شۆره‌شا ئه‌یلوولێ یا به‌رده‌وامه
ئحسان ئامێدى
شۆره‌ش زاراڤه‌ك و بزاڤه‌كا سیاسى نه و دیارده‌كا جڤاكى یه كۆمه‌كا مرۆڤان د وه‌لاته‌كى دا پێرادبن، ب ئارمانجا گوهۆرینێن سیاسى و جڤاكى و ئابوورى، كو بشێت پێدڤى و داخوازێن خه‌لكى بجهبینیت و ماف و ئازادى و ئاسایشا وان دابینكه‌ت و گه‌شه‌بوونا هه‌مى لایه‌كى د هه‌مى بیاڤێن ژیانێ ده‌سته‌به‌ركه‌ت. هه‌رده‌مێ باسێ شۆره‌شێ دهێته پێش ده‌ملده‌ست پرسا گوهۆرینا ده‌ستهه‌لاتێ دهێته پێش، راكرنا ده‌ستهه‌لاتێ و جهگرتنا وان ژلایێ شۆره‌شگێرانڤه و پتریا جاران د پرۆسا شۆره‌شێ دا خوین لێ دكه‌ڤیت و كوشتن چێدبیت، چونكى ده‌ستهه‌لاتدار سته‌مكارن و ب هێزێ ده‌ستهه‌لاتا خوه دسه‌پینن و د ئاماده نینن ده‌ستبه‌ردارى ده‌ستهه‌لاتێ ببن، و به‌رهه‌نگارى شۆره‌شگیر و داخوازكارێن گوهۆرینێ دبن ب ئاگر و ئاسنى هه‌تاكو دووماهیێ بیاڤێ نه‌رازیبوونێ هند ب هێز بكه‌ڤیت و دشێت ده‌ست سه‌ر ده‌ستهه‌لاتێ دا بگریت و حوكمێ ملله‌تى پێكبینیت. گه‌له‌ك جاران ژ لایێ سه‌ركێشێن شۆره‌شا رێره‌وا شۆره‌شا گوهۆریه ژ شۆره‌شه‌كا جه‌ماوه‌رى پێناڤى مافێن خه‌لكى بۆ كۆده‌تایه‌كا له‌شكرى یان یا هێزه‌كا سیاسى تنى مه‌به‌ست كریه گورهۆینا ده‌ستهه‌لاتێ ب كوته‌كى!. شۆره‌ش دڤێت ده‌ربرینێ ژ ئیرادا ملله‌تى بكه‌ت و پێناڤى ماف و ئارمانجێن ملله‌تى بیت و سته‌مێ و زۆریێ نه‌هێلیت و وه‌كهه‌ڤیێ و دادپه‌روه‌ریێ بجهبینیت و ده‌ستهه‌لاته‌كا ده‌ربر ژ ئیرادا ملله‌تى پێكبینیت. بزاڤا رزگاریخواز بزاڤه‌كا سیاسیا مللى یه و هنده‌ك جاران شێوازێ خه‌باتا چه‌كدارى بخوه‌ڤه دبینیت، دهێته كرن پێناڤى رزگاركرنا وه‌لاتى ژ داگیركرنێ و پێڤه‌گرێدانێن وێ و ئازادكرنا ملله‌تى ژ هه‌مى ره‌نگێن سته‌م و زۆرى و سه‌ركوتكرنێ. و ئه‌ڤه مافه‌كێ سروشتیێ مرۆڤى یه و گه‌لانه و هاتیه په‌سه‌ندكرن ژلایێ باوه‌رنامه و یاسایێن نێڤده‌وله‌تى ڤه ژبونا ڤه‌گه‌راندنا سه‌روه‌ریا گه‌لان ل سه‌ر وه‌لاتێن خوه. گه‌لێ كودستانێ د مێژوویا خوه یا سیاسى دا چه‌ندین بزاڤ و شۆره‌ش و سه‌رهه‌لدان كرینه پێناڤى رزگاركرنا كوردستانێ، و د گه‌له‌ك ژ وان بزاڤان دا كوردستانى شیاینه خوه هه‌كه بۆ ماوه‌یه‌كێ كێم ژى بیت ده‌ڤه‌رێن مه‌زنێن كوردستانێ رزگاركه‌ن و نیمچه قه‌وارێن سیاسى لێ پێكبینن و كارگێریه‌كا خومالى لێ دروستكه‌ن، لێ جاره‌كا دى داگیركه‌ر و دژمنان ب هێزا شه‌رى و چه‌كى نه‌هێلایه كوردستانه‌كا