ئه‌ڤرۆ نيوز:
ب گۆره‌يى ئاماران دياردا له‌شفرۆشيێ ل چه‌ندين وه‌لاتێن ناڤدارێن جيهانێ هه‌به، به‌لێ ل 10 باژێران ژ هه‌موو باژێرێن دى ئه‌ڤ ديارده به‌لاڤتره، ل ڤێره ناڤێن وان 10 باژێرێن بۆ ڤى كارى ل رێزا ئێكێ دهێن:
1- باتایا – تایلاند
2- تیگوانا – مەكسیك
3- ئەمستردام – هۆڵەندا
4- لاس فیگاس – ئەمریكا
5- ڕیۆدی جانیرۆ – بەڕازیل
6- مۆسكۆ – روسیا
7- نیوئۆرلاینز لویزیانا – ئەمریكا
8- مەنامە – بەحرەین
9- مكاو – چین
10- بەرلین – ئەڵمانیا
ژێده‌ر: باسنيوز
ئەڤرۆ:
پشتی ڤەگوستنا ئاواران بۆ کەمپێن ئاکنجیکرنێ رێکخراوا یونیسێف ب رێیا پارێزگەھا دھۆکێ دەست ب بەلاڤکرنا ھاریکاریەکا دراڤی بۆ ئاوارێن ل کەمپان ئاکنجی کریە.
ھاریکارێ پارێزگارێ دھۆکێ ئیسماعیل محەمەد دیارکر کو رێکخراوا یونیسێف پێنج ملیۆن دۆلار بۆ ئاوارێن ل کەمپان تەرخان کرینە و برێیا لژنەکا تایبەت ل پارێزگەھا دھۆکێ ئەڤ ھاریکاریە دھێتە بەلاڤکرن و ھژمارەکا فەرمانبەران ژ دەزگەھێن حکومەتا ھەرێما کوردستانێ بو ڤێ مەرەمێ ھاتین دەست نیشان کرن و دەست پێکریە ژ کەمپا خانکێ، بریارە ئەڤ ھاریکاریە یا بەردەوام بیت ھەتا ٢٠ ھزار خێزانێن ل کەمپان ئاکنجی ڤێ ھاریکاریێ وەردگرن.
ئەندازیار ھەڤال محەمەد ئامێدی ژ ژوورا ھەوار ھاتنێ ل پارێزگەھا دھۆکێ و ئەندامێ لژنا سەرپەرشتیا بەلاڤکرنا ڤێ ھاریکاریێ بۆ ئەڤرۆ دیارکر کو روژانە ٢٠ ژمێریار د ١٠ تیمان دا کار دکەن و پشتی ب دووماھی دھێت دێ ل کەمپا قادیا ھێتە بەلاڤ کرن.
ئه‌ڤرۆ:
سەرکردەکێ رەوتێ سەدر ئاشکراکر کو ئەو رێککەفتنا د ناڤبەرا لایەنێن سیاسی دا ھاتیە کرن بۆ پێکئینانا حوکمەتێ ب سەرۆکاتیا حەیدەر عەبادی، خالەکا نھێنی یا تێدا کو نابیت نوری مالکی سەرۆک وەزیرێن بەرێ تووشی دادگەھکرنێ ببیت.
ڤی سەرکردێ رەوتێ سەدری بۆ رۆژناما (السیاسە) یا کوێتی گوت”دانا حەسانێ بۆ مالکی کارەکێ نەگونجایە ل گەل سیستەمێ دیموکراسی و پێدڤیە جڤاتا نوونەران مالکی داخوازبکەت و ل سەر شاشیێن وی یێن مەزن و کوژەک لێپرسینێ دگەلدا بکەت” ب دیتنا ناڤبری ژ بەر دو ئەگەران لێپرسین ل گەل مالکی ناھێتە کرن، ئەوژی ھەبوونا داعش و ئەو مەترسیێن پەیداکرین ل سەر عیراقێ، یا دویێ ژی ھەر پێنگاڤەکا ب ڤی شێوەی دێ کاریگەریێ ل ئیرانێ کەت و ڤی وەلاتی نەڤێت لێپرسین ل گەل مالکی بھێتە کرن، چونکی نھێنیێن گەلەک مەترسیدار ل دۆر دەستێوەرادانا ئیرانێ د کاروبارێن عیراقێ دا دێ ئاشکرا بن.
