ئالایێ كوردستانێ دێ مینیت بلند وه‌ك چیایێن كوردستانێ
محه‌مه‌د ئیبراهیم ئامێدی
(ل 17/9/1922) شێخ مه‌حموودێ حه‌فید ئالایێ شاهێ كوردستانێ ل باژێرێ سلێمانیێ ل سه‌ر بانێ مزگه‌فتا مه‌زن بلندكر)
ب هه‌لكه‌فتا رۆژا ئالایێ كوردستانێ 17/12/2018 ئالایێ كوردستانێ درۆكه‌كا كه‌ڤنار و درێژ یا هه‌ی، دزڤریته به‌ری هزاران سالان، هه‌ر ژ سه‌رده‌مێ (كاوه‌یێ ئاسنگه‌ر) ب بلندكرنا (كافه) وه‌ك ئالا هاتیه بلندكرن ل ده‌مێ سه‌ركه‌فتن ب ده‌ستخوه‌ڤه ئینایی ل سه‌ر خوینمێژ و جه‌لاد (زوحاكی) و ب ناڤێ (ده‌رفیشی كافیانی) هاتبوو ناڤكرن، هه‌روه‌سا ئالایێ (میدیا) ده‌وله‌تا میدیان ئالایێ خوه یێ تایبه‌ت هه‌بوو یێ پێكهاتی بوو ژ ره‌نگێ سۆر و سپی و كه‌سك، كانزانیان (كانزانی) ئالایێ خوه هه‌بوو ب ناڤێ (شه‌هداد) به‌ری سێ هزار سالان. میرنشینا سۆران ب سه‌رۆكاتیا میر محه‌مه‌د ره‌واندۆزی ئالایێ وێ یێ سپی و ره‌ش بوو ل سالێن 1816ـ 1856، ساسانیان ئالایێ ئیمبراتۆریا خوه هه‌بوویێ ب ریشالك بۆ سه‌ر ب زه‌ر و قه‌هوائی ڤه‌بوو. ئالایێ سه‌لاحه‌ددین ئه‌یۆبی ب ره‌نگێ زه‌ر بوو، و ئالایێ میرنشینا بۆتان و ل سالا 1920 ل باژێری ئیسته‌نبۆلێ كۆمه‌لا رێكخراوێن جڤاكى یا كوردی رابوو ب دیزاینا ئالایێ كوردستانێ بۆ جارا ئێكێ هاته بلندكرن ل سه‌ر ده‌ڤه‌رێن رزگاركرین ده‌مێ شۆره‌شا (ئاگری) 1927ـ 1930 ب قومانداریا جنه‌رال ئیحسان نووری پاشا. ل 17/9/1922 شێخ مه‌حموودێ حه‌فید ئالایێ شاهێ كوردستانێ ل باژێرێ سلێمانیێ ل سه‌ر بانێ مزگه‌فتا مه‌زن بلندكر ب ره‌نگێ كه‌سك ل نیڤێ بازنێ سۆر ول نیڤا بازنی وێنێ هه‌یڤێ. ل 17/12/1945 ئالایێ كوردستانێ یێ نوكه ل باژێرێ مهاباد هاته بلندكرن ب ئاهه‌نگه‌كا هه‌ژی و قه‌شه‌نگ ل گۆره‌پانا چارچرا. و ل ژێر سیبه‌را ڤی ئالایێ پیرۆز كۆمارا كوردستان هاته راگه‌هاندن ل 22/1/1946. ئالایێ كوردستانێ یێ بوویه دوورشمێ سیما و هه‌یبه‌ت و خه‌بات و سه‌رفه‌رازی و سه‌ربلندیا ملله‌تێ كورد ب قاره‌مانی و فیداكاری و خه‌باتا ده‌هان سالان. قودسیه‌ته‌كا مه‌زن و جهه‌كێ پاراستی یێ هه‌ی ل جه‌م كوردان. یێ هاتیه دیزایین و به‌رهه‌ڤكرن و نه‌خشه‌كرن ب تبل و داڤا چێرۆك و كار و خه‌باتا ملله‌تێ كورد و خوینا هزاران شه‌هیدێن هه‌رده‌م ساخ دیاردكه‌ت و یێ هاتیه پاراستن ب