ئه‌ڤرۆ نيوز:

ھندەک نەخوش یێت ھەین لیڤا وان یان گەریا وان یا ڤەکریە کو نەخوشیەکە دبێژنێ(claft lip and cleft palate) و ھندەکا ھەردە پێکڤە ھەنە ئەڤەژی نەخوشیەکا بوماوەیی یە ژ ئەگەرێ گەشەبونەکا نەسروشتی د زکێ دایکێ دا.

د.نزار بەکر یەحیا تایبەت مەندێ نەخوشی یێن زاروکا و رێڤەبەرێ نەخوشخانا ھیڤی بو نوش نیوز گۆت:ئەڤە نەخوشیەکا بو ماوەیی یە دھێتە ڤەگوھاستن ژ دایک و بابێن توشبوی ب ڤێ نەخوشیێ بو زارویێن وان پتر ژ وان دایک و بابێن نورمال و دیسان ئەو خێزانێن ئەڤ حالەتە دناڤ دا ھەی رێژەکا پتر یا ھەی زارو یێن وان توش بنێ.

دیسان نوشدارێ مە دیارکر:دەرمانا کارتیکرنەکا مەزن یا ھەی ل سەر زاروی د زکێ دایکێ دا کو ھندەک دەرمان یێن ھەین دایکێ د ماوێ دوگیانیێ دا خاربن و کارتیکرنەکا نێگتیف ل سەر ساخلەمیا زاروی کربیت و بویە ئەگەرێ ھندێ (تشوە خلقی) ل دەف پەیدا بیت و لێڤاوی و گەریا وی ڤەکربیت.

دیسان رێڤەبەرێ ھیڤی گۆت: بەری سێ سالا تا ڤێ دەمی سێ تیم ھاتینە نەخوشخانا ھیڤی کو دوو تیم ژ ئیتالیا ھات بون گەلەک نوژدارێن ب ناڤو دەنگ بون، تیمەک ژ سعودیێ و ئێک ژ ئەلمانیا ھات بو ڤان تیما پتر ژ ١٢٠ نەخوشا ل دھوکێ و دەوروبەرێن دھوکێ چارەسەرکرینە و نشتەرگەریێن وان ب سەرکەفتیانە ھاتینە ئەنجام دان و ئەو زارو بەرەڤ باش بونێ چوینە.

د.نزاری خویاکر کو: چەندین نوژدارێن ھەرە زیرەک ھەنە ھاتینە راھێنان کرن و ڤان جورە نشتەرگەریا ئەنجام دەن کو نیشانا وان گەلەک کێم دیارکەت.

تایبەت مەندێ نەخوشیێن زارویان گۆت: پێدڤیە ل سەر ھەر خێزانەکا زارویەکێ توش بوی ب ڤێ نەخوشیێ ھەبیت ب شێوەکێ بەر دەوام سەرەدانا چەندین نوشدارا بکەت بو پاراستنا ساخلەمیا زاروی ژ وان ژی:

١. نوشدارێ زاروکا.
٢. نوشدارێ نشتەژێ.
٣. نوشدارێ ددانا.
٤. نوشدارێ سایکولوژی چونکو دەرونێ زاروی تێک دچیت دیسان ھندەک جاران ئاخفتنا زاروی دروست نا دەرکەڤیت.

ئه‌ڤرۆ نيوز:

ل دووڤ ئامارا پولیسێن ساخلەمیا ئاکرێ ل چەند مەھێن بوریدا (١٤) حالەتێن بزاڤا خۆ کوشتنێ ل قەزا ئاکرێ دا ھەبووینە، ب ڤێ چەندێ چوار کەسا گیانێ خۆ ژ دەستدایە، کو ژ وان چوار حالەت ب رێیا کەنەفێ بووینە و ١٠ حالەت ژی ب تەلقا بووینە کو پرانیا وان ژی گەنج بووینە ل ژیێ ١٥ سالی ھەتا ٢٥ سالی دا .

دکتور مەھدی حسێن بسپورێ دەرونی و ماموستایێ کولیژا ئاکرێ ددەتەدیارکرن کو دیاردا خۆ کوشتنێ دناڤ گەنجادا بۆ گەلەک ئەگەران دزڤریت، لێ ئەگەرێن سەرەکی ب دیتنا من ئەو گوھرینێن بلەزێن کو ب سەر جڤاکی دا ھاتین و گەنج پێڤە ھاتینە گرێدان، کو دبێژنێ بەکتریا عەولەمێ حەز و ھیڤی و ئارمانجێن گەنجی زێدەبوون، دەمێ ئەڤ قەیرانە ژی ب سەردا ھاتی ئەو ھیڤی و ئارمانجێن وی ھاتنە گڤاشتن دیت کو یێ ناگەھیتێ، بەرھندێ قەیرانێ کارتێکرنەکا مەزن ل سەر جڤاکی کر، چونکی دەمێ گەنجی دیتی ئەو تشتێ وی دڤێت و یێ ناگەھیتێ دێ توشی بارودوخەکێ خراب یێ دەرونی بیت و ھزرا خۆ کوشتنێ کەت، ئەڤە ئەگەرێن سەرەکی نە کو دیاردا خۆ کوشتنێ دناڤ گەنجادا پەیدابووی.

