ئه‌ڤرۆ نيوز:
سترانبێژا ناڤدارا سورى، ئه‌ساله نه‌سرى، نووترين ڤيديۆ كليپا خوه ل سه‌ر كه‌نالێ خوه يێ فه‌رمى يێ يوتيۆبى به‌لاڤكر.
ئه‌ڤ سترانا نوو ژ ده‌رهێنانا توركى ئال شێخ و په‌يڤێن بهائه‌دين محه‌مه‌د و ئاوازێن وه‌ليد سه‌عيدن.
پێشتر ژى سترانبێژا ناڤدارا سورى ڤيديۆ كليپه‌كا خوه يا دژى ب ناڤێ “عايشة عاللي فات” ل سه‌ر كه‌نالێ خوه يێ فه‌رمى به‌لاڤكربوو كو د چارچۆڤێ كليپا وێ يا 60 ده‌قيقێن ژيانێ دا بوو.
ئه‌ڤرۆ نيوز:
ئاخفتنكه‌رێ ب ناڤێ پۆليسێن هه‌ولێر راگه‌هاند كو شه‌ڤا بۆرى ل تاخێ هه‌ڤالان بابه‌كى كورێ خوه دا به‌ر گۆللا و كوشت وهه‌تا نوكه تۆمه‌تبارێ سه‌ره‌كى ژى نه‌هاتيه گرتن.
هۆگر عه‌زيز، ئاخفتنكه‌رێ ب ناڤێ پۆليسێن هه‌ولێر گۆت: “ده‌مژمێر 11:15 ده‌قيقه يا شه‌ڤا بۆرى 13ى چريا دويێ 2018 ل تاخێ هه‌ڤالان ل هه‌ولێر بابه‌كى ته‌قه ل كوڕێ خوه كريه و پشتى ب بريندارى گه‌هانديه نه‌خۆشخانێ، گيانێ خوه ژ ده‌ست دا”.
ئاخفتنكه‌رێ ب ناڤێ پۆليسێن هه‌ولێر گۆت: “ئه‌و كوڕێ هاتيه كوشتن ب ناڤێ (محه‌مه‌د)ه، به‌لێ ئه‌گه‌رێ كوشتنا وى نه‌هاتيه زانين و ڤه‌كۆلين د به‌رده‌وامن”.
ب گۆره‌يى پێزانينان ئه‌ڤ تۆمه‌تباره پێشتر ب حه‌فت سالان هاتبوو گرتن، به‌لێ ژ ئه‌گه‌رێ لێبۆرينا گشتى هاتبوو ئازادكرن.
ئەڤرۆ ، سالار دۆسکی:
بەرپرسەکێ وەزارەتا ئەوقافێ و کارۆبارێن ئاینی ل حوکمەتا ھەرێما کوردستانێ ئاشکراکر کو دو مەزارێن پێغەمبەرێن جوھیان ل کوردستانێ ھەنە، سالانە جوھی سەردانێ بۆ دکەن و گرنگیێ پێ دەن.
مەریوان نەقشەبەندی، بەرپرسێ پەیوەندیان ل وەزارەتا ئەوقاف و کارۆبارێن ئاینی ل حوکمەتا ھەرێما کوردستانێ بۆ رۆژناما ئەڤرۆ گۆت: مەزارێ نبی (ناحوم) مەزارێ پێغەمبەرەکێ جوھی یانە دکەڤیتە ناوچا ئەلقوش ل دەشتا مووسل و ئەڤە ل دەف جوھیان گەلەک یێ گرنگە و بەردەوام دووڤچوونێ و سەخبێریێ لێ دکەن، جوھیێن خودانێن پاسپۆرتێن وەلاتێن بیانی بەردەوام سەردانێ بۆ دکەن، دیسا مەزارەکێ دیێ پێغەمبەر (دانیال) ە ل کەرکووک ئەو ژی یێ جھیانە و سەرەدانێ بۆ دکەن، دیسا جھێن ئاینی (سلتان مزەفەر) ژی جھەکێ پیرۆزە و خەلک سەرەدانێ بۆ دکەن، جوھیێن ئیسرائیلێ نەشێن سەرەدانێ بۆ بکەن، چونکو پەیوەندیێن عیراقێ و ئسرائیل نەخۆشن و پەیوەندی ھەر نینن، ب تنێ ئەوێن وەلاتێن جیھانێ دشێن سەردانێ بۆ بکەن، رێکخراوەکا ئەمریکی کوژەکێ پارەی بۆ مەزارێ نەبی (ناحوم) تەرخانکریە و پشک ھاتیە نووژەنکرن و ھێشتا ب دووماھی نەھاتیە، مەزارێ پێغەمبەر (دانیال) ل کەرکووکێ ژی ژڤان بۆ بھێـتە نووژەنکرن، لێ ژ بەر کاودانێن 16ی ئکتوبەرێ بابەت ھاتیە راوستاندن.
مەریوان نەقشەبەندی، بەرپرسێ پەیوەندایان ل وەزارەتا ئەوقاف و کارۆبارێن ئاینی ل حوکمەتا ھەرێما کوردستانێ بۆ رۆژناما ئەڤرۆ گۆت: ل ھەموو عیراقێ و رۆژھەلاتا ناڤین خەلک قەستا مەزارێ نەقشەبەندیان دکەن ل دەڤەرا ھەورامان، مەسیحی ب ھەمان شێوە ل ھەولێر و ئاکرێ ھندەک جھێن ئاینی یێن کەڤن ھەنە، پرسگەھا لالش جھەکێ ئاینی یێ برایێن ئێزدی یە ل سەرانسەری جیھانێ ئێزدی سەردانێ بۆ دکەن، زەردەشتیان ژی جھێن ئاینی ھەنە.
