ئەڤرۆ، جیھان کۆرەمارکی:

ژنەکێ ل باژێرێ دھۆکێ، خودان زارۆیە، ل پشت زەلامێ خوەرا پەیوەندی ل گەل شوفێرەکێ تەکسیێ گرێدا بوون، شوفێرێ تەکسیێ گوتە ڤێ ژنێ خوە ژ زەلامی َخوە بدە بەردان دێ تە مەھر کەم، وێ ژی خوە دا بەردان و داگێران ژ ھەموو مافێن خوە کرن، بەلێ تشتێ سەیر ل دووماھیێ دڤێ کێشێ دا، شوفێری ژی پشتا خوە دایێ؟

پارێزەر ئاواز مەجید ئیبراھیم ل دادگەھا دھۆکێ بۆ ئەڤرۆ دیارکر کو بەری ماوەیەکی ژنەکێ ل باژێرێ دھۆکێ کو خودان زارۆ بوو، ل پشت زەلامێ خوەرا پەیوەندی ل گەل شوفێرەکێ تەکسیێ گرێدا بوون پەیوەندیێن موبایلێ دناڤبەرا وان دا ھەبوون ل گەل ئێک دەردکەتن، زەلامێ وێ نە دزانی، چونکو ب کارێ خۆ یێ تایبەت ڤە یێ مژوول بوو و گۆت: پشتی بورینا سێ ھەیڤان ل سەر پەیوەندیا وان ناسیارەکێ وان زانی کو ژن ماما وان ل گەل کەسەکی دئاخڤیت ب تێلەفونێ، زەلام ژی رابوو چاڤدێریا ھەڤژینا خوە کر و دویڤچوونا وێ کر، ھەتا بۆ وی دیار بوی کو ھەڤژینا وی پەیوەندیەکا ھەی ل گەل شوفێرەکێ تەکسیێ، بەری نوکە گوتبوویێ ھەکە تو خوە ژ زەلامێ خوە بدەیە بەردان، دێ تە بۆ خوە ئینم، پشتی زڤریە مال زەلامێ وێ گۆتێ من تۆ نەڤێ و ل گەل تە نابم، گۆتژی داکو ھەردو لایەن سەرا نامووسێ شەرمزار نەبن، ھەردو لا رێکەفتن ل سەر (مخالعە) ئەوژی ل دووڤ دووماھیک راستڤەکرنا قانوونا بارێ کەسایەتی مادە 21 رێکەفتنەک دھێتەکرن دناڤبەرا ژن و مێرا دا کو ژێک بھێنە بەردان، لێ ل دەسپێکێ ژن دێ ڤێ داخوازیێ کەت ئەو ژی ب مەرجەکی ژن داگێرانێ ژ نیڤەکا مەھرا خوە بکەت، ل دووماھیێ ئەڤ ژنە ھاتە بەردان و داگێران ژ ھەموو مافێن خوە کرن مینا زارۆیان و نەفەقێ، لێ ب تنێ 105 غورامێن زێری وەرگرتن.

زێدەتر گۆت: پشتی ئەڤ ژنە ھاتیە بەردان ل دادگەھێ ئامادە بۆ و داخواز کر شکایەتێ ل شوفێرێ تەکسیێ بکەت، چونکو وێ مەھر ناکەت، من ژی وەکو پارێزەرەک گۆتێ تە چ ماف سەر وی شوفێری نینە ئاخفتنەک بوو گۆتە تە و پێ نەکر، پارێزەرا نافھاتی نەڤەشارت ژی کو ئەڤی زەلامی بەری ھەڤژینا وی پەیوەندیێ ل گەل کەسەکی گرێددەت وی ژی پەیوەندی ل گەل ژنەکا بیژن ھەبوون وەکو پارێزەرێ گۆتیێ ئەڤی تشتی نەکە، چونکو تۆ دەرگەھێ ئێکێ ب قوتی ئێک دێ دەرگەھێ تە ژی قوتیت، لێ گوھداری نەکر، پشتی بورینا دو سالان ئەڤ چەندە ب سەرێ ھەڤژینا وی ژی ھات و لێ نەبوری، گۆتژی ئەڤ سالە گەلەک حالەتێن (مخالعە) ل دادگەھێ دھێنە تومارکرن.

