مەسرور بارزانی، سەرۆكێ حوكمەتا هەرێما كوردستانێ، پێشوازی ل خەمیس خەنجەر، سەرۆكێ هەڤپەیمانییا سیادە كر.
د كۆمبوونەكێدا بیر و بۆچوون ل دۆر رەوشا گشتییا ئیراقێ و دەڤەرێ و پەیوەندیێن هەرێما كوردستانێ و حوكمەتا فیدرالی، هاتنە لێكگۆهارتن.
هەردو ئالییان دوپاتی ل گرنگییا چارەسەركرنا كێشە و ناكۆكییان ب رێكا دانوستاندنێ و ل سەر بنەمایێ دستوورێ و رێزگرتنێ ل مافێن هەموو پێكهاتەیان و پاراستنا ئاسایش و سەقامگیرییا ئیراقێ كر.

پەیڤدارا فراكسیۆنا پارتی دیموكراتی كوردستان ل جڤاتا نوونەرێن ئیراقێ ب پێدڤی دزانیت دەستهەلاتدارێن نوو یێن سووریێ هەموو بزاڤان بكەن بۆ رزگاركرنا كچ و ئافرەتێن ئێزدی یێن د دەستێ داعشێدا، هەڤدەم ل دۆر ڤێ چەندێ سوپاسییا حوكمەتا هەرێما كوردستانێ كر.
ڤیان دەخیل، پەیڤدارا فراكسیۆنا پارتی دیموكراتی كوردستان ل جڤاتا نوونەرێن ئیراقێ بەیاننامەیەك بەلاڤكر و تێدا ب پێدڤی زانی دەستهەلاتدارێن سووریێ پشتی كو ئەحمەد ئەلشەرع پۆستێ سەرۆكێ وی وەلاتی وەرگرتی، هەموو بزاڤان بكەن بۆ رزگاركرنا كچ و ئافرەتێن ئێزدی یێن د دەستێ داعشێدا و ئاشكراكرنا چارەسنڤیسێ وان ب تایبەت كو هەتا نوكە پشكەك ژ كچ و ئافرەتێن ئێزدی ل چەندین دەڤەرێن سووریێ روو ب روویێ مەزنترین تاوان دبن.
ڤیانێ دوپاتكر» نابیت ئێدی ئەڤ دۆسێیە زێدەتر بهێتە گیرۆكرن، بۆ وێ مەبەستێ ژی داخوازێ ژ حوكمەتا ئیراقێ دكەین دەست ب لڤینێن خوە بكەت و راستەوخوە پەیوەندیێ ب سەرۆكێ نوو یێ سووریێ بكەت بۆ وەرگرتنا پێرابوونێن بلەز و كریاری سەبارەت ڤێ برسێ و ب هێزكرنا پەیوەندی و هاریكاریێن هەوالگێری و ڤەكرنا كەنالێ فەرمی د ناڤبەرا حوكمەتا ئیراقێ، حوكمەتا هەرێما كوردستانێ و حوكمەتا سووریێ ژ پێخەمەت گەهشتن ب ئەنجامێن ئەرێنی».
پەیڤدارا فراكسیۆنا پارتی دیموكراتی كوردستان ل جڤاتا نوونەرێن ئیراقێ ئاماژە ب رۆلێ حوكمەتا هەرێما كوردستانێ و نڤیسینگەها رزگاركرنا كچ و ئافرەتێن ئێزدی كر كو هەموو بزاڤ ژ پێخەمەت رزگاكرنا وان یێن ئەنجامداین، هەڤدەم حوكمەتا هەرێما كوردستانێ و دەزگەهێن پەیوەندیدارێن وێ كارێ جدی كریە و پێشوازی ل رزگاكرنا وان كریە ب تایبەت بۆ دوبارە شیاندنا وان ژ روویێ دەروونی و جڤاكیڤە.

