ئهڤرۆ نيوز:
ل دووڤ راپورتا كهشناسيێ سوبه ل دهۆكێ ئهورێن تمامن ل گهل بارانا بارينێ ل هندهك وهختێن جودا و ههبوونا بريسيان.
نوش نيوز:
روسیا داخواز ژ توركیا و رێڤهبهریا عهفرینێ كر كو شهری راوهستینن و پرسگرێكێن خوه ب دیالۆگێ چاره بكهن و دڤێت ئهمریكا و ههموو هێزێن بیانی ژ سووریێ دهركهڤن و بێی رازیبوونا حوكمهتا سووریێ ئۆپهراسیۆنێن سهربازی ئهنجام نهدهن.
سیرگێی لاڤرۆڤ د پرێس كۆنفرانسهكی دا راگههاند كو ئهو پشتهڤانیێ ل ههمو ههولێن بۆ چارهكرنا قهیرانا سووریێ ب دیالۆگێ دكهن و گۆت: (ئهم ل گهل ڤێ یهكێ نه ئاگربهستهكا دهمدرێژ ل سووریێ بهێته راگههاندن لێ بهریا وێ پرسگرێكا مهزن ئهڤرۆ ههبوونا هێزێن بیانی نه ل سووریێ و دڤێت ههموو هێزێن بیانی بێی مهرج ژ ئاخا سووریێ دهركهڤن، ههكه پێنگاڤهكا وهسا بهێته هاڤێتن دێ گهلهك ب رحهتی قهیرانا سووریێ بهر ب چارهسهریێ ڤه بچیت).
ل دۆر هێرشا توركیا و كۆمێن چهكدارێن سهر ب وێ ڤه بۆ سهر كانتۆنا عهفرینێ ژی وهزیرێ دهرڤه یێ روسیا راگههاند كو ب شهره رهوشا سووریێ زێدهتر ئالۆز دبیت و ئۆپهراسیۆنا توركیا خزمهتا چارهسهریێ ناكهت و دڤێت د زووترین دهم دا ب داوی بهێت و گۆت: (ئهم وهك روسیا داخواز ژ حوكمهتا توركیا و كوردێن سووریێ دكهین كو ل سهر مێزا دانوستاندنێ پرسگرێكێن د ناڤبهرا خوه دا چاره بكهن، ژ بهر كو شهرێ نها د ناڤبهرا ههر دو ئالیان دا دهێته كرن رهوشا سووریێ زێدهتر ئالۆز دكهت و خزمهتا چارهسهریێ و ئاشتیێ ناكهت).
ل ئالیێ دی ب دههان ڤیدیۆیێن كوشتنا وهلاتیێن سڤیل ل گوندێن عهفرینێ ژ ئالیێ توركیا و كۆمێن چهكدارێن سهر ب وێ ڤه ل سهر تۆرێن ئنترنێتێ هاتنه بهلاڤ كرن و پشتی بهلاڤبوونا ڤیدیۆیان دهنگێ نهرازیبوونا وهلاتیێن كورد و سازیێن مافێن مرۆڤی و سازیێن جڤاكێ سڤیل ل جیهانێ بلندتر دبیت و د ڤێ مژارێ دا لیژنا مافێن مرۆڤی یا سهر ب نهتهوێن یهكگرتی داخۆیانیهك ل سهر كوشتنا وهلاتیێن سڤیل بهلاڤ كر و راگههاند كو د ئهنجاما هێرشێن توركیا دا ب دههان وهلاتیێن سڤیل ل عهفرینێ هاتینه كوشتن و بریندار بووینه و ب دههان هزار وهلاتی ژی نهچار ماینه كۆچبهر ببن و بۆ ڤێ چهندێ ژی دڤێت بلهز شهر بهێته راوهستاندن.
