NO IORG
Twitter

214

پشتی بارودۆخێ ئاسایشا رۆژهه‌لاتا ناڤین به‌ ب لاواز بوونێ چووی و سیسته‌مێ حكومرانیێ ل چه‌ندین وه‌لاتێن ده‌ڤه‌رێ هاتیه‌ گوهۆرین و شۆره‌شێن چه‌كداری ل هنده‌ك وه‌لاتێن دی هاتیه‌ ده‌ستپێكرن و ڤالاتیه‌كا مه‌زن د ده‌زگه‌هێن ئاسایشێ و هێزێن چه‌كداری دا په‌یدا بووی ده‌رفه‌ته‌ك بۆ گرۆپێن توندره‌و په‌یدا بوو ورێخستنێن خوه‌ ل ڤان وه‌لاتان زێده‌كرن و كۆمكرن تایبه‌ت پشتی شۆره‌شا گه‌لێ سووریێ دژی حوكمه‌تا به‌شار ئه‌سه‌دی بۆ ده‌مه‌كی درێژ به‌رده‌وام بووی هه‌تا گه‌هشتیه‌ وی راده‌ی ده‌وله‌ته‌كا تیرۆرستی ب ناڤێ ده‌وله‌تا ئیسلامی ل عیراق و شامێ هاته‌ راگه‌هاندن كو چه‌ندین ده‌ڤه‌ر ژ ئاخا سووریێ و عیراقێ ده‌سته‌سه‌ركرن و زۆربه‌یا چه‌كێ گران ژ له‌شكرێن ڤان هه‌ردو وه‌لاتان ستاندن، ب تایبه‌ت پشتی ده‌ست بسه‌رداگرتنا باژێرێ مووسلێ كو بوو ئه‌گه‌رێ هندێ خه‌لافه‌تا ده‌وله‌تا ئیسلامی ل وی باژێری هاته‌ راگه‌هاندن ژ لایێ هه‌مان گرۆپ ڤه‌، ئه‌ڤه‌ بوو سه‌ده‌ما وێ چه‌ندێ كو ترس و سه‌همه‌كا مه‌زن خسته‌ هه‌می جیهانێ و له‌شكرێن گه‌له‌ك وه‌لاتان به‌ر ب رۆخیانێ چوون مینا له‌شكرێ عیراقێ ل باژێرێن مووسل و تكریت، هه‌ر وه‌سا ڤی گرۆپی سه‌هما خوه‌ ل وه‌لاتێ سووریێ ژی نیشادا و كونترۆلا گه‌له‌ك ده‌ڤه‌ران كر ب تایبه‌ت باژێرێ رقه‌، ئه‌ڤه‌ رۆژ ب رۆژێ ئه‌ڤ گرۆپه‌ بهێتر لێ هات ب تایبه‌ت پشتی میدیایێن جیهانی ژی ئه‌ڤ ده‌وله‌تا تیرۆرستی ب هێز و مه‌ترسی ل قه‌له‌م دای، ئه‌ڤه‌ بوو سه‌ده‌ما وێ چه‌ندێ كو ڤی گرۆپێ تیرۆرستی هێرشێن خوه‌ به‌رفره‌هتر لێ كرن و ب تاما مووسل و رقه‌ كوردستان كره‌ ئارمانجا خو كو بڤی چه‌كێ گران یێ بده‌ستێ كه‌فتی ژ له‌شكرێ عیراق وسوریێ هێرش كره‌ سه‌ر چه‌ندین ده‌ڤه‌رێن كوردستانێ هه‌تا راده‌كی كونترۆلا هن ژ ڤان ده‌ڤه‌ران كرن، پاشان حه‌زێن وان مه‌زنتر لێ هاتن و ڤیا كونترۆلا باژێرێ كۆبانێ بكه‌ن ل رۆژئاڤایێ كوردستانێ، لێ پێشمه‌رگه‌هێن قه‌هره‌مان لێ هاتنه‌ ده‌نگ و رێ ل پێشره‌ویا وان گرت و درووشمێ كوردستان دێ بیته‌ گورستان بۆ تیرۆرستان بلند كر و زه‌برێن كوشنده‌ ل تیرۆرستان دان و ب گیان و خوینا خوه‌ به‌رگریا ئاخا كوردستانێ كرن و ل به‌رانبه‌ر هێرشێن مه‌زنترین گرۆپێ تیرۆرستی و خودان گرانترین چه‌ك راوه‌ستان و رۆژ بۆ رۆژێ به‌رخودانا خوه‌ بهێزتر لێكر كو ب شێوه‌یه‌كی وه‌سا دیار بوو بۆ هه‌می جیهانێ كو ئه‌ڤه‌ تاكه‌ هێزه‌ دشێتن رێكێ ل ڤی گرۆپێ تیرۆرستی بگریت. ئه‌ڤه‌ به‌روڤاژی هزروبیرا داعشێ پێشمه‌رگه‌ بوو ترس و سه‌هم د دلێ چه‌كدارێن وێ دا كو ۆژانه‌ ب سه‌ده‌هان ژ چه‌كدارێن وان ل سه‌ر ده‌ستێ پێشمه‌رگه‌ی دبنه‌ قوربانی و چه‌كێ وان دكه‌ڤیته‌ ده‌ستێ پێشمه‌رگه‌ی دا و سه‌ره‌رای ئه‌ڤێ چه‌ندێ چ جاره‌كێ پێشمه‌رگه‌ ژ یاسا و رێنمایێن جه‌نگێ ده‌رنه‌كه‌فتینه‌ و بوویه‌ هیمایێ ئاسایشا ده‌ڤه‌رێ و بوویه‌ به‌حسێ رۆژانه‌ یێ هه‌می میدیایێن جیهانێ به‌لكو یێ بوویه‌ بابه‌تێ گوفتوگویێ د ناڤ ده‌ستهه‌لاتێن هه‌می وه‌لاتان دا كو به‌رخودانا ڤان شێره‌ مێران دبیته‌ جهێ حێبه‌تیا هه‌می جیهانێ، ئه‌ڤه‌ ژ ئالیه‌كێ ڤه‌، به‌لێ ژ ئالیێ دیڤه‌ چه‌كدارێن داعشێ خه‌ون ب داگیركرنا باژێرێ كۆبانێ ڤه‌ ددیتن و ب هه‌می هێز و شیانێن خوه‌ هێرش كره‌ سه‌ر ئه‌ڤی باژێرێ جوان، لێ كۆبان لێ بوو گورستان و شه‌رڤانێن كورد ره‌وشت و هێزا گه‌لێ كوردستانێ نیشا هه‌می جیهانێ دا وانه‌یه‌ك دا ڤی گرۆپێ تیرۆرستی كو چ جار ژبیر نه‌كه‌ن، هه‌تا وی راده‌ی به‌رخودانا كۆبانێ بوو جهێ حیبه‌تیا هه‌می خه‌لكێ جیهانێ كو نه‌ نها و نه‌ ل ناڤ لاپه‌رێن مێژوویێ دا نموونه‌یێن مینا داستانا كۆبانێ دا نه‌هاتیه‌ دیتن، په‌روه‌رده‌یا كوردان سه‌رنجا جیهانێ هه‌میێ راكێشا و ب تایبه‌ت پشتی رۆلێ شێره‌ كچێن كوردستانێ د ڤێ داستانێ دا به‌رچاڤ و دیار بووی، كو بۆ هه‌می مرۆڤاتیێ دیاربوو ئه‌و هێزا له‌شكرێ دو ده‌وله‌تان ژ ناڤبری ل سه‌ر ده‌ستێن كچێن كۆبانێ هاته‌ تێكشكاندن و باژێرێ كۆبانێ سه‌ر بلند ما و به‌رخودانا كۆبانێ جیهان هه‌ژاند هه‌تا گه‌هشتیه‌ وی راده‌ی شه‌ڕڤانێن كوردان سینگێ خو كره‌ قه‌لغانه‌كا پیلای ل به‌رانبه‌ر ڤان درنده‌یان و به‌رگری ژ ئاخا وه‌لاتێ خوه‌ كر و نه‌هێلا كۆبانێ بكه‌ڤیت هه‌تا كو برایێن وان ژ باشۆرێ وه‌لاتی پێشمه‌رگه‌هێن چاڤ نه‌ترس ب چه‌كه‌كێ گران گه‌هانه‌ سه‌نگه‌رێن شه‌ری ل وی باژێرێ بوویه‌ جهێ حیبه‌تیا جیهانێ هه‌میێ و سه‌نگه‌ر ل به‌ر تیرۆرستان دانان و به‌لانسا هێزێ گوهۆری د به‌رژه‌وه‌ندیا هێزێن كوردستانێ دا و به‌روڤاژی به‌رگریێ هێرش كره‌ سه‌ر تیرۆرستان و جاده‌یێن كۆبانێ لێ كرنه‌ دۆزه‌خ و وانه‌یه‌كا وه‌سا نیشا دا كو هه‌تا جیهان هه‌بیت دێ كوردستان بۆ وان خه‌ون بیت.

