داعش.. .. خێر و شه‌ر

داعش.. .. خێر و شه‌ر

110

وه‌كو روون هه‌ر كه‌س و بنگه‌ه و ده‌ستهه‌لات و ملله‌ت ل هه‌موو دنیایێ ب ره‌نگه‌كێ گشتی رازیه‌ ل سه‌ر هێدێ كو رێكخراوا داعش رێكخراوه‌كا هه‌ر توند رۆ و دوور ژ هه‌موو بنه‌مایێن مرۆڤایه‌تی و یاسای به‌رخۆرد كریه‌ دگه‌ل كارێن خوه‌ د گه‌ل هه‌ر لایه‌ك و جهه‌كێ وان قه‌ست كربیتێ. لێ وه‌كو دیار بۆ كوردان وه‌كو زه‌نگه‌كێ و بوو كو كورد چ وه‌كو ملله‌ت، پارت، حوكمه‌ت و هه‌تا تاكه‌ كه‌س سه‌روژنوو بخوه‌داچوونه‌كێ بكه‌ت و پتر خه‌مێ ژ هه‌بوون و ئێكگرتن و ره‌فتار و بۆچوونێن خوه‌ بكه‌ت. له‌وا گه‌ر ژ لایه‌كیڤه‌ هاتنا رێكخراوا ناڤكری شه‌ر به‌ و كوردان گه‌له‌ك قوربانیدان و گه‌له‌ك عه‌زیز و خۆشمێر و تالانكرن هاتن ئه‌نجامدان بده‌ستێن ڤان هه‌ڤالبه‌ندێن تاریێ. ژ لایه‌كی دیڤه‌ خێر بوو كه‌ ئه‌و ژی ب چه‌ندین ره‌نگانه‌، كه‌ ئه‌مێ هنه‌ك رۆنكرنا بێخین سه‌ر درێژیا بابه‌تیدا.
د سه‌ر هندێرا كو كورد بۆ ده‌مه‌كێ گه‌له‌ك نه‌ كێمه‌ كو دوژمناتیا ئێك نه‌ كریه‌ مینا براكۆژی كو خاله‌ك باشه‌. لێ به‌ری هاتنا رێكخراوا ناڤكری په‌یوه‌ندی هه‌تا راده‌یه‌كی وه‌سا برێڤه‌ دچوون مینا شه‌ڕێ سار و كاودان گه‌هشت بوو وی راده‌ی كو رۆژانه‌ لایه‌نان هه‌ڤدو گوناهبار دكر و هێدی هێدی ئاستێ باوه‌ریێ نزم دبوو. ژ لایه‌كێ دنڤه‌ وه‌لاتیێ كورد ل باشوور به‌رده‌وام تێ ب گله‌ و گازنده‌ و د سه‌ر هندێرا كو ئێمناهی هه‌بوو، لێ وه‌سا بیر نه‌دكر كو هه‌بوونا ئاسیشێ چه‌ند گرنگه‌ و گه‌له‌كان مخابن هه‌تا دئانی زمان كو خۆزیێن رژێما به‌رێ ژ به‌ر هندێ كو كه‌سه‌ك ژ كه‌سه‌كی زه‌نگینتره‌ یان پتر پاره‌ و جهین به‌رپرساتیێ بده‌ستڤه‌ نه‌ هاتیه‌نه‌. دیساڤه‌ سیسته‌ما پارتان وه‌لێ هاتبوو هه‌ر كه‌سێ ئه‌ندامێ پارتا خوه‌ چاڤ لێ دكر و وه‌كو ملله‌ت و سیسته‌م خوه‌ ل داموده‌زگه‌هێن حوكومی و میر نه‌ دكره‌ خودان. هه‌ر كه‌س لایه‌نگیر و خزم و كه‌س و كارێ خۆدان ده‌سته‌لاتی با كار و رێڤه‌چوونا شولان ب ساناهی بوون و وه‌لاتیێن نورمال ژی هه‌موو به‌ند و یاسا ل سه‌ر چه‌سپاندن، ژ بیر دكرن كو ئه‌ڤ جۆره‌ ته‌ڤنه‌ وێ ئێكگرتن و خورتكرنا رۆلێ یاسای لاواز كه‌ت و خرابی هه‌ر بۆ هه‌موویان دزڤریت. برینا مووچه‌ی ل كوردستانێ و نه‌شیانا دانا مووچێ فه‌رمانبه‌ران یان هه‌ر چ نه‌ به‌ یێن پێشمه‌رگان كه‌ چ وه‌لاتی د موعارز نه‌بوون كو مووچێ وان بده‌ن ژ لایێ حوكمه‌تا هه‌رێمێ ڤه‌ ببوو خاله‌ك و پرسه‌كا گه‌رم د ناڤا هه‌موو بنگه‌ه و كۆمێن جڤاكی دا. ب هه‌ر ئاوایه‌كی به‌ دبیت نموونه‌ زۆربن لێ ئه‌ڤه‌ هه‌می خالێن لاوازبوونێ بوون و ئه‌ڤان هه‌میان و ئه‌ڤێن نه‌ هاتین به‌حسكرن