ئه‌ڤرۆ نیوز ، نه‌وزاد هلۆرى:
ب گۆره‌ى مالپه‌رێ سه‌ره‌كیێ كه‌شناسیا جیهانى ( accuweather )، رۆژا ئێكێ یا جه‌ژنا نه‌ته‌وى یا گه‌لێ كورد ( نه‌وروز ) دێ بیته باران.
مالپه‌رێ ناڤبرى به‌لاڤكريه كو پله‌یا گه‌رماتیێ ل 21/3/2018، دێ 16 پله بیت و پله‌یا نزم ژى دێ 7 پله بیت ، به‌لێ رۆژا 22/3/2018 كو دبيته رۆژا دويێ يا نه‌وروزى گه‌ش و هه‌وا دێ بۆ عه‌ور و هه‌تاڤ هێته گوهۆرین و رۆژا 22/3/2018 ئانكو رۆژا سيێ نه‌وروزێ ب تهمامى دێ بیته هه‌تاڤ.
ب رێیا ڤى لینكى زانیاریێن زێده‌تر وه‌ربگرن:
ئه‌ڤرۆنيوز:
به‌رپرسێ په‌یوه‌ندیان ل پارێزگه‌ها دهوكێ، هه‌ژار ئه‌حمه‌د شاكر، دگه‌ل ئۆفيسا دهۆكێ يا كۆمسیۆنا بلند یا هه‌لبژارتنان ل عيراقێ و رێكخراوێن جڤاكێ مه‌ده‌نی كۆمبوو.
ل به‌راهیێ به‌رپرسێ په‌یوه‌ندیان به‌حسێ گرنگیا پرۆسا هه‌لبژارتنان بۆ موكمكرنا سه‌نگێ هه‌رێما كوردستانێ ل په‌رله‌مانێ عێراقێ كر و داكوكی ل وێ چه‌ندێ كر كو پێدڤیه ب هه‌موو شیانان خه‌لك بهێته هاندان بۆ تۆماركرنا ناڤێن خوه و قه‌ست كرنا هه‌لبژارتنان و دیاركر كو دڤێت رێكخراوێن جڤاكێ مه‌ده‌نی ڤی رۆلێ گرنگ بگێرن.
ژلایێ خوه‌ڤه یوسف سلمان، به‌رپرسێ ئۆفيسا دهۆك يا كۆمسیۆنا بلند یا هه‌لژارتنان ل عيراقێ به‌حسێ سیسته‌می نوو یێ ده‌نگدانێ و هه‌لبژراتنان و چاوانیا ده‌نگدانێ كر.
ئه‌ڤرۆنيوز:
ل ساليادا وه‌غه‌ركرنا مسته‌فابارزانى، سه‌ركردێ شوره‌شا رزگاريخوازا گه‌لێ كوردستانێ، ئه‌ڤرۆ پێنجشه‌مبى 1/3/2018هزاران كه‌سان سه‌ره‌دانا مه‌زارێ نه‌مران ل بارزان كر.
وه‌لاتيێن كوردستانێ ب هه‌موو ته‌خ وچينێن خوه‌ڤه په‌يمانا وه‌فاداريێ بۆ ئاخ وگه‌لێ كوردستانێ ل به‌رامبه‌ر مه‌زارێ مسته‌فا بارزانى نوو دكه‌ن.
ئه‌ڤرۆ نیوز ، نه‌وزاد هلۆرى:
ژ سالا 1976 هه‌تا نها وه‌لاتیێن گوندێ هلورا یا سه‌ر ب ناحیا شێلادزێ بو ده‌ربازبوون ژ ئاڤا رووبارێ زێ مه‌زن داڤه‌رستێ بكاردئینن ، و پشتى سالا 1992 دوباره جاره‌ك دن داڤه‌رسته‌كا نوو هاته چێكرن و ل وى ده‌مى بو پشكداریكرن د شوره‌ش و راپه‌رین و چونا ده‌واما پێشمه‌رگاتیێ و ڤه‌گوهاستنا بووك و زاڤا دهاته بكارئینان ، و پشتى دوو سالان ژ خرابوونا داڤه‌رستێ ، جاره‌ك دن سه‌ر ژ نوو داڤه‌رسته‌كا دن چێكره‌ڤه.