سه‌ربه‌خوه جێگیربیت، له‌وان ژى خه‌باتا رزگاریخوازا كوردستانێ ب شێوازێن جودا به‌رده‌وامى دایێ!. شۆره‌شا ئه‌یلوولا نشتیمانى ل 11\9\1961 ب سه‌ركردایه‌تیا پارتى دیمۆكراتى كوردستان و ب سه‌رۆكاتیا بارزانیێ نه‌مر به‌رپابوو پێناڤى دیمۆكراتى بۆ عیراقێ و ئوتونومى بۆ كوردستانێ، ئه‌ڤه شۆره‌ش بوو و بزاڤا رزگاریخواز بوو، شۆره‌ش بوو، چونگى خه‌بات دكر داكو چاكسازیێ د سیسته‌مێ حوكمرانیێ ل عیراقێ دا بكه‌ت، عیراقه‌كا دیمۆكراتى پێكبینیت كو باوه‌رى ب ده‌ستبده‌ستكرنا ئاشتیانه یا ده‌ستهه‌لاتێ و چاره‌سه‌رێن ئاشتیانه و دیمۆكراتى بۆ دۆزا كوردى و هه‌مى كێشێن عیراقێ هه‌بیت، بزاڤا رزگاریخواز بوو، چونكى خه‌بات دكر داكو كوردستانێ ژ داگیركرنێ رزگاركه‌ت و هه‌مى پێڤه‌گرێدانێن داگیركرنێ نه‌هێلیت. هه‌ر ل دامه‌زرادنا پارتى ل سه‌ر ده‌ستێ بارزانیێ نه‌مر پارتى ل سه‌ر دو ستوونێن سه‌ره‌كى ئاڤاكر ئێك ستوونا نه‌ته‌وه‌یا كوردستانێ، ئانكو خه‌بات كرن پێناڤێ رزگاركرنا كوردستانێ و چێكرنا قه‌واره‌كێ سیاسیێ كوردستانێ ئه‌ڤه ژى خانا بزاڤا رزگاریخوازیێ یه، و ستوونا دوێ دیمۆكراتیه‌ت وه‌كو سیسته‌مێ حوكمرانیێ بۆ عیراقێ و كوردستانێ ب واته‌كا دى چاككرنا سیسته‌مێ حكمرانیێ و بجهئینانا گوهۆرینێن سیاسى و جڤاكى و ئابوورى ل عیراقێ و ل كوردستانێ و ئه‌ڤه ژى خانا شۆره‌شێ یه، و ئه‌ڤان هه‌ردو بنه‌مایان خوه د شۆره‌شا ئه‌یلوولێ دا ددیت، له‌وان ژى پارتى دهێته ناسكرن شۆره‌شا به‌رده‌وامه و بزاڤا رزگاریخوازا كوردستانێ یا به‌رده‌وامه. ل ژیوارێ جوگرافیا سیاسیا رۆژهه‌لاتا ناڤین، رزگاركرنا وه‌لاتان و چاكسازى و گوهۆرینێن بنه‌ره‌تى بێى بكارئینانا هێزێ بجهناهێن له‌وا شۆره‌ش و بزاڤێن رزگاریخواز په‌نایێ دبه‌نه به‌ر بكارئینانا شێوازێ توندوتیژیا شۆره‌شگیرى و بكارئینانا چه‌كى بۆ گه‌هشتن ب ئارمانجێن خو یێن ده‌ستنیشانكرى. یا دیار و ئه‌شكرایه كوردستان یا داگیركریه و دابه‌شكریه و لێكڤه‌كریه، و وه‌كو داگیركرن هه‌بیت و داگیركه‌ر به‌رهه‌ڤ نه‌بیت مافێن ملله‌تى بده‌تێ، مافێ سروشتیێ ملله‌تیه په‌نایێ ببه‌ته به‌ر وى شێوازێ گونجاى یێ بده‌ستڤه‌ئیننا مافان، له‌وان ژى كو حوكمه‌تێن عیراقێ به‌رده‌وام بن ل سه‌ر داگیركرنێ و سیاسه‌تا سه‌ركوتكرنا ملله‌تى، ملله‌تى ژى ب ره‌وا دزانیت رێبازا شۆره‌شێ و رزگاریخوازیێ ب شێوازێن گونجاى بێخیته به‌ر، و په‌نایێ ب به‌ته به‌ر بكارئینانا خه‌باتا