گۆت ژی: حوکمەتا ئەمریکا دو ملیۆن دینار بۆ نووژەنکرنا ھندەک جھێن ئاینێ زەرەدەشتی تەرخانکرینە تایبەت ئەو جھێن ئاینی خەلک بۆ گەشت و گوزارا ئاینی سەردانێ بۆ دکەن، مە خواستیە ئێک ملیۆن دولار بۆ ئاینیێ، دی ژی بھێـە تەرخانکرن وەک پرسگەھا لالش، جھێن ئاینێ مەسیحی ل ھەولێرێ و مەزارک ل ھەلەبجە، چەندین جھێن دی ل سلێمانیێ و دوکان و ئەڤە دچارچووڤێ پرۆگرامەکی دایە مە ژ ئەمریکا خواستیە ئەو پارێ تەرخانکری بۆ پێکھاتێن ئاینی ل عیراقێ، دشێن ب ڤی پارەی گەشتیارا ئاینی پێش ڤە بەین.
مەریوانی ئەو ژی ئاشکرا کر کو جھێن پیرۆزێن ئاینان گەلەک ل کوردستانێ ھەنە، لێ ھێشتا وەک وەلاتێن پێشکەفتی نە گەھشتینە وی ئاستی خەلک ب پلێت سەردانێ بۆ بکەن و داھاتەک ژێ بھێت، گەلەک جھێن ئاینی ژی ھەنە خەلک نەشێت سەردانێ بۆ بکەت ژ بەر ھەبوونا فرۆکان و توپ بارانکرنێ و ھەبوونا چەکدارێن پارتا کارکەرێن کوردستانێ.
مەریوانی ئەو ژی ئاشکراکر کو ھندەک جھێن ئاینی ل کوردستانێ ھەنە سالانە ھەتا ملیۆن مرۆڤان سەردانێ بۆ دکەن، ب گشتی سەرەدانا جھێن ئاینی وەک گەشتیارا ل کوردستانێ نەھاتیە رێکخستن، داخواز دکەین حوکمەت کارەک ی بکەت گەشتیارا ئاینی ل کوردستانێ پێشڤە بەت.
مەریوانی ئەو ژی ئاشکراکر کو جھێن ئاینی ل کوردستانێ ھەنە ل رێکخراوا یونسکو ھاتینە ناساندن وەک کەلھا ھەولیرَێ جھێن ئاینێ موسلێمان، مەسیحی، جوھیان ژی تێدا ھەنە.
مەریوانی ئەو ژی ئاشکراکر کو ماوێ سالەکێ دا ھزار گەشتیارێن ئاینی ل کوردستانێ و دەرڤە سەرەدانا جھێن ئاینی ب گشتی کرینە ب مەرەما گەشتیاریا ئاینی.
ھەر ئاکنجیەکێ ھەرێمێ رۆژانە پێدڤی ب لیترەکا پانزینێ یە مانشێتێن فرعی:
ئه‌ڤرۆ، قائید میرۆ:
شارەزایەکێ بەرھەمێن پترۆلێ ئاشکراکر، پانزین ئەگەرەکە بۆ پەیدابوونا چەندین نەخۆشیێن کوژەک مینا پەنجەشیرێ و ل زۆربەیا وەلاتێن جیھانێ ب شێوەیەکێ ھەستیار سەرەدەری دگەل پانزینێ دھێتەکرن. دیار کر ژی، ھەرێما کوردستانێ نەشێت بەرھەمێ نافخۆ دابین بکەت ژ پانزینێ و بلندبوونا بھای ژی پەیوەندی ب بۆرسا جیھانی ڤە ھەیە. ل دۆر داھاتیێ پانزینێ ل ھەرێما کوردستانێ دبێژیت: ھەتا ھەشت سالێن دی دێ تێھنا کارەبێ و رۆژێ و غاز جھێ پانزینێ گریت و مە پێدڤی ب ڤێ رێژا نوکە یا پانزینێ نابیت، بەلێ دڤێت خەلکی باوەری ھەبیت تڕۆمبێل ب کارەبێ ژی کار دکەت نەک تنێ پانزینێ.
ھێژا شێخ تەھا، شارازە و بازرگانێ پانزین و نەفتێ بۆ رۆژناما ئەڤرۆ گۆت “چەند ئەگەرەک بۆ بلندبوونا بھایێ پانزینێ ھەنە، ئێک ژ وان نەبوونا نەفتا خاڤە ژ بەرھەمێ نافخۆ، چەندی بەرھەمێ نافخۆ بەرەف کێمبوونێ دچیت کارتێکرن ھەیە ل سەر نەمانا پانزین و بلندبوونا بھای، ھەروەسا بلندبوونا بھایێ نەفتا خاڤا جیھانی راستەوخۆ کاریگەری ل سەر بلندبوونا بھایێ پانزینێ ھەیە ل ھەرێما کوردستانێ، چونکو بھایێ نەفتا خاف ب تنێ دۆلار بلندبیت و دێ بھایێ پانزینێ بلندبیت، بۆ نموونە دەمێ بھایێ ئێک بەرمیلا نەفتێ ل بازاڕێن جیھانێ داکەفتی بۆ 26 دۆلاران مە ل ھەرێما کوردستانێ ب کۆم ئێک لیترا پانزینێ ب 380 دیناران ددا بازاڕی، ئەڤە ل ھەموو جیھانێ ب ڤی شێوەیە دەمێ بھایێ نەفتا خاف بلند بیت بھایێ ھەموو بەرھەمێن نەفتێ بلند دبیت، واتە ھەردەمێ گۆھۆڕین بکەڤیتە بازاڕێ نەفتێ ل بازاڕێن جیھانێ دێ گۆھڕین کەڤیتە بھایێ ھەموو بەرھەمێن نەفتێ مینا گاز و گازا سپی و پانزین بلند دبیت.