رێكستنا دووڤچوونا مافێن مرۆڤی ژی راگههاند كو دهولهتا توركیا ب هێرشێن خوه یێن دژوار ل سهر باژێرێ عهفرینێ و دهوروبهرێن وێ دا بوویه سهدهمێ كوشتنا ب دههان وهلاتیێن سڤیل و ب دههان وهلاتی ژی بریندار بووینه و توركیا د هێرشا خوه دا بۆ سهر عهفرینێ كهسێن سڤیل و شهرڤانان ژ ههڤدو جودا ناكهت و ئهڤ رهفتارێ توركیا دبیته سهدهمێ كوشتن و بریندار كرنا سڤیلان و ههتا نها ب دههان خانیێن وهلاتیێن سڤیل بووینه ئارمانجا تۆپخانه و فرۆكێن شهری یێن توركیا و ئهو یهك كارهساتێن مرۆڤی ل عهفرینێ دروست دكهت.
ههر د ڤێ مژارێ دا ل دووڤ ئاژانسێن نووچهیان د ناڤا سێ رۆژێن بۆری دا ژ ئهنجاما شهرێ د ناڤبهرا یهپهگێ، یهپهژێ و دهولهتا تورك دا ٦٩ سهربازێن تورك و چهكدارێن سهر ب وێ ڤه هاتینه كوشتن و ١١ شهرڤانێن كورد ژی جانێ خوه ژ دهست داینه و دیسان ٢ تانك و پێنج ترۆمبێلێن سهربازی یێن توركیا و كۆمێن چهكدار ژی هاتنه پهقاندن و شهر ب ههموو دژواریا خوه ڤه بهردهوام دكهت.
رهوان نهێلى
پهرلهمانتارهكێ عيراقى ب ناڤێ عهواد محسن، سكالا ل سهر وهزيرێ ساخلهميا عيراقێ توماركريه ب تومهتا وێ يهكێ كو 250 زێرهڤانێن وههمى ل سهر ناڤێ خوه توماركرينه و ههيڤانه 180 مليون ديناران ب ڤان زێرهڤانێن وههمى وهردگريت، رهنگه ئهڤه بچووكترين نموونه بيت ل سهر وێ گهندهليا ل عيراقێ ههى و بۆ جيهانێ ههميێ ژى ديار بوويه كانێ عيراق چ وهلاتهكێ فاشل و گهندهله، حهتا ل گۆر راپۆرتهكا گوڤارا نيوزويك يا ئهمريكى، سالا بوورى ل دهمێ حهيدهر عهبادى و شاندهكێ عيراقێ ل واشنتون ل گهل سهرۆكێ ئهمريكا كوم بووى، ترامپ راگههاندبوو كو ئهو وى مهزنترين شاندێ دزيكهران ديت.
قوناغا نوكه يا ههرێما كوردستان تێدا دژيت قوناغهكا جودايه، پێدڤيه ئهم ههموو پێكڤه كار بۆ سهرخستنا ئهزموونا ههرێما كوردستانێ بكهين، پشتهڤانيێ ل حوكمهتا ههرێما كوردستانێ بكهين، ههتا كو ڤێ قوناغێ ژى دهرباز دكهين، شهرێ مه نوكه بوويه شهرێ ل گهل بهغدا، يا گرنگه ب تايبهت پهرلهمانتارێن مه يێن بهغدا يێن خولا بهێت، ههموو بزاڤان بكهن، گهندهليێن عيراقێ ئاشكرا بكهن، دا باش بۆ ههموو جيهانێ ديار ببيت كانێ عيراق چيه، ل ڤێره و پشتى راگههاندنا ناڤێن بهربژێرێن پهرلهمانێ عيراقێ ل سهر ههموو ليستێن كوردستانى بۆ ههلبژارتنێن ههيڤا 5 يێن عيراقێ، گهلهك خهلكى رهخنه ئاراستهكرن ب تايبهت د سوشيال ميديايێ دا كو پرسيارا سهرهكى ئهوبوويه( ما پهرلهمانتارێن بهرێ چ كر) ههتا يێن بهێت بشێن كارهكێ بكهن، پرسيارهكا د جهێ خوهدايه، چهند يا گرنگه پهرلهمانتارێن مه، ل پال وێ دبلوماسيهتا سهرۆك وهزيرێن ههرێمێ ل سهر ئاستێ جيهانێ دگێريت، پهرلهمانتارێن مه ژى ب تايبهت ييێن بهغدا، دووڤچوونا گهندهليا ل عيراقێ ههى كربا كو وهلاتێ ل رێزێن ئێكێ يه بۆ گهندهليێ ل جيهانێ.