ئه‌ڤرۆ:
جێگرێ سەرۆکێ وەزیرێن عیراقێ بەھا ئەعرەجی راگەھاند، ھێزێن پێشمەرگەی ١٧% ژ بەھرا دراڤی یا تەرخانکری بۆ ھێزێن ئەردی عیراقی یا ھەی، ئەعرەجی د بەرپەرێ خوە دا ل سەر تۆرا جڤاکی یا فیسبووکێ گوت” ھێزێن پێشمەرگەی زێرەڤانێن ھەرێما کوردستانێ نە و ل دووڤ دستووری ١٧% ژ بودجێ تەرخانکری بۆ ھێزێن ئەردی یێن عیراقێ دڤێت بۆ پێشمەرگەی بھێتە تەرخانکرن” دیسا دیارکر کو” چەندین لیژنە یێن ھاتینە پێکئینان د ناڤبەرا ھەرێمێ و بەغداب مەرەما ب دووماھی ئینانا کێشێن ھەلاویستی کو د دەمێ شەش ھەیڤان دا کارێ خوە ب دووماھی بینن”.
ئەعرەجی گوت ژی” حوکمەتا ھەرێما کوردستانێ یا رژدە ل سەر نەھێلانا ناکۆکیان دا و حوکمەتا ناڤەندی ژی دخوازیت ئەو ناکۆکیە ب رێیێن دستووری نەمینن”.
ئه‌ڤرۆ:
وەزیرێ بەرێ یێ کاروبارێن ھەرێم و پارێزگەھان راگەھاند، نۆکە بزاڤێن رژد ل بەسرا دھێنە کرن بۆ دامەزراندنا ھەرێما بەسرا و دێ داخوازیەک ژ لایێ وەلاتیێن ڤێ پارێزگەھێ ھێتە بلندکرن بۆ کۆمسیونا ھەلبژارتنان، دیارکر ژی کو چەندین داخوازی ژی یێن ھەین بۆ پێکئینانا کومارا بەسرا یا دیموکراتی.
وائیل عەبدوللەتیف بۆ ئەڤرۆ گوت” ئەڤ بزاڤە دھێنە ئەنجامدان ل دووڤ قانوونا پێرابوونێن بجھئینانێ یا تایبەت ب پێکئینانا ھەرێمان یا ھژمار ١٣ ل سالا ٢٠٠٨ کو ل دووڤ وێ قانوونێ سێکا ئەندامێن جڤاتا ھەر پارێزگەھەکێ دشێن داخوازا ریفراندۆمێ ل سەر ھەرێمبوونا پارێزگەھێ بکەن، یان ژی ٢% ژ رێژا دەنگدەرێن پارێزگەھێ داخوازا ھەرێمبوونێ ژ کۆمسیۆنا بلند یا ھەلبژارتنان بکەن”.
