جودابوونا كوردستانێ ژ حوكمه‌تا ناڤه‌ندى ئێدى بوویه پرسه‌كا فه‌ر، زێده‌ى وێ چه‌ندێ كو مافه‌كێ ره‌وایه، هاته بریاردان ژ لایێ قانوونێن نیڤده‌ولى ڤه، ژ وانژى: 1ـ كۆمه‌لا گشتى یا نه‌ته‌وێن ئێكگرتى بریارا وێ یا 545 ل 1952، ب ده‌قێ رێككه‌فتنا تایبه‌ت ب مافێن ئابوورى و جڤاكى و ره‌وشه‌نبیرى، ماده‌ك تایبه‌ته ب مافێ گه‌لان ڤه و ب بریارا چاره‌نڤیسێ وان. ته‌كه‌سكرنا وێ ل سالا 1952 هاتیه‌كرن ب بریارا 637 هاتبوو كو ل ژێر رۆناهیا وى مافێ گه‌لان مه‌رجه‌كێ گه‌وهه‌رى یه بۆ شادببن ب هه‌مى مافێن خوه یێن سه‌ره‌كى. 2ـ ل گرێكا حه‌فتێ ژ سه‌ده‌یا بیستێ بریارا نه‌ته‌وه‌یى ده‌ركه‌فت 1514 ل سالا 1960 دا كو ببیته بنیاتێ قانوونى یێ كو هه‌مى دۆخێن سه‌ربخوه‌بوونێ و بریارا چاره‌نڤیس پشتبه‌ستێ ل سه‌ر بكه‌ن یێن ل دووڤرا هاتى. 3ـ په‌یمانا ده‌ولى یا مافێن مه‌ده‌نى و سیاسى ل 1966. 4ـ نه‌ته‌وێن ئێكگرتى هه‌ر تشتێ هاتى ده‌رباره‌ى بریارا مافێ چاره‌نڤیس 2625 ل 1970 دانایه، ئێدى هه‌ر تشتێ په‌یوه‌ندى ب ڤى مافى هه‌یى بابه‌ته‌ك ل ژێر راگه‌هاندنا جیهانى یا مافێ گه‌لان و دانا سه‌ربخوه‌یێ یا ملله‌ت و گه‌لێن بنده‌ست و رێزگرتنا جیهانى یا مافێن مرۆڤى. 5ـ بریارا 3070 ل 1973 نه‌ته‌وێن ئێكگرتى دخواز ژ هه‌مى ده‌وله‌تێن ئه‌ندام تێدا كر كو:
ئێك ـ دانپێدان ب مافێ گه‌لان د بریاردانا مافێ چاره‌نڤیس و سه‌ربخوه‌یێ دا. دو ـ پێگیریا وێ ب كاركرنێ ل سه‌ر جهئینانا ڤێ ئارمانجێ و پشته‌ڤانیا سه‌پاندنێ ل سه‌ر ئه‌ردى، ب هه‌ردو رۆخسارێن وى یێن ده‌ره‌كى و ناڤخوه‌یى ل دووڤ ئێك ژ لایێ بجهئینانا سه‌ربخوه‌بێ یان ته‌ڤلیبوونێ د چارچووڤێ ده‌وله‌تان یان كیاناتان دا، ب هه‌ر شێوه‌كێ ملله‌ت بریار دده‌ت بێى مایتێكرنا ده‌ره‌كى، ژ لایه‌كێ دى ڤه، پرانیا ملله‌تى ماف هه‌یه “ژ گرۆپێن نه‌ته‌وى و ئاینى یێن بچووك” د بازنێ ده‌وله‌تێ دا كو ب كارێ ده‌سهه‌لاتێ راببن و بژاره‌یا سیسته‌مێ حوكمێ وێ و سروشتێ سازییان ده‌مێ مافێ بریارا چاره‌نڤیس مافێ جودابوونێ بخوه‌ڤه نه‌گریت، كو یێ تایبه‌ت بیت ب وێ گرۆپێ ڤه. 6ـ بیانا سه‌ربخوه‌یا ئه‌مریكى ل ته‌باخا یۆلیۆ 1776. 7ـ به‌لگه‌یا مافێن مرۆڤى یا فره‌نسى سالا 1789.
ئه‌ڤجا قانوونا نیڤده‌ولى هنده‌ك مافان دسه‌پینیت كو پرانی رێزێ لێ بگرن و چاڤدێر بكه‌ن د چارچووڤێ رێزگرتنا مافێن مرۆڤى دا. ئه‌ڤا دووماهیێ هه‌مى رامان و پیڤه‌رێن خوه ژده‌ستداینه، ژبه‌ر سه‌ره‌ده‌ریا حوكمه‌تا ناڤه‌ندى ی عیراقى ل گه‌ل هه‌رێما كوردستانێ، پشتى كو ئه‌ڤا دووماهیێ بریار دایى و بۆ دو قووناغێن دیرۆكى د ناڤ عیراقێ دا بمینیت، به‌لێ ره‌وشا سیاسى و فاكته‌رێن وێ یێن دووماهیێ زیانا خوه یا مه‌زن و گه‌له‌ك ئاشكرا هه‌بوو، د خورتكرنا بێباوه‌ریێ دا ل ناڤبه‌را هه‌مى پێكهاتێن عیراقى، پشتى كریزا دووماهیێ یا سیاسى و ئابوورى یا كو هه‌رێم تووش بوویێ ژ ئه‌نجامێ سیاسه‌تا حوكمه‌تا ناڤه‌ندى، كو هه‌مى داهاتێن به‌شه‌رى و مادى بۆ ته‌رخانكرین بۆ لاوازكرنا هه‌رێمێ، ژ لایه‌كى دۆرپێچا ئابوورى دانابوو ل سه‌ر هه‌رێمَى، ژ لایه‌كێ دی ڤه ژى هه‌رێم ته‌ڤلى شه‌ره‌كێ دژواترین ل جیهانێ كربوو(داعش). ب ڤێ چه‌ندێ ناڤه‌ندێ هه‌ر تشتێ دادوه‌ریا جڤاكى و فره‌هزری و مافێن پێكهاتێن سیاسى و نه‌ته‌وى و عه‌قائیدى ژناڤبرن. پشتى ڤێ پۆخته پێشه‌كیێ ل سه‌ر مافێ گه‌لێ كورد د بریاردانا چاره‌نڤیسێ خوه دا ل گه‌ل عیراقێ، ئه‌و پرسا پێدڤى په‌نایێ دبه‌ته گشتپرسیه‌كا مللى وه‌كو دابینكرن و پاراستن و مافێن كه‌مینه‌یان، سه‌ره‌راى هندێ كو ئه‌نجامێن وێ یێن به‌رجسته‌نه ل دووماهیێ بۆ هه‌لبژارتنا كوردان بۆ سه‌ربخوه‌یێ. لایه‌نێن ئه‌كتیڤ د سه‌ربخوه‌بوونا هه‌رێما كوردستانێ دا:
1ـ سه‌بخوه‌یێ رامانێن مه‌زن یێن مۆرالى بۆ گه‌لێ كوردستانى هه‌نه.
2ـ سه‌روه‌ریا ته‌ڤایى بۆ وه‌لاتیێ كوردستانى ل سه‌ر ئه‌ردێ خوه و پشكداریكرن د بریارا چاره‌نڤیسێ خوه دا.3ـ بریارا خوه د ده‌ستێ خوه داهه‌یه و ل به‌رژه‌وه‌ندیێن خوه دگه‌رێن ل هه‌ر جهێ هه‌بیت.4ـ سه‌رده‌رى د ناڤبه‌را كوردستانێ و هه‌ر ده‌وله‌ته‌كێ ل جیهانێ دبیته ب ره‌نگه‌كێ راسته‌وخوه بێى ڤه‌گه‌ریان بۆ ناڤه‌ندێ. 5ـ خورتكرنا پێگریا وان ب ناسنامه و تایبه‌تمه‌ندیا وان.6ـ بداویئینانا ره‌نگڤه‌دانێن نه‌رێنى ژ ئه‌نجامێ گه‌فێن حوكمه‌تا ئێكگرتى و سیاسه‌تێن وێ.7ـ پاراستنا توخیبێن خوه بێى مایتێكرنێن كاروبارێن عیراقى یێن ناڤخوه‌یى و خوه‌تالۆقه‌تكرنى ئاریشێن وێ یێن جۆره‌وجۆر، هه‌ر وه‌كو دۆخێ ل گه‌ل ده‌وله‌تێن دیتر یێن هه‌ڤسوى. 8ـ سه‌ربخوه‌بوون دێ كه‌تواره‌كێ نوو و بارۆدۆخێن داهاتى سه‌پینیت بۆ هه‌مى گرنگیان بۆ سه‌رخوه‌بوونا ته‌ڤایى و بجهئینانا خۆیاتیا خۆ د شه‌ڕێ هه‌بوونا مه‌زن دا. ئه‌ڤه هه‌مى دئێت ب رێیا كه‌یس و ستێركگرتنا هه‌مى ده‌لیڤه‌یان بۆ راپه‌رینا گه‌لێ خوه بۆ دروستكرنا پێنگاڤه‌كا شارستانى یا گرنگ و به‌رهه‌مدانا هه‌مى سامانێن خوه، رووبار و مشه‌بوونا ئاڤێ و چاییان و چاندنێ و سامانێن سروشتى وه‌كو پترۆلێ، ئاسنى، سفر و سامانێن دیتر. هنده‌ك ئاریشه د به‌رهه‌ڤى چاره‌سه‌ریێ نه رێگریێ ل سه‌ربخوه‌بوونا هه‌رێما كوردستانێ دگرن: 1ـ رووبرووبوونا چه‌ندین ململانێن ناڤخوه‌یى و ده‌ره‌كى یێن سیاسى و ئابوورى. 2ـ ناكۆكیێن ناڤخوه‌یى ل سه‌ر ده‌سهه‌لاتێ زێده‌دكه‌ت، ئه‌ڤا دووماهیێ دشیان دایه ل وى ده‌مى هه‌كه حزب ژ قووناغێ ده‌ربازببن و هه‌ست ب به‌رپرساریێ بكه‌ن و ده‌ست ژ ئه‌زۆكیێ به‌رده‌ن ل به‌رامبه‌ر خه‌ونا سه‌ربخوه‌یێ و خوه هه‌كه ب پشكه‌كێ ژى بیت، ب رۆلێ خوه ژى دێ هه‌مى ملاملانان لاوازكه‌ت یێن دكه‌ڤنه به‌ر سینگێ كوردستانێ. 3ـ سه‌ره‌راى هه‌بوونا ستوونین ده‌وله‌تا كوردستانێ، به‌لێ نابیته كه‌سه‌كێ ده‌ولى ب تنێ ب رێیا دانپێدانا جڤاكێ نێڤده‌ولى، دا شیانبده‌ت كو ب رۆل و مافێن خوه یێن ته‌ڤالى ل هه‌مبه‌ر جڤاكێ نیڤده‌ولى، ئه‌ڤا دووماهیێ وه‌كو قانعبوونێ یه و نابیت بێژین یا ڤه‌بڕین ب تنێ پشتى بریارنانا سه‌ربخوه‌بوونێ. 4ـ سه‌ره‌راى تشتێ د دیباجه‌یا دستوورێ عیراقێ دا هاتى كو پیگیریكرن ب ڤى دستوورى دێ ئێكبوونا عیراقێ یا ئازا پارێزیت، ب تنێ ئه‌ڤ چه‌نده نابیته رێگر ل به‌رامبه‌ر حوكمه‌تا ئێكگرتى كو به‌ربه‌ستان بدانیته به‌رامبه‌ر سه‌ربخوه‌یا كوردستانێ.