ڤی شارەزا و بازرگانێ پانزینێ دیار کر” ئەف پانزینا نوکە ب رێیا ئیرانێ دھێتە ناڤا ھەرێما کوردستانێ پشکەک بەرھەمێ نافخۆیا ئیرانێ یە و پانزینا سۆپەڕە، پشکەکا دی ل وەلاتێن دی دھێتە ئیرانێ و وەک ترانزێت دگەھیتە ھەرێما کوردستانێ، بۆ نموونە پانزین ل رۆسیا دھێتە بەندەرێن ئیرانێ و دھێتە ھەرێما کوردستانێ، ئەڤە وەکی ئیران ل تورکیا ژی پانزین ل رۆمانیا دھێتە تورکیا و ب رێیا مێرسینێ دگەھیتە ھەرێما کوردستانێ، چونکە تورکیا ب خوە چو بەرھەمێ پانزینێ نینە بدەتە ھەرێما کوردستانێ، ل دەڤەرێن ناڤین و باشوورێ عێراقێ ژی ھندەک پانزین دھێتە ھەرێما کوردستانێ، بەلێ ئەڤە ب رێیا قاچاخ دھێت و ب فەرمی بەغدا رێیێ نادەت بھێتە ھەرێما کوردستانێ.
ل دۆر ئەف زانیاریێن دھێنە بەلافکرن کو پەنجە شیر ژ پانزینێ چێدبیت و کاریگەریێن خراپ ل سەر ساخلەمیا مرۆڤان ھەیە ھێژا شێخ تەھای گۆت” راستیەک ھەیە ناھێتە ڤەشارتن ئەز وەلاتێن ئورۆپا وەک نموونە نابێژم، بەلێ ھەر وەلاتێن دەرووبەر جھەکێ وەکی دوبەی، ھەر کەسێ پانزینێ بکار د ئینیت دەست کێشا بکار دئینیت، ژ بەر کو پانزین چەند ب شێوەیەکێ ستاندارد بھێتە چێکرن ئەڤە ئەگەرەکە بۆ بەلافبوونا چەندین نەساخیێن کوژەک مینا پەنجەشیرێ، پانزین ئەگەرەکە بۆ پەیدابوونا ھەموو نەساخیێن پێستی و حەساسیا چاڤا، چونکە ل ھەر لیترەکا پانزینێ نەە کیلۆیێن دویەم ئوکسجین کاربوونێ بەرھەم دئینیت نێزیکی 500 ھەتا 600 مادێن دی ل گزۆزێ تڕۆمبێلا دەردکەڤیت، ھەروەسا بۆ سۆتنا ئێک لیترا پانزینێ پێدڤی ب دو کیلۆیێن ئوکسجینێ ھەیە، واتە رێژا زیانێن ڤێ ھندا بلندە تشتەک نینە جھێ ئەڤان زیانان بگریت بۆسەر مرۆڤی و ژینگەھێ، ئەڤە ھەموو خرابیێن پانزینەکێ ن کو ب شێوەیێ ستاندەرد بەرھەم ئینابیت، بەرۆڤاژی ھەگەر پانزینەک ب ستاندەرد نەھاتبیتە چیکرن کۆمەکا مادا ھەنە تێدا شاخدارنینە و چوونا وان بۆ ناڤا لەشێ مرۆڤی زۆر ب ساناھیە دەمێ دگەھنە پیستێ مرۆڤی ئێکسەر دگەھنە خوینا مرۆڤی ئەڤەیە دەمێ دبێژن پانزین ئەگەرە بۆ چێکرنا پەنجەشیرێ، زۆر مادە ھەنە رێژە بۆھاتیە دیارکرن ھەتا پانزین بھێتە چێکرن دەمێ ئەف رێژە دھێتە بلندکرن یان گۆھۆڕین تێدا دھێتەکرن ئێکسەر کاریگەریێ دکەتە سەرۆ مرۆڤان.
ھێژا شێخ تەھا دبێژیت “ھەرێما کوردستانێ رۆژانە پێدڤی ب پێنج ھەتا حەفت ملیۆن لیترێن پانزینێ ھەیە ئەف رێژە گۆرەی وەرزێن سالێ دھێنە گۆھۆڕین، واتە ھەر ئاکنجیەکێ ھەرێما کوردستانێ رۆژانە پێدڤی ب ئێک لیترا پانزینێ یە، د دەمێ نوکە دا بەرھەمێ نافخۆ نەشێت پێدڤیێن بازاڕی دابین بکەت، ب تنێ ب مەرجەکی حکوومەت پشتەڤانی و ھاریکاریا کەرتێ تایبەت بکەت ب دانانا پارزینگەھێن بەرھەم ئینانا پانزینێ، ب دیتنا من د دەمێ ھەشت سالێن بھێت مە ئاریشەیا کێمیا پانزینێ نامینیت ڤێ چەندێ ژی پەیوەندی ب ڤێ چەندێ نینە ھەرێما کوردستانێ بەرھەمێ پانزینێ زێدە بکەت، بەلکو ئەڤرۆ جیھان یا بەرەف ھندێ دچیت پێگوھۆر بۆ پانزینێ پەیداببن مینا بکارئینانا کارەبێ و غازێ ل جھێ پانزینێ، ھەتا تێھنا رۆژێ دێ مفا لێ بھێتە وەرگرتن و پێگوھۆر دێ ھەبن بۆ جھێ پانزینێ بھایێ وانژی کێمترە ل پانزینێ، بەلێ دڤێت باوەری ب خەلکی بینین تشتەکێ دی ھەیە ل جھێ پانزینێ، چونکە نوکە وەلاتیا ئەڤ باوەری نینە تڕۆمبێلەک ب پانزینێ کار نەکەت بکاربینن، دھێتە پێشبینیکرن ھەشت سالێن داھاتی بگەھیتە ئاستەکی مە پێدڤی ب ڤێ رێژا پانزینێ نەبیت.
