ئه‌حمه‌د سادق زاویته‌ى
مانشێت
(هه‌ر رژێمه‌كا ژرژێمێن ڤان وه‌لاتان چ بهێنه‌ گوهۆرین یان ژناڤبچن ئه‌و ده‌سته‌كێن دهێنه‌ سه‌ر ده‌ستهه‌لاتێ سیاسه‌تا وان هه‌ر دمینیت)
گۆتنه‌كا پڕ رامانه‌ و یا د جهێ خوه‌دایه‌، واته‌ كو چو جاران دوژمنێ بابێ نابیته‌ دۆستێ كوڕى. ئه‌و ژى كو جڤاك و جڤاكێ مه‌یێ كورده‌وارى و ملله‌تێ مه‌یێ كورد خودان سه‌ربۆره‌ د ڤى بیاڤى دا و بۆ خوه‌ مفاى ژ ڤان سه‌ربۆران وه‌رناگریت كو ئه‌ڤ بابه‌ته‌ دو ته‌وه‌ران، ب خوه‌ڤه‌ دگریت ته‌وه‌رێ ئێكێ كو وه‌ك مه‌دیتى د درێژاهیا دیروكێ دا كو ملله‌تێ مه‌یێ كورد چه‌ندین سه‌ربۆر ب سه‌رداهاتینه‌ و خودان سه‌ربۆره‌ وه‌ك مه‌ ئاماژه‌ پێ داى ئه‌شكه‌رایه‌ كو ئه‌ڤ ملله‌ته‌ پارچه‌ پارچه‌ كریه‌ و دابه‌شكریه‌ ل سه‌ر چار وه‌لاتان، ئه‌و ژى كو به‌رهه‌مێ رێككه‌فتنامه‌یا سایكس پیكو یه‌ ل سالا 1916 پشتى شكه‌ستنا ده‌وله‌تا ئوسمانى ئه‌وا دگۆتێ زه‌لامێ نه‌ساخ كو ئه‌ڤ رێككه‌فتنامه‌یه‌ د ناڤبه‌را فه‌ره‌نسا وبه‌رتانیا دا بوو و هه‌ر وه‌سا كو ملله‌تێ كورد هاتیه‌ بێ به‌هر كرن ژمافێ ده‌وله‌تبوونێ ل رێككه‌فتنامه‌یا سیڤه‌ر ل رێكه‌فتى10\8\1920
• ب راستى ئه‌ڤ هه‌ردو وه‌لاته‌ ئانكو فه‌ره‌نسا و به‌ریتانیا قه‌رزارێن ملله‌تێ كوردن، چنكو وان زولما لێ كرى كو ئه‌ڤ هه‌ر چار وه‌لاتێن كورد لێ د دابه‌شكرى ب ئاگرى و ئاسنى وب زه‌مانێ زڤر وره‌فتارێن نه‌باش رژێمێن وان سه‌ره‌ده‌ریێ ل گه‌ل بارودۆخ وره‌شا ملله‌تێ كورد دكر ئه‌و ژى كو بێ به‌هر كرینه‌ ژ هه‌ر مافه‌كێ وان یێ ره‌وا كو سێ ژ ڤان وه‌لاتان ژ لایێ نه‌ته‌وه‌یى ڤه‌ دجودانه‌ كو هه‌ر ئێكى نه‌ته‌وه‌یێ خوه‌ هه‌یه‌، ئه‌وژى كو تورك و عه‌ره‌ب و فورسن كو ڤان هه‌سێ نه‌ته‌وه‌یان كه‌ربوكینه‌كا هه‌ره‌ مه‌زن ژ ملله‌تێ هه‌لگرتى یه‌ ئه‌وژى كو هه‌ر بزاڤه‌ك یان جموجوله‌ك یان شۆره‌ش و سه‌رهلدانه‌ك كوردان ل ڤان وه‌لاتان كربا دا ئه‌ڤ وه‌لاته‌ هه‌مى هه‌ول و بزاڤان كه‌ن كو ژناڤ ببه‌ن و سه‌ركوت بكه‌ن كو تا نوكه‌ ئه‌ڤێ یه‌كێ ژى سه‌رگرتى یه‌، چنكو هه‌ر رژێمه‌كا ژرژێمێن ڤان وه‌لاتان چ بهێنه‌ گوهۆرین یان ژى ژناڤبچن یان ژى برۆخیێن ئه‌و ده‌سته‌كێن یان ئه‌و رژێمێن دهێنه‌ سه‌ر كورسیا ده‌ستهه‌لاتێ سیاسه‌تا وان چ گوهۆرینان بخوه‌ڤه‌ ناگریت و دێ هه‌ر ل سه‌ر سیاسه‌تا به‌رێ ب رێڤه‌چن كو دێ ئه‌و كه‌ربوكین و هزرێن توندره‌و شۆفینى و گه‌نى و گه‌مارگرتى هه‌ر دێ مینن و چ جاران خلاس نابن، ئه‌و ژى كو چ جاران ده‌ستێ برایینیێ درێژ نه‌كریه‌ و ناكه‌ن ژبۆ ڤى ملله‌تێ هه‌ژار وته‌په‌سه‌ر مه‌حاله‌ ژیر و وێڤه‌ كورد ل ڤان هه‌ر چار وه‌لاتان دگه‌ل رژێم و نه‌ته‌وه‌ییێن وان بگونجێن و دبن ئێك ره‌شمال ڤه‌ بژین ژبه‌ر كو دلێن پاقژ و نازك د ناڤ عه‌قلێن گه‌نى و گه‌مار گرتى دا ناگونجێن چنكو هه‌ر ئه‌وبوون وه‌ك مه‌ به‌حس ژێ كرى كو زولم و سته‌م و نه‌دادپه‌روه‌رى بكاردئینا به‌رامبه‌ر ملله‌تێ كورد. ئه‌ڤجا ئه‌ڤ پرۆسه‌یه‌ دێ یابه‌رده‌وام بیت، چنكو چ جاران ئه‌و بوو باب و باپیرێن مه‌ ژى نه‌بووینه‌ دۆست و برا و هه‌ڤال و هندى ژ وان هاتى هه‌ر بوومه‌ بیر و كولاینه‌ و خه‌فك ڤه‌داینه‌ و دێ د ئاینده‌ى ژى دا هه‌مى هه‌ول و بزاڤان كه‌ن كو نڤشێ مه‌ژى ببرینن و ڤى ملله‌تى ژناڤبه‌ن و هه‌ر د ڤى چارچووڤه‌ى دا كو یا رۆن و ئه‌شكه‌رایه‌ و راستیا خوه‌ هه‌یه‌ كو ڤان هه‌ر سێ نه‌ته‌وه‌یان ژى ئێكدو نه‌ڤێت به‌س دێ بینى هه‌ر ده‌م ئه‌م كورد وان دكه‌ینه‌ ئێ و ئه‌م نابینه‌ ئێك كو ئه‌ڤ وه‌لاته‌ بخوه‌ ڤێ یه‌كێ ب ده‌لیڤه‌ دده‌نه‌ زانین و پتر ده‌ستێن خوه‌ ده‌ستێوه‌ردانێن خوه‌ دئێخنه‌ د ناڤ ئه‌رك و كار و ناڤمالیا ملله‌تێ كورد دا و هه‌ر ئه‌ون ناهێلن تا نوكه‌ ئه‌ڤ ملله‌ته‌ كو خودان (40) مه‌لیۆن كه‌سه‌ بگه‌هته‌ مافێن خوه‌ یێن ره‌وا و مافێ چاره‌نڤێس كو ملله‌تێ كورد مه‌زنترین ملله‌ته‌ ل رۆژهه‌لاتا ناڤه‌راست كو هێشتا نه‌خودان كیانه‌كێ سه‌ربخوویه‌ كو د ڤى بیاڤى دا وه‌لاتێن زلهێز و نه‌ته‌وه‌یێن ئێكگرتى و رێكخراوێن گرێداى ب مافێ مروڤ ڤه‌ دخه‌مسارن و نه‌خودان هه‌لویستن هه‌ر وه‌كو كو ئه‌ڤ ملله‌ته‌ ئانكو ملله‌تێ كورد نه‌ دچارچوڤه‌یێ نه‌خشێ جیهانێ دایه‌ ئه‌ڤجا دڤێت ئه‌م كورد باوه‌ریا خوه‌ ب ڤان وه‌لاتان نه‌ئینین ئه‌ڤێن مه‌ ئاماژه‌ پێ داى، ئه‌و ژى كو تورك و عه‌ره‌ب و فورسن كو دڤێت ئه‌گه‌ر مه‌ هه‌ڤالینیه‌ك یان په‌یوه‌ندیه‌ك ژى دگه‌ل دا هه‌بیت بلا باش بزانین دیوارێ ل سه‌ر به‌فرێ یه‌، چنكو هه‌رده‌م خه‌نجه‌را وان یا ئاماده‌یه‌ كو ل پاشیێ ڤه‌ دانه‌ مه‌. گومان تێدا نینه‌ وه‌ك مه‌به‌حس ژێ كرى كو ڤى ملله‌تى د درێژاهیا دیرۆكێ دا ب هزاران سه‌ربۆرێن هه‌یین ل گه‌ل ڤان وه‌لاتان وه‌ك ژناڤبرنا شۆره‌ش سه‌رهلدانێن كوردێن باشۆر وه‌ك شۆره‌ش و سه‌رهدانێن بارزان ل سالێن 1931 و 941ا و 1942 و سه‌رهدانا شێخ عه‌بدولسه‌لام بارزانى ل سالا 1914 كو د وێ سالێ دا هاتیه‌ سێداره‌دان ل مووسل ل سه‌ر ده‌ستێ ئوسمانیان، هه‌ر وه‌سا سه‌ركوتكرنا شۆره‌شا شێخ مه‌حموود ئه‌لحه‌فید ل سالا1919 و ڤه‌مراندنا چریسكا شۆره‌شا ئیلۆنێ ل سالا1975 و ئه‌نفالێن ره‌ش و كیمیا بارانكرنا باژێرێ حه‌له‌بچه‌ ل سالا 1988 كو بوویه‌ ئه‌گه‌رێ كوشتنا (500) هزار كه‌سان و سه‌ركوتكرنا سه‌رهلدانا بهارا سالا 1999 و بۆیه‌رێن (16) ئوكتوبه‌رێ ل كه‌ركووك و ده‌ڤه‌رێن كێشه‌دار و0000هتد و هه‌ر وه‌سا ژناڤبرنا و سه‌ركوتكرنا كۆمارا مه‌هاباد ل كوردستانا رۆژهه‌لات ل سالا 1945 و سێداره‌دانا قازى محه‌مه‌د و ژناڤبرنا بزاڤ و شۆره‌شێن سمكۆ شكاك ل د ناڤبه‌را سالێن 1920 و 1930 دا و ژناڤبرن و سه‌ركوتكرنا چه‌ندین سه‌رهلدان و بزاڤ و شۆره‌شێن به‌درخانیان و شۆره‌شا ئاگرێ و ئارارات ل سالا1927 و شۆره‌شا عه‌بدولا نه‌هرى ل سالا1880 و شۆره‌شا شێخ سه‌عید پیران ل سالا 1925 و ده‌سته‌سه‌ركرنا سه‌رۆكێ په‌كه‌كێ عه‌بدولا ئوجه‌لان ل رێكه‌فتى 15\3\1999 و كوشتارا رۆبۆسكى ل رێكه‌فتى 28\12\2011 ل كوردستانا باكۆر، هه‌ر وه‌سا ل كوردستانا رۆژئاڤا سه‌ركوتكرنا سه‌رهلدانا باژێرێ قامشلۆ ل رێكه‌فتى15\3\2013ێ و بۆیه‌رێن سینه‌ما عامودێ كو بوویه‌ ئه‌گه‌رێ سۆتن و فه‌تساندنا (283) زارۆیان گونه‌ها وان ئه‌وبوو كو كورد بوون ئه‌وژى ل سالا19600 ته‌وه‌رێ دووێ ئه‌وژى دێ بینى كو ئه‌ڤ پرۆسه‌یه‌ دهێته‌ د رۆژه‌ڤێ دا و د هه‌مى وارێن ژیانێ دا چ یاگرێداى بیت ب خێزانێ ڤه‌ یان ژى یا تاكه‌كه‌سى بیت واته‌ كو ئه‌و كه‌سێ یان ئه‌و خێزانێن به‌ر ڤێ یه‌كێ دكه‌ڤن هه‌ر بابوبابیرێن وان ژى ب هه‌مان شێوه‌ بووینه‌ ئارمانجێن هنده‌كان كو به‌ر كه‌رب وكینا وان كه‌فتینه‌، چنكو د ڤى چارچووڤه‌ى دا تو چ بكه‌ى یان ژى تو چ بده‌یه‌ وان تا تو بكه‌یه‌ دلێ خوه‌ دا بێ مفایه‌، چنكو ئه‌و كه‌سێ تو نه‌ڤێى یان خێزانا ته‌ نه‌ڤێت هه‌ر گاڤه‌كا ده‌رفه‌ت بۆ چێبوو دێ دربێ خوه‌ دانیته‌ ته‌ و خێزانا ته‌ یان وه‌ك مه‌ گۆتى ملله‌تێ ته‌ واته‌ كو ئه‌ڤ جۆره‌ مرۆڤه‌ ل گه‌ل مرۆڤى و مالباتا مرۆڤى ب تنێ بۆراندنا ده‌مى نه‌ وبخو پلیپتكانا خوه‌ ب مرۆڤى و مالباتا مرۆڤى دكه‌ن و مرۆڤى و مالباتا مرۆڤى ب خشیمى دده‌نه‌ زانین چنكو ئه‌گه‌ر چ پێ چێنه‌بیت دێ دژى به‌رژه‌وه‌ندیێن مرۆڤى و مالباتا مرۆڤى راوه‌ستێن و ناهێلن كو خێره‌ك بگه‌هته‌ مرۆڤى و مالباتا مرۆڤى خودێ مه‌ ژ ڤان جۆره‌ مرۆڤان بپارێزیت و ملله‌تێ مه‌ یێ كورد ژ پیلانێن ڤان وه‌لاتان ئه‌ڤێن مه‌ به‌حس ژێ كرى قورتال بكه‌ت و ئه‌و بیرێن ئه‌و دكۆلن ژبۆ مه‌ ئه‌و بخوه‌ بكه‌ڤنێ، چنكو یێ گۆتى یێ بۆ ئێكى بكۆلیت له‌ندێ ئه‌و بخو دێ كه‌فته‌ كه‌ندێ كو انشا‌و الله‌ ئاگرێ وان ژ ده‌همه‌نا وان ب خوه‌ به‌ربیته‌ وان.