و: ئه‌ڤرۆ
نووترين نووچه
- نێچیرڤان بارزانی ب فەرمی بۆ وەلاتێ قەتەرێ دهێتە ڤەخواندن
- نێچیرڤان بارزانی و مەسرور بارزانی پیرۆزباهیێ ل شیرەتكارێ نوو یێ ئەلمانیایێ دكەن
- سەرۆكێ حوكمەتا هەرێمێ دوپاتیێ ل بهێزكرنا پەیوەندییان ل گەل هندستانێ دكەت
- خسرۆ گۆران: روودانێن دەڤەرێ كاریگەری ل سەر هەلبژارتنێن ئیراقێ نابیت
- نێزیكی 50 هزار تیرۆرست و كەسوكارێن وان مووچەیێ شەهیدان ژ حوكمەتا ئیراقێ وەردگرن
- بەغدا ب نە هنارتنا مووچەیێ خەلكێ كوردستانێ قەرەبوویا كێمبوونا داهاتییێن خوە دكەت
- نێچیرڤان بارزانی سەرەخوەشیێ ل ئەیاد عەلاوی دكەت
- مەسرور بارزانی: ئیراقێ پێدڤی ب حوكمڕانییەكا دادپەروەرانە هەیە
- تێكگەهشتنەكا باش هەیە و د زووترین دەم دا حوكمەت دێ هێتە پێكئینان
- وەزارەتا كۆچ و كۆچبەران سكالا دژی داخوازیێن مە بۆ مافێن ئاوارەیان تۆمار كریە
د. سۆزان ئامێدی
یۆنامى ل عیراقێ .. چه‌رخه‌كى بێده‌نگیێ، چركه‌كا كوفریێ!!
یۆنامى هنارتیا سیاسیى یا نه‌ته‌وین ئێككرتى ل عیراقێ هه‌ر ژ 2004 وه‌ره كاردكه‌ت به‌لێ چو دیارنینه ژ نه‌گه‌هشتنا بجهئینانا ئه‌ركێن خوه، نه‌شیا ئه‌و تشتێ پێ هاتیه راسپارده بجهبینیت، خوه پشتى كو رۆلێ وێ سالا 2007 هاتیه به‌رفره‌هكرن ل دووڤ بریارا 1770 و ژ گرنگترین ئه‌ركێن وێ یێن كو پێ هاتیه راسپاردن: 1ـ پێشكێشكرنا دانوستاندنێ و هاریكاریێ ل سه‌ر ئاستێ ئاشتبوونا نشتیمانى. 2ـ هاریكاریكرن د پرۆسا ده‌نگدانێ دا. 3ـ ساناهیكرنا دیالۆگا هه‌رێماتیك. 4ـ خورتكرنا پاراستنا مافێن مرۆڤى. 5ـ چاكسازیا دادوه‌ری و قانوونى.
ئه‌و به‌ره‌پێدانێن ل سه‌ر ئه‌ردێ ژیوارى ل عیراقێ وێ تێكچوون و ژبه‌رئێكچوونێ دسه‌لمینن یا كو د هه‌مى بیاڤان دا گه‌هشتیێ یێن به‌رى ده‌مى مه به‌حس ژى كرى، خوه هنارتى بخوه (یۆنامى) دانپێدان ب ڤى َ چه‌ندێ كریه، ئه‌و ژى د داخۆیانیه‌كا خوه دا و هه‌ر ژ 2015 وه‌ره كو (ئه‌نجامدانا ئاشتبوونێ ل عیراقێ ناهێته كرن هه‌كه په‌یوه‌ندیا جڤاكى د ناڤبه‌را وه‌لاتی و حوكمه‌تێ دا یا ته‌ڤایى بیت بۆ هه‌میان و كاریگه‌ریا خوه هه‌بیت). هه‌ر وه‌كو ئه‌وێ ئیشا عیراقێ ده‌ستنیشانكرى و تشته‌كێ نوو دیاركریه كو چو وه‌لاتیێن عیراقى یێن نۆرمال نه‌زانن، ل گه‌ل ڤێ ئێكێ ژى، ئه‌وا یۆنامى ئه‌ڤرۆ دكه‌ت ئه‌و په‌سنینا وێ ئێكێ یه ئه‌وا ئه‌وێ ده‌ستنیشانكرى بۆ ئاریشا ئاشتبوونا نشتیمانى ل عیراقێ. ئه‌ڤ هنارتیه ژ كه‌ڤلۆژانكێ خوه ده‌ركه‌فت به‌رى ده‌مه‌كى دا ڤێ گۆتنێ راگه‌هینیت ( یۆنامى: هوشداریا كوردان دده‌ت بۆ راكرنا ئالایێ كوردستانى ل كه‌ركووك وده‌ربرینا نیگه‌رانیا خوه دكه‌ت) گه‌له‌ك رایا گشتى مژوولكر ب تایبه‌تى دوژمنێن سه‌ربخوه‌بوونا گه‌لێ كوردستانێ، سه‌ره‌راى ره‌وابوونا بریارا ئالایى وه‌كو بریاره‌ك ژ نیڤا ره‌حم و ده‌نگدانا جڤاتا پارێزگه‌هێ هاتیه، واته ئه‌و بریارا پرانیێ یه ل كه‌ركووكێ. ئه‌ڤرۆ ژى