ئایدیالیزما تاكگه‌رایى
ئایدیالیزما تاكگه‌رایى
جوان عزه‌ت/ پشكا شه‌ش
تاك و فه‌لسه‌فه:
فه‌لسه‌فه ب چه‌مك و تیۆر و راستیێن خوه‌ڤه یا په‌یوه‌ندیناسه، پێشكه‌فتنا فه‌لسه‌فێ ل سه‌ر بنگه‌هێ ئه‌قلى پێشكه‌فتنه د بیاڤێ قانوونا دامه‌زراندنا ره‌فتار و ئه‌تیكێ باژێران دا، چێدبیت ئه‌م هزر بكه‌ین فه‌لسه‌فه خوه كوشتنه، به‌لێ ما مه كه‌نگى خواستیه فه‌لسه‌فه خوه‌كوشتنه ب ژیانه‌كا ژیاندار را؟ فه‌لسه‌فه هه‌لگرێ چێكرنا ئه‌قلى یه، كارێكته‌را سه‌ره‌كى یا فه‌لسه‌فێ، فه‌یلۆسۆفه، چونكو فه‌لسه‌فه دژى چێكرنا بازنێ یه و لێگه‌ریانه ل راستیێ. دیسا دوو ئاراسته‌یێن هه‌یین ئه‌و ژى ئێك یێ تیۆرى یه و پراكتیكى یه. ئاراسته‌یێ ئێكێ ل سه‌ر سیفاتێن ده‌رڤه و ناڤخوه‌یا میتافیزیكى و دان و چاوانیا په‌روه‌ردیه‌كا میتۆدى. ئاراسته‌یێ دوویێ كار ل سه‌ر چاوانیا سه‌ره‌ده‌ریكرنا بابه‌تێن جه‌وهه‌رى ئه‌وێن نه‌دیار، ئانكو ڤه‌شارتى دكه‌ت.
كارێ زانستى پتر دروستبوونا بازنه‌كرنێ یه و قه‌بوول ناكه‌ت تشته‌كێ دى یێ نه‌حازر هه‌بیت، ژ به‌ر ڤێ ژى پرسا فه‌لسه‌فه هه‌تا نها وه‌كى پێدڤى د ناڤ ژینگه‌ها مه دا نه‌بوویه شوونگرێ پشتراستیێ و خزمه‌ت بۆ ده‌رفه‌ت دانا خواندن و قه‌بوولكرنا دیالۆگێ، له‌ورا ئه‌و جوداهى د ناڤبه‌را تاكێ خوه‌یانى و بیانى كه‌ڤتیه د هێلا ململانێ دا. ئه‌ڤه شه‌ش سه‌د ساله فه‌لسه‌فا مه‌عریفى د جیهانا یۆنانى دا په‌یدا بوویه و ده‌ربازى جیهانا روژئاڤا بوویه، به‌لێ هێشتا مه وه‌كى پێدڤى تێنه‌گه‌هشتیه و سه‌ره‌ده‌ر نه‌كریه. خالا ئێكێ ئه‌م بتنێ ب مه‌زهه‌رێ وێ ڤه گرێداینه و ده‌ربازى رۆل و جه‌وهه‌رێ وێ نه‌بووینه. خالا دویێ مه ل ژێر چاڤێ ترس و نه گرنگیێ دایه خواندن.
له‌ورا د ڤى وارى دا ئه‌قلێ مه یێ ژینگه‌هى دسه‌لمینیت، كو ئه‌و تاكێ ل سه‌ر ئه‌قلێ قه‌بوول و مادده‌ى و هزرا توندیێ بهێته ئاڤاكرن ب زه‌حمه‌ت بشێت د فه‌لسه‌فا مه‌عریفى بگه‌هیت و خوه ب بزاڤ و دینامیكیا جڤاكى را بگه‌هینیت، چونكو ژبلى چاڤلێكرنێ ئه‌و تشته‌كێ دى ناگه‌هینیته كه‌سایه‌تیا خوه. سه‌ره‌راى وێ نزانیت قووناغا هزرى و فه‌لسه‌فى هه‌ولدانه‌كه بۆ رزگاركرنا وى ژ هه‌ر قه‌ید و به‌نده‌كا ده‌روونى و باوه‌رى و پاشكه‌فتى. هه‌مى جڤاك بێ جوداهى بزاڤێ دكه‌ن بۆ خوه مفایى ژ مه‌عریفا فه‌لسه‌فى وه‌ربگرن، به‌لێ مخابن ئه‌م جڤاكێ كوردى هێشتا دخوازن تاك ب تاكى د رێیا نه‌خواندنا وێ دا بنالینین و ب باج و بهایان رازى بكه‌ین، داكو ده‌ست ژ تایبه‌تمه‌ندى و پیروزیێن خوه یێن كه‌لتوورى به‌رنه‌ده‌ین و ژ بلى وێ مه تاكه‌كه‌س وه‌سا تێگه‌هانده ئه‌گه‌ر وى باوه‌رى ب هزره‌كا دى ئینا، هینگێ ئه‌و دێ ده‌ست ژ كه‌لتوور، ناسنامه و هه‌ر تشتێ خوه به‌رده‌ت، نابیت ئه‌م تاكى ب په‌روه‌رده‌یه‌كا له‌نگ ڤه په‌روه‌ده بكه‌ین و وه‌سا رێكخستنێ نیشا وى بده‌ین، كو ئه‌و ب ئه‌قلێ ئه‌ڤرۆ سه‌ره‌ده‌ریێ دگه‌ل هه‌ماهه‌نگیا ئه‌قل و كه‌لتوورێ به‌رێ بكه‌ت، به‌لكو گرنگه ژ نها و پێدا ئه‌م خوه باش ئاماده‌بكه‌ن و ل جهێ بكارئینانا هێزا هشك هه‌ولبده‌ین هێزا نه‌رم بكاربینین ب دیالۆگێ كێشه و گرفت و ئالۆزیێن خوه چاره‌بكه‌ین و جاره‌كا دى وه‌ك سه‌ره‌تاییه‌ك بزڤرینه كه‌لتوورێ خوه ڤه وێ وێره‌كیێ بده‌ینه خوه شۆره‌شه‌كا سپى ل سه‌ر ئاستێ هزرى و فه‌لسه‌فى د خواندنگه‌ه، زانكۆ، په‌یمانگه‌ه و مزكه‌فت و خێزان و ده‌رڤه‌ى خێزانان دا دوباره دروست بكه‌ین، داكو تاكه‌كێ خوه‌دان مه‌عریفه، ده‌ستهه‌لات، بریار و هه‌لبژارده بهێته به‌رهه‌م، تاكگه‌راییا خوه وه‌كو هه‌ر تاكه‌كێ رۆژئاڤایى بنیته زمان و نه‌بیته مه‌حكومێ ئه‌قلێ دووهى یێ كلاسیك.