ڤێ گۆتنێ راستیا خوه‌ هه‌یه‌ و گۆتنه‌كا پڕبهایه‌ و یا د جهێ خوه‌ دایه‌ واته‌ ئه‌وه‌ كو دێ بینى د ده‌مێ به‌رفره‌هیى و ئارامى و سه‌قامگیریێ دا كا دێ بۆ مرۆڤى و ملله‌تێ مرۆڤى دیار و ئاشكه‌را بیت كا دێ چه‌ند هه‌ڤال و هۆگر و هه‌ڤسۆز و كه‌سوكار هه‌بن به‌س هه‌ر گاڤه‌كا ئه‌ڤ یه‌كا مه‌ به‌حس ژێ كرى هاته‌ گوهۆرین و ره‌وشه‌كا نه‌له‌بار هاته‌ د رۆژه‌ڤێ دا دێ بینى كا چاوا دێ ل مرۆڤى یان ملله‌تێ مرۆڤى پشته‌رێ كه‌ڤن و دێ ب زه‌مانێ زڤر سه‌ره‌ده‌رى و ره‌فتارێ ل گه‌ل مرۆڤێ و ملله‌تێ مرۆڤى داكه‌ن، مه‌به‌ستا من ژ ڤى بابه‌تى ملله‌تێ كورده‌ و هه‌رێما كوردستانێ یه‌ و ب تایبه‌تى ل ڤێ داویێ، ئه‌و ژى پشتى هه‌رێما كوردستانێ ب پرۆسا ریفراندۆمێ رابووى و ئه‌نجامداى ل رێكه‌فتى 25\9\2017 مه‌ دیت كا چاوا هه‌ڤال و هه‌ڤسۆز و هه‌ڤسه‌نگه‌رێن مه‌ و ملله‌تێ مه‌ ل مه‌ پشته‌رێ كه‌فتن و ده‌ملده‌ست هاتنه‌ گوهۆرین و پاتكا خوه‌ دا مه‌ هه‌ر وه‌كى نه‌ ئه‌و سووك و نه‌ ئه‌و بازار كو گونه‌ها ڤى ملله‌تى ئه‌و بوو داخوازیا مافێن خوه‌ یێن ره‌وا دكه‌ن ئه‌و ژى كو به‌نده‌كه‌ ژبه‌ندێن نه‌ته‌وه‌یێن ئێكگرتى یێن گرێداى ب مافێ مرۆڤ و چاره‌نڤیس ڤه‌ كو ئه‌ڤه‌ هه‌مى ئه‌وبوون یێن رۆژانه‌ وان و شاندێن وان قه‌ستا هه‌رێما كودستانێ دكر و ب مالا خوه‌ یا مه‌زن و جهه‌كێ ئارام و سه‌قامگیر و ده‌ڤه‌ره‌كا ڤه‌حه‌واندنێ ددا زانین كو زۆربه‌ى وان ئه‌وبوون ل سه‌ر ده‌مێ رژێما سه‌دامى دڤه‌حه‌واندیبوون و رێز لێ دهاته‌ گرتن ل هه‌رێما كوردستانێ و هه‌رده‌م دگۆت دڤێت ئه‌م چ جاران قه‌نجیێن كوردان ژبیر نه‌كه‌ین و هه‌ر وه‌سا هه‌لویستێ وان یێ جوامێرانه‌ و مرۆڤایه‌تى كو هه‌رده‌م ده‌رگه‌هێن وان ژبۆ مه‌ و هه‌مى خه‌لكێ عیرقێ یێ ڤه‌كرى یه‌ و بێ جیاوازى و ب تایبه‌تى ڤه‌حه‌واندنا ئاواره‌یان كو ب هه‌مى شیانێن خوه‌ د هاریكار و پشته‌ڤان بوون ژبۆ دابینكرنا هه‌ر پێدڤیه‌كێ كو ڤێ گاڤێ ژى زۆربه‌ى ئاواره‌یێن وان د ئاكنجینه‌ ل هه‌رێما كوردستانێ، به‌س مه‌ دیت وه‌ك مه‌ ئاماژه‌ پێ داى و ب تایبه‌تى پشتى بۆیه‌رێن 16ئوكتوبه‌رێ 2017 مه‌ دیت كا چاوا ئه‌وێن ئه‌م د داناین برایێن خوه‌ یێن خۆشتڤى و مه‌باوه‌ریا خوه‌ پێ دئینا هه‌لگه‌رێن هزرێن توندره‌و خودانێن نه‌فسێن گه‌نى و گه‌مارگرتى و دووڤه‌لانكێن ئیرانێ هاتنه‌ گوهۆرین و به‌رێ تۆپ و تانك و مۆشه‌ك و سۆپا و حه‌شدا خوه‌یا شه‌عبى و مه‌زهه‌بى دا كوردستانێ و ب تایبه‌تى ده‌ڤه‌رێن كێشه‌دار. كو ل دووڤ دستوورى نابیت هێز بهێته‌ بكارئینان ژبۆ چاره‌كرنا كێشه‌یێن ناڤخوه‌یى ئه‌و ژى كو ئه‌ڤ چه‌نده‌ هاته‌ ئه‌نجامدان ژلایێ ده‌ستهه‌لاتا عیراقا نه‌ئێكگرتى ڤه‌ مه‌ره‌م ژێ دا كو داگیر بكه‌ن و په‌یره‌وكرنا پرۆسا هیمۆگرافى ل ڤان ده‌ڤه‌ران، هه‌ر وه‌سا سه‌پاندنا چه‌ندین سزایێن توند ل سه‌ر هه‌رێما كوردستانێ، ئه‌و ژى ب هه‌ر بهانه‌یه‌كێ ژ وان ژى گرتنا فرۆكه‌خانه‌یان و..هتد. ئه‌ها ئه‌ڤه‌نه‌ خودانێن پارى و ئه‌گه‌ر ل ته‌ هه‌لكه‌ت ژى ناهێته‌ هارى و دێ بته‌ڤه‌ده‌ن وه‌كى مارى!. من دڤێت بێژم پا كانێ برایه‌تى و هه‌ڤالینیا مالباتا حه‌كیمى و ره‌وتێ حیكمه‌ كو هه‌ر ده‌م دگۆت دناڤبه‌را مه‌ و كوردان دا براینیه‌كا بێ سنۆر هه‌یه‌ و ئه‌م و ئه‌و ماله‌كین، هه‌ر وه‌سا ره‌وتا سه‌دڕ كو هه‌رده‌م ل گه‌ل سیاسه‌تا رژێما عیراقێ نینه‌ و ناگونجیت، هه‌ر وه‌سا مالباتا نوجێفى و كه‌سایه‌تیا عه‌لاوى و په‌یوه‌ندیێن مه‌ و شیعه‌یان كو ل سه‌رده‌مێ رژێما به‌عسا روخیاى ئه‌م هه‌ردو دفه‌رامۆشكرى و دته‌په‌سه‌رى بووین، هه‌ر وه‌سا كه‌سایه‌تیا عه‌بادى كو رۆژانه‌ زه‌ڤله‌كێن خوه‌ بۆ مه‌ كوردان دیاردكه‌ت كو ب پشته‌ڤانیا كوردان گه‌هشتیه‌ ڤى پۆستى. به‌س وه‌كو دبێژن هنده‌ك جاران نانێ مرۆڤى ژى دبیته‌ به‌لا سه‌رێ مرۆڤى. هه‌ر وه‌سا چ لێهاتن په‌یوه‌ندیێن مه‌ وه‌لاتێن عه‌ره‌بى و جیهانى و ئیسلامى كو هه‌مى دبێ هه‌لویست بوون وچاڤێ خوه‌ نقاندن د ڤێ هێرشا هۆڤانه‌ و درندانه‌ دا ئه‌ڤا هاتیه‌ ئه‌نجام دان ل سه‌ر ده‌ڤه‌رێن كێشه‌دار كو بێ ئومێه‌ك و نه‌دل ره‌حه‌تیه‌ك ل جه‌م خه‌لكێ كوردستانێ په‌یداكر. ئه‌رێ سالانه‌ كانێ چه‌ند ملله‌ت وچه‌ند وه‌لات ب رێیا ریفراندۆمێ داخوازیا مافێ خوه‌یێ چاره‌نڤێس دكه‌ن و كه‌سه‌ك رێگریێ لێ ناكه‌ت و ناگریت كو ب ڤى شێوه‌ى رژێما عیراقێ ره‌فتارێ د گه‌ل مه‌ دا دكه‌ت ئه‌رێ ئه‌م ژى نه‌ ملله‌ته‌كین دچارچووڤه‌یێ ڤێ جیهانێ دا به‌س وه‌سا دیاره‌ كو هه‌موویان ئه‌م دڤێن ژبۆ پاریكێن خوه‌ و ژبۆ به‌رژه‌وه‌ندیێن خوه‌ كو مه‌ بكاربینن نه‌ك ژبۆ مه‌ره‌مه‌كا دى واته‌ كو بخوه‌ پلیپتكانا خوه‌ ب مه‌ دكه‌ن. ئه‌شكه‌رایه‌ كو هه‌ر كاره‌كێ ئه‌م بكه‌ین یان ژى داخوازیا هه‌ر مافه‌كێ بكه‌ین دێ بێژن نه‌دستوورى یه‌ و پێچه‌وانه‌ى دستوورى یه‌ كو ئه‌و بخو دپابه‌ند نینن ب ڤى دستوورى و هه‌ر ده‌م پێشێل دكه‌ن. به‌س من دڤێت ئه‌ز جاره‌كا بێژمه‌ ڤان جۆره‌ مرۆڤان ئه‌ون یێن به‌ران دهاڤێژنه‌ كانیا ئاڤ دایه‌ وان و هه‌ر وه‌سا وێ دارێ دبڕن یا كو ستاف دایه‌ وان و هه‌ر وه‌سا وێ لاندكێ دشێنن و دپه‌لخینن یا كو ناڤ دایه‌ وان ئه‌ڤه‌ هه‌مى ڤه‌دگه‌رێن كو جیاوازیه‌كا هه‌ره‌ مه‌زن هه‌یه‌ د ناڤبه‌را ره‌وشت و وژدانا مه‌ وان دا كو ئه‌م خودان بیرو باوه‌ر و ره‌وشتین و گرنگیێ دده‌ینه‌ مرۆڤایه‌تیێ و مافێ مرۆڤ و ئه‌گه‌ر مه‌ هه‌ڤالینیا ئێكى كر دێ یا ژدل بیت نه‌ك وه‌ك وان دێ دیوارێ ل سه‌ر به‌فرێ بیت یان ژى دێ یاگرێداى بیت ب به‌رژه‌وه‌ندیان ڤه‌ به‌س باوه‌ر بكه‌ن خودانێن پاریك و ئالیكان دێ هه‌ر رۆژه‌كێ بنه‌ نێچیرا هنده‌كان یان ژى كه‌ڤنه‌ ژێر ده‌ستێن هنده‌ك لایه‌نێن سته‌مكار و زالمان وه‌ك دبێژن هه‌ر دینسزه‌كى ئیانسسه‌ك ڤێ دكه‌ڤیت، چونكو زولم و سته‌م و خیانه‌ت و بێوژدانى و نه‌دادپه‌روه‌رى ل خودێ ژى خۆش ناهێت كو مه‌ كودان ژى خودێیه‌ك یێ هه‌ى و باوه‌ریه‌كا موكوم یا ب ڤى خوداى هه‌ى كو دێ مه‌ ژ هه‌ر ته‌نگاڤیه‌كێ قورتالكه‌ت، ژ به‌ر كو ڤى ملله‌تى د درێژاهیا دیرۆكێ دا تووشى چه‌ندین كاره‌سات و ده‌ربه‌ده‌رى و تراژیدیا بوویه‌ و گه‌له‌ك سه‌ربۆر ب سه‌ردا هاتینه‌ و ئه‌م بخوه‌ مفاى ژ ڤان سه‌ربۆران ناوه‌رگرین؟(چنكو ئه‌و كه‌سێ یان ئه‌و ملله‌تێ ژ كانیا سه‌ربۆران نه‌ ڤه‌خۆت دێ ل بیابانان ژتێهنا دا مریت)، كو ئه‌ڤ گۆتنه‌ یا پر رامانه‌ وه‌سا دیاره‌ كو ئه‌ڤه‌ ژى قه‌ده‌را مه‌ كوردان كو دڤێت سه‌ركردایه‌تیا كوردستانێ پێداچوونه‌كى د ڤێ یه‌كێ دا بكه‌ت كانێ ئه‌گه‌رێ ڤێ چه‌ندێ بۆ چ ڤه‌دگه‌رێت و هه‌ڤكارێن وێ چ نه‌ یا دیار و به‌رچاڤه‌ كو خالا ژ هه‌موویان گرنكتر ئه‌وه‌ لاوازبوون و نه‌ئێكرێزیا ناڤمالیا كوردى یه‌ كو دبیته‌ ئه‌گه‌رێ سه‌ره‌كى ژبۆ هه‌بوون و په‌یدابوونا ڤان بۆیه‌ران، هه‌ر وه‌سا هه‌بوونا ده‌رزان د ناڤ ڤێ ناڤمالیێ دا.