ئه‌ڤرۆ نيوز:
رێڤەبەریا گشتیا کەشناسی و بیڤەلەرزێ ل ھەرێما کوردستانێ راگەھاند کو سوبەھی رۆژا پێنجشه‌مبى رێکەفتی 15ی چريا دويێ 2018ێ ئه‌سمان دێ ئه‌ور و باران بيت ل ده‌م و جهێن جودا و هنده‌ك جاران ئه‌ڤ بارانه هه‌تا راده‌كى دێ يا ناڤه‌ندى بيت، ل هنده‌ك ده‌ڤه‌ران دێ بريسى ژى هه‌بن.
پشکا پێشبینیان ل رێڤەبەریا گشتیا کەشناسی و بیڤەلەرزێ ل ھەرێما کوردستانێ د نڤیسارەکێ دا کو دانەک بۆ ئەڤرۆ نیوز رەوانە کرینە راگەھاند کو دھێتە پێشبینیکرن ئه‌سمان ئه‌ور و باران بيت ل ده‌م و جهێن جودا و هنده‌ك جاران ئه‌ڤ بارانه هه‌تا راده‌كى دێ يا ناڤه‌ندى بيت، ل هنده‌ك ده‌ڤه‌ران دێ بريسى ژى هه‌بن.
پشکا پێشبینیان دایە زایە زانین کو دێ ئله‌زاتيا بايى د ناڤبەرا 5 ھەتا 10کم دا و ماوێ دیتنێ ژی دێ د ناڤبه‌را 9 بۆ 10كم دا بیت، پلێن گەرمێ ژی دێ د ناڤبەرا 9 بۆ 18 پلان دا بن.
ئەڤرۆ، سالار دۆسکی:
سەرۆکێ لقێ دھۆکێ یێ ئێکەتیا مامۆستایێن کوردستانێ ئاشکرا کر کو کۆمپانیەکێ دەستێ خوە دانایە سەر عەردێ مامۆستایان و دبێژیت: ئێکەتیا مامۆستایێن کوردستانێ گەلەک بزاڤ کرینە بۆ زڤڕاندنا وی عەردی، لێ چ ژ وان بزاڤان سەر نەگرتینە.
وەھبی یونس، سەرۆکێ لقێ دھۆکێ یێ ئێکەتیا مامۆستایێن کوردستانێ بۆ رۆژناما ئەڤرۆ خویا کر کو کۆمپانیەکێ عەردێ مامۆستایان ل سەر ناڤێ خوە دروستکریە و ب ناڤێ ئێکەتیا مامۆستایان 40 دۆنەمێن عەردی وەرگرتینە و گۆت: “چەندین بزاڤ ب رێکا سکرتاریەتا مامۆستایان، رێڤەبەریا وەبەرھێنانێ و کارگێڕیا پارێزگەھا دھۆکێ و جڤاتا وەزیران کرینە بۆ زڤڕاندنا وی عەردی بۆ مامۆستایان، لێ ھەموو بزاڤان سەر نەگرتیە و ئەو عەرد ل سەر ناڤێ وێ کۆمپانیێ مایە، ھەکە عەردی بۆ مە ڤەگەڕینن، دبیت کۆمپانیەکا دی ھەبیت ب بھایەکێ گونجای یەکێن ئاکنجیبوونێ بۆ مامۆستایان دروست بکەت”.
سەرۆکێ لقێ دھۆکێ یێ ئێکەتیا مامۆستایان گۆتژی: “ئەڤ ئاریشە بۆ وێ چەندێ ڤەدگەڕیت کو کۆمپانیێ گەلەک ماندیبوون پێڤە دیتی یە ھەتا عەرد ل جڤاتا وەزیران وەرگرتی، لەوما یا بەرھەڤ نینە وی عەردی رادەستی ئێکەتیا مامۆستایان بکەت کو ئەم ژی بۆ مامۆستایان رادەستی کۆمپانیەکا دی بکەین و یەکێن ئاکنجیبوونێ بۆ مامۆستایان ل سەر بھێنە ئاڤاکرن”.
ناڤبری ئاشکرا ژی کر، ئەو خواستا کۆمپانیێ دڤێت ئەم وەکو ئێکەتیا مامۆستایان رازی نینین کو ب بھایەکێ گران ل سەر مامۆستان ب راوەستیت و ل دووڤ بازارێ نوکە ناگونجیت، ئەڤ کۆمپانیە ب ناڤێ (رەسەن)ە ل ھەر دو پارێزگەھێن ھەولێر و سلێمانیێ ژی یەکێن ئاکنجیبوونێ بۆمامۆستایان دروست کرینە و ئەڤ عەردێ مامۆستایان دکەڤیتە پشتا کۆمەلگەھا تەناھی.
وەھبی یونس تێلی، سەرۆکێَ لقێ دھۆکێ یێ ئێکەتیا مامۆستایێن کوردستانێ ئاشکرا کر کو وان رێکەفتن ل گەل ھەشت کۆمپانیان ئەنجام دابوو بۆ دروستکرنا یەکێن ئاکنجیبوونێ بۆ مامۆستایان، لێ ژ بەر کو بازارێ نوکە نە وەکو بازارێ بەری نوکەیە و ل دووڤ حەزا ئێکەتیا مامۆستایان کو ئەو یەکێن ئاکنجیبوونێ ل دووڤ بازارێ نوکە بھێنە کڕین دروست نەبوو، ئەو رێکەفتن ھەموو ھاتینە ھەلوەشاندن، ئەڤ کۆمپانیە ل سەرانسەری پارێزگەھێ بوون، ئانکو ب ھەموو قەزاڤە.