سه‌دیق عه‌بدوللا دانعه‌مریه‌كێ گوندێ هلورایه دیاركر كو ئه‌ڤه ژ سالا 1976 هه‌تا نها ئه‌و داڤه‌رستێ بكاردئینن و بو ئه‌ڤرۆ نیوز گۆت: ( د وه‌ختێ خودا داڤه‌رست بو پشكداریكرنا د شوره‌ش و راپه‌رین و چوونا ده‌واما پێشمه‌رگاتیێ دهاته بكارئینان ، و خێر و شه‌رێن مه لسه‌ر ئه‌ڤێ داڤه‌رستێ بوون )
جیهاد موسته‌فا ئه‌و ژى وه‌لاتیه‌كێ گوندى یه و پێشتر بو چوونا ده‌واما خویا قوتابخانێ چه‌ند ساله‌كا داڤه‌رست وه‌كو رێیا هاتنوچونێ بكارئینایه بو ئه‌ڤرۆ نیوز گۆت: ( داڤه‌رست رێیه‌كا مه‌ترسى بوویه لسه‌ر چوونا مه‌یا قوتابخانێ ب تایبه‌تى د وه‌رزێ زستانێ و بوهارێ دا ژ به‌ركو ئاڤا رووبارى ب ره‌نگه‌كێ زور بلندبوو و دگه‌هشته ئاستێ داڤه‌رستێ ، نها ژى ئه‌ز وه‌كو وتاربێژێ مزگه‌فتا گوندێ هلورا دیسان بو هاتنوچونێ داڤه‌رستێ بكاردئینم )
ژلایێ خوڤه عه‌بدوللا هلورى موختارێ گوندێ هلورا لسه‌ر چه‌وانیا چێكرنا داڤه‌رست و پێكهاته‌یا وێ و گل و گازندێن خه‌لكێ گوندى ل بارا هاتنوچوونێ و ئه‌ڤرۆ نیوز گۆت: ( داڤه‌رست پێكدهێت ژ تێكه‌لێ و چوار ستوونان كو هه‌ر دوو ژ لایه‌كێ رووبارى ب شێوه‌یه‌كێ موكوم و باش هاتیه چكلاندن ، و پاشان نه‌كه‌ف و سندوق و گولبه‌رینه‌ك ژى ب داڤه‌رستێ ڤه هاتینه گرێدان و هوسا داڤه‌رست دهێته چێكرن ، و جهێ شه‌مبزاریێ یه بو حوكمه‌تێ كو دووباره ئه‌م هه‌وجه‌یێ داڤه‌رستێ كرین و داڤه‌رست رێیا هاتنوچوونا وه‌لاتیان بوو ل سالێن 1970 نه‌ك نها ، و زێده‌بارى كو داڤه‌رستێ مه‌ترسى لسه‌ر ژیانا وه‌لاتیان درۆستكریه و پێشتر چه‌ند كه‌س ژ ئه‌گه‌را چوپه و داڤه‌رست و رووباران گیانى َخوه ژ ده‌ستدایه ، د هه‌مان ده‌م دا دبێژین پێدڤى یه لایه‌نێن شوله‌ژێ و كارگێریا ناحیا شێلادزى َهزرێ د چێكرنا رێیا سه‌ره‌كى یا رێزه گوندێن زێباریان و پره‌كێ بو گوندى َمه بكه‌ت داكو ئێدى ئه‌م ژى بكارین ب ساناهى هاتنوچونێ بكه‌ین )
ئه‌ڤرۆ نيوز:
په‌رله‌مانێ كوردستانێ ل سه‌ر قانوونا چاكسازيێ كو شڤێدى ل په‌رله‌مانێ كوردستانێ هاتيه په‌سه‌ندكرن، رۆنكرنه‌ك به‌لاڤ كريه و راگه‌هانديه: ئه‌و دوێ باوه‌رێ دانه كو په‌سه‌ندكرنا ڤێ قانوونێ ده‌ستكه‌فته‌كا مه‌زنێ گه‌لێ مه‌يه د چارچوڤێ پرۆسا چاكسازيێ دا.
