ئه‌ڤرۆ نيوز:

د. نزار بەکر رێڤەبەرێ نەخوشخانا ھیڤی یا زارۆیان دیارکر کو ڤایروسەک ل جەم زارۆیان بەربەلاف بوویە، ئەف ڤایروسە دەست و پێیان و دەڤی و جھێ دەست ئاڤا زراڤ دگریت ئەف ڤایروسە ل جەم زارۆیان د زێدە بوونێ دایە و گۆت: نیشانێن ڤێ ڤایرۆسی ئەوە ھەتا دو سێ رۆژان بۆ زارۆیی پەیدا دبیت، چالاکی و لڤێنێن وی کێم دبن بەردەوام دنڤیت دێ بینی یێ سستە، رۆژا سیێ یان یا چارێ پرسک لێ دیار دبن.

رێڤەبەرێ نەخوشخانا ھیڤی یا زارۆیان دا زانین ژبۆ ھاریکاریا زارۆیی دەما تووشی ڤی ڤایرۆسی دبیت ئەوە تایێت وی سڤک بکەت، ھندەک ملحەما ددەینێ دا کو پرسکێن وی ھشک بن و ئارام بیت و گۆت: یا گرنگ ئەوە ڤی ڤایرۆسی پەیوەندی ب سورکان و ڤاکسینا وان ڤە نینە، دەما ئەف ڤایروسە بۆ زارۆیی پەیدابوو رامان ئەو نینە کو ڤاکسینێ نادانیت، چونکو ھەکە ڤاکسینێ نەدانیت، پتر دەلیڤە یا ھەیی زارۆیێ وان تووشی سورکان بیت، وەکو ئەم دزانینن سورک ئێشەکا کوژەکە ل جەم زارۆیان.

د. نزار بەکر تایبەتمەندێ نەخۆشیێن زارۆیان دووپاتکر کو پێدڤییە ل سەر دایک و بابان ئاگەھدار بن دەما تیمێن ساخلەمیێ بەرەف مالێن وان دچن، ھەر بۆ باشیا زارۆیێن وان دا کو ئەف ھەموو زارۆیە بھێنە ڤاکسین دان، دا کو ل پاشەرۆژێ دا سورک نەھینێ، ھەکە سورک ھاتنێ ژی دێ گەلەک دسڤک بن و نابیتە جھێ مەترسیێ ل سەر ژیانا زارۆیی.

ئه‌ڤرۆ نيوز:

د. ماری جین منکن ماموستایا نوشداریا ژنان و زاروبوونێ ل زانکویا بیل شیرەتان دکەت کو:

1- ب کارێ نوشداران نەرابە: چوونا دەرمانخانێ بۆ کرینا دەرمانان بێی راچێتا نوژداری ژ مەترسیترین تشتانە کو ژن پێ راببیت، ئەوژی ژبەر ھندێ کو دبیت دەستنیشانکرنا نەخۆشیا خو نەزانیت، ھەتا ئەگەر بەری دەمی ژی ئەو تووشی نەخوشیێ ببیت. بۆ نموونە ئەگەر ھات و ژن تووشی نەخوشیەکا سێکسی بوو و چوو دەرمان ژ دەرمانخانێ کرین، دبیت ئەو نەخوشی یا بەکتری یا سڤک بیت و پێدڤی ب دەرمانان نەبیت و ژ ئەگەرێ ب کارئینانا خەلەت یا دەرمانان ببیتە نەخوشیەکا ب مەترسی.

2- دوبارە چاڤخشاندنێ ل بکارئینانا دەرمانان بکە: دەمێ تو دەرمانان ب کاردئینی پێدڤیە بزانی کو ئەو د باشن بو نەخوشیا تە یان نە و گەلەک کەس ھەنە زێدە دەرمانان ب کاردئینن و نزانن کا زیانا وان چەندە، بو نموونە شارەزا دبێژن حەبێن نەزاروکبوونێ ب رێژا 35-50% ژنان ژ تووشبونێ ب پەنجەشێرا ھێلدانکان دپارێزن، بەلێ ھەتا نوکە یا ب زەحمەتە نیشانێن وێ دەستنیشان بکەین.