وەھبی یونس گۆت: “ئەم داخواز دکەین ھەر کۆمپانیەکا بەرھەڤ بیت یەکێن ئاکنجیبوونێ بۆ مامۆستایان دروست بکەت، ب مەرجەکی ل دووڤ بازارێ نوکە کو ل گەل مووچێ مامۆستایان ب گونجن، ئەم د بەرھەڤین رێکەفتنێ د گەل دا ئەنجام بدەین”.
ئاماژە ب وێ چەندێ ژی کر کو ھەر کۆمپانیەکا بەرھەڤیا خوە دیار بکەت بۆ دروستکرنا یەکێن ئاکنجیبونێ بۆ مامۆستایان، دڤێت عەرد ھەبیت بۆ ئاڤاکرنێ، چونکو مامۆستایان عەرد نینە و عەردێ مامۆستایان ل سەر ناڤێ کۆمپانیا (رەسەن)ە و ئەو ژی وی عەردی رادەستی ئێکەتیا مامۆستایان ناکەت.
جھێ ئاماژەکرنێ یە کو ل ھەر دو پارێزگەھێن ھەولێرێ و سلێمانیێ یەکێن ئاکنجیبوونێ بۆ مامۆستایان ھاتینە دروستکرن و ب تنێ بۆ مامۆستایێن پارێزگەھا دھۆکێ نەھاتینە ئاڤاکرن.
ئەڤرۆ، رۆژھات لوقمان:
رێڤەبەریا کارۆبارێن خۆپاراستنا ساخلەمیێ سەر ب رێڤەبەریا گشتی یا ساخلەمیا پارێزگەھا دھۆکێ، ئەڤرۆ رۆژا چارشەمبی 14-11-2018 ل نەخوشخانا ئازادی یا فێرکرنێ، رۆژا جیھانیا نەخوشیا شەکرێ دێ ھێتە ساخکرن و نوژدارێن تایبەتمەند د بوارێ نەخوشیێن شەکرێ دا ب رێیا ئەڤرۆ چەند شیرەت و رونکرنان بەلاڤ دکەن .
د.ئدریس حاجی ئەحمەد، تایبەتمەندێ نەخوشیێن شەکرێ ل نەخوشخانا ئازادی بو ئەڤرۆ دا دیارکرن: ھەتا نھا رێژەیەکا زور یا خەلکێ مە نزانن نەخوشیا شەکرێ چیە و ئەڤ چەندە دلگرانی یە و فەرە بزانن ھەر دەمێ رێژا شەکرێ دناڤ خوینێ دا زێدە بو ل وی دەمی کەسی نەخوشیا شەکرێ یا ھەی و ئەڤە دھێتە زانین دەما ھەر کەسەک بەردەوام پشکنینا خوە بکەت و گوت : زور ئەگەر ھەنە نەخوشیا شەکرێ دروست بیت لێ سەردەمێ بەرێ گەلەک زانایان دیارکر ئەگەرێن نەخوشیا شەکرێ(جیناتن) لێ سەردەمێ نھا دا ئەگەرێ سەرەکی ئەو چەندە یە دەما خەلک ژ گوندان قەستا باژێران کر و ل ڤی دەمی قەلەوی دروست دبیت و (80%) قەلەوی و نە ئەنجامدانا وەرزێ ئەگەرن بو دروستبونا نەخوشیا شەکرێ و دیسان کەسێن تەمبلەت و بێ ھاتن و چوون و کەسێن شەڤێن درەنگی ھەول ددەن خارنەکێ بخون تایبەتی خارنەکا قەلاندی ئەو ژی توشی قەلەویێ و نەخوشیا شەکرێ دبن و نەخوشیا شەکرێ دروست دبیت دەما پەنکریاسێ دناڤ لەشی دا لاواز ببیت و ھەلبەت لاوازبونا پەنکریاسی ئەگەر قەلەوی یە .
تایبەتمەندێ نەخوشیێن شەکرێ ئەو چەندە ژی بو ئەڤرۆ دا دیارکرن: نھا ل (420) ملیون کەس ل جیھانێ ھەلگرێن نەخوشیا شەکرێ نە ول سنورێ پارێزگەھا دھوکێ ژی ل دیڤ وان داتایێن بەردەستێ مە دیاربویە کو (24) ھزار کەس توشی نەخوشیا شەکرێ بونە کو (19) ھزار کەس خەلکێ پارێزگەھا دھوکێ بخوە نە و (5) ھزار کەس ژی خەلکێ ئاوارە و پەنابەر توشی ئەوێ نەخوشیێ بونە و ئاماژە ب وێ چەندێ ژی دا: پتریا جاران ئەڤ نەخوشیە ل ژیێ سەر (30) سالیێ دا دروست دبیت و ل ژیێ سنێلان و زاروکان بتنێ (5%) ئەو نەخوشی ھەیە و گوت ژی: ھەلگرێ نەخوشیا شەکرێ فەرە خوە نەترسینیت راستە ئەو نەخوشیە دێ دگەل وی بیت لێ ئەگەر ھەلگرێ نەخوشیێ بتنێ چاڤدێریا خو بکەت خارنەکا باش و گونجای بخوت و وەرزشێ ئەنجام بدەت و پێگریێ ب رێنمایێن نوژداران بکەت بلا پشت راست بیت چ مەترسی ل سەر ژیانا وی نینە بتنێ فەرە گوھداریا گوتگوتکێن ژ دەرڤە نەکەت چونکە خەلک ئەوێ نەخوشیێ ل سەر ھەلگرێ نەخوشیێ مەزن دکەت و د ترسینیت.