چه‌كدارى بۆ رزگاركرنێ و چاكسازیا حوكمرانیێ. بارودۆخێ داگیركرنى و سه‌ركوتكرنا ئازادى و مافێن ملله‌تى وه‌كر كو بارزانیێ نه‌مر بریارا ده‌ستپێكرنا شۆره‌شا ئه‌یلوولا نشتیمانى بده‌ت و ل به‌راهیێ وه‌كو سه‌رهلدانه‌كا مللى ده‌ستپێكر و داموده‌زگه‌هێن له‌شكرى و ئه‌منى یێن سه‌ركوتكه‌رێن رژێمێ ل كوردستانێ ب سه‌رئێكدائینان و رامالین و پتریا كوردستانێ رزگاركر و پاشى ب درێژاهیا سنۆرێ ده‌ڤه‌رێن رزگاركرى به‌رۆكێن شه‌رى دانان و پێكهاتێن پێشمه‌رگه‌ى رێكخستن و به‌رهه‌ڤكرن و ل سه‌ر به‌رۆكا به‌لاڤكرن و ئێدى به‌روكه‌كێ مه‌زنێ شه‌رێ پاراستنا ده‌ڤه‌رێن رزگارى هاته دانان و به‌رنامێ شه‌رێ رزگاركرنێ بۆ ده‌ڤه‌رێن دى یێن داگیركى هاته دانان، و شه‌رى درێژاهى ڤه‌كێشا بۆ ماوێ پتر ژ چارده سالان تێدا چه‌ندین جاران ل ژێر گڤاشتنێن هێزا پێشمه‌رگه‌ى حوكمه‌تێن عیراقێ یێن وى ده‌مى كێشانه دانوستاندنێ و دانپێدانێ ب مافێن ره‌وایێن خه‌لكێ كوردستانێ و ل ئه‌نجام رێكه‌فتناما مێژوویا یازده‌ى ئادارا سالا 1970 ل ناڤبه‌را سه‌ركردایه‌تیا شۆره‌شێ و حوكمه‌تا عیراقێ هاته مۆركرن و دان ب حوكمێ زاتى ب كوردستانا عیراقێ هات دان، و بۆ ماوێ چار سالان پتریا كوردستانا عیراقێ كه‌فته ژێر ده‌ستهه‌لاتا پارتى و شۆره‌شێ و باشترین ئاسایش و ئازادى و خزمه‌تگوزارى ل كوردستانا رزگاركرى هاتن پێشكێشكرن. شۆره‌شا ئه‌یلوولا مه‌زن، شۆره‌شا رزگاریخوزیا گه‌لێ كوردستانێ یه، پیڤان ل گه‌ل شۆره‌شێن دى یێن كوردستانێ مه‌زنترین شۆره‌شا ملله‌تى یه كو شیایه وه‌كو سه‌رهلدانه‌كا جه‌ماوه‌رى و چه‌كدارى بیت دژى دامه‌زراوێن داگیركرنێ و سه‌ركوتكرنێ، و د ماوه‌كێ كێم دا پتریا وه‌لاتى رزگاركه‌ت و بۆ درێژترین ماوه بپارێزیت و دوژمنان نه‌چاركه‌ت دانێ ب وان مافان بده‌ت یێن شۆره‌شا رزگاریخواز پێناڤى وان هه‌لگیرساى، و دێ یا به‌رده‌وام بیت تا كوردستان دهێت رزگاركرن و قه‌وارێ سیاسیێ كوردستانا سه‌ربه‌خوه لێ چێدبیت. شۆره‌شا ئه‌یلوولا نشتیمانى ره‌هه‌ندێ خوه‌یێ عیراقى ژى هه‌بوو چونكى ئه‌ڤ پارچا كوردستانێ كربوو پارچه‌ك ژ عیراقێ، له‌وا داخوازا دیمۆكراتیه‌تێ بۆ عیراقێ ژى دكر و ئه‌ڤ درووشمه، یێ هه‌رفاندنا دكتاتۆریه‌تێ و ئاڤاكرنا دیمۆكراتیه‌تێ هه‌ر ما تا رژێما دكتاتۆرى هه‌رفاندى و دێ مینیت، هه‌تاكو شه‌نگستێن دیمۆكراتیه‌تێ ب دروستاهى بهێنه دانان و ئاڤاكرن. شۆره‌شا ئه‌یلوولا مه‌زن ب درووشمێ دیمۆكراتى بۆ عیراقێ و ئۆتونۆمى بۆ كوردستانێ ره‌هه‌ندێن خوه یێن نه‌ته‌وه‌یى و نیشتیمانى ب دروستاهى ل به‌رچاڤگرتن و ئه‌و باوه‌رى هه‌بوو كو تنێ عیراقا دیمۆكراتى دشێت دۆزا كوردستانێ و حوكمرانیێ ل عیراقێ چاره‌سه‌ركه‌ت، و سه‌ربۆرا سیاسى ل عیراقێ ئه‌ڤ دووربینیا سه‌ركردایه‌تیا پارتى و شۆره‌شێ په‌سه‌ندكر، رژێمێن دكتاتۆرى نه‌شێن مافێن مرۆڤان و مافێن گه‌لان و هه‌ڤپشكیا سیاسى دابینكه‌ن، ئاسایشێ و ئازادیێ و سه‌قامگیریێ ده‌سته‌به‌ركه‌ن!. ب ڤێ باوه‌رێ شۆره‌شا ئه‌یلوولێ بیاڤه‌ك بۆ نشتیمانپه‌روه‌رێن عیراقى ژى ڤه‌كر كو رۆلێ خوه‌یێ خه‌باتگێرى ل كوردستانێ ببینن، و هه‌ر زى ده‌ڤه‌رێن رزگاركرى بوونه په‌ناگه‌هه‌ك بۆ ره‌ڤۆك و راهیلا و نشتیمانپه‌روه‌رێن كوردستانێ و عیراقێ، و بوونه هیزه‌ك سیاسى و جڤاكى و چه‌كدارى بۆ شۆره‌شێ. خه‌باتا پارتى و شۆره‌شا ئه‌یلوولێ ل گه‌ل وان ئه‌ڤرازى و نشیڤی و ئیستگه‌هێن بلندێن ده‌ستكه‌فتیا ل سه‌ر ڤان هه‌ردو ئاراسته‌یان یا به‌رده‌وامه سه‌ره‌راى هندێ كو گه‌له‌ك ژ وان درووشمێن پارتى و شۆره‌شێ بلندكرین هاتینه بجهئینان و قۆناغ ده‌ربازكرینه، لێ ئه‌و ئارمانجێن بارزانى پارتى بۆ دروست كرى و شۆره‌ش بۆ هه‌لگیرساندى هیشتا نه گه‌هشتینه قۆناغێن ده‌ستنیشانكرى كو كوردستان بگه‌هیته كه‌نارێن ئارام و سه‌قامگیر و گه‌شگوزار، هه‌روه‌كو بارزانیێ نه‌مر فه‌رمۆى (ئامانجا من ئازادى و سه‌ربه‌خوه‌یا كوردستانا عیراقێ یه و پاشى ئازادیا وان كوردانه یێن بن ده‌ستێ بیانیان و دامه‌زراندنا ده‌وله‌تا كوردى یه). ئه‌ڤ ئارمانجه هه‌ر ژ دامه‌زراندنا پارتى هاته جێگیركرن د پرۆگرامێ وێ دا و ل هه‌مى قۆناغێن خه‌باتێ ب درووشمێن تایبه‌ت و گونجاى دگه‌ل وى سه‌رده‌مى هاتیه خه‌ملاندن ل شۆره‌شا ئه‌یلوولێ دیمۆكراتى بۆ عیراقێ و ئوتونۆمى بۆ كوردستانێ و ل شۆره‌شا گولانێ دیمۆكراتى بۆ عیراقێ و ئۆتونۆمیێ راسته‌قینه بۆ كوردستانێ و ل سه‌رهلدانێ دیمۆكراتیه‌ت بۆ عیراقێ و فیدرالیه‌ت بۆ كوردستانێ و پشتى روخاندنا دكتاتۆریه‌تێ به‌ر ب سه‌رخوه‌بوونا كوردستانێ و هه‌میا ژى ناڤێ كوردستانێ دگه‌ل خوه هه‌لگرتیه داكو ئارمانج ب زه‌لالى یا دیار بیت كو ده‌ربرینێ ژ ئارمانجا نه‌ته‌وه‌یى ئه‌وا بارزانیێ نه‌مر ده‌ستنیشانكرى بكه‌ت و ئه‌ڤ ئارمانجه گه‌له‌ك چوویه پێش لێ هشتا نه گه‌هشتیه قۆناغێن دووماهیێ. دۆزا كوردستانێ، دۆزا نه‌ته‌ویا كوردستانێ یه، دوزا