ئه‌م كورد ل كیڤه‌نه؟
عه‌بدوالكه‌ریم یه‌حیا زێبارى
ژ ئه‌قلمه‌ندیا ره‌وشه‌نگه‌ری و نووخوازیێ، ژ كێش و ڤه‌كێشا ئایین و ده‌وله‌تبوونێ، ژ خه‌یالگه‌ها مرۆڤایه‌تیێ یا بێ دووماهى، ژ پشتگوههاڤێتنا ئه‌قلى ـ و ئه‌ڤه ژى كلیله ـ بۆ به‌رژه‌وه‌ندیا له‌شى ـ و ئه‌و ب تنێ هه‌لگره ـ، ژ پشتگوههاڤێتنا یا ئه‌م دخوینن و چاوا ئه‌م بۆ به‌رژه‌وه‌ندیا خوارن و جلك و ئاكنجیبوونێ هزرێ دكن، ئه‌م دێ چاوا هزرێن خوه كو ئه‌گه‌رێن ده‌ستنیشانكرنا ژیانا مه‌نه ژ نه‌شیانێ ده‌رێخن و به‌رێ وانا دنه ته‌مه‌نێ ڤێراگه‌هشتنێ و بنیاته‌كێ بۆ ڤێ پرۆسێسێ ئاڤاكن؟ مانه ب تنێ ب ئه‌قلى كو ب تێگه‌هشتن و شرۆڤه‌كرنا وى و ته‌ماشه‌كرنا باش یا روودانێن راسته‌قینه یێن كه‌توارى ئه‌م دشێن كۆنترۆلا كه‌توار بكن؟
بۆچى ئه‌م پووته‌یى ژ ده‌رڤه‌یى وه‌زیفه‌تا زمانى ب زمانى ددن؟ وه‌كى: گڤاشتنا په‌یڤان هه‌تا رێكخستنا هزركرنه‌كا لۆژیكى و راسته‌قینه‌یى كو دگه‌ل هه‌بوونێ بگونجت؟ كه‌نگى دێ چالاكیێن مه یێن ره‌وشه‌نبیرى و جڤاكى ژ ئارمانجێن سیاسى ئازاد بن؟ كه‌نگى دێ سیاسه‌ت ژ به‌رژه‌وه‌ندیێن كه‌سۆكى ئازاد بت؟ كه‌نگى دێ ره‌خنه‌یا مه گه‌هت ئاستێن فه‌لسه‌فه و زانستێ؟
هه‌تا كه‌نگى دێ ئه‌نجامێن خراب یێن ئه‌قلێ سیاسیێ نه دیرۆكى به‌رده‌وام بن ـ ژ ده‌رڤه‌یى نێرینا دیرۆكا به‌راورد ـ ئه‌وا ل ژێر كارتێكرنا دیارده‌یێن رۆژه‌ڤى یێن كو زوو نامینن؟
بۆچى ئه‌م ب رێیا پرسیاران ئه‌قلى چاك و پاك و گه‌شه ناكن؟ بۆچى هه‌رده‌م به‌رسڤ ژ نێرینه‌كا پێشوه‌خت و نه‌راست دهێن دان؟ بۆچى مه نه‌شیا دیتنه‌كا ئاینى بۆ سیاسه‌تێ پێشبێخن یان دیتنه‌كا سیاسیى بۆ ئاینى پێشبێخن؟
بۆچى هه‌رده‌م ده‌ستهه‌لات ژ ستێرسا خوه ده‌ره‌باره‌یى هه‌ڤسه‌نگیا ره‌وشه‌نبیریا ئاینیا سیاسى خوه دلڤینت؟ بۆچى ئه‌م جوداهیێ نائێخن د ناڤبه‌را باوه‌ریا خوه‌هه‌یى و باوه‌ریا ئه‌م بخوه بشێن بده‌ستڤه‌بئینن وه‌ك دانوستاندنا ئبن روشد دگه‌ل ئبن ئه‌ره‌بى ب رێكا سه‌حكرن و ڤه‌كۆلانا شێوه‌یێن باوه‌ریێ: زانینا باوه‌ریێ؛ ب دیاركرنا راسته‌قینه‌یێ ب رێكا ڤه‌گێره‌كى باوه‌رپێكرى ژ ئێكه دیتر؟ چاڤێ باوه‌ریێ؛ ب دیاركرنا راسته‌قینه‌یێ ب رێكا دیتنێ. راسته‌قینه‌یا باوه‌ریێ؛ ب دیاركرنا باوه‌ریێ ب رێكا ئه‌زمۆن و هه‌مى هه‌ستێن مرۆڤى.
بۆ نمۆنه: ئه‌گه‌ر ڤه‌گێره‌كى باوه‌رپێكرى به‌حسێ پرته‌قاله‌كا بیست كیلۆ كر دێ بۆ مه زانینا باوه‌ریێ په‌یدا بت و ئه‌گه‌ر ئه‌و پرته‌قال ئینا و مه دیت دێ چاڤێ باوه‌ریێ په‌یدا بت و ئه‌گه‌ر مه ئه‌و پرته‌قال خوار، دێ راسته‌قینه‌یا باوره‌یێ بۆ مه په‌یدا بت… ب ڤى ره‌نگى شیانێن ئه‌قلى چاك و پێش دكه‌ڤن ئه‌و ژى ب رێكا بیرۆكه‌یێن زه‌لال و زنجیره‌كرن و دووڤئێكدا هاتنا وانا ب ئاوایه‌كى لۆژیكى.