د رۆنكرنێ دا هاتيه كو هه‌موو ياسا كه‌تيه به‌ر ده‌نگدانێ چو ئه‌ندام په‌رله‌مانێ و چو فراكسيونه‌ك دژى په‌سه‌ندكرنا ياسايێ ده‌نگ نه‌دايه و هه‌موو فراكسيون ل گه‌ل قانوونێ بوون.
سه‌باره‌ت ره‌خنێن ل مووچێ خانه‌نشينێن په‌رله‌مانتاران دهێته گرتن، په‌رله‌مانى د ۆرنكرنا خوه‌دا دياركريه: سه‌باره‌ت خانه‌نشينا پلێن بلند ل سه‌رۆكاتيا هه‌رێمێ و حوكمه‌ت و په‌رله‌مان و وه‌زير و په‌رله‌مانتار و وه‌كيل وه‌زير و راوێژكار و رێڤه‌به‌رێن گشتى و هه‌موو پلێن بلند ب ميكانزمه‌كێ هاتينه په‌سه‌ندكرن به‌راورد ب ياسايێن به‌ركار يێن به‌رى هه‌بوون، بۆ خانه‌نشينيا ڤان رێژه‌كا مه‌زن هاتيه كێمكرن، و بزاڤ هاتيه كرن سالانێن خزمه‌ت و باوه‌رنامێ و ته‌مه‌ن ل به‌رچاڤ بهێته وه‌رگرتن، و رێژا 25% ژ مووچێ وان ده‌ست پێ دكه‌ت بۆ ئه‌وێن ژيێ وان ل بن 50 ساليێ نابيت ل 60% مووچێ وان زێده‌تر بيت و ئه‌وێن ژيێ وان ژ 50 سالان زێده‌تر نابيت ژ 70% ژ مووچێ وان زێده‌تر بيت ئه‌ڤه دده‌مه‌كى دايه كو پێشير ب 80% دهاتنه خانه‌نشينكرن.
ئه‌ڤرۆ نیوز ، گوهدار زێبارى :
موقه‌ده‌مێ مافپه‌روه‌ر ئازاد تاها به‌رپرسێ هوبا په‌یوه‌ندى و راگه‌هاندنێ ل رێڤه‌به‌ریا هاتنوچوونا پارێزگه‌ها دهوكێ بۆ ئه‌ڤرۆ نیوز دیاركر : ئه‌ڤرۆ چارشه‌مبیێ رێكه‌فتێ 28-2-2018 ل ده‌مژمێر چارێ ئێڤارى ل ناڤ سه‌نته‌رێ باژێرێ قه‌زا به‌رده‌ره‌ش ترومبێله‌كا ژ جۆرێ ئه‌پل فیكترا ل زارۆیەکا كچ دا ب ناڤێ مه‌له‌ك غازى عەبدوللا و وێ کچێ گیانێ خوە ژ ده‌ستدایە.
ئه‌ڤرۆ،هه‌ژار مه‌عروف:
یاریزانێ كورد و كورێ باژێرێ ئاكرێ عامر ئیسماعیل ئه‌وێ ل وه‌رزێ ئه‌ڤ ساله هه‌ڤبه‌ستا یانا كه‌ربه‌لا ل ده‌ستپێكا وه‌رزێ ئه‌ڤ ساله ئیمزاكرى و پشتى بورینا چه‌ند یاریا ل گه‌ل ئه‌وێ یانێ شیاى ئاسته‌كێ بلند پێشكێش بكه‌ت و ئه‌و ئاستێ ئه‌وى یێ بلند ببو جهێ گرنگیا چه‌ندین یانێن پشكدار دخولا عیراقێ دا ل گه‌ل ڤه‌كرنا ده‌رگه‌هێن ڤه‌گوهاستنا یاریزانان چه‌ند یانێن باكورێ عیراقێ و باژێرێ به‌غدا داخوازى ژێ كربوو بو ئیمزاكرنا هه‌ڤبه‌ستێ ل گه‌ل ئه‌وى یاریزانێ ناڤبرى لێ یاریزانێ ناڤبرى هه‌ر ما ل باكورێ عیراقێ و ئه‌ڤ جاره هه‌ڤبه‌ستا یانه‌كا دى یا وێ ده‌ڤه‌رێ ئیمزاكر.