ل دۆر پێرابوونێن قانوونێ یێن پێدڤی بۆ ئەنجامدانا ریفراندۆمێ ل سەر ھەرێمبوونا پارێزگەھا بەسرا، وائیل عەبدوللەتیف کو د ھەمان دەمدا و پشتی ٢٠٠٣ پارێزگارێ بەسرا بوو، دبێژیت” تنێ کۆمسیۆنا بلند یا ھەلبژارتنان پەیوەندی ب ڤی بابەتی ڤە ھەیە و نە سەرۆکاتیا وەزیران و نە سەرۆکاتیا کومارێ و نەژی سەرۆکاتیا جڤاتا نوونەران و نە جڤاتا نوونەران چو پەیوەندی ب ڤێ پرسێ ڤە نینە، ژ بەر کو وەلاتیێن پارێزگەھێ بەرپرسیارن ژ بریارێن ھەرێمبوونا پارێزگەھێن خوە” دیسا گوت” کۆمسیۆن دێ داخوازا دابینکرنا بودجێ پێدڤی بۆ ئەنجامدانا ریفراندۆمێ ژ سەرۆکێ وەزیران کەت و پێدڤیە د دەمێ ھەیڤەکێ دا کۆمسیۆن ریفراندۆمەکا دەستپێکی بکەت کو دڤێت نە کێمتر ژ ١٠% ژ دەنگدەران دەنگێن خوە بدەن وەکو دەستپێکەک بۆ ئەنجامدانا ریفراندۆمەکا گشتی کو پەسەندکرنا دامەزراندنا ھەرێمێ پێدڤی ب رازیبوونا ٥٠% ژ دەنگدەران دکەت”.
د بەرسڤا پرسیارەکا ئەڤرۆ دا ل دۆر پێرابوونێن وی بۆ دامەزراندنا ھەرێما بەسرا ل سالا ٢٠٠٨ و سەرنەکەفتنا وی د وێ بزاڤێ دا، گوت” حوکمەت ئەگەرێ سەرنەکەفتنا وێ بزاڤێ بوو کو چو بودجە و بنگەھێن دەنگدانێ دابین نەکرن و حزبێن ئایینی دژی ھەرێمبوونا بەسرا کاردکر”.
ناڤبری ب دوور دبینیت ھەمان سیناریویا سالا ٢٠٠٨ دوبارە ببیت و دبێژیت”حوکمەتا بۆری یا جودا بوو ژ حوکمەتا نوکە ل بەغدا، سەرۆکێ حوکمەتێ یێ ھاتیە گوھۆرین، نوونەراتیا نەتەوێن ئیکگرتی و کۆمسیۆنا ھەلبژارتنان ژی یێن ھاتینە گوھۆرین و نوکە پتر وەلاتیێن بەسرا داخوازا ھەرێمبوونێ دکەن”.
وائیلی خویاکر کو ٨٥% ژ پەترۆلا عیراقێ ژ بەسرا دھێتە بەرھەمئینان زێدەباری رێژەکا مەزن یا غازێ کو ئەو غاز ژی ب ھەروە دچیت و ناھێتە بەرھەمئینان، لێ د ھەمان دەمدا چو خزمەتگوزاری بۆ بەسرا ناھێنە کرن و کارگەە یێن ژ کارکەفتین و رێژا بێکاریێ یا بلندە و نەخوەشی د بەربەلاڤن و کارەب یا کێمە، ئەڤ چەندە بوویە ئەگەر کو ھژمارەکا مەزن یا وەلاتیان داخوازا نە تنێ پێکئینانا ھەرێمێ دکەن، بەلکو داخوازا کومارا بەسرا یا دیموکراتی دکەن.
