چارا چارێ یه هێرشێن موشهكی ل سهر زهڤیا گۆرمۆر یا غازا سروشتی دهێته كرن
ئهڤرۆ:
وهزیرێ سامانێن سروشتی ب وهكالهت ل ههرێما كوردستانێ راگههاند، پاراستنا ئێمناهیا زهڤیا گۆرمۆر د ستوویێ حوكمهتا ئیراقێ دایه و ئهو هێرشێن دژێ وێ زهڤیا غازی دهێنه كرن جهێ قبولكرنێ نینه و پێدڤیه دوڤچوون بهێته كرن ب مهرهما كونترۆلكرنا رهوشێ.
كهمال محهمهد سالح، وهزیرێ سامانێن سروشتی ب وهكالهت ل ههرێما كوردستانێ د كۆنفرانسهكێ رۆژنامهڤانی دا گۆت” ئارمانجا ڤان كریارێن تیرۆرستی تێكدانا ئاسایشا ههرێما كوردستانێ و وان پرۆژێن دهێنه ئهنجامدان و ئهم وان كاران شهرمزار دكهین و جهێ قبولكرنێ نینن”.
ههروهسا گۆت” پێشتر ئهو پرسه ل گهل سهرۆك وهزیرێن ئیراقێ و وهزیرێ پهترۆلێ هاتیه باسكرن، ئهو پرۆژێ هێرش ل سهر هاتیه كرن مفا بۆ سهرانسهری ئیراقێ ههیه و پشكهك ژ وێ كارهبا ب غازا زهڤیا گۆرمۆر دهێته بهرههمئینان بۆ ئیراقێ یه”.
ل ئێڤاریا دوشهمبیا بۆری، بۆ جارا چارێ هێرشهكا مووشهكی ل سهر زهڤیا غازا كۆرمۆر هاته كرن، بهلێ ب گۆرهی بهیاننامێن فهرمی هیچ زیانێن گیانی د دووڤدا نهبوو و كاریگهرێ ژی ل سهر پرۆسا بهرههمئینانا غازا سروشتی نهبوو.
وهزارهتا سامانێن سروشتی، د بهیانناماهكێدا ب توندی ئهو هێرشه شهرمزاركر كو چهندین جاره ژێرخانا مهدهنی ل ههرێما كوردستانێ دبیته ئارمانج و گرۆپێن چهكداری یێن ئیراقی یێن ژ دهرڤهی قانوونی تۆمهتباركرن.
وهزارهتا سامانێن سروشتی دیاركر، زهڤیێن پهترۆلی یێن ههرێما كوردستانێ، سامانێ خهلكێ ههرێمێ یه، ههر جۆره هێرشهك بۆ سهر دهزگهه و ژێرخانێن ئابووری یێن ههرێما كوردستانێ، ب ئارمانج گرتنا راستهوخوه یا خهلكێ كوردستانێ یه و ب هیچ شێوهكی جهێ قبوولكرنێ نینه و بهرپرسیارهتیا وان هێرشان ژی د ستوویێ وان ئالیان دایه كو ژ دهڤهرێن دبن دهستههلاتا واندا، سامانێ گهلێ كوردستانێ دبیته ئارمانج.
ل دۆر ڤێ چهندێ، د. رێبوار بابكهیی، ئهندامێ پهرلهمانێ كوردستانێ ژ فراكسیۆنا پارتی و ئهندامێ لژنا وزێ و سامانێن سروشتی گۆت” ژبهركو وهلاتێن ههرێمی ل پشت وان گرۆپێن دهرڤهی قانوونێ نه، حوكمهتا ئیراقێ شیانێن كونترۆلكرن و ژ چهككرنا وان گرۆپان نینه”. خویاكر ژی” ئهو گرۆپه ئهجیندایێن وهلاتهكی بجهدئینن و چهند ئارمانجێن ئاشكرا د كریارێن وان دا ههنه، یا ئێكێ بۆ وێ چهندێ یه ل ئابوور و ژێرخانا ههرێما كوردستانێ بدهن، چونكه دزانن پهترۆل و غازا سروشتی ل ههرێما كوردستانێ، ژێدهرێن سهرهكی نه و شادهمارین ههرێما كوردستانێ نه، ب لێدانا وان زهڤیێن سهرهكی، ئانكو حوكمهتا ههرێما كوردستانێ ب تایبهتی د نوكه دا، كو غازا سروشتی بۆ بوارێ ناڤخوهیی د دابینكرنا كارهبێ و سوتهمهنیێ بكاردئینیت، دخوازن كێشا كارهبێ و سوتهمهنیێ دروست بكهن، ههروهسا ئاستێ بهرههمئینانا غازا سروشتی ب هیچ شێوهكی نهگههیته وی ئاستێ كو بشێت هنارتنێ بكهت، یان بۆ ئیراقێ دابین بكهت، ئهوژی ژ پێخهمهت وێ چهندێ كو نهبیت ئهو سهنتهرێ كو وهلاتێن بیانی بۆ كرینا غازێ بهر ب وێ بهێن و ببیته شوینگر بۆ غازا وهلاتێن دی”.