بسپۆرەکێ زانستێن سیاسی دیار دکەت، ئێدی سەردەمێ شەڕێ چەکداری ل تورکیا ب دووماهی هاتیە و ژ بەر ڤێ یەکێ ژی ئۆجەلانی دڤێت پەکەکە ب تەمامی دەست ژ چەکی بەردەت و ب رێیا خەباتێن سیاسی و دبلۆماسی دەست ب قۆناغەکا نوو ل تورکیا بکەت، ئەو یەک دێ ئەنجامێن خوە یێن باش بۆ کوردان هەبیت.

حەمید بۆزئارسلان بسپۆرێ زانستێن سیاسی کو د هەما دەمی دا کوردێ باکورێ کوردستانێ یە، د داخۆیانیه‌کی دا راگه‌هاند کو عه‌بدوللا ئۆجه‌لان دێ ل رۆژا 15 مەها دو یا ئەڤسالە دا داخواز ژ بەرپرسێن پەکەکێ یێن ل قه‌ندیلی کەت کو شەڕێ ل دژی تورکیا بدەنە راگرتن و گۆت: (د رەوشا نها یا ل تورکیا دا دیارە ئێدی پێدڤی ب شه‌رێ چه‌کداری نه‌مایه‌ و براستی ژی شەڕ ئێدی چارەسەر نینە، جڤاکێ تورکیا ژی ل دژی شەڕی یە و ئێدی ده‌مێ سیاسه‌تێ و خوه‌ ڕێکخستنکرنێ و پێشخستنا خه‌باتێن سیاسی، ئابووری، که‌لتوری و جڤاکی یه‌. بۆ ڤێ یه‌کێ ئه‌ز وه‌سا دبینم کو دێ عه‌بدوللا ئۆجه‌لان د بانگه‌وازیا خوه‌ دا ژ قه‌ندیلێ بخوازیت کو شه‌رێ ل دژی تورکیا ب ته‌مامی راگرن. هه‌که‌ سه‌رکردێن پەکەکێ ل قه‌ندیلی داخوازا ئۆجه‌لانی بجه بینن ئەو یەک دێ بیتە ئەگەرێ دەستپێکرنا قۆناغەکا نوو بۆ خەباتا سیاسی یا بۆ بدستڤەئینانا مافێن رەوا یێن گەلێ کورد ل تورکیا).
ناڤهاتی ئەو یەک ژی دیار کر، د دەمەکێ وەسا دا بێگومان کورد دشێن گرنگیەکا مەزن بدەنە خەباتێن دبلۆماسیێ و داخوازا پشتەڤانیێ ل وەلاتێن جیهانێ بکەن، ئەم دزانین نها د ئاستێ جیهانێ دا گەلەک وەلات پشتەڤانیێ ل مافێن رەوا یێن گەلێ کورد دکەن، دەمێ شەڕ نەمینیت وی دەمی تورکیا ژی نەچارە هندەک پینگاڤان بهاڤێژیت، ئەو یەک دێ بیتە ئەگەرێ دەستپێکرنا قۆناغەکا گەلەک گرنگ و دیرۆکی و دێ ئەنجامێن خوە یێن گەلەک باش بۆ کوردان ل تورکیا هەبیت.
