پتریا جاران پەنجەشێرا قولونێ و رووڤیکا ب دیتنا خوینێ دھێنە دەستنیشانکرن
ئه‌ڤرۆ، وارهێل نێروه‌ى:
تایبەتمەندەکێ نشتەرگەریا گشتی ئاماژە ب وێ چەندێ دایە کو ئێک ژ وان نەخوشیێن نوکە بەربەلاڤ ھاتنا خوینێیە دگەل پیساتیێ ل جھێ دەستئاڤا ستور، گەلەک جاران کەسێ تووشی ڤێ نەخوشیێ دبیت ژبەر شەرمێ نەڤێت سەرەدانا نوشداری بکەت لەورا گەلەکا پێدڤیە ب ھەبوونا ڤی حالەتی زووترین دەم سەرەدانا نوشدارێ تایبەتمەند بکەت دا کو چارەسەری بۆ بھێتە کرن.
د. سەردار حەسەن عارف، تایبەتمەندێ نیشتەرگەریا گشتی دیار کر: گەلەک ئەگەر ھەنە بۆ تووشبوون بڤێ نەخوشیێ ، پرانیا جاران ژ بەر باوەسیرێ یان ژی برینەکێ (فتریات)ل جھێ دەستئاڤا ستور ڤێ حالەتی دروست دکەت کو خوین بھێت.
گوت ژی: گەلەکا گرنگ ل دەمێ پەیدابوونا خوینێ ئەو کەس سەرەدانا نوشداری بکەت دا کو ژێدەرێ وێ خوینێ بزانیت کا ل کیڤە دھێت، گەلەک جاران چێ دبیت ھاتنا وێ خوینێ پەیوەندی ب پەنجەشێرا قولونێ یان رووڤیکا ھەبیت. دیار کرژی: ھندەک نیشان ھەنە کو بۆ نەخوشی و نوشداران دیار دکەت کو ھاتنا وێ خوینێ نە ژبەر نەخوشیا باوەسیرێیە، بەری کو نوشدار پشکنینا بۆ نەخوشی بکەت بگەھیتە ئەنجامەکێ ژ ھەبوونا ڤێ خوینێ ئەو ژی: ئەگەر دگەل دەستئاڤا ستور خوین ھەبیت و ئێشانەک ل زکی و بتایبەتی بنێ زکی ھەبیت، دڤێت نەخوش ئێکسەر بزانیت ئەو خوین ژ ئەگەرێ باوەسیرێ نینە، ژبەرکو باوەسیرێ زکئیشان دگەل نینە.
ناڤھاتی گوت ژی: گەلەک جاران نەخوش ھەست دکەت کو دەستئاڤا وی تمام نەبوویە، پیساتیێ نەخوشی ھەمی نادەرکەڤیت دمینیتە د رووڤیکادا و خوینێ دبینیت دگەل پیستایێ ھاتی ئەڤە ژی ئێک نیشان کو نەخوشیەکا دی بیت.و زێدەتر دووڤچوونا ڤی حالەتی بکەت ژلایێ نوشدارێ تایبەتمەندڤە و گەلەک جاران نەخوش دەستئاڤا ستور پیساتیێ وی زراڤ دبیت وەک پیساتیێ زارۆیەکێ ساڤایە، ئەڤە ژی چێ دبیت وەرەمەک ھەبیت ئەڤە ھەمی ئەو نیشانن بەری پشکنینا بۆ نەخوش و نوشداری دیار دبیت کو ئەڤە نەخوشیا باوەسیرێ نینە و گەلەکا پێدڤیە نوشدارێ تایبەتمەند پشکنینا نەخوشی بکەت، ئەگەر نەخوش نەھێلیت پشکنینێ بۆ بکەت، ژبەرکو نەخوش ژبەر شەرمێ کو بێژیت ئەڤە نەخوشیا باوەسیرێیە و نوشدار گرنگی بڤی حالەتی بدەت.