یۆنامى بۆ مه ده‌ردكه‌ڤیت دا كو داخۆیانیه‌كا دى ده‌ربێخیت ـ یا كو به‌رى هه‌یامه‌كى ـ ده‌مێ داكۆكی تێدا كری كو ته‌ڤلى چو رۆلان نابیت د گشتپرسیا هه‌رێما كوردستانێ دا، ئه‌ڤ هه‌لویسته وه‌كو هه‌لویستێن سیاسى دده‌ت یێ دوژمنێن دیمۆكراسیێ و به‌ندێن وى، چونكو پشتى كو هنارتى نه‌شیاى هاریكاریا عیراقیان بكه‌ت بۆ ئاڤاكرنا پاشه‌رۆژه‌كا باشتر كو عیراق ببیته ناڤه‌ندا ئاشتیێ و ئارامیێ، یۆنامى بزاڤان دكه‌ت ئه‌ڤرۆ كو نه‌هێلیت ئه‌و به‌ندین نه‌ته‌وێن ئێكگرتى ل سه‌ر بنیاتێ وێ هاتیه ئاڤاكرن كو پارچه‌كه ژ وێ، ب رامانه‌كا دى، یۆنتامى ل عیراقێ نه‌یا پشته‌ڤانه و هاریكاریا گرنگترین ره‌نگێن دیمۆكراسیێ ناكه‌ت (راپرسیا مللى)، هه‌ر وه‌سا گرنگترین ئالاڤێ پاراستنا مافێن مرۆڤى ب ره‌نگه‌كێ گشتى و مافێن كه‌مینه‌یان ب ره‌نگه‌كێ تایبه‌ت. ل ڤێره ئه‌ز بانگ دكه‌م و بده‌نگه‌كێ به‌رز: ئه‌رێ برێڤه‌برنا كاروبارێن سیاسى یێن یۆنامى ل كووڤه‌نه ل عیراقى؟!، ئه‌رێ رێڤه‌به‌ریا پۆرسه‌یێن پاراستنا ئاشتیێ ل كووڤه‌نه؟! ئه‌رێ لۆجستیا مه‌یدانى و پشته‌ڤانى ل كووڤه‌یه؟!، ل دووماهیێ ژى و نه دووماهیترین تشت: ئه‌رێ نابیت گه‌لێ كورد لێپیرسینا هه‌مى ئالیان بكه‌ت یێن ب ره‌نگه‌كى و ئێكێ دیتر پشكداریى د ڤێ چه‌ندێ دا كرین؟ چاڤێ خوه ل ئیباده‌كرنا گه‌لێ كورد دا كری ب تایبه‌ت رێخراوێن نێڤده‌ولى یێن ب ئاشكرایى سترانان ب به‌ژن و بالا مافێن مرۆڤى دبێژن؟!.
و: ئه‌ڤرۆ
ده‌مێ راگه‌هاندنا ده‌وله‌تا كوردستانێ یه
هنده‌ك سیاسه‌تمه‌دار و رژێم دبێژن نوكه نه‌ده‌مه‌كێ گونجایه بۆ راگه‌هاندنا ده‌وله‌تا كوردی و هنده‌ك به‌هانان دگرن وه‌كو، یا ئێكێ توركیا و ئیرانی رازی نینن و ل گه‌ل حوكمه‌تا فیدرالا عیراقێ ڤێ پرسێ ره‌ت دكه‌ن، یا دویێ نوكه شه‌ڕێ تیرۆرێ دهێته‌كرن و ژ وانا داعش و هێشتا ب دووماهی نه‌هاتیه، یا سیێ هه‌ڤڕكی و ئالۆزی ل سه‌ر ده‌ستهه‌لاتێ د ناڤا هه‌رێما كوردستانێ دا هه‌نه و جارێ ره‌وشا ئابووری یا هه‌رێمێ نه‌یا گونجایه.
هه‌كه به‌روڤاژی ته‌ماشه‌ى ڤان خالان بكه‌ین پێدڤی یه ملله‌تێ كورد سه‌برێ بكێشیت و ل ژڤانا ئیرانێ و عیراق و توركیا بیت هه‌تا رازی دبن، یان ل سه‌ر نه‌خشێ جیهانى نه‌مینن و هه‌تا تیرۆر ژی نه‌مینیت، هه‌روه‌سا هه‌تا چو ناكۆكى و هه‌ڤڕكیه‌ك ل سه‌ر ده‌ستهه‌لاتا هه‌رێمێ نه‌مینیت، ل ڤێرێ ژی دخوازم ب هنده‌ك پرسیاران ڤێ ئێكێ شرۆڤه بكه‌م:
1. د 80 سالێن بۆری دا خه‌بات و قوربانیدانا كوردستانێ بۆ چ بوویه؟ مانه بۆ رازیكرنا وان ده‌وله‌تان بوویه هه‌تا ل سه‌ر مافێ شه‌رعیێ ملله‌تێ كورد ل دۆر سه‌رخوه‌بوونێ رازی ببن؟.
2. چاوا دێ ئابوورێ هه‌رێما كوردستانێ هێته ڤه‌ژاندن و به‌رده‌وام راستى پتر ژ دوورپێچه‌كێ دبیت، جاره‌كێ ژ ئالیێ حوكمه‌تا مه‌ركه‌زى ڤه و جاره‌كێ ژ ئالیێ جڤاكێ نێڤده‌وله‌تى ڤه چونكى هه‌رێم پشكه‌كه ژ ده‌وله‌تا عیراقێ؟.