زانایێ کورد سەبارەت ب رۆژئاڤایێ کوردستانێ ژی دیار کر، تورکیا دڤێت ب رێیا ئۆجەلانی داخواز بکەت دا هێزێن سووریا دیموکرات ژی دەست ژ چەکی بەردەن، لێ ئەو باوەر ناکەت ئۆجەلان تشتەک وەسا بکەت، چونکی ل رۆژئاڤایێ کوردستانێ نها رەوشەکا گەلەک جودا هەیە، دبیت بزاڤێن ئۆجەلانی بۆ ڤێ یەکێ بن دا ئالۆزیێن هەی ب دووماهی بهێن و پرسێن هەی ب رێیێن سیاسی و دوور ژ شەڕی بهێنە چارەسەرکرن، لێ ئۆجەلان داخوازا دەست بەردانا چەکی ژ یەپەگێ و هێزێن سووریا دیموکرات ناکەت، چونکی ل رۆژئاڤایێ کوردستانێ نها رێڤەبەریەکا خوەسەر هەیە و خەباتێن خوە دکەت، تورکیا گەلەک بزاڤا ڤێ یەکێ دکەت دەستهەلاتا نوو یا شامێ ئێرشی دەڤەرێن کوردی بکەت لێ ئەحمەد شەرع چو شاشیێن وەسا ناکەت و گۆت: (نها ئەمریکا، ئسرائیل، ئەلمانیا، فرەنسا و گەلەک وەلاتێن جیهانێ پشتەڤانیا خوە بۆ مافێن رەوا یێن گەلێ کورد ل سووریێ دیار کرینە و داخواز دکەن دەستهەلاتا نوو یا شامێ ب رێیا دانوستاندنان پرسێن هەی ل گەل کوردان چارەسەر بکەت، هەکە دەستهەلاتا شامێ بڤێت ئێرشێ کوردان بکەت ئەو یەک دێ بیتە ئەگەرێ ژناڤچوونا دەستهەلاتا وان ژی، ژ بەر ڤێ یەکێ هەتا نها ئەحمەد شەرع ل دۆر شەڕێ ل دژی هێزێن سووریا دیموکرات بەرسڤەک وەسا نەدایە کو ب دلێ تورکیا بیت).

رێکخستنا چاڤدێریا مافێن مرۆڤی یا سووریێ راگەهاند کو دەمێ هێزەکا چەکداری یا دەستهەلاتا نوو یا سووریێ هاتە عەفرینێ وەلاتیێن کورد ژی وەکو کەیفخوەشی ب ئالایێ کوردستانێ پێشوازی ل وێ هێزێ کرن، لێ پاشی چار گەنجێن کورد ژ بەر بلندکرنا ئالایێ کوردستانێ ژ ئالیێ هەمان هێزێ ڤە ل عەفرینێ هاتنە دەستەسەرکرن.
چاڤدێرێن سیاسی ژی دیار دکەن نها ل عەفرینێ رەوشەکا ئالۆز هەیە، چونکی هێشتا ژی ب تەمامی دیار نینە کا هێزێن بەرێ ب تەمامی ژ عەفرینێ چووینە یان ژی ل ژێر ناڤێ هێزێن سەر ب شامێ ل عەفرینێ ماینە.

دوهی چارشەمبی 5/2/2025، نێچیرڤان بارزانی، سەرۆكێ هەرێما كوردستانێ د كومبوونەكێدا ل گەل محەمەد ئەلحەسان، نوونەرێ تایبەتێ سكرتێرێ گشتی نەتەوەیێن ئێكگرتی ل ئیراقێ، رەوشا ئیراقێ و هەرێما كوردستانێ ووارێن هاریكارییا د ناڤبەرا نەتەوەیێن ئێكگرتی و ئیراقێ و هەرێما كوردستانێ گەنگەشەكر.
د كومبوونێدا دوپاتی ل سەر گرنگییا پاراستنا سەقامگیرییا سیاسی ل ئیراقێ هاتە كرن، بۆ ڤێ مەبەستێ ژی، ب هێزكرنا هاریكاریێ د ناڤبەرا هەولێرێ و بەغدایێ و چارەسەركرنا كێشەیێن دناڤبەرا هەردو ئالییاندا ب دانوستاندنێ و تێكگەهشتنێ ب پێدڤی هاتە زانین، هەروەسا ل دۆر دانوستاندنێن ئالیێن سەركەفتی د هەلبژارتنێن پەرلەمانێ كوردستانێدا، بیر و بۆچوون هاتنە لێكگوهارتن و هەردو ئالی د هەڤڕابوون ل سەر پێدڤییا بلەزكرنێ د پێكئینانا كابینەیا نوو یا حوكمەتا هەرێما كوردستانێدا.
