ئه‌ڤرۆ نيوز، نيوار محه‌مه‌د سه‌ليم:

وه‌زاره‌تا دارايى يا عيراقێ راگه‌هانديه‌ كو ئه‌و كار ژ بۆ وێ چه‌ندێ دكه‌ن، 50% ژ داهاتێ گۆمركان بۆ پارێزگه‌هان بيت و نوونه‌ره‌ك ژى ئاشكه‌را دكه‌ت كو ئه‌ڤ پێنگاڤه‌ يا سه‌ركه‌فتى نابيت.

د. ئه‌حمه‌د سه‌فار، ئه‌ندامێ جڤاتا نوونه‌رێن عيراقێ ل سه‌ر فراكسيۆنا پارتى ديموكراتى كوردستان د داخۆيانيه‌كێ دا بۆ ئه‌ڤرۆ نيوز گۆت: “هێشتا پرۆژێ بوودجێ نه‌هاتيه‌ جڤاتا نوونه‌ران و چو تشتێ وه‌سان ژى تێدا نينه‌، هه‌كه‌ ژنوو زێده‌ بكه‌ن، به‌لێ باوه‌رناكه‌م سه‌ربگريت”.

ئه‌ندامێ جڤاتا نوونه‌رێن عيراقێ ل سه‌ر فراكسيۆنا پارتى ديموكراتى كوردستان زێده‌تر گۆت: “داهات يێ ناڤه‌ندى يه‌ و دڤێت ڤه‌گه‌ريته‌ گه‌نجينا ده‌وله‌تێ”.

د. ئه‌حمه‌د سه‌فار دا زانين ژى كو هه‌كه‌ وان دڤێت خزمه‌ته‌كێ بكه‌ن، “بلا پارێ پترۆدۆلار ب دروستى بده‌نه‌ پارێزگه‌هان باشتره‌. يا دى دێ پتر ده‌ليڤێ ده‌ته‌ ده‌ستكاريێ و گه‌نده‌ليێ”.

ته‌كست ژى ل سه‌ر وێ چه‌ندێ كر كو ئه‌و ل گه‌ل وێ بۆچوونێ نينه‌، به‌لێ ئه‌و ب تنێ ژى كه‌سه‌كه‌ ژ ناڤ 21 كه‌سان كو د ڤێ لژنێ دانه‌ و گۆت: “ئه‌ز بۆچوونا هه‌ڤالێن خوه‌ نزانم، به‌لێ ب ديتنا من ئه‌ڤه‌ كاره‌كێ سه‌ركه‌فتى نابيت”.

ده‌رباره‌ى وێ چه‌ندێ كا هه‌كه‌ ئه‌ڤ پرۆژه‌ په‌سه‌ند بوو دێ هه‌رێما كوردستانێ ژى ڤه‌گريت، د. ئه‌حمه‌د سه‌فار گۆت: “سيسته‌مێ دارايى ل هه‌رێما كوردستانێ ب ته‌مامى يێ جودايه‌ ژ عيراقێ و هه‌كه‌ ل وێرێ په‌سه‌ند ژى بيت باوه‌ر ناكه‌م ل كوردستانێ په‌سه‌ند بيت”.

ئه‌ندامێ جڤاتا نوونه‌رێن عيراقێ ل سه‌ر فراكسيۆنا پارتى ديموكراتى كوردستان نه‌ڤه‌شارت ژى كو ئه‌و روونى ژى د داهاتێ گۆمركان دا ب ره‌نگه‌كێ گشتى نينه‌ هه‌تا بزانن چه‌ند داهات دهێت و چه‌ند دێ بۆ پارێزگه‌هان بيت و چاوان دێ هێته‌ ب كارئينان.

ل دۆر ئه‌گه‌رێن ده‌ركرنا ڤێ بڕيارێ د. سه‌فار گۆت: “دبيت ئه‌ڤه‌ زێده‌تر ژ به‌ر وان خوه‌نيشاندانێن به‌سرا بيت ژ به‌ر كو ئه‌و د نه‌رازى نه‌ و 85% ژ داهاتێ په‌ترۆلێ يێ عيراقێ يێ پارێزگه‌ها وانه‌ و خزمه‌تگۆزارى وه‌كو پێدڤى نينن، به‌لێ ئه‌ڤه‌ جارێ دبيت ب تنێ پێشنياز بيت و وه‌زيرێ دارايى ژى ئه‌و ده‌سته‌لات نينه‌ كاره‌كێ ژ وى ره‌نگى بكه‌ت”.