105

پشتی هه‌لبژارتنێن سالا 2005 یێن جڤاتێن پارێزگه‌هان و هه‌لبژارتنا جڤاته‌كا نوو و پارێزگاره‌كێ نوو ل وی ده‌می هه‌تا سالا 2014 چ هه‌لبژارتنێن دی نه‌هاتنه‌ كرن و سه‌ره‌رایی كو گه‌له‌ك پرۆژه‌ و كار و خزمه‌ت هاتینه‌ كرن، لێ چونكی جڤاتا پارێزگه‌هێ یا بێ قانوون بو و چ رۆل نه‌بوو نه‌ یێ چاڤدێریێ و نه‌ یێ بریاردانێ! و ده‌مه‌كێ درێژ ل سه‌ر هه‌لبژارتنان را چوو هه‌تا ل سالا 2014 هاتینه‌ كرن و جڤاته‌كا نو و پارێزگاره‌كێ نوو هاتینه‌ هه‌لبژارتن، له‌ورا زۆر كێشه‌ و گرفت و كیماسی  ماینه‌ و به‌لاڤبوونا گه‌نده‌لیێ ب شێوه‌كێ مه‌ترسیدار و پارڤه‌كرنا ئه‌ردی ب شێوه‌كی به‌ره‌للا و نه‌ یێ زانستی و خولقاندنا پله‌ و پۆستان و یه‌كه‌یێن ئیداری ین بێ كار و بێ مفا ب تنێ بۆ رازیكرنا هنده‌ك كه‌س و لایه‌نان ئه‌ڤه‌ و چه‌ندین كێشێن دی وه‌ك میراته‌ك و باره‌كێ زۆرێ گران بۆ پارێزگارێ نوو و جڤاتا نووی یا دهۆكێ ماینه‌!! پشتی ڤان كاودانان و هاتنا داعش و زۆربوونا رێژا ئاواران ل دهۆكێ كو ژ هه‌می شیانان ده‌ركه‌تن و نه‌بوونا بودجێ كو ئه‌ڤه‌ نێزیكی ساله‌كێ یه‌ هاتیه‌ برین ژ بال حوكمه‌تا به‌غدا ڤه‌ كێشێن دهۆكێ زۆرتر لێهاتن و ژ كێشان بوونه‌ قه‌یران!! و هاریكاریا خه‌لكێ دهۆكێ بۆ ئاوران و ئه‌و رۆلێ مه‌زن و كارێ مه‌زن یێ وان كری سه‌ره‌رایی قه‌یرانا دارایی و سه‌بركێشانا وان ل سه‌ر ڤان كاودانێن به‌رته‌نگ بارێ پارێزگه‌هێ و حوكمه‌تێ زۆر سڤكر، له‌ورا ئه‌ڤ خه‌لكه‌ چاڤه‌رێی زۆر كاروخزمه‌ت و بریارانه‌ و بارێ پارێزگاری پتر گرانكر كو ڤان هه‌لویستان و ڤی رۆلێ خه‌لكی ژبیر نه‌كه‌ت!! پشتی ئه‌ڤ كاودانه‌ بدووماهی دئێن دهۆك نه‌ ب تنێ پێدڤی خزمه‌تگوزاریان و كارێ پتر و پرۆژێن زێده‌تر و ستراتیجیه‌ به‌لكو فه‌ره‌ ب رژدی گوهۆرینێن مه‌زن د سیسته‌مێ ئیداری دا بهێنه‌كرن و سنۆره‌ك بۆ دیاردا گه‌نده‌لیێ بهێته‌ دانان و خه‌لك بهێته‌ هایداركرن و پێگه‌هاندن كو پتر هاریكارێ ده‌زگه‌هێن حكومی و ئیمناهی بیت و خه‌لكی ئه‌و هیڤی و ئۆمێدێن هه‌ین كو ئه‌و دیارده‌ و ره‌فتار و هنده‌ك كارێن به‌ری نوكه‌ دوباره‌ نه‌بنڤه‌ و چاڤه‌رێی ئیدارا نوو یا پارێزگه‌هێنه‌ كو وان ژ ڤێ قووناغا پری كێشه‌ و گرفت و قه‌یران ده‌ربازكه‌ن و ببنه‌ تمامكه‌رن ئێك بۆ قووناغه‌كا نوو و ئاڤاكرنا پارێزگه‌هێ ژ هه‌می لایانڤه‌.. !

99