هه‌موو پێكهاتا ده‌سته‌لات و ملله‌تی ئێكدو ته‌مام دكه‌ن، كورد هه‌موو ده‌مان یێ ئارمانجه‌ كو داعش په‌یدا بن له‌وان گه‌له‌ك فه‌ره‌ سیسته‌ما كوردان وه‌سان یا هه‌لبژێر به‌ كو جهێ ده‌رزیكێ نه‌به‌ تێدا بچه‌ ئه‌گینا داعش و بره‌ڤه‌. گه‌ر ژ لایه‌ك دیڤه‌ ل وێنێ هاتنا ڤێ رێكخراوا درونده‌ بكه‌ین. ئه‌ڤه‌ خێر بوو بۆ كوردان هاتی گه‌ر بره‌نگه‌ك ساكار ل ئه‌وێن سه‌ری بنێرین و به‌له‌ڤاژی بكه‌ین ئه‌مێ گه‌له‌ك سوودی ژ هاتنا وان كه‌ین. مینا ئه‌مێ سه‌روشنی بزانین كانێ ئازادی و هه‌بوونا ئاشتیێ ناهێت كرین و فروتن هه‌بوونا وێ بخۆ تاجه‌كه‌ و بلا ئه‌م نه‌كه‌ین ئارێشه‌ك وه‌سان كو هه‌موویان ژ ده‌ست ده‌ین ژبه‌ر خوه‌په‌رست و گه‌نده‌لان. ده‌سته‌لات چه‌ند فه‌ره‌ بزانیت دلمانا ملله‌تی ژ نگه‌ه و پارت و به‌رپرسان و چه‌ند وێ سیسته‌م لاواز به‌ ده‌ما گه‌نده‌لی تێدا ملان ب له‌یزینه‌ و كه‌س خوه‌ لێ نه‌كه‌ خودان. هاتنا داعشان كورد ئینانه‌ با هه‌ڤ و ئه‌و گۆتن راستكرڤه‌ ده‌ما دهێت گۆتن (خین نابیته‌ ئاڤ). كۆبانێ بۆ چه‌رخه‌كی یه‌ ژ كوردستانا عێراقێ ڤه‌بی یان شنگال ژ یا سووریێ ڤه‌بی جیران و ده‌سته‌لات وان باژێران ب ئاخا خوه‌ دزانه‌ د رۆژێن ره‌شدا خوه‌ لێ نه‌كر خودان، لێ هه‌ر كوردان بخوه‌ خوه‌ ل هه‌ڤ كر خودان. ئه‌ڤ په‌یامه‌كا دیرۆكیه‌ و ئه‌ڤ خاله‌ زوو بزوو بده‌ست كوردان ڤه‌ نه‌ دهات گه‌ر ئه‌ڤ هۆڤه‌نه‌ هه‌تبان. ژ لایه‌ك دن ڤه‌ كورد ده‌نگوباسێن قاره‌مانیا كوردان ب تایبه‌تی ژنا كورد و پێشمه‌رگه‌ی رۆژ نه‌بوو سه‌ر نووچه‌ نه‌بوو و هه‌تا ئه‌ڤرۆ به‌رده‌وامه‌. كورد ب درێژا دیرۆكا داگیركرنا ئاخا وان ژ 1918 وه‌ره‌ و هه‌ته‌ ئه‌ڤرۆ ب ڤی ئاوای به‌حس ل كوردان نه‌ هاتیه‌ كرن كو رۆژهه‌لات و رۆژئاڤا و وه‌لاتێن پشته‌ڤانی ل كوردان كربیت، دبیت گه‌له‌ك ژ به‌ر به‌رژه‌وه‌ندیا خوه‌ ژی بیت لێ به‌رژه‌وه‌ندیا كوردان ژی گه‌له‌ك تێدایه‌ و هه‌ر چ نه‌ بیت نوكه‌ كێشا كوردان مینا كێشه‌ك نێڤنه‌ته‌وی چاڤ لێ تێ كرن و به‌رخۆرد ل گه‌تێ كرن. ئه‌ڤه‌ ژ بلی پشته‌ڤانیا مادی وچه‌كی و په‌یوه‌ندیێن نوو و كو راسته‌وخوه‌ كاریگه‌رن ب ره‌نگه‌ك ئه‌رێنی ل سه‌ر كێشا كوردان.
ب ڤی ئاوای هاتنا ریكخراوا تێرۆرستی یا داعشێ زیانێن خوه‌ هه‌بوون و ژ به‌ر كو چ شه‌ر د بێ قوربانی و تالان نین تایبه‌تی هنه‌ك گرۆپێن مینا چه‌رخێ شه‌ش و حه‌فتێ بیر بكه‌ن د ڤێت زیان وان چاوا به‌. لێ گه‌ر كورد ب ره‌نگه‌ك دن لێ بنێرن و ئه‌ڤان زیان و شه‌هیدان بخوه‌ بكه‌ین ئه‌زموون ئه‌ڤه‌ دیسا هه‌له‌كا زێرینه‌ و سوودێ ئاڤابوونا كیانێ كورد وه‌كو ملله‌ته‌ك ئازا و ژ هه‌ژی سه‌رخوه‌بوونێ وێ وه‌ره‌ ل قه‌له‌مدان.

کۆمێنتا تە