ئه‌ڤرۆنیۆز، ئه‌یاد به‌رواری
شاره‌زایه‌كێ له‌شكریێ عیراقی پایته‌ختێ نهێنیێ رێكخستیا ده‌وله‌تا ئیسلامی (داعش) یا تیرۆرستی ئاشكرا دكه‌ت و دبێژیت ئه‌و ده‌ڤه‌ر یا پاراستیه‌ ب چه‌ندین جهێن ب زه‌حمه‌ت ژ لایێ سنۆری یێ عیراقێ و سووریێ ژی.
هیشام هاشمی بۆ (عین العراق نیۆز) گوت” باژێرێ به‌عاج ل رۆژئاڤایێ مووسلێ گرنگترین ده‌ڤه‌ره‌ بۆ داعشێ و پایته‌ختا وێ یا نهێنی یه‌ و سه‌ركردێن داعشێ یێن ل وی باژێری و ئه‌و باژێر (به‌عاج) یێ پاراستیه‌ و ده‌وردایه‌ ب ده‌ڤه‌ر و جهێن ب زه‌حمه‌ت، كو ژلایێ سووریێ ده‌ڤه‌رێن (دیرلزۆر و ئه‌لبوكه‌مال و هه‌جین) و ژلایێ عیراقێ (قائیم و بیابانا قه‌یره‌وان و گزیرتا سه‌رسار و بیابانا به‌عاج).
هاشمی كو د هه‌مان ده‌مدا ڤه‌كۆله‌ره‌ د بیاڤێ گرۆپێن تیرۆرستی دا دبێژیت” ده‌ڤه‌را به‌عاج ڕێیا هه‌موو پرۆسێن ڤه‌گوهاستنێن له‌شكری و بازرگانی نه‌ و ژ گرنگترین وان ڕێیان ( به‌عاج – جه‌زیره‌) و ( روتبه‌ – هباریه‌) و ( قائیم – راوا) و ( ره‌قه‌ – ئه‌لبو كه‌مال) و ( حه‌زه‌ر – مووسل) و ( صگار – درێشه‌) و (ره‌قه‌ – تریفاوی) و ( عكاشات – قائیم – ئه‌لبو كه‌مال).
گوت ژی” ل ته‌موزا 2014 ێ، داعشێ هه‌رسێ باژێرێن (ئه‌لبو كه‌مال و هه‌جین و قائیم) تێكهه‌لكرن و ناڤه‌كێ نوو دانا سه‌ر ئه‌وژی (ویلایه‌تا فورات) و ل شوباتا 2015 ێ ویلایه‌تا جه‌زیره‌ راگه‌هاند كو ژ باژێرێن (شنگال و زومار و ته‌له‌عفه‌ر و ته‌ل عه‌بته‌ و حه‌مه‌دانیه‌ و قه‌یره‌وان و شه‌مال و عه‌یازیه‌ و به‌عاج پێكدهات) و ئه‌ڤ دابه‌شكرنێن نوو یێن وان باژێران ژلایێ داعشێ ڤه‌ ستراتیژیه‌تا باژێرێن ئه‌لترناتیڤ بوو ژلایێ داعشێ ڤه‌ پشتی شكه‌ستنێ و ئه‌وژی باژێرێن رۆژئاڤا عیراقێ و رۆژهه‌لاتا سووریێ كو باژێرێن سنۆری نه‌ و به‌ری نوكه‌ نه‌ شكه‌ستینه‌ و گرۆپێن ته‌كفیری هه‌ر ژ سالا 2003 ێ ل هنده‌ك ژ وان باژێران یێن هه‌ین و گرۆپێن قه‌چاخچیان ژی یێن لێ هه‌ین، و هنده‌ك ده‌ڤه‌ر ژوان ده‌ڤه‌رێن چاندنێ نه‌ ب تایبه‌تی ب گه‌نمی و جه‌هی و هه‌تاكو ماده‌ێ هوشبه‌رێ (قه‌نه‌ب هندی) و ئه‌ردێ بیابانێ یێ به‌رفره‌ه لێ هه‌یه‌ و شه‌قێن مه‌زن یێن ئه‌ردی یێن لێ هه‌ین كو جهێن گونجاینه‌ بۆ عومبارێن له‌شكری و لۆژستی و دگونجاینه‌ ژی ببنه‌ سه‌ربازگه‌هێن مه‌شقدانێ و ئه‌ڤ باژێره‌ ژلایێ عه‌شائیری ڤه‌ د تێكهه‌لن ل گه‌ل باژێرێن سنۆری یێن رۆژهه‌لاتا سووریا و ئالوگۆریێن بازرگانی و ئابووری یێن دناڤ واندا هه‌ین”.