هه‌لبه‌ت گیانه‌رێن كیڤی ب هه‌می جۆرێن خوه‌ڤه‌ سامانه‌كێ نه‌ته‌وه‌یی یێ مه‌زنه‌ بۆ وه‌لاتێ مه‌ و دڤێت ئه‌ڤ سامانه‌ بهێته‌ پاراستن، ژ به‌ر كو گیانه‌وه‌رێن كیڤی ره‌وشا ژینگه‌هێنه‌ و ب وان چیا و دۆل و نهالێن كوردستانێ ب ره‌وش دكه‌ڤن، لێ دڤێت ژبیر نه‌كه‌ین، كو سالانه‌ ئه‌ڤ سامانه‌ دكه‌ڤیته‌ ل ژێر هێرشێن توند و دكه‌ڤیته‌ ل به‌ر مه‌ترسیێن ژناڤبرنێ و رێژه‌یه‌كا مه‌زن هه‌ر سال ژێ دهێنه‌ كوشتن، ئه‌ڤ چه‌نده‌ ڤه‌دگه‌ریێت بۆ زێده‌بوونا نێچیرڤانان ل ده‌ڤه‌رێن سنۆری و ب تایبه‌تی ل وان جهێن كو خه‌لك لێ نه‌ژین و گوندێن كاڤل بوویی، ژ پێخه‌مه‌ت دوور بن ژ به‌ر چاڤێن خه‌لكی و بشێن ب كه‌یفا دلێ خوه‌ نێچیرا گیانه‌وه‌ران بكه‌ن، له‌ورا هنده‌ك ژ وان نێچیرڤانان خوه‌یادكه‌ن، كو ئه‌و هه‌ر سال دمیننه‌ ل هیڤیا وه‌رزێ بوهار و پاییزێ ژ بۆ كوشتنا گیانه‌رێن وه‌كی په‌زێن كیڤی و كه‌و و كێرویشك و چه‌ند گیانه‌وه‌رێن دی. هه‌روه‌سا ماسی ژی دكه‌ڤنه‌ به‌ر مه‌ترسیا ژ ناڤبرنێ و رێژه‌یا وان د ناڤ رووباراندا ب گۆتنا نێچیرڤانێن ماسیان گه‌له‌ك كێم بووینه‌، ژ به‌ر كو نێچیرڤان و ئه‌و خه‌لكێن ماسیان دگرن جهێن وان تێنتی و كاره‌ب دكه‌ن و ماسیێن بچووك و مه‌زن و هه‌می جۆران دده‌نه‌ به‌ر ئێك و دكوژن و بنبر دكه‌ن. له‌ورا ل دووماهیا وه‌رزێ پاییزێ و ده‌سپێكا وه‌رزێ زڤستانێ نێچیرا مه‌زن یا گیانه‌وه‌رێن كیڤی ئانكو ل ده‌مێ بارینا باران و به‌فرێ ده‌ست پێ دكه‌ت و ب جاره‌كێ نێچیرڤان قه‌ستا چیایی و جهێن وان دكه‌ن، ژ پێخه‌مه‌ت كوشتنا وان، له‌ورا هه‌كه‌ ب ڤی ره‌نگی بمینیت، دبیت پشتی چه‌ند ساله‌كێن دی، گیانه‌وه‌رێن كیڤی گه‌له‌ك كێم ببن و ده‌مێ مرۆڤ قه‌ستا چیا و جهێن بلند بكه‌ت، ئێدی گیانه‌وران نه‌بینیت و گوه ل قه‌بقه‌با ده‌نگێ كه‌وان نه‌بیت، ئه‌ڤه‌ ژی دێ كارتێكرنه‌كا خراب ل سه‌ر ژینگه‌ها مه‌ كه‌ت و دێ مینته‌ بێ ره‌وش و دێ ڤالا مینیت ژ گیانه‌وه‌ران. له‌ورا ل سه‌ر جهێن په‌یوه‌ندیدار و شۆله‌رێ پێدڤه‌ ب له‌ز د هه‌وارا گیانه‌وه‌رێن كیڤی بهێن و ئێدی نه‌هێلن بهێنه‌ ژناڤبرن و هه‌بوونا وان بهێته‌ پاراستن، ئه‌و كه‌سێن زیانێ دگه‌هیننه‌ وان بهێنه‌ سزادان. ژ به‌ر كو گه‌له‌ك ژ وان نێچیرڤانان به‌حسێ سه‌ربۆرا خوه‌ یا نێچیرێ ل گه‌ل گیانه‌وه‌ران كریه‌، كو ده‌مێ ب شه‌ڤێ دچنه‌ شه‌ڤیاران كو هنده‌ك شه‌ڤان پتری (10 ـ 20)كه‌وان كوشتینه‌، هه‌روه‌سا به‌ری چه‌ند سالان ل هنده‌ك جهان په‌زكیڤی دهاتنه‌ دیتن، لێ نوكه‌ ئه‌و په‌ز كیڤی ژ لایێ خه‌لكێ ڤه‌ ئێدی ناهێنه‌ دیتن، ژ به‌ر كو بده‌ستێ نێچیرڤانان هاتینه‌ كوشتن، له‌ورا زێده‌بوونا گیانه‌وه‌ران ئێدی دێ گه‌له‌كا بزه‌حمه‌ت بیت، ژ به‌ر كو گه‌له‌ك ژێ هاتینه‌ كوشتن، ئه‌ڤه‌ ژی دژی ژینگه‌هپاریزیێ یه‌ و دڤێت سنۆره‌ك بۆ ڤێ دیاردا كرێت و ترسناك بهێته‌ دیتن و ئێدی گیانه‌وه‌ر نه‌بنه‌ قوربانی نێچیرڤانان و هه‌بوونا وان بهێته‌ پاراستن و نه‌هێنه‌ ژناڤبرن.

