چاكسازیێن حوكمه‌تێ و گوهارتنێن ده‌ڤه‌رێ

چاكسازیێن حوكمه‌تێ و گوهارتنێن ده‌ڤه‌رێ

78

كامى كمال
ژ ئه‌وان به‌ربه‌ستێن كو ل به‌رامبه‌ر حوكمه‌تا هه‌رێما كوردستانێ دانه‌و نكاریت شه‌ڕه‌كێ ڕژد ل گه‌ل گه‌نده‌ڵكاراندا بكه‌ت و ڤێ دیارده‌یێ ل كوردستانێ لاواز بكه‌ن، لاوازیا كه‌لتوورى (فه‌رهه‌نگیه‌)، دو هه‌بوونا ده‌ستێ ده‌ره‌كى یه‌.
خاڵا لاواز یا فه‌رهه‌نگی، ئه‌و ده‌مێن ئاستێ ره‌وشه‌نبیریا جڤاكى ب گشتى د ئاسته‌كێ پێدڤیدا نه‌بیت مه‌حاله‌ ده‌سه‌ڵات بشێت هه‌م پره‌نسیپێن دیمۆكراسیێ ل به‌رچاڤ بگریت و هه‌م ژى شه‌ڕى دگه‌ل دیارده‌یا گه‌نده‌ڵیێ بكه‌ت، ئێك ژ ئه‌و كارێن داگیركه‌ران د سه‌ده‌یا ده‌رباز بووییدا ل سه‌ر خه‌لكێ كوردستانێ ئه‌نجامداى، لێدانا فه‌رهه‌نگى بوو، دۆژمن ئانكو داگیركه‌ر وێ ڕاستیێ دزانن كو نه‌زان كرنا جڤاكى باشترین میكانزمه‌ كو جڤاگه‌كێ ل ژێر داگیركارییا خوه‌ بهێلن و رێكێن ئازادیێ لێ وندا بكه‌ن، له‌وما پشتى رێككه‌فاتنا سایكس پیكۆ دوژمنێن كوردان نه‌هێلان ل كوردستانێ قوتابخانه‌و سه‌نته‌رێن ره‌وشه‌نبیرى و ناوه‌ندێن پێشكه‌فتنێ ب چ ئاوایه‌كێ مینا پێدڤى كار بكه‌ن، ئه‌ڤ چه‌نده‌ژى فاكته‌ره‌كێ مه‌زنه‌ كو جڤاكا مه‌ هه‌تا نهاژى ب دروستى نزانیت دوست و دوژمنێن خوه‌ لێك جودا بكه‌ت، پتریا ڤیان و كه‌ربا وان بۆ سه‌ركرده‌و رێڤه‌به‌رێن وڵاتى یان عاتفیه‌ یان ژى مینا میراته‌كا باب و باپیران یا بۆ كوڕ و نه‌ڤیان مایه‌ڤه‌!. پتریا ژیانێ مینا بیركاریێ یه‌، واته‌ باڵانس و هه‌ڤكێشه‌نه‌، گه‌له‌ك جاران مه‌ ئاگه‌ه ژێ دبیت دبێژن ئه‌گه‌ر فلان قوتابى بۆ بیركاریێ یێ زیره‌ك بیت زۆر گرنگه‌، مه‌به‌ست ل ڤێ تێگه‌هێ ئه‌وه‌ كو بیركارى واته‌ لێكدانه‌ڤه‌و شرۆڤه‌كرن، واته‌ كاركرن ب مه‌ژى و تێگه‌هشتن ل هه‌ڤكێشه‌و باڵانسان، پڕانیا مه‌ كوردان گازندان ژ گه‌نده‌ڵكاران دكه‌ین واته‌ ب باشى تاڵانكرنێ و ژناڤبرنا سامانێ گشتى یێ وڵاتى دبینین، لێ فاكته‌رێن هه‌بوونا گه‌نده‌ڵیێ نه‌ك بتنێ نابینین به‌لكى مه‌نه‌ڤێت خوه‌ تێبگه‌هینین ژى ژبه‌ركو ئه‌گه‌ر مه‌ خوه‌ تێگه‌هاند دێ ب ساناهى گه‌هینه‌ وێ باوه‌ریێ كو ئه‌گه‌رێن هه‌بوونا گه‌نده‌ڵیێ ل كوردستانێ جڤاك بخوه‌یه‌، ئه‌گه‌ر رێژه‌یه‌كێ ته‌خمین بكه‌ین زێده‌تر ژ 90% خه‌لكێ وڵاتێ مه‌ ده‌مێ دگه‌هیته‌ ده‌سه‌ڵاتێ و به‌رپرسیارییه‌تێ درێغیێ ل تاڵانكرنا سامانێ گشتى ناكه‌ت!