NO IORG
نووترين نووچه
Authors Posts by ئه‌حمه‌د سادق زاویته‌ی

ئه‌حمه‌د سادق زاویته‌ی

ئه‌حمه‌د سادق زاویته‌ی
70 POSTS 0 COMMENTS

92

ئه‌گه‌ر مرۆڤ ته‌ماشه‌ى سیاسه‌تا توركیا بكه‌ت و ب تایبه‌تى پشتى ئه‌و كۆده‌تایا ل ناڤه‌راستا هه‌یڤا تیرمه‌ها بۆری هاتیه‌كرن و هاتیه‌ ژناڤبرن و سه‌ركۆتكرن دێ بۆ مرۆڤى دیار و ئه‌شكرا بیت كو توركیا وه‌كى كورد دبێژن یا كه‌فتیه‌ شه‌قان ژ هه‌مى لایان ڤه‌ و یا هاتیه‌ ئازراندن وه‌كى مارێ ئازراندى لێ هاتیه‌ و حه‌ویان ڤێ ناكه‌ڤیت و ب هه‌ر ره‌نگه‌كى یا ل به‌هانه‌یان دگه‌ریێت، داكو پێت خوه‌ ب ركوبینیت و موكوم بكه‌ت و ته‌مه‌نێ ده‌ستهه‌لاتا خوه‌ درێژ بكه‌ت و خوه‌ ل سه‌ر پیان بگریت كو ب ڤێ یه‌كێ زه‌ره‌ر و زیانێن هه‌ره‌ مه‌زن گه‌هاندینه‌ توركیایێ ب گشتى كو چه‌ندین باژێر ب رێژه‌یا 85%ێ هاتینه‌ كاڤلكرن، شه‌رنه‌خ وه‌ك نموونه‌ و ب تایبه‌تى ژى ئه‌وان لایه‌نان و ئه‌وان كه‌سان یێن نه‌درازى ب سیاسه‌ت و ده‌ستهه‌لاتا وێ ل توركیێ و هه‌تا ل ده‌رڤه‌ى توركیێ كو ئه‌م هه‌موو دزانین كو ئه‌كه‌په‌ یا ده‌ستهه‌لاتدار و ژ سه‌رجه‌مێ (550) كورسیێن په‌رله‌مانى خودانا (317) كورسیێن په‌رله‌مانێ توركیایه‌، كو ب ڤێ یه‌كێ شیایه‌ پۆستێن سه‌رۆك كۆمار و سه‌رۆكێ وه‌زیران وه‌زاره‌تێن به‌رگرى و ناڤخۆ و ژده‌رڤه‌ و هه‌مى ده‌زگایێن ئێمناهیێ ب ده‌ست خوه‌ڤه‌ بینیت.
ئه‌ڤجا ژبه‌ر ئه‌ڤ سیاسه‌تا دهێته‌ په‌یره‌وكرن ژلایێ وێ ڤه‌ وه‌ك مه‌ ئاماژه‌ پێ داى و هاتیه‌ د رۆژه‌ڤێ دا ئه‌و ژى گرتن و بن چاڤكرن و ژ كار دووركرنا چه‌ندین سیاسه‌تمه‌دار و میدیاكار و چالاكڤان و خودان پله‌یێن بلندێن سه‌ربازى و پۆلیسى و رێڤه‌به‌ر و فه‌رمانبه‌رێن سڤیل كو پرانیا وان مامۆستانه‌، هه‌ر وه‌سا گرتنا چه‌ندین هه‌ڤسه‌رۆكێن هه‌ده‌پێ و به‌ده‌پێ و سه‌رۆكێن باژێرڤانیان كو ئه‌ڤه‌ هه‌مى بووینه‌ ئارمانجێن ڤێ هه‌وا ئه‌ردۆگانى و چركرنا هێرشێن خوه‌ یێن ئه‌سمانى بۆ سه‌ر بنگه‌ه و باره‌گایێن په‌كه‌كێ و ب تایبه‌تى ل هه‌رێما كوردستانێ و داخازكرنا وێ ژ ئه‌مریكا، كو عه‌بدولا گویله‌ن راده‌ستی وان بكه‌ت، كو ناڤبرى ژلایێ توركیاڤه‌ هاتیه‌ تۆمه‌تباركرن كو ده‌سته‌كێ بالا هه‌بوو د كۆده‌تایا تیرمه‌ها بۆری یا توركیا دا، كو ئه‌ڤه‌ هه‌مى بنپێكرنا دیموكراتێ یه‌ و توركیا نه‌شێت ب ڤێ یه‌كێ بزاڤا كوردان لاواز بكه‌ت و ببیته‌ وه‌لاته‌كێ دیموكرات بێى چاره‌كرنا پرسا ملله‌تێ كورد ل توركیا.
هه‌ر د ڤى چارچوڤه‌ى دا ده‌ستوه‌ردانێن وێ د كار و بارێن سووریا دا و دژایه‌تیكرنا رژێما وێ و ب تایبه‌تى قه‌رالێ شامێ به‌شار ئه‌لئه‌سه‌دى و هه‌ر وه‌سا یه‌په‌كێ ئه‌و ژى كو ل ڤێ داویێ هه‌مى هه‌ول و بزاڤێن خوه‌ خستینه‌ كارى ژ بۆ ده‌رخستنا یه‌په‌كێ ژ باژێرێ مونبج و سه‌رگرتیه‌، ئه‌و ژى نه‌پشكداركرنا یه‌په‌كێ د ئۆپه‌راسیۆنا ره‌قایێ دا ئه‌ڤا دبێژنێ غه‌زه‌با فوراتى كو هێزێن سووریا دیموكرات سه‌ركێشیا وێ دكه‌ت كو توركیا دڤێت ب هه‌ر ره‌نگه‌كى نه‌هێلیت ده‌ڤه‌رێن سنوورى یێن سووریایێ دگه‌ل توركیا بكه‌ڤنه‌ د ده‌ستێن یه‌په‌كێ دا. له‌ورا یا بزاڤێ دكه‌ت و یا رژده‌ كو ده‌ڤه‌ره‌كا ئارام ل نێزیكی سنوورێن وێ دگه‌ل سووریایێ بهێته‌ چێكرن، داكو په‌ژانه‌ك بۆ بهێته‌ دروستكرن ئه‌و ژى ژبۆ پاراستنا توركیایێ یه‌، ئه‌ڤه‌ ژ لایه‌كى ڤه‌ و ژ لایێ دی ڤه‌ دخوازیت ب بهانه‌یا پاراستنا سه‌ر و مالێ توركمانان و به‌رژه‌نه‌ندیێن خوه‌ ل ده‌ڤه‌رێ ده‌ستێن خوه‌ بكه‌ته‌ د ناڤ ئۆپه‌راسیۆنا مووسلێ دا، هه‌ر وه‌سا هه‌ره‌شێ دكه‌ته‌ سه‌ر په‌كه‌كێ كو چیایێ شنگالێ چول بكه‌ن وه‌كو ئه‌و دبێژیت ئه‌م ب هیچ شێوه‌یه‌كى قه‌بوول ناكه‌ین كو په‌كه‌كه‌ بۆ خوه‌ قه‌ندیله‌كێ دی دناڤ ئاخا كوردستانا عیراقێ دا چێ بكه‌ت كو ئه‌ڤ یه‌كه‌ بوویه‌ كێشه‌یه‌كا ئالۆز د ناڤبه‌را حكوومه‌تا هه‌رێمێ و په‌كه‌كێ دا كو دڤێت حكوومه‌تا عیراقێ رۆلێ خوه‌ هه‌بیت د ڤى چارچوڤه‌ى دا.
ئه‌ڤجا ئه‌ڤ چه‌نده‌ هه‌موو بووینه‌ ئه‌گه‌رێ تێكچوون و لاوازبوونا په‌یوه‌ندیێن وێ دگه‌ل حكوومه‌تا عیراقێ و ب تایبه‌تى په‌یدابوونا شه‌رێ راگه‌هاندنێ، هه‌ر د ڤى بیاڤى دا تێكچوون و نزمبوونا په‌یوه‌ندیێن وێ دگه‌ل زۆربه‌ى وه‌لاتان و ب تایبه‌تى وه‌لاتێن عه‌ره‌بى و ئێكه‌تیا ئورۆپى و رۆژئاڤا كو ئه‌ڤه‌ نیشانا شكه‌ستنا ئاكه‌پێ و ئه‌ردۆگانى رادگه‌هینیت و یا باش ئه‌وه‌ پێداچوونه‌كێ د ڤێ سیاسه‌تێ دا بكه‌ت داكو خوه‌ ل سه‌ر پیان بگریت، ئه‌گه‌ر نه‌ دێ توركیا به‌ره‌ف چاره‌نڤیسه‌كێ نه‌دیار ڤه‌ به‌ت كو رۆژانه‌ ئه‌ڤ په‌قین و كارێن تیرۆرستى و ئه‌ڤ خوه‌نیشادانێن نه‌رازیبوونێ نیشانا هندێ یه‌ و هندێ دسه‌لمینن.