د ڤان 4 سالێن بورى دا كو بهغدا بودجه و مووچه ژ ههرێمێ برى، چهند يا فهر بوو پهرلهمانتارێن مه ب دههان گهندهليێن پهرلهمان و حوكمهتا عيراقێ د راگههاندنێن عهرهبى و كوردى دا بهلاڤ كربان، داكو ئهو باوهرى بۆ ههمى تاكهكى ڤى جڤاكى دروست ببا كو كهس دلێ خوه ب عيراقێ خوهش نهكهن و پهنابرنا بهر ريفراندومێ ژى ژ ئهگهرێ نهدانا مافێن دستوورى يێن كوردان بوويه و ئهڤ قهيرانه نوكه بۆ مه دروست بووى، ههر ئهگهر عيراق بوويه، بلا كهس ژى دلێ خوه ب عيراقێ خوهش نهكهت، ژبهر كو عيراق ب خوه وهلاتهكێ گهندهله چهند پاره ددهستى دا بن، ل سهر دهستێ بهرسێن وان يێن گهندهل بهرزه دبن، ئهو 20 مليار دينارێن ڤێ دوماهيێ ژى عهبادى د كۆنگرێ كوێتێ دا ب دهست ڤه ئيناى، ههر بۆ خزينا ئيرانێ نه وهكو قهرهبووكرنهك بۆ وێ شهرێ ل ڤان دهولهتێن جيران دكهت.
ل دووماهيێ دێ بێژين ئهگهر عهبادى نهشێت دلێ جوتيارهكێ كورد خوهش بكهت كو سالێ ههميێ ب كهدا ملێن خوه گهنمى دكهت و ژبهر بێ پلانيا وهزارهتا چاندنێ، ب نهچارى گهنمێ خوه دفروشيته عيراقێ، و عيراق دانا پارێ وى دكهته منهت، دێ چاوا عهبادى دلێ 5 مليون كهسان خوهش كهت و مووچه و بودجهى هنێرێت و بێ بهرامبهر، ما مافێن مه ل سهر عيراقێ ئێك و دو نه، سهدام چهند ههيڤا چوو كوێتێ ، كوێتێ 50 مليار دولار قهرز ئێخسته سهر عيراقێ و نهچاره وهكو دهولهت بدهت، رژێما بهعس قهرهبوويا چ دايه كوردان، يا ههلهبجه، يان ئهنفالان، يا زيانێن كوچا مليونێ بهر ب خهلكى كهتى و …..هتد
دڤێت ئهم خوه چێكهين، و د ئێكگرتى بين، دا سهركهڤين، ژبهر كو قوناغهكا دژواره، ب تايبهت هزرا يا ل پێشيا خوه بكهين، شاشيێن چوويى مفاى ژێ وهرگرين و ژ ئاليێ سياسى و ئابوورى و لهشكرى و ئيدارى ڤه پتر خوه رێك بێخين دا بشێين خوه سهرپێن خوه بگرينهڤه و بهێز بكهڤين ڤه.
ئهڤرۆ نيوز:
د ههڤدیتنهكێ دا ل گهل جێگرێ سهرۆكێ لاوێن سیاسی یێن جیهانی فهلاح حهسهن، وهزیرێ دهرڤهیێ ئسپانیا (ئهلفۆنسۆ دهستیس) خوهیاكر، نوكه ئهو دوێ چهندێ گههشتینه، كو ریفراندۆما ههرێما كوردستانێ و كهتهلۆنیا گهلهك ژ ئێك جودانه.
پشكهكا وێ ههڤدێتنێ یا تایبهت بوو ب رهوشا كوردستانێ و ریفراندۆما سهربخوهیا ههرێما كوردستانێ، فهلاح حهسهن كو لاوهكێ كورده و پۆستێ جێگرێ سهرۆكێ لاوان یا سیاسی یا جیهانێ ههیه، بۆ كوردستانێ و دوستێن دهرڤه دبێژیت، گهلهك یا پێدڤیه ئاگههداریا حوكمهتا ئسپانیا و مهللهتێ ئسپانی بهێته كرن، كو ئهم و كهتهلۆنیا وهك ئێك نینن و رهوشا سیاسی یا مه گهلهك یا جودایه.