د به‌ياننامه‌كێ دا كو نڤيسينگه‌ها راگه‌هاندنێ يا جێگرێ سه‌رۆك وه‌زيرێن عيراقێ بۆ كاروبارێن داراى و وه‌زيرێ دارايى ل حوكمه‌تا فيدرال، د. فوئاد حسێن، راگه‌هاند كو ل ده‌مێ ديدارا ناڤبرى ل گه‌ل شاندێ ئێكه‌تيا ئورۆپى ئه‌وان به‌حس ل هندێ كريه‌ كو دێ به‌هرا پارێزگه‌هان زێده‌ كه‌ن ب ره‌نگه‌كى كو هه‌ر پارێزگه‌هه‌كێ 50% ژ داهاتێ گۆمرك و ده‌رگه‌هێن سنورى بۆ وان بيت.

ئەڤرۆ نیوز، نەوزاد ھلۆری:

دەستەیا ئامارا ھەرێما کوردستان و وەزارەتا پلاندانانا عیراقێ و بەنکا نیڤدەولەتی د روویپێڤانەکێ دا، چەند داتایەکێن نوو ل بارا ئاستێ ھەژاریێ ل ھەرێما کوردستان و عیراقێ بەلاڤ کرن.

د رووپيڤا وان دا کو ھەشت ھزار و 640 خێزان وەکو نموونە ل ھەموو باژێرێن عیراقێ و 900 خێزان ژی ل ھەرێما کوردستانێ وەرگرتیە و بەحس ل ئاستێ ژیانا وان یا ئابووری دکەت و تێدا ھاتیە، 31% ژ خێزانێن عیراقێ ھەیڤانە کێمتر ژ ملیون دیناران دمەزێخن، 48.2% ژ خێزانێن عیراقێ ھەیڤانە د ناڤبەرا ملیونەک بۆ دو ملیون دیناران مەزاختنێ دکەن، 14.6% ژ خێزانێن ھەرێما کوردستانێ و عیراقێ ژی کێمتر ژ سێ ملیون دیناران دمەزێخن، دیسان 5.7% ژ خێزانان ژی ل سەر سێ ملیون دیناران ھەیڤانە دمەزێخن.

ل عیراقێ 38.9% د ژیێ خوار ژ 25 سالیێ دانە و ئەڤێن دى د سەر 26 سالیێ دانە، دیسان 98% ژ عیراقیان غازێ بۆ دروستکرنا خوارنێ بکاردئینن، 17 دەمژمێران کارەبا نیشتمانی و 6 دەمژمێران ژی کارەبا موالیدەیان بکاردئینن بۆ پێدڤیێن کارەبێ، 92% ژ خەلکێ عیراقێ ئاڤا پاقژ بکاردئینن بۆ ڤەخوارنێ ژ وانان ژی 35% ب رێیا تورێن حوکمەتێ، 58% ب رێیا تانکەران، 4% ب رێیێن دى.

د رووپیڤا عیراقێ دا ھاتیە ژی کو 41.7% ژ خەلکێ عیراقێ ترومبێلێ بکاردئینن،78.5% ژی ژ وان کەسێن کو موبایلێ بکاردئینن، موبایلا وان ژ جورێ موبایلا زیرەکه‌.

دیسان 13.8% ژ خەلکێ عیراقێ د سەر ژیێ 15 سالیێ دا د بێ کارن، 13% ئاستێ ژیانا خەلکێ عیراقێ يێ باشە و 56% يێ نورمالە و 31% ژی زۆر خرابە، د بەرامبەر دا ئاستێ ژیانێ ژ سالا 2014  هه‌مبه‌ر نها بۆ عیراقێ و ھەرێما کوردستانێ ژی 44% يێ خرابە.