87

د درێژاهیا دیرۆكێ دا یا دیار و ئه‌شكرایه‌ و ئه‌م هه‌موو دبینین كو هه‌ر ده‌م ناڤمالى و ئێكرێزى و ئێك هه‌لویستیا كوردان یا جیاوازه‌ و نه‌ یا ئێكگرتى یه‌، له‌ورا چه‌ندین بزاڤ و شۆره‌شێن وان ل هه‌ر چار پاچێن كوردستانێ هاتینه‌ ژناڤبرن و سه‌ركوتكرن ژلایێ رژێمێن وان وه‌لاتان ڤه‌ ئه‌وێن كورد دگه‌ل دژین، كو ئه‌ڤ چه‌نده‌ بوویه‌ ئه‌گه‌رێ هه‌بوون و په‌یداكرنا ده‌رزان د ناڤ مالیا كوردى دا و بوویه‌ رێكخوشكه‌ر و هانده‌ر ژبۆ رژێمێن وان وه‌لاتان كو بۆ خوه‌ ڤێ یه‌كێ ب ده‌لیڤه‌ بزانن و دشێین بێژین كو ڤێ چه‌ندێ سه‌رگرتیه‌ كو كورد خودان چه‌ندین چیرۆكێن تراژیدینه‌ ل سه‌ر ده‌ستێن ڤان وه‌لاتان كو دشێین چه‌ند نموونه‌كان به‌ر چاڤ بكه‌ین ئه‌و ژى كو هیچ رۆژه‌كێ دوژمنێن كوردان چ جیاوازى نه‌كریه‌ و نه‌ ئێخستیه‌ كورده‌كى ئه‌و ژى ئه‌گه‌ر بڤێت كاره‌كێ هوڤانه‌ دگه‌ل دا بكه‌ت، بۆ نموونه‌ وه‌ك مه‌دیتى ئه‌و په‌قیتا خویناوى یا باژێرێ حه‌سه‌كێ ل ریكه‌فتى 4\10\2016 ێ د ناڤ هۆلا سه‌نابل دا یا شه‌هیانان كو بوویه‌ ئه‌گه‌رێ شه‌هیدبوونا (45) كه‌سان و برینداربوونا (95) كه‌سان بۆ زانین كو د ناڤا ڤێ شه‌هیانێ دا لایه‌نگه‌رێن هه‌ردو لایێن كوردى یێن ناكۆكدار د ناڤ دا هه‌بوون ئه‌و ژى كو په‌یه‌ده‌ و ئه‌نه‌كه‌سه‌ یه‌ كو ئه‌ڤ شه‌هیانه‌ یا بنه‌مالا فاتمێ بوو كو بنه‌ماله‌كا كوردپه‌روه‌ر و ناڤداره‌ ل حه‌سه‌كێ یا دیاره‌ كو به‌رى هینگێ ژى چه‌ندین كریارێن تیرۆرستى یێن دروندانه‌ هاتبوونه‌ ئه‌نجامدان ل قامیشلو و حه‌سه‌كێ و كوبانێ كو زۆربه‌ى وان د ناڤا هه‌لكه‌فتان دا بوون كو رێخراوا تیرۆرستیا داعش به‌رپرسیاره‌تیا خوه‌ ژڤان كریاران راگه‌هاند بوو و ئه‌م هه‌موو دبینین كو رۆژانه‌ ناكۆكى دبه‌رده‌وامن د ناڤبه‌را په‌یه‌دێ و ئه‌نه‌كه‌سێ دا، به‌س پا دوژمنى چ جیاواى نه‌كر و بێ دلوڤانى هه‌ردو لایه‌ن پێكڤه‌ كرنه‌ ئارمانج و خوینا هه‌ردو لایان تێك هه‌لكر، هه‌روه‌سا دڤێت ئه‌م ژبیر نه‌كه‌ین كریارا دورندنه‌ یا سینه‌ما عامودێ ل ل رێكه‌فتى 18\11\1960ێ كو زۆربه‌ى قوربانیان زارۆك بوون كو دبوونه‌ 383 شه‌هید و دوژمنى نه‌گۆت كا ئه‌ڤه‌ كورێ كێ یه‌؟ ئه‌ڤه‌ سه‌باره‌ت كوردێن رۆژئاڤا.
هه‌ر د ڤى بیاڤى دا مه‌ هه‌موویان دیت ئه‌و كریارێن تیرۆرستى ئه‌ڤێن ل كه‌ركووكێ هاتینه‌ ئه‌نجامدان و ب تایبه‌تى كریارا تیرۆرستى ئه‌ڤا هاتیه‌ ئه‌نجامدان ل هه‌ولێرا پایته‌خت ل رێكه‌فتى 1\2\2003ێ د ناڤا باره‌گایێن سه‌ره‌كى یێن پارتى و ئێكه‌تى ئه‌و ژى د رۆژا ئێكێ دا یا جه‌ژنا قوربانى كو بوویه‌ ئه‌گه‌رێ شه‌هیدبوونا چه‌ندین سه‌ركرده‌یێن پارتى و ئێكه‌تى یێن بژاره‌ سه‌ره‌راى برینداربوونا ب سه‌دان كه‌سێن دی، ئه‌نجامده‌رێن ڤێ كریارا هوڤانه‌ یاتیرۆرستى نه‌گۆت ئه‌ڤه‌ پارتى یه‌ یان ئه‌ڤه‌ ئێكه‌تى یه‌؟ به‌لكو خوینا هه‌ردو لایان تێك شێلا و تێك وه‌ركرن و مه‌ هه‌موویان دیت كا چه‌وا رژێما به‌عسا گۆر ب گۆر چ جیاوازى نه‌كرن ده‌مێ ده‌ست ب ئه‌نفالێن ره‌ش كرى و باژێرێ هه‌له‌بچجێ كیمیا باران كرى و..هتد و هه‌ر د ڤى چارچوڤه‌ى دا و ئه‌م هه‌موو دبینین كو رۆژانه‌ رژێما ئیرانێ یا ب چه‌ند كارێن نه‌مرۆڤایه‌تى و دورندانه‌ رادبیت دژى ئه‌و پارت و لایه‌نێن نه‌درازى و دژى سیاسه‌تا وێ یا شوفینى و ب تایبه‌تى پارتێن كوردى ئه‌و ژى كو كنفێ سێداره‌دانێ یێ به‌رده‌وامه‌ و بێ راوه‌ستیان دژى گه‌نج و سیاسه‌تمه‌دارێن كورد كو د ڤێ پرۆسه‌یێ دا كورد خودانێن پشكا شێرینه‌ و ئه‌ڤ رژێمه‌ نابێژیت كا ئه‌ڤه‌ كیژ پارته‌ یان كیژ لایه‌نه‌ خوینا هه‌موویان تێك هه‌ل دكه‌ت.
هه‌ر د ڤى كڤانى دا كو یا پێش چاڤه‌ سیاسه‌تا رژێما توركیێ ژى سه‌باره‌ت كوردان و دۆزا وان یا ره‌وا كو ئه‌ڤ رژێمه‌ ژى هیچ جیاوازیێ نائێخته‌ د ناڤبه‌را ئه‌و لایه‌نێن كوردى یێن ناكۆكدار دگه‌ل په‌كه‌كه‌ وه‌ك نموونه‌، و ژلایه‌كێ دی ڤه‌ ئه‌ڤ لایه‌نێن كوردى یێن ده‌ستوورداى د ناڤا وێ دا و خه‌لكێ سڤیلێ بێ ده‌ستهه‌لات و كریارا رۆبۆسكى ل رێكه‌قتى 28\12\2011ێ وه‌ك نموونه‌ كو بوویه‌ ئه‌گه‌رێ شه‌هیدبوونا (35) كه‌سان ژلایێ فرۆكێن توركیێ ڤه‌، تنێ گونه‌ها وان ئه‌و بوو بۆ خوه‌ بازرگانى د ناڤبه‌را هه‌رێما كوردستانێ و توركیێ دا دكر، ئه‌و ژى ژ بۆ په‌یداكرنا پاریێ نانى بۆ خێزانێن خوه‌، هه‌روه‌سا ل ڤێ داویێ گرتن و زیندانكرنا به‌رله‌مانتارێن هه‌ده‌پێ و سه‌روكێن شاره‌داریان رامانا ڤێ چه‌ندێ ئه‌ڤه‌یه‌ كو تورك هه‌بوونا كوردان قه‌بوول ناكه‌ت.
ئه‌ڤ كریارێن هوڤانه‌ ئه‌ڤێن مه‌ به‌حس ژێ كرى كو هاتینه‌ ئه‌نجامدان دژى ملله‌تێ كورد وه‌ك لاپه‌ره‌كێ ره‌ش و ته‌حل ماینه‌ ل پێش چاڤێن كوردان كو هه‌مى به‌رۆڤاژی رێنما و بریار و قانوونێن نه‌ته‌وێن ئێكگرتینه‌ ئه‌وێن گرێداى ب مافێ مرۆڤ ڤه‌، له‌ورا دڤێت و یا باش ئه‌وه‌ كو كورد پێداچوونه‌كێ د سیاسه‌تا خوه‌ دا بكه‌ن، چونكى ئه‌گه‌ر مرۆڤ بۆ خوه‌ چ نه‌كه‌ت كه‌س بۆ مرۆڤى چ ناكه‌ت، وه‌كو دبێژن هه‌ر ره‌ش و ب ده‌ستێن خوه‌ ئه‌گه‌ر ئاڤێ تو برى، واته‌ ئه‌گه‌ر ناكۆكى هه‌بن ژى به‌س خوین ناكۆكیان و لایه‌ن و لایه‌نگه‌ریێ و پارت و پارتایه‌تیێ نزانیت و دگه‌ل ناگونجیت و رامانا وێ ئه‌وه‌یه‌ ئه‌و ژى كو بابه‌تێ مه‌ یێ پێڤه‌ گرێدایه‌ ئه‌و ژى كا بۆچى كورد نابنه‌ ئێك، لێ هه‌رده‌م وه‌كى خوینا وان ب ده‌ستێن دوژمن و تیرۆرستان دهێته‌ رێشتن ئه‌ڤ خوینه‌ تێك هه‌ل دبیت و خوه‌ دكه‌ته‌ ئێك، ئه‌ڤجا دڤێت ئه‌م ژى وه‌كى ڤێ خوینێ بین و هه‌مى كێشه‌ و گرژى و ناكۆكیان ب ده‌ینه‌ لایه‌كى و ته‌ماشه‌ى ڤێ خوینێ بكه‌ین! كا چه‌وا دبیته‌ ئێك ده‌ما خودانێ وێ دبیته‌ ئارمانجێن دوژمن و نه‌حه‌ز و تیرۆرستان كو دڤێت ئه‌م كورد ژى وه‌سا خوه‌ بكه‌ینه‌ ئێك و ئێكرێز و ئێك هه‌لویست بین و ناڤ مالیا خوه‌ بكه‌ینه‌ ئێك چونكی مافێن ملله‌تێ كورد ب ئێكرێزى و ب ئێكگرتنێ دێ ب ده‌ست ڤه‌ هێن كو ئه‌ڤه‌ باشترین و كوژه‌كترین گوله‌یه‌ بۆ سینگێ دوژمن و دوژمنكاران و باشترین رێكه‌ ژ بۆ ژناڤبرنا هه‌مى پیلانێن وان و ئه‌گه‌ر نه‌ ئه‌ڤ چه‌ندا مه‌ به‌حس ژێ كرى دێ ل پاش خوه‌ هێلین.