جێگرێ سهرۆكێ لاوێن سیاسی یێن جیهانێ بۆ وهزیرێ دهرڤهیێ ئسپانیا رونكر، ههكه مهدرید پایتهختێ عیراقێ بایه وهكو حوكمهتێ بهغدا كیمیاباران و ب ساخی بنئاخكرنا مللهتێ كوردستانێ نهكربا، چو جارهكێ ژی كوردان هزرا سهربخوهیێ و جوودا بوونێ نهدكرن، بهلێ بهغدا ب گهندهلترین و ترسناكترین پایتهختێ جیهانێ دهێته بناڤكرن، ههروهسا بۆ مه گهلهك نهیا ڕوهایه كو ریفراندۆما كوردستانێ ل گهل ریفراندۆما كهتهلۆنیا بهێته بهراوهد كرن.
ژئالیێ خوهڤه، وهزیرێ دهرڤهیێ ئسپانیا ( ئهلفۆنسۆ دهستیس) سوپاسیا وی گهنجێ كورد كر و دهستخوشی بۆ وان پێزانینان كرن، پاشی بهحسا قاهرهمانیا مللهتێ كوردستانێ د شهڕێ دژی چهكدارێن تیرۆرستێن داعشێ كرن، ل دووماهیا گۆتنێن خوهدا ئاماژهدا وێ چهندێ، كو ئهو نوكه تێگههشتن كو ریفراندۆما ههرێما كوردستانێ جوداهیهكا تهمام ل گهل ریفراندۆما كهتهلۆنیا ههیه.
فهلاح حهسن ههروهسا گۆت: ب كارهكێ پێدڤی دزانم كو ئسپانیا وهك مللهت و حوكمهت ژی د رهوشا ههرێما كوردستانێ ب گههن و دژاتیا مه نهكهن،چونكی ئسپانیا رۆلهكێ كارتێكهر ل سهر سیاسهتا وهلاتێن ئورۆپا ههیه، ب تایبهتی رۆلێ پهرلهمانێ ئورۆپا.
جێگرێ سهرۆكێ لاوێن سیاسی یێن جیهانی ههروهیا گۆت: رهخنه ل دوهزگههێن راگههاندنا كوردستانێ ژی كرن، كو رۆلهكێ خراب دگێرن ددهمێ ئهنجامدانا ریفراندۆما كهتهلۆنیا كو ئهو بوویه خالهكا نهگهتیڤ بوو بۆ بهرژهوهندیا ههرێما كوردستانێ.
ئهڤرۆ نيوز:
بهرى چهندهكێ جڤاتا ئاسایشا نهتهوێن یهكگرتى پرۆژه بڕیارا ئاگربهستێ ل سووریێ پهسهند كر، ههر 15 ئهندامان جڤاتێ ژى ب بهلێ دهنگ ب پرۆژهى دا.
ل دووڤ پرۆژه بڕیارێ، 30 رۆژ ئاگربهست ل ههموو سووریێ دێ هێته راگههاندن، ژبلى ئوپهراسیونێن ل دژى داعش، قاعیده، بهرهیێ نوسره و ههڤپهیمانێن وێ، ههرهسا دێ رێ ب ههڤكاریێن مرۆڤى هێته دان، بگههنه دهڤهرێن دورپێچ كرى.
ل دووڤ بڕیارێ ” پێدڤیه بێى گیروبوون، ئاگربهست بهێته راگههاندن و ههموو ئالى پابهند پێ”.
ئهڤ پرۆژه ژ ئالیێ ههردو وهلاتێن سوێد و كویتێ هاتبوو بهرههڤكرن.
ئهڤرۆنيوز:
نوونهرێن جڤاتا نيشتمانى يا كوردى ل سووريێ بۆ كۆنگرێ جنێف راگههاند، هاتنا هێزێن رژێما سووريێ بۆ عهفرينێ وهكريه توركيا هێرشێن خوه توندتر بكهت بۆ سهر وى باژێرى، چونكى ل شوونا وێ چهندێ سووريا هيزێن فهرمى ب هنێريت، هێزا حهشدا شهعبى بۆ عهفرينێ يا هنارتى.