ملله‌ته‌كێ كولنه‌دان و سته‌ملێكریه، دۆزا وه‌لاته‌كێ داگیركرى و پارچه‌پارچه‌كرى و لێكڤه‌كرى یه، ئه‌ڤه دۆزا بزاڤا رزگاریخوازیا نه‌ته‌وه‌یا كوردستانێ یه، پرسا شۆره‌ش و خه‌بات و به‌رخودانێ یه، بارزانیێ نه‌مر ب زه‌لالى ده‌ربرین ژێ كریه ده‌مێ فه‌رمۆى (ئه‌ز شیۆعى نینم و ئه‌ز دكتاتۆر نینم و من باوه‌ریا ب دیمۆكراتیه‌تێ هه‌ى و من دڤێت ملله‌تێ من ب ئاشتیێ و ئازادیێ بژیت و ل هیڤیا وێ رۆژێ مه كو ببینم ئالا كوردستانێ ل سه‌ر هه‌ر گوپیتكه‌كا چیایێن كوردستانێ ل عیراقێ و ئیرانێ و سووریایێ و تركیایێ بهژیێت). له‌و دێ خۆیا كه‌ین كو شۆره‌شا ئه‌یلوولێ شۆره‌شه‌ك به‌رده‌وامه پارتى و هێزێن دیترێن سیاسى یێن كوردستانێ هه‌ر ل سه‌ر وان ئارمانج و چه‌مك و تێگه‌ها هاتینه دامه‌زراندن یێن بارزانیێ نه‌مر ده‌ستنیشانكرین و ل سه‌ر دچن و ب تایبه‌تى پارتى و سه‌ركردایه‌تیا وێ و په‌یره‌وێن ریبازا پارتى و بارزانى پێگیر و ملكه‌چى وان فه‌رمۆد و درووشمانه یێن بارزانیێ نه‌مر گۆتین و داناین و هه‌ر ئێكێ ل سه‌ر ڤێ رێبازێ بیت، دێ ب ئه‌ركێ خوه زانیت درێژیێ ب خه‌بات و تێكۆشینێ بده‌ت هه‌تا ب جهئینانا وان ئارمانجان یێن بارزانیێ نه‌مر ده‌ستنیشانكرین و پارتى بۆ هاتیه دامه‌زراندن و شۆره‌شا ئه‌یلوولێ بۆ هاتیه‌كرن. پارتى و بزاڤا رزگاریخواز و شۆره‌شا كوردستانێ ب هزره‌ك دووربین و ب ده‌سته‌ك ئه‌مین و ل سه‌ر شه‌نگسته‌ك دروست ب سه‌رۆكاتیا سه‌ركردێ نه‌ته‌وه‌یى بارزانیێ نه‌مر ئاڤاكریه، و پێناڤى وان ئارمانجێن پیرۆز خه‌باته‌ك دوور و درێژ پر زه‌حمه‌ت كریه و گۆرى و قوربانیێن مه‌زن داینه و گه‌له‌ك ده‌ستكه‌فتیێن نه‌ته‌وه‌یى ب ده‌ستخوه‌ڤه ئینایه، هه‌رێما كوردستانێ و عیراقا دیمۆكراتیا فیدرالى ڤه‌رێژا هزر و ئه‌نجامێ وێ خه‌باتێ بوویه، و دێ خه‌بات و بزاڤ و شۆره‌ش به‌رده‌وام بن هه‌تا هه‌مى ئه‌و ئارمانجێن خه‌بات بۆ هاتیه‌كرن و قوربانى بۆ هاتینه‌دان دهێنه بجهئینان. ئه‌م باوه‌رین ئه‌ڤرۆكه سه‌ركێشیا وێ رێبازێ ب دلسۆزانه و ژیرانه و سه‌ركه‌فتیانه ژلایێ جه‌نابێ سه‌رۆك بارزانى ڤه دهێته بریڤه‌برن، و دامه‌زراوێن حكمرانیێ ل هه‌رێما كوردستانێ هه‌ر ل ژیر ده‌ستهه‌لات و رێنمایێن جه‌نابى وى و ژ لایێ په‌یره‌وێن ڤێ رێبازێ ڤه كو دلسۆزترین و شاره‌زاترین سه‌ركرده‌نه دهێته برێڤه‌برن، له‌وا دگه‌شبینین ئاسۆیێن گه‌ش ل پێشیا مه‌نه و سه‌ركه‌فتن بۆ رێبازا پارتى و بارزانى یه.