 ‎ل‎ ‎سالا٢٠١٤‏‎ ‎ھاتیە‎ ‎دامەزراندن‎ ‎ئەو‎ ‎ژی‎ ‎ل‎ ‎دووڤ‎ ‎داخوازیا‎ ‎مەرجەعێ‎ ‎وان‎ ‎یێ‎ ‎مەزھەبی‎ ‎ئایەت‎ ‎اللە‎ ‎سیستانی‎ ‎و‎ ‎ب‎ ‎تایبەتی‎ ‎پشتی‎ ‎ھاتنا‎ ‎داعش‎ ‎و‎ ‎کۆنترۆلکرنا‎ ‎وێ‎ ‎چەندین‎ ‎دەڤەرێن‎ ‎عیراقێ‎ ‎کو‎ ‎ئەڤ‎ ‎رێکخراوا‎ ‎تیرۆرستی‎ ‎بوویە‎ ‎ھەرەش‎ ‎و‎ ‎مەترسی‎ ‎ل‎ ‎سەر‎ ‎عیراقێ‎ ‎ب‎ ‎گشتی‎ ‎و‎ ‎شیعە‎ ‎مەزھەبان‎ ‎ب‎ ‎تایبەتی‎ ‎کو‎ ‎ئەڤ‎ ‎حەشدە‎ ‎ب‎ ‎سەر‎ ‎وەزارەتا‎ ‎بەرگریا‎ ‎عیراقێ‎ ‎ڤەیە‎ ‎و‎ ‎راستە‎ ‎و‎ ‎خوە‎ ‎یا‎ ‎سەرۆکێ‎ ‎ھێزێن‎ ‎چەکدارێن‎ ‎عیراقێ‎ ‎سەرۆک‎ ‎وەزیران‎ ‎حەیدەر‎ ‎عەبادی‎ ‎ئەو‎ ‎ژی‎ ‎پشتی‎ ‎ھاتیە‎ ‎پەسەندکرن‎ ‎ژلایێ‎ ‎ئەنجوومەنێ‎ ‎نوونەران‎ ‎ڤە‎ ‎ب‎ ‎پرانیا‎ ‎دەنگان‎ ‎ژبەر‎ ‎کو‎ ‎زۆربەی‎ ‎وان‎ ‎شیعە‎ ‎مەزھەب‎ ‎بوون‎ ‎کو‎ ‎بۆدجەیەکا‎ ‎ھەرە‎ ‎مەزن‎ ‎بۆ‎ ‎ھاتە‎ ‎تەرخانکرن‎ ‎کو‎ ‎ئەڤ‎ ‎حەشدە‎ ‎چەندین‎ ‎گرۆپان‎ ‎بخوڤە‎ ‎دگریت،‎ ‎ژ‎ ‎وان‎ ‎ژی‎ ‎عەسائیب‎ ‎ئەھل‎ ‎ئەلحەق‎ ‎و‎ ‎لیواء‎ ‎ئەبۆ‎ ‎فەزل‎ ‎ئەلعەباس‎ ‎و‎ ‎حزبوللا‎ ‎و‎ ‎سەرایا‎ ‎ئەلنوجەبا‎ ‎ء‎ ‎سەرایا‎ ‎ئەلسەلام‎ ‎و‎ ‎خوراسان‎ ‎و‎ ‎ھێزا‎ ‎بەدر‎ ‎و‎ ‎گرۆپێ‎ ‎بابیلۆن‎ ‎یێ‎ ‎کریستیانان‎ ‎و‎ ‎گرۆپەکێ‎ ‎ئێزدیان‎ ‎و‎..‎ھتد‎ ‎کو‎ ‎دشێن‎ ‎بێژین‎ ‎رۆژا‎ ‎دامەزراندنا‎ ‎ڤێ‎ ‎ھێزێ‎ ‎ب‎ ‎رۆژەکا‎ ‎رەش‎ ‎دھێتە‎ ‎ل‎ ‎قەلەمدان‎ ‎ل‎ ‎جەم‎ ‎مە‎ ‎کوردانن‎ ‎چنکو‎ ‎وەسا‎ ‎دیار‎ ‎بوون‎  ‎و‎ ‎دەرکەفتن‎ ‎دوژمنێن‎ ‎سەرەکی‎ ‎یێن‎ ‎مللەتێ‎ ‎کورد‎ ‎و‎ ‎ھەر‎ ‎د‎ ‎ڤی‎ ‎چارچووڤەی‎ ‎دا‎ ‎من‎ ‎دڤێت‎ ‎ئاماژە‎ ‎پێ‎ ‎ب‎ ‎دەم‎ ‎کو‎ ‎زۆربەی‎ ‎ڤان‎ ‎گرۆپان‎ ‎گرێداینە‎ ‎راستەوخوە‎ ‎ب‎ ‎رژێما‎ ‎ئیرانێ‎ ‎ڤە،‎ ‎ڤێجا‎ ‎تە‎ ‎نەڤێت‎ ‎دچاوا‎ ‎بن‎ ‎کو‎ ‎گوستیرکن‎ ‎د‎ ‎دەستێن‎ ‎وێ‎ ‎دا‎ ‎چاوا‎ ‎بڤێت‎ ‎وەسا‎ ‎بۆخوە‎ ‎سەرەدەریێ‎ ‎و‎ ‎جموجۆلێ‎ ‎پێ‎ ‎دکەت،‎ ‎مەرەم‎ ‎ژ‎ ‎ئافراندنا‎ ‎ڤان‎ ‎گرۆپان‎ ‎جێبەجێکرنا‎ ‎رێنما‎ ‎و‎ ‎بریار‎ ‎و‎ ‎خەونا‎ ‎رژێما‎ ‎ئیرانێ‎ ‎یە،‎ ‎ئەو‎ ‎ژی‎ ‎ھیلالا‎ ‎وێ‎ ‎یا‎ ‎شیعی‎ ‎و‎ ‎مەزھەبی‎ ‎یە‎ ‎ل‎ ‎دەڤەرێ‎ ‎و‎ ‎پەرزنینا‎ ‎کێشەیان‎ ‎ل‎ ‎گەل‎ ‎سوننە‎ ‎و‎ ‎کوردان‎ ‎و‎ ‎رووبروبوونا‎ ‎داعش‎. ‎کو‎ ‎ڤان‎ ‎گرۆپان‎ ‎دەستەکێ‎ ‎بالا‎ ‎ھەبوو‎ ‎د‎ ‎ھەوا‎ ‎ھۆڤانە‎ ‎دا‎ ‎یا‎ ‎باژێرێ‎ ‎کەرکووک‎ ‎و‎ ‎دەڤەرێن‎ ‎کێشەدار‎ ‎کو‎ ‎بوویە‎ ‎ئەگەرێ‎ ‎کوشتن‎ ‎و‎ ‎بریندارکرنا‎ ‎ب‎ ‎سەدان‎ ‎ھەڤوەلاتیان،‎ ‎ھەر‎ ‎وەسا‎ ‎بەرزەبوون‎ ‎و‎ ‎بێ‎ ‎سەروشوونکرنا‎ ‎ب‎ ‎سەدان‎ ‎کەسان‎ ‎و‎ ‎سۆتن‎ ‎و‎ ‎کاڤلکرن‎ ‎و‎ ‎تالانکرنا‎ ‎ب‎ ‎ھزاران‎ ‎مالێن‎ ‎ھەڤوەلاتیان‎ ‎و‎ ‎شەلاندن‎ ‎و‎ ‎سۆتن‎ ‎و‎ ‎دزینا‎ ‎ب‎ ‎سەدان‎ ‎کەلوپەلێن‎ ‎مالێن‎ ‎ھەڤوەلاتیان،‎ ‎ب‎ ‎سەدان‎ ‎سەنتەر‎ ‎و‎ ‎مارکێت‎ ‎و‎ ‎دوکانێن‎ ‎خەلکێ‎ ‎دەڤەرێ،‎ ‎ھەر‎ ‎وەسا‎ ‎سۆتن‎ ‎و‎ ‎دزینا‎ ‎ب‎ ‎سەدان‎ ‎ئوتومبێلێن‎ ‎خەلکی‎ ‎و‎ ‎دەزگەھێن‎ ‎میری‎ ‎و‎ ‎یێن‎ ‎پارتێن‎ ‎سیاسی‎ ‎و‎ ‎ب‎ ‎تایبەتی‎ ‎یێن‎ ‎پارتی‎ ‎و‎ ‎ئێَکگرتو‎ ‎و‎ ‎پارتا‎ ‎شیوعی‎ (‎کۆمنیست‎) ‎و‎ ‎سوشیالست‎ ‎و‎ ‎یێن‎ ‎ھندەک‎ ‎کادرێن‎ ‎ئێکەتی‎ ‎نیشتیمانی‎ ‎کوردستان‎ ‎و‎ ‎ھەروەسا‎ ‎کەلوپەل‎ ‎و‎ ‎مال‎ ‎و‎ ‎بارەگایێن‎ ‎ھندەک‎ ‎پارتێن‎ ‎تورکومانی‎ ‎ئەوێن‎ ‎کو‎ ‎نەل‎ ‎ل‎ ‎دووڤ‎ ‎ھزر‎ ‎و‎ ‎ئارەزۆیێن‎ ‎وان‎ ‎و‎ ‎ھەر‎ ‎د‎ ‎ڤی‎ ‎بیاڤی‎ ‎دا‎ ‎ب‎ ‎سەرداگرتنا‎ ‎چەندین‎ ‎زەڤیێن‎ ‎گشتوکالی‎ ‎یێن‎ ‎ھەڤوەلاتیێن‎ ‎کورد‎ ‎و‎ ‎ب‎ ‎تایبەتی‎ ‎ل‎ ‎خورماتوو‎ ‎و‎ ‎ھەرەشەکرن‎ ‎و‎ ‎دەست‎ ‎درێژکرنێن‎ ‎رۆژانە‎ ‎ل‎ ‎سەر‎ ‎ھەڤوەلاتیێن‎ ‎کورد‎. ‎ھەر‎ ‎د‎ ‎ڤی‎ ‎کڤانی‎ ‎دا‎  ‎کو‎ ‎دڤێن‎ ‎ژبیر‎ ‎نەکەین‎ ‎ئەو‎ ‎ژی‎ ‎گوھۆرینا‎ ‎ناڤێن‎ ‎چەندین‎ ‎درووشم‎ ‎و‎ ‎جە‎ ‎و‎ ‎پەیکەرێن‎ ‎کەساتی‎ ‎و‎ ‎شەھیدێن‎ ‎شەڕێ‎ ‎داعش‎ ‎و‎ ‎دانانا‎ ‎ناڤێن‎ ‎عەرەبی‎ ‎و‎ ‎تورکومانی‎ ‎پەیکەرێ‎ ‎شەھید‎ ‎شێرکۆ‎ ‎شوانی‎ ‎وەک‎ ‎نموونە‎ ‎سەرەرای‎ ‎بێرێزکرن‎ ‎ب‎ ‎کەسایەتی‎ ‎و‎ ‎ئالایێ‎ ‎کوردستانێ‎ ‎ل‎ ‎کەرکووک‎ ‎و‎ ‎دۆزخۆرماتوو‎ ‎و‎ ‎مەخمۆر‎ ‎و‎ ‎دەڤەرێن‎ ‎دەشتا‎ ‎نەینەوا‎ ‎ئەڤە‎ ‎ھەمی‎ ‎کو‎ ‎بووینە‎ ‎ئەگەرێ‎ ‎ئاوارەبوونا‎ ‎ب‎ ‎ھەزاران‎ ‎ھەڤوەلاتیان‎ ‎بۆ‎ ‎ھەرێما‎ ‎کوردستانێ‎ ‎کو‎ ‎د‎ ‎ژێر‎ ‎ژیانەکا‎ ‎سەخت‎ ‎و‎ ‎دژوار‎ ‎دا‎ ‎دژین‎ ‎کو‎ ‎جھێ‎ ‎شۆلەژی‎ ‎وەک‎ ‎پێدڤێ‎ ‎خوە‎ ‎لێ‎ ‎نەکریە‎ ‎خودان‎ ‎و‎ ‎د‎ ‎بێ‎ ‎ھەلویستن‎ ‎سەرەرای‎ ‎سەپاندنا‎ ‎چەندین‎ ‎سزایان‎ ‎ل‎ ‎سەر‎ ‎ھەرێما‎ ‎کوردستانێ‎ ‎ژ‎ ‎لایێ‎ ‎رژێما‎ ‎بەغدا‎ ‎ڤە‎ ‎ھەمی‎ ‎ژی‎ ‎ب‎ ‎بھانەیا‎ ‎ئەڤ‎ ‎یەکا‎ ‎مە‎ ‎بەحس‎ ‎ژێ‎ ‎کری‎ ‎کو‎ ‎ڤێ‎ ‎چەندێ‎ ‎بارێ‎ ‎ھەرێما‎ ‎کوردستانێ‎ ‎گرانتر‎ ‎لێ‎ ‎کری‎. ‎بێ‎ ‎گومان‎ ‎کو‎ ‎ئەڤ‎  ‎ھێرشا‎ ‎ھۆڤانە‎ ‎ئەڤا‎ ‎ڤان‎ ‎دووڤەلانک‎ ‎و‎ ‎گرۆپێن‎ ‎گرێدای‎ ‎ب‎ ‎رژێما‎ ‎ئیرانێ‎ ‎ڤە‎ ‎و‎ ‎ب‎ ‎پشتەڤانیا‎ ‎پاسداران‎ ‎و‎ ‎ب‎ ‎سەرۆکاتی‎ ‎و‎ ‎ب‎ ‎سەرپەرشتیا‎ ‎قاسم‎ ‎سولەیمانی‎ ‎و‎ ‎ئێقال‎ ‎پۆر‎ ‎کو‎ ‎ئەڤ‎ ‎ھەوا‎ ‎وان‎ ‎یا‎ ‎درندانە‎ ‎نەیا‎ ‎چاڤەرێکری‎ ‎بوو،‎ ‎ئەڤجا‎ ‎ترس‎ ‎و‎ ‎سەھمەک‎ ‎خستە‎ ‎د‎ ‎دلێ‎ ‎خەلکێ‎ ‎ڤان‎ ‎دەڤەران‎ ‎دا،‎ ‎یێن‎ ‎بەر‎ ‎ھەوێن‎ ‎وان‎ ‎کەفتین‎ ‎کو‎ ‎دشێن‎ ‎بێژین‎ ‎شەرەکێ‎ ‎دەروونی‎ ‎بوو‎ ‎کو‎ ‎کارتێکرنا‎ ‎نەرێنی‎ ‎و‎ ‎باندۆرەکا‎ ‎خراب‎ ‎کریە‎ ‎سەر‎ ‎پرۆسەیا‎ ‎خواندنێ‎ ‎کو‎ ‎تاوانێن‎ ‎حەشدا‎ ‎شەعبی‎ ‎چ‎ ‎ژ‎ ‎تاوانێن‎ ‎داعش‎ ‎کێمتر‎ ‎نەبوون‎ ‎و‎ ‎نینن،‎ ‎ئەڤە‎ ‎نە‎ ‎سەرەدەری‎ ‎و‎ ‎رەفتارێن‎ ‎وان‎ ‎بەرامبەر‎ ‎مە‎ ‎کوردان‎ ‎کو‎ ‎ھەڤال‎ ‎و‎ ‎ھەڤسەنگەرێن‎ ‎وان‎ ‎بووین‎ ‎د‎ ‎شەرێ‎ ‎داعش‎ ‎دا‎. ‎یا‎ ‎دیار‎ ‎و‎ ‎ئەشکەرایە‎ ‎ئەو‎ ‎ژی‎ ‎کو‎ ‎ھەر‎ ‎گاڤەکا‎ ‎کێشەیەک‎ ‎‎ ‎یان‎ ‎ژی‎ ‎بۆیەرەک‎ ‎د‎ ‎ناڤبەرا‎ ‎مە‎ ‎و‎ ‎سۆپایی‎ ‎عیراقێ‎ ‎و‎  ‎حەشدا‎ ‎شەعبی‎ ‎دا‎ ‎روودا،‎ ‎کانێ‎ ‎ئەم‎ ‎چاوا‎ ‎رێزێ‎ ‎ل‎ ‎وان‎ ‎دگرین‎ ‎و‎ ‎چاوا‎ ‎سەرەدەریێ‎ ‎د‎ ‎گەل‎ ‎دا‎ ‎دکین‎ ‎و‎ ‎چاوا‎ ‎سەر‎ ‎و‎ ‎سامانێ‎ ‎وان‎ ‎دپارێزین‎ ‎و‎ ‎گرنگیێ‎ ‎ددەینە‎ ‎مرۆڤایەتیێ‎ ‎و‎ ‎مافێ‎ ‎مرۆڤ،‎ ‎ھەر‎ ‎وەسا‎ ‎ئازادکرنا‎ ‎دیلێن‎ ‎وان‎ ‎کو‎ ‎ژبەر‎ ‎ڤێ‎ ‎یەکێ‎ ‎دێ‎ ‎بینی‎ ‎ب‎ ‎ھزاران‎ ‎خێزانێن‎ ‎عەرەب‎ ‎و‎ ‎تورک‎ ‎و‎ ‎کریستیان‎ ‎قەستا‎ ‎ھەرێما‎ ‎کوردستانێ‎ ‎کریە‎ ‎و‎ ‎لێ‎ ‎ئاکنجی‎ ‎بووینە‎ ‎ئەڤە‎ ‎ھەمی‎ ‎ڤەدگەرێت‎ ‎کو‎ ‎جیاوازیەک‎ ‎ھەیە‎ ‎د‎ ‎ناڤبەرا‎ ‎رەوشتێ‎ ‎مە‎ ‎وان‎ ‎دا،‎ ‎ژبۆ‎ ‎نموونە‎ ‎وەک‎ ‎پێشمەرگەی‎ ‎دەڤەرەکا‎ ‎وان‎ ‎رزگاردکر‎ ‎ژ‎ ‎دەستێن‎ ‎تیرۆرستێن‎ ‎داعش‎ ‎کا‎ ‎چاوا‎ ‎رەفتار‎ ‎د‎ ‎گەل‎ ‎وان‎ ‎دکر‎ ‎کو‎ ‎ئەڤە‎ ‎ھەمی‎ ‎ھندێ‎ ‎دسەلمینیت‎ ‎وەک‎ ‎مە‎ ‎ئاماژە‎ ‎پێ‎ ‎دای‎ ‎کو‎ ‎جیاوازیەکا‎ ‎ھەرە‎ ‎مەزن‎ ‎ھەیە‎ ‎د‎ ‎ناڤبەرا‎ ‎مە‎ ‎وان‎ ‎دا‎. ‎کو‎ ‎ئەڤ‎ ‎تاوانە‎ ‎ئەنجامدان‎ ‎وەکو‎ ‎ئەو‎ ‎دبێژن‎ ‎ب‎ ‎بھانەیا‎ ‎پرۆسەیا‎ ‎سەپاندنا‎ ‎یاسای‎ ‎و‎ ‎ب‎ ‎بھانەیا‎ ‎ئەنجامدانا‎ ‎ھەرێما‎ ‎کوردستانی‎ (‎کشتپرسیێ‎).‎