ئيبراهيم برۆ، نوونهرێ جڤاتا نيشتمانى يا كوردى ل سووريێ بۆ كۆنگرێ جنێف بۆ مالپهرێ فهرميێ پارتى گۆت” هێرشێن توركيا دبهردهوامن ورێككهفتنا دناڤبهرا پهيهدێ ورژێما سووريێ هێشتا چو هێزهكا فهرمى يا رژێما سووريێ نهچوويه دناڤ عهفرينێ دا وتنێ حهشدا شهعبى ل دهڤهرێ يا ههى ويا چوويه دناڤ عهفرينێ دا، ئهڤێ چهندێ ژى وهكريه توركيا هێرشێن خوه بۆ سهر وى باژێرى زێدهتر وتوندتر بكهت، چونكى ژبلى وێ چهندێ كو رێككهفتن يا رۆهن نينه وئهو هێزا هاتى ژى كو حهشدا شهعبى يه، نهشێت جهێ هێزا يهپهكێ بگريت، لهوما توركيا قهناعهتى ب راگرتنا هێرشان ناكهت”.
ئيبراهيم برۆ ل دۆر بزاڤێن نێڤدهلوهتى گۆت” ئهم وهكو ئهنهكهسه دبهردهوامين ل بزاڤێن خوه بۆ وێ چهندى شهر بهێته راگرتن ول گهل چهندين وهلاتان كو سهرهدانا وان مهكريه، مه داخواز كريه شهر بهيته راگرتن، چونكه ژبلى زيانێن شهرى، دترسين كو ديموگرافيا دهڤهرێ ژى گورانكارى ل سهر بهێته كرن ژبهر هاتنا وان هێزان بۆ دهڤهرێ، بهلێ ب شێوهكێ گشتى چو پێنگاڤهك بۆ راگرتنا شهرى نههاتيه هاڤێتن”.
دياركر” برياره كۆنگرێ ئهستانه بهێنه گرێدان وتێدا توركيا ورووسيا وئيران ژى دێ پشكداربن، دبيت وى دهمى بريارهك بهێته دان بۆ راگرتنا شهرى ل عهفرينێ، بهلێ ژبهر هاتنا وێ هێزا حهشدا شهعبى يا ب سهر ئيرانێ ڤه، دبيت ههكه شهر ژلايێ توركيا ڤه بهێته راگرتن، جارهكادى شهر ل گهل وێ هيزا حهشدا شهعبى دروست ببيت”.
ئەڤرۆنیۆز، سالار دۆسكی:
مەریوان نەقشەبەندی بەرپرسێ پەیوەندی و راگەهاندنێ ل وەزارەتا ئەوقاف و كارۆبارین ئاینی ل حوكمەتا هەرێما كوردستانێ بۆ ئەڤرۆ نیۆز راگههاند، نڤیسار گەهشتیە مە كو 28/ ڤێ هەیڤێ خەلكێ كوردستانێ ب رێيا فرۆكخانێن كوردستانێ دشێن سەرهدانا وەلاتێ سعودیێ بكەن بۆ ئهداكرنا عومرێ، دیاركرژى كو ئەڤ چهنده دێ ب مەرجەكی بیت ئهوژى بەغدا چوونا عومرێ رێكخستنێ تێدا بكەت.
مەریوانی ئەو ژی گۆت”هەتا نوكە بریارا فەرمی نەدایە و ب تنێ نڤسیار گەهشتیە مە و ئەڤە پرۆپاگندا هەلبژارتنانە و مزایدێن سیاسی نە سەرۆكێ وەزیرێن عیراقێ دكەت، چونكى دیاره گەشتا عومرێ بابەتەكێ مرۆڤایەتی یە خەلك بۆخوە لاڤا ژ خودێ دكەت”.
هێشتا گۆت” چونا عومرێ وەك حوكمەتا كوردستانێ ژ كەسەكێ قەدەغەنەكریە و خەلك دشێت ب فرۆكان بچیتە بەغدا و بچیتە عومرێ، لێ خەلكێ كوردستانێ ژی كوردپەروەر بووینە و كەسەك پشتی گرتنا فرۆكخانێن ههرێمێ ل بهرامبهر گهشتێن دهرڤه نەچوویە بەغدا كو ژوێرێ بچيته سعوديێ بۆ عومرێ”.
