پشتی هه‌لبژارتنێن خولا ئێكێ په‌رله‌مانێ كوردستانێ ل سالا 1992 هاتینه‌ كرن و دانانا ئێكه‌م كابینا حوكمه‌تا هه‌رێمێ. سیسته‌مێ ئیداری یێ عیراقێ ل هه‌رێمێ هاته‌ په‌یره‌وكرن !! كو ئه‌گه‌رێ سه‌ركی بوو كو گه‌نده‌لی ببیته‌ مه‌زنترین كێشا نوكه‌ یا ده‌ستهه‌لاتدارێن هه‌رێمێ!! سه‌ره‌رایی كو ئه‌ڤه‌ هه‌شت كابینێن حوكمه‌تێ هاتنه‌ دامه‌زراندن و چه‌ندین خولێن هه‌لبژارتنێن په‌رله‌مانی بریڤه‌چوون لێ چ گوهۆرین د سیسته‌مێ ئیداری دا نه‌هاتنه‌ كرن، به‌لكو ڤی سیسته‌می چه‌ندین كه‌س و پله‌دار گوهارتن بێی كو چاره‌ك ل كێشه‌یان بهێنه‌كرن و ب تایبه‌ت گه‌نده‌لیێ!! ئه‌ڤه‌ هه‌كه‌ بزانین كو ئه‌ڤ ئیدارا نوكه‌ هه‌یی، بوویه‌ هه‌كه‌ چه‌ندین لۆبیێن گه‌نده‌لیێ د ناڤ ئیدارادا په‌یدابوون و سنۆرێن كاری ب هه‌می ره‌نگان به‌زاندن و بوونه‌ لۆبیێن بازرگانی ژی!! و چ بهایه‌ك بۆ ره‌وشتێن ئیداری نه‌ما و یاسا و رێنما هاتنه‌ پشت گوه هاڤێنن و به‌رژه‌وه‌ندیێن گشتی ل گۆری یێن تایبه‌ت بوون !! و ب هێزبوونا ڤان لۆبیان و كونترۆلكرنا وان بۆ چه‌ندین كه‌رتێن گرنگ یێن كاری و ململانیا وان د ناڤبه‌را ئێكودو دا مه‌ترسیێن مه‌زن په‌یداكرینه‌ ل سه‌ر ره‌وشا ژیانێ ب هه‌می ره‌نگان!! له‌ورا دبێژین گه‌له‌ك و گه‌له‌ك یا فه‌ره‌ ئه‌ڤ سیسته‌مه‌ بهێنه‌ گوهارتن، چونكی ئه‌گه‌ره‌ بۆ دروستبوونا كه‌سێن گه‌نده‌ل! و بۆ ڤێ چه‌ندی دڤێن به‌رهه‌ڤیێن مه‌زن بهێنه‌كرن و بریارێن وێرانه‌ بهێنه‌دان و پلانه‌كا درێژخایه‌ن و موكم و ب پشته‌ڤانی بهێنه‌ دارێنن بۆ ڤێ چه‌ندێ و ب تایبه‌ت د ڤێ قووناغێ دا كو نوكه‌ كوردستان یا د بارودۆخه‌كێ زۆرێ هه‌ستیار دا ده‌باز دبیت و گوهۆرینێن مه‌زن یێ ل رۆژهه‌لاتا ناڤین رووده‌ن!! و نوكه‌ ڤالاتیه‌كا مه‌زن كه‌فتیه‌ د ناڤبه‌را ده‌ستهه‌لاتێ و خه‌لكی دا و ڤان لۆبیا ئه‌و ڤالاتی پڕ كریه‌ و بووینه‌ ئه‌گه‌ر رۆژ بۆ رۆژێ ئه‌ڤ ڤالاتیه‌ مه‌زن دبیت!! ئه‌ڤجا فه‌ره‌ كار بۆ ڤێ چه‌ندێ بهێنه‌ كرن و ژ وان كارێن گه‌له‌ك گرنك بهێنه‌كرن ل پاریزگه‌ها ئێك جڤات هه‌بیت ئه‌و ژی جڤاتا باژێرڤانیان و پارێزگاری دو جێگر هه‌بن ئێك بۆ كاروبارێن ئیداری و ئێك بۆ كاروبارێن خزمه‌تگوزاری و جڤاتا باژێرڤانیان بهێنه‌ خورتكرن و كه‌سێن بسپۆر و خودان شیان و سه‌ربۆر لێ بهێنه‌ دانان و چه‌ندین یه‌كه‌یێن ئیداری بهێنه‌ هه‌لوه‌شاندن و ببنه‌ پشكه‌ك ژ هه‌یكه‌لێ باژێرڤانیان و هۆسا ب ڤی ره‌نگی بۆ سه‌نته‌رێن قه‌زا و ناحیان كو ل ڤان ده‌ڤه‌ران قایمقام و رێڤه‌به‌رێ ناحیێ نه‌مینن و ده‌ستهه‌لاتێن وان بۆ جڤاتێن باژێرڤانیان بهێنه‌دان! ئه‌ڤه‌ و چه‌ندین لایه‌نێن دی د سیسته‌مێ ئیداری دا بهێنه‌ گوهارتن و كه‌رتێ تایبه‌ت ل دووڤ قانوون و ل بن چاڤدێریا حوكمه‌تێ ببیته‌ هه‌ڤپشكێ راست و دورست یێ حوكمه‌تێ و ب ڤی ره‌نگی و ب ڤی ره‌نگی مفادارێ ئێكی د حوكمه‌ت بیت و پاشی خه‌لك و رووتینا ئیداری ب شیوه‌كێ مه‌زن كێم بیت كو ئه‌ڤه‌ چه‌نده‌ داخوازا هه‌ر تاكه‌كێ كورده‌. له‌ورا دبێژین هه‌كه‌ گوهۆرینێن ب له‌ز نه‌ ئێنه‌ كرن حوكمه‌ت ژ قه‌یرانان خلاس نابیت و د هه‌ر سه‌رهلده‌نه‌ ڤه‌ و دبیته‌ هه‌كه‌ خه‌لكه‌ك بێزار بیت و بۆ بده‌ستڤه‌ئینانا داخوازیێن ژیانا خوه‌ دژی به‌رژه‌وه‌ندیێن گشتی و هه‌تا یێن نه‌ته‌وه‌یی راوستیت و ل وی ده‌می چ بها بۆ چ تشتان نامینیت!

ده‌مێ وه‌لاتیه‌ك دكه‌ڤیته‌ ئارێشه‌كێ چ روویدانه‌كا ترومبێلێ بیت یان هه‌ربه‌لایه‌كا دی بیت، ل وی ده‌مێ وه‌لاتی پێدڤی هاریكاریا قانوونێ دبیت، دا ژ وێ ئاریشێ قورتال بیت! ولاتی پێنج دادگه‌ه و جه یێن هه‌ین پرۆبلێما خوه‌ تێدا ده‌ربازكه‌ت:
دادگه‌ها حوكمه‌تێ و قانوون و پۆلیس.
دادگه‌ها عه‌شیره‌تێ و مرۆڤێن خوه‌.
دادگه‌ها شریعه‌تێ دینی و ئاینی و مه‌لای.
دادگه‌ها خودێ ئانكو (ب هیڤیا خودێ ڤه‌، خودێ هه‌قێ من ژته‌بستینیت).
یان ژی وه‌لاتی ب خوه‌ حوكمی ددانیت و ل دووڤ حه‌زا خوه‌ حوكمێ خوه‌ بده‌ت.
ل ناڤ ڤێ كۆمه‌لێ كی یێ ب هێزه‌؟ ملله‌ت قه‌ستا كێ دكه‌ت بۆ ئاریشێن خوه‌؟
هه‌ر پێنج یێ حكمی دانن، هنده‌ك قه‌ستا سه‌یدایی دكه‌ن دا پێڤه‌ بخوینیت و چاره‌كێ بینیت! یان قستی حه‌لال كه‌ت حه‌رامكه‌ت؟ ما ئه‌م ل كیژ زه‌مانی دژین؟ ئه‌م ل ئه‌ڤغانستانێ یان سۆمالێ دژین!؟
هنده‌ك ژی ئارێشا خوه‌ دبه‌نه‌ ده‌ڤ مه‌زنێ خوه‌ ئاغایێ خوه‌ یان مه‌زنێ عه‌شیره‌تا خوه‌.
هنده‌ك ژی ئه‌و ب خوه‌ حوكمێ خوه‌ زوو دده‌ن و خووشك و ژنێن خوه‌ دكوژیت خوه‌ ناهێلنه‌ ل هێڤیا كه‌سێڤه‌!
هنده‌ك ژی ئارێشا خوه‌ بلند دكه‌نه‌ ئه‌سمانی دبێژن: خودێ مه‌حكه‌ما من ل گه‌لته‌ بكه‌ت!
ئه‌رێ گه‌لی ملله‌تی: مه‌ په‌رله‌مانه‌ك یێ هه‌ی و حوكمه‌ته‌ك و قانوون و دادگه‌هه‌ك بریارا دورست دده‌نه‌ هنگۆ! مانه‌ قانوون بلندتره‌ ژ هه‌میان؟ ما نه‌ دادگه‌ه پشتی خودێ حوكمێ مرۆڤان دده‌ت؟ مانه‌ پۆلیس و حوكمه‌ت خودانێن مه‌نه‌ و مه‌ دپارێزن و ئارێشێن مه‌ ب قانوونێ چاره‌دكه‌ت؟
به‌ری هه‌یامه‌كێ براده‌ره‌كێ ب نعال و بێ ده‌ستوویریا ترۆمبێلێ هه‌بیت ل گه‌ل خوه‌، ترومبێلا من ده‌عماند ژ پێشتێ ڤه‌، سه‌رێ پیره‌ دایكا خوه‌ ژی ل ده‌شبۆردی دابوو ،خه‌ما وی ئه‌و نه‌بوو! دو ترۆمبێل خرابكرن. درێژ ناكه‌م ئه‌زچووم من پۆلیسێ ترافیكێ ئینا: سه‌حكره‌ من گۆته‌ من: خال ته‌ دڤێت دێ بوَ ته‌كه‌مه‌ (كه‌شف) به‌لێ دێ سه‌رێ ته‌ پێڤه‌گێژبیت! هه‌ما ب خوه‌ گه‌ل ئێك پێكوه‌رن یان ژی گه‌رده‌نا وی ئازا بكه‌! و پۆلیس چوو!! خودانێ نعالێ ته‌له‌فۆنا خزمه‌كێ خوه‌كر، ئه‌ز ژی نه‌چار بووم ته‌له‌فۆنازاڤایێ خوه‌ بكه‌م، مرۆڤێن مه‌ هاتن و گه‌هشتنه‌ چاره‌كێ كوترومبێلا من چێكه‌ن.. .
پۆلیسی دادگه‌هه‌كا دی نیشا مندا، ئه‌ڤه‌ چ بوو؟ ئه‌زێ دبێژمه‌ خوه‌ چاكۆچێ حوكمی د ده‌ستێ كێ دا بوو؟.
نوكه‌ د قانوونا حوكمه‌تا مه‌ دا نابیت زه‌لام پتر ژ ژنه‌كێ بۆ خوه‌ بینیت، لێ قانوونا شریعه‌ته‌كا دی مافێ چاران ژی دده‌ته‌ زه‌لامی! نوكه‌ ده‌نگ ژ چاكۆچێكێ دهێت؟
ما دورسته‌ پێنج سه‌ر دقازانه‌كێ دا بكه‌لن؟ ما دورسته‌ هۆسا دادوه‌ری بهێته‌كرن و دان؟ ل ڤێرێ چێنه‌بوو دێ چمه‌ وێرا دی!
ئه‌م ژ حوكمێ كێ بترسین؟ و ل بن چاكۆچێ كێ ئه‌م باوه‌ریێ ب دادوه‌ریێ بینین؟ ئه‌ڤان پێنج مه‌حكه‌مان هێشتا خوه‌ ژئێك سافی نه‌كریه‌، هه‌می یێ حوكمێ خوه‌ دكه‌ن! ئاغا و سه‌یدا و خزمۆ و پۆلیس و. .
راستی ملله‌ت یێ به‌ردایه‌ هندی یێ ئازاده‌! ئه‌ورۆپیان تنێ قانوون و دادگه‌هه‌ك یا هه‌ی، لێ مه‌پێنج یێن هه‌یین! ئه‌ڤه‌ ل كیرا دونیایێ هه‌یه‌ ژبلی ده‌ڤ مه‌؟ باشه‌؟ نه‌باشه‌؟ دورسته‌ یان خه‌له‌ته‌؟ یان ژی ئه‌ڤه‌ ئه‌نجامێن دیمۆكراتیه‌كا نموونه‌یی یه‌؟ گه‌له‌ك یا سه‌یره‌ بۆ من هۆسا!