3. چاوا هوون پشته‌ڤانیا دیمۆكراتیێ دكه‌ن و ل هه‌مان ده‌می دخوازن هه‌ڤڕكی ل سه‌ر ده‌ستهه‌لاتێ نه‌مینیت؟
4. چاوا كورد دێ ژ تیرۆرێ رزگار بن و ژ وانا داعش و هێزێن هه‌رێمی و جیهانى ئه‌و گرۆپێن تیرۆرست بۆ ئه‌جیندایێن خوه ل ده‌ڤه‌رێ دروست كرینه؟
5. ئه‌رێ ئه‌و ده‌وله‌تێن سه‌رخوه‌بوونا خوه راگه‌هاندی، ئه‌ڤ داخوازیێن ژ ملله‌تێ كورد دكه‌ن ژ وان ژی هاتینه كرن و وان بجهـ ئیناینه؟.
6. ئه‌رێ ئیسرائیل شیا ده‌وله‌تێن عه‌ره‌بی و ئیسلامی یێن ده‌ردۆرێن خوه رازی بكه‌ت به‌ری ده‌وله‌تا خوه رابگه‌هینن؟
7. ئه‌رێ ده‌وله‌تێن رۆژئاڤا و سه‌رپشكا وان ئه‌مریكا شیاینه ئیرانێ رازی بكه‌ن داگێرانێ بكه‌ت و ده‌ست ژ گه‌فێن خوه ل سه‌ر ده‌ڤه‌رێ به‌رده‌ت و به‌رنامێ خوه یێ ئه‌تۆمی راگریت؟
8. ئه‌رێ ده‌وله‌تێن ئورۆپی شیاینه توركیا رازی بكه‌ن داخوازێن وان بۆ چوونا د ئێكه‌تیا ئورۆپا دا بجهـ بینیت.
9. ئه‌رێ بریار و قانوونێن مافێن ملله‌تان یێن گرێدایی مافێن چاره‌نڤیسی ژ كوردان هاتینه قه‌ده‌غه‌كرن؟ و ئه‌رێ.. و ئه‌رێ ..و ئه‌رێ…؟!! پارزینكێ شاره‌زایی یا كوردان به‌رسڤا ڤان هه‌مى پرسیاران و چه‌ندین پرسیارێن دى دده‌ت و ب تنێ شاره‌زایێن كوردان مافێ دیاركرنا راپرسی و ریفراندۆمێ و ده‌مێ گونجای هه‌یه، هه‌تا كو هه‌مى دونیا ره‌ت بكه‌ت و باوه‌ری ب مافێن گه‌لێ كوردستانێ نه‌بیت راپرسیێ بكه‌ن و ده‌وله‌تا خوه رابگه‌هینن.
دۆرا نه‌مانا رژێما ئیرانێ پشتى نه‌مانا داعشێ دهێت
پشتى ژناڤچوونا رژێما دكتاتۆری یا عیراقێ ل سالا 2003 گه‌لێن ده‌ڤه‌رێ وه‌سا هزر كر كو ده‌ستپێكا دووماهی یا رژێمێن دكتاتۆر و فاشیزمه، لێ ره‌وشتێ سیاسیێ پارتێن شیعی یێن ئالیگرێن ئیرانێ نه‌هێلا ئه‌و تشت بهێته د رۆژه‌ڤێ دا و ده‌ڤه‌ر كره كاكل و زڤرۆكا ناكۆكیێن تائیفی و خورتبوونا ئاریشان.
هه‌تا نها هێشتا پارتێن شیعی رۆلێ سه‌ره‌كی بۆ به‌رژه‌وه‌ندیا ئیرانێ دگێڕن، دا كو مایتێكرنێ د كاروبارێن ناڤخۆیا عیراقێ دا بكه‌ت و عیراق بۆ خوه كریه پره‌ك كو ل سه‌ر ده‌رباز ببیت و مایتێكرنێ د كاروبارێن ناڤخۆیا سووریێ و لبنانێ ژی دا بكه‌ت، ئه‌ڤى كارێ ئیرانێ توركیا تۆره كر و ئازراند، چونكی ئه‌و ژی ئالیه‌كێ هه‌ڤكێشا هه‌ڤسه‌نگیا ده‌ڤه‌رێ یه داكو نه‌هێلیت ئیران بگه‌هیته ئارمانجێن خوه، هه‌تا ل سه‌ر هنده‌ك ئه‌جیندایان ل گه‌ل ئیرانێ رێك بكه‌ڤیت ژی و ژ وانا ل سه‌ر پرسا كوردی.
ئیرانێ ره‌وشا ده‌ڤه‌رێ وه‌سا ئالۆز كر هه‌تا هێزێن نێڤده‌وله‌تى نه‌چار كرن كو هه‌لویستێ خوه ل هه‌مبه‌ری پرسا وێ یا تایبه‌ت (باده‌كا به‌رنامێ ئه‌تۆمیێ ئیرانێ) پاش بێخن یان كێم بكه‌ن، ب ئاوایه‌كی ئیرانێ هه‌مى بوویه‌رێن رۆژهه‌لاتا ناڤه‌راست ل ده‌ڤه‌رێ د به‌رژه‌وه‌ندیا رژێما خوه و سیاسه‌تا خوه دا داكێشان كو شیا ل هه‌مبه‌ری هنده‌ك مه‌رج و به‌ندان سزایان ل سه‌ر خوه راكه‌ت، لێ زێده‌باری وێ یه‌كێ ژی ئیرانێ پێگیری ب پلانا كارێ هه‌ڤپشك دگه‌ل وه‌لاتێن پێنج كۆ ئێك (5+1) ل جڤاتا ئه‌وله‌كاریا نێڤده‌وله‌تى نه‌كر و هه‌تا نها ژی ل سه‌ر گه‌فێن خوه یا به‌رده‌وامه.