145

ب هه‌بوونا مرۆڤی ل سه‌ر ئه‌ردی هه‌ژار و هه‌ژاری هاتینه‌ نیاسین و هه‌می ئایین و بیرمه‌ندا بزاڤ كرینه‌ ڤێ ئاریشێ چاره‌سه‌ر بكه‌ن یان ئێش و ئازارێن وێ ل سه‌ر مرۆڤی كێم بكه‌ن.
هه‌ژاری دیارده‌كا ئاسان نینه‌ و چه‌ندین ره‌هه‌ندێن جۆرا و جۆر یێن (ئابووری ـ جڤاكی ـ سیاسی و مێژوویی و هه‌تا ئه‌منی بخوه‌ڤه‌ دگریت و تێگه‌هێ هه‌ژاریێ ژ كومه‌لگه‌هه‌كێ بۆ ئێكا دیتر دهێته‌ گوهۆرین هه‌ر وه‌سا ژ قووناغه‌كێ بۆ قووناغا دی ژ به‌ر گوهۆرینا سیسته‌مێ سیاسی و ئاستێ ره‌وشه‌نبیری و رێژا داهاتی، به‌لێ رێكه‌فتنه‌كا نه‌ فه‌رمی هه‌یه‌ د ناڤبه‌را هه‌می خه‌لكێ جیهانێ داكو هه‌ژاری ئه‌وه‌ ئاستێ ژیانێ وه‌ك پێدڤی نه‌بیت و كێماسی د خوارنێ دا هه‌بن و چاڤدێریا ساخله‌می یا كێم بیت و فێركرن د هه‌می ئاستێن فێركرنێ دا نه‌بیت و ئاكنجیبوون ل جهێن به‌رته‌نگ بیت و وه‌لاتی چ یه‌ده‌كێن پاره‌ی نه‌بیت بۆ دابینكرنا پاشه‌رۆژێ و به‌رسینگرتنا ئاریشێن نه‌خۆشیێ و گرفت و ئالۆزیان و بێكاریێ.
هه‌ژاری چه‌ندین جۆرن ژ ئه‌وان هه‌ژاریا (مادی) و هه‌ژاریا پشكداریێ د بریاردانێ دا ل وه‌لاتی و هه‌ژاریا سه‌ربه‌خوه‌یێ و زێده‌باری هه‌ژاریا ده‌مكی و یا درێژخایه‌ن و هه‌ژاریا ره‌هایی و رێژه‌ی و هه‌ژاریا تاكه‌ كه‌سی و یا گشتی و هه‌ر وه‌سا هه‌ژاریا به‌لاڤ و لڤلءك و یا خوه‌جه.
هه‌ژاری دیارده‌كا ب مه‌ترسیه‌ ل سه‌ر جڤاكێ نیڤده‌وله‌تی ژبه‌ر كو ژ ئه‌نجامێ جوداهیێ د داهاتی دا په‌یدا دبیت و ئه‌ڤ مه‌ترسیه‌ هه‌می لایه‌نێن ژیانێ بخوه‌ڤه‌ دگریت و سازیێن نێڤده‌وله‌تی ل ئه‌وێ باوه‌ریێ نه‌ كو پێدڤی یه‌ ئه‌ڤ دیارده‌ بهێته‌ چاره‌سه‌ركرن و كارتێكرنا وێ بهێته‌ كێم كرن و ژماره‌كا زۆر ژ خه‌لكی دبن هێلا هه‌ژاریێ دانه‌ و ئاڤ و خوارن و سه‌خله‌می و فێربوون و جهێ ئاكنجیبوونێ وه‌ك پێدڤی بۆ نائێته‌ دابین كرن و رێژا هه‌ره‌ مه‌زن ژ داهاتێ جیهانێ د ده‌ستێ رێژه‌كا كێم دایه‌ و ل دووڤ به‌رژه‌وه‌ندیێن خوه‌ كاری دكه‌ن و بۆ ئه‌ڤێ مه‌ره‌مێ چه‌ندین كۆنفرانس و كۆنگره‌ هاتینه‌ به‌ستن و ژماره‌كا زۆر ژ رێكخراو و ده‌زگه‌هان ل سه‌ر ئاستێ نێڤده‌وله‌تی یان نافخوه‌ هاتینه‌ دامه‌زراندن بۆ پێناسه‌كرنا ڤێ دیاردێ و زانینا ئه‌گه‌رێن وێ و به‌رجاڤكرنا چاره‌سه‌ریێ و كارتێكرنا وێ ل سه‌ر ژیانێ و ژ لایێ ئێمناهیێ ڤه‌ ئه‌ڤێ دیاردێ كارتێكرنێن خراب هه‌نه‌ و ژ ئه‌وان: ـ