دکتوری زێدەتر گۆت کو ئاریشە ئەوە ئەو ھزر دکەت کو ناگەھیتە ئارمانجێن خۆ، دەمێ ئەو دبینیت کو یێ ناگەھیتە ھیڤیێن خۆ وەکی (خواندن و پێک ئینانا ھەڤژینیێ و دەستڤەئینانا داھاتەکی) دێ بزاڤا خۆ کوشتنێ کەت، ئەڤ چەندە ژی بۆ کەمتەرخەمیا حکومەتێ و جھێن ئاینی و پەروەردێ و خێزانێ ڤەدگەریت، چونکی گەنجێ مە نەشێت پرسیار و داخوازی و ئاریشا خوە بگەھینتە دەوروبەرا، رێز بۆ ھندەک کەسا لێ ماموستا و مەلایێن ئاینی ئەو سینگێ بەرفرەە نینە و نەبووینە ھەڤال گەل گەنجی کو بشێت خەم و ئاریشا خوە بێژیت، ئەگەر جڤاک یێ رەوشەنبیر بیت دێ گەنج شێت ئاریشا خۆ بۆ بێژیت، لێ جڤاکەکێ وەکی یێ مە گەنج ژ کورو کچا ئەو وێرەکی نینە ھیڤی و داخوازی و ئاریشا خۆ بێژیتە مال، چونکی دزانیت بەرسڤەکا جوان نابیت و ھەتا باب یێ ھەی دێ ئاخفتنێن کرێت ژی بێژتە کورێ خۆ، ئەڤە دبیتە ئەگەر کو گەنج نەزانیت ئاریشا خۆ بگەھینتە دەرگەھەکی چارەسەری بۆ بھێتە دیتن، بەر ڤێ چەندێ رێژا خۆ کوشتنێ دناڤ گەنجادا یا زۆر دبیت.

سەبارەت دیاردا خۆ کوشتنێ ل قەزا ئاکرێ ناڤبری گۆت کو دەڤەرێن عەشیرەتی پتر د سنوردارکرینە، ھەتا بەری چەند سالا شەرم بوو عەشیرەتەک کچا خۆ بدەتە عەشیرەتەکا دی یان شەرم بوو ئێک کچا خۆ بدەتە ئێکێ دی بێ بەرامبەر، بەرھندێ گەلەک کچ ب ڤێ چەندێ بووینە قەیرە، ئەگەرێن سەرەکی ژی بۆ وێ عەقلیەتا بەرێ ڤەدگەریت، لەوما ب دیتنا من دەڤەرێن عەشیرەتگەری ژبەر ڤێ عەقلیەتێ کارتێکرنێ ل سەر دیاردا خۆ کوشتنێ یا ھەی.

ل دور دیاردا خۆ کوشتنێ و مەترسیا وێ یا دەرونی ل سەر جڤاکی دکتور مەھدی دیارکر کو ئەو کەسێن خۆ دکوژن چ د مالدا بیت یان جھەکێ دی بیت کارتێکرنەکا مەزنا دەرونی دکەتە سەر جڤاکی، دەست پێکێ دەمێ گەنجەک خۆ د مالدا دکوژیت ئەو مال د روخیێت، دێ وەکو شەرمزاری و خالەکا لاواز بۆ وێ مالێ زڤریت، دێ دەرزەک کەڤیتە د وێ مالێ دا، کارتێکرنا ژ ڤێ خرابتر وێرەکی و ھاندانەک بۆ گەنجی دروست دبیت کو ھەولا خۆ کوشتنێ بدەت، ئەڤە مەترسیا مەزنترە.

ل دور چارەسەریێ دکتوری گۆت کو دڤێت حکومەت و جھێن شولەژێ و تایبەت وەزارەتا رەوشەنبیری پێداچوونەکێ د پروگرامێ خۆدا بکەت، نابیت ھەمی تشتا گەنج ب ساناھی بگەھیتێ ب ئازادی بچیتە ناڤ ڤان مالپەرادا، ل چ جھا نینە ھەر فلمەکێ کەنالەکێ راگەھاندنێ بڤێت و پەخش بکەت، دڤێت وەزارەتا رەوشەنبیری چاڤدێریەکا باش ل سەر ددوبلاژکرن و بەلاڤکرنا ڤان فلما بکەت و ئەو فلمێ دگەل جڤاکی نەگونجیت نەھێتە پەخشکرن، ھەروەسا خالا دی یا گەلەک گرنگ دڤێت ئەڤ گەنجە بھێتە گرێدان ب کارەکی ڤە، ھەردەمێ گەنج ما بێکار، ئەڤە دێ مژول بیت ب خۆڤە و دێ کارێ خراب کەت، لەوما دڤێت دەلیڤێن کاری بۆ گەنجی بھێنە رەخساندن، ھەروەسا دڤێت جھێن ئاینی رولێ خۆ ببینن و خەلکەکێ ھوشیار بکەن نە ب تنێ مزگەفت ببیتە جھێ نڤێژ و قورئانێ نیشا زارۆا بدەن، دڤێت گوتاربێژێن ئاینی رولێ خۆ د ھوشیارکرن و چارەکرنا ئاریشادا ببین، چونکی وەکو یا دیار رولەکێ باش نەگێرایە، ھەروەسا خالا دی ھەتا نھا ل قوتابخانادا مە ماموستایێ دەرونی نینە کو کێشێن قوتابیا ل قوتابخانێ دا چارە بکەت، ھەتا ئەو قوتابخانێن ماموستایێ دەرونی ژی ھەی چ سەرپەرشت نینە ل سەر وی ماموستای، بەر ھندێ ئەو ژی ب دروستی ب رولێ خۆ نارابیت، لەوما ب دیتنا من دڤێت ئەڤ خالە بەرچاڤ بھێنە وەرگرتن، دا کو ئەڤ دیاردە دناڤ جڤاکێ مەدا نەمینن و جڤاک بھێتە ھوشیارکرن.