، كه‌سوكار و بگره‌ هوزا وى ژى پشتگیرییا وى دكه‌ن!. سه‌رنجێ بده‌ خه‌لكێ سلێمانیێ و گه‌رمیان ب گشتى و گازنده‌یێن وان ژ پارتى!، پارتى دیموكراتى كوردستان ل وان ده‌ڤه‌ران شیانێن ڤه‌گوهاستنا فه‌رمانبه‌ره‌كێ ژى نینه‌، ل پشتى سه‌رهه‌ڵدانا 1991 هه‌تا نها ل وان ده‌ڤه‌ران پارتى چ جاران حوكم نه‌كرییه‌، نه‌ك بتنێ ده‌سه‌ڵاتدارێن سلێمانیێ سامانێن وان تاڵانكرن كرن، به‌لكى مه‌ هه‌میا دیت زۆر ب ئاشكه‌رایی نیڤیا كوردستانێ ل 16ێ ئوكتۆبه‌رێ فرۆته‌ عیراقێ و ئیرانێ!، ئه‌ڤجاژى خه‌لكێن وان ده‌ڤه‌ران ب گشتى ب ماموستاو دكتور و شاره‌زاو رۆژنامه‌نڤیسڤه‌ به‌رده‌وام پارتى تاوانبار دكه‌ن!، واته‌ ئێش و كێشه‌یێن ڤى وڵاتى ب بنبڕكرنا گه‌نده‌ڵیێ چاره‌سه‌ر نابن، به‌لكى پتر دێ ئالوز بن و كێشه‌ ل دووڤدا هێن، كورد پێدڤیه‌ لایه‌نێ خوه‌ یێ فه‌رهه‌نگى و زانستى پێش ب ئێخیت.
د ئه‌ڤ ساڵه‌دا نیشانێن گوهرینێن مه‌زنێن سه‌رتاسه‌رى زۆر ئاشكه‌را بوونه‌، پارتى دیمۆكراتى كوردستان دساڵا 2017ێدا ب ئه‌نجامدانا ریفراندۆمێ تاپویه‌ك بۆ كوردستانێ چێكر و به‌رهه‌ڤ كریه‌ بۆ ده‌مێ پێدڤى، شه‌رێ سیاسى و ته‌كتیكیێ د ناڤبه‌را ئیرانێ و ئه‌مریكادا هێدى هێدى به‌ر ب قووناغه‌كا نووتر و دژوارتر دچیت و دبیت ببیته‌ شه‌ره‌كێ سه‌ربازى، نها خوه‌نیشاندانان ل ئیرانێ ده‌ست پێ كریه‌، ئه‌گه‌ر ده‌ستێ ده‌ره‌كێ ل پشت هه‌بیت (كو ئه‌ز باوه‌رم یا هه‌ى) دێ ئیران به‌ره‌ف هه‌لوه‌شاندنێ چیت، ئه‌گه‌ر ئه‌ڤ خوه‌نیشانده‌ژى ب داوى هاتن، پلان و كارتێن دیكه‌ مینا ئه‌لته‌رناتیڤ به‌رده‌وام دده‌ستێن ئه‌مریكا دا هه‌نه‌، ئه‌گه‌ر ده‌م گوهارتێن جۆگرافى هات وه‌ڵاتێن زلهێز دشێن به‌هانه‌یان ب چه‌ند كاتژمێره‌كا چێكه‌ن و هه‌مى باڵانسێن سیاسى و جۆگرافى بگوهرن، ئه‌ز باوه‌رم گوهارتنێن ل نشكه‌كێڤه‌ دێ ل ده‌ڤه‌رێ هه‌بن، ناپاكی یێن 16ێ ئۆكتۆبه‌رێ دربه‌كا مه‌زن ل خه‌لكێ كوردستانێ دا، لێ كوردان ب ئه‌نجامدانا ریفراندۆمى ده‌ستكه‌فته‌كا هنده‌یا مه‌زن ب ده‌ستڤه‌ ئینا كو گرانى و قه‌باره‌یێ ناپاكێن 16ێ ئۆكتوبه‌رێ زۆر بچویكتره‌ ژ وان ده‌ستكه‌فتان.
حوكمه‌تا هه‌رێما كوردستانێ پێدڤیه‌ به‌رده‌وام بیت و به‌رنامه‌یێن خوه‌ یێن چاكسازیێ بكه‌ته‌ كردار، خه‌لكێ كوردستانێ پێتڤییه‌ وێ ڕاستیێ ژبیر نه‌كه‌ن ئه‌و بخوه‌ خودانێن حكومه‌تێنه‌ و دشێن مینا وان دڤێت بگوهرن، لێ ئیراده‌ و ڕاست ڕوویى گه‌ره‌كه‌.

کۆمێنتا تە