ئه‌مریكی دحه‌یرینه د هه‌لبژارتنا سه‌رۆكێ خوه دا
ئارام دهۆكی-كه‌نه‌دا
گه‌له‌ك ملله‌ت و گه‌له‌ك كێشێن نێڤنه‌ته‌وی خوه دگرن ده‌مێ هه‌لبژارتنێن ئه‌مریكی نێزیك دبن كانێ دێ سه‌رۆكێ نوو وێ كی بیت و چه‌وا سیاسه‌تا خوه برێڤه ببه‌ت وه‌كو وه‌لاته‌كێ زلهێز ل سه‌ر روویێ ئه‌ردی. لێ ئاریشه ڤێ جارێ ژ هندێ كوورتره كو ملله‌ت و كێشێن سیاسی ل گه‌له‌ك ده‌ڤه‌ران خوه بگرن، ژ به‌ر كو وه‌لاتیێ ئه‌مریكی ژی نزانیت چه‌وا ده‌نگی بده‌ت و ده‌نگی بده‌ت كێ؟، بده‌ته خانما كلینتۆن وه‌سان خویا دبیت كو سیاسه‌تا نه‌رما ئوباما دێ به‌رامبه‌ری گه‌رماتیا باره‌شێ سیاسی و ئابووری به‌رده‌وام بیت، ئه‌ڤێ وه‌لاتیێن ئه‌مریكی ناخوازن!. ده‌نگی بده دۆنالد ترۆمپی ئه‌وی ژی ته‌ر و هشك یێن پێكڤه سۆتین دوژمنان بۆ ئه‌مریكیا زێده دكه‌ت و ئه‌ڤ وه‌لاته ب خوه ژی یێ خه‌ندقیه د ناڤا كێشێن جۆراوجۆر دا. له‌وا وه‌لاتیێن ئه‌مریكی هه‌تا ئه‌ڤرۆ بێ دودلی نه‌شێن بریارا خوه یا ئێك لایه‌نه چێ بكه‌ن.
به‌ری هه‌یامه‌كێ من گوهداریا رادیویا كه‌نه‌دی دكر پرۆگرامه‌كێ تایبه‌ت ل سه‌ر ده‌نگدانا ئه‌مریكیان دروست كر بوو ل ژێر چاڤدێریا رۆژنامه‌ڤان و راپۆرتڤانا چه‌له‌نگ (ئانا ماریا)، پشتی دیدار دگه‌ل گه‌له‌ك وه‌لاتیێن ئه‌مریكی كری و پرسا وێ ئه‌و بوو كانێ كاودانێ ده‌نگدانێ دێ چه‌وا برێڤه چیت و بۆچوونێن وان چنه؟ وه‌سا دیار بوو كو پرانیا وان نه‌دكه‌یف خۆشن ب مانا (ترامپی و خانم كلینتون)ێ ئه‌ز گۆتنا یه‌ك ژ وان بكه‌مه كاكلكا بابه‌تێ خوه ئه‌وی ژی ئینا زمان و گۆتی”ئه‌مریكی د ڤێ هه‌وا هه‌لبژارتنان دا جارێ بێ سه‌ركه‌تنن، هه‌ر ئالیێ تو بگری یان ده‌نگی بۆ بده‌ی خوساره‌تیه، چونكی هه‌لبژارتن یا بوویه ترانه”. مه‌ره‌ما ڤی وه‌لاتیێ ئه‌مریكی ئه‌وه كو هه‌ردو به‌ربژێر نكارن وه‌كو پێدڤی به‌رخوردێ دگه‌ل كاودانێن ئه‌مریكا بكه‌ن و ژ ڤێ قه‌یرانا كه‌تینێ ده‌ربینن ژ به‌ر كو چ ژ هه‌ردویان وه‌كو پێدڤی پرۆگرامێن وه‌سا ژ هه‌ژی نینن كو وه‌لاتیێ ئه‌مریكی بكاریت باوه‌ریێ بده‌تێ.
خانم كلینتۆن كو به‌ربژێرا پارتا دیموكراتانه پرانیا سیاسه‌تمه‌دارێن وی وه‌لاتی وه‌سا دبینن كو چ گهۆرینێن به‌رچاڤ روی ناده‌ن. دیاره كێشا هه‌ره مه‌زنا ئه‌مریكا ل ده‌مێ سه‌رۆكاتیا ئه‌مریكا كێشا ئابووری بوو، دسه‌ر هندێرا كو هه‌تا راده‌یه‌كی گهۆرین خستینێ به‌راوردی دگه‌ل بێ كاریێ، بۆ نموونه رێژا بێ كاریێ ل سالا (2010) (7.6) بوو، وه‌كو دیار ل مه‌ها شه‌ش یا چوویی یا بوویه (4.9) ئه‌ڤ ژماره هه‌ر یا بلنده، لێ ئاریشا ئه‌مریكا ب ژماره یه‌ك نوكه نه‌تنێ باشكرنا بارێ ئابووریه به‌لكو كاودانێن سیاسی یێن ژ ده‌رڤه كو یێن بنه ئاریشێن هه‌ره سه‌ركی بۆ ڤی وه‌لاتی ئه‌و ژی ب په‌یدابوونا رێكخراوێن تێرۆرستی ژ ده‌ست ده‌رچوونا كاودانا ل سووریێ و ده‌ڤه‌را رۆژهه‌لاتا ناڤین و نه‌شیانا ڤی وه‌لاتی مینا به‌رێ چاره‌ك وه‌كو ئه‌و دخوازن بێته كرن و بله‌ز و به‌ز و بهێز و باسكێن له‌شكری وه‌كو ل ئه‌ڤغانستان و عیراقێ كرین. تنێ خالا كو ئه‌مریكی به‌رێ خوه دده‌نێ یا كو جودا دكه‌ت سه‌رۆك ئوبامای ژ كلینتونێ ئه‌و ژی توخمێ مێ یه كو بۆ جارا ئێكێ یه ژنه‌ك ببیته سه‌رۆك ل ئه‌مریكا، ئه‌ڤه ژی خویا دكه‌ت كو گه‌له‌ك وه‌لاتی دێ ده‌نگی ده‌نه دیموكراتان ژ به‌ر دخوازن توخمێ مێ سه‌رۆكاتیا وی ولاتی بكه‌ت، ئه‌ڤه ل ده‌مه‌كی ئه‌مریكی خوه ب سه‌ركێشا وه‌لاتێن دیموكراتخاز دبینیت و هه‌تا نوكه ژنه‌كێ سه‌رۆكاتیا وی ولاتی نه‌كریه.