د تەوەرەكێ دی یێ كومبوونێدا، باس ل رۆلێ نەتەوەیێن ئێكگرتی و رێكخراوێن مرۆڤایەتی و رەوشا ئاوارە و پەرنابەران ل هەرێما كوردستانێ هاتە كرن، سەبارەت وێ چەندێ، داكوكی ل سەر بەردەوامییا پشتەڤانییا نەتەوەیێن ئێكگرتی بۆ ئیراقێ و هەرێما كوردستانێ د وارێن جودا دا و هاریكاری و هەماهەنگییا بەردەوام د ناڤبەرا واندا هاتە كرن.

نێچیرڤان بارزانی، سەرۆكێ هەرێما كوردستانێ ل گەل جەنەرال كیڤن لیهی، فەرماندەیێ هێزێن هەڤپەیمانییا نێڤدەولەتی ل ئیراقێ و سووریێ كۆمبوو. هەردو ئالییان دەستبكاربوونا هەردو فیرقەیێن سێ و چار یێن پێشمەرگەی ل بن سیبەرا وەزارەتا كاروبارێن پێشمەرگەی ب گرنگ هەژمارت.
سەرۆكایەتییا هەرێما كوردستانێ د بەیاننامەیەكێدا راگەهاند» د كۆمبوونەكێدا رەوشا ئەمنییا ئیراقێ و سووریێ، لڤێن و گەفێن رێكخراوا داعش یا تیرۆرستی ل سەر ئارامی و سەقامگیرییا دەڤەرێ، هاتە گەنگەشەكرن. هەردو ئالییان دوپاتی ل گرنگییا هاریكارییا هەڤپشك یا ئیراقێ و هەرێما كوردستانێ ل گەل هەڤپەیمانییا نێڤدەولەتی بۆ بەهنگاربوونا تیرۆرێ و مەترسیێن داعشێ كر».
ب گۆڕەی وێ بەیاننامەیێ «د كۆمبوونێدا دوماهی پێنگاڤێن پڕۆسەیا چاكسازیێ ل وەزارەتا كاروبارێن پێشمەرگەی و ئێكگرتنا پێشمەرگەی هاتە كرن».
رەوشا رۆژهەلات ناڤین و گوهۆڕینێن سووریێ و كاریگەرییا وان ل سەر دەڤەرێ، تەوەرەكێ دی یێ كۆمبوونا سەرۆكێ هەرێما كوردستانێ و فەرماندەیێ هەڤپەیمانییا نێڤدەولەتی ل ئیراقێ و سووریێ بوو.

دوهی چارشەمبی 5/2/2025 مەسرور بارزانی، سەرۆكێ حوكمەتا هەرێما كوردستانێ مەزنترین پێشانگەها نێڤدەولەتییا ساخلەمی ل هەولێرێ ڤەكر.
سەرۆكێ حوكمەتا هەرێمێ ل پێگەهێ خوە ل تۆرا جڤاكییا ئێكس بەلاڤكر» ل هەولێرێ من پێشانگەها (MEDICO) ڤەكر كو مەزنترین پێشانگەها نێڤدەولەتییا ساخلەمیێیە ل ئیراقێ و كوردستانێ و زێدەتر ژ 150 كۆمپانییان پشكداری تێدا كریە».
سەرۆكێ حوكمەتا هەرێمێ دوپاتی ل وێ چەندێ كر» خزمەتكرنا كەرتێ ساخلەمیێ ئەركێ بەراهیێ و هەڤپشكییا كەرتێ تایبەت و گشتی دێ دەلیڤەیێن زێدەتر بۆ هەڤوەلاتییان پەیدا دكەت».