108

ئه‌شكرایه‌ كو راگه‌هاندنێ رۆله‌كێ گرنك و به‌رچاڤ د هه‌ر كاره‌كێ گرێداى ب ژیانێ ڤه‌ هه‌یه‌ و ب تایبه‌تى د هه‌بوونا بوویه‌ر و گرژى و خوه‌نیشادانان دا، هه‌روه‌سا ئالۆزیێن د ناڤبه‌را دو وه‌لاتان یان دو لایه‌نان دا و هه‌بوونا هه‌ر قه‌یرانه‌كا ئابوورى و سیاسى و هه‌تا د كێشێن جڤاكى دا و..هتد. ئانكو دشێین بێژین ل ڤى سه‌رده‌مى ڤێ یه‌كێ رۆله‌كێ ئه‌كتیڤ گێرایه‌، ئه‌و ژى د ئازراندن و خلخلاندنا بوویه‌ر و گرژى و خوه‌نیشادان دا كو د ناڤا راگه‌هاندنێ دا هنده‌ك كه‌سێن به‌رۆڤاژی پیشه‌یێ خوه‌ كار دكه‌ن ل هنده‌ك ده‌زگایێن راگه‌هاندنێ نه‌ دپابه‌ند و پێگیرن ب پیشه‌یێ خوه‌ و بۆ خوه‌ ڤێ چه‌ندێ ب ده‌لیڤه‌ دده‌نه‌ زانین كو دشێن بێژین ڤێ یه‌كێ گه‌له‌ك جاران سه‌رگرتیه‌ و ئه‌نجامێن باش ب ده‌ست خوه‌ڤه‌ ئینایه‌ و بوویه‌ ئه‌گه‌رێ په‌یدابوونا شه‌ر و وگرژى و ئالۆزیان وه‌ك مه‌ ئاماژه‌ پێ داى د ناڤبه‌را دو لایه‌نان یان دو وه‌لاتان دا و به‌ره‌ف چاره‌نڤیسه‌كێ نه‌دیار ڤه‌ برینه‌ كو ره‌وش لێ ئالۆزتر و خرابتر لێ كریه‌. یا دروست ئه‌وه‌ كو د ڤى چارچوڤه‌ى دا راگه‌هاندن یا بێ لایه‌ن و یا باوه‌ر پێكرى بیت و یا دوور بیت ژ پارتایه‌تیێ و مل ملانا سیاسى و ئایینى و مه‌زهه‌بى و ئه‌م هه‌موو دگه‌ل راگه‌هاندنا ئازاد و بێ لایه‌ن و راست گۆینه‌، چونكی راگه‌هاندن دشێت هه‌ر تشته‌كى و هه‌ر بوویه‌ر و و هه‌ر كێشه‌یه‌كێ ب ده‌ته‌ نیشادان و به‌رچاڤكرن. بێگومان ئه‌ڤ چه‌نده‌ دمینیت ل سه‌ر وژدانا كارمه‌ندێ راگه‌هاندنێ، یا خویایه‌ كو ڤێ گاڤێ ئامیر و و ئه‌مرازێن باش و سه‌رده‌مانه‌ و پێشكه‌فتى كه‌فتینه‌ د ده‌ستێن ده‌زگایێن راگه‌هاندنێ دا و هه‌روه‌سا هه‌بوونا تۆرێن كۆمه‌لایه‌تى رۆله‌كێ كاریگه‌ر و به‌رچاڤ هه‌یه‌ د ڤى بیاڤى دا ئه‌و ژى كو گه‌له‌ك خه‌لك یێ پێڤه‌ گرێدایه‌ و پێڤه‌ دمژوولن.
سه‌باره‌ت وه‌رگرتنا پێزانینان ل سه‌ر هه‌ر بوویه‌ره‌كێ و نووچه‌یه‌كێ خه‌به‌رى به‌س جهێ سه‌رسورمانێ یه‌ و ب مخابنى ڤه‌ كو هنده‌ك راگه‌هاندنا كوردستانێ یا جیاوازه‌ به‌راوه‌رد دگه‌ل راگه‌هاندنێن ده‌ڤه‌رى و جیهانێ ئه‌و ژى كو هنده‌ك كه‌نال بابه‌تێن بچووك و نه‌به‌ركه‌فتى گه‌له‌ك مه‌زن دكه‌ن كو ژ مێشێ دكه‌نه‌ گامێش كو تا راده‌یه‌كێ د ڤالانه‌ ژ راستیێ، بۆ نموونه‌ وه‌ك مه‌ دیتى ئه‌و خوه‌نیشادانێن پارێزگه‌ها سلێمانیێ ب خوه‌ڤه‌ گرتى یێن به‌رى 27\9\2016ێ چه‌وا خوه‌نیشانده‌ران نه‌رازیبوونا خوه‌ سه‌باره‌ت داخازكرنا مافێن خوه‌ ژ جهێن په‌یوه‌ندیدار ئاراسته‌ى باره‌گایێن هنده‌ك پارتێن سیاسى كرین پارتى وه‌ك نموونه‌ و كرنه‌ ئارمانجێن خوه‌ ژ لایێ هنده‌كان ڤه‌ كو نه‌ڤێت ئه‌ڤ ملله‌ته‌ ب خۆشى و ئارمى بژیت، وه‌سا دیاره‌ كو دگرێداینه‌ ب هنده‌ك هه‌والگیریێن هنده‌ك وه‌لاتێن ده‌ردور ڤه‌ كو ئه‌ڤ وه‌لاته‌ دمافادارن ب هه‌بوونا هه‌ر گرفت و كێشه‌یێن هه‌رێمێ، ئیران وه‌ك نموونه‌ كو هه‌ر ده‌م هه‌مى هه‌ول و بزاڤێن خوه‌ دئێخته‌ كارى ئه‌و ژى ژبۆ كرینا وژدانا چه‌ندین سیاسه‌تمه‌داران ل هه‌رێما كوردستانێ مه‌ره‌م ژ ڤێ یه‌كێ لاوازكرن و ژناڤبرنا حكوومه‌تا كوردستانێ و دوورخستن و بێ به‌هركرنا كوردان ژ مافێ چاره‌نڤیس. كو راگه‌هاندنێ رۆله‌كێ نه‌رێنى هه‌بوو د ڤان خوه‌نیشادانان دا كو ڤێ یه‌كێ كارتێكرن و باندوره‌كا خراب كره‌ سه‌ر جاده‌یا كوردستانێ ب گشتى كو به‌رهه‌مێ نه‌راستگۆیا ڤێ راگه‌هاندنێ بوو. یاراست و دروست ئه‌وه‌ كو راگه‌هاندن خوه‌ ژ هاندانا توندوتیژیێ دوور بێخیت وه‌ك دبینین كو هنده‌ك كه‌نالێن راگه‌هاندنێ هنده‌ك نووچه‌یێن وێ ژ باژێره‌كى بۆ باژێره‌كێ دى دجودانه‌، ئانكو شاشیێن هنده‌ك باژێران و لایه‌نان دڤه‌دشێرن و شاشیێن باژێره‌كى و لایه‌نه‌كێ دى ئاشكرا دكه‌ن و مه‌زنتر لێ دكه‌ن، ئه‌رێ بێ لایه‌نى و سه‌ربخۆیێ و راستگۆیى ئه‌ڤه‌یه‌؟ و هه‌ر د ڤى بیاڤى دا هنده‌ك كه‌نالێن راگه‌هاندنێ ب له‌ز نووچه‌یان به‌لاڤ دكه‌ن داكو بێژن فلان كه‌نالى به‌رى كه‌نالێن دى نووچه‌ به‌لاڤ كر كو زۆربه‌یا وان نه‌ د جهێ خوه‌ دانه‌ و چ راستى ژبۆ نینه‌ یان ژى دێ چاڤبێكه‌فتنێ دگه‌ل هنده‌ك كه‌سان و لایه‌نان كه‌ن و بۆچوونێن وان وه‌رگرن كو بزاڤێ دكه‌ن ره‌وشێ ئالۆزتر و نه‌ئارامتر لێ بكه‌ن كو ئه‌ڤ چه‌نده‌ به‌رۆڤاژى یاسایێ گرێدای ب راگه‌هاندنێ ڤه‌ و بن پێكرن و پێشێلكرنا پیشه‌یێ وانه‌، هه‌ر وه‌سا كار و و رێنمایێن گرێداى ب سه‌ندیكا رۆژنه‌مانى ڤه‌.
دڤێت راگه‌هاندن د هه‌ر ره‌وشه‌كێ دا راستیێ بگه‌هینته‌ وه‌لاتیان و خوه‌ ژ لایه‌نگیریێ و پارتایه‌تیێ و عه‌شیره‌تگه‌ریێ و ناوچه‌گه‌ریێ دوور بێخیت و خوه‌ بده‌ته‌ پاش ئه‌و ژى كو دڤێت راگه‌هاندن ژێده‌ره‌كێ باوه‌ر پێكرى بیت و كارمه‌ندێن وێ هه‌لگرێن پێنووسێن ژه‌هراوى و هزرێن شوفێنى و عه‌قلێن گه‌نى نه‌بن و ل دووڤ فیتكا چ لایه‌نان نه‌له‌یزن كو دڤێت رۆمالكرن و وێنه‌كرن و به‌ر چاڤكرنا بوویه‌ران ب شێوه‌یه‌كێ نه‌راست و دروست و بێ بنه‌ما نه‌ده‌نه‌ پێش چاڤكرن و پیشه‌یێ خوه‌ د چارچوڤه‌یێ قانوونێ دا ب پارێزن.

