بزاڤا ره‌وشه‌نبیرى و ره‌وشه‌نبیرێن بێ هه‌لویست
جوان عزه‌ت/ پشكا سیێ
ب درێژاهیا دیرۆكا مرۆڤایه‌تیێ راگرتن و به‌رهه‌نگاربوونا ته‌رازیا سه‌رده‌ستى و بنده‌ستیێ وه‌كو شه‌ره‌نیخه‌كا دژواراژیانێ به‌رده‌وام بوویه. ڤى كاروانى رێیه‌كا درێژ و گران كێشا یه، چونكو شه‌ڕێ داكه‌تن و سه‌ركه‌تنێ دگه‌ل سروشت و جڤاك و سیاسه‌تێ وه‌ك ته‌ڤنه‌كێ ئالۆزێ تێهه‌لكێشێ ژیانێ درێژى دایه وێنه‌یێ خوه یێ زالیه‌تیێ. ئانكو ب ڤێ پێكۆلێ ره‌وشه‌نبیرێ هزرمه‌ند شیایا بۆیه‌رێن ژیانێ بكه‌ته خه‌ونا خوه هه‌رده‌مى و دیاركر، كو ژیان و جیهان ل سه‌ر كه‌د و كه‌دكاریا هزر و ئه‌قل و سیسته‌مێ ره‌وشه‌نبیریێ دشێت بگه‌هیته هێڤێنێ سه‌رده‌مێ خوه یێ ئاڤاهیان. نه‌مازه ئه‌و كارێكته‌رێن خوه ب بزاڤا ره‌وشه‌نبیرى به‌ر ب ره‌نگێن گوهۆرینا مرۆڤایه‌تیێ برین، هه‌ر زویكا خوه ژ پێكهاته‌یێن سه‌ره‌تایى وه‌كو قانوونێن جڤاكى و سنج و هونه‌رێ سیاسى یێ پاشاگه‌رى و بزاڤێن دى یێن زانستى ئه‌وێن بێچاره‌یا مرۆڤان كریه سه‌رئه‌نجامێ هزریێن ته‌وته‌مى و بنه‌مالى و قه‌بیلى خوه دورگربگرن و ده‌ربازى جیهانه‌كا نوى ببن ئه‌و ژى جیهانا میلۆدیێن دیمۆكراسى و مه‌ده‌نى و ئه‌قلانى و ئازادى و سه‌خبێریكرنا پێناسا هزراندن و فه‌لسه‌فه‌كاریێ.
ل ڤێرێ پرسه‌ك خوه سه‌ر ئاڤ دكه‌ت، ئه‌و ژى ئه‌گه‌ر بێژین بۆچى ره‌وشه‌نبیرێ ده‌ڤه‌رێ نه‌بوو ره‌وشه‌نبیره‌كێ زیندى؟ دبیت ئه‌گه‌ر زۆر بن، ئێك ژ وان ئه‌گه‌ران ئه‌م دشێن وه‌كو نڤیسكار شرۆڤه‌یێ بده‌ینێ. نه‌بوونا نڤیسكاره‌كێ ره‌وشه‌نبیر ژ نه سازكرنا پرۆسه‌یا ره‌خنه‌گریێ دهێت. ئانكو، نڤیسكار ل سه‌ر وى وێنه‌یێ سه‌خته‌كارى بوو قوربانیێ گه‌له‌ك تێگه‌هان ژ وان ژى تێگه‌هێ ده‌ستهه‌لات و سیاسه‌ت، ئه‌ڤى تێگه‌هى نڤیسكارێ ده‌ڤه‌رێ وه‌كو گێره‌پێكرنه‌كا ترس و گه‌فان دا به‌راهیا هزرا ئازاد و ره‌خنه‌گه‌ریێ. دیسا نه ره‌وشه‌نبیریا ڤى نڤیسكارى گرێدایى كێشه و گرفتاریا ره‌وشا ده‌ڤه‌رێ و مالپه‌رێ ژیانا چین و ئۆل و جڤاكى بوویه، ئه‌ڤى وێنه‌ى ژى ژبلى گیانێ هه‌رده‌مى یێ ئالاڤێن كه‌ڤنار پێشكه‌فتنا هزرێ د چ وێنه‌یێن دى یێن گرێداى گیانێ ره‌خنه‌یێ دا وه‌رنه‌گرتینه. ل گورى ڤى سه‌رۆبه‌رى نڤیسكارى پێناسه و گوتارا خوه ئیفاده كریه. ده‌مێ نڤیسكار رۆلێ خوه یێ ریالیستى نه‌بییت ئه‌و هه‌ڤكێشه‌یه‌كا ئه‌فسانه‌ى ل گه‌ل خوه یێ نڤیسكار و خوه یێ بابه‌تى دا په‌یدا دكه‌ت. ب ڤێ ده‌رزاندنا هزر و فه‌لسه‌فا جڤاكى و سیاسى نڤیسكاره‌كێ مرى و ڤالا و دویرى هزرا هونه‌رێ فه‌لسه‌فى په‌یداكر. نڤیسكار ڤیلپ برۆ دبێژیت: (ره‌وشه‌نبیریا راسته‌قینه كۆمه‌كا زانیارى و بیرو باوه‌ران پێشكێشى تاكه‌كه‌سى دكه‌ت، سه‌ره‌راى وێ تاكه‌كه‌سى ژ ژیانه‌كا ساده به‌ر ب جیهانه‌كا مه‌عریفى دبه‌ت داكو ناسنامه‌یا خوه بنیاسیت و وێ ناسنامێ بكه‌ته ژێده‌رێ نیاسینا خوه یا سه‌ره‌كى). ل سه‌ر ڤێ ره‌وشه‌نبیریێ، ئه‌رێ نڤیسكارێ ده‌ڤه‌رێ شیایه خوه به‌رده‌ته ناڤا هزرا ڤیلپ و هێگل و ماركس و نیچێ و كانت و…، یان ژى خوه ل سه‌ر دیوارێ شكه‌ستنێ و چه‌كێ لاوازیێ و بێ ده‌ستهه‌لاتیا هزرى به‌ردایه ناڤا رولێ ره‌شه‌نبیریێ دا!
نه‌پێگیریا نڤیسكارێ ده‌ڤه‌رێ ب گوتاراكریارى به‌رێ مرۆڤى دده‌ته بیر و باوه‌ریه‌كا دیتر ئه‌و ژى بیروباوه‌ریا (نڤیسكاریا خراپ) ئه‌ڤ جۆره نڤیسكاریه رۆلێ ژیانێ ب رۆله‌كێ سه‌خته و بێ ئالاڤێ گوهۆرینێ دئینیته پێش، ژ بلى شكه‌ستنا هزرى و به‌رمایێ سه‌پاندن و وێرانكاریا كارێكته‌ران و نه‌بوونا پرسیار و ده‌ست كورتیا چاره‌سه‌ریێن بۆیه‌رێن جڤاكى و دۆزا ملله‌تى چ تشته‌كێ دى زێده‌ناكه‌ت، ئانكو رێك نه‌به‌ردان ب ڤێ هزرێ دیاردكه‌ت، كو نڤیسكارێ ده‌ڤه‌رێ هێشتا یێ د گوهێ گایى دا دخه‌وه و نه‌هوشیاریا خوه ب شێوه‌یه‌كێ دى یێ دۆرهێلى به‌رچاڤ دكه‌ت و ئاراسته و نیاسینا قه‌له‌مێ لێگه‌ریان و لڤین و پێداچوونێ دكه‌ته بارگرانیا به‌رسڤێن فه‌لسه‌فى و نه‌قوتانا وان ده‌رگه‌هێن، كو دبێژنێ (تابوویێن گورستانا گیانى) ئه‌ڤ گرێیا هشك و ئالۆز ژ به‌رنامێ نه‌وێره‌كى و بێ هه‌لویستى و كێم زانینا نوخبه‌یا سه‌ره‌كى بوویه، كو ره‌وشه‌بیریا مرۆڤى، تاكه‌كه‌سى ب نه هوشیاریا زانستێن سیاسى و جڤاكى و ئابوورى و هونه‌رى داینه ڤه‌شارتن. له‌ورا ئه‌ڤ چه‌نده وى مافى دده‌ته مرۆڤى كو، مرۆڤ ڤێ پرسیارێ ژ خوه بكه‌ت و بێژیت، ئه‌رێ گه‌لۆ ئه‌ڤرۆ نڤیسكارێ ده‌ڤه‌رێ به‌رامبه‌ر كێشان و پیڤانا هزر و زاتێ مرۆڤان بوویه نڤیسكاره‌كێ دیارده‌ى یان هێشتا خوه ل بن سیبه‌را شكه‌فتا پلاتوونى دا نخێڤیت؟