بێگومان دیار و ئاشكه‌رایه‌ كو نها ده‌ڤه‌را رۆژهه‌لاتا ناڤه‌راست د گرژى و ئالۆزیان دایه‌، كو دشێین بێژین ل سه‌ر سێله‌كا شاریایه‌ و ته‌ڤن زۆرێ ئالۆزه‌ ل زۆربه‌ى وه‌لاتێن وێ و ب تایبه‌تى پشتى هاتنا ئه‌ڤا دبێژنێ بابه‌لیسكا بوهارا عه‌ره‌بى وه‌ك دبینین چ ل عیراقێ یان ژى ل سووریێ، هه‌ر وه‌سا ل یه‌مه‌ن و لوبنان بیت، ژ ئه‌گه‌رێ ئالۆزى و ناكۆكیێن به‌رده‌وام د ناڤبه‌را پێكهاتێن ڤان وه‌لاتان دا وده‌ستێوه‌ردانێن ده‌ره‌كى ژ وان ژى توركیا و ئیران وه‌لاتێن كه‌نداڤا عه‌ره‌بى، سعوودیه‌ وه‌ك نموونه‌ هه‌ر وه‌سا د ده‌مه‌كى دا وه‌ك هه‌بوونا رێكخراوا قاعیده‌ یا تیرۆرستى و پشتى هینگێ هاتنا داعش ل 2014، ئه‌و ژى كو چه‌ندین ده‌ڤه‌رێن عیراقێ و سووریێ كونترۆلكرن و راگه‌هاندنا ده‌وله‌تا خیلافه‌تا خوه‌ یا ب ناڤێ ده‌وله‌تا ئیسلامێ ل عیراق و شامێ كو ڤێ یه‌كێ كارتێكرنه‌كا نه‌رێنى و باندۆره‌كا هه‌ره‌ خراب كریه‌ سه‌ر ده‌ڤه‌رێ ب گشتى ژ هه‌مى لایان ڤه‌، ژ وان ژى په‌یدابوونا قه‌یرانێن سیاسى و ئابوورى و مرۆڤایه‌تى و.. هتد. ئه‌ڤه‌ ژلایه‌كى ڤه‌ و ژ لایه‌كێ دیڤه‌، ئه‌و ژى كو بابه‌تێ مه‌ یێ پێڤه‌گرێدایه‌ كو وه‌ك یا هه‌ره‌ گرنك ئه‌وه‌ كو دڤێت ئه‌م كورد د ڤى بارودۆخى دا دهشیار بین و دهشیار باینه‌ و ژ هه‌ر ده‌مه‌كێ دیتر مه‌ چێتر ناڤمالیا خوه‌ ئێكگرتى كربا و رێخستبا و ئێكرێزیا خوه‌ پاراستبا و باوه‌ریا خوه‌ ب چو كه‌س و لایه‌نه‌كى نه‌ ئینابا چ لایه‌نێ شیعى بیت یان ژى یێ سوننى بیت یان ده‌ره‌كى بیت تا یێ جیهانى بیت و ب وه‌ریسێ وان نه‌چووباینه‌ كه‌ڤرى، چنكو وه‌ك دبێژن (سیارێ خه‌لكى هه‌ر یێ په‌یایه‌) ئه‌ڤێ گۆتنێ ژى واته‌یا خوه‌ هه‌یه‌، ئه‌گه‌ر ئه‌ڤا مه‌ دیتى نه‌دهاته‌ د رۆژه‌ڤێ دا ژ وان ژى بۆیه‌رێن ل ڤێ داویێ ل كه‌ركووكێ و ده‌ڤه‌رێن كێشه‌دارل 16\10\2017 كو ئه‌ڤه‌ هه‌مى ڤه‌دگه‌رێت بۆ ئه‌ڤ چه‌ندنا مه‌ ئاماژه‌ بێ داى. چنكو مه‌ بڤێت و مه‌ نه‌ڤێت ئه‌م كورد ژى ڤێ گاڤێ یێن ل سه‌ر ئه‌ڤ سێلا شاریاى ئه‌ڤا مه‌ به‌حس ژێ كرى، چنكو وه‌ك دبینن دوژمنێن مه‌ دده‌ته‌ نگاڤیان دا دێ بۆ مه‌ ده‌ستێ برایینیێ درێژ كه‌ن و دێ په‌یوه‌ندیێن خوه‌ ل گه‌ل مه‌ نۆرمال كه‌ن به‌س گاڤا بۆخوه‌ ب ده‌رفه‌ت دیت یانژى گاڤا پیچه‌كێ به‌ر پێ خوه‌ دیت و خوه‌ ل سه‌ر پیان گرت، دێ ره‌فتارێن خوه‌ ل گه‌ل مه‌ گوهۆرن و دێ ب زه‌مانێ زڤر ره‌فتارێ و سه‌ره‌داریێ د گه‌ل مه‌ دا كه‌ن و هه‌ر گاڤه‌كا مه‌ كوردان كێشه‌یه‌ك یان ئارێشه‌یه‌ك ژى په‌یدابوو ل گه‌ل لایه‌نه‌كى ل عیراقێ چ شیعه‌ بیت یان سوننه‌ بیت، وێ گاڤێ ژبه‌ر مه‌ كوردان دێ بنه‌ ئێك كو ئه‌م كورد هه‌ر ده‌م وان دكه‌ین ئێك و هه‌ر د ڤى چارچووڤه‌ى دا ئه‌و ژى كو هه‌ر كه‌سكى یان هه‌ر لایه‌نه‌كى كو بڤێت بسه‌ربكه‌ڤیت یان ئه‌نجامێن باش ب ده‌ستخوڤه‌ بینیت و ب تایبه‌تى دهه‌لبژارتنان دا، دێ بینى كو دێ دژایه‌تیا كوردان كه‌ت ئه‌ڤه‌ ژى قه‌ده‌را مه‌ كوردانه‌ كو ئه‌م دبینه‌ ئه‌گه‌رێ ئێكبوونا وان. واته‌ كو چ جاران عه‌ره‌ب عه‌ره‌بان ناده‌نه‌ ب مه‌ كوردان ئه‌گه‌ر ئه‌م خو وان بكه‌ینه‌ دبیبیكا چاڤێن خوه‌دا و د هه‌ر هه‌ڤكێشه‌كێ دا ئه‌م كورد ده‌ردكه‌ڤین د بیانى و ل ده‌ره‌ڤه‌ى بازنه‌ى و د بێ پرسیار و د بێ مام خال. هه‌ر د ڤى كڤانى دا وه‌سا دیاره‌ سه‌پاندنا بارودۆخى ژى یێ بوویه‌ فاكته‌ره‌ك كو ب ڤێ ئێكێ رابن، ئاشكه‌رایه‌ كو زۆربه‌ى وان ئه‌ون كو هێشتا نه‌شێن بێژن هه‌رێما كوردستانێ (كو دبێژن شمال العراق) ژبه‌ر كه‌ربوكینا وان یا شۆفێنى و هه‌ر وه‌سا په‌یڤا پێشمه‌رگه‌ د ده‌ڤێ وان را ناهێت كو پێشمه‌رگه‌ ئه‌وه‌ یێ به‌ره‌ڤانى ژئاخا عیراقێ كرى ب گشتى و بێ جوداهى ئه‌گه‌ر دا ڤێ گاڤێ ژى زۆربه‌ى باژێر و باژێركێن وان دبن كونترۆلا داعش ڤه‌بن كو ڤى پێشمه‌رگه‌ى نوونه‌راتیا هه‌مى جیهانێ دكر د شه‌ڕێ داعش دا و ئه‌فسانه‌یا داعش شكاند كو هه‌ر ئه‌وبوون ل سه‌ر ده‌مێ رژێما سه‌دامى د ڤه‌حه‌واندى بوون ل كوردستانێ و رێز لێ دهاته‌ گرتن، به‌س ئه‌ڤه‌ ئه‌و جۆره‌ مرۆڤن یێن به‌ران دهاڤێژنه‌ كانیا ئاڤداى كو هنده‌ك جاران نانێ مرۆڤى ژى دبیته‌ به‌لا سه‌رێ مرۆڤى. كو مخابن ۆ، چونكو د درێژاهیا دیرۆكێ دا هه‌رده‌م باب و باپێرێن مه‌ هه‌ر ڤان عه‌ره‌بان رۆژه‌كێ ژى ده‌ستێ دلۆڤانى و براینیێ بۆ نه‌درێژكریه‌ و هه‌رده‌م زولم و سته‌م و فێلبازى و نه‌حه‌قێ لێ كریه‌ و دێ هه‌ر كه‌ن، هه‌ر گاڤه‌كا ده‌رفه‌ت بۆ چێبوو واته‌ كو دڤێت ئه‌م بزانین كو چ جاران دوژمنێ بابێ نابیته‌ دۆستێ كوڕى و هه‌ر وه‌سا سه‌باره‌ت تورك و عه‌جه‌مان ژى ب هه‌مان ره‌فتار سه‌ره‌ده‌رى ل گه‌ل مه‌ كوردان كریه‌ و مه‌ گه‌له‌ك رۆژانێن ته‌حل و ره‌ش د گه‌ل دا بۆراندینه‌ و سه‌ربۆرێن نه‌خۆش مه‌ د گه‌ل دا هه‌نه‌، د درێژاهیا دیرۆكێ دا كو ئه‌م تووشى چه‌ندین تراژیدیا كرینه‌ و هه‌رده‌م ب زه‌مانێ هه‌ره‌شه‌ و توندوتیژیێ سه‌ره‌ده‌رى د گه‌ل مه‌ دا كریه‌، چونكو مه‌ كوردان باوه‌ریا خوه‌ پێ ئینایه‌ ژ بۆ نموونه‌ وه‌ك مه‌ دیتى رێككه‌فتنامه‌یا خیانه‌تكاریا جه‌زائیر ل سالا\1975 و ژناڤبرن و سه‌ركوكرنا چریسكا شۆره‌شا ئیلۆنێ و سه‌ركوتكرنا سه‌رهلدانا بهارا سالا1991 و بۆیه‌رێن كه‌ركووكێ و ده‌ڤه‌رێن كێشه‌دار وه‌ك مه‌ ئاماژه‌ پێ داى ل 16\1.\ 2017 ژێر ناڤێ پرۆسه‌یا سه‌پاندنا یاساى و ببهنه‌ یا ریفراندۆمێ كو ئه‌مریكا وه‌لاتێن زلهێز یێن بریار د ده‌ستان دا رێك دایه‌ دوژمن و نه‌حه‌زێن كوردان و پشتا خوه‌ دایێ كو وه‌سا دیاره‌ هه‌ڤالینیا وان وه‌كو دیوارێ ل سه‌ر به‌فرێ یه‌ كو ئه‌م كورد بۆخوه‌ سه‌ربۆران ژێ ناوه‌رگرین هندێ ئه‌ڤ ئه‌مریكایا بێ وژدان و نه‌خودان هه‌لویست هه‌رده‌م فێلبازیان ل هه‌ڤال و هه‌ڤپه‌یمانێن خوه‌ ده‌ت ئه‌م كورد وه‌ك نموونه‌ و ئه‌م هه‌ر ده‌م باوه‌ریا خوه‌ پێ دئینین، ژ به‌ر كو ئه‌م كورد ملله‌ته‌كێ ساده‌ینه‌ و دلۆڤانین و خودان بیروباوه‌رین، ئه‌ڤجا ل ده‌ڤ كوردان كو لایه‌نێ به‌رامبه‌ر ژى وه‌ك خوه‌ ددانن ئه‌ڤه‌یه‌ هه‌لویستێ وه‌لاتێن بریار د ده‌ستان دا و زلهێز و نه‌ته‌وه‌یێن ئێكگرتى و جڤاتا ئاسائیشا نیڤده‌وله‌تى و رێكخراوێن گرنگیێ دده‌نه‌ مافێ مرۆڤ و مرۆڤاتیێ و ملله‌تێن هه‌ژار و ته‌په‌سه‌ر و بنده‌ست كو نه‌خودان هه‌لویست بوون و چاڤێن خوه‌ ل ڤان ره‌فتارێن ڤێ داویێ ل كه‌ركووكێ و ده‌ڤه‌رێن كێشه‌دار نقاندین و ئه‌م كورد هێلاینه‌ ب تنێ د ده‌ستێن ڤان گرۆپێن توندره‌وێن گرێداى ب ئیرانێ ڤه‌ كو رۆژانه‌ بكارێن پێشیلكارانه‌ رادبن دژى مرۆڤایه‌تیێ و مافێ مرۆڤ كو ئه‌م كورد بووینه‌ ئارمانجێن هۆڤانه‌ یێن عه‌ره‌بێن شۆفینى و ڤان گرۆپێن توندره‌و ل عیراقێ وب پشته‌ڤانیا راسته‌وخوه‌ یا رژێما ئیرانا سێداره‌دانێ و نه‌ڤیێن ئه‌تاتوركى كو بۆ مه‌ كوردان دیار و ئه‌شكه‌رابوو كو مه‌ كوردان كه‌سه‌ك نینه‌، ژبلى پێشمه‌رگه‌ى كو د ناڤ خوینا هه‌ر كورده‌كى دایه‌ كو هه‌ستا نه‌ته‌وه‌یێ ل جه‌م هه‌بیت و هه‌ر وه‌سا چیایێن مه‌ كو هه‌ر ده‌م هه‌ڤال و هه‌ڤ سه‌نگه‌رێن مه‌نه‌. ل دووماهیێ مه‌ پێدڤى ب ئێكرێزیه‌كا باش هه‌یه‌ و بیر و باوه‌ره‌كا راست و دروست و موكوم و هه‌ر ئێك ژ مه‌ ته‌فشیێ به‌روكێ خوه‌ نه‌بیت و باوه‌ریا خوه‌ ب كه‌سه‌كێ نه‌ئینین و ب وه‌ریسێ كه‌سه‌كێ نه‌چینه‌ كه‌ڤرى دابشێن د پاشه‌رۆژێ دا ببینه‌ خودان ئێك گۆتار و ئێك ده‌نگ بین و ببینه‌ ئێك سه‌نگه‌ر د رێیا دوژمن و دوژمنكاران دا چونكو ئه‌ڤا چووى چو نازڤرته‌ ڤه‌ دڤێت بخوه‌ مفایى ژێ وه‌ربگرین و پتر مه‌ ژ دو چاڤان و دو گوهان هه‌بن و ب عه‌قلانه‌ سه‌ره‌ده‌ریێ ل گه‌ل بارودۆخى بكه‌ین و ئه‌م ل دووڤ فیتكا و حه‌ز و ئاره‌زویێن چ كه‌س و چ لایه‌نان نه‌چین و كار نه‌كه‌ین كو دڤێت د ڤێ هه‌ڤكێشه‌یێ دا مه‌ كوردان هه‌لویسته‌كێ هه‌ڤسه‌نگ هه‌بیت هه‌مبه‌ر هه‌ر كێشه‌یه‌كێ د پاشه‌رۆژێ دا.

یا دیار و ئه‌شكه‌رایه‌ كو ئه‌ڤه‌ چه‌ند ساله‌كه‌ ئه‌ڤ قاره‌مانه‌ هاتیه‌ د گۆره‌پانا له‌شكرى دا و ناڤبری بوویه‌ جهێ به‌حس و خه‌به‌رێن راگه‌هاندنێ و به‌نیشتێ ده‌ڤێ هه‌ر كه‌سه‌كى، ئه‌و ژى وه‌ك مه‌ ئاماژه‌ پێ داى قاسم سوله‌یمانى یه‌ فه‌رماندێ سوپایێ قودسَ ئیرانى كو سه‌ركێشی و سه‌رپه‌رشتیا هه‌ر ئوپه‌راسیۆنا له‌شكرى كریه‌ و دێ كه‌ت چ ل سووریێ بیت یان چ ل عیراقێ بیت و ب تایبه‌تى پشتى داگیركرنا داعش چه‌ندین ده‌ڤه‌رێن عیراقێ و سووریێ و خستینه‌ دبن كونترۆلا خوه‌ڤه‌ و راگه‌هاندنا خیلافه‌تا ده‌وله‌تا خوه‌ یا ئیسلامى ل عیراق و شامى كو ئیرانێ و قاسم سوله‌یمانى ئه‌ڤ یه‌كه‌ بخو ب ده‌لیڤه‌ دا زانین كو بخوه‌ كره‌ بهانه‌ كو ده‌ستێوه‌ردانێ دكاروبارێن چه‌ندین وه‌لاتان دا بكه‌ت و ب تایبه‌تى سووریێ و عیراقێ و هه‌ر وه‌سا یه‌مه‌نێ و لوبنان و به‌حره‌ین ئه‌ڤه‌ ژ لایه‌كى ڤه‌ و ژ لایه‌كێ دیڤه‌ وه‌ك ئه‌و دبنین ب بهانه‌یا پاراستنا جهێن پیرۆزێن شیعه‌یان ل عیراقێ وه‌ك كه‌ربه‌لا و نه‌جه‌ف و كۆفه‌ و هه‌ردو مه‌زارێن ئیمامێن عه‌سكه‌رى ل سامه‌را ‌و هه‌ر وه‌سا مه‌زارێ سه‌یده‌ زه‌ینه‌ب ل شامێ وه‌ك نمونه‌. مه‌ره‌م ژێ داكو ئیرانێ پێگه‌یه‌كێ ب هیز هه‌بیت ل ڤان وه‌لاتان و جێ به‌جێكرنا پرۆسه‌یا تۆلڤه‌كرن و په‌زنینا كێشه‌یێن خوه‌ ل گه‌ل سوننه‌یان و كوردان و پالپشتیكرنا رژێمێن ڤان وه‌لاتان و ب تایبه‌تى عیراقێ و سووریێ كو ئیران و ئه‌ڤ وه‌لاته‌ بانه‌ك و باگوردانه‌كن كو ده‌ستهه‌لاتا ڤان وه‌لاتان دهێته‌ برێڤه‌برن ژلایێ شیعه‌ مه‌زهه‌بان ڤه‌ و هه‌ر د ڤى چارچووڤه‌ى دا لاوازكرنا رۆل و پێگه‌هێ سوننه‌ و كوردان ل ڤان وه‌لاتان داكو رژێمێن ڤان وه‌لاتان خوه‌ ل سه‌ر پیان بگرن و به‌رده‌وامیێ ب ده‌نه‌ ده‌ستهه‌لاتێن خوه‌، چونكو وه‌ك دبینین ته‌ڤن زورێ ئالۆزه‌ ل ڤان هه‌ردو وه‌لاتان و ژ لایه‌كى دیڤه‌ و ئه‌م هه‌مى دزانین جێبه‌جێكرنا خه‌ونا رژێما ئیرانێ كو ئه‌و ژى هیلالا وێ یا شیعى یه‌ ل ده‌ڤه‌رێ كو وه‌ك دبینین رۆژ بۆ رۆژێ ئه‌ڤ پرۆژه‌ یێ به‌ر ب دووماهیێ ڤه‌ دچیت و ئه‌نجامێن باش ب ده‌ستخوه‌ڤه‌ دئینین و خه‌ونا وێ یا دبیته‌ راست ئه‌ڤه‌ هه‌مى ڤه‌دگه‌رێت بۆ هه‌بوونا فێلبازێ درامایێن كۆمارا ئیسلامى یا ئیرانا سێداره‌دانێ ل ده‌ڤه‌رێ قاسم سوله‌یمانى كو رۆژ بۆ رۆژێ ره‌شا ڤان وه‌لاتان ئالۆزتر، لێ دكه‌ت و برینا وان كویرتر لێ دكه‌ت و ناكۆكیێن د ناڤبه‌را سوننه‌ و شیعه‌یان و شیعه‌ و كودان دا ئالۆزتر و خرابتر لێ دكه‌ت كو ناڤ برى فاكته‌ره‌كێ سه‌ره‌كى یه‌ بۆ ئافراندنا كێشه‌یان، ئه‌و ژى كو پتر ده‌رزان دئێخته‌ د ناڤا ناڤمالیا پێك هاتێن ڤان وه‌لاتان دا ژ به‌ر كو ناڤ برى كه‌سانه‌كێ نه‌خۆشه‌ویسته‌ ل جه‌م زۆربه‌ى خه‌لكێ عیراقێ و شامێ شیعه‌ مه‌زهه‌ب تێ نه‌بن و دلگرانیه‌ك و نه‌دلره‌حه‌تیه‌ك په‌یداكریه‌ ل خه‌لكێ ده‌ڤه‌رێ دێ بینین تا كو ئه‌ڤ قاره‌مانه‌ عیراقێ ژى ب جه ب هێلیت كانێ دێ چ ل پاش خوه‌ هێلێت و دێ ئه‌نجامێن وى چ بن، چنكو ژ حه‌ز و ئاره‌زۆیێن ئیرانێ ئه‌وه‌ كو چو وه‌لاته‌ك نانه‌كێ ب ره‌حه‌تى نه‌خۆت و ئارامى، لێ به‌رقرار و سه‌قامگیر نه‌بیت كو یا رژده‌ ل سه‌ر ڤێ سیاسه‌تا خوه‌ یا خرابكارانه‌ و ره‌گه‌زپه‌رستانه‌ كو دڤێت خۆیا خوه‌ بكه‌ته‌ د ناڤ هه‌مى گراران دا داكو ب ڤێ چه‌ندێ كارێ خوه‌ یێن دورندانه‌ و شۆفینیانه‌ ڤه‌شێریت و په‌رده‌پۆش بكه‌ت ژ وان ژى رۆژان سێداره‌دانا چه‌ندین وه‌لاتێن ئیرانێ و ب تایبه‌تى كورد و سوننه‌یێن عه‌ره‌بێن ئه‌هواز ئه‌و ژى ب هه‌ر بهانه‌یه‌كێ وهه‌ر وه‌سا په‌رده‌پوشكرنا باده‌كا خۆیا ئه‌تۆمى ل گه‌ل وه‌لاتێن (5+ 1) و پێشێلكرنا ماڤێ مرۆڤ و..هتد و هندى رژێما ئیرانى و قاره‌مانێ وێ قاسم سوله‌یمانى هه‌بوونا خوه‌ هه‌بیت ل ده‌ڤه‌رێ ده‌ڤه‌ر ئارام و سه‌قامگیر نابیت و مه‌حاله‌ ژ ئیرۆ پێڤه‌ سوننه‌ و شیعه‌ شیعه‌ و كورد و كورد عه‌ره‌ب دبن ئێك ره‌شمال ڤه‌ بژین كو ب هه‌بوونا ناڤبرى ئه‌ڤ چه‌نده‌ پتر ئازراندیه‌ و خلخلاندیه‌ و ئالۆز كریه‌. ئه‌ڤجا سوننه‌ نه‌چار كرینه‌ كو بخوه‌ په‌نایێ ب به‌نه‌ ده‌ڤ هنده‌ك وه‌لاتێن سوننه‌نیشین وه‌ك سعودیێ و مه‌سرێ و توركیا و.. هتد و ئه‌م كورد ژى ماینه‌ و هێلاینه‌ ب تنێ و نێچیرا گۆرك و درندان كو بوومه‌ دیار بوو ب تنێ مه‌ كوردان چیا هه‌نه‌ و هه‌ڤالێن مه‌ چیانه‌. كو ب مخابنى ڤه‌ ئیران و قاسم سوله‌یمانى و ئێقبال پۆر بڤ ان ره‌فتار و ب ڤان سه‌رپێچى و پێشێلكاریان رادبن ل ده‌ڤه‌رێ وه‌لاتێن زلهێز و نه‌ته‌وه‌یێن ئیك گرتى و جڤاتا ئاسایشا نیڤده‌وله‌تى و رێكخراوێن گرێداى ب مافێ مرۆڤى ڤه‌ دبێ ده‌نگن و نه‌خودان هه‌لویستن و چاڤێن خوه‌ ل ڤێ یه‌كێ دنقینن و ب تایبه‌تى ئه‌مریكا كو نه‌جهێ باوه‌ریێ یه‌ كو ئه‌ڤ چه‌ندین جاران ئه‌م كورد تووشى شكه‌ستنان كرین، ژ بۆ نموونه‌ ل سالا\1975 و رێككه‌فتنامه‌یا جه‌زائر یا خیانه‌تكارى و سه‌رهلدانا سالا 1991 و پشتى ریفراندۆما 20\9\2017 ئه‌و ژى بۆیه‌رێن كه‌ركووك و ده‌ڤه‌رێن كێشه‌دار ل 16\10\2017 ئه‌و ژى وه‌ك گلۆپا كه‌سك هه‌لكرى بوو چه‌كدارێن حه‌شد ئه‌لشه‌عبى و ب سه‌رپه‌رشتی و سه‌ركێشیا قاسم سوله‌یمانى و پاسداران و ب هه‌ڤكاریا باله‌كێ لایه‌نه‌كێ كوردى كو ب مخابنى ڤه‌ كه‌ركووك و هنه‌ك ده‌ڤه‌رێن كێشه‌دار كه‌فتنه‌ به‌ر هه‌وێن هۆڤانه‌ یێن ڤان لایه‌نان ئه‌و ژى كو ریفراندۆما هه‌رێما كوردستانێ كریه‌ به‌هانه‌. به‌س وه‌سا دیاره‌ وه‌لاتێن زلهێز یێن كو بریار د ده‌ستان دا و نه‌ته‌وه‌ێن ئێكگرتى و جڤاتا ئاسائیشا نیڤده‌وله‌تى هه‌ما ناڤن. ئه‌رێ پا بۆچى هوون دبێژن پاسدارێن ئیرانێ یێن د ناڤ لیستا تیرۆرێ دا و ئه‌بۆ مه‌هدى ئه‌لموهه‌ندس تیرۆرته‌ پسیار ئه‌ڤه‌یه‌ ئه‌رێ ئه‌ڤ پاسداره‌ و كه‌سایه‌تیا ئه‌بۆ مه‌هدى ئه‌لموهه‌ندس رۆله‌كێ سه‌ره‌كى و كاریگه‌ر نه‌بوو د ڤێ هێرشێ دا و ئه‌و گرۆپێن گرێداى ب وان ڤه‌ ب چه‌ندین كارێن دورندان و پێشێلكاریانه‌ رابوویه‌ ژ وان ژى عه‌سائیب ئه‌هل ئه‌حه‌ق و حزب الله‌ كو تا نوكه‌ چه‌ندین پێشمه‌رگه‌یان د ڤان هێرشان دا جانێ خوه‌ قوربانى ئاخا پیرۆزا كوردستانێ كریه‌ كو ئه‌و پێشمه‌رگه‌ بوو یێ ب قاره‌مانانه‌ نوونه‌راتیا وان هه‌موویان دكر د شه‌رێ دژى داعش دا به‌س ئه‌ڤ هه‌ڤیره‌ دێ ئاڤێ ڤه‌خۆت به‌س وه‌كه‌ دبێژن ئه‌و جهێن بریار د ده‌ستان دبێژن به‌س ناپێژن.