3- پشتی کریارا سێکسی دەستئاڤا خوە خوش بکە: چوونا دەستئاڤێ پشتی کریارا سێکسی ژ تشتێن باشە و گەلەک ژمە چ پێزانین ل سەر نینن، ئەوژی ژبەرکو دەستئاڤ کوئەندامێ سێکسی یێ ژنێ پاقژ دکەت و ژ بەکتریایان دپارێزیت و ناھێلیت ھەودان بگریت، ھەروەسان ڤەخوارنا کوپەکێ شەربەتا دڕیان ناھیًلیت
میکروب بمیننە ب دیوارێ میزلدانکێ ڤە.

ئەڤرۆ نيوز:

دەمێ تو پێدڤیێن تایبەت ب قوتابخانێ بو زارۆی دھەلبژێری، پێدڤیە ھندەک کارۆبارا بەرچاڤ وەربگری داکو نەبنە مەترسی ل سەر ساخلەمیا وی.

ھەر دایکەک حەزدکەت زارۆیێ وێ یێ ب سلامەت بیت و چو مەترسی ل سەر نەبن ل دەمێ ل قوتابخانێ، بەلێ ھزر ناکەت کو ھندەک ژ پێدڤیێن زارۆ ب کاردئینیت جھێ ترسێنە ل سەر ساخلەمیا وی، لەورا یا گرنگە دەمێ پێدڤیێن قوتابخانێ دکریت ھندەک سالوخەتان ل بەرچاڤ وەربگریت، ل ڤێرێ دێ نیشانێ ب ھندەک ژوان پێدڤیان و مەترسیا وان دەین.

1- چانتا پشتێ: شیرەتا ل هه‌وە دکەین ئەو چانتێن پێکھاتی ژ کەرستێ ( فینیل یان پولی فینیل کلورید یان پلاستیکی و چانتێن د تەیسن نەکرن، ل گەل ڤێ چەندێ چانتێن بشێوازێ پیتا (V) نەکرن، چونکو پتریا جارا پێکھاتینە ژ (رساسی و فینیلی) کو گەلەک جارا دبنە ئەگەر زارۆ تووشی ھەستداریا سینگی، نەخوشیا شەکرێ، قەلەوی) یێ ببیت، لەورا دەمێ چانتێ د کری، باشترە ھاتبیتە چێکرن ژ پامبی یان نایلونی و پولیستەری.

2- ئامانێن پلاستیکی یێن خوارنێ: گەلەک جورێن ئامانێن خوارنێ یێن پلاستیکی دھێنە چێکرن ژ (فینیلی) ئەو کەرستێن کیمیاوی پلاستیکی نەرم دکەن و پاشی دشێن ھەموو شێوازان ژێ دروست بکەن، ئانکو ب ساناھی دکەڤن بو ب کارئینانێ، ئەو کەرستە دبنە ئەگەرێ تووشبوونێ ب نەخۆشیا( رەبویێ، نەخۆشیا شەکرێ، کێمکرنا ژیراتیا زارۆی، ئاریشێن وەرارێ دکوئەندامێ میزەرۆیێ دا و ل پاشەرۆژێ کارتێکرنێ ل زارۆبوونێ ژی دکەن) ئەو دشێن بچنە دناڤ لاشێ زارۆی دا ب رێیا وێ خوارنا دناڤ وان ئامانادا دھێتە ھەلگرتن، لەورا باشترە ئامانێن پلاستیکی بھێنە کرین.

3- بتل( شووشەیێن) ئاڤێ: ھێشتا ھندەک کومپانی رساسی ب کاردئینن بو چێکرنا شووشەیێن ئاڤێ، سەرەرای کو زیانێن وێ دزانن ژی، ئەو جور دبنە ئەگەرێ ئاریشەیان دوەرارا زارۆی دا، کێمخوینیێ، و دیسا کارتێکرنێ ل ساخلەمیا دلی و موودەمارێن خوینێ دکەن، چونکو ژ ھندەک کەرستێن کیمیاوی دھێنە چێکرن و دچنە دناڤ ئاڤێ دا و دەمێ گەلەک دھێنە ب کاردئینان وەکو گیرەھەیێ دگرن و دبنە ئەگەرێ گەلەک ئاریشەیێن ساخلەمیێ، چونکو ئەو بو جارەکێ بتنێ ھاتینە دروستکرن و نابیت بەردەوام بھێنە ب کارئینان و ھەموو کەرستێن پلاستیکی ژی دوەسانە، لەورا ئەم شیرەتان ل وە دکەین کو شووشەیێن ئاڤێ یێن ساخلەم بکرن.