ـ كه‌سێ هه‌ژار بۆ په‌یداكرنا پاریێ ژیانێ (رێژا هه‌ره‌مه‌زن) یێ به‌رهه‌ڤه‌ په‌نایێ بۆ ئه‌نجامدانا تاوانان ببه‌ت و تایبه‌ت تاوانێن (كوشتنێ ـ دزیێ، فێلبازیێ، خوازۆكیێ، شه‌لاندن، بازرگانیا ب كه‌ره‌ستێن بێ هۆشكه‌ر.. هتد) و ئه‌ڤ تاوانه‌ دبنه‌ جهێ نه‌ئارامیێ ل ناڤ جڤاكی كو هه‌می وه‌لاتی ژ گیان و سامانێن خوه‌ بترسن و هه‌می رێكا بكاربینن بۆ دابینكرنا ئه‌وان و رێژا تاوانان گرۆڤه‌یه‌ ل سه‌ر ته‌ناهیا هه‌ر جڤاكه‌كی.
ـ هه‌ژاری پالده‌ره‌كێ سه‌ره‌كی یه‌ بۆ كۆچبه‌ریێ ب رێیێن یاسایی و نه‌ یاسایی و كه‌سێ هه‌ژار (رێژه‌ی یه‌) یێ به‌رهه‌ڤه‌ خاك و وه‌لاتێ خوه‌ بجه بهێلیت ل دووڤ پاریێ ژیانێ بگه‌ریت و هه‌ر كاره‌كی بكه‌ت زێده‌باری هه‌لگرتنا بارێ ئه‌و ئالۆزیێن ژ ئه‌نجامێ كۆچكرنێ په‌یدا دبن.
ـ زۆربه‌ی شۆره‌ش و سه‌رهلدانان ل جیهانێ ژ ئه‌نجامێ هه‌ژاریێ بووینه‌ و خه‌لكێ هه‌ژار ئه‌ڤی كاری دكه‌ت وه‌ك كۆده‌تا ل سه‌ر رژێمێن ده‌ستهه‌لاتدار و هزر دكه‌ت ئه‌ڤ رژێمه‌یه‌ ئه‌گه‌رێ هه‌ژاریا وی و چ به‌رنامه‌ نینن بۆ كێمكرنا ئازارێن ئه‌وان و گومان تێدا نینه‌ شۆره‌ش و سه‌رهلدان ئه‌گه‌ره‌كێ سه‌ره‌كینه‌ بۆ نه‌ئارامیێ ل هه‌ر وه‌لاته‌كی تایبه‌ت ل ده‌سپێكێ و زیانێن مه‌زن ل دووڤ خوه‌ دهێلیت.
ـ ته‌خا هه‌ژار بۆ ب ده‌ستڤه‌ئینانا مافێن خوه‌ د ژیانێ دا په‌نایێ دبه‌نه‌ به‌ر خوه‌نیشاندانان و كارێن توندوتیژیێ دژی ده‌ستهه‌لاتێ و كه‌سێن ده‌وله‌مه‌ند و ئه‌ڤ كاره‌ دبنه‌ ئه‌گه‌رێ تێكدانا ره‌وشا ئێمناهیێ ل هه‌ر وه‌لاته‌كی.
ـ ژ لایێ ده‌روونی ڤه‌ هه‌ژاری ئێكه‌ ژ هۆكارێن دوبه‌ره‌كیێ یه‌ د ناڤبه‌را ته‌خا هه‌ژار و تاخا ده‌وله‌مه‌ندا یه‌ تایبه‌ت ده‌مێ هه‌ژار هزر دكه‌ن ئه‌گه‌رێن هه‌ژاریا ئه‌وان ده‌وله‌مه‌ندن و پاریێ ژیانا ئه‌وان قوت دكه‌ن و كه‌ربوكین په‌یدا دبیت و ئه‌ڤ چه‌نده‌ دبیته‌ ئه‌گه‌رێ لاوازیا ئێكرێزیا جڤاكی بۆ به‌رسینگرتنا هه‌ر گه‌فه‌كا ب مه‌ترسی ل سه‌ر ئێمناهیا ئه‌وی جڤاكی.
ـ زۆربه‌ی جاران كه‌سێ هه‌ژار دبیته‌ نێچیره‌كا ئساناهی بۆ ده‌زگه‌هێن ئه‌منی كو ئه‌ڤی كه‌سی بۆ مه‌ره‌مێن خوه‌ بكاربینن ل به‌رامبه‌ر باشكرنا ره‌وشا ژیانا وی.
ئه‌ڤجا پێدڤی یه‌ هه‌ر ده‌ستهه‌لاته‌كێ به‌رنامه‌كێ باش هه‌بیت بۆ كێمكرنا كارتێكرنا ڤێ دیاردێ ل سه‌ر وه‌لاتیان و هه‌ڤكاری هه‌بیت ل گه‌ل جڤاكێ نێڤده‌ولی بۆ هه‌مان مه‌به‌ست.