ئه‌وژى ژبۆ پرچه‌كرنا لایه‌نێن كوردى ل سووریێ كه‌فته‌ د وارى جێ به‌جێكرنێ دا كو ئه‌ڤ یه‌كه‌ بوویه‌ جهێ داخۆشیا ڤان لایه‌نان، ئه‌و ژى ئه‌ڤه‌نه‌(په‌یه‌ده‌ وپه‌ژه‌ده‌ وهه‌سه‌ده‌) و دشێن بێژین تا په‌كه‌كێ مه‌ره‌ما سه‌ره‌كى ژڤێ چه‌ندێ پشته‌ڤانیه‌ك و هاریكاریه‌كا سه‌ربازى ومه‌عنه‌وى و لۆجستى یه‌ بۆ ڤان لایه‌نان دژى داعش وبتایبه‌ه‌تى بكارئینا ڤى چه‌كى د پرۆسه‌یا رزگاركرنا ره‌قایێ دا و ب دووماهیئینانا ئه‌ڤا دبێژنێ خیلافه‌تا ئیسلامى ل عیراق و شامێ چنكو ئه‌مریكا و هه‌ڤپه‌یمانێن خوه‌ باش دزانن وباوه‌ریه‌كا موكوم بۆ وان چێبوویه‌ كو ئه‌گه‌ر كورد داعش ژ ناڤ نه‌به‌ن چ ل عیراقێ وچ ل سووریایێ بیت مه‌حاله‌ كو داعش ژناڤ بچیت. هه‌ر د ڤى بیاڤى دا هه‌ڤركیێن ئه‌مریكا و رۆسیایێ سه‌باره‌ت قه‌یرانا سووریایێ و ته‌ڤنێ وێ یێ ئالۆز ئه‌و ژى كو هه‌ر ئێكى دڤێت رۆله‌ك و پێگه‌یه‌كێ هه‌ره‌ باش و به‌رچاڤ هه‌بیت د ڤى وه‌لاتى دا وژ لایه‌كێ دیڤه‌ هه‌بوونا چه‌ندین گرۆپێن توندره‌وێن شیعى ئه‌وێن ژ عیراق و لوبنانێ چووینه‌ سووریایێ وه‌ك حزب الله‌ لوبنانى و عه‌سائیب ئه‌هل ئه‌لحه‌ق و سه‌رایا ئه‌نوجه‌با‌و و لیوا‌و ئه‌بو فه‌زل ئه‌لعه‌باس یێن عیراقى و..هتد كوئه‌ڤ لایه‌نه‌ ژى جێبه‌ جێكه‌رێن بریار و رێنه‌مایێن رژێما ئیرانێ نه‌ ومه‌ترسى نه‌ ل سه‌ر ئاسائیشا هه‌مى ده‌ڤه‌رێ كو بڤێ یه‌كێ توركیا زۆرا دل گرانه‌ ونه‌دل ره‌حه‌تیه‌ك ونه‌ئارامیه‌ك ل جه‌م په‌یداكریه‌، چنكو توركیا ژى كه‌فتیه‌ د ناڤ ڤێ گێله‌شوكا سوریایێ دا كو توركیا یا ب هه‌مى شیانێن خوه‌ دژایه‌تیا ڤان گرۆپ و لایه‌نێن كوردى دكه‌ت ئه‌ڤێن كو دێ به‌ر ڤێ هه‌وا پر چه‌كرنێ كه‌ڤن كو ل دیف را و بۆچوونێن وێ ئه‌ڤ لایه‌نێن كوردى دبن كونترولا په‌كه‌كێ ڤه‌نه‌ و چاوا وێ بڤێت وه‌سا بخوه‌ سه‌ره‌ده‌ریێ ل گه‌ل دا دكه‌ت و بریار و رێنه‌مایێن په‌كه‌كێ جێ به‌جێ دكه‌ن وزربه‌ى سه‌ركرده‌یێن وان ئه‌ون كو دناڤا په‌كه‌كێ دابوون. ئه‌ڤجا ژ به‌ر ڤێ چه‌ندێ ئه‌مریكا یا هه‌مى هه‌ول و بزاڤان دكه‌ت توركیا رازى بكه‌ت و سوز ژى دایێ ئه‌و ژى كو پشتى رزگارگرنا ره‌قایێ ئه‌ڤ هێزێن كوردى ئه‌ڤێن هاتینه‌ پر چه‌ك كرن بهێنه‌ ڤه‌كێشان ژڤێ ده‌ڤه‌رێ كو ئه‌مریكا وه‌سا دده‌ته‌ خویاكرن كو ئه‌ڤ پروژه‌ دژى توركیا نینه‌ وچێ دبیت دبه‌رژه‌وه‌ندیا وێ دابیت واته‌ كو دڤێت بڤى چه‌كى ته‌نها ره‌قایێ پێ رزگاربكه‌ت وه‌ك مه‌ئاماژه‌ پێ داى و ب داویێ ئینانا ڤێ رێكخراوا تیرۆرستى یه‌ كو ب راستى بوویه‌ مه‌ترسى و هه‌ره‌شه‌ ل سه‌ر هه‌مى جیهانێ ئه‌مریكا ژى ئارامیه‌كێ ل جه‌م توركیا په‌یدادكه‌ت ژبه‌ر كو توركیا ژبۆ ئه‌مریكا و قولپا نیتۆ گرنگیا خوه‌ هه‌یه‌، چنكو توركیا ئه‌ندامه‌كێ هه‌ره‌ كرنگه‌ د قوپا نیتۆ دا وهه‌ڤاله‌ك ولایه‌ینگره‌كێ سه‌ره‌كى یه‌ ژبۆ وان ل ده‌ڤه‌ێ و ل رۆژهه‌لاتا ناڤه‌راست و هه‌ر وه‌سا یاسنۆرداره‌ ل گه‌ل ئیرانێ و رۆسیایێ وهه‌ر وه‌سا هه‌بوونا بنگه‌هێ ئه‌سمانى یێ ئه‌مریكى وقولپا نیتو ل ئه‌نجرلیك كو ئه‌مریكا زۆر مفاى ژڤى بنگه‌هى وه‌ردگریت وه‌رگرتى یه‌ و ب تایبه‌تى دژى رژێما سه‌دام حوسێنى وشه‌رێ كه‌نداڤێ عه‌ره‌بى ودژى داعش ل عیراقێ و سووریایێ و بۆ هه‌ر تشته‌كێ ببیته‌ مه‌ترس ل سه‌ر ئاسائیشا نیشتیمانى یا ئه‌مریكى به‌س وه‌كو یادیار وه‌ك مه‌ ئاماژه‌ پێ داى ڤێ پر چه‌كرنێ مه‌رجێن خو هه‌نه‌ سه‌باره‌ت چاوانیا بكار ئینانا وێ كو دڤێت ته‌نها دژى دعش بهێته‌ بكارئینان نه‌ك دژى لایه‌نه‌كێ ناڤخوویێ وه‌ك ئوپوزوسیوونا میان ره‌و(معتدل) ئارنێشا ئازاد وه‌ك نمونه‌ وب دیتنا من كو وه‌لاتێن عه‌ره‌بى ژى بڤێ یه‌كێ نه‌ددل خوشن به‌س تانوكه‌ چ وه‌لاتان چ داخۆیانى سه‌باره‌ت ڤێ چه‌تدێ نه‌داى نه‌، هه‌ر وه‌سا دیاره‌ كو رۆسیا ژى یا نیگه‌رانه‌ ب ڤێ پر چه‌كرنێ واته‌ كو ئه‌مریكا دڤێت ژلایه‌كى ڤه‌ لایه‌نێن كوردى پر چه‌ك بكه‌ت و ژ لایه‌كێ دیڤه‌ كو توركیا رازى وئارام بكه‌ت0 هیڤیخوازین كو ئه‌ڤ چه‌كه‌ نه‌هێته‌ بكارئینان ژبو شه‌رێ براكوژیێ وب رێكا ڤان لایه‌نان نه‌گه‌هته‌ دده‌ستێن چ لایه‌نێن دى رژێما سووریایێ وپه‌كه‌كێ و ئه‌ڤ گرۆپێن توندره‌وێن شیعى ئه‌ڤێن مه‌ به‌حس ژێ كرى وه‌ك نمونه‌ كو ژ به‌ر ڤێ چه‌ندێ تركیا ژى ب هه‌ر بهانه‌یه‌كێ ب هنده‌ك كارێن نه‌ره‌وا رابیت دژ ملله‌تى مه‌یێ كورد ل سووریایێ وعیراقێ ول توركیێ چنكو ئه‌و بخو یا ل به‌هانه‌یان دگه‌رێت و..هتد و هه‌ر د ڤى چارچووڤه‌ى دا ه‌سا دیاره‌ كو رۆژ بۆ رۆژێ سه‌رۆكێ ئه‌مریكى دولاند ترامپ یێ به‌لێنه‌یێن خوه‌ دئێخته‌ د وارێ جێ به‌جێكرنێ دا ئه‌وێن ل هه‌وێن باهانگه‌شه‌یێن هه‌لبژارتنان داین كو ئێك ژوان ئه‌وبوو كو هاریكارى و پشته‌ڤانیا كوردان بكه‌ت وپر چه‌ك بكه‌ت، هه‌ر وه‌سا نه‌دوره‌ كو ئه‌ڤ پر چه‌كرنه‌ وه‌ك كارته‌ك فه‌شار بهێته‌ بكائینان دژى توركیا چنكو ل ڤێ داویێ توركیا ی گه‌له‌ك زێده‌گاڤیان دكه‌ت ل ده‌ڤه‌رێ و ب تایبه‌تى ل عیراقێ و سووریایێ و بنپێكرن و پێشێلكرنا مافێ مرۆڤ ل توركیێ و نێزیكبوونا وى دگه‌ل رۆسیایێ و..هتد كو وه‌سا یا دیارو ئه‌شكه‌رایه‌ ئه‌وژى ژ ناڤه‌رۆكا بابه‌تى كو ئه‌مریكا ده‌سته‌كى ژبۆ پر چه‌كرن وئه‌كتیفكرنا لایه‌نێن كوردى ل سووریایێ وده‌سته‌كێ دى ژبۆ رازیكرن و ئارامكرنا توركیا یه‌.

خۆیایه‌ كو ئه‌ڤ دیارده‌ وه‌ك نه‌ریته‌ك لێهاتیه‌ ل جه‌م خه‌لكێ مه‌، ئه‌و ژى كو ئه‌ڤه‌ چه‌ند ساله‌كه‌ دهێته‌ ئه‌نجامدان ل زۆربه‌ى گوندێن ب سه‌ر پارێزگه‌ها دهۆكێ ڤه‌، كو ئه‌و خێزانێن ئاكنجى ل باژێران ئه‌و ژى كو هه‌ر ئێكى گوندێ خوه‌ هه‌یه‌ و ل گه‌ل ئه‌و خێزانێن ئاكنجى ل گوندى دێ رۆژه‌كێ ژ مه‌ها نیسانێ یان گولانێ ده‌ستنیشان كه‌ن و دێ به‌رهه‌ڤیێن خوه‌ ژبۆ سه‌یرانه‌كێ كه‌ن و دێ به‌ر ب گوندێ بابوكالان ڤه‌ چن. ئاشكه‌رایه‌ كو ڤان سه‌یرانان باشى و خۆشى و نه‌باشى و نه‌خۆشیێن خوه‌ هه‌نه‌ كو دیاره‌ د ڤێ پرۆسێ دا په‌یوه‌ندیێن خێزانى و جڤاكى خورتتر و موكومتر لێدهێن و هه‌ڤالینیه‌كا باش په‌یدا د ناڤبه‌را ڤان خێزانان دا دبیت ئه‌ڤێن پشكدارى سه‌یرانان، هه‌ر وه‌سا خۆشیه‌ك و ره‌حه‌تیه‌ك و بهێنفره‌هیه‌ك بێ سنۆر ل جه‌م هه‌موویان په‌یدا دبیت، ئه‌ڤه‌ ژ لایه‌كى ڤه‌ و ژ لایه‌كێ دیڤه‌ پتریا وان و ب تایبه‌تى گه‌نجان هه‌ڤناسین د گه‌ل ئێك نینه‌ كو ئه‌ڤ چه‌نده‌ دبیته‌ رێخۆشكه‌ر ژبۆ په‌یدابوونا هه‌ڤنیاسین و هه‌ڤالینیێ سه‌باره‌ت هه‌ردو ره‌گه‌زان، هه‌ر وه‌سا كو گه‌له‌ك ژ وان هه‌تا نوكه‌ گوندێ خوه‌ نه‌دیتیه‌ و هێش كاڤلێن خوه‌ یێن بابوباپیران نه‌ دیتینه‌ و نزانن و چ پێزانین ل سه‌ر سروشت و چیا و دۆل و نه‌هال و كانى و ره‌ز و باغ و هه‌ر تشته‌كێ گرێداى ب گوندى ڤه‌ نین، كو هه‌مى ب ڤێ ئێكێ د شاد و دبه‌خته‌وه‌رن و هه‌ر د ڤى بیاڤى دا به‌رهه‌ڤكرنا چه‌ندین گوڤه‌ندێن كورده‌وارى یێن جۆره‌ و جۆر، ئه‌و ژى ب هه‌بوونا دهول وزرنا و تیپێن مۆزیكێ ره‌وشه‌كا دیتر دده‌ته‌ ڤان سه‌یرانان، ژ بلى به‌رهه‌ڤكرنا به‌ریكانه‌یێن دلڤه‌كه‌ر و یارى و ده‌هواتێن كورده‌وارى كو ئه‌ڤه‌ ژى ژ كه‌لتۆره‌كێ ره‌سه‌نێ وانه‌ و تامه‌كا دیتر و ره‌وشه‌كا دیتر دده‌ته‌ سه‌یرانێ. یا ژ هه‌موویان گرنكتر، ئه‌وه‌ كو زۆربه‌ى ژن و مێران و كچ وكوڕان پشكداربوونا وان ب جلوبه‌رگێن ره‌نگاوره‌نگێن كوردى نه‌ كو ب ڤێ چه‌ندێ پتر سه‌یران دهێته‌ خه‌ملاندن ب گه‌له‌ك جۆرێن ره‌نگان و هه‌ر د ڤى چارچووڤه‌ى دا چه‌ندین خوارنێن كورده‌وارى دهێنه‌ به‌ر هه‌ڤكرن وه‌ك ترشك و ئیپراخ و كوتول ده‌وك و ئاڤ شرینك و گه‌له‌ك جۆرێن كوتلكان وهه‌ما ئه‌م به‌حسێ چێكرنا جۆرێن گوشتان ناكه‌ین و…هتد. هه‌ژى گۆتنێ یه‌ كو د ڤێ پرۆسێ دا گه‌له‌ك كچ و كوڕ دبنه‌ رزقێ ئێك كو ئه‌ڤ چه‌نده‌ دبیته‌ ئه‌گه‌رێ هندێ كو بچنه‌ د هێلینا زێرین دا كو دشێن بێژین باشى و ئه‌رێنیێن وێ دزۆرن وب دیتنا من هه‌كه‌ هه‌بن باشتره‌ و هه‌ر د ڤى بیاڤى دا كو سه‌ره‌راى هه‌بوونا هنده‌ك خالان كو دبنه‌ ئه‌گه‌رێ هندێ كو كارتێكرنه‌كا نه‌رێنى دكه‌ته‌ ل سه‌ر ڤان سه‌یرانان و ئه‌نجامێن نه‌یێن باش ل پاش خوه‌ دهێلن، ئه‌و ژى كو ڤێ كه‌یف و خۆشیێ دكه‌نه‌ نه‌خۆشى و شینى و تازى مینا نه‌پێگیریكرنا گه‌له‌ك شۆفێرێن گه‌نج كو پێگیریێ ب رێنه‌مایێن هاتنوچوونێ ناكه‌ن ژ به‌ر كو گه‌نجن و دخوین گه‌رمن كو ئه‌ڤ ئێكه‌ دبیته‌ ئه‌گه‌رێ په‌یدابوونا روودانێن دلته‌زین یان ژى خه‌مساریا هنده‌ك خێزانان دبیته‌ ئه‌گه‌رێ په‌یدابوونا روودانێن ئاگربه‌ربوونێ كو ب هه‌زاران دۆنه‌مێن ئه‌ردێ چاندێ و دارستانێ دهێنه‌ سۆتن، هه‌ر وه‌سا ئه‌ڤ چه‌نده‌ دبیته‌ ئه‌گه‌رێ خه‌ندقاندنا چه‌ندین زارۆیان د ناڤا ئاڤ و رووباران دا، هه‌ر وه‌سا نه‌پێگیریكرنا گه‌له‌ك خێزانان ب رێنمایێن گرێداى ب ژینگه‌هێ ڤه‌ كو سروشتێ جوان و قه‌شه‌نگێ كوردستانێ تێكدده‌ن و پیسدكه‌ن و به‌رماكیێن خوه‌ ناراكه‌ن. ژبلى زیانێن ئابوورى كو دگه‌هته‌ خێزانێ ئه‌و ژى كو چێدبیت هنده‌ك خێزان نه‌دپێ چێبووى بن و د ده‌ست كورت بن، به‌س ژ شه‌رمێن دونیایێ دا دى ژ نه‌چارى رابن گۆژمه‌كێ پاره‌ى قه‌ركه‌ن دا كو خه‌رجیێن سه‌یرانا خوه‌ پێَ دابین بكه‌ت و برێڤه‌ببه‌ت وب تایبه‌تى د ڤێ قه‌یرانا ئابوورى یا كۆژه‌كا ئه‌م تێدا ڤێ گاڤێ و خالا ژ هه‌موویان گرنكتر ئه‌وه‌ كو زۆربه‌ى وان مالێن خوه‌ چۆل دكه‌ن و كه‌سه‌ك نامینته‌ د مالێ دا، ئه‌ڤجا دێ بینى كو گه‌له‌ك مال دهێنه‌ شه‌لاندن ژ لایێ دزیكه‌ران ڤه‌ و… هتد.