88

پێشمه‌رگه‌ ئه‌ڤ ناڤێ هوسایێ شرین و دلڤه‌كه‌ر ل جه‌م هه‌ر كورد په‌روه‌ره‌كى و خودان هه‌سته‌كێ نه‌ته‌وه‌یى و ل جه‌م وان كه‌س وه‌لاتان یێن گرنگیێ دده‌نه‌ مافێن مرۆڤی و ب چاڤێ دلوڤانیێ ته‌ماشه‌ى گه‌لێن ته‌په‌سه‌ر و بن ده‌ست دكه‌ن ب راستى نزانم كا چه‌وا مرۆڤ هه‌ستێ خوه‌ ده‌ر دبریت به‌رامبه‌ر ئه‌و سه‌ركه‌فتن و داستانێن ئه‌ڤ پبَشمه‌رگه‌یه‌ رۆژانه‌ ئه‌نجام دده‌ت ل به‌ره‌یێن شه‌رى ئه‌و ژى د سه‌نگه‌رێن به‌ره‌ڤانى و شه‌ره‌فێ دا دژى كوژه‌كترین رێكخراوا تیرۆرستى كو داعشه‌ و رۆلێ ڤى پێشمه‌رگێ مه‌یدانى یێ به‌رچاڤه‌ كو ئه‌م دشێن بێژین پێشمه‌رگه‌ یێ ڤى شه‌رێ سه‌خت دگه‌ل تیرۆرێ دكه‌ت ژ پێش هه‌مى جیهانێ ڤه‌ كو رۆبه‌رێ به‌ره‌یێ شه‌رى دبیته‌ دۆرێن (1.8. كم)ئه‌ڤجا چ كێمتر بیت یان زێده‌تر بیت، كو به‌ره‌ڤانیێ ژ ئاخا پیرۆزا كوردستانێ دكه‌ت. ئه‌شكرایه‌ كو ئه‌ڤ رێكخراوا تیرۆرستى بوویه‌ هه‌ره‌شه‌ و مه‌ترسى ل سه‌ر هه‌مى جیهانێ. هه‌ر وه‌سا ژبه‌ر مێرخاسى و چاڤ نه‌ترسى و ماندونه‌ناسى و رۆلێ قاره‌مانانه‌ یێ ڤى پێشمه‌رگه‌ى دڤێت مرۆڤ بلند بهه‌لسه‌نگینیت و پێ سه‌ربلند و سه‌رفه‌راز بیت كو ئه‌ز د وێ باوه‌رێ دامه‌ ئه‌ڤه‌ هه‌لویستێ هه‌مى خه‌لكێ كوردستانێ یه‌. چنكو پێشمه‌رگه‌ خودان سه‌ربۆره‌ و دیرۆكه‌كا دوور و ودرێژه‌ د بیاڤێ خه‌باتێ و تێكوشین و گیانێ لێبوورینێ دا و خودان ره‌وشته‌كێ باشه‌. ئه‌ڤجا ژبه‌ر ڤان سالۆخه‌تان بوویه‌ جهێ باوه‌رى و خۆشه‌ویستیا هه‌مى خه‌لكى كو رۆژانه‌ سه‌ره‌دانێن هه‌مى ته‌خ و چینێن جڤاكى ل كوردستانێ بۆ به‌رۆكێن شه‌رى ڤێ چه‌ندێ دسه‌لمینیت و نیشانا هندێ یه‌ كو پێشمه‌رگه‌ مان و نه‌مانا ملله‌تى یه‌. بێگومان و ب تایبه‌تى وه‌ك مرۆڤ ته‌ماشه‌ى شاشه‌یێن میدیایان دكه‌ت و رۆمالێن په‌یامنێرێن وان سه‌باره‌ت ئه‌ڤ داستانێن پێشمه‌رگه‌ى كو هنده‌ك جاران مرۆڤ نه‌شێت كونترۆلێ ل سه‌ر خوه‌ بكه‌ت جاران ژ كه‌یفان دا و جاران ژ قه‌هران دا. بۆ مه‌ هه‌میان دیار و ئه‌شكرابوو كو پێشمه‌رگه‌ هێمایى سه‌ركه‌فتنێ و سمبۆلا به‌رخودان و شه‌رڤانێن ئازادیێ نه‌، له‌ورا هه‌ژى هوور په‌سه‌نه‌كێ و رێزگرتنه‌كێ نه‌، چنكو ئه‌ڤ پێشمه‌رگه‌یه‌ ناهێلیت ئاخا كوردستانێ چ جارا ببیته‌ نێچیرا تیرۆرست و داگیركه‌ران كو بۆ خوه‌ بكه‌نه‌ كۆز و پاوان كو چه‌وا وان بڤێت وه‌سا ره‌فتارێ و سه‌ره‌ده‌ریێ دگه‌ل دا بكه‌ن و بلا ئه‌و باش بزانن كو ئه‌ڤ ئاخه‌ یابێ خودان نینه‌ و پارێزڤانێن وێ پێشمه‌رگه‌نه‌ كو دهێنه‌ نیاسین ب ئه‌لهویێن چیایان و بازیێن زناران خودانێن گورزێن گران ئه‌و ژى كو دێ كونێن مشكان ل وان كه‌نه‌ قه‌یسه‌رى. یا خویایه‌ كو ڤان تیرۆرستان مورالا شه‌ركرنێ دگه‌ل پێشمه‌رگه‌ى نه‌مایه‌ و رۆژ بۆ رۆژێ د پاشه‌كشیێ دانه‌.
وه‌سا دیاره‌ كو ئه‌ڤ تیرۆرسته‌ دپوشمانن ب هێرشكرنا ده‌ڤه‌رێن دكه‌ڤنه‌ ژ ده‌رڤه‌ى هه‌رێما كوردستانێ به‌س وه‌كو دبێژن پشتى مرنێ چاڤ كولى نینه‌ ئه‌وان ئه‌ڤ هزره‌ ژ پێشمه‌رگه‌ى نه‌دكر به‌راورد دگه‌ل به‌ره‌یێن دن یێن شه‌رى ل عیراقێ كو ڤێ گاڤى دبن كونترۆلا وان دانه‌. هه‌ر وه‌سا وه‌ك مه‌ ئاژه‌ پێ داى وان نه‌دزانى كو دێ هنده‌ك وه‌لات هه‌بن گرنگیێ دده‌نه‌ مرۆڤایه‌تیێ و مافێن مرۆڤى به‌رچاڤ وه‌رگرن و دێ هاریكار و پشته‌ڤان بن بۆ ڤى پێسمه‌رگه‌ى كو نه‌هێلن بگه‌هنه‌ هه‌مى مه‌ره‌م و ئارمانجێن خوه‌ یێن درندانه‌ و شوفینیانه‌. كو ئه‌ڤ پێشمه‌رگه‌یه‌ بوویه‌ سه‌نگه‌ر د رێكا هه‌ر كه‌سه‌كێ بڤێت ده‌ستێ خوه‌ یێ ره‌ش درێژكه‌ته‌ ئاخا پیرۆزا كوردستانێ ئه‌و ژى ژلایێ هنده‌كان ڤه‌ كو هه‌لگرێن هزرێن توندره‌ون و هه‌ر د ڤى بیاڤى دا پێشمه‌رگه‌ چونكو هه‌لگرێ هنده‌ك سالوخه‌تانه‌ كو یێ پێ جیاوازه‌ ژ شه‌رڤان و سوپایێن جیهانێ له‌ورا بوویه‌ جهێ سرنجراكێشانا خه‌لكه‌كى و جهێ به‌حس و خه‌به‌ران ل هه‌مى جیهانێ و د هه‌ر خرڤه‌بوون و كۆربه‌نده‌كێ نیڤده‌وله‌تى دا.

68

یاخویایه‌ و ئه‌م هه‌موو دزانین كو مووسل ئێك ژ مه‌زنترین پارێزگه‌هێن عیراقێ یه‌ و ب پله‌یا دویێ دهێت پشتی به‌غدا پایته‌خت و دهێته‌ نیاسین ب باژێرێ پێكڤه‌ژیانێ، به‌لێ ب مخابنی ڤه‌ ل رێكه‌تی١٠/٦/٢٠١٤ێ ژلایێ داعش ڤه‌ هاته‌ كونترۆلكرن، ئه‌و ژی ژ ئه‌گه‌رێ خه‌مساری و ده‌ست داهێلانا سوپایێ عیراقێ و ئه‌و هێزێن ئه‌منی ئه‌وێن بكار و ئه‌ركێن پاراستنا ڤێ پارێزگه‌هێ رادبوون، هه‌روه‌سا ناكۆكیێن د ناڤبه‌را حكوومه‌تا فیدرال و حكوومه‌تا ناڤخۆیی یا پارێزگه‌هێ دا و هه‌بوونا قه‌یرانا سووریایێ یا ئالۆز و پشتگوهاڤێتنا به‌غدا لایه‌نێ سوونی ئه‌ڤ یه‌كه‌ هه‌موو بوونه‌ فاكته‌ر و رێكخوشكه‌ر كو ئه‌ڤ رێكخراوا تیرۆرستی ب خوه‌ ڤێ یه‌كێ ب ده‌لیڤه‌ بزانیت و ڤێ هزرێ بكه‌ته‌ د مێشكێ خوه‌ دا.
ئه‌شكرایه‌ كو ئه‌ڤه‌ ماوێ دو سالانه‌ ئه‌ڤ باژێره‌ دبن كونترۆلا داعش ڤه‌یه‌ و خه‌لكێ وێ یێ هه‌ژار و بێ ده‌ستهه‌لات دبن سته‌ما ڤێ رێكخراوێ ڤه‌ دنالینن و د ژیانه‌كا سه‌خت و دژوار دانه‌ كو چ تاوان نینن و نه‌ماینه‌ دگه‌ل خه‌لكێ ڤی باژێری نه‌كرین، ژ وان ژی تیرۆركرن و پێشێلكرنا مافێن مرۆڤ و كاڤلكرن و ژناڤبرنا جهێن ئایینی یێن پیرۆزێن بێ جیاوازی كو خه‌لكێ ڤی باژێری چاڤه‌رێنه‌ جاره‌كا دی ڤه‌گه‌رێنه‌ سه‌ر ملك و مالێن خوه‌. به‌س جهێ پرسیارێ یه‌ ئه‌رێ كانێ دێ چ رووده‌ت پشتی رزگاركرنا ڤی باژێری ژێر ده‌ستێن داعش.
وه‌سا دیاره‌ ل دووڤ بۆچوونێن تایبه‌تمه‌ندێن بیاڤێ سه‌ربازی، شه‌ره‌كێ گران و دژوار دێ ل ڤی باژێری هێته‌ كرن، چونكى دێ بیته‌ دووماهیك باژێرێن مه‌زنێن عیراقێ كو ژ ده‌ستێن داعش دێ هێته‌ رزگاركرن كو ئه‌ڤ باژێره‌ ڤێ گاڤێ دهێته‌ نیاسین ب پایته‌ختێ خیلافه‌تا داعش ل عیراقێ، له‌ورا داعش دێ شه‌رێ مان و نه‌مانێ لێ كه‌ت كو نه‌دووره‌ باژێر ب تمامی بهێته‌ وێرانكرن ژ ئه‌گه‌رێ شه‌ری د ناڤبه‌را سوپایێ عیراقێ و داعش دا و ژ ئه‌گه‌رێ بۆمبه‌بارانكرنا فرۆكێن هه‌ڤپه‌یمانان و موشه‌كێن وان د ناڤا ده‌ریایان دا وه‌ك بۆچوون و نه‌رینا من ئه‌ز هه‌ر ڤێ گاڤێ مووسل ددانم ب باژێره‌كێ وێرانكری، ژلایه‌كێ دی ڤه‌ وه‌سا دیاره‌ كو حكوومه‌تا عیراقێ یا رژده‌ كو حه‌شدا شه‌عبی پشكداریێ د ئۆپه‌راسیۆنا رزگاركرنا مووسلێ دا بكه‌ت، ئه‌و ژی نه‌ژبه‌ر ره‌شكا چاڤێن مووسلیان، به‌لكو دا وێ سیناریۆیێ بكار بینیت ل ڤی باژێری ئه‌ڤا ل باژێرێن سوونه‌ نیشین كار پێ كری وه‌ك تكریت و دیالا و بێجی و ره‌مادی و .. هتد. كو مه‌ره‌م و ئارمانجێن وێ یێن سه‌ره‌كی په‌رزنینا كێشێن خوه‌یه‌، ئانكو شیعه‌یان دگه‌ل سوونه‌یان كو ئه‌و وێ هزرێ دكه‌ن وه‌سا ته‌ماشه‌ دكه‌ن كو ڤێ گاڤێ هه‌می سه‌ركردێن به‌عسیان و ب تایبه‌تی چالاكڤان و سیاسه‌تمه‌دار و فرۆكه‌ڤانێن رژێما به‌عسا رۆخیای و عه‌ره‌بێن شوفینی و هه‌لگرێن هزرێن توندره‌و و ئه‌ڤێن ته‌ڤلی داعش بووین د ناڤا مووسل دانه‌، هه‌روه‌سا داكو ئه‌ڤ باژێره‌ نه‌كه‌فته‌ دبن كونترۆلا سوونه‌یان دا و داكو رۆلێ كوردان لاواز بكه‌ت ل ڤی باژێری، چنكو ڤێ گاڤێ شیعه‌ خه‌لكێ پارێزگه‌هێن باشوور هان دده‌ن كو دژایه‌تیا كوردان بكه‌ن، هه‌روه‌سا دڤێت رۆل هه‌بیت ل ڤێ پارێزگه‌هێ ب بهانا پاراستنا شیعه‌ مه‌زهه‌بێن توركمان و شه‌به‌ك وه‌ك نموونه‌ و هه‌ر د ڤی چارچوڤی دا ژبه‌ر هه‌بوونا بنگه‌هێن توركیا ل ده‌ڤه‌رێ و ب تایبه‌تی بنگه‌هێ وێ یێ سه‌ربازی ل به‌عشیقه‌ كو ١٥كم یێ دووره‌ ژ سه‌نته‌رێ مووسل و هه‌ر وه‌سا ژبه‌ر كو مووسلێ گرنگیا خوه‌ هه‌یه‌ و ده‌ڤه‌ره‌كا ستراتیژی یه‌ ژلایێ جوگرافی و كه‌لتوری و شوونواری و گه‌شتیاری و پیشه‌سازی و ئالۆگوركرنا بازرگانی ڤه‌ و .. هتد.
ئه‌ڤجا پا ته‌ نه‌ڤێت بهانه‌یه‌ك هه‌بیت گومان تێدا نینه‌ كو دێ رۆژ بۆ رۆژی ته‌ڤن ل مووسلێ خرابتر و ئالۆزتر لێ هێت و ئه‌م وه‌ك كورد ژی دێ كه‌ڤینه‌ د ناڤ ڤێ گێله‌شوكێ دا مه‌ بڤێت و مه‌ نه‌ڤێت، چونكو كورد ژی پشكه‌كن ژخه‌لكێ ڤی باژێری. ئه‌شكرایه‌ كو ژنها وێڤه‌ ئه‌م و عه‌ره‌ب دبن ره‌شماله‌كی ڤه‌ ناژین و ره‌وشا باژێرێ تۆز خورماتوو وه‌ك نموونه‌ چنكی ئه‌و ب خوه‌ دگه‌ل ئێك ناژین و ناگونجین، ڤێجا پا نه‌دوره‌ كو بوویه‌ر په‌یدا ببن ل شنگالێ پشتی كونترۆلكرنا مووسل.