رێبواری گۆت ژی” ژبلی وان ئارمانجێن ئابووری، ئهو كریار پهیامێن رۆهنن كو رێ نادهن ههرێما كوردستانێ ببیته ئهو جهێ كو بشێت سهربهخوهیانه مامهلێ ل گهل مهلهفێ پهترۆل و غازێ بكهت”.
خویاكر” پهیامهكا دی یا ل پشت وان هێرشان ئهوه، كو ژ روویێ ئهمنی ڤه بێژن، ههر دهمێ ئهم بخوازین پێشڤهچوون و عهقلیهتا ههوه یا ئیداری و ستراتیژی بۆ مامهلهكرنێ ب كهرتێ وزێ و ئهو پێشكهفتنێن كو ههین، دشێین بكهینه ئارمانج”.
وی پهرلهمانتاری ئاماژهكر” ئهو گرۆپه د نیاسن و ناسناما وان یا دیاره و حوكمهتا ئیراقێ باش دزانیت ژ كیری هێرشان دكهنه سهر ههرێما كوردستانێ، مخابن بهغدا نه دشێت كونترۆلا وان گرۆپان بكهت و نه دشێت ههلویستهكێ وهسا ههبیت كو ببیته رێگر ل بهردهم وان هێرشێن ترسناك و تێكدهرانه”.
ژ ئالیێ خوهڤه، د. هاورێ مهنسوور، شارهزا د كهرتێ وزێ ل ههرێما كوردستانێ دبێژیت” ئهو هێرشه پشكهكن ژ وێ سیاسهتێ كو ب ئاراستهكرنا دادگهها فیدرالی یا ئیراقێ دژی ههرێما كوردستانێ گرتیه بهر، كو دژایهتی نوكه ب فشارخستنێ یه ب رێیا هێرشێن میلیشیا نبۆ سهر زهڤیێن پهترۆل و غازێ، تاكو ب هیچ شێوهكی غازا ههرێما كوردستانێ نهبیته شوینگرا وێ غازا كو ژ ئیرانێ دهێنه هنارتن بۆ ئیراقێ”.
ناڤبری زێدهتر گۆت” بهرههمئینانا غازا سروشتی چ ل ناڤ ئیراقێ بیت یان ل ههرێما كوردستانێ بیت، گهلهك دوژمن یێن ههین، یان پرۆژێ دابینكرنا كارهبێ ب ههمان شێوهیه، لهوما ههر گاڤهك د ڤی بواریدا ل ئیراقێ و ههرێما كوردستانێ بهێته هاڤێتن، ژ ئالیێ هێزێن میلیشیایی دێ بزاڤا شكهستنا وان گاڤان هێته دان، كوب ووینه پارێزهرێن بهرژهوهندیێن وهلاتێن ههرێمی”.
ئاماژهكر” پێدڤی بوو پرۆژێ غازا كوردستانێ وهكو چارهسهریهك بۆ پێدڤیێن زۆر ل سهر غازێ ل ئیراقێ بهێته ههژمارتن و ب پرۆژهكێ ستراتیژی بهێته دانان، بهلێ بهروڤاژی، ب شوینگرێ غازا ئیرانی دهێته ههژمارتن و ههر وێ چهندێ وهكریه كو ژ ئالیێ میلیشیێن نێزیك ژ ئیرانێ هێرشێن ژ وی جۆری بهێنه كرن، تاكو ب ههر شێوهكێ بیت بهرههمئینان بهێته راگرتن و بلند نهبیت”.
ههروهسا گۆت” نوكه سالانه ژ ئالیێ ئیراقێ ڤه غازهكا زۆر كو دبیت تنێ بۆ ئهڤساله ب بهایێ ئێك ملیار و 500 هزار دۆلاران ژ ئیرانێ هاتبیته كرین، لهوما میلیشیا وێ چهندێ ب مهترسی دزانن و ب دیتنا وان بهرههمئینانا غازێ ههرێما كوردستانێ لێدانه ب وی پارێ كو ب وێ رێ بدهست ئیرانێ دكهڤیت، چونكی ئیراق سالانه ب گۆژمهكێ مهزن یێ پارهی غازێ ژ ئیرانێ دكریت، ئهوژی ژ پێخهمهت وێ چهندێ ئهو ژێدهرێ داراییێ مهزن ژ ئیرانێ هشك نهبیت”.