مه‌زن دبێژن ((هه‌می دار یێن د سۆتنێ نه، به‌لێ هه‌می ئاخفتن نه یێن گۆتنێ نه))، لێ هه‌كه ژ ده‌ستووریا مه‌زنان بیت من دڤێت چه‌ند ئاخفتنه‌كا و سه‌ربۆره‌كا خوه بده‌مه گۆتن، چونكو هه‌ر وان یا گۆتی ((هه‌كه به‌ق نه وه‌قیت دێ په‌قیت))! دوهی ل ده‌مێ به‌لاڤكرنا به‌هرا گازا سپی یا هه‌ر خێزانه‌كێ كو ب سوپاسیڤه حوكمه‌تا هه‌رێمێ ئه‌ڤ چه‌نده كریه، من ژی وه‌كی هه‌ر وه‌لاتیه‌كی به‌هرا خوه یا گازێ یا هه‌ی و ژ به‌ر كو ئه‌م دو خێزان د ماله‌كێدا دژین و ل دووڤ رێنمایان به‌هرا من دو به‌رمیل دكه‌ڤن، من تانكه‌كێ تایبه‌ت دانایه سه‌ربانی ژبۆ پڕكرنا گازێ و نه‌خۆش به‌ختانه ئه‌ڤه ل ژیێ من ئه‌و تانك پڕ نه‌بوویه! ئه‌ز یێ كه‌یفخۆش بووم، چونكو بۆ جارا ئێكێ یه دێ تانكێ گازێ بینم كو یێ ژ گازێ پڕ بووی و هاتیه داگرتن، هه‌ڤالنۆ تانكێ ل سه‌ر بانی و جهێ به‌رمیله‌كێ ڤالایه و ئه‌ز دێ دو به‌رمیلان وه‌رگرم، له‌وا نه‌چاربووم به‌رمیله‌كا دی یا ڤالا بدانمه ته‌نشت تانكی، چونكو جهێ دو به‌رمیلان د تانكیدا ناكه‌ت، ل وی ده‌مێ گاز خالی دكره تانكی و هێشتا تێرا به‌رمیله‌كێ نه‌چوویێ، گۆت ئه‌و به‌هرا ته خلاس! پیچه‌ك مابوو شاخ د سه‌رێ من را بهێن، ئاخفتنه‌ك ژ من و ئاخفتنه‌ك ژ وی.. درێژ ناكه‌م و سه‌رێ كه‌سێ گێژ ناكه‌م، كابرای گۆت ل دووڤ عه‌دادی ئه‌و ته دو به‌رمیل وه‌رگرتن، ئه‌ز نزانم چاڤێن من نه‌وه‌یی نیشا من ددا یان عه‌دادێ كابرای خه‌له‌ت د ئاخفت، لێ خۆیایه هه‌كه سیار نه‌یێ په‌هله‌وان بیت دێ ده‌واری گونه‌هبار كه‌ت! پشتی من و وی چیف كێشكانێ د ئاخفتنێ دا كری به‌رمیله‌كێ دژی بۆ من خالی كر ئانكو ئه‌ز گه‌هشتمه حه‌قێ خوه یێ دروست، بۆ زانین پارسال ژی هه‌مان سیناریۆ ب سه‌رێ بابێ من ئینابوو، خۆشبه‌ختانه د هه‌مان جار دا بابێ من ب سه‌ر حیلا وی هه‌لبوو، دیسا هه‌ڤاله‌كی دگۆت ب سه‌رێ منژی ئینایه بێ گومان نوكه ب سه‌رێ چه‌ند كه‌سێن دی ئینایه، نزانم كا خوێنده‌ڤانێ هێژا چه‌ند د سه‌ربوورا من گه‌هشت و هه‌تا چ راده من شیا بگه‌هینم، لێ هه‌ر وه‌كی ئه‌لبرت كامۆی گۆتی ((ب تنێ ده‌رچوویێن كۆلیژا هه‌ژاریێ دگۆتنێن من دگه‌هن))،گه‌لۆ ئه‌ڤ چه‌ندا روودای د ده‌مه‌كیدایه كو ئه‌ز وه‌ك فه‌رمانبه‌ره‌ك بۆ ده‌مێ چه‌ند هه‌یڤانه مووچه نه وه‌رگرتی و كوڕێ پێشمه‌رگه‌كێ خۆبه‌خش كو بێ به‌رامبه‌ر ب ئه‌ركێ پێشمه‌رگاتیێ رادبیت، وژدانا من قه‌بوول نه‌كر ئه‌ز خوه بێ ده‌نگ بكه‌م ل سه‌ر كه‌سێن ب ڤی ره‌نگی، راسته من شیا ب سه‌ر حیلا وی هه‌لبم و دزێ خوه یێ نیڤرۆ بگرم، لێ چه‌ند خێزان نها هه‌نه كو زه‌لامێن وان پێشمه‌رگه‌نه و د سه‌نگه‌ران دا خوه گوری ڤی ملله‌تی دكه‌ن و كه‌سێن وه‌كی ڤی ب هزار بهانان مافێ خه‌لكی دخۆن! بۆ جهێن په‌یوه‌ندیدار ئاگه‌ه ژ ڤان جۆره مرۆڤان هه‌بیت كو به‌س ب ناڤ مرۆڤن! بۆ هه‌می وه‌لاتیان سه‌ربۆرا من بۆ ببیته وانه و پتر د ئاگه‌هداربن، تێبینی من ژمارا ترومبێلێ هه‌یه و ل سه‌ر ڤێ روودانێ من دیده‌ڤان ژی هه‌نه.