83

ئه‌گه‌ر مرۆڤ ته‌ماشه‌ بكه‌ت د درێژاهیا دیروكێ دا دێ دیاربیت كو ملله‌تێ كورد توشی چه‌ندین كاره‌سات و تراژیدی و ده‌ربه‌ده‌ریان بوویه‌، ژئه‌گه‌رێ سیاسه‌تێن شاش و شوَفینی و ئه‌و سته‌ما لێ دهاته‌ كرن و سه‌پاندن ژلایێ رژێمێن ڤان وه‌لاتان ڤه‌ ئه‌وێن كورد دگه‌ل دا دژین. چنكو رژێمێن ڤان وه‌لاتان ب ئاگری وئاسنی سه‌ره‌ده‌ری دگه‌ل دوزا وان یاره‌وا دكر. یا خوَیایه‌ پشتی ڤی ملله‌تی ل كوردستانا باشوور دیوارێ ترسێ شكاندی و ده‌ست ب سه‌رهلدانێ كری و زوَربه‌ی باژێر و باژێركێن كوردستانێ رزگار و پاقژكرین ژ رژێما به‌عسا خوه‌ون مێژ و ب هیمه‌تا جه‌ماوه‌رێ خوون گه‌رم و خۆڕاگرێ سه‌رهلدانێ و ب پالپشتیا پێشمه‌رگه‌یێن قه‌هره‌مان، جه‌ماوه‌رێ خوون گه‌رمێ سه‌رهلدانێ وانه‌یه‌كا كوژه‌ك دایه‌ سیخوَر و ره‌شه‌كێن رژێمێ و پشتی بابه‌لیسكا سه‌رهلدانێ گه‌هشتیه‌ كه‌ركووكا دلێ كوردستانێ و ئه‌ڤ باژێره‌ ژی هاتیه‌ رزگار كرن كو چه‌كدار و سیخوَرێن رژێمێ نه‌شیاین خوه‌ ل به‌ر جه‌ماوه‌رێ خۆڕاگرێ سه‌رهلدانێ بگرن كو بوَ وێ دیاربوو كو ئێدی ملله‌تێ كورد ب چ شێوه‌یه‌كی ناخازت دگه‌ل رژێما داگیركه‌ر بژیت. چنكو ڤێ رژێمێ چ تاوان نینن و نه‌ماینه‌ دگه‌ل كوردان نه‌كرین. له‌ورا گه‌له‌ك نه‌ڤه‌كێشا جاره‌كا دی ڤێ رژێمێ هێزێن خوه‌ خرڤه‌كرنه‌ڤه‌ ب مه‌ره‌ما هێرشه‌كا به‌رفره‌ه بوَ سه‌ر كوردستانێ وه‌ك تولڤه‌كرنه‌ك ژبه‌ر كو ئه‌مریكا و هه‌ڤپه‌یمانان خوه‌ ل كوردان نه‌كر خودان. ئه‌ڤجا ژبه‌ر ڤێ یه‌كێ ول رێكه‌فتی31 31991 ێ زوَربه‌ی خه‌لكێ كوردستانا باشور مال و ملكێن خوه‌ ب جه هێلان و به‌ره‌ف چواره‌نڤێسه‌كێ نه‌دیار ڤه‌ چوون و سنوورێ توركیا و ئیرانێ به‌زاندن ژترسێن كارێن هوڤانه‌ و درندانه‌ یێن رژێمێ چنكو وه‌ك مه‌ ئاماژه‌ پێ دای ڤێ رژێمێ چ تاوان نه‌هێلاینه‌ دگه‌ل ڤی ملله‌تی نه‌كرین سێداره‌دان، ئه‌شكه‌نجه‌دان، زیندانكرن، عه‌ربكرنا ده‌ڤه‌رێن كوردان، شه‌رێ ده‌رورنی، ڤه‌گوهاستنا خێزان و كه‌س و كارێن پێشمه‌رگه‌ی و چالاكڤانێن كورد بوَ باشوورێ عێراقێ و كیمیا بارانكرن و ئه‌نفالكرن و كاڤل كرنا گوندان و جهێن پیروزێن ئایینی بێ جیاوازی بشێوه‌كێ درندانه‌. دڕه‌نده‌تیا رژێما به‌عس هه‌موو سنوورێن ره‌وشتی مرۆڤاتی به‌زاندبن و سلاتی ژ چ گونه‌هباریان نه‌دكر له‌و بۆ ئه‌گه‌رێ كوَچا ملیوَنی و سنوور به‌زاندنێ و بتایبه‌تی یێن وه‌لاتێن توركیا و ئیرانێ ئه‌شكه‌رایه‌ كو ئه‌ڤ كوَچبه‌ره‌ د وه‌رزه‌كی دابوو كو سه‌قا زورێ دژوار بوو. له‌ورا ب هه‌زاران زاروَ و دان عه‌مر ژ ئه‌گه‌رێ برس، ترس، سڕ و سه‌رمایێ گیانێ خوه‌ ژده‌ست دان. ڤێ كوَچبه‌ریێ وژدانا مرۆڤایه‌تیێ و هه‌ر خوه‌دان وژدانه‌كی و كومه‌لگه‌ها نیڤ ده‌وله‌تی هه‌ژاند بۆ سه‌ده‌ما ده‌ركرنا بریارا(688 ) هاته‌دانان ژلایێ ئه‌نجومه‌نێ ئاسائیشا نیڤ ده‌وله‌تی ڤه‌ بوَ ڤه‌گه‌راندنا كوردان و چێكرنا ده‌ڤه‌ره‌كا ئارام ژبوَ كوردێن باشوور پێخه‌مه‌ت پاراستنا وان. براستی دڤێت روَلێ میدیا و روَژنامه‌ڤان و نڤیسكار و كه‌سایه‌تیێن سیاسیێن بیانی و بتایبه‌تی یێن روَژئاڤا نه‌هێته‌ ژبیر كرن ئه‌وژی كو ئێش و ئازارێن په‌نابه‌رێن كورد دیتن و داینه‌ نیشاندان ژبوَ خه‌لكێ جیهانێ و ره‌ئیا گشتی یا نیڤ ده‌وله‌تی و بتایبه‌تی روَلێ جوامێرانه‌ و دلسوَزانه‌ یێ هه‌ڤژینا سه‌روَكێ فه‌ره‌نسا ل وی سه‌رده‌می فه‌ره‌نسوا میته‌ران، خانم دانیال میته‌ران كو دهێته‌ نیاسین ب ده‌یكا كوردان، براستی ئه‌م كورد قه‌ردارێن ڤێ شێره‌ ژنێ نه‌. هه‌ر د ڤی چوارچوَڤه‌ی دا دڤێت ئه‌م ژبیر نه‌كه‌ین روَلێ هه‌رێ جوامێرانه‌ یێ برایێن مه‌ كوردێن باكوور كو براستی ب ئه‌ركێ خوه‌ یێ نه‌ته‌وه‌یی راببوون و هه‌ر وه‌سا خۆڕاگریا پێشمه‌رگه‌یێ قه‌هره‌مان و روَل و داخویانی و بریارێن وێره‌كی یێن به‌رێز سه‌روَك مه‌سعود بارزانی د ڤی بیاڤی دا ئه‌وژی كو هێزێن رژێمێ نه‌شیاین ب ئه‌ركێ خوه‌ راببن و بگه‌هنه‌ مه‌ره‌م و ئارمانجێن خوه‌ ل گه‌له‌ك جهان كو توشی چه‌ندین شكه‌ستنان بووین و داستانا كورێ وه‌ك نموونه‌. هه‌ژی گوتنێ یه‌ كو ژئه‌نجام و به‌رهه‌مێن ڤێ سه‌رهلدانێ و كوَچا ملیونی و خوونا هه‌زاران شه‌هیدان و خه‌بات و ماندیبوونه‌كا بێ راوه‌ستیان ڤێ گاڤێ ئه‌م خوه‌دان حوكمه‌ت و په‌رله‌مان و هه‌رێمه‌كا ئازاد و سه‌ربخوَنه‌؛ ئه‌ڤجا دڤێت ئه‌م ڤان ده‌ست كه‌فتان ب پارێزین و كۆچا ملیۆنی ببیته‌ وانه‌كا به‌رخوه‌ه‌دانێ بۆ پاراستنا هه‌رێما كوردستانێ و ده‌وله‌تا سه‌ربه‌خۆیا كوردستانێ.