و ئه‌گه‌ر ڤه‌گێره‌كى بۆ مه به‌حسا ره‌وشه‌نگه‌ریێ كر ئه‌م دێ پرسیارێ ژێ كن: بۆچى قوتابخانه‌یا فرانكفۆرت دژى ره‌وشه‌نگه‌ریێ راوه‌ستیا؟ ئه‌رێ د شیان دایه په‌یوه‌ندیا ره‌وشه‌نگه‌رى و مه‌عریفى بهێت ژئێكڤه‌كرن؟ ئه‌رێ د شیان دایه په‌یوه‌ندیا مه‌عریفێ و به‌رژه‌وه‌ندیا مرۆڤایه‌تیێ بهێت ژێكڤه‌كرن؟
ئه‌رێ ما مه‌عریفه ل دووڤ جۆراوجۆریا به‌رژه‌وه‌ندى و پێدڤیبوونێ خودان گه‌له‌ك روو نینه؟ ما ئه‌ڤ به‌رژه‌وه‌ندیه نه ل دووڤ پێدڤیبوونا مه یا مانا كۆمكى نه؟ ما مانا كۆمكى نه میحوه‌رێ پرسیارا ناسنامه‌یێ یه؟ ئه‌م كینه؟ پێرابوون و قایلبوونێن مه یێن ره‌وشتى چنه؟ به‌رهه‌مێن مه یێن ره‌وشه‌نبیرى چنه؟ د جیهانه‌كا خودان سه‌پاندنا به‌ندێن ناڤخوه‌یى و ده‌ركى ئه‌م دێ چاوا شێن خوه‌یاتیێ ئاراسته بكن؟ ما ئه‌ڤ به‌نده نه ئه‌ون یێن بووین ئه‌گه‌رێ نه‌سه‌رگرتنا بهارا ئه‌ره‌بى؟ ئه‌رێ ما نه‌سه‌رگرتنا وێ نه هه‌ر نه‌سه‌رگرتنا ره‌وشه‌نگه‌ریێ یه و به‌لگه‌یه كو ئه‌ڤ ملله‌تێن هه‌نێ هێشتا نه‌گه‌هشتینه ته‌مه‌نێ ڤێراگه‌هشتنێ؟ بۆچى هوین تاریستانێ نابینن یا كو هه‌ڤده‌م ورێ بوویى دگه‌ل ڤه‌گوهاستنێ ژ قۆناغا فه‌رمانێ بجه بینه و دانوستاندنێ بكه و هزر بكه و فه‌رمانێ بجه بینه؟ بۆچى هوین هه‌رفینا جڤاكى و ئابۆرى یا كو دگه‌ل بهارا ل ئیراق، لیبیا، تونس و سۆریایێ نابینن؟
ئه‌گه‌ر ڤه‌گێره‌كى بۆ مه به‌حسا كوردستانا ئیراقێ كر، ئه‌م دێ پۆخته‌یێ پرسیارا ناسنامه‌یا كوردى / 2011 بو بێژن: چاوا ئه‌قلێ كوردى ته‌ماشه‌یى خوه دكت؟ ئه‌رێ گرنگیا به‌لاڤه‌بوونا گیانێ ره‌خنه‌گرتنێ دگه‌ل به‌رده‌وامیبوونا پرسا كه‌توارى و ره‌خنه‌یێ وه‌رگرتیه؟ ئه‌رێ گرنگیا گوهۆڕینا چارچۆڤه‌یێ ئه‌قلێ خوه تێدا بكاردئینت وه‌رگرتیه؟
ئه‌رێ شیایه دیتنه‌كا ستراتیژى بۆ جیهانا ده‌وروبه‌رێن خوه بكت و بهانه‌گرتنا وێ دیتنێ ده‌ستنیشان و رۆن و زه‌لال بكت؟
ئه‌رێ شیایه چاره‌سه‌ریا ته‌ناگاڤیا گه‌شه‌یا ئابۆرى و سیاسى به‌رامبه‌ر سنێله‌یا ره‌وشه‌نبیرى بكت؟
و ئه‌گه‌ر ڤه‌گێره‌كى بۆ مه به‌حسا به‌غدایێ كر، ئه‌م دێ هێشتا پرسیارێ به‌رفره‌هتر لێ كن: ئه‌م كینه، و دێ كوور چنه خوارێ، پاشى به‌رێ خوه دن هزار و ئێك شه‌ڤێ، دا سترانێن ئه‌بۆ ئه‌لفره‌جێ ئه‌صفه‌هانى دوباره‌بكن، و گۆتنه… هزرا خوه بكه ده‌رگه‌ه ل مه ڤه‌بوون!!
وه‌رگێران/ خالد علی سلێڤانى