ئەڤرۆ:
وەزیرێ پەروەردێ ل حوکمەتا ھەرێما کوردستانێ راگەھاند وان بزاڤێن خوە یێن خوترکرین کو بەری سەرێ سالێ ناڤێن مامۆستایێن ب گرێبەست ھاتینە دامەزراندن رابگەھینن، دا کو دەوامێ بکەن.
د. پشتیوان سادق خویا ژی کر کو پلێن دامەزراندنێ پتر دێ بۆ دەرچوویێن کۆلیژێن پەروەردێ و بنیات و وەرزشێ بن و پاشی دێ بۆ یێن دی بن و گۆت:(ئەڤ گرێبەستە ب تنێ بۆ ماوێ سالەکێ نە).
ئەڤرۆ:
ل گۆر پێزانینێن رۆژناما (موشرق) گرۆپەکێ چەکدارێن داعش پلان ھەیە ب موشەکێن ئەردی، یێن کیمیاوی ل سێ پایتەختێن عەرەبی بدەن و
ل گۆر پێزانینێن رۆژنامێ، داعش ل دەمێ گرتنا باژێرێ مووسل، ل سەربازگەھا غەزلان دەست ب سەر چەند موشەکاندا گرتیە و ژبلی ڤێ چەندێ ل باژێرێ رەقە ژی دەست ب سەر چەند موشەکان دا گرتیە و شانێن نڤستی ل وان وەلاتان ھەنە و ل دەمێ پێدڤی دێ موشەکێن خوە چالاک کەن و ل دووڤ دا ئەو شانە دێ رابن و داعش ل بەرە ئەو شەرێ ل پارێزگەھێن عیراقێ داکەت ڤەگوھێزیتە وەلاتێن عەرەبی یێن دەوروبەر.
ئەڤرۆ:
رێڤەبەرێ گەنجینا ھەرێما کوردستانێ راگەھاند کو ئەو ئەڤرۆ دێ دەست ب بەرھەڤکرنا لیستا مووچێ ھەیڤا 11 یێ وەزارەت و فەرمانگەھێن ھەرێمێ کەن و گۆت: (د ڤێ حەفتیێ دا، مووچێ ھەیڤا دەە یێ ھەشت وەزارەتا ھژمارەکا دەزگەھان دێ ھێتە دان).
ئوسمان سالح دیار کر کو رۆژێن 7 و 12 ڤێ ھەیڤێ، ئەو دێ ھەموو وەزارەتان ئاگەھدار کەن کو لیستێن مووچێ ھەیڤا 11 بەرھەڤ بکەن و بۆ وان بھنێرن دا کو ھووربینی تێدا بھێتە کرن و بەرھەڤ ببن و ھەر دەمێ ئەو ژ ئالیێ وەزارەتا دارایی ڤە ھاتنە ئاگەھدار کرن، ئێکسەر مووچێ ھەیڤا 11 بەلاڤ بکەن و گۆت: (بۆ بەلاڤکرنا دو موچان پێکڤە یان ل دووڤ ئێک ئەم د بەرھەڤین و ھەتا دکارین رۆژێن ئەینی و شەمبی ژی دەوامێ بکەن).
ناڤھاتی ئاشکرا ژی کر کو وەزارەتا دارایی بۆ دابینکرنا مووچێ فەرمانبەران، پێدڤی 850 ملیار دیناران ھەیە.