من ب خوه‌ باوه‌ریا ب حوكمه‌تا خوه‌ یا هه‌ی و دادگه‌ه و قانوونێن په‌رله‌مانێ خوه‌ و ئه‌ز روحا خوه‌ ژی گوری دكه‌م، لێ وه‌كی من گه‌له‌ك یێن هه‌ین بۆ ئاغای و سه‌یدایی ژی خوه‌ دكه‌نه‌ قوربان! دێ چاوا ئه‌م خوه‌ ل جهه‌كی بینین؟ و دادگه‌ها خوه‌ كه‌ین؟ پشتی شێخ و مشاێخێن مه‌ ساخكرین و هێز دایه‌ ئاغایێ مری و ژبن قه‌بری هینا ناڤ مرۆڤێن ساخ دا؟! هۆسا ده‌نگێ چاكۆچی كێم دبیت.
ئه‌م هه‌می دڤێت دادگه‌ها خوه‌ بهێزبێخین و چوكێن خوه‌ بۆ دادگه‌ها كوردستانێ بشكێنین و رێزێ بده‌ینێ وه‌كی په‌رله‌مانی وه‌كی سه‌رۆكی..
بلا لێبۆرینا خه‌له‌ت به‌س بیت، گونه‌هبار دڤێت زیندانا خوه‌ و وچاكسازیا خوه‌ وه‌رگریت! هزرا خوه‌ د خه‌له‌تیا خوه‌ دا بكه‌ت داد و باره‌نه‌كه‌ت!
بلا كارتۆنێن پرته‌قالا و ده‌فته‌ر نه‌ بنه‌ چاره‌سه‌ریا ئارێشێ!
بلا قانوون چاره‌سه‌ریا پرۆبلێمێ بكه‌ت! مه‌ ماڤپه‌روه‌ر و دادوه‌ر و دادگه‌ه یێن هه‌ین بلا ئه‌و بریارێ بده‌ن و نه‌ك پرته‌قال و ده‌فته‌ره‌ك!
هه‌كه‌ دادگه‌ها وه‌لاته‌كی یا ب هێز بیت رامانا ملله‌ته‌كێ ب هێز رادگه‌هینیت!
بلا چاكۆچێ دادگه‌ها مه‌ ببیته‌ سیمبوله‌كێ به‌رچاڤ و دیار د ئارمێن حوكمه‌تێدا.

به‌ری نوكه‌ گه‌له‌ك جارا من ب زمانێ كوردی و عه‌ره‌بی ژی نڤیسیبوو، كو دڤێن ل ده‌زگه‌هێن مه‌یێن راگه‌هاندنێ، پویته‌ بزمانێ عه‌ره‌بی بێنه‌ كرن زێده‌ باری زمانێ كوردی،ئه‌ڤه‌ ژی ژ به‌ر چه‌ند ئه‌گه‌ره‌كا، وه‌كی بوونا مه‌ و مانا مه‌ ل نێزیك عه‌ره‌با، كو هه‌تا نوكه‌ ژی دوو پارچێن كوردستانێ د گه‌ل دوو ده‌وله‌تێن عه‌ره‌بی د ژین و هه‌یا نوكه‌ ئه‌م ژێ جودا نه‌بووینه‌، هه‌ر وه‌سا ژ به‌ر نێزیكیا مه‌ ژ 20 ده‌وله‌تێن دی یێن عه‌ره‌بی ل رۆژهه‌لاتا ناڤه‌ڕاست، ژ بلی وان هه‌ردووێن ئه‌م د ناڤدا د ژین، زێده‌ باری هندێ كو بارا پتر ژ ملله‌تێ كورد بوسرمانن و زمانێ عه‌ره‌بی له‌وله‌بێ تێگه‌هشتنا دینێ بوسرمانه‌تیێ یه‌.