ناڤبری ئەو چەندە ژی نەڤەشارت: گەلەک کەس ھەنە نەخوشیا شەکرێ ھەیە و (30) سال سەر دا دەرباز بونە و چ مەترسی ل سەر نەبویە و لەش و تبل و پیێت وی نەھاتینە برین بتنێ ئەگەر ھەلگرێ نەخوشیێ پێگریێ ب رێنماییێن نوژدارێ خو بکەت و فەرە خێزانا ھەلگرێ نەخوشیێ دگەل وی نەخوشی گەلەک یا ھاریکار بیت دێ نەخوشی ل سەر وی سڤک بیت و ھەمان دەم دا ئەو نەخوشی نێزیکی خێزانا وی ژی نابیت و دیسان کەسە ک بەردەوام خەما و عاجزیان بو خوە دروست بکەت ئەو ژی دبنە ھەلگریێن نەخوشیا شەکرێ.
د.ئدریس حاجی ئەحمەد، تایبەتمەندێ نەخوشیێن شەکرێ ل نەخوشخانا ئازادی بو ئەڤرۆ پەیامەک بو ھەلگرێن نەخوشیا شەکرێ دیارکر: فەرە ھەر کەسەکێ ھەلگرێ نەخوشیا شەکرێ بیت بلا بتنێ گوھداریا نوژدارێ خو یێ تایبەتمەند بکەت و دیسان پرۆگرامێ خوە یێ خاندنێ رێک ب ئێخیت و دیسان ھندەک وەرزش بھێتە ئەنجام دان ب ھاریکاریا خودێ چ مەترسی ل سەر ژیانا وی کەسی دروست نابیت.
ئەڤرۆ نيوز:
چەندین رۆژنامێن تورکیا دیار دکەن کو پشتی سزادانا ئیرانێ ژ ئالیێ ئەمریکا ڤە چەندین جاران شاندێن ئەمریکی سەرەدانا تورکیا کرینە و ل گەل بەرپرسێن تورکیا ئاخڤینە و ھۆشداری داینە تورکیا کو دڤێت د ناڤا شەش مەھان دا کرَینا پەترۆلا ئیرانێ رابگرن، بەرپرسێن تورکیا ژی دیار کرینە کو ئەو نەچارن بۆ دابینکرنا پێدڤیاتێن پەترۆلێ سەرەدەریێ ل گەل ئیرانێ بکەن.
ل گۆر دەزگەھێن راگەھاندنا تورکیا شاندێ ئەمریکی ژی بۆ بەرپرسێن تورکیا دیار کرینە کو ھوون دشێن ب جھێ ئیرانێ پەترۆلا ھەرێما کوردستانێ بکڕن و ئەو یەک بۆ ھەوە ژی باشە، لێ ھەتا نھا ناھێتە زانین کو بەرسڤا بەرپرسێن تورکیا چ بوویە و شاندێ ئەمریکی ژی بەردەوام گڤاشتنێن ل تورکیا دکەن کو دڤێت کڕینا پەترۆلێ ژ ئیرانێ رابگرن و پەترۆلا کوردستانێ دشێت پێدڤیاتێن تورکیا ھەموویێ دابین بکەت.
چاڤدێرێن سیاسی ژی دیار دکەن کو ھەکە ئەمریکا بەردەوام گڤاشتنێن خوە ل سەر تورکیا زێدە بکەت دێ د دووماھیێ دا تورکیا نەچار بیت کو داخوازیێن ئەمریکا قەبوول بکەت، چونکو رەوشا ئابووری یا تورکیا رۆژ ب رۆژێ خرابتر لێ دھێت و ھەکە ئەمریکا ژ بەر ئیرانێ دەست ب سزادانا تورکیا بکەت رەنگە کارەساتێن مەزن ل تورکیا روو بدەن و ژ بەر ھندێ ژی ھەتا شەش مەھێن دی گەلەک تشت دێ زەلال بن و ھەکە تشتەک وەسا روو بدەت دێ رەوشا ھەرێما کوردستانێ ژی د بیاڤێ ئابووری دا باشتر لێ ھێت.
ئه‌ڤرۆ، لەزگین جوقی:
سەرۆکێ کوتلا برایەتی و پێکڤەژیانی ل جڤاتا پارێزگەھا مووسل بۆ رۆژناما ئەڤرۆ راگەھاند، ل رۆژا 13-11-2015 ب سەرپەرشتیا سەرۆک بارزانی پێشمەرگێ کوردستانێ بەری سێ سال شنگال ژدەستێن تیرۆرستێن داعش رزگارکرن، ھەتا نوکە ژی برێژا 85% خەلکێ شنگال نەشیاینە ڤەگەرن.
بەرەکات شەمۆ، سەرۆکێ کوتلا برایەتی و پێکڤەژیانی ل جڤاتا پارێزگەھا مووسل بۆ رۆژناما ئەڤرۆ دیارکر، ئەڤە سێ سالە تیرۆرستێن داعش ل شنگالێ نەماینە، ھەتا نوکە ژی خەلکێ شنگالێ ژ ھەبوونا ئێمناھیا شنگالێ پشتراست نەبووینە، ھەتا ئێمناھی ئارامی ل شنگالێ پەێدا نەبیت، خەلک نەشین ڤەگەرن، راستی خەلکێ شنگالێ ژ بەر تیرۆرستێن داعش سالا 2014ی ئاوارە بوون، ھەتا د ناڤ کەمپان دا ل ھەرێما کوردستانێ وراستی نوکە تیرۆرستێن داعش ل شنگالێ نەماینە لێ ھیشتا ئێمناھی ل شنگالێ نێنە، چونکو ھژمارەکا گرۆپ ولایەنێن سیاسی ل شنگالێ ھەنە ھەر ئێک ژوان ژی دووڤ بڕیار و رێنمایێن خوە سەرەدەریێ ل گەل شنگالیان دکەت، قانوونەکا دروست ل شنگالێ نینە، خەلک پشتا خوە پێ گەرم بکەن و ڤەگەرن.