ئه‌ڤرۆ نيوز:

وه‌زيرێ داد يێ ئه‌لمانيا هيگۆ ماس، ئه‌ڤرۆ رۆژا دوشه‌مبى راگه‌هاند كو نێزيكى 300 تۆندڕه‌و ل ئه‌لمانيا ب تۆمه‌تا داعش دێ چنه‌ به‌ر دادگه‌هێ.

سومه‌ريه‌ نيوز ژ رۆژناما ستار تايمز يا ئه‌لمانى ڤه‌گوهاستيه‌: “وه‌زيرێ داد يێ ئه‌لمانيا هيگۆ ماس سوزێ دده‌ت كو هه‌ر كه‌سێ پشته‌ڤانيا داعش بكه‌ت دێ چيته‌ به‌رامبه‌ر دادگه‌هێ”، ئاشكه‌را ژى كريه‌ كو قانوونێن دژى تيرۆرێ كار دكه‌ن و پێدڤى ب چو بڕيارێن دى ناكه‌ت.

ئه‌ڤه‌ دده‌مه‌كى دا هات كو هنده‌ك ژ كه‌ساتيێن سياسى ل ئه‌لمانيا داخوازا رێگريێن دژوار و بڕيارێن نوو دكه‌ت دا كو ل هه‌مبه‌ر وان كه‌سێن هه‌ڤكاريا داعش دكه‌ن ب كار بينيت.

داواكارێ گشتى ل ئه‌لمانيا رۆژا ئه‌ينى 28\11\2014 سزايێ زيندانێ بۆ ماوێ چار سالان ل سه‌ر زه‌لامه‌كێ ئه‌لمانى يێ 20 سالى سه‌پاند ب تۆمه‌تا شه‌ركرنێ ل گه‌ل داعش ل سوريا كو ئه‌ڤه‌ دبيته‌ دادگه‌ها ئێكێ يا ژ ڤى ره‌نگى ل وه‌لاتێ ئه‌لمانيا دژى ڤه‌گه‌ريايێن ناڤ داعش دهێته‌ كرن.

ئه‌ڤرۆ نيوز:

ب ملیونان مرۆڤ ل سەرانسەری جیھانێ تووشی نەخۆشیا ئایدزێ دبن، ئەو نەخۆشیا کۆئەندامێ بەرگریا لەشی دگریت و ب لەز دھێتە ڤەگوھاستن ب رێیا کریارێن سێکسی، ژبەر نەبوونا ڤاکسینان و دەرمانان دژی نەخۆشیێ ب ملیونان کەس دبنە قۆربانیێن نەخۆشیێ.

سەرەرای ھەولدانێن نوشدار و حوکمەتێن لاوان وەلاتێن گەلەک تووشبووی لێ ھەین، بەلێ ھەر زوو بەلاڤ دبیت و پێدڤیە بھێتە کونترۆلکرن. ئەڤێن ل خارێ دەە راستینە ل دۆر نەخۆشیا ئایدزێ:

1- ھژمارا تووشبۆیێن ئیدزێ نوکە ل جیھانێ یا گەھشتیە 35 ملیون کەسان، سێتکەک ژوان ل ئەفریقیا دژین، باکورێ ئەفریقیا مەزنترین وەلاتن کو ھژمارێن بلند لێ ھاتینە تومارکرن و ھەر ئێک ژ شەش کەسان ھەلگرێ ڤایرۆسێ نەخوشیێ یە کو دھێتە ڤەگوھاستن ژ کەسەکی بۆ ئێکێ دیتر.

2- ڤایرۆسێ ئایدزێ ب رێیا پەیوەندیێن سێکسی ل گەل تووشبۆیەکێ نەخوشیێ دھێنە ڤەگوھاستن، دشیایندایە سۆنەتکرن ب رێژا 60% نەخۆشیێ کێم بکەت ل دووڤ گۆتنێن ھندەک رێکخراوان.

3- نەخۆشیا ئایدزێ چ چارەسەریێن تەمام نینن، بەلێ دشیایندایە ب رێیا لاھندەک ڤاکسینان کێم ببیت.

