شاوورمه و ده‌رمانێن ئێكسپایه‌رێن كوردستانێ
هه‌رچه‌نده مژارێن سیاسى دمشه‌نه، كو مرۆڤ ل سه‌ر براوه‌ستیت ب تایبه‌ت پشتى 16.10.201 كو ب هه‌موو پیڤه‌رێن سیاسى ب ده‌ستپێكا قۆناغه‌كا نوو یا سیاسه‌تێ ل هه‌رێما كوردستانێ دهێته ناسكرن. چاوا و سه‌ده‌مێن ڤێ سه‌تمینا سیاسى چبن، نابیته مژارا ڤێ گۆتارێ چنكو به‌رى نوكه د چه‌ندین گۆتاران دا ل سه‌ر سه‌ده‌مێن په‌یدابوونا روودانا كاره‌ساتێ من نڤیسیه. لێ سیاسه‌تمه‌دارێن مه چ جارا گوهداریا ئه‌لیتا كوردستانێ نه‌كریه و ناكه‌ن، هه‌وار و بانگینێن مه، شاش هاتنه ڤه‌خواندن و گه‌له‌ك جاران ژى دهاتینه تۆمه‌تباركرن ب به‌رچاڤ نه‌گرتنا ره‌وشا سیاسیا هه‌رێما كوردستانێ و ره‌خنه‌یێن مه ب تابۆرێ پێنجێ دهاتنه ناڤكرن. دووباره هلچنینا سه‌ده‌مێن ڤێ كاره‌ساتێ، ژبلى تێكدانا ئێكرێزیا ناڤخوه‌یى (ئه‌و ژى ئه‌گه‌ر مابیت)، به‌رهه‌مه‌ك دن ژێ په‌یدا نابیت و ره‌نگه‌كه ژ خوه ئێشاندنێ (جلد ئه‌لزات).
وه‌ك مه ل ژوور ئانى زمان مژارا مه یا ڤێ جارێ دێ نه‌یا سیاسى بیت لێ دیسا په‌یوه‌ندیه‌ك ئۆرگانیك پێڤه هه‌یه، ئه‌و ژى نیشاندنا ئاستێ به‌رپرسیاریا سیاسه‌تمه‌دارنێن مه‌یه بۆ كێشێن ناڤخوه‌یى یێن ئێكسه‌ر په‌یوه‌ندى ب مرۆڤێن ڤێ هه‌رێما هێشتا دبێژنێ (كوردستان) ڤه هه‌ى، كێشا ده‌رمانێن ئێكسپایه‌ره. ده‌رمانێن ئێكسپایه‌ر به‌رده‌وام مژاره‌كا گه‌رما ناڤ مه‌دیایا كوردییه، ببه‌رده‌وامى ل خالێن سنوورى، ل ناڤ كۆگه‌ه و عه‌مبارێن كوردستانێ ده‌ست بسه‌ر ده‌رمانێن ئێكسپایه‌ر (هه‌ما قالا كه‌رسته‌یێن خوارنێ هه‌ر نه‌كه)، دا دهێته‌گرتن، لێ مه نه‌دیتیه و گوه لێ نه‌بوویه، كه‌سه‌ك یان گرۆپه‌كێ بازرگانى هاتبیته سزادان و كارێ بازرگانیێ لێ هاتبیته قه‌ده‌غه‌كرن، یان زیان پێكه‌فتى هاتبنه قه‌ربۆكرن!
كه‌رتێ ساخله‌میێ وه‌ك گه‌له‌ك كه‌رتێن دن پێدڤى ب رێخستنێ یه ژ لایێ قانوونى ڤه. وه‌ڵاتى دبنه قۆربانیێ ڤێ نه‌رێكخستنێ و چه‌ندین ره‌وش په‌یدابوونه چ ژ خه‌مسارى و شاشیا نۆژدارن بیت یان ژ ئێكسپایه‌را ده‌رمانان بیت، لێ زیان ببه‌ركه‌فتى نه‌هاتنه قه‌ربۆ كرن. كه‌رتێ ساخله‌میێ ژ كه‌رتێن هه‌رى گرنگێن ژیانێ یه، ئێكسه‌ر په‌یوه‌ندى بژیانا خه‌لكیڤه هه‌یه، ژبه‌رهندێ گرنگیدان ب ڤى كه‌رتى، مجدیا ده‌ستهه‌ڵاتێ و خه‌مخۆریا وێ دیار دكه‌ت، به‌رامبه‌رى وه‌ڵاتیان. دێ نموونه‌كێ ئینم دابزانین كانێ وه‌ڵاتى ل جه‌م خه‌لكه‌كى چه‌ندێ گرنگه و هه‌موو بزاڤ دهێنه‌كرن تنێ داژیارا وان به‌ر ب باشترێ ببه‌ن، ئه‌و ژى ئێكه‌تیا ئه‌ورۆپایه. به‌رى چه‌ند رۆژه‌كان لژنه‌یه‌كا سرۆشتپارێز پرۆژه‌قانوونه‌ك دایه په‌رله‌مانێ ئه‌ورۆپى بۆ قه‌ده‌غه‌كرنا زێده‌كرنا ماددێ فۆسفاتى د ناڤ گۆشتێ شاوورمێ دا، چنكو فۆسفات باندۆره‌ك نه‌گه‌تیڤ ل سه‌ر ساخله‌میێ دهێلیت؛ هه‌رچه‌نده ماددێ فۆسفات دگه‌له‌ك كه‌رستێن دنێن خوارنێ دا هه‌یه لێ برێژه‌ك كێمتر. ئه‌گه‌ر ئه‌ڤى پرۆژه‌ى سه‌رگرت، هه‌لبه‌ت پشتى پشكنینێن زانستى زه‌ره‌رمه‌ندیا رێژه‌یا بكارئینانا فۆسفاتى د ناڤ گۆشتێ شاوورمێ دا پشتڕاست دكه‌ن (ل هه‌فتیا بهێت دێ په‌رله‌مان ل سه‌ر ئاخڤیت)، هینگێ دێ شاوورمه هێته قه‌ده‌غه‌كرن. ژبه‌ركو ماددێ فۆسفاتى گۆشتى ب ته‌رى و نه‌رم دهێلیت و ماوێ پاراستنێ زێده دكه‌ت، بقه‌ده‌غه‌كرنێ گۆشتى شیانێن پاراستنێ نامینن. هه‌ر زوو ئه‌ڤ بریاره دێ هێته جێ به‌جێ كرن و ل سه‌رانسه‌رى ئه‌ورۆپا دێ پێگیرى پێ هێته‌كرن.
هوون بێژن، په‌رله‌منتار و سیاسیێن مه شیانێن هندێ هه‌بن ل كێشێن وه‌ڵاتیان ببن خودان و دز و گه‌نده‌ل و بازرگانێن كه‌رستێن ئێكسپایه‌ر، ملكێشى دادگه‌هان بكه‌ن. قانووێن تێبڕ* بۆ پاراستنا وه‌ڵاتیان ژ كاسۆیا* بازرگان و دختۆر و هه‌لپه‌رستان ده‌ربكه‌ن و په‌رله‌مان براستى ببیته په‌رله‌مانێ پارێزڤانێ به‌رژه‌وه‌ندیێن وه‌ڵاتیان.
• تێبڕِ: بێ ته‌ئویل
• كاسۆ: جه‌شع، تێرنه‌بوون