دەخیل موراد، ئێک ژ مەزنێن ھۆزا ئەلدخکی ل قەزا شنگالێ دیارکر، کو ھەتا نوکە پترژ ( 50) وەلاتیێن سڤیل یێن ھاتینە کوشتن، ھەتا نوکە ژی چ تاوانبار ژ بەر کوشتنا خەلکێ سڤیل نەھاتینە دەستەسەرکرن، ئەم وەکو مەزن وریھسپی و ماقولین شنگالێ ناخوازن لایەنیێن نەقانوونی ل شنگال بمینن.
ئاماژە دا وێ چەندی ژی کو خەلکێ بیانی دەمێ ھاتینە شنگالێ وان پتر ویرَانکرن، بتایبەتی ژی حەشدا شەعبی و پەکەکە پتر (50) حالەتیێن کوشتنی ل شنگالێ روودان، کەسی ژی نوزایە چەوا ھاتینە کوشتن ھەتا ئەڤرۆکە ژی ھەموو تاوانبار بەرزە نە وکەس نوزانت کینە، ھیچ دەستھەلاتەک ل شنگالێ نینە دەمێ ئیک دھێتە کوشتن پیرابوون ل گەل تاوانباری بھێنە وەرگرتن، ھەر کەسەکی بھێتە کوشتن ئەو چ کەس جارەکی ژی پرسیارا مافێ وی ناکەت، چونکی کەس نوزانت کی کوشتیە وچەوا ھاتیە کوشتن وژبەر چ ھاتیە کوشتن راستی ژی حالەتیێن کوشتنا ھاووەلاتیێن سڤیل ترس بۆ زڤرینا خەلکێ شنگالێ دروست کریە، چونکی دەمێ ل جھەکی یان دەڤەرەکێ قانونەک و حکومەتەک نەبیت، خەلک نەشێن لێ بژێن.
ھەروەسا ئاشکرا کر، بۆ شنگالیان گرنگ نینە کی پۆستی ئێدارا شنگالێ برێڤەببەت، بتنی مە دڤیت ئێدارەکا شەرعی ل شنگالێ ھەبیت ب کاروبارێن وەلاتیان و خزمەتگرنا خەلکێ شنگال بکەت، ب تایبەتی ژی ئەم دخوازین ئێدارا شنگالێ ڤەگەرت، چونکی ژبەر نەزڤرینا ئێدارا شنگالێ ونەبوونا قانوونی ل شنگالێ ئەڤە چەندین حالەتیێن کوشتنی ل شنگالێ روودان ئەڤ کەسێن دھێنە کوشتن ژی پتر خەلکێ سڤیل یێ شنگالێ نە ھەتا نوکە ژی گەلەک کەسێن ئێزدی و موسلمان یێن ل شنگالێ ھاتینە کوشتن ئەم پی نەحسیاینە تاوانبار ھاتبنە دەستەسەرکرن”.
زێدەتر گۆت: ئەڤ ئاریشین جڤاکی یێن ل شنگالێ دروست بن چوو قانوون و دەستھەلاتا قانوونی ژی ل دەڤەرێ نینە رۆلی خوە بگیریت نەھیلت فتنە دروست بیت، چونکی خەلک سڤیل بۆچی دھێتە کوشتن ئەم وەسا دبینن ھندەک کەس ولایەیان دڤیت فتنێ ل شنگالێ چیکەن، لەورا خەلکی سڤیل دھێتە کوشتن وتاوانبار ژی ئاشکرا نابن بۆ حەشدا شەعبی وپەکەکێ گرنگ نێنە کی بھێتە کوشتن.
قاسم شەشۆ، فەرماندێ فەرماندەیا شنگالێ یا پێشمەرگەھی کوردستانێ دیارکر کو 85% ژ خەلکێ شنگالێ ھیشتا دبن خێڤەت وئاڤاھیێن ھەیکەل دانە ل ھەرێما کوردستانێ دژین ژبەر مەترسیا حەشدا شەعبی و گرۆپێن چەکدار ل قەزا شنگالێ د رۆژەکا وەکو ئەڤرۆ دا شنگالێ ب تەمامی ژدەستێن ھوڤانیێن تیرۆرستێن داعش ھاتنە رزگارکرن ئۆمێدەکا مەزن بۆ شنگالیان دروست ڤەگەرنە سەر مال و حالێ خوە کو خەلکێ شنگالێ ژبەر ھاتنا تیرۆرستێن داعش رەڤین وئاوارەیی ھەرێما کوردستانێ بوون، ئەڤە سێ سالە تیرۆرستێن داعش ل شنگالێ نەماینە ھەتا نوکە ژی خەلک شنگالێ نەشێن ژبەر حەشدا شەعبی وپەکەکی ڤەگەرن.
ئاشکرا کر، پێشمەرگەھێ کوردستانێ قوربانیەکا مەزن بۆ رزگارکرنا شنگالێ ب خوینا چەندین قەرەمانان دایە، ھاتنە رزگار کرن مخابن ھەتا نوکە ژی ئارامیی ل شنگالێ نینە خەلک نەشێن قەستا سەر مال وحالێ خوە بکەن.