پشتى نێزیكبوونا نه‌مانا مه‌ترسیا داعش ئیران ئه‌ڤرۆ یا بزاڤێ دكه‌ت پێگهۆره‌كی، ئانكو به‌دیله‌كی بۆ نه‌به‌رقراربوونا ده‌ڤه‌رێ ببینیت و ئێك ژ بزاڤێن وێ چاندن و دروستكرنا فیتنێ یه د ناڤبه‌را كورد و عه‌ره‌بان دا، ب ئاوایه‌كى فه‌رمانێ دده‌ته پارتێن شیعی یێن ئالگیرێن خوه كو رێكێ بده‌نه چه‌كدارێن داعش ئه‌ڤێن ژ مووسلێ دڕه‌ڤن به‌ره‌ف كه‌ره‌كووكێ بچن و بزاڤێ دكه‌ن ئۆپه‌راسیۆنا كونترۆلكرنا حه‌ویجه ژ ده‌ستێن داعش پاش بێخن، هه‌روه‌سا ئیران بزاڤێ دكه‌ت گڤاشتنێ ل سه‌ر هنده‌ك ئالیێن كوردى بكه‌ت ژ بۆ ئالۆزكرن و تێكدانا ناڤمالا كوردی و ب ڤێ ئێكێ نیازێن هێزێن شیعی یێن ئالیگرێن وێ ئاشكرا دبن.
ئه‌ڤجا نه‌هێلانا رژێما ئیرانی بوویه كاره‌كێ فه‌ر و پێدڤى داكو ره‌وشا ئێمناهیێ ل ده‌ڤه‌رێ بهێته زڤراندن و عیراق و سووریا و لبنان بۆ خه‌لكێ خوه بزڤڕن، هه‌روه‌سا رۆلێ وێ ل وه‌لاتێن كه‌نداڤی و یه‌مه‌نێ و وه‌لاتێن دی ژی ب دووماهی بهێت و د هه‌مبه‌ری دا ده‌لیڤێ بده‌نه گه‌لێن ئیرانێ بۆ خوه رژێمه‌كا دیمۆكراتى یا فره‌حزبی هه‌لبژێرن و رژێمه‌ك بیت درووشمێن هه‌لبژارتنان تێدا نه‌هێنه پشتگوهخستن.
كوردان ئێك ئاردۆغان یێ هه‌ی و نه هزار!!
ده‌مه‌كێ درێژ ب سه‌ر توركیا دا ده‌رباز بوو ل ژێر سیسته‌مێ په‌رله‌مانى و چو به‌رقه‌رارى ب خوه‌ڤه نه‌گرتن، نه رازیبوونه‌كا هه‌رێماتیك و نه نێڤده‌ولى، چونكو په‌یوه‌ندى ب ره‌نگه‌كێ گشتى هه‌ر به‌ر ب تێكچوونێ ڤه‌نه، هه‌تا كو مژار گه‌هشتیه هه‌بووتا هنده‌ك هزرێن وه‌سا ژ ده‌ف حوكمه‌تا ئاردوگان و پرانیا توركان په‌یدابوون و ئه‌و هزر وه‌كو راستیه‌كێ بۆ خوه دانان، كو قولپا ناتۆ (رێخراوا قولپا ئه‌تله‌نتیك) یا پشكداربوو د كۆده‌تایا دووماهیێ دا، ب واتایه‌كا دى كو پرانیا گه‌لێ تورك دبینیت كو ئه‌و یێن ل به‌رامبه‌ر مه‌ترسیه‌كێ و ململانێن مه‌زن د ناڤ چارچووڤێ هنده‌ك خالێن نها دا و ره‌هه‌ندێن ناڤخوه‌یى و هه‌رێماتیك و نێڤده‌ولى كو به‌رگریكرنێ ژ وان و ئاساشا وان یا نه‌ته‌وى دكه‌ت و نه‌هێلانا وه‌لاتێ وان ل به‌رامبه‌ر پاشه‌رۆژه‌كا تاریك و نه‌دیار دا، ئه‌و ژى ژ به‌ر گوهۆرینا دستوورى و به‌رده‌وامیبوون به‌ر ب سیسته‌مه‌كێ سه‌رۆكاتى كو چه‌ندین ده‌سهه‌لاتێن زۆر تێدابن دا كو پتر یا توند بیت و ب به‌رپرسیارى بیت. هه‌مى جۆرێَن سیسته‌مێن سیاسى ئه‌رێنى و نه‌رێنیێن خوه هه‌نه، و ل گۆر لایه‌ن و هێزێَن به‌رپرسه یێن سیسته‌مى دهاژۆن، ل ڤێره ژى ده‌مێ كو ئه‌م به‌حسا سیسته‌مێ سه‌رۆكاتى یان په‌رله‌مانى دكه‌ین، مژار گرێداى سیسته‌مێ گونجای یه بۆ ده‌وله‌تێ د پاراستنا ئاسایشا وێ یا نه‌ته‌وى دا زێده‌بارى بجهئانینا دادوه‌ریێ، و داوه‌رى ژى لسه‌ر ده‌شتنیشانكرنا ده‌سه‌لاتێ دراوه‌ستێت ژ سیاسه‌تمه‌دار و حزبێن حوكمدار، یانكۆ مه گه‌له‌ك میناك هه‌نه، د تایبه‌تن د ناڤ وه‌لاتێن رۆژهه‌لاتا ناڤین دا و ژ وان ژى سووری و عیراق و ئیران و توركیا بخوه ژى. دمینیت ده‌ستنیشانكرنا جۆرێ سیسته‌مێ و گوهۆرینا دستوورى، ئه‌و ژى مژاره‌كا ناڤخوه یى یا هه‌ر وه‌لاته‌كى، به‌لێ ئه‌ڤ چه‌نده ئه‌نجامێن وێ یێن جۆره و جۆر ل سه‌ر وه‌لاتێن دیتر ناگوهۆریت، ل ڤێره ژى دخوازین كو ئاماژێ بده‌ینه ره‌هه‌ندێن گوهۆرینا دستوورى بۆ گوهارتنا سیسته‌مى ل توركیا ل سه‌ر كوردان: ئه‌ڤجا ده‌رباره‌ى كوردان ل ناڤ توركیا دا و پشتى ژێكژێكبوونا وان د ناڤبه‌را تاگیران و ره‌تكریان، ب گوهۆرینێ ل گه‌ل هه‌بوونا رێژه‌یا جوداهیێ د ناڤبه‌را وان دا، به‌لێ ئه‌ڤ چه‌نده دهێته هه‌ژمارتن وه‌كو ئاماژه‌كێ دیار و ئاشكرا د ژێكجوداهیا بۆچوونێن وان دا، یان ژێكجوداهیا دیدێن وان د جێبه‌جێكرنا ستراتیژیێن وان یێن نه‌ته‌وى دا، چونكو هنه‌ر لایه‌نكێ كوردى ب دیتنه‌كا تایبه‌ت ته‌ماشه دكه‌تێ و ل گۆر قه‌ناعه‌تێن وى بۆ وان تشتێن هه‌ین بۆ بجهئینانا به‌رژه‌وه‌ندیێن وى یێن نه‌ته‌وى و حزبی یان یێن كه‌ساتى.
به‌لێ ده‌رباره‌ى كوردان ل ده‌رڤه‌ى توركیا و ب دورستى ژى “هه‌رێما كوردستانا عیراقێ”، دبینم كو دبه‌رژه‌وه‌ندیا كوردان دایه كو به‌رهه‌ڤكارێن بریارا سیاسى و جێبه‌جێكارێن وێ بده‌قسینن یا وان وه‌لاتێن سه‌ره‌ده‌ریێَ ل گه‌ل دكه‌ت ژ وان ژى توركیا. كورد نه‌چار بوون د هه‌ر دانوستاندنه‌كێ دا یان لێكتێگه‌هشتنێ ل گه‌ل ئه‌وێن دیتر، ژ به‌ر بێسۆزیێن وان ب وان په‌یمان و رێككه‌فتنان، ب به‌هانه‌یێن هه‌بوونا ناكۆكیه‌كا ناڤخوه‌یى د دید و نێرینان دا ل دۆر كێشه‌یێن لێكتێگه‌هشیتنێ و ناكۆكێى دا، مه ژى سه‌ربۆره‌كا ته‌حل هه‌یه، ل گه‌ر رێژما “ئێكگرتى” ل به‌غدایێ. ئه‌و ب خوه ژى دژیوار داك وردان دیرۆكه‌كا ته‌حل هه‌یه د سه‌رده‌رریێ دا ل گه‌ل حوكمه‌تێن توركی یێنن ل دووڤ ئێك و سه‌ره‌راى گوهۆرینا دیمه‌نێ سیسته‌مى و كه‌سێن وى یێن سیاسى د هه‌ر قووناغه‌كا دیرۆكى دا، به‌لێ ئه‌ڤێ ئێكێ كارتێكرن نه‌كر ب سه‌ره‌دریكرنا وان یا هشك و سته‌مكار، هه‌تا نها ژى چو پێنگاڤێن رژد نه‌هاڤێتینه یێن راست د جێبه‌جێكرنا مافێن كوردان د اچو ل ناڤخوه یان بۆ سه‌رده‌یكرنا وان ل گه‌ل هه‌رێمێ، به‌لێَ كێم جارا ئه‌و ژى ل ده‌مێن تایبه‌ت كو به‌رژه‌وه‌ندیێن خوه ل به‌رچاڤه‌ربگرن و ب تایبه‌ت ژى یێن ئابوورى.