ژلایێ خوەڤە چنار حەسەن ڤەکولەرا جڤاکی ل دادگەھا بارێ کەسایەتی ل دھۆکێ دیارکر کو گەلەک داوایێن مخالعە دھێن و گۆت: ژن ھەنە ژ بێ عاقلیا خوە مالا خوە ب دەستێن خوە خراب دکەن، بۆ مایتێکرنا ڤان کێشان لایەنێ خێرێ رۆل ھەیە بەلێ گەلەک کێم، گۆتژی دبیت زەلامی ئەڤ ژنە پشتگوھاڤێتیە کا پێدڤیێن وێ چنە، یان گومان بۆ ژنێ چێ بوویە بەرێ وی کەتیە ژنەکا دیتر، ژ بێزاریا خوە پەیوەندی ل گەل شوفێرێ تەکسیێ گرێداینە و باوەریا وێ ب ئاخفتنا وی ھاتیە و زارۆیێن خوە ژبیرکرینە ب تنێ ل دووڤ حەزا خوە چوویە چونکو ھەکە مرۆڤی گۆت ئەز و ئەز دێ ھەموو تشت ژ دەستێن مرۆڤی چن.

ئەڤرۆ، ئەمیر ئەترووشی:

پشتی سنێلە د گەھنە قۆناغا سنێلەیی و پێ دگەھن و د ژیانێ دگەھن، پتر ژ ھەر دەمەکێ دی چاڤ ل خۆشیا ژیانێ و پارەیە، لەو ھەموو بزاڤان دکەن ژیانا خوە خۆش بکەن و ب ھەر رێیەکا ھەبیت پارەی ب دەستخۆڤە بینن و ھەکە چو رێ نەمان و خێزانێ پارێ پێدڤی بۆ دابین نەکر و نەشیا چو کاران بکەت، دێ پەنایێ بەتە بەر دزیێ، لەوما ب تنێ د شەش ھەیڤێن ئێکێ دا ژ ئەڤ سالە 114 سنێلە ژ بەر دزیکرنێ ل دھۆکێ ھاتینە دەستەسەرکرن و 45 ژ وان ژی حوکم بووینە.

سەلیم ناڤێ بکارھاتی یێ گرتیەکێ چاکسازیا ژن و سنێلانە، بۆ ماوێ سالەکێ ژ ئالیێ دادگەھا دھۆکێ ڤە ھاتیە حوکمکرن، ھوسا بۆ دادگەھێ دیار کر بوو کو وی ژ بەر ھەژاریێ و نەبوونا پارەی بۆ پێدڤیێن ژیانا خوە یا تایبەت ب کارێ دزیێ رابوو و گۆت ژی: ھەکە ئەز شیابامە ژیانا خوە ب ئاسایی وەکو کورێن دەولەمەندا برێڤەببەم یان ژی ھەر چو نەبیت شیابام دەستێ خوە بۆ کەسێ درێژ نەکەم، من سەد سالێن دی چو دزی نەدکرن.

ئاماژە دا وێ چەندێ ژی کو ئەو ژ بەر دو کریارێن دزیێ سالەکێ حوکم بوویە و ژ بەر کو ئەو سنێلە بوویە و ژیێ وی د بن 17 سالیێ دا یە، دادگەھێ دلۆڤانی پێ بریە و دبێژیت: ب راستی ئەو کەسێن من دیتین بەری خوە دزی دکرن ھەموو ژ بەر نەبوونا پارەی بوویە و من چو سنێلێن دەولەمەند نەدیتینە دزی کربیت.