158

یا خویایه‌ و بتایبه‌تی بشتی هاتنا ئه‌ڤا د بێژنێ بابه‌لیسكا بهارا عه‌ره‌بی كو زوَربه‌ی وه‌لاتێن عه‌ره‌بی ڤه‌گرتی ژ وان ژی وه‌لاتێ سووریێ كو ئه‌ڤه‌ دێ بیته‌ ماوێ 5 سالان ئه‌وژی كو قه‌یرانا وێ وه‌كی گێلما گاڤانی لێ هاتیه‌ و رۆژ بوَ رۆژێ ته‌ڤن لێ ئالوزتره‌ و هێشتا سه‌ره‌ك ب سه‌ره‌كی نه‌كه‌ڤتیه‌ ئه‌ڤ ژ لایه‌كی ڤه‌ و ژ لایه‌كێ دیڤه‌ هاتنا رێكخراوا تیروَرستا داعش و كونتروَل كرنا چه‌ندین باژێر و باژێركان ل سووریا و عێراقێ كو ده‌ڤه‌رێن كوردستانێ یێن دكه‌ڤنه‌ ده‌رڤه‌ی هه‌رێما كوردستانێ به‌ر ڤێ چه‌ندێ كه‌فت بوون كو ب خوش حالی ڤه‌ ڤێ داویێ هاتنه‌ رزگاركرن ب زه‌ند و باسكێن پێشمه‌رگێن قاره‌مان. ئه‌ڤجا ژبه‌ر ئه‌ڤا مه‌ ئاماژه‌ پێدای دیارده‌یا ئاواره‌بوونێ و ب تایبه‌تی یا گه‌نجان به‌ره‌ڤ زێده‌بونێ ڤه‌ چوویه‌ ئه‌وژی ژ ئه‌گه‌رێ نه‌بوونا ده‌لیڤه‌یێن كاری و هه‌روه‌سا هه‌ر تشته‌كێ گرێدای ب ژیانێ ڤه‌ كو د شیێن بێژین وه‌ك چاڤلێكرنه‌ك ژی لێهاتیه‌. ئه‌ڤجا ژبه‌ر وێ یه‌كێ زوَربه‌ی خه‌لكێ مه‌ ئه‌ڤ هزرا شاش كریه‌ د مێشكێ خوه‌ دا بێی كو هزرا خوه‌ د پاشه‌رۆژا خوه‌ دا بكه‌ن و به‌ره‌ڤ چاره‌نڤێسه‌كێ نه‌دیار بچن و رۆژانه‌ سنووران دبه‌زینن و ژیانا خو دكه‌نه‌ د مه‌ترسیێ دا و خوه‌ دكه‌نه‌ نێچیرا حوت و ماسی و نه‌هنگان د ناڤا ده‌ریایان دا یان ژی دكه‌ڤنه‌ ته‌لیێن جه‌ندرمێن توركان و یێن وان وه‌لاتێن رۆژئاڤا ئه‌وێن قه‌ست دكه‌نێ ل سه‌ر سنووران و بتایبه‌تی بویه‌رێن ده‌ریایا ئیجه‌ كو بابه‌تێ مه‌ پێڤه‌ گرێدایه‌ كو تانوكه‌ رێژه‌یه‌كا هه‌ره‌ مه‌زن یا قوَربانیان به‌ركه‌ڤتیه‌ كو وه‌ك سێگوشه‌یا پرموَدا لێهاتیه‌ و بوویه‌ جهه‌كێ مه‌ترسیدار ژ ئه‌گه‌رێ نقوَ بوونا چه‌ندین ئه‌مرازێن دهێنه‌ بكارئینان ژبوَ ڤه‌گوهاستنا ڤان ئاواره‌یان. یا دیاره‌ كو ده‌م بوَ ده‌می ژ ئه‌گه‌رێ هه‌بوونا هنده‌ك پێله‌یان (شه‌پولان) د وی ده‌ریای دا كو دهێته‌ نیاسین ب ده‌ریایێ مرنێ سه‌باره‌ت كوجبه‌ران كو پشكا شێری ل به‌ر مه‌ كوردان كه‌ڤتیه‌ ئه‌ڤه‌ژی قه‌ده‌را مه‌یه‌ كو زاروَك ژی ژ ڤێ یه‌كێ د بێبه‌هر نینن وه‌ك مه‌ دیتی بویه‌را زاروكێ كوردستانا رۆژئاڤا (ئالان كوردی) كو ئه‌وژی ئێك ژ قوَربانیان بوویه‌ كوبویه‌ جهێ داخباربوونا زوَربه‌ی وه‌لاتێن جیهانێ و بتایبه‌تی ئه‌و وه‌لاتێن گرنگیێ دده‌نه‌ مروڤایه‌تیێ و مافێ مروڤی كو ڤێ چه‌ندێ هه‌ستا مروڤایه‌تیێ ل جه‌م خه‌لكێ ڤان وه‌لاتان هه‌ژاند. له‌ورا یا باش ئه‌وه‌یه‌ بلا خوه‌ ل به‌ر بایێ وه‌لاتێ خوه‌ بگرن چێتره‌ ژ باروَڤا وه‌لاتێن بیانی. ئومێده‌وارین كو جهێن شوله‌ژێ ڤێ یه‌كێ به‌رچاڤ وه‌ربگرن و خوه‌ ل ڤێ چه‌ندێ بكه‌نه‌ خودان زانایێن ئایینی و ماموستایێن زانینگه‌هان و رێكخراوێن جڤاكێ سڤیل بوَ راگه‌هاندنێ ئاكامێن خرابێن ئاوه‌ره‌ بوونێ دیار بكه‌ن دا سنووره‌ك بوَ دیاردا ئاوه‌اره‌ بوونێ بهێته‌ دانان چنكو ئه‌وێن ڤێ هزرا شاش دكه‌نه‌ د مێشكێ خوه‌ دا تا بگه‌هنه‌ وان وه‌لاتێن وان بڤێن كو قه‌ست بكه‌نێ توشی چه‌ندین ئاسته‌نگ و ئاریشان بووینه‌ و بووینه‌ بار گرانیه‌ك ل سه‌ر ڤان وه‌لاتان زێده‌باری به‌لاڤبوونا دیاردا دژی بیانیان ل وه‌لاتێن ئه‌ورۆپی. هه‌ر چه‌وان بت ل سه‌ر حوكمه‌ت ئه‌ركه‌ هه‌موو شیانێن خوه‌ بده‌تكار بۆ راوه‌ستاندنا ڤێ دیاردێ و وه‌لاتی ب تایبه‌ت ته‌خا گه‌نجا وێ باوه‌ریێ ل ده‌ف په‌یدا بكه‌ن كو ئاواره‌ بوون نه‌ چاره‌سه‌ریه‌ و راسته‌ كێماسی یێن هه‌ین به‌س دڤێت باش بزانین ده‌ڤه‌را رۆژهه‌لاتا ناڤین یا ل سه‌ر سێله‌كا شاریایی و ئاینده‌ی گه‌له‌ك مزگینی یێن خوه‌ش یێن د خۆرچكا خوه‌ دا بۆ ڤه‌ شارتین و دڤێت ئه‌ڤ یه‌كه‌ به‌رچاڤ بهێته‌ وه‌رگرتن چنكو مه‌زنان یا گوتی:” ته‌نگاڤی د دووم كورتن” و دڤێت خوه‌ ل به‌ر بگرین.