ژ لایه‌كێ دی ڤه ئه‌مریكی ده‌مێ ژ لایێ دی دنێرنه به‌ربژێرێ كۆماریان كو ئه‌و ژی “دونه‌لد ترۆمپ”. وه‌لاتی وه‌سا هزر دكه‌ن كو ئه‌وان سه‌رۆكه‌ك پێدڤیه كو كه‌ساتیه‌ك “سیاسی و له‌شكری” بیت ژ به‌ر كو ئه‌ڤرۆ ئاریشێن ئه‌مریكا وه‌كو سه‌ركێش ل مه‌یدانا كێشێن سیاسی و له‌شكری هه‌نه ژ هه‌ر ده‌مه‌كێ دی دژوارتر، نموونه ژی نه‌بوونا ستراتیژیه‌ك رۆن ئاشكرا ژ هاویشكرنا شه‌رێن رۆژهه‌لاتا ناڤین ب تایبه‌تی ل سووریێ، كو رۆژانه بوویه ئاریشێن هه‌ره مه‌زن بۆ هه‌موو وه‌لاتێن دونیایێ ئه‌ڤجا بگره ژ په‌قاندنا ترۆمبێلان و هێرێشێن جودا جودا كو سه‌رپشكێن وان دگه‌هنه ئورۆپا و ئه‌مریكا و هه‌ر ده‌رێ یان ژی كێشه‌یا هه‌ره مه‌زنا په‌یدابوونا په‌نابه‌ران ب ئاوه‌یه‌ك ئێكجار زه‌خم كو دبنه جارا یه‌كێ وه‌سا ژماره‌ك مه‌زن پشتی شه‌رێ جیهانی یێ دویێ.
ب هه‌لبژارتنا ترۆمپی گه‌له‌ك وه‌سا دبینن كو ئه‌ڤ كه‌ساتیه بازرگانه و د كارێ خوه یێ تاكه‌كه‌سی دا سه‌ركه‌تی بوویه، لێ چ سه‌ربوورێن له‌شكری و سیاسی نینن هه‌تا كو ب كێر بێت بۆ كاودانێن ئه‌ڤرۆ یێن ئه‌مریكیان كو بكاریت رۆله‌كێ به‌رچاڤ ببینیت. ئه‌و بۆچوونێن وی كو دێ موسلمانان ده‌رێخیت و كه‌سێ قه‌بوول ناكه‌ت بچیته ئه‌مریكا هه‌تا دبن ده‌ه میكرۆسكوپان دا ده‌رباز نه‌بیت، گه‌له‌ك سیاسه‌تمه‌دار ئه‌ڤان بۆچوونان دوور ژ راستیێ دبینن كو نكاریت بكه‌ته كار د ئه‌جندایێن خوه دا ژبه‌ر كو ئه‌ڤ یه‌كه دبیته ڤه‌قتیانا ئه‌مریكا ژ دونیایێ و زێده‌كرنا دوژمنان كو ئه‌و ژی د به‌رژه‌وه‌ندیا ڤی وه‌لاتی دا نینه.
ئه‌ڤجا ب ڤی ئاوایی وه‌كو دیار باشتر ئه‌وه چ لایه‌ن خوه ب هیڤیا هه‌لبژارتنێن ئه‌مریكا نه‌گرن، ژ به‌ر كو هه‌تا راده‌یه‌كێ هه‌ڤیر د ده‌ستێن ئه‌مریكیان ژی دا روون بوویه، راسته پێدڤیه مرۆڤ هایداری ده‌ورو به‌رێن خوه بیت گه‌له‌ك باشه، لێ كولومل خوه ل هیڤیا ده‌نگدانێن ئه‌مریكا بگریت دبیته مه‌زنترین خه‌له‌تی، چونكى هه‌كه ملله‌تێ ئه‌مریكی ب خوه یێ حه‌یری بیت ب هه‌لبژارتنێن خوه‌ڤه باشه بۆ كه‌سێ وێڤه‌تر دێ چ هێته چاڤه‌رێكرن. به‌لكی گه‌له‌ك بێژن سه‌رۆك تنێ ره‌مزه ل ئه‌مریكا لێ مه‌ره‌ما مه ژ بابه‌تی نه سه‌رۆكه، به‌لكو وه‌لاتیه كو چێكه‌ری بریارا سیاسیه ل سیسته‌مێن دیموكرات. ب كورتی ئه‌مریكی ژ هه‌ر جاره‌كێ پتر حه‌یرینه ده‌نگێ خوه بده‌نه كیژان به‌ربژێری ژ به‌ر كو د هه‌ستا وان دا چ ژ هه‌ر دویان نكارن به‌رخۆرده‌كا زه‌لال د گه‌ل پێدڤیێن وان بكه‌ن.