د دیداره‌كا كورت دا یاریزانێ كورد ئه‌وێ به‌رى نوكه یارى ل یانێن ئاكرێ و گاره و زێره‌ڤانى كرین عامر ئیسماعیل بۆ رۆژناما ئه‌ڤرۆ گوت: سوپاس بوو خودێ هه‌تا نوكه د خولا پلا نایاب دا شیام ئاسته‌كێ باش پێشكێش بكه‌م ئه‌ڤ چه‌نده ژى بوو ئه‌وان هه‌ڤال و راهێنه‌ران ڤه‌دگه‌ریت ئه‌وێن ل ماوێ بورى ماندیبوون ب من ڤه دیتى و پشتى من یارى ل ماوێ بورى ل یانا كه‌ربه‌لا كرى و ل گه‌ل ڤه‌كرنا ده‌رگه‌هێ ڤه‌گوهاستنا یاریزانان چه‌ندین یانێن باشورێ عیراقێ و باژێرێ به‌غدا په‌یوه‌ندى ب من كر لێ من بریارا چوونا خوه بوو یانا نه‌فت میسان دا ژبه‌ركو دبینم ده‌لیڤه‌یا كرنا یاریێ ل ڤێ یانێ ژ هه‌ر یانه‌كا دى بوو من پتر هه‌بیت.
هه‌ردیسان یاریزانێ ناڤبرى ئاشكرا كر ژى یانا نه‌فت وه‌ست و یانه‌كا باژێرێ به‌غدا داخوازیا ئه‌وان وه‌كو كوژمێ پاره‌ى مه‌زنتر بوو لێ من
دیت ل یانا نه‌فت میسان دێ پتر یێ ئارام به‌م له‌ورا من هه‌ڤبه‌ستا ئه‌ڤێ یانێ ئیمزاكر .
هه‌ژى گوتنێ یه عامر ئیسماعیل به‌رى ده‌ستپێكرنا وه‌رزێ نوو یێ خولا كوردستانێ هه‌ڤبه‌ستا خوه ل گه‌ل یانا زێره‌ڤانى هه‌لوه‌شاند بوو ب رازه‌مه‌ندیا هه‌ردو لاینه و پاش په‌یوه‌ندى ب یانا كه‌ربه‌لا كر .
ئه‌ڤرۆنيوز:
خولا هه‌یڤانه ل ژیێ گه‌هشتنێ ده‌ست پێ دكه‌ت ژ 9 سالیێ ل ده‌ف كچان، هه‌ر ژنه‌ك 400 جاران خولا هه‌یڤانه دبینيت ب رێيا دیتنا خوینێ هه‌تا دگه‌هیته ژیێ 51 سالیێ.
جه‌نان نوری حه‌سه‌ن، نوشدارا تایبه‌تمه‌ندا ژن و زارۆبوونێ بۆ نوش نیوز دیاركر هه‌یڤانه ژن خوینێ د ناڤبه‌را 4 هه‌تا 7 رۆژان دا دبینن، هه‌ر 28 رۆژا جاره‌كێ، لێ هنده‌ك 32 رۆژان و هنده‌ك ژى 35 رۆژان جاره‌كێ دبینن.
تايبه‌تمه‌ندا ژن و زارۆبوونێ گۆت “ل ژیێ گه‌هشتنێ 9 سالیێ ده‌ست پێ دكه‌ت، به‌لێ ل هنده‌ك كچان ژ15 سالیێ دمینين هه‌تا دگه‌هیته 45 سالیێ”.
زێده‌تر گۆت “ژ ژن بۆ ژنێ جودايه، ل سه‌ر خێزانێ دمينيت، دايك و خوه‌شك كا د چاوانه، يان وێ ژنێ چه‌ند زارۆ هه‌نه، هندى پتر زارۆ هه‌بن خولا هه‌يڤانه دره‌نگتر د راوه‌ستيت”.