ژ ڤانه‌ ل رێكه‌فتى 19\5\2017 هه‌لبژارتنێن سه‌رۆكاتیا ئیرانێ بهێنه‌كرن كو ژ بۆ ڤى پۆسته‌ى ژماره‌كا هه‌ره‌ زۆر یا كاندیدان خوه‌ به‌ربژار كربوو كو كورد و ژن د ناڤ دا هه‌بوون، لێ ب په‌سه‌ندكرنا لیژن داراشتنا دستوورى ب تنێ شه‌ش كاندید هاتنه‌ په‌سه‌ندكرن، ئه‌و ژى كو پشكداریێ د ماراسوونا هه‌لبژارتنان دا بكه‌ن كو دێ حه‌فت مه‌لیۆن كه‌س ده‌نگێن خوه‌ ده‌ن بۆ ڤان هه‌لبژارتنان. هه‌ر د ڤى بیاڤى دا ((مه‌حموود ئه‌حمه‌دى نه‌جاد)) هاته‌ دوورخستن كو ئێك ژ ڤان كاندیدان بوو. ئه‌و ژى ژ لایێ لیژنا داراشتنا دستوورى ڤه‌، ئه‌و ژى ژ به‌ر چه‌ند ئه‌گه‌ره‌كان ژ وان ژى وه‌ك یا دیار ب بهانه‌یا كو مه‌حموود ئه‌حمه‌دى نه‌جاد وه‌ك ل سه‌ر كورسیا ده‌ستهه‌لاتێ ب زه‌لالى و ب باش وه‌لات برێڤه‌ نه‌بریه‌ و ئیران تووشى گه‌له‌ك گرژى و ئالۆزیان كربوو. ئاشكه‌رایه‌ وه‌ك مه‌ ئاماژه‌ پێ داى ب تنێ ژ بۆ ڤان هه‌لبژارتنان شه‌ش كاندید هاتینه‌ په‌سه‌ندكرن ئه‌و ژى ئه‌ڤه‌نه‌: 1ـ حه‌سه‌ن روحانى، سه‌رۆكێ ڤێ گاڤێ یێ ئیرانێ 2ـ ئیبراهیم ره‌ئیسى كو دێ ركه‌به‌رێ سه‌ره‌كى بیت یێ حه‌سه‌ن رۆحانى ل گه‌له‌ك ده‌ڤه‌ران كو ناڤبرى كاندیده‌كێ توند ره‌وه‌ ((متشدد)) و نێزیكى عه‌لى خامه‌نائییه‌، ئه‌ڤجا ژ به‌ر ڤێ چه‌ندێ عه‌لى خامه‌نائى دێ پشته‌ڤانیا وى كه‌ت.3ـ محه‌مه‌د باقر قالیباف كو چێدبیت ئه‌ڤه‌ ژى ل هنده‌ك ده‌ڤه‌ران ركه‌به‌ریا حه‌سه‌ن رۆحانى بكه‌ت. 4 ـ مسته‌فێ هاشمى 5ـ ئیسحاق جیهانگیر 6ـ مسته‌فێ میر سه‌لیم كو دێ ژ بۆ ڤێ ئێكێ 27 رۆژان بانگه‌شه‌یا هه‌لبژارتنان یا به‌رده‌وام بیت، ئه‌و ژى ژ 21\4\2017 و هه‌تا 17\5 \2017 وه‌سا دیاره‌ كو د ڤان هه‌لبژارتنان دا دێ هه‌ڤركیه‌كا هه‌ره‌ گه‌رم هه‌بیت د ناڤبه‌را حه‌سه‌ن رۆحانى و ئیبراهیم ره‌ئیسى دا. هه‌ر د ڤى كڤانى دا پارتێن كوردى ب سیسته‌مێ ڤان هه‌لبژارتنان نه‌ درازینه‌ و دێ بایكۆتكرنا ڤان هه‌لبژارتنان كه‌ن و دێ جاده‌یا كوردستانى ل رۆژهه‌لاتا كوردستانێ هانده‌ن كو بایكۆتا ڤان هه‌لبژارتنان بكه‌ن، ئه‌و ژى كو ل دووڤ را و بۆچوونێن وان كو ئه‌ڤ سیسته‌مێ داراشتنا دستوورى سه‌باره‌ت ڤێ پرۆسێ نه‌ ب شێوه‌یه‌كێ زه‌لاله‌ و دووره‌ ژ دیمۆكراسیێ و یاسایێن گرێداى هه‌لبژارتنان ڤه‌ كو ژمارا ڤان پارتێن كوردى یێن كۆمبوون كرى سه‌باره‌ت ڤێ چه‌ندێ هه‌شت پارت بوون ب دیتنا من كو نه‌دووره‌ گرژى و ئالۆزى په‌یدا ببن د ڤان هه‌لبژارتنان دا ژ ئه‌گه‌رێ وه‌ك مه‌ ئاماژه‌ پێ داى بایكۆتكرنا هنده‌ك لایه‌نان و دوورخستنا هنده‌كان و..هتد. هه‌ر د ڤى بیاڤى دا حه‌سه‌ن رۆحانى هوشداریێ دده‌ته‌ خه‌لكێ ئیرانێ كو ده‌نگى نه‌ده‌نه‌ وان كاندیدان یێن دژى ریفرۆمخوازا. بۆ زانین د ڤان هه‌لبژارتنان دا دێ سه‌رۆكاتى بو چار سالان بیت و سه‌رۆكى مافێ هه‌ى كو چاره‌كا دى ژى خوه‌ ژ بۆ ڤى پۆسته‌ى بهه‌لبژێریت كو وه‌سا دیاره‌ مه‌رجێن ئه‌و كه‌سێن خوه‌ ژ بۆ ڤى پۆسته‌ى كاندید بكه‌ت، دڤێت ره‌گه‌ز ئیرانى بیت و شیعه‌ مه‌زهه‌ب بیت و باوه‌ریه‌كا موكوم ب هه‌بوونا شۆره‌شا ئیسلامیا ئیرانێ هه‌بیت و ب پاراستنا دستوورى و یێ پێگیربیت ب ڤه‌شارتنا نهێنیێن به‌رنامێ ئه‌تۆمیێ ئیرانێ و چاوانیا سه‌ره‌ده‌ریكرنێ دگه‌ل گرۆپێ 5+1 و پاراستنا نهێنیێن ئاسائیشا نیشتیمانى و ب وه‌لایه‌ ئه‌لفه‌قیه‌ و سه‌روه‌ریا ئاخا وه‌لاتى و یێ پابه‌ند بیت برێڤه‌برنا سیاسه‌تا ئیراتێ و پشته‌ڤان بیت ژ بۆ وان لایه‌ن ولایه‌نگر وه‌لاتێن رژێما ئیرانێ و یێ رژدبیت ژ بۆ به‌لاڤكرنا هزرێن وێ و جێبه‌جێكرنا مه‌ره‌م و ئارمانجێن ئیرانێ و ب تایبه‌تى ل وه‌لاتێن عه‌ره‌بى یێن كو كه‌فتینه‌ به‌ر هه‌وا سیاسه‌تا وێ یا شۆفێنى و مه‌زهه‌بى (لوبنان و عیراق و سووریا و یه‌مه‌ن و به‌حره‌ین وه‌ك نموونه‌ و00000هتد). هه‌روه‌سا سه‌باره‌ت ده‌ستتێوه‌ردانێن وێ یێن ده‌ره‌كى و سیاسه‌تا وێ یا ژ ده‌رڤه‌ و به‌لاڤكرنا هزرا شیعى ل ده‌ڤه‌رێ كو ڤێ ئێكێ ل گه‌له‌ك جهان سه‌رگرتى یه‌ كو ژ به‌ر ڤێ سیاسه‌تا وێ یاشۆفینى و دوژمنكارانه‌ و شاش دشێن بێژین كو ده‌ڤه‌ر ب گشتى خستیه‌ سه‌ر سێله‌كا شاریاى. كو ئه‌ڤه‌ هه‌موو دبنه‌ مه‌رجێن ئه‌و كه‌سێ پۆستێ سه‌رۆكاتیا ئیرانێ وه‌ربگریت. ئه‌ز ب دوور نادانم ئه‌و ژى وه‌ك دیتنا من كو جاره‌كا دى حه‌سه‌ن رۆحانى دێ ڤى پۆسته‌ى ب ده‌ستخوه‌ڤه‌ ئینیت و دێ بیته‌ سه‌رۆكێ ئیرانێ ب مه‌رجه‌كى هه‌كه‌ كورد و كێم نه‌ته‌وه‌ ده‌نگێن خوه‌ ب ده‌نێ ئه‌و ژى كو ئه‌گه‌ر روحانى ئه‌و به‌لێنه‌یێن داینه‌ كوردان و سوننه‌یان د هه‌لبژارتنێن به‌رى نوكه‌ دا پابه‌ندبیت و جێبه‌جێ بكه‌ت ژ وان ژى سه‌باره‌ت كوردان وه‌ك نموونه‌ خواندنا زه‌مانێ دایك و دادپه‌روه‌ریا جڤاكى و هنده‌ك مافێن دى یێن گرێداى ب كوردان ڤه‌ و ده‌ڤه‌رێن كوردنیشین كو ئه‌گه‌ر پارتێن كوردى هه‌لویستێ خوه‌ بگوهۆرن سه‌باره‌ت بایكۆتكرنا هه‌لبژارتنان و.. هتد.

گومان تێدا نینه‌ كو ژ به‌ر ئه‌و خونیشادانێن هاتینه‌ ئه‌نجامدان ژ لایێ لایه‌نگرێن موقته‌دا ئه‌لسه‌در ڤه‌ ل به‌غدا، ئه‌و ژى كو كومسیۆنا بالا یا سه‌ربخوه‌یا هه‌لبژارتنان تۆمه‌تبار كرى ب گه‌نده‌لیێ و نه‌زه‌لالیێ كو ئه‌ڤ چه‌نده‌ بوویه‌ ئه‌گه‌رێ هندێ، سه‌رۆك و كۆمسیۆنا بالا یا هه‌لبژارتنان بهێنه‌ داخوازكرن ژ لایێ په‌رله‌مانێ عیراقێ ڤه‌، ئه‌و ژى كو ل رێكه‌فتى17\4\2017، هه‌ر وه‌سا ل رێكه‌فتى25\4\2017 كو د ڤى چارچووڤه‌ى دا چه‌ندین پسیار ئاراسته‌ى سه‌رۆك و كۆمسیۆنا بالا یا هه‌لبژارتنان هاتینه‌كرن، ب تایبه‌تى ژ لایێ په‌رله‌مانتارێن باسكێ سه‌در ڤه‌، كو دڤ ێ كۆمبوونێ دا قاییلبوون بۆ په‌رله‌مانى چێنه‌بوو، له‌ورا روونشتنا په‌رله‌مانى هاته‌ پاشخستن بۆ 27\4\2017 وه‌ك مه‌ ئاماژه‌ پێ داى كو كومسیۆن و سه‌رۆكێ كومسیۆنێ هاتینه‌ تۆمه‌ت باركرن، ئه‌و ژى كو خه‌مسارى دكار و ئه‌ركێن خوه‌دا كریه‌. هه‌ر وه‌سا سه‌خته‌كارى دكارتێن د هه‌لبژارتنان دا هاتیه‌ كرن و نه‌ د دادپه‌روه‌رانه‌ بوون سه‌باره‌ت ئه‌و لایه‌نێن پشكدار د هه‌لبژارتنان دا ئانكو تاگیرى كریه‌. به‌لێ ب دیتن و نه‌رینا من دا كو هه‌تا نوكه‌ كه‌س ژ ڤێ داخوازكرنا په‌رله‌مانى قورتال نه‌بوویه‌ ژ بلى ئیبراهیم جه‌عفه‌رى، وه‌زیرێ ژ ده‌ره‌ڤه‌ یێ عیراقێ ئه‌وژى چنكو شیعه‌یه‌ و خودان مه‌زنترین لایه‌نه‌ د ناڤا په‌رله‌مانى دا كو ئه‌ڤ ئێكه‌ هندێ دسه‌لمینیت، ئه‌و ژى كو هه‌ر كه‌سه‌كێ ل دووڤ فیتكا شیعه‌یان نه‌ له‌یزیت دێ هێته‌ لادان چونكو وه‌ك مه‌ ئاماژه‌ پێ داى پرانیا ئه‌ندامێن په‌رله‌مانێ عیراقێ شیعه‌نه‌ و مه‌زنترین ده‌سته‌كه‌ د ناڤ ڤى په‌رله‌مانى دا. ئه‌م هه‌موو دزانین كو پێكئینانا كومسیۆنێ ل دووڤ ته‌رخانكرنا هه‌مى لایه‌نى یه‌ (مخصصه‌ حزبیه‌). ئه‌ڤه‌ ژ لایه‌كى ڤه‌ و ژ لایه‌كێ دیڤه‌ كو ده‌ستهه‌لاتا عیراقێ د بن كۆنترولا مالكى و پارتا ده‌عوه‌ ڤه‌یه‌، ئه‌م هه‌موو دزانین كو ئه‌و ژى جێبه‌جێكه‌رێن رژێما ئیرانێ نه‌. ئه‌ڤجا دێ بینى زۆربه‌ى ئه‌و كه‌سانێن هاتینه‌ لادان هه‌تا نوكه‌ چ وه‌زیر بیت یانژى كه‌سه‌كێ دى بیت یان سوننه‌ یه‌ یان ژى كورده‌. یا رۆهن و ئه‌شكه‌رایه‌ كو دێ بهانه‌كێ بۆ ژ بن ئه‌ردى ده‌رئێخن وه‌ك مه‌ دیتى سه‌باره‌ت خالد ئه‌لعوبه‌یدى وه‌زیرێ به‌ره‌ڤانیێ و هوشیار زێبارى وه‌زیرێ دارایێ و دوورخستنا جێگرێ سه‌رۆك وه‌زیران دكتۆر رۆژ نوورى شاویس ئه‌و ژى ب بریاره‌كا دادگه‌ها فیدرالى كود بن كونترۆلا مالكى ڤه‌یه‌، هه‌ر وه‌سا سه‌رۆك سۆپا سالارێ عیراقێ بابه‌كر زێبارى ب هانه‌یا خانه‌نشینكرنێ ئه‌و ژى كو ماوێ وى یێ یاسایێ ته‌مام بوویه‌ ژ بۆ خانه‌نشینكرنێ و هه‌ر وه‌سا ده‌ركرنا چه‌ند بریاران سه‌باره‌ت تارق ئه‌لهاشمى جێگرێ سه‌رۆك كۆمارى و رافع ئه‌لعیساوى وه‌زیرى دارایێ و سه‌رۆكێ پارتا ئه‌ئوممه‌ میسال ئه‌لئالووس، هه‌ر وه‌سا شێخ حارس ئه‌لزاڕى سه‌رۆكێ جڤاتا زانایێن ئیسلامێ ل عیراقێ كو ناڤبرى ژى ژ به‌ر ڤێ ئێكێ عیراق ب جه هیلابوو و گه‌له‌ك شێخێن عه‌ره‌بان یێن سوننه‌ و..هتد. وه‌ك بۆچوونا من كو ئه‌ڤ داخوازكرنه‌ سیاسى یه‌ و چو كێشه‌كا پپێشه‌یى نینه‌ كو شیعه‌یان دڤێت ئه‌ڤ پۆسته‌ ژى ژ بۆ وان بیت، سه‌باره‌ت سه‌رۆك كومسیۆنێ (سه‌ربه‌ست مسته‌فا ئامێدى) و كۆمسیۆنا بالا یا هه‌لبژارتنان هنده‌ك ده‌ستێن ده‌ره‌كى و ناڤخوه‌یێ ل پشت ڤێ ئێكێ هه‌نه‌ ئیران وه‌ك نموونه‌، چونكو ئیران خوێیا خوه‌ دكه‌ته‌ د ناڤ هه‌مى گراران و نه‌جهێ باوه‌ریێ یه‌ و مارێ بن گلگله‌یه‌ و ژ حه‌ز و ئاره‌زویێن وى ئه‌وه‌ كو چو ملله‌ته‌ك نانه‌كێ ب ره‌حه‌تى نه‌خۆت و هه‌ر د ڤى چارچووڤه‌ى دا وه‌سا دیاره‌ هه‌كه‌ ئه‌ڤ چه‌نده‌ كه‌فته‌ به‌ر ده‌نگدانێ، دێ سه‌ربه‌ست مسته‌فێ و كومسیۆن هینه‌ ژ كارلادان، چونكو وه‌ك مه‌ ئاماژه‌ پێ داى پشكا شێرى د په‌رله‌مانى دا ب به‌ر عه‌ره‌بان دكه‌ڤیت كو هه‌ر گاڤه‌كا بابه‌ته‌كێ گرێداى كوردان ڤه‌ بیت، وێ گاڤێ دێ شیعه‌ و سوننه‌ خوه‌ كه‌نه‌ ئێك وه‌ك مه‌ دیتى سه‌باره‌ت بلندكرنا ئالایێ كوردستانێ ل كه‌ركووكێ. ئاشكه‌رایه‌ كو ئه‌ڤ لایه‌نێن كه‌ربوكینا كوردان د دلێ وان دا كو هه‌مى هه‌ول و بزاڤان دكه‌ن كو ب هه‌ر ره‌نگه‌كى كوردان لاوازبكه‌ن و ژ مافێن وان یێن ره‌وا بێبه‌هر بكه‌ن و ب تایبه‌تى د ناڤا په‌رله‌مانێ عیراقێ دا كو مه‌ره‌مێن وان ژى مه‌ره‌مێن سیاسینه‌، ئه‌و ژى كو دا كورد به‌غدا چۆل بكه‌ن كو هه‌تا نوكه‌ ڤان پیلانان سه‌رگرتى یه‌، ئه‌و ژى سه‌باره‌ت پۆستێن د ده‌ستێن پارتى دیمۆكراتى كوردستان دا ل به‌غدا. هه‌ژى گۆتنێ یه‌ ئه‌و ژى كو د كۆمبوونا په‌رله‌مانى دا ل رێكه‌فتى 25\4\2017 و پشتى هه‌مواركرنا نهێنى هاتیه‌كرن (119) په‌رله‌مانتار ل گه‌ل هندێ دابوون كو كومسیۆن و سه‌رۆكێ كومسیۆنێ نه‌مینن، هه‌ر وه‌سا (118) په‌رله‌مانتار د گه‌ل هندێ دابوون كو كومسیۆن و سه‌رۆكێ كومسیۆنێ بمینن و هه‌روه‌سا (15) ئه‌ندامێن په‌رله‌مانى ده‌نگ نه‌دابوو ئه‌ز ب دوورنادانم كو دێ د كۆمبوونا داهاتى یا په‌رله‌مانى دا دێ باوه‌رى هێته‌ ستاندن ژ سه‌رۆك و كومسیۆنا بالا یا هه‌لبژارتنان و دێ سه‌رۆك و كومسیۆنه‌كا دیتر هێته‌ ده‌ستنیشان كرن و چێدبیت راستڤه‌كرن بهێنه‌كرن د ڤێ دا كو كومسیۆنێ دا و دێ كورد ژ ڤى پۆسته‌ى هێنه‌ دوورخستن كو مه‌ره‌ما وان یا سه‌ره‌كى ژ ڤێ ئێكێ ئه‌ڤه‌یه‌.

