ گشتى یێ په‌روه‌ردا دهۆك د په‌یڤه‌كێ دا ده‌ستخووشى ل ڤه‌بوونا ڤى سه‌نته‌رى كر و هه‌موو ئه‌و ئاخفتنه ره‌تكرن كو دبێژن قوتابى ل ناڤه‌ندێن په‌روه‌ردێ باش فێرنابن له‌وما قه‌ستا یێن ئه‌هلى دكه‌ن و گۆت” سالانه چه‌ندین قوتابى یێن هه‌ین كو ل سه‌ر ئاستێ كوردستانێ یێن ئێكێ ده‌رچووینه و رێژا 100% نمره ئیناینه، هه‌ر ل قوتابخانێن په‌روه‌ردێ خواندینه و فێربووینه”.
سه‌نته‌رێ لاڤ ژ سێ پشكان پێك دهێت، به‌شێ زارۆیێن بچووك ( داینگه‌ه) ژبۆ زارۆیێن 3 هه‌تا 5 سالى، و به‌شێ زارۆ و سنێلا ل 6 تا 12 سالى و به‌شێ گه‌نجان ل ژیێ 12 سالیێ و به‌ره‌ڤ سه‌رى.
نيشاندان