زەکی سالح موسا رێڤەبەرێ چاکسازیا ژن و سنێلان ل پارێزگەھا دھۆکێ بۆ رۆژناما ئەڤرۆ دیار کر، پتریا ئەو سنێلێن نھا د چاکسازیێ دا حوکم بووین ژ بەر دزیێ بووینە و ب تنێ د شەش مەھێن ئێکێ دا ژ ئەڤ سالە 45 سنێلە ب کریارا دزیێ ھاتینە حوکمکرن و 69 سنێلە ژی ھەر ژ پشتی مەھا شەش یا ئەڤ سالە وەرە دادگەھێ دەست ب ڤەکۆلینێ کرینە بۆ ھندێ بگەھنە راستیا دزیا وان و پشتی ھینگی یان دێ حوکم بن یان ژی دێ بێگونەە ھێنە دەرکرن و گۆت: ژ سەرجەمێ حوکمکرنا 56 سنێلێن شەش ھەیڤێن ئێکێ ژ ئەڤ سالە 45 ژ بەر دزیێ بووینە ئانکو ب تنێ 11 سنێلە ژ بەر دزیێ نەبووینە، ھەروەسا ژ سەرجەمێ دەستەسەرکرنا 257 سنێلان د شەش مەھێن ئێدی دا ٦٩ سنێلە ژێ ئەو بووینە یێن ب کریارا دزیێ ھاتینە دەستەسەرکرن و نھا چاڤەرێ دادگەھکرنێ نە.

د ماوەیێ شەش سالێن بووری دا پرۆژەیێ دادپەروەریا سنێلەیان ئەنجامدایە و تێدا چەندین تیشک ئێخستینە سەر ژیانا سنێلەیێًن تاوانبار و ئەگەرێن کرنا تاوانێ و د راپرسیا وان دا ئاشکرا بوویە، پتریا سنێلەیان ژ بەر دزیێ دھێنە دەستەسەرکرن و 5%ێ ژ بەر نێربازیێ و کارێن بێ رەوشت نھا د چاکسازیێن کوردستانێ دانە.

ل گۆرەی راپرسیەکا رێکخراوا پاو یا نەحکوومی ل ھەرێما کوردستانێ، ئێکەم تاوانا پتر سنێلە دکەن دزی یە، ل دووڤ را ھاژووتنا ترومبێلێ بێی دەستووری و پاشی نێربازی دھێت، چونکو 70%ێ ژ وان سنێلەیێن دھێنە دەستەسەرکرن ژ بەر دزیکرنێ یە و پتریا سنێلەیان ژ ھەژاری و نەبوونا چو پارەیان د دەستان دا دزیا دکەن و پتریا وان ل تاخێن ھەژار دژین، ھەروەسا ئەو تشتێن وان ددزین ب تنێ بۆ خۆشکرنا ژیانێ بوویە، وەکو موبایل، لاپتوپ، کارتێن موبایلان و ئەتاری و کوتر و پایسکل و چو جۆرە دزیەک ژ لایێ سنێلەیێن کوردستانێ ڤە نەھاتیە کرن یا مەزن بیت یان ژ 100 ھزار دیناران پتر بیت.

تێدا ھاتیە ژی کو پتریا دزیێن د شەش سالێن بووری دا ژ لایێ سنێلەیان ڤە ھاتینە کرن ب شەڤ بوویە و پتریا وان دزینا موبایلان بوویە. ھەروەسا ئاشکرا بوویە کو د ماوەیێ بووری دا ئێک سنێلەیێ دەولەمەند ل سەر تاوانا دزیێ ل کوردستانێ نەھاتیە دەستەسەرکرن، ب تنێ سنێلەیێن دزی کرین د ھەژارن و دایک و بابان دانپێدان کریە کو ژ ھەژاریێ زارۆیێن وان دزی کرینە.

خویاژی بوویە کو ئەو گەلەک سنێلە ھەبووینە ژ خێزانا خوە خواستیە پایسکلەکێ بۆ بکرن، بەلێ خێزانێ بۆ نەکڕیە و ل سەر ڤێ داخوازیێ سنێلە رابوویە ب دزینا پایسکلەکێ.

ل عیراقێ ھەموویێ ھەکە کەسەک د سەر ژیێ نەە سالیێ دا تاوانەک کربایە، دا ھەردو قانوونێن سزای و مەدەنی ل سەر جێبەجێ بن و ھەتا نھا ژی ھەر ھوسایە، بەلێ پەرلەمانێ کوردستانێ ئەڤ قانوونە راستڤەکر و وەکو یا عیراقێ نەھێلا و ل کوردستانێ ئەڤ ژیێ مەزنتر لێ کر و د سەر 11 سالیێ را و ھەتا 18 جێبەجێ کر و ھەکە سنێلەک د بن 11 سالیێ دا تاوانەکێ بکەت ناھێتە دەستەسەرکرن.