حه‌نان به‌حس ل وێ چه‌ندێ ژى دكه‌ت كو هنده‌ك ژن يێن هه‌ین ژ ئه‌گه‌رێ نه‌خۆشيان، خولا وان يا هه‌یڤانه ل ژیێن بچووك د راوه‌ستيت وه‌كو 30 سالیێ و گۆت: “ب تايبه‌ت ل ده‌مێ ئاریشه بكه‌ڤيته هێكێن وان، كارێ خۆ نه‌كه‌ن نه‌شێن خه‌رزێ چێكه‌ن”.
تايبه‌تمه‌ندا ژن و زارۆبوونێ دا زانين ژى كو هه‌ر ژنه‌كێ ملیۆن هێك يێن هه‌ین، هه‌یڤانه ژ سه‌رجه‌مێ 30 هه‌تا 40 هێكان، ئێك دبیته خولا هه‌یڤانه یێن دی هه‌موو پووچ دبن و گۆت: “د ژيىێ خوه دا، ژن نێزیكی 400 جاران خولا هه‌یڤانه دبینين و هه‌كه خه‌رزێ ژنێ نه‌ما، خولا وێ یا هه‌یڤانه د راوه‌ستیت”.
گۆتژى: “ئه‌و ژنا خولا هه‌یڤانه دبینيت ساخله‌میا وێ باشتره چونكو هێلكه‌دان روونێ د لاشێ ژنێ دا دكه‌ته هورمون، پاش دكه‌ته خولا هه‌یڤانه، له‌ورا ساخله‌میا وێ به‌ری ژیێ 50 سالێ باشتره، هه‌كه هه‌ڤبه‌ركيێ ل گه‌ل یا زه‌لامی بكه‌ين، لێ پشتی 50 سالیێ مه‌ترسیا نه‌خۆشيان وه‌كو ئێك لێ دهێت”.
ئاماژه ب وێ ژی دا كو راوه‌ستیانا خولا هه‌یڤانه كارتێكرنێ دكه‌ته سه‌ر ساخله‌میا وێ، هه‌ستیێێ وێ پێتی دبن، ده‌روونێ وێ تێك دچیت تایێن سار و گه‌رم دهێنێ و بیردانكا وان كێم دبیت.
ده‌رباره‌ى وان ژنێن خولا وان يا هه‌يڤانه ژ ئه‌گه‌رێ چاره‌سه‌ريان د راوه‌ستيت دا زانين كو چاره‌سه‌ری بۆ وان ژنێن خولا وان يا هه‌یڤانه د راوه‌ستیت ب رێيا ده‌رمانايه كو جوره‌كێ هورمونا دده‌نێ (HRT) يێ به‌رپرسه ژ چێكرنا هێكان، يه‌لێ نابیت بۆ ماوه‌یه‌كێ درێژ بخۆت، چونكو دبیته ئه‌گه‌رێ په‌نجه‌شێرێ و هه‌ستی پێتی دكه‌ت، دڤێت شیری به‌رده‌وام ڤه‌خۆت و فێقی و كه‌سكاتى ژى به‌رده‌وام بخۆت.
زێده‌تر گۆت: “پێدڤيه فێقيێ هشك كری وه‌ك مێووژ، هژیر، مشمش، قه‌یسی و حلیكا بخۆت كو ماددێ ئیستروجین تێدايه ب ره‌نگه‌كێ سروشتی د لاشێ ژنێ دا زێده دكه‌ت چ زیانن خۆ نینن، (شیرێ صویا) ڤه‌خۆن كو ماددێ ئیستروجین تێدا زێده‌یه بۆ ساخله‌میا ژنێ گه‌له‌كێ باشه ده‌مێ دگه‌هیته ژیێ بێ هیڤی بوونێ”.
ئه‌ڤرۆنيوز:
ئه‌ندامه‌كێ لژنا قانوونى ل جڤاتا نوونه‌رين عيراقێ راگه‌هاند، وه‌زيرێ ناڤخوه‌يێ عيراقێ رازيبوويه ل سه‌ر خه‌رجكرنا مووچێن چه‌ندين رێڤه‌به‌ريێن ب سه‌ر وه‌زاره‌تا ناڤخوه‌يى ڤه ل هه‌رێما كوردستانێ.
