ئه‌ڤرۆ نيوز:

د ھندەک حالەتان دا ژنان پێدڤی ب ڤێراگەھشتنێن ب لەز ھەیە، ژبەرکو کارتێکرن ل ساخلەمیا وان دبیت و مەترسی ل سەر ژیانا وان پەیدادبیت و ژوان دەمان ژی:
* ل دەستپێکێ ئێشانێن سینگی و نەخۆشیێن دەماران و دلی دھێن کو ل بریتانیا سالانە دۆرێن 40 ھزار ژنان تووشی نەخۆشیێن دلی دبن، رەنگە ئێشانێن دژوار د سینگی دا ژنان پێدڤی ب ڤێراگەھشتنێن زوو بکەن، نیشانێن نەخۆشیێن دلی پێکھاتینە ژ ئێشانا ناڤیا سینگی کو بەلاڤەدبیت ھەتا دگەھیتە ھەردو دەستان و ستووی و دەڤی، بەلێ ھندەک نیشانێن کێمتر بەلاڤە ھەنە بۆ ئێشێن دلی ژوانژی ئێشانەکا دژوار و سەرئێشان و ھەست کرن ب سڤکیا سەری و گێژبوون و سینگ ئێشان، ئێشانا سینگی دەستپێ دکەت ژ ئێشانەکا سڤک ھەتا دژوار دبیت و مرۆڤ ھەست دکەت کو فشار یا ل سینگێ مرۆڤی دھێتە کرن و دھەردو دەمان دا پێدڤیە قەستا نوشدارەکێ تایبەتمەند بکەی.
* پەنجەشێرا مەمکان ژ ھەموو نەخۆشیێن مەمکان بەربەلاڤترە، د ھەر سالێ دا پتر ژ 40 ھزار ژنان تووشی پەنجەشێرا مەمکان دبن و دۆرێن 10 ھزتر ژنان پێ دمرن ل بریتانیا، راستە کو پتر ل دەڤ ژنێن ب عەمر پەیدادبیت، بەلێ ژنێن گەنج ژی ژێ بێ بەھر نینن، پێدڤیە ژن شێوێ مەمکێن خۆ بزانن و ھەر گۆھۆرینەک د مەمکان دا پەیداببیت، پێدڤیە قەستا نوشداری بکەن، گوھۆرین پێکھاتینە ژ ھندەک وەرەمێن نە ب ئێشان کو ل مەمکی و بن کەفشا پەیدادبن و سۆربوونا رەنگێ پیستی د مەمکان دا، ھندی ژن زووتر قەستا نوشداری بکەت، ھەلبەت زووتر دێ چارەسەریێ وەرگریت.
* خوین بەربوونا دناڤبەرا دەمێن عادەیا ھەیڤانەدا ژ گەلەک ئاریشەیان پەیدادبیت، ژ وان ئەگەران ژی گوھۆرینا حەبکێن زارۆنەبوونێ و ئەو نەخۆشیێن ب رێکا پەیوەندیێن سێکسی دھێنە ڤەگوھاستن و دابەشبوونێن ناڤخویا لەشی و گوھۆرینێن ھورمونی و ھندەک جاران ژی رەنگە نیشانا پەنجەشێرا مالبچووکی بن و باشترە خوین بەربوونێن دناڤبەرا عادەیا ھەیڤانە و پشتی کریارا سێکسی و ئەوێن ل ژیێ بێ ھیڤیبوونێ پەیدادبن بھێنە پشکنینکرن ژلایێ نوشدارەکێ تایبەتمەند.

ئەڤرۆ نيوز:
کێشانا نارگیلێ ل ڤان سالێن دووماھیێ یا دبیتە نەریتەک و رۆژانە گەلەک گەنج ل دورماندوری نارگێلی د روونن و وەکو ئیدمانەکێ یا ژێ پەیدابووی، بێ گومان گەلەک کەس ب ھلکێشانا نارگیلێ ھەست ب خوشیێ دکەن و رەنگە نارگیلە رێیەک بیت کو خوە ژ فشارێن جودا جودا یێن ژیانا ڤی سەردەمی دوور بکەن، بەلێ گەلەک کەس ژی نزانن مەترسیێن وێ چنە و ھزر دکەت زیانێن وێ ژ یێن جگارەیان کێمترن و دیسا نزانن کو نارگیلێ پەیوەندی ب ساخلەمیا مرۆڤی ڤە ھەیە و ھزر دکەن کو نارگیلە دەم بۆراندنە و رێیەکە بۆ خوشیێ ب بێھنێن فێقی یێن جودا جودا و دچنە ژینگەھەکا دیتر.
رێکخراوێن گرێدای ساخلەمیێ ل سەرانسەر جیھانێ و شارەزایێن تایبەتمەند گەلەک راستیان ل دۆر نارگیلێ بەرچاڤ دکەن کو گرێدای دووکێلا جگارەیانە و بەروڤاژی ھزرێن خەلکینە کو وەسل ھزر دکەن چ مەترسی ل سەر نینە.
ل دەستپێکێ دڤێت بزانین کو رێکخراوا ساخلەمیا جیھانی دیاردکەت ھەر دەمژمێرەکا روونشتنێ ل بەر نارگیلێ ل بەرامبەر کێشانا 100 -200 جگارەیانە و قەوارێ دووکێلا دھێتە ھلکێشان بۆ ھەر جگارەکێ دبیتە 0.5 لتر، بەلێ دووکێلا کێشانا ھەر نارگیلەکێ دبیتە ئێک لتر و پێکھاتێن (معسل)ێ کو دناڤ نارگیلێ دا دھێتە ب کارئینان ھەر وەکو پێکھاتێن جگارەیانە, دیسا نارگیلە دبیتە رێژا تووشبۆنێ ب پەنجەشێرا سەھان، دەڤی، نەخۆشیێن دلی و ھەموو نەخۆشیێن دومدرێژ ھەر وەکو جگارەیان زێدەدکەت.
ئەو کەسێن دناڤ سەقایەکی دا دژین و یێ پر بیت ژ دووکێلا نارگیلێ ھەر وەکو ویژی ئەو دووکێل ھلکێشای و دێ کارتێکرنێ، نەرێنی لێ بن، ل گەل ڤێ چەندێ شیشەیێن نارگیلێ و کەرستێن ب کارئینانا وێ ناھێنە گوھارتن و گەلەک کەس پێکڤە پشکداریێ دکێشانا واندا دکەن و ئەڤ چەندەژی دبیتە ئەگەر کو نەخۆشیێن دومدرێژ دناڤ واندا بھێنە ڤەگوھاستن و کا چاوان بۆ مرۆڤی ئیدمان ژ جگارەیان پەیدادبیت وەسان ئیدمان ژ ھیبوونا نارگیلێ ژی ھەیە، ژبەرکو نیکوتین ھەر وەکو جگارێ دناڤدا ھەیە.
دەربارەی زیانێن وێ ل سەر ژنان دوگیانژی دبیتە ئەگەر کو زارۆیەکێ کێم سەنگ ببیت و دەلیڤە ڤەدبیت کو ژن تووشی نەخۆشیێن دەروونی ببیت.
کێشانا نارگیلێ دبیتە ئەگەر دەڤ و لیڤێن مرۆڤی تێک بچن و ل دووماھیێ ژی زێدە کێشانا وێ دەلیڤا تووشبۆنێ ب بێھێزیا سێکی زێدەدکەت و ب تایبەت ژی ل دەڤ گەنجان.لەورا باشترە ھەر ژ نوکە پلانەک بھێتە دانان و گەنج خوە ژ کێشانا نارگیلێ دووربکەن.