سەرۆكێ حوكمەتا هەرێما كوردستانێ ل گەل نوونەرێ تایبەتێ سكرتێرێ گشتی نەتەوەیێن ئێكگرتی كومبوو و هەردو ئالی د هەڤڕابوون ل سەر گرنگییا رێزگرتنێ ل مافێن دستووری یێن خەلكێ كوردستانێ و قەوارەیێ فیدرالیێ هەرێما كوردستانێ.
مەسرور بارزانی، سەرۆكێ حوكمەتا هەرێما كوردستانێ، پێشوازی ل محەمەد ئەلحەسان، نوونەرێ تایبەتێ سكرتێرێ گشتی نەتەوەیێن ئێكگرتی ل ئیراقێ و سەرۆكێ تیما ( UNAMI) كر.
ب گۆڕەی بەیاننامەیەكا حوكمەتا هەرێما كوردستانێ، د كومبوونەكێدا بیر و بۆچوون ل دۆر رەوشا گشتییا ئیراقێ و دەڤەرێ و پێدڤییا چارەسەركرنا كێشەیێن د ناڤبەرا هەرێما كوردستانێ و حوكمەتا فیدرال هاتنە لێكگوهارتن.
هەردو ئالی د هەڤڕابوون ل سەر گرنگییا رێزگرتنێ ل مافێن دستووری یێن خەلكێ كوردستانێ و قەوارەیێ فیدرالیێ هەرێما كوردستانێ. هەروەسا راستڤەكرنا قانوونا بۆدجەیا فیدرالی ژ ئالیێ جڤاتا نوونەرێن ئیراقێ، ب پێنگاڤەكا ئەرێنی ب ئاراستەیا چارەسەركرنا كێشەیان هاتە هەژمارتن.
نوونەرێ تایبەتێ سكرتێرێ گشتی نەتەوەیێن ئێكگرتی ل ئیراقێ، رۆلێ سەرۆك بارزانی و سەرۆكێ حوكمەتا هەرێما كوردستانێ د پاراستنا ئاسایش و ئارامییا هەرێما كوردستانێ و ئیراقێ و دەڤەرێدا بلند هەلسەنگاند.
مەسرور بارزانی رۆلێ ئاڤاكەر و ئەرێنی یێ نوونەرێ تایبەتێ سكرتێرێ گشتی نەتەوەیێن ئێكگرتی ل ئیراقێ، ژ روویێ نێزیككرنا ئالیێن سیاسی یێن ئیراقێ و چەسپاندنا سەقامگیریێ، بلند هەلسەنگاند.

لزگین جوقی:

پشتی پارێزگارێ نەینەوا بریار دای ژبەر بڕیارا دادگەها فیدرال بۆ راگرتنا قانوونا لێبۆرینا گشتی دەواما فەرمی ل دامودەزگەهێن پارێزگەها نەینەوا بهێتە راگرتن وەكو نەرازییوونەك ل سەر بڕیارا دادگەها فیدرال یا تایبەت ب راگرتنا قانوونا لێبۆرینا گشتی، خەلكێ شنگالێ دلگرانبووینە وداخوازێ دكەن كار ب قانوونا لێبۆرینا گشتی نەهێتە كرن و پشتەڤانییا بڕیارا دادگەها فیدرال دكەن بۆ راگرتنا وێ قانوونێ.
عەیدان شێخ كالۆ، ئەندامێ جڤاتا پارێزگەها نەینەوا گۆت» راگرتنا دەواما فەرمی ژبەر بڕیارا دادگەها فیدرال تشتەكێ نەقانوونییە و سەرپێچییە ل سەر بڕیارا وێ دادگەهێ ژئالیێ پارێزگاری ڤە كو دادگەها فیدرال بڕیار دایە قانوونا لێبۆرینا گشتی وچەند بڕیارێن دێ بهێنە راگرتن د بەرامبەر دا پارێزگارێ نەینەوا وەكو نەرازییوونەك بڕیار دابوو ل رۆژا چارشەمبی 5/2/2025 دەواما فەرمی ل پارێزگەهێ بهێتە راگرتن».