ئه‌مين به‌كر ئه‌ندامێ جڤاتا نوونه‌رێن عيراقێ وئه‌ندامێ لژنا قانوونى دفه‌يسبووكى دا به‌لاڤكر” وه‌زيرێ ناڤخوه‌يێ عيراقێ رازيبوويه ل سه‌ر خه‌رجكرنا مووچێن گيرۆبووى يێن هه‌يڤێن 10 و11 و12 يێن سالا 2017 يێن فه‌رمانبه‌رێن رێڤه‌به‌ريێن ره‌گه‌زنامێ وپاسه‌پۆرتان ل هه‌رێما كوردستانێ كارتا نيشتمانى”.
ئه‌ڤرۆنيوز:
فراكسيۆنا پارتى ديموكراتى كوردستان ل په‌رله‌مانێ كوردستانێ دياركر، ل سه‌ر قانوونا چاكسازيێ دخانه‌نشينيێ ومووچه‌ى وده‌رمالان دا كو ل په‌رله‌مانێ هاتيه په‌سه‌ندكرن، جاره‌كا دى موزايه‌دچيان دڤێت رايا گشتى دسه‌ردا ببه‌ن.
ئه‌ڤرۆ چارشه‌مبى 28/2/2018، ئومێد خوشناو سه‌رۆكێ فراكسيۆنا پارتى ل په‌رله‌مانێ كوردستانێ به‌ياننامه‌ك به‌لاڤكر وراگه‌هاند، جاره‌كا دى موزايه‌دچيان وه‌كو كارێ وان يێ به‌رده‌وام دخوازن رايا گشتى سه‌ر دا ببه‌ن، له‌وما دخوازين هه‌ر چ زوويه سه‌رۆكايه‌تيا په‌رله‌مانى ولايه‌نێن په‌يوه‌نديدارێن حوكمه‌تێ، ئارمانج وراستيا پرۆ1ه‌ى بۆ رايا گشتى به‌رچاڤ ورۆهن بكه‌ن.
دوێ به‌ياننامێ دا هاتيه، هه‌كارێن ده‌ركرنا پرۆژه‌ى 70 ئه‌ندامێن په‌رله‌مانى ده‌نگ پێدا، هه‌روه‌سا 68 ئه‌ندامێن په‌رله‌مانى ده‌نگ ب پرۆ1ه دايه وچو ئه‌ندامه‌كێ په‌رله‌مانى يان فراكسيۆنه‌كێ دژى وى پرۆژه‌ى نه‌بوو.
دياركر ژى” خه‌لكێ كوردستانێ پشت راست دكه‌ين، چاكسازى پێدڤيه‌كا حه‌تمى يه وتا حوكمرانى هه‌بيت، چاكسازى ژى پرۆسه‌كا هه‌ڤشانا حوكمرانيێ دبيت وفراكسيۆنا پارتى دێ هه‌لگرا وێ مه‌شخه‌لێ بيت، ئه‌ڤه ژى پشته‌ڤانيا هه‌موو ئه‌ندام ولايه‌نگر وسه‌ركردايه‌تيا پارتى ل گه‌له، ئه‌م ده‌ستڤه‌كرى نه دچاڤ نه‌پۆشينێ ل سه‌ر كێماسيان وچاكسازيكرنێ وهه‌لگرتنا به‌رپرسياره‌تيێ ونه‌ره‌ڤينێ ونه‌كرنا دوكێلێ دچاڤێ وه‌لاتيان دا وه‌كو خه‌لكێ دى دكه‌ت”.
ئۆمێد خوشناو دبيژيت” پرۆژه قانوونا چاكسازيێ دمووچه‌ى وخانه‌نشينيێ دا ب هه‌ماهه‌نگى شه‌ش لژنێن دده‌مه‌كى دايه كو ئه‌ڤرۆ هژماره‌كا فراكسيۆنێن دناڤ په‌رله‌مانێ كوردستانێ دا رۆهنكرن دان كو ئه‌و ل گه‌ل په‌سه‌ندكرنا برگه‌كا تايبه‌ت ب خانه‌نشينيا په‌رله‌مانتار وپله تايبه‌تان نه‌بوون.
نيشاندان