گوت ژی” پتریا سه‌ركردێن مه‌زن یێن داعشێ ئه‌وێن هاتینه‌ كوشتن، ل ده‌ڤه‌را به‌عاج یێن هاتینه‌ كوشتن و (عه‌دنانی) په‌یڤدارێ داعشێ هه‌ر ل سه‌ر ئاخا به‌عاج خیلافه‌ت راگه‌هاندبوو و هه‌تاكو هه‌موو به‌لگه‌ و راپۆرت ئاماژێ دده‌ن كو ئه‌به‌ به‌كر به‌غدادی ب خوه‌ ژی یێ ل وێ ده‌ڤه‌رێ”.
دیاركر” دبیت باژێرێ به‌عاج سه‌نته‌رێ سه‌نگا وان ویلایه‌تێن سنۆری بیت، عه‌شیره‌تێن وان ده‌ڤه‌رێ وزه‌ و چه‌كه‌كێ گرنگه‌ دده‌ستێ داعشێ دا، ژ گرنگترین وان عه‌شیره‌تان ژی ل درووڤ هنده‌ك راپۆرتێن ناڤخوه‌یی، عه‌شیره‌تێن (خاتونی و متێوت و زبێدات (ئه‌لعبێد) كو پتریا ئه‌ندامێن وان عه‌شیره‌تان یێن گه‌هشتینه‌ داعشێ و رێژه‌كا كێم ژی یێن بۆ توركیا و هه‌رێما كوردستانێ ڕه‌ڤین، دیسا هه‌موو لایه‌ن ئه‌ندامێن وان هه‌رسێ عه‌شیره‌تان ئه‌وێن گه‌هشتینه‌ داعشێ ، دیسا هه‌موو لایه‌ن ئه‌ندامێن وان هه‌رسێ عه‌شیره‌تان ئه‌وێن گه‌هشتینه‌ داعشێ دكه‌نه‌ ئه‌گه‌رێ وێ كاره‌ساتا ب سه‌رێ ئێزدیان هاتی، سه‌باره‌ت عه‌شیره‌تێن (ساده‌ ئه‌لبو سه‌لامه‌) ( ئه‌لشێخ عیسا) و عه‌شیره‌تا ئه‌لحه‌سون ( ئه‌لجبور) و عه‌شیره‌تا (عگێدات) نێڤه‌كا وان یێن ل گه‌ل داعشێ و ییچن دی ئاواره‌ی گوندێن ده‌وروبه‌ری به‌عاج بووینه‌، هژماره‌كا كێم ژ عه‌شیره‌تێن (شمه‌ر و حه‌دیدی و راشد) گه‌هشتینه‌ داعشێ و ییچن دی هه‌موو یێن هاتینه‌ ده‌ربه‌ده‌ركرن و ئاواره‌كرن بۆ ده‌رڤه‌ی ده‌ڤه‌رێن دبن كونترۆلا داعشێ دا”.
قه‌زا به‌عاج سه‌ر ب پارێزگه‌ها نه‌ینه‌وا ڤه‌یه‌ و دكه‌ڤیته‌ رۆژئاڤایێ باژێرێ مووسلێ و باشوورێ باژێرێ شنگالێ ل سه‌ر سنۆرێ عیراقێ و سووریێ و حه‌سه‌كه‌ باژێرێ هه‌ڤسنۆرێ وێ یه‌ ژلایێ سووری ڤه‌.

ئه‌ڤرۆنیۆز، ئه‌یاد به‌رواری
ڤه‌كۆله‌ره‌كێ ئه‌مریكی دیاركر كو توندره‌وی د مزگه‌فتان دا دیارنابیت و پتریا وان كه‌سێن دگه‌هنه‌ دناڤ رێزێن رێكخستیا ده‌وله‌تا ئیسلامی (داعش) یا تیرۆرستی ب ڕێیا خێزانێ و هه‌لاڤان دگه‌هنێ.