248

مافێ هه‌ر ملله‌ته‌كیه‌ كو داخوازیا مافێ خوه‌ بكه‌ت و چاره‌نڤیسێ خوه‌ دیار بكه‌ت، ملله‌تێ كورد وه‌ك نموونه‌ كو ئه‌ڤ ملله‌ته‌ دهێته‌ هژمارتن ئیك ژ وان ملله‌تان ل روَژهه‌لاتا ناڤه‌راست ئه‌و ژی كو ژمارا كه‌سێن وی دگه‌هیته‌ 30 تا 40 مه‌لیونان و هێشتا مافێ چاره‌نڤێس نینه‌ كو ئه‌ڤ یه‌كه‌ ئێك ژ به‌ندێن نه‌ته‌وه‌یێن ئیكگرتیه‌ یێ گرێدای ب مافێ مروَڤی ڤه‌؛ دشیِین بێژین وه‌لاتێن زلهێز ئانكو ئه‌و وه‌لاتێن كاریگه‌ری ل سه‌ر پرسا سیاسیا جیهانێ هه‌ی هه‌ر وه‌سا نه‌ته‌وه‌یێن ئیكگرتی یێن كو بریار دده‌ستان دا پێنگاڤێن باش تا نوكه‌ نه‌ هاڤێتینه‌ و نه‌ د رژد بووینه‌ سه‌به‌ره‌ت ملله‌تێ كورد ئه‌و ژی كو ئه‌ڤ ملله‌ته‌ سه‌ربه‌خوَیا خوه‌ رابگه‌هینیت كو مه‌به‌ستا مه‌ ده‌وله‌تا كوردی یه‌ و ئه‌ڤ سه‌رخوه‌بوونه‌ دێ ب رێیا رێفراندۆمێ بیت و خه‌لك دێ ڤێ بریارێ ده‌ت. ئه‌ڤێ چه‌ندێ په‌یوه‌ندی ب ره‌وشا گونجای و تایبه‌ت هه‌بیت هه‌روه‌سا ب ره‌وشا ئابووری و سیاسی و سه‌ربازی هه‌یه‌ كو ئه‌ڤ رێفراندۆمه‌ دێ چاره‌نڤیسێ كوردان دگه‌ل عێراقێ دیاركه‌ت و دێ وه‌ك كارته‌ك هه‌مبه‌ر كێشه‌یێن هه‌لاویستی دگه‌ل به‌غدا هێته‌ بكارئینان هه‌روه‌سا دێ دیاربیت ئه‌رێ كا پرانیا خه‌لكێ كوردستانێ دڤێت دگه‌ل عیراقێ بن یان نه‌. رێفراندۆم ئه‌ركه‌كه‌ دڤێت مروڤ پێ رابیت و خوه‌ بێ به‌هرنه‌كه‌ت ژ ڤێ پروَسه‌یێ چنكو ئه‌ڤ یه‌كه‌ خاله‌كا گرنگه‌ د دیاركرنا چاره‌نڤێس و پاشه‌روَژا هه‌ر گه‌له‌كی دا و هه‌ر د ڤی چارچوڤه‌ی دا رێفراندۆم دڤێت هایداربوونا ده‌وله‌تێن جیران و جیهان و پێدڤی ب رێكه‌ڤتن و دانوستاندنان هه‌یه‌ و بتایبه‌تی دگه‌ل به‌غدا ژ به‌ركو ئه‌م پشكه‌كین د حوكمه‌تا عێراقێ دا. گومان تێدا نینه‌ كو گه‌له‌ك ملله‌تان ب رێكا رێفراندۆمێ مافێ چوره‌نڤێسێ خوه‌ ب ده‌ستڤه‌ ئینایه‌ ئه‌وژی پشتی پرانیا خه‌لكێ وان دگه‌ل هندێ دا بوون كو جودا بن بوَ نمونه‌: باشوورێ سودان كو ژ سودان جودابووی و مونتینیگروَ ژ یوغوسلافیا و هه‌روه‌سا ته‌یمارا روَژهه‌لات ژ ئه‌ندونیسیا و سنگافورا ژ مالیزیا و بانگلادش ژ پاكستان و ئیریتیریا ژ ئه‌سیوپیا.
و ل ڤێ داویێ ئیسكوتله‌ندا ژ به‌ریتانیا كو 55% دگه‌ل هندێ دا بون كو بمینه‌ دگه‌ل به‌ریتانیا ئه‌ڤه‌ هندێ دگه‌هینیت كو به‌ریتانیا وه‌لاته‌كێ دیموَكراسیه‌ و دادپه‌روه‌ره‌ د هه‌ووی واران دا و بتایبه‌تی د وارێ دادپه‌روه‌ریا كومه‌لایه‌تی دا هه‌یه‌. ئه‌ڤجا ژ به‌ر ڤێ چه‌ندێ به‌ریتانیا ده‌ستهه‌لاتێن ئیسكوتله‌ندا زێده‌كرن هه‌روه‌سا هه‌رێما باسك و كه‌ته‌لونیا ژ ئه‌سپانیا كو بریار بوو ل هه‌یفا 11 2014 رێفراندۆم لێ هاتبا كرن ئه‌وژی سه‌باره‌ت كه‌ته‌لونیا لێ بریاره‌كا په‌رله‌مانێ ئیسپانیا هاته‌ پاشئێخستن لێ ل رێكه‌فتی مه‌ها 112014 رێفراندۆم هاته‌ ئه‌نجام دان كو 80% ده‌نگ بوَ هندێ دا بوَ سه‌رخوه‌بوونێ؛ هه‌ر وه‌سا گزیرته‌یا قه‌ره‌م ژ ئوكرانیا. ئه‌ڤ پروَسه‌یه‌ دهێته‌ ئه‌نجام دان ده‌مێ ملله‌ته‌كی بڤێت سه‌رخوه‌بوونا خوه‌ رابگه‌هینیت یان ژی بوَ ده‌ست نیشان كرنا سه‌روَكێ وه‌لاتی و بوَ ئوَتوَنوَمی و فێدرالی و كونفێدرالی و هه‌روه‌سا ئه‌ڤ یه‌كه‌ دهێته‌ ئه‌نجام دا بوَ گوهوَڕینا ئالای و گوهوَڕینا دراڤی و هتد.. .. نوكه‌ باشترین ده‌لیڤه‌یه‌ ژبوَ هه‌رێما كوردستانێ بوَ ئه‌نجام دانا رێفراندۆمێ چنكو رێفراندۆم مافه‌كێ مه‌یێ سروشتی یه‌ ژبه‌ر كو مه‌ژی ل هه‌رێما كوردستانێ ده‌سته‌یا هه‌لبژارتن و راپرسینان یا هه‌ی ئه‌و دێ وه‌كو هه‌لبژارتنان رێفراندۆمێ ب رێڤه‌به‌ت و دێ ریفراندومَێ ئه‌نجام ده‌ت ئه‌وژی كا ئایه‌ وه‌لاتیێن هه‌رێمێ د خازن هه‌رێم دگه‌ل عێراقێ بیت یان ژی جودا ببیت؛ كو ئه‌ڤ پروَسه‌یه‌ یا قانوونی و ده‌ستووری یه‌ كو نه‌ته‌وه‌یێن ئیكگرتی ژی پشته‌ڤانیێ لێ دكه‌ت. دڤێت هه‌ڤكاری دگه‌ل به‌غدا هه‌بیت چ ب رازی بوون یان نه‌رازی بوون چنكو ئه‌گه‌ر داعش نه‌مینیت ژی پشتی داعش دێ مه‌ گه‌له‌ك كێشه‌ دگه‌ل به‌غدا و بتایبه‌تی دگه‌ل حه‌شدا شعبی هه‌بیت و مه‌ حاله‌ ژ ئیروَ وێڤه‌ ژیان دگه‌ل عه‌ره‌بێن هه‌ردوو مه‌زهه‌بان ل عێراقێ ب رێڤه‌ بچیت و گه‌له‌كا ئه‌سته‌مه‌ ب تایبه‌تی هنده‌ك زانایێن شیعی یێن توَندڕه‌و هاندانێ دكه‌ن ژبوَ كوشتنا كوردان. ڤێجا چ جاران ئه‌م و ئه‌و نه‌شێین پێكڤه‌ بن ره‌شماله‌كی ڤه‌ بژین و ژ لایه‌كێ دی ڤه‌ باوه‌ریه‌كا باش یا بوَ وه‌لاتێن روَژئاڤا و وه‌لاتێن عه‌ره‌بی په‌یدا بووی كو هه‌رێما كوردستانێ ژ هه‌ژی ده‌وله‌توبونێ یه‌ كو ئه‌ڤ وه‌لاتێن عه‌ره‌بی به‌ری شه‌رێ تائیفی و په‌یدابوونا داعشێ د رژد بوون ل سه‌ر ئێك پارچه‌یا عێراقیَِ لێ نوكه‌ باوه‌ری ب ڤێ یه‌كێ نه‌مایه‌ ئه‌وژی كو ده‌ستهه‌لاتا عێراقێ كه‌فتیه‌ بن باندوَرا هنده‌ك وه‌لاتێن ده‌ردور ئیران وه‌ك نموونه‌ ئه‌وژی كو خوێیا خوه‌ دكه‌ته‌ ناڤ هه‌موو گراران و یا به‌رده‌وامه‌ ل سه‌ر په‌یره‌وكرنا سیاسه‌تا خوه‌یا شوَڤینی و مه‌زهه‌بی و دژایه‌تی كرنا حوكمه‌تا هه‌رێمێ و ب تایبه‌تی كو رێگر و سه‌نگه‌ره‌ د سه‌رخوه‌بوونا كوردستانێ دا و هه‌رده‌م بزاڤێ دكه‌ت ئێكرێزی و ئێكگرتنا ناڤ مالیا كوردی تێك بده‌ت و لاواز بكه‌ت. ل سه‌ر رێكا رێفراندۆمێ سه‌ره‌دانێن سه‌روكێ هه‌رێمێ بوَ چه‌ند وه‌لاتێن ده‌ردور و هه‌رێمی بۆشرۆڤه‌كرنا گرنكیا رێفراندۆمێ بۆوان رۆهنكرن و هه‌روه‌سا ب شێوه‌یه‌كێ فه‌رمی دانانا ئالایێ كوردستانێ و ئه‌و پێشوازیا گه‌رما ل جه‌نابێ وی هاتیه‌ كرن وه‌ك سه‌روَكێ وه‌لاته‌كی و روَژانه‌ سه‌ره‌دانێن گه‌وره‌به‌رپرس و سه‌روكێن جیهانێ بوَ هه‌ولێر و سه‌ركه‌ڤتنێن پێشمه‌رگه‌ی ل به‌ره‌یێن شه‌ری كو تاكه‌ هێزه‌ ل ده‌ڤه‌رێ به‌رسینگێ تیروَرستان گرتی و پاشڤه‌ بری، ئه‌ڤه‌ هه‌مو فاكته‌ر و هانده‌رن كو ڤان وه‌لاتان پێخوه‌شه‌ و دگه‌ل ده‌وله‌ته‌كا كوردی نه‌ چنكو ده‌وله‌تا كوردی دێ بیته‌ ئه‌گه‌رێ ئارام بوون و جێگیر بوونێ ل هه‌موو ده‌ڤه‌رێ و به‌دیله‌كه‌ بوَ وان هزرێن شۆڤینی و توَندره‌ِو.

69

ژ به‌ر نه‌سه‌قامگێری و نه‌ ئارامی و خراببوونا ره‌وشا ئێمناهیێ ل عیراقێ ب گشتی و ب تایبه‌تی ده‌ڤه‌رێن سوننه‌نیشین ژ ئه‌گه‌رێ ناكۆكیێن لایه‌نێن سیاسی و شه‌ڕێ تائیفه‌گه‌ری و توندوتیژیێ و ل ڤێ داویێ هاتنا تیرۆرستێن داعش و كونترۆلكرنا چه‌ندین ده‌ڤه‌رێن عیراقێ كو ئه‌ڤ هه‌می چه‌ندا مه‌ ئاماژه‌ پێ دای بووینه‌ هانده‌ر و رێكخۆشكه‌ر ژ بۆ ئاواره‌بوونا زۆربه‌ی خه‌لكێ عیراقێ وبووینه‌ ئاواره‌ د ناڤا عیراقێ دا و سنۆربه‌زاندن و بووینه‌ ئاواره‌ گه‌له‌ك وه‌لاتێن جیهانێ. كو پێدڤی ب هه‌ر تشته‌كینه‌ و هه‌ر هاریكاریه‌كا گرێدای ژیانێ. دیاره‌ كو وه‌ك پێدڤی حوكمه‌تا عیراقێ و نه‌ته‌وه‌یێن ئێكگرتی و رێكخراوێن گرێدای په‌نابه‌ران خوه‌ لێ نه‌كریه‌ خودان كو ئه‌ڤ ژمارا ورا ئاواره‌یان بووینه‌ قوربانیێن تیرۆرێ وه‌سا دیاره‌ كو هاتنا ڤان ئاواران به‌ر ب زێده‌بوونی یه‌ و نه‌دووره‌ كو تراژیدیه‌كا مرۆڤایه‌تی په‌یدا بیت هه‌كه‌ ئه‌ڤ جهێن شۆله‌ژێ یێن مه‌ ئاماژه‌ پێ دای، خوه‌ لێ نه‌كه‌نه‌ خودان و گرنگیێ نه‌ده‌نێ، ژ لایه‌كێ دیڤه‌ دیاره‌ كو هه‌تا هاریكاریه‌ك هه‌بیت ژی ب ڤان ئاواره‌یان ب دروستی ناگه‌هنه‌ ده‌ستێن وان وه‌كو دبێژن دبنه‌ نێچیرا حویت و نه‌هنگ و گه‌نده‌لچیان، پارڤه‌كرنا په‌خشینا ملیۆن دیناری وه‌ك نموونه‌ كو هه‌تا نها زۆربه‌ی ڤان ئاواره‌یان ئه‌ڤ په‌خشینه‌ نه‌وه‌رگرتیه‌ و چاڤه‌رێنه‌، هه‌ر وه‌كو بریسیێ ل ڤی گۆژمێ پارێ ته‌رخانكری دای ئه‌وێ ژبۆ ڤی چه‌ندێ هاتیه‌ ته‌رخانكرن. كو وه‌سا دیاره‌ ئه‌ڤ گه‌نده‌لچیه‌ هه‌تا دلێ خوه‌ دبه‌نه‌ چادرو وهاریكاریێن ئاواره‌یێن هه‌ژار كو هنده‌ك كه‌سێن ده‌رووننزم و خودێ نه‌نیاس بۆخوه‌ ڤێ چه‌ندێ ب ده‌لیڤه‌ دزانن و هۆلكاوانه‌، چنكو دزی و شه‌رم ل جه‌م نینه‌ و خودان ئه‌ڤ ره‌فتاره‌ بیت هه‌ما هه‌ر تشته‌كێ ڤێت دێ كه‌ت و ئه‌ڤ ئاواره‌یێن هه‌ژار ژی یێن بووینه‌ نێچیرا وان، پا كانێ ده‌زگه‌هێ ده‌ستپاكیێ عیراقێ كو رۆژانه‌ راگه‌هاندنا وێ به‌حس لێ دكه‌ت، مه‌ نه‌ دیتیه‌ رۆژه‌كێ گه‌نده‌لی دایه‌ دادگه‌هێ یان ژی سزایه‌ك ل سه‌ر هاتیه‌ سه‌پاندن داببیته‌ وانه‌ك بۆ هه‌ر كه‌سێ بڤێت ده‌ستدرێژیێ بكه‌ته‌ سه‌ر مال و سامانێ گشتی. به‌س ئه‌و كه‌سێن ب ڤی كاری رادبن هه‌می گرێدای هنده‌ك به‌رپرس و لایه‌ن و هه‌والگیریێن هنده‌ك وه‌لاتێن ده‌ردرڤه‌ن. دیاره‌ گۆژمه‌كێ هه‌ره‌ مه‌زنێ پاره‌ی ژبۆ ڤان ئاواران دهێته‌ ته‌رخانكرن،هه‌ر وه‌سا بۆ رووبروبوونا داعش، ئه‌و ژی ل ژێر ناڤێ چه‌ككرنا شه‌ڕڤانێن كۆمێن ملی(حه‌شد شه‌عبی) و كرینا چه‌كی و خه‌رجیێن سه‌حه‌واتا و د پرۆسا كرینا پێكهاتێن ئاهێن خوارنێ و.. .. هتد.

