وه‌رزش نه بتنێ پشكداری و هه‌ڤڕكییا ناسناڤانه
محه‌مه‌د حاجی
بەری هەر ئاخفتنەکێ ئەز بێژم من دڤێت پێناسەکا بچووک بدەمە وەرزشێ، ب رەنگەکێ گشتی وەرزش بریتییە ژ کومەکا بزاڤ ولڤینێن جەستەی دهێنە ئەنجامدان وهاتینە رێکخستن لدووڤ چەندین یاسا و رێنمایا ئەڤجا ئەڤ بزاڤ و لڤینە چ بۆ خۆشیێ بن وەکو حەز و ڤیان یان ژی د بوارێ هەڤبڕکیێ و هەڤڕکیێدا بن، لێ یا من دڤێت ئەز بێژم و دیاربکەم کو دێ ئەڤە ناڤەروکا بابەتێ من بیت، وەرزش بتنێ ناهێتەکرن ژبۆ دەستڤە ئینانا كۆپا و ناسناڤا، هەرچەندە ئەڤە ئێک ژ ئارمانج و مەرەمێن سەرەکی یێن وەرزشێ نە ومافەکێ رەوایێ هەموو وەرزشڤانەیە، چونکۆ وەرزش ب خوه ب هەموو جورێن خوه‌ڤە جورە هەڤرکیەکە لێ یا چارچووڤەکری یە ب چەندین یاسا و رێنمایان کو ب هویری هاتینە دارێشتن بۆ هەر جورە یارییەکێ و بۆ وان کەسانێن دناڤ سکتەرێ وەرزشی دا کاردکەن، ئەڤجا چ ژلایێ هونەری بن یان کارگێری فە یان ژی بۆ ئەو کەسێن حەز ژ وەرزشێ دکەن و ئامادەی هەر یارییەکا وەرزشی بن، مەرەما من لڤێرێ جەماوەر و پشتەڤانێن وەرزشی نە و مەرەم ژ دانانا ڤان یاساو رێنمایا ئەوە بودیارکرنا ئەرک وپاراستنا مافێن هەمی کەسان ئەوێن دڤی بواریدا کاردکەن وەکو یاریکەر و راهێنەر و دادڤان و سەرپەرشت وکارگێرو وهەتا …. لێ ژبلی ڤێ هەمیێ ئەڤی سکتەری هندەک ئارمانجێن دی یێن هەیین کو بدیتنا من ئەوژی گەلەک گرنگ و هەستیارن وپێدڤی یە بەردەوام کار لسەر بهێتەکرن ئەوژی ئاڤاکرن و پەروەردەکرنا نفشەکێ ساخلەم و ب هێز و پر شیان و نیشتمان پەروەرو روشنبیر بیت کو ل پاشەروژێ مفای ژ زهێزو شیان و بیر و بۆچوونێن وی وەربگرن دناف هەر کومەلگەهەکێ دا.
دیسان ئەڤروکە وەرزش یا بوویە دەرگەهەکێ ئابوری بۆ هەر تاکە کەسەکی وەرزشکار ب تایبەت یاریزان و راهێنەر و چەندین کادرێن دی یێن وەرزشی ئەوێن دناڤ سازیێن وەرزشی دا کاردکەن، وەرزش یابوویە رێکەک ژ رێکێن کۆمکرنا داهاتەکێ باش بۆهەر باژێرەکی یان سازییەکا وەرزش ئەگەر ئەف سکتەرە ب درستی کەتبیتە خانا کەرتێ تایبەت دا وئەڤ چەندە یاهاتیە پەیرەوکرن ل زوربەیا وه‌لاتێن جیهانێ یێن پێشکەفتی، دیسان من دڤێت ئەز بێژم وەرزش دهێتە هژمارتن رێکەک ژ رێکێن کۆمکرنا مروڤان و بێی جیاوازیا رەنگ ودەنگ و ئایین و مەزهەب کو هەر ئێک خودان هزروبیر و بۆچوونەکا جیاوا، لێ هەموو پێکڤە دهێنە رێکخستن و کاردکەن بۆ ئێک مەرەم و دشێم بێژم جورە رێکخستنەکا تایبەتە و کاردکەت بۆ رێکحستن و رێکوپێککرنا هژمارەکا هێز و شیانێن جوراوجورو برێکا چەندین یاریێن وەرزشی، ئانکو وەرزش ئەڤروکە یابوویە ئامرازەک بۆ ئالۆگۆری و نێزیکرنا بیرو رایا وهەروەسا وەرزش رولەکێ گرنگ و کارتێکەردگێریت دبوارێ دروستکرنا پەیوەندیێن کومەلایەتی و بازرگانی، بۆ ئەگەرێ هندێ ب رێکا وەرزشێ چەندین مللەت هاتینە نیاسین وئەڤروکە وەرزش بوویه بالیوزێ چەندین وه‌لاتان د هەر روودانەکا وەرزشی دا وهەروەسا ژبەرگرنگیا وەرزشی چەندین پەیڤ و ئاخفتن ودرویشم دەربارەی یان دهەقێ وەرزشی دا هاتینە گوتن وەکو ئاخفتنا سەروک بارزانی گوتی وفەرمویی (رولێ وەرزش ژهیج لایەنەکێ سیاسی کێمتر نینە بۆ پێناسینا مللەتێ کورد ل جیهانێ) هەوەسا چەندین گوتنێن دی وەکو وەرزش رێزگرتنە رەوشتە حەژێ کرنە یانژی (العقل السلیم فی اڵجسم السلیم) و قەبیلکرنا ئێک ودوو وهەتا .
لێ بدیتنا من ئەڤا من ل سەری بەحسکری و دیارکری بتنێ نە بەسە و دێ یا کێم بیت ئەگەر بەحسێ لایەنەکێ دی هەرە گرنگ و سەرەکی نە کەین ئەوژی هەبو,نا گیانێ وەرزشی وقەبولکرنا ئێکودو لدەمێ هەرهەڤرکیەکێ دا وب هەر چ ئاوایەکی بیت تایبەتی دهەڤرکیێن وەرزشی دا، ئەڤچا چ یاریزان یان راهێنەر یان جەماوەرێ وەرزشی بیت، لدووماهێ پێدڤی یە رۆلێ گرنگ و سەرەکی یێ جەماوەرێ وەرزشی بکەین کو گەلەک جارا دهێتە هژمارتن وەکو یاریزانه‌كێ گرنگ بۆ هەر تیمەکێ و گەلەک جارا شیاینە کارتێکرنەکا راستەوخۆ لسەر ئەنجامێ هندەک یاریان هه‌بوویه و رولەکێ ئەرێنی دگێریت لسەر پەلوکێن گورەپانێ، ئەز دشێم بێژم گەلەک جارا بوویە ئەگەرێ پەیداکرنا ئالوزی و گرژیێ دناڤ گورەپانێن وەرزشی دا وپێدڤی یە جەماوەرێ وەرزشی خودان رەوشتەکێ پاقژبیت و گیانێ وەرزشی لده‌ف هەبیت نە بیتە ئەگەرێ هندێ کو بیتە بارگرانیەک لسەر تیما خوه وهەموو ئەنجاما قەبیل بکەت وهەمان دەمدا بزاڤێ بكه‌ت کەرەستێن ناڤ گورەپانێ پارێزیت ژهەر روودانەکا نەخوازیار.