نابیت نوشدار چاڤەرێ وێ چەندێ بیت کو ئەگەر نەخوش زەعیف بوو کێشا وی ھاتە خوار پاشی بێژیت ئەڤە نەخوشیا پەنجەشێرێیە، ژبەر کو ئەگەر گەھشتە ڤی ئاستی ئەو نەخوشیا وی یا بەلاڤ بوویە لەشێ وی نەخوشیدا، چ مفا دچارەسەریا ڤی حالەتی دا نینە، تشتەکێ بەربەلاڤ ھەیە دناڤ خەلکێ مە دەمێ دبێژن ئەو کەس زەعیف نەبوویە و کێشا وی کێم نەبوویە ، “دەمێ دبێژن چاوا دبیت ئەڤە نەخوشیا پەنجەشێرێ بیت؟ ئەڤە گوتنەکا گەلەک خەلەتە دناڤ خەلکی دا ھەیە”، لەورا د ھەبوونا وان نیشانا گەلەکا فەرە نەخوش سەرەدانا نوشداری بکەت دا کو چارەسەری وەرگریت بەری بەربەلاڤ بیت.
گوت ژی: پێنگاڤێن پشتی ڤان نیشانا پێدڤیە نوشدار پشکنینا بۆ نەخوشی بکەت ئەو ژی دەستی پشکنینێ بکەت و دێ بینیت کا ھاتنا ڤێ خوینێ ژ ئەگەرێ باوەسیرێیە یان فتریاتن ئەگەر نوشداری چ تشت نەدیتن و ئەو خوین ھەر دھێت، ئەڤە وێ چەندێ گەھینیت کو ئەڤ خوینە ژ سەراڤا دەستئاڤا ستور(کماخێ) دھێت.
نوشدار دشێت برێکا تبلێ یان دوربین (نازوور)ێ بۆ دھێتە کرن دا کو بزانین ئەڤ خوینێ ژ کیڤە دھێت.
گوت ژی: گەلەک جاران خەلکێ مە ھزر دکەن کو (باوەسیر یان فتریات) دبیتە ئەگەرێ پەنجەشێرێ ئەڤێ چو راستی بۆ نینە، “ئەڤ ئاخفتنە ژ وێ چەندێ ھاتی کو گەلەک نەخوشا پەنجەشێرا ریڤیکێ یان پەنجەشێرا بنێ ریڤکا ستور دگەل ھندێ ژی باوەسیر یا ھەی ئەڤە ژی دبیتە ئەگەرێ خوینێ خەلکێ مە ھزر دکەت پەنجەشیرێ باوەسیرێ یا ھەی”لەورا باوەسیر نابیتە نەخوشیا پەنجەشێرێ، ھندەک جارا دوماھیا ریڤیکا ستور کو دبێژنێ (پەنجەشێرا مستقیمی) ھەبیت گڤاشتنێ لسەر دەمارێن خوینێ دکەت دبیتە ئەگەر نەخوشیا باوەسیر پەیدا بیت.
گوت ژی: ھندەک جاران نوشدار گرێیەکێ زکێ نەخوشی دا سەرڤە دبینیت ئەڤە دڤێت ھزر بکە تکو دبیتە ئەگەرێ ھاتنا خوینێ، پاشان گرتنا سونەرێ یان تیشکا میفراسێ و پشکنینا ، پشتی کو ھاتیە دەستنیشانکرن و پارچەکا گوشتی ژێ ھاتیە چاندن(زرع) کرن و دا دیار بیت کا ئەڤ نەخوشیە چەند بەربەلاڤ بوویە د مێلاکێ ، سینگی، خوینێ دا ئەڤە ھەمی پشکنین بۆ دھێنە کرن ودا بزانین ئەو پەنجەشێر چ قوناغ دایە، دەمێ بەلاڤ بیت لەشی دا تنێ چارەسەری نینە، بەلکو پێدڤیە چارەسەریا کیمیاوی و کەووی (داخکرن) وەرگریت پاشان نشتەرگەری بۆ بھێتە کرن، لەورا پێدڤیە قوناغا پەنجەشێرێ بزانی گەلەک باشترە کو ئێکسەر نشتەرگەری بۆ بھێتە کرن کو دێ بیتە ئەگەر نەخوشیا وی زێدەتر بەربەلاڤ بیت.
گوت ژی: پشتی پشکنینا کو دیار بیت نەخوشیا بەربەلاڤ نەبوویە باشتر ئەوە زوو نوشدار نشتەرگەریێ بۆ بکەت ئەو ژی چارەسەریا وێ ئەوە پارچەکا قولونێ لای راست یان چەپێ یان ھندەک جاران پێدڤی کەت قولونێ ھەمی دھێتە راکرن ل دووف حالەتێ وێ نەخوشیێ دمینیت کا چ بۆ بھێتە کرن.