ژڤانه‌ ل رێكه‌فتى 16\4\2017 ریفراندومه‌ك ل توركیا بهێته‌كرن ل سه‌رگوهۆرین و راستڤه‌كرنا دستوورێ ڤى وه‌لاتى، ئه‌و ژى كو هه‌مى ده‌ستهه‌لات بكه‌ڤنه‌ د ده‌ستێن سه‌رۆك كۆمارى دا واته‌ كو یێن سه‌رۆك وه‌زیران ژى كو ئه‌ڤ ریفراندومه‌ دێ ب په‌یڤا نه‌خێر بیت یانژى، به‌لێ كو ئه‌ڤ پرۆسه‌ راسته‌وخوه‌ پشتى هه‌لبژارتنێن پێشده‌م یێن توركیا ئه‌وێن هاتینه‌كرن ل رێكه‌فتى 1\11\2015 ئه‌و ژى كو ئه‌كه‌پێ پارتا داد و گه‌شه‌پێدان (317) كورسى ب ده‌ستخوه‌ڤه‌ ئیناین ژ سه‌رجه‌مێ (550) كورسیان، ئه‌شكه‌رایه‌ كو ب ئه‌نجامدانا ڤێ ریفراندومێ پارتێن (مه‌هه‌په‌ پارتا نه‌ته‌وه‌ په‌رست) و (جه‌هه‌به‌ پارتا كۆمارى) و (هه‌ده‌په‌ پارتا دیمۆكراتیك یا گه‌لان) دلگران كرینه‌، ئه‌و ژى كو ژ درووشمێن كۆمبوونێن وان دیاره‌ سه‌باره‌ت پرۆپاگندێن ڤێ پرۆسێ، ئه‌و ژى كو ب هه‌مى شیانێن خوه‌ جادا توركیا هاندده‌ن كو بچنه‌ سه‌ر سندۆقێن ده‌نگدانێ و په‌یڤا نه‌خێر هه‌لبژێرن، چونكو ئه‌ڤ چه‌نده‌ د به‌رژه‌وه‌ندیا ملله‌تێن توركیا دایه‌، به‌روڤاژى ڤێ ئێكێ دێ ده‌ستهه‌لاتا توركیا بیته‌ یا تاكه‌كه‌سى و دكتاتۆرى و دوور ژ دیمۆكراسیێ كو هه‌مى ده‌سهه‌لات دێ كه‌فته‌ دده‌ستێن سه‌رۆك كۆمارى دا و پارتا دادوگه‌شه‌پێدان كو چاوا وى بڤێت و ئه‌و حه‌زكه‌ت دێ وه‌سا سه‌ره‌ده‌ریێ ل گه‌ل هه‌ر تشته‌كى كه‌ت. كو ئه‌ڤ ریفراندومه‌ هاتیه‌ د رۆژه‌ڤێ دا و توركیا یا پره‌ ژكێشه‌ و گرژى و ئالوزیان چ ژ لایێ ناڤخوه‌یێ یانژى چ ژ لایێ ده‌ره‌كى و جیهانى ڤه‌ بیت، مینا شه‌رێ وێ ل گه‌ل په‌كه‌كێ و داعش و ده‌ستتێوه‌ردانێن وێ د ته‌ڤنێ ئالۆزێ سووریێ دا و پێكه‌فتن و ژناڤبرنا پێڤاژۆیا ئاشتیێ و ده‌سته‌سه‌ركرنا چه‌ندین سیاسه‌تمه‌دار و چالاكڤانێن كورد و ب تایبه‌تى یێن هه‌ده‌پێ پارتا دیمۆكراتیكا گه‌لان و گرتن و ده‌سته‌سه‌ركرن و ژكارلادانا سه‌رۆكێن شاره‌داریان و گرتنا ژماره‌كا زۆرا وان كه‌سان یێن ب كۆده‌تا سه‌ربازى رابووین ئه‌وا ل رێكه‌فتى 16\3\2016 هاتیه‌ ئه‌نجامدان، ئه‌و ژى كو هاتیه‌ سه‌ركوتكرن، ئه‌ڤجا وه‌سا دیاره‌ هه‌كه‌ ئه‌كه‌په‌ پارتا دادوگه‌شه‌پێدان ئه‌نجامه‌كێ ژى ب ده‌ست خوه‌ڤه‌ بینیت یێن ده‌نگێن به‌لێ، ئه‌ز د وێ باوه‌رێ دامه‌ كو دێ د كێم بن به‌راورد ل گه‌ل ئه‌و هه‌لبژارتنێن پێشده‌م یێن به‌رى ریفراندومێ وه‌ك مه‌ ئاماژه‌ پێ داى ژ ئه‌گه‌رێ ڤێ ئێكا مه‌ به‌حس ژێ كرى ئه‌ ڤه‌ ژ لایه‌كى ڤه‌، ژ لایه‌كێ دیڤه‌ وه‌ك مه‌ ئاماژه‌ پێ داى هه‌لۆیستێ پارتێن ئوپۆزسیۆنێ و دژاتیا وان سه‌باره‌ت ڤێ پرۆسێ ئانكو وه‌ك مه‌ گۆتى هه‌مى ده‌ستهه‌لات دێ كه‌فته‌ د ده‌ستێن سه‌رۆك كۆمارى دا، ئه‌و ژى كو چاوا وى بڤێت دێ وه‌سا سه‌ره‌ده‌ریێ ل گه‌ل هه‌ر بارودۆخه‌كى كه‌ت. به‌لێ وه‌ك دیتن و نه‌رینا من كو دێ هه‌ر پارتا دادوگه‌شه‌پێدان ئه‌كه‌په‌ د ڤێ هه‌ڤكێشێ دا بسه‌ركه‌ڤیت، چنكو وه‌ك دیار ئه‌و ژى كو پشتى پارتا دادوگه‌شه‌پێدان ئه‌كه‌پێ كورسیا ده‌ستهه‌لاتێ وه‌رگرتى ملله‌تێن توركیا ب هنده‌ك مافێن خوه‌ شادبووینه‌ و چاڤێن خوه‌ ڤه‌كرینه‌ و نانه‌ك خواریه‌ و ب تایبه‌تى ملله‌تێ كورد، هه‌ر وه‌سا ب گشتى ژیانێ ڤه‌ژاندن ب خوه‌ڤه‌ گرتیه‌ و ئالوگۆركرن و خورتكرنا بازرگانى به‌ره‌ ب ئاسته‌كێ باش ڤه‌ چوویه‌ و.. هتد، ب دیتنا من هه‌كه‌ ده‌ستێن ده‌ره‌كى و ده‌ستێوه‌ردانێن په‌كه‌كێ د ناڤ كاروئه‌ركێن كوردێن باكۆر دا نه‌با دا ب گه‌له‌ك مافێن خوه‌ شادبن و د هه‌مى بیاڤان دا و ب تایبه‌تى پارتا دیمۆكراتیك یا گه‌لان (هه‌ده‌پێ) كو ئه‌ز د وێ باوه‌رێ دا، مه‌ دا گه‌له‌ك پله‌ و پۆستێن بلند د حوكمه‌تێ دا وه‌رگرن، ئه‌و ژى پشتى ب ده‌ستڤه‌ئینانا په‌یه‌دێ (80) كورسیێن په‌رله‌مانى و (129) پۆستێن سه‌رۆكێن شاره‌داریان ژ وان ژى (7) پۆستێن مه‌زنێن شاره‌داریێن پارێزگه‌هان كو ئه‌ڤ ژماره‌ نه‌یا كێمه‌ د دیرۆكا كوردان دا وه‌ك یادیار كو ئه‌كه‌پێ دڤیا و گه‌له‌ك بزاڤكرن كو هه‌ده‌په‌ پارتا دیمۆكراتیكا گه‌لان د گه‌ل دا حوكمه‌تێ پێكبینیت، لێ ڤێ ئێكێ سه‌رنه‌گرت ئه‌و ژى كو هنده‌ك لایه‌ن بوونه‌ ئاسته‌نك و رێگر د ڤێ رێ دا كو كوردان باجا ڤێ چه‌ندێ دا هه‌كه‌ دا گه‌له‌ك ده‌ستكه‌فتان ب ده‌ستخوه‌ڤه‌ ئینن و دا پێڤاژۆیا ئاشتیێ به‌رده‌وامیا خوه‌ هه‌بیت و دا ژیان ڤه‌ژاندنێ بخوه‌ڤه‌ گریت، هه‌ر وه‌سا دا گه‌له‌ك پشته‌ڤان هه‌بن، ب راستى ئه‌ڤ ره‌وشا ڤێ گاڤێ هاتیه‌ د گۆره‌پانێ دا ل توركا و ب تایبه‌تى ل كوردستانا باكۆر ئه‌م دلگران كرینه‌ و جاره‌كا دى پرۆسا پێڤاژۆیا ئاشتیێ ئینایه‌ چارگۆشا ئێكێ. ئۆمێده‌وارین كو برایێن مه‌ یێن كورد ل كوردستانا باكۆر پێداچوونه‌كێ د سیاسه‌تا خوه‌ دا بكه‌ن و ب تایبه‌تى هه‌ده‌په‌ پارتا دیمۆكراتیكا گه‌لان و بۆ خوه‌ سه‌ربۆران ژ رابردوویێ خوه‌ وه‌ربگریت كو به‌رژه‌وه‌ندیێن ملله‌تى به‌رچاڤ وه‌ربگرن و ناكۆكى و گرژیێن خوه‌ ل گه‌ل ئه‌كپارتى ب ئاشتیانه‌ و ب دیالۆكێ چاره‌سه‌ر بكه‌ن، چونكو ئه‌و ئو تورك پێكهاتێن هه‌ره‌ سه‌ره‌كینه‌ ل توركیێ كو ب مخابنى ڤه‌ پتریا باژێر و باژێركێن كوردنشین ب ته‌مامى هاتینه‌ كاڤل وێران كرن. چونكو ب نه‌رینا من هه‌كه‌ هات و ئه‌كه‌پێ سه‌ركه‌فتن د ڤێ راپرسینێ دا ئینا نه‌ دووره‌ كو ئه‌وى ژ ئیرۆ وێڤه‌ سیاسه‌ت و ره‌فتارێن خوه‌ بگوهۆریت و تومدتر لێ بكه‌ت ل گه‌ل كوردان چونكو بێگومان ئه‌و دێ بیته‌ هه‌ر تشته‌ك ل وه‌لاتى. وه‌ك بۆچوون و نه‌رینێن من كو دڤێت كورد ب وه‌ریسێ مه‌هه‌پێ و جه‌هه‌پێ نه‌چیته‌ كه‌ڤرى و باوه‌ریا خوه‌ پێ نه‌هینن چونكو كوردێن باكۆر گه‌له‌ك سه‌ربۆر یێن هه‌ین ل گه‌ل ڤان هه‌ردو پارتان وه‌ك ل سه‌ر ده‌سهه‌لاتێ یا باش ئه‌وه‌ كو دڤێت كورد په‌یوه‌ندیێن خوه‌ باش و خورت بكه‌ن ل گه‌ل ئه‌كه‌پێ چ یا باش بیت یان چ یا خراب بیت، وه‌سا دبینم كو پارتا دیمۆكراتیكا گه‌لان هه‌ده‌پێ درووشمێ نه‌خێر ده‌ستنیشان كرى و هه‌لبژارتن نه‌ د به‌رژه‌وه‌ندیا كوردێن باكۆر دایه‌ ئه‌و ژى كو دێ په‌یوه‌ندیێن وان ل گه‌ل ئه‌كه‌پێ پارتا دادوگه‌شه‌پێدان لاوازتر لێ كه‌ت و نه‌دووره‌ كو به‌ر ب ئاقاره‌كێ خرابترڤه‌ ببه‌ت و دێ رۆژ بۆ رۆژێ ئه‌و هه‌ڤیر ئاڤێ ڤه‌خۆت كو دێ خوه‌ ژ عه‌یدا كه‌لێ ژى كه‌ن و ژ سه‌یرانا رووبارى ژى.