هندی ببیت راتبێ پێشمه‌رگه‌ی 500 دۆلاره بلا 600 بیت بلا 700 دۆلار بیت، لێ راتبێ ئه‌ندام په‌رله‌مانی چه‌نده 2000 دۆلار؟ 3000 دۆلار؟ 4000 دۆلار؟ 5000 دۆلار؟ گه‌لی خه‌لكی كێ پتر زه‌حمه‌تێ دبه‌ت؟ كی ده‌هێته كوشتن؟ كی ب هه‌یڤان مالا خوه نابینیت؟ كی ترومبێلا لاو هه‌یه؟ كێ كۆچك و خانێ لاو هه‌یه؟ كێ پتر یێ ب قه‌دره؟ كی ژ وان خه لك پتر حه‌ز ژێ دكه‌ت؟ چ بوو مه‌لاقی چبوو به‌رژه‌وه‌ندی چ بوو هه‌ژاری هه‌ر ئه‌ندام په‌رله‌مانه. مانه ئه‌ڤ خالێن من دیار كرین ئه‌ندام په‌رله‌مان یێن خانیێن خۆش ڤه راتبێ وی گه‌له‌كه حیمایه‌ت یا ب دووڤ ڤه ترومێله‌كا لاو به‌س پا پێشمه‌رگه شه‌ڕی دكه‌ت ده‌هێته كوشتن، خانی نینن، مووچه نینه، ترومبێل نینه، دووری زارۆیێن خوه یه، بۆچی ما ئه‌گه‌ر چنه؟ ما حوكمه‌ت ڤی پێشمه‌رگه‌ی نابینیت؟ یێ خوه بده‌ته كوشتن، هه‌ر چو نه‌بیت بلا مافێ وی ژی بهێته دابینكرن و به‌لانسه‌كا ب وژدان هه‌بیت، ما حوكمه‌ت و سه‌رۆكاتی ڤی پێشمه‌رگه‌ی نابینیت؟ ما بۆچی دێ راتبێ پێشمه‌رگه‌ی چار وه‌ره‌قه بن حه‌تا حه‌فت وه‌ره‌قێن دۆلاری و یێ ئه‌ندام په‌رله‌مانی 50 وه‌ره‌قه بن، به‌لكی زێده‌تر ژی مانه كوفره مانه عه‌داله‌ته هیڤیدارین پێشمه‌رگه ژ ئه‌ندام په‌رله‌مانی مه‌زنتر بیت وه‌ك چاڤلێكرن نه به‌س ب ناڤ ودرووشم (بژیت پێشمه‌رگه.. دلێ مه پێشمه‌رگه.. رحا مه پێشمه‌رگه.. ئه‌ڤه هه‌می مه‌لاقی یه پا دێ راتبێ پێشمه‌رگه‌ی هندی یێ ئه‌ندام په‌رله‌مانی بیت و ترمبێلا وان مۆنیكا بیت وه‌كی ئه‌ندام په‌رله‌مانی گه‌له‌ك گه‌له‌ك زه‌حمه‌تێ دبه‌ت، ئه‌ز هیڤیدارم ژ سه‌رۆكی و حوكمه‌تێ نه به‌س هه‌ما ئه‌م مه‌دحێن پیشمه‌رگه‌ی بكه‌ین ل ده‌ف نه‌خێر كریار ژی و دووماهی ئاخفتنا من یان داخوازیا من پێشمه‌رگه هه‌می ب خانی بكه‌ڤن نه ئه‌ندام په‌رله‌مان قه‌سر و مۆنیكا بكه‌ڤن و راتبێ ئه‌ندام په‌رله‌مانی نه ده‌نێ هه‌تا پێشمه‌رگه راتبێ خو وه‌ردگریت و راتبێ پێشمه‌رگه‌ی ژ هه‌ر كه‌سه‌كی زێده‌تر بیت.
نيشاندان