4- زنجیرێن مەعدەنی د دەفتەران دا: دەمێ کو زنجیرێن مەعدەنی دھێنە چێکرن بو پێکڤەگرێدانا کاغەزان ژ فینیلی، گەلەک مەترسیە ل سەر زارۆی چونکو دەستێن خوە دکەنێ و پاش دکەنە ددەڤێ خوەدا، لەورا باشترە ئەو دەفتە بھێنە کرین یێن زنجیرێ، وان ژ کەستێن ئێمن دھێنە چێکرن وەکو داری و پلاستیکی.

5- کاغەز و دەفتەر: باشترە ئەو کاغەز بھێنە ب کارئینان یێن کو دھێنە چێکرن بێی ب کارئینانا غازا کلوری ئەوێ دھێتە ب کارئینان بو سپیکرنا کاغەزان، سپییاتی تشتەکێ نورمال نینە و ل پشت خوە گەلەک مەترسیا دڤەشێریت و دبیتە ئەگەرێ پیسکرنا ھەوای ئەوێ زارۆ و کەسێن دەوروبەرێن وی دھلکێشن، لەورا ئەو بەرھەمێن کاغەزا یێن ل سەر نڤیسای PCF ئەو ھاتینە چارەسەرکرن بێی ب کارئینانا کلوری، ئانکو ژ کەرستێن باشتر ھاتینە دروستکرن و سپییاتیا وان نە ژ کلوری یە، بەلێ ئەوێن ل سەر نڤیسای TCF ئەوژی ئێکجاری دڤالانە ژ کلوری، بەلێ نەھاتینە دروستکرن ژوان کەرستێن دوبارە دھێنە ب کارئینان بو وەربادانێ.

6- رەنگێن پێنوسا: ھندەک رەنگێن پێنوسا ژ کەرستێ (ئەسبستوس) دھێنە دروستکرن، کەرستەیەکە چەندین مەترسی ل سەر ساخلەمیێ ھەنە، دبیت کارتێکرنێ ل مێلاکێن سۆر بکەت و ببیتە ئەگەرێ پەنجەشێرێ ژی، ئەڤ کەرستە ژلایێ رێکخراوێن نێڤدەولی ھاتیە قەدەغەکرن، بەلێ ل ھندەک وەلاتێن عەرەبی ھێشتا دھێتە ب کارئینان، چونکو گەلەک یێ ئەرزانە، دەمێ تو دکری پێدڤیە لەزقەکا AP پێڤە بیت کو ژ پەیمانگەھا تەکنیک و کەرستێن داھێنانێ ACMI دەرکەفتیە و ئاماژە ب وێ چەندێ ددەت کو ئەو کەرستێن دھێنە ب کارئینان د ژەھراوی نینن، ھەکە تە ئەو نەدیت ل “children’s product certificate” ئەوژی ئاماژێ ب وێ چەندێ ددەت کو ئەو بەرھەم یێ ب سلامەتە.

7- پێنڤیسێن دەستنیشانکرنێ: ھندەک کومپانی کەرستێن ب ترس و یێن دبنە ئەگەرێ پەنجەشێرێ ب کاردئینن بو دروستکرنا پێنڤیسێن دەستنیشانکرنێ کو د ھەمان دەم دا دبنە ئەگەرێ تەنگەزاریێن گولچیسکان و جگەرێ، ھەروەسا ئەو پانزینا دناڤ وان پێنڤیسان دا ھەی دشیاندایە ببیتە ئەگەرێ ئاریشێن ھەناسێ و وەستیان و سەرئێشانێ.

8- پێدڤیێن شێوەکاری و رەنگکرنێ: ھەر کەرستەکێ رەنگ کرنێ ل سەر نڤیسی بیت CL ژێ ھشیاربە، چونکو کەرستێن ب زیان یێن دناڤدا، باشترە ئەوان کەرستا ب کاربینی یێن AP ل سەر نڤیسی ئانکو کەرستەکێ پالپشتە، CP ئانکو باوەرناما ئێمناھیێ ل گەل دایە و HL ئانکو بەرھەمەکێ ساخلەمە، بەلێ ھەتا ئەوژی ل سەر نڤیسی بن، رامان ژێ ئەو نینە کو چو کەرستێن کیمیاوی دناڤدا نینن و پێدڤیە زارۆ ب ھشیاری ب کاربینن.