چالاكڤانێن ئێزدی دبێژن: ل شوونا كو پارێزگار پشتەڤانییا قوربانیێن جینوسایدا شنگالێ بكەت ورێ نەدەت تێرۆرستێن داعش بهێنە ئازادكرن، یێ پشتەڤانییا قانوونا لیبۆرینا گشتی دكەت ئەم رازی نابین تێرۆرستێن داعش بهێنە ئازادكرن وپێدڤییە بهێنە سزادان.
مەحما خەلیل ، ئەندامێ جڤاتا نوونەرێن ئیراقێ ژ فراكسیۆنا پارتی دیموكراتی كوردستان دیاركر «ئەم قانوونا لێبۆرینا گشتی رەت دكەین ونابیت كار پێ بهێتە كرن، نابیت ئەو داعشێن ئێزدی تووشێ جینۆسایدێ كرین بهێنە ئازادكرن وپێدڤییە هەموو داعش بهێنە سزادان و ئەم د رژدین قانوونا لێبۆرینا گشتی نەكەڤیتە د وارێ بجهئینانێدا ودادگەها فیدرال بڕیاردایە كار ب وێ قانوونێ وچەند قانوونێن دێ نەهێتە كرن وئەم پشتەڤانیێ ل بڕیارا دادگەها فیدرال دكەین».
دهێتە زانین ژ بلی پارێزگەها نەینەوا، هەردو پارێزگەهێن ئەنبار وسەلاحەدین ژی وەكو نەرازیبوونەك دژی بڕیارا دادگەها فیدرالییا بلند ل ئیراقێ ل دۆر راگرتنا قانوونا لێبۆرینا گشتی، دەواما فەرمی یا رۆژا چارشەمبی 5/2/2025 راگرتبوو.
پارێزگەرێ نەینەوا عەبدولقادر دەخیل گۆتبوو» ئەڤ پێنگاڤا مە دەربڕینە ژ رەتكرنا وێ بڕیارێ كو دادگەها فیدرالی دژی ستەملێكرییان دای و ناخوازیت لێبۆرینا گشتی بهێتە بجهئینان. راگرتنا دەواما فەرمی ژی رێكەكا ئاشتییانەیە بۆ پێداچوونێ ب وێ بڕیارێ كو ل دەف خەلكێ پارێزگەها نەینەوا و هەر دو پارێزگەهێن ئەنبار و سەلاحەدینێ ژی جهێ دلتەنگیێیە».
ئەڤە د دەمەكیدایە محەمەد حەلبووسی، سەرۆكێ پێشتر یێ جڤاتا نوونەرێن ئیراقێ راگەهاندبوو» ئەڤ بڕیارا دادگەها فیدرالی بڕیارەكا سیاسییە و ئەو دادگەه ب خوە ژی یا دستووری نینە، لەوما دێ رێكێن جودا جودا یێن نەرازیبوونێ و رەتكرنێ بكارئینین» .
ئەڤ بڕیارا دادگەها فیدرالی پشتی وێ چەندێ هات كو هەژمارەكا پەرلەمانتارێن ئیراقی تانە ل سێ قانوونان دای، كو رۆژا 21/1/2025 ل جڤاتا نوونەرێنئ یراقێ هاتینە پەسەندكرن ئەوژی قانوونا لێبۆرینا گشتی، راستڤەكرنا قانوونا بارێ كەسایەتی، قانوونا دوبارە زڤراندنا ئەردی بۆ خەلكێ كەركووكێ.
د هەمان دەمدا بەری نوكە هەڤپەیمانییاچارچۆڤەیێ هەماهەنگیێ كو هەڤپەیمانییەكا ئالیێن شیعی یە، پشتەڤانییا خوە بۆ بڕیارا دادگەها فیدرالی راگەهاندبوو و پشتەڤانی لێ كربوو.