دياركر” حوكمەتا عیراقێ ب دو ملیۆن دۆلاران زیان ڤێ كەفتیی یە كو پشتی فرۆكخانێن كوردستانێ بۆ گهشتێن نێڤدهولهتى هاتینە گرتن كو خەلك نەچوویە عومرێ، دیسا مەرجێن بەغدا ئەوە بۆ هەر كەسەكێ بچیتە عومرێ دڤێت 25 دۆلاران بدەتە بەغدا و پێشتر كوردستانێ بۆ هەر كەسەكی 50 دۆلار وەردگرتن”.
ئهڤرۆنيوز:
كوستهرهكا تژى نهفهر ل ترافكلايتا سور ددهت ودئهنجامدا روودانهكا لێكدانێ ل گهل ترومبێلهكا دى دكهت.
فازل حاجى، پهيڤدارێ رێڤهبهريا هاتنوچوونا پارێزگهها ههولێرێ ڤيديۆيوكێ بهلاڤ دكهت ودبێژيت” دوهى ئێڤارى ل سيريانا دايك ل باژێرێ ههولێرێ يا تژى نهفر ل گلۆپا سور يا ترافكلايتێ نهراوهستا ودئهنجامدا تووشێ لێكدانێ بوو ل گهل ترومبێلهكا دى ژ جۆرێ هيونداى”.
دياركر ژى” ژ ئهنجامێ روودانێ، شوفێرێ ترومبێلا هيونداى برينداربوو وزيانێن مهزن ب ههردو ترومبێلان و رێكێ ودوكانان كهفت”.
ئهڤرۆ نیوز، نهوزاد هلۆرى:
جوره نهخوهشیهك دناڤ بالندێن كوڤى ل سنورێ دهڤهرا بالهكایهتى یا سهر ب قهزا چومان ڤه پهیدابوویه و هژمارهكا مهزن یا بالندهیان كوشتینه ، سهرۆكێ رێكخراوهكا ژینگههێ ژى ل دهڤهرێ داخوازيێن ب لهز یێن چارهسهركرنا بالندهیان دكهت.
ههژار ئیدلیبى، سهرۆكێ رێكخراوا وار بۆ پاراستنا ژینگههێ ل دهڤهرا سۆران دیاركر كو ژبهر ئهگهرێ نهخوهشیهكا كۆژهك، هژمارهكا بالندهیان ل سنورێ قهزا چومان ژناڤچووينه و بۆ ئهڤرۆ نیوز گۆت” دهڤهرا بالهكایهتى یا تژى یه ژ ههموو جۆرێن بالندهیان ، بهلێ دهمهكه هژمارهكا بالندێن ژ جۆرێ ” قهلێن باچكى” ب ئهگهرێن نهدیار دمرن”.
زێدهتر گۆت” مه ب ههڤكاریا لایهنێن پهیوهندیدار سهرهدانا جهێ مرنا بالندهیان كریه و مه هندهك ژ وان بالندهیێن مرى رهوانهى پشكنینان كرینه ل ههولێرێ بۆ زانینا ئهگهرێ نهخوهشيێ و جۆرێ وێ ، بهلێ هێشتا ئهنجام نههاتیه زانین”.
زهید لهتیف شارهزایێ ڤيتێرنهرى ل دهڤهرێ دیاركر كو دو ئهگهرێن سهرهكى بوهینه سهدهم كو هند بالنده ل سنورێ دهڤهرا بالهكایهتى بمرن و گۆت” وان بالندهیان جۆره خوارنهكا ژههراوى خواریه كو گومان دهێتهكرن گوشت و خوارنا گیانهوهر و بالندهیێن مرار خواربیت ، یان ژى دبیت ئهو بالنده تووشى جۆره ئهنفلونزایهكا تایبهت ببن و بڤێ ئهگهرێ مربن ، بهلێ بۆ ههردو ئهگهران ژى دووڤچوون و پشكنینێن زێدهتر دهێنهكرن”.