ئه‌ڤه‌ وێ رامانێ ناده‌ت، ئه‌م زمانێ خۆ یێ شرینێ كوردی پشتگوهڤه‌ پاڤێژین و به‌ره‌ف زمانێ عه‌ره‌بی بچین، نه‌خێر، زمان فاكته‌رێ بوون و مانا هه‌ر ملله‌ته‌كی یه‌ و ئه‌م كورد ژ خه‌لكێ دی پتر تویشی بزاڤێن نه‌هێلان و لاواز كرنا زمانێ كوردی بووینه‌. له‌وما فه‌ره‌ ئه‌م به‌ری هه‌میان پویته‌ی بزمانێ كوردی بكه‌ین و خزمه‌ته‌كا به‌رده‌وام بۆ گه‌شكرنا وی بكه‌ین. لێ ژ بلی زمانێ كوردی كو فاكته‌رێ سه‌ره‌كیێ كوردبوونا مه‌یه‌،دڤێن پویته‌ی بزمانێ ئنگلیزی ژی بكه‌ین، وه‌ك زمانه‌كێ زیندیێ ڤی سه‌ر ده‌می، لێ سه‌ره‌ڕای هندێ پویته‌كرن بزمانێ عه‌ره‌بی ژی، دێ خزمه‌تا وان ئارمانجا كه‌ت یێن مه‌ گۆتین.
رژێمێن ئێك لدویف ئێكێن ئیراقێ، هه‌ر ژ ده‌مێ دانانا ڤێ ده‌وله‌تێ لسالا 1921 ێ و ب ره‌نگێن جودا جودا و لپه‌ی ده‌لیڤه‌ و ده‌م وسیاسه‌تا وان حوكمه‌تێن ئێك لدویف ئێكێن ئیراقێ، پڕۆپاگندێن نه‌ حه‌ق و نه‌ره‌وا دژی ملله‌تێ كورد كرینه‌ و بدرێژیا ڤان سالێن هه‌میان، وان لپه‌ی مه‌ره‌م و ئارمانجێن خۆ كورد گونه‌هبار دكرن، كو به‌رده‌وام حه‌ژ شه‌ڕی دكه‌ن ولێك تێ گه‌هشتن لجه‌م وان نینه‌ و وان نه‌ڤێن ئارامی ل وه‌لێتی به‌لێڤ ببیت. و وان لبن وێ پڕۆپاگندێ هه‌می جۆرێن جینۆساید و قڕ كرنێ دژی كوردا بكار د ئینان.
له‌وما بۆ مه‌ فه‌ره‌ مه‌ راگه‌هاندنه‌كا زیره‌ك و هه‌ڤسه‌نگ بزمانێ عه‌ره‌بی هه‌بیت، بۆ دیاركرن و رۆنكرنا ره‌وشا دادپه‌روه‌رانه‌ یا كوردان لهه‌ر چار پارچێن كوردستانێ و به‌رچاڤكرنا مافێن كوردان یێن ره‌وا.
من جاره‌كێ ئه‌ڤ دانوستاندنه‌ دگه‌ل رێڤه‌به‌به‌رێ كه‌ناله‌كێ ته‌له‌فزیۆنی یێ مه‌ یێ كوردی كر، به‌رسڤا وی ئه‌وبوو، گۆت: ئه‌ز بتنێ نه‌شێم به‌رامبه‌ری سه‌د كه‌نالێن عه‌ره‌بی راوه‌ستم !! بڕاستی ئه‌ڤه‌ بۆچوونه‌كا شاشه‌، چنكی ئه‌م ژ كه‌نالێن ته‌له‌فزیۆنیێن كوردی ناخوازین به‌رامبه‌ری سه‌د كه‌نالێن عه‌ره‌بی راوه‌ستن و سه‌نگه‌را لێ بگرن، لێ بلا مه‌ ئێك كه‌نالێ عه‌ره‌بی ئاخڤ هه‌بیت، راستیا مه‌ و سیاسه‌تا مه‌ یا درست به‌رچاڤ بكه‌ت و ل ئارمانج و مافێن مه‌ ڤه‌كۆلیت، بلا شه‌ڕێ كه‌سێ نه‌كه‌ت. ئانه‌كۆ بتنێ بلا ئه‌و كه‌ناڵ ده‌ربڕینێ ژ ره‌وشا مه‌ بكه‌ت، چونكو پشتی ده‌مه‌كی راستی دێ خۆ فه‌رز كه‌ت، و زلكه‌كێ شخاتێ ب وێ رۆناهیا كێم، دشێن تاریاتیێ ڤه‌ڕه‌ڤینیت و هه‌می هێزا تاریێ نه‌شێن رۆناهیا زلكێ شخاتێ ڤه‌مرینیت. !!.