ده‌ستێ خه‌باتكه‌ر و قاره‌مانان دابمینیت یێ به‌رز و بلند وه‌ك بلنداهیا چیایێن كوردستانێ ل هه‌موو ده‌م وجهان، ره‌نگێ سۆر خوینا شه‌هیدێن هه‌رده‌م ساخن. ره‌نگێ كه‌سك سۆر وه‌كو ژینگه‌ها كوردستانێ یه ره‌نگێ سپی تشكێن ئازادیێ و ئاشتیێ نه ره‌نگێ زه‌ر و سۆر ره‌نگێ ئاگر و خه‌تیر و شه‌مالكێن نه‌ورۆزێ نه. ل 16/12/1946 ئه‌ڤ ئالایێ پیرۆز یێ هاتیه راده‌ستكرن ژ ده‌ستێ پێشه‌وا قازی محه‌مه‌د سه‌رۆكێ كۆمارا كوردستان ل مهاباد، بۆ ده‌ستێ بابێ روحی یێ نه‌ته‌وا كورد بارزانی مسته‌فا ب په‌یڤه‌كا دلسۆز و دیرۆكی (ئه‌ز كه‌سێ نابینم وه‌ك جه‌نابێ ته یێ پارێزه‌ر، پاراستنێ ل سه‌ر ڤی ئالای بكه‌ت). له‌ورا هه‌رسال ل 17 كانوونا ئێكێ یا بوویه رۆژا ئالایێ كوردستانێ و جه‌ماوه‌رێ كوردستانێ ب چالاكیان و ئاهه‌نگێن هه‌ژی رادبن، ئالایه‌كێ فه‌رمی یه و ل ژێر سیبه‌را ڤی ئالای په‌ر له‌مانێ كوردستانێ یێ هاتیه هه‌لبژارتن و پێكئینان ل گه‌ل حوكمه‌تا هه‌رێما كوردستانێ ب هه‌موو داموده‌زگه‌ه و سازیان و رێكخراوێن جه‌ماوه‌ری و پیشه‌یی و پارتێن كوردستانی و تۆماركرنا قاره‌مانیێن مه‌زن ژ لایێ پێشمه‌رگێن قاره‌مان ڤه پارێزه‌رێن خاك و وه‌لات و نیشتیمان. هه‌موو دئاماده‌نه ب رحوگیان پارێزن و به‌رگریێ لی َبكه‌ن، وه‌كو سه‌رۆك مسعود بارزانی ل رۆژا 16/8/1998 كه‌ره‌مكری و ئاماژه دایه ڤێ چه‌ندێ. ئه‌ڤچا كورد ل پێشیا وان ده‌وله‌تانه ئه‌وێن ئالا هه‌ین ل سه‌ر ئاستێ جیهانێ و دی مینیت هه‌رده‌م ژ ره‌گه‌ز و بنه‌مایێن ده‌وله‌تبوونێ یێن كاریگه‌ر و هه‌ستیار و زێندی. وه‌ك سروودا ئه‌ی ره‌قیب و زمانێ كوردی و نه‌ورۆز و سالا كوردی و شۆره‌ش و داستان و سه‌رهه‌لدانێن كوردی…هتد ژ ره‌گه‌ز و بنه‌ما، ئالایێ كوردستانێ ملله‌تێ كورد سه‌رانسه‌ری جیهانێ د گه‌هینیته ئێك ب ئێك هه‌ست و هه‌لویست و ئێك رێزیێ موكوم دكه‌ت كو د ئێك سه‌نگه‌ر دابن ل به‌رانبه‌ری دوژمنان و ره‌گه‌زپه‌رست و شۆفینیا. هیڤیخوازین ئه‌و هه‌ست و هه‌لویست ببیته هانده‌ره‌كێ ئه‌كتیڤ و كاریگه‌ر بۆ رێخستنا مالا كوردی ب ئێك دل و جان. پیرۆزبیت رۆژا ئالایی كوردستانێ 17/12/2018 ل هه‌می كورد و كوردستانیا و ب ئانه‌هیا خودایێ مه‌زن دلۆڤان و خۆراگریا ملله‌تێ كورد دێ مینیت هه‌ر یێ به‌رز و بلند وه‌ك بلندیا چیایێن كوردستانێ.