4- ب رێیا وەرگرتنا ڤاکسینان ژیێ نەخوشان پیچەک درێژتر لێ دھێت، ل سالا 2005ێ ژیێ نەخوشان ل باکورێ ئەفریقیا 54 سالبوون و ل سالا 2011 گەھشتە 60 سالان.

5- دەرمان و ڤاکسینێن دژی نەخۆشیێ گەلەک د بھا گرانن، لەورا یا ب زەحمەتە بگەھنە ھەموو کەسان و ل دووڤ زانیاریێن رێکخراوا ساخلەمیا جیھانی 19 ملیون تووشبۆیێن نەخۆشیێ شیان نینن ڤاکسین و دەرمانان ب دەستخوبینن.

6- زانا شیان ل سالا 2009ێ ڤاکسینەکی دژی نەخۆشیێ پێشبێخن و ل دووڤ گۆتنێن وان مەترسیا نەخۆشیێ چارێکەکێ کێمتر لێ ھاتیە ژبەری ھینگی.

ئەڤرۆ:

پرچ ژ گرنگترین نیشانێن گەنجاتی و ساخلەمیێ یە و دگەلەک دەمان دا پرچ قودیکێن راستن بۆ بەروڤاژیکرنا رەوشا ساخلەمیێ و دگەل ڤێ چەندێ ژی پرچێ مرۆڤی بەردەوام دھێتە گوھۆرین، تشتێ بەرچاڤ د نەھێلانا جوانیا پرچێ دا کەرستێن کیمیاوی یێن ب ھێزن و دگەل یێن پاقژکرنێ و ئامیرێن فێرکرن و حولیکرنا پرچێ و ھندەک کەرستەیێن دیتر کو پرچ ژ لەشێ مرۆڤی وەردگریت ل دەمێ پێدڤی دبیتێ، یان ھندەک کاودانێن کو مرۆڤ دژیانا خۆ دا بەرھەڤ دبیت وەکو فشارێن ھەستپێکرنێ، بەلێ ھەکە پرچێ تە ھندەک ژ جوانیا خۆ ژدەست دا و ساخلەمیا خۆ بەرزەکر، ل وی دەمی دێ قەستا کێ کەی؟

  • رێیێن تەرکرنا پرچێ ب کاربینن

کەرستێن کیمیاوی دیسان شامپوویان ژی ب زێدەھی گەلەک ب کارنەئینن، رێکێن تەرکرنا پرچێ ب کاربینن و ل دەمێ تو پرچێ خۆ فێردکەی پلا گەرماتیێ گەلەک زێدەنەکە، ھەروەسان ئەو دەرمانێن تو بۆ تەرتیبکرنا پرچێ ب کاردئینی ئەگەر کەرستێن میتانول و ئیتانول دناڤدا ھەبن ب کارنەئینە، ژبەرکو ئەڤ ھەردو کەرستە پرچێ ھشک دکەن و کەڤلێ سەری ئەگەر یێ کێم مووی بیت نەدوورە ببنە ئەگەرێ خوریانێ و ھەست ب نەئارامیێ بکەی و ھەکە تە ڤیا پرچێ خۆ بویاغ بکەی رۆژەکێ ھەتا دو رۆژا بەری بویاغکرنێ شامپوویێ ب کاربینە.

  • ژیێ مرۆڤی رۆلێ خوە د پرچێ دا ھەیە:

بویاغکرنا پرچێ و ئوتیکرنا وی کو ھندەک کەس پێ رادبن یان ھشککرنا وی ب فیری و دبنە ئەگەرێ دڕاتیا پرچێ و نەرێکخستنا وی، ھەروەسان عەمری ژی رۆلەکێ گرنگ دڤێ چەندێ دا ھەیە و دەما دڕاتیا پرچێ زێدەدبیت ھاڤێتنا زەیتێ کێم دبیت و بزانە کو پرچێ پیر ژ پرچێ گەنج نەرێکخستی ترە، ئەڤجا پرچێ پیربووی تو بویاغ بکەی یان نە، تەیساندن تێدا نامینیت، لەورا یا پێدڤیە ل سەر تە بێژیە سەرتراشا خۆ چارەیا پرچێ تە ب کەرستێ سیلفون بکەت ئەوێ تەیساندنێ ددەتە پرچێ بۆ دەمێ چوار ھەتا شەش حەفتیان، و ل مال سەرێ خۆ ب ئاڤا تەزی بشوو ژبەرکو ئاڤا تەزی بەشەرێ تێک دبەت و پاراستنێ ل سەر کەرستەیێن پرچێ تەر دھێلن دکەت، بەلێ ئاڤا گەرم زووکا دشووت و دبیتە ئەگەرێ ھشکاتیا موویان.

  • ب بورینا رۆژان پرچ کێم دبیت

پرچ ب بوورینا رۆژان کێم دبیت ئەڤەژی پەیدادبیت ژبەرکو کونکێن سەرێ مرۆڤی کو نێزیکی ١٠٠ ھزارانە ب بورینا عەمری تەنک دبن و دەمەک دێ ھێت بنێن موویان نەشێن موویێن باش دروست بکەن، ھەروەسان ل گەل بوورینا رۆژان موویێن نوو دێ کورت تر لێ ھێن ژ موویێن گەنجاتیێ و ھەر تشتەکێ نەباشیێ بێخیتە کریارا خوینێ دبیتە ئەگەرێ ڤێ چەندێ.