سكوت ئه‌تران ڤه‌كۆله‌ر ل زانكۆیا ئوكسفورد یا ئه‌مریكی، ل دووڤ رۆژناما (ئه‌ندبندنت) یا بریتانی و ژلایێ سایتێ (هاڤینگتون پۆست) ڤه‌ هاتیه‌ ڤه‌گوهاستن، د كۆمبوونه‌كێ دا كو ژلایێ لژنا به‌رهنگاریا تیرۆرێ ل جڤاتا ئاسایشا نێڤده‌وله‌تی ل باره‌گایێ نه‌ته‌وێن ئێكگرتی ڤه‌ هاتیه‌ رێكخستن ل نیویۆركێ، گوت” سێ چارێكێن وان كه‌سێن دگه‌هنه‌ داعشێ ژ چه‌كدارێن بیانی، ئه‌و پێنگاڤ هاڤێتیه‌ ب پشته‌ڤانیا هه‌ڤالێن خوه‌ و 20 % ژی ب ڕێیا خێزانێن خوه‌ دگه‌هنه‌ داعشێ.
ڤی ڤه‌كۆله‌ری خویاكر ژی” داعش هه‌مان (ڤه‌كێشانا شورشگێری) یا هه‌ی ئه‌وا ل سه‌رده‌مێ شورشا فره‌نسی و شورشا به‌لشه‌فی ل روسیا و ل سه‌رده‌مێ سه‌رهلدانا نازیه‌تێ ل ئه‌لمانیا په‌یدابووی” و گوت “رۆژئاڤای شاشی كر ده‌مێ هزركری كو داعش پێكهاته‌كه‌ ژ تیرۆرستێن شێت، به‌لكو داعش پتر د گه‌نجان دگه‌هێت ژ وان حوكمه‌تێن شه‌ڕێ وێ دكه‌ن”.
گوت ژی” دوور ژ كێشا توندره‌ویێ ل مزگه‌فتان، گه‌له‌ك كه‌سێن گه‌هشتینه‌ داعشێ د بنه‌ره‌ت دا دگه‌هنه‌ خێزانێن مه‌سیحی و دیاربوو ژی كو ئه‌و ب خوه‌ ژ هه‌موو چه‌كدارێن داعشێ توندره‌وترن”.
ئه‌ترانی دیاركر ژی” داعش كوپیتكا بزاڤه‌كا شوره‌شگێریا دژی ره‌وشه‌نبیریا گشتی یه‌ و ژ هه‌مو بزاڤێن پشتی شه‌ڕێ جیهانیێ دویێ هاتینه‌ دامه‌زراندن ب لڤینتره‌ و مه‌زنترین هێزا له‌شكری كو پێكدهێت ژ شه‌ڕكه‌رێن خوه‌به‌خش یا پێكئینای كو دبیته‌ ئێكه‌مین جار پشتی شه‌ڕێ جیهانیێ دویێ ئه‌ڤ چه‌نده‌ روو دده‌ت”.
ئاماژه‌ دا “دهێته‌ گوتن كو ئه‌وێن دگه‌هنه‌ داعشێ، كه‌سێن نه‌سه‌ركه‌فتی و بێ ره‌وشتن، یان ژی یێن تووشی كریارێن شووشتنا مه‌ژی بووین، به‌لێ ئه‌ڤ چه‌نده‌ راست نینه‌ و پتریا وان چه‌كدارێن بیانی دناڤ رێكخستیا داعشێ دا ب تایبه‌تی ئه‌وێن ژ ئورۆپا هاتین، ب حه‌زا خوه‌ یێن هاتین”.
ل دووماهیی ڤه‌كۆله‌رێ ئه‌مریكی سكوت ئه‌تران دبێژیت”هێرشێن پاریس ئه‌وێن بووینه‌ ئه‌گه‌رێ كوشتنا 130 كه‌سان، پشكه‌ك بوو ژ یاریا داعشێ و یاریا وێ رێكخستیێ نه‌هاتیه‌ گوهۆرین، ژبه‌ر كو هه‌ر ئه‌و پلان بوو و دێ هه‌ر ئه‌و پلان ژی به‌رده‌وام مینیت”.