78

ب درێژیا دیروكێ دا توركیا هه‌ر ل سه‌ر ده‌مێ ئه‌تاتوركی وده‌سهه‌لاتێن توركیێ یێن ل دووڤ ئێك ئارمانجێن وێ یێن سه‌ره‌كی دژاتی و ژناڤبرنا كوردانه‌ ل هه‌ر جهه‌كی كو ب هه‌ر شێوه‌كی ناهێلیت ئه‌ڤ ملله‌تێ تووشی چه‌ندین كاره‌ساتان بووی بگه‌هیته‌ مافێن خوه‌ كو ژ به‌ر ڤێ چه‌ندێ هه‌می بزاڤێن خوه‌ خستینه‌ كاری ل سه‌ر ئاستێ ناڤخوه‌یی بیت یان ده‌ردوری بیت كو هه‌ر ده‌م كوردستانێ دكه‌ته‌ جهێ ململان و په‌رزنینا كێشه‌یێن خوه‌، هه‌ر ژ به‌ر ڤێ چه‌ندێ چه‌ندین شۆره‌ش و سه‌رهلدانێن ملله‌تێ كورد ژناڤبرینه‌ و سه‌ركوتكرینه‌، هه‌ر ژ به‌ر ئارمانجێن خوه‌ چه‌ندین داگێران بۆ چه‌ندین لایه‌ن وه‌لاتان كرینه‌. بۆ زانین توركیا ژ ئه‌نداكه‌كا قولپا نیتۆ یه‌، به‌س وه‌كو دیار نه‌یا پێگیره‌ ب رێنه‌مایێن ڤێ قولپێ و هه‌رده‌م كار دكه‌ت پێچه‌وانه‌ی وێ كو ئه‌ڤ چه‌نده‌ بوویه‌ جهێ دلگرانی و نه‌لره‌حه‌تیا زۆربه‌ی ئه‌ندامێن ڤێ قولپێ و ژبه‌ر هندێ كو هێشتا نه‌بوویه‌ ئه‌ندام د ناڤا بازارێ هه‌ڤپشكێ ئه‌ورۆپی دا ئه‌و ژی ژ به‌ر نه‌چاره‌سه‌ركرنا كێشه‌یا كوردی یه‌ ل توركیێ چونكو برینا سه‌ره‌كی ل توركیا پرسا كوری، هه‌روه‌سا داگیركرنا قوبرسێ یه‌ و پێشێلكرنا مافێ مرۆڤ و ده‌ستێوه‌ردانێن وێ د وه‌لاتێن ده‌ره‌كی دا ب بهانه‌یا چه‌كدارێن په‌كه‌كێ ژبه‌ر كو ئه‌و دانیت كو په‌كه‌كه‌ تیرۆرسته‌. لێ تیرۆرستێن داعش ئه‌وێن ئه‌و هاریكاریا وێ دكه‌ن خودانا كۆمكوژی و جینۆساید و بن پێ كرن و پێشێلكرنا مافێ مرۆڤی نه‌تیرۆرسته‌،لێ باوه‌ر توركیا ژی دێ د ڤی ئاگریدا كه‌لێن، چونكو ئه‌ڤ هه‌ڤیره‌ دێ گه‌له‌ك ئاڤێ ڤه‌خۆت. هه‌ر وه‌سا ژبه‌ر كوردان توركیا ل سالا2003 ێ رێك نه‌ دا ئه‌مریكا و هه‌ڤپه‌یمانێن وێ بۆ لێدان و ژناڤبرنا رژێما سه‌دام حوسێنی. گومان تێدا نینه‌ كو توركیا و هه‌ردو رژێمێن ئیراق و سووریێ هانده‌ر و هاریكار و رێكخۆشكه‌ر بوون بۆ هاتنا داعشێ بۆ ناڤ ئاخا ئیراقێ ب گشتی و ده‌ڤه‌رێن هه‌رێمێ یێن كوردنشین ب تایبه‌تی و پیلانێن وێ ل ڤێ داویێ ژبۆ دۆرچێچكرنا باژێرێ ۆراگرێ كۆبانێ ژ لایێ چه‌ته‌یێن داعشێ ڤه‌ كو نه‌دووره‌ كومكوژی لێ روودابانه‌ ل سه‌ر ده‌ستێن ڤان چه‌تان هه‌كه‌ پێشمه‌رگه‌ هانێ نه‌چووبانه‌. هه‌روه‌سا نه‌چوونا توركیێ ل ده‌ستپێكێ بۆ ناڤ قولپا هاتیه‌ پێكئینان ب سه‌رۆكاتیا ئه‌مریكا دژی داعش كو ل ڤێ داویێ ب بریاره‌كا په‌رله‌مانێ توركیێ كو رازی بووی خوه‌ بده‌ته‌ ل گه‌ل ڤێ قولپێ چونكو ئه‌و نه‌شێت خوه‌ دووربێخیت ژ ڤێ قولپێ به‌س ئه‌و ژی ب هنده‌ك مه‌رجان ئێك ژ وان كو سنۆرێن عیراقێ و سووریێ ببه‌زینیت، لێ هه‌ر ئه‌ڤ رژێما فاشت نه‌جهێ باوه‌ریێ یه‌ و هه‌تا نها چ بۆ ڤێ قولپێ نه‌كریه‌ و كوردان گه‌له‌ك سه‌ربۆرێن هه‌نه‌ دگه‌ل نه‌ڤیێن ئه‌تاتوركی كو نه‌خودان هه‌لویسته‌ ب تایبه‌تی سه‌باره‌ت هه‌ر بریاره‌كا گرێدای پرسا كوردی و دبه‌رژه‌وه‌ندیا كودان دابیت. وه‌ك ئه‌م دبینین ئه‌و هه‌ر ده‌م دبیته‌ ئه‌گه‌رێ هه‌لوه‌شاندنا ئاگر به‌ستێن د ناڤبه‌را وێ و په‌كه‌كێ دا و چێكرنا ئاسته‌نگان د رێیا پێڤاژۆیا ئاشتیێ دا. لێ بلا توركیا باش بزانیت كو ئه‌و نه‌شێت بزاڤا كوردان لاواز بكه‌ت. ئه‌ڤجا وێ ب فه‌ر دیت كو بۆخوه‌ چه‌ته‌یێن داعش ب ئاڤرینیت و خوه‌ ل گه‌ل بكه‌ته‌ بانه‌ك و باگوردانه‌ك و سۆرێن خوه‌بۆ ڤه‌كه‌ت هاریكاریا وێ بكه‌ت ژ لایێ لۆجستی ڤه‌ و ژ هه‌می لایان ڤه‌ كو وه‌سا هزر دكه‌ت ئه‌ڤ داعشه‌ باشترین چه‌كه‌ د ده‌ستێن وێ دا ل ڤی سه‌رده‌می بۆ لاوازكرنا كوردێن عیراقێ و سووریێ و توركیێ مه‌ره‌م ژ هندێ دا نه‌هێلیت بگه‌هنه‌ مافێن خوه‌ یێن ره‌وا و راگه‌هاندنا ده‌وله‌تا كوردی د ئایه‌نده‌ی دا. یا ژهه‌میێ خرابتر كو توركیا ب هه‌ر ئاوایه‌كی نه‌ڤێت كو گوه ل په‌یڤا كوردستانێ ببیت كو په‌یڤه‌كا نه‌دل ڤه‌كه‌ره‌ ل جه‌م وان كو هه‌ر ده‌م راگه‌هاندنا وێ دبه‌لاڤكرنا نۆچه‌یێن خوه‌ یێن خه‌به‌ری دا و د هه‌ر خرڤه‌بوونه‌ك كوربه‌نده‌كی دا دبێژیت ده‌سهه‌لاتا باكورێ كوردستانێ. دلره‌شی و ره‌گه‌سپه‌رستی و ده‌مارگیری نه‌ هه‌تا ڤێ رادێ. هه‌ر وه‌ساڤێت ئه‌م ژبیر نه‌كه‌ین سیناریۆیا وێ و داعش سه‌باره‌ت ئازادكرنا ده‌بلۆماتكارێن قونسولخانا توركیێ ل مووسلێ وه‌سا دیاره‌ وه‌كو راگه‌هاندن ئاماژی پێ دده‌ت ئه‌ڤ چه‌نده‌ به‌رامبه‌ر ئازادكرنا توركیا 180 ێ داعشیانه‌ یێن دگرتی خانه‌یێن توركیا دا. هه‌ر دڤی چوارچووڤه‌ی دا كو رێێ دایه‌ پێشمه‌رگه‌ی بچیته‌ كۆبانێ بۆ هاریكاریا په‌یه‌دێ دژی داش كو هه‌ر ئه‌و دبێژیت په‌یه‌ده‌ تیرۆرسته‌ و ژ لایه‌كێ دیڤه‌ هاركاریێن وێ د به‌رده‌وامن بۆ داعش، جهێ سه‌رسورمانێ یه‌ لێ وه‌سا دیاره‌ ئه‌ڤ چه‌نده‌ ژ به‌ر گڤاشتنێن قولپا دژی داعشێ یه‌ ڤێچا وه‌ره‌ د ڤێ چه‌ندێ بگه‌هه‌ وه‌سا دیاره‌ توركیا یا دلگرانه‌ ب گرنگی پێدانا كۆبانێ ژ لایێ وه‌لاتێن جیهانێ ڤه‌ كو ئه‌م دشێن بێژین فێل بازی و پیلانێن نه‌ڤیێن ئه‌تاتوركی دبه‌رده‌وامن و ئه‌م كورد چ جاران ژێ خلاس نابین چونكو هه‌می ته‌بك و ته‌لیێن وێ ژبۆ كوردان دهێنه‌ دانان و ڤه‌دان. به‌س ب ئێكگرتن ئێكرێزیا نافمالیا كوردی و ب گیانێ لێبۆرینێ ئه‌م دێ شێن خوه‌ ل به‌ر ڤان پیلانان گرین و راوه‌ستین.

website security
WP Facebook Auto Publish Powered By : XYZScripts.com