ئەڤرۆ، عەزیز ھەورامی:
ئالیێن سیاسی یێن کوردستانی د چەند رۆژێن بھێتە بۆ پێکئینانا کابینا نوو یا حوکمەتێ دێ کەڤنە دانوستاندنان، چاڤدێرێن سیاسی دبێژن حوکمەتا ھەرێمێ نەیا بنکەفرەوان دبیت و نەیا پڕانیێ ژی دیبت، کابینا نەھێ دێ حوکمەتا پارتی و ئێکەتی و گۆڕانێ بیت.
شڕۆڤەکارێ سیاسی عارف قوربانی ب تایبەت بۆ رۆژناما ئەڤرۆ راگەھاند، سەربۆرا حومەتا پڕانیێ و بنکەفرەوان یا سەرکەفتی نەبوو، ڤێ جارێ ب باوەریا من حوکمەت دێ د ناڤبەرا پارتی و گۆڕان و ئێکەتیێ دا بیت، حوکمەتا پڕانیا بۆ کەتوارێ ھەرێمێ ناخوت، چونکی دەمێ پارتی 45 کورسیێن پەرلەمانی ب دەست خوەڤەئینان، ئەڤە بتنێ 3 کورسیێن سلێمانیێ نە و 27 کورسی ژی یێن پارێزگەھا دھوک برینە و 15 کورسی ژی یێن پارێزگەھا ھەولێرێ نە، ئەو بوومە دیار دکەت پارتی نەشێت حوکمەتا پڕانیێ دروست بکەت.
عارف قوربانی گۆت: ھەکە مە بڤێت حوکمەتەکا سەرکەفتێ مە ھەبیت، دڤێت ئەو ھێز تێدا ھەبن یێن نوونەراتیا دەڤەرێن جودا جودا یێن کوردستانێ دکەن، لەورا من پێ باشە حوکمەت دناڤبەرا پارتی دیموکراتی کوردستان و ئێکەتیی نشتیمانی کوردستان و بزاڤا گۆڕان بھێتە دروستکرن، وی دەمی ئەو حوکمەت دێ دەربڕینێ ژ ھەموو کوردستانێ بکەت، نە حوکمەتا بنکەفرەوان کابینا 8 کو کێشێن حزبی بھێنە ڤەگۆھاستن بۆ ناڤا حوکمەتیً , نە حوکمەت پڕاینێ ژی بیت کو حزبێن دیتر بھێنە پشتگوە ھاڤێتن.
چاڤدێرێ سیاسی ھەروەسا دیارکر، د کابینا نەھێ یا حوکمەتێ کێشێن 4 سالێن د ناڤبەرا پارتی و گۆڕانێ دا بھێت دووبارە نابنڤە، چونکی وی دەمی پەیوەندی ب نێرینا بزاڤا گۆڕان تێبینی ل سەر پرسا سەرۆکاتیا ھەرێمێ ھەبوون کو نوکە ئەو کێشە دەرباز بوویە، کەتوارێ نوەکە یێ کوردستانێ ژی یێ جودایە، باوەردکەم ھەردو حزب ھەماھەنگیێ بکەن.
سەبارەت راگەھاندنا پارتی کو دستوورێ ھەرێمێ دێ جارەکا دیتر ھێتە نڤیسین، عارف قوربانی دبێژیت، کەتوارێ ھەرێما کوردستانێ یێ گونجایە بۆ نڤیسین و دەربازکرنا دستوورێ ھەرێما کوردستانێ، کو ھەموو حزب دشێن ھەماھەنگیێ ل سەر وی بابەتی بکەن، ل ناڤبەرا وانا چ کێشێن ئەتۆ نەماینە، مافێ خوەیە ئێدی کوردستان ژی ب بیتە خودان دستوورێ خوە پشتی 27 سالێن حوکمڕانیێ، ل گۆڕ دستوورێ عیراقێ ژی دڤێت ھەرێما کوردستانێ دستوورێ خوە ھەبیت، پشکەکا مەزن یا کێشێن کوردستانێ نەبووینە دستوور، ھەڤکێشا نوکە د ناڤا پەرلەمانی دبێژیتە مە، دشیاندایە پرسا دستووری بھێتە ئێکلا کرن، و بھێتە دەرباز کرن .
عارف قوربانی ئاماژەدا وێ چەندێ ژی، ژ ئالیێ قانوونی و کەتورای ڤە پارتی و ئێکەتی دشێن حوکمەتێ پێکبینن، بەلێ رەوشا کوردستانێ پێدڤی بوێ چەندێ ھەیە حزبا سیێ پشکداری حوکمەتێ بیت، بۆ ھندێ بەلانسێ ھێزێ بھێتە ڕاگرتن، بۆ ھندێ ھەردەمێ پەیوەندیێن ھەدرو حزبێن سەرەکێ تێکچوون، دڤێت ئالیێ سیێ بەلانسێ ھەڤسەنگیێ ڕاگریت، ھەردەمێ رەوشا ناڤبەرا پارتی و ئێکەتی تێکچوون ترسا پەیدابوونا دو ئیدارەیێ دروست نەبیت.
ل دۆر پشکداریا حزبێنئیسلامی د حوکمەتێ دا، چاڤدێرێ سیاسی گۆت: ئێکگرتوویا ئیسلامێ راگەھاندیە ئەو پشکداریا حوکمەتێ ناکەت، کومەلا ئیسلامی دڤێت پشکداریا حوکمەتێ بکەت، بەلێ ب دیتن و خواندنا من پارتی وێ چەندێ ناخوازیت کو کومەلا ئیسلامێ پکشداری حوکمەتێ بکەت، لەورا ب دیتنا من ئیسلامی ب رەنگەکێ گشتی دێ بنە ئۆپۆزسیۆن.
نيشاندان