ئەڤرۆ نیۆز، سالار دۆسکی

درێ و رەسمەکی دا ئەڤرۆ 1\12\2014 ب ئامادەبوونا فەرھاد ئەترۆشی پارێزگەرێ دھۆک و رێڤەبەرێ گشتیێ پەروەردێ ل پارێزگەھا دھۆکێ و رێڤەبەرێ پەروەردا رۆژئاڤا و لیژنا پەروەردێ ل جڤاتا پارێزگەھێ وچەندین بەرپرسێن حزبی و حوکمی دووماھی قۆتابخانە پارێزگەھا دھۆکێ ژئاواران ھاتە ڤەلاکرن.
جنبەد شوکری سەرۆکا لیژنا پەروەردێ ل جاڤاتا پارێزگەھا دھۆکێ بۆ ئەڤرۆ نیۆز دیارکر کو ئەڤرۆ 1\12 دووماھی قۆتابخانە لسنورێ پەروەردا دھۆک رۆژئاڤا ژ ئاواران ھاتەڤالاکرن.
جھێ ئاماژەکرنێ یە کو ھەر قوتابخانا ھاتیە ڤەلاکرن ژلایێ لیژنەکا بلند ل سەر ئاستێ پەروەردێ و رێکخراوێن مەدەنی و ساخلەمیا دھۆکێ ھاتیە پاقژکرن و تەعقیمکرن و دەوام تێدا ھاتیەکرن.

ئه‌ڤرۆ نيوز:

ئاخفتنكه‌رێ ب ناڤێ حوكمه‌تا هه‌رێما كوردستانێ راگه‌هاند كو هه‌تا نوكه‌ چو تشتێ كونكريتى د ناڤبه‌را هه‌ولێر و به‌غدا دا نينه‌ و دانوستاندنێن فه‌رمى ئه‌ڤرۆ دێ ده‌سپێكه‌ن.

د داخۆيانيه‌كێ دا بۆ مالپه‌رێ فه‌رميێ حوكمه‌تا هه‌رێما كوردستانێ، سه‌فين دزه‌يى، ئاخفتنكه‌رێ ب ناڤێ حوكمه‌تا هه‌رێما كوردستانێ گۆت: “د رۆژا ئێكێ يا سه‌ره‌دانا شاندێ بلندێ حوكمه‌تا هه‌رێما كوردستانێ بۆ به‌غدا دا، كو دوهى رۆژا ئێكشه‌مبى 30\11\2014 هاتبوو ئه‌نجامدان، چه‌ندين ديدار و پرۆتۆكۆل د ناڤبه‌را شاندى ب سه‌رۆكاتيا نێچيرڤان بارزانى ل گه‌ل سه‌رۆك وه‌زير و سه‌رۆك كۆمار و سه‌رۆكێ په‌رله‌مانى و هژماره‌كا به‌رپرسان هاتنه‌ ئه‌نجام دان”.

زێده‌تر گۆت: “هێشتا چو تشتێ كونكريتى د ناڤبه‌را هه‌ولێر و به‌غدا دا نه‌هاتيه‌ كرن و كۆمبوون و دانوستاندنێن فه‌رمى بۆ چاره‌كرنا كێشا و دوسيێن هه‌لاويستى د ناڤبه‌را هه‌ردو لادا ئه‌ڤرۆ رۆژا دوشه‌مبى دێ د ناڤبه‌را هه‌ردو تيمێن دانوستاندنكارێن حوكمه‌تا هه‌رێما كوردستانێ و حوكمه‌تا عيراقێ ده‌ست پێ كه‌ن.

ئاخفتنكه‌رێ ب ناڤێ حوكمه‌تا هه‌رێما كوردستانێ ئاشكه‌را ژى كر كو پشتى ب دووماهى هاتنا كۆمبوونان، دێ راگه‌هاندنێن فه‌رمى ده‌رباره‌يى ئه‌نجامێن كۆمبوونێ هێنه‌ به‌لاڤكرن.

ئەڤرۆ:

رێڤەبەرێ گشتی یێ دەستەیا ھەلبژارتنێن ھەرێما کوردستانێ ئاشکرا کر کو چەکێ پاداشتێن کارمەندێن ل سەر سندوقێن ھەلبژاتنێن ڤێ دووماھیێ گەھشتە ھەرێمێ و ل ڤێ حەفتیێ دێ دەست ب بەلاڤ کرنا وان ھێتە کرن.

مازن عەبدولقادر بۆ ئاژنسا دەنگوباسێن ناڤخۆ دیارکر کو چەکێ سەر سندۆقان ژ ئوفیسا نشتیمانی ل بەغدا وەرگرتیە و رەوانەی ئۆفیسێن پارێزگەھان کرینە، گۆت ژی نوکە ئامادەکاری دھێنە کرن بۆ بەلاڤ کرنێ، کو دێ ل 20 بانکێن ھەرێمێ کارمەند پارێ خوە وەرگرن بۆ ڤێ مەرەمێ ژی دێ 18 ملیار دینار چنە وان بانکان.

ل 30 ی نیسانا ئەڤ سالە ھەلبژارتنێن جڤاتا نوونەرێن عیراقێ و جڤاتا پارێزگەھێن ھەرێمێ بێکڤە ھاتنە کرن، کو ب ھزاران کارمەند ل سەر سندۆقان پشکدار ببون و ئەڤە حەفت ھەیڤە پاداشتێن خوە وەرنەگرتین.

website security
WP Facebook Auto Publish Powered By : XYZScripts.com