داخۆیانیا ڕزا ئالتۆن.. بۆ ئێكبوونا كوردى یان به‌رژه‌وه‌ندیا ئیرانى؟
داخۆیانیا ڕزا ئالتۆن.. بۆ ئێكبوونا كوردى یان به‌رژه‌وه‌ندیا ئیرانى؟
ڕزا ئالتۆن ئێك ژ سه‌ركردێن پارتا كرێكارێن كوردستانێ یه، سه‌ره‌راى هندێ كو فه‌رمانده‌كێ به‌رزه د ناڤ په‌كه‌كێ دا، به‌لێ داخۆیانیا وى بۆ (فورات نیۆز)، نه‌یا عه‌قلانى بوو و تنێ نوونه‌راتیا خوه و هنده‌كێن سه‌ر ب هێلا خوه ڤه دكه‌ت، بێى كو های ژ خوه هه‌بیت كا چ دبێژیت، هه‌ر وه‌كو ئه‌وى هۆشا خوه یا ژده‌ستداى بێى ئاگه‌هى. هه‌ر وه‌كو ئه‌وى هۆشا خوه یا ژ ده‌ستداى ژ به‌ر ئه‌گه‌ره‌كى یان ئێكێ دیتر، رابوو داخۆیانیه‌ك دا كو په‌كه‌كه دێ ل به‌رژه‌وه‌ندیێن توركى ده‌ت ل هه‌رێما كورستانێَ!، ل ڤێره پێدڤی یه ئاماژێ ب هنده‌ك راستیان بده‌ین، ره‌نگه وى بزڤرینته سه‌ودایا وى و ئه‌و كه‌سێن ل دووڤ بایێ وى دچن. دا ده‌ست ب ساناهیترین تشت بكه‌ین بكه‌ین، بۆ وى دیار بكه‌ین ب پێدڤیا نه‌خشه‌یا سیاسى و ئابووى یا به‌رژه‌وه‌ندیێن توركى كو ئه‌و ژى پشكه‌كه ژى، پاشى بلا بیرا وى ل بوونا وى بینین و حه‌تا جلكێن وى یێن نوكه ل به‌ر ژ كیڤه‌ینه و چاوایه، بلا بیرا خوه بینیت كو حوكمه‌تا هه‌رێما كوردستانێ ئه‌و شه‌عبیه‌تا خوه هه‌یه كو دگه‌هیته باكۆرێ كوردستانا مه‌زن و خوه حزبا وى ب خوه ژى، بلا ل بیرهاتنێن خوه یێن نه‌ته‌وى بزڤریت، نه‌ك یێن عه‌له‌وى مه‌زهه‌ب، ژ پێش هندێ كو ببیته ده‌سته‌ك بۆ به‌رژه‌وه‌ندیێن نه‌ته‌ویین دیتر، چه‌ندى من ئاماژه پێ داى كو ئه‌و نه ل سه‌ر هشێن خوه‌یه، ده‌رباره‌ى ئه‌وا وى خۆیاكرى، به‌لێ ره‌نگه ژ به‌ر هندێ بیت كو ئه‌و هه‌ست پێ ناكه‌ت، دا كو بینمه بیرا وى كو ئێك ژ روودانێن لانگیریى ل دژى ملله‌تێ كورد، ئه‌و ژى (رێككه‌فتنا جه‌زائیره)، ئه‌ڤ رێككه‌فتنامه وانه‌كێ دده‌ته كوردان ل دۆر شێوازێ سه‌رده‌ریێ ل گه‌ل ده‌وله‌تێن هه‌رێماتیك یێن نه‌ته‌وى ئه‌وێن چو جاران چو نه‌رماتى نه‌كرین و ناكه‌ن ل چ رۆژه‌كێ د سه‌ركوتكرنا هه‌ركورده‌كێ ئۆمێده‌وار دا ل ده‌ڤه‌رێ، بێى هندێ كو گرنگیه‌گێ بده‌ته مه‌زهه‌بێ وان، ل پاشه‌رۆژێ ژى دێ عه‌ره‌بێن شیعه ژى وانه‌یه‌ك بیت كو ژبیر نه‌كه‌ن. ل ڤێره من چه‌ندین پرسێن ژێكجودا هه‌نه بۆ رزا ئالتوون: چه‌ندى هه‌وه ئه‌ڤ شیانه هه‌بن بۆ لێدانا به‌رژه‌وه‌ندیێن توركی، بۆچى هوون ژ ده‌ڤه‌رێن خوه ده‌ستپێناكه‌ن؟! ئه‌ڤه ژى نه داخوازیكرنه به‌لێ دخوازین بپرسین. هه‌ر دیسا بۆچى هه‌وه هه‌رێما كوردستانێ هه‌لبژارت؟ ئه‌رێ هه‌وه دیتیه كو هه‌رێمێ ئه‌و به‌سى وێ نینه یا قه‌یرانا ئابوورى ژ حوكمه‌تا ناڤه‌ندى ل به‌غدا، هه‌وه خواست ئه‌ڤێ ئێكێ پتر خورتتر لێبكه‌ن ل سه‌ر سه‌رێ مه؟ یانژی بۆچى ئه‌ڤ ژڤانه هاته ژێگرتن؟! باشه ئه‌ڤه ناهێته هه‌ژمارتن وه‌كو كه‌یس ل ره‌وشا هه‌رێما كوردستانێ كو یا شه‌رێ تیرۆرێ دكه‌ت ژ هه‌ر ره‌خه‌كى ڤه و ئاسایش و ئارامیا خوه دپارێزیت و ل سه‌ر بوونا ئێكه‌م ده‌ڤه‌را كوردى یه حو حوكمى ب خوه ل خوه دكه‌ت؟، یانژى كه‌یسا ململانا حزبى یا ئاشتیانه‌یه د ناڤبه‌را حزبێن كوردستانى دا؟!.. پشتى هینگى ئه‌ڤ داخۆیانیا هه‌وه ئه‌رێ دێ ئێكبوونا كوردى ب هێزتر لێكه‌ت یانژى یا ئێكبوونا عه‌له‌وى؟.. گه‌له‌ك پرێن دیتر دهێن ده‌لیڤا وان ل ڤێره نینه، به‌لێ سه‌ره‌راى نه‌بوونا عه‌قلانیه‌تا هه‌وه ده‌رباره‌ى ئه‌وا هنگ بۆ چووین، بلا حوكمى ب عه‌قالانیه‌تێ و شاره‌زایا سیاسى بده‌ین، كو ئه‌م نه‌بینه ئه‌گه‌ره‌ك بۆ لێدانا ئێكى ژ مه ل دژى یێ دى ب هه‌ر ره‌نگه‌كێ و كو (كورد) یان هه‌ما ب كێماتى كو نه‌بیته رێگرى د رێیا خورتكرنا ئاسایشا سیاسى و ئابوورى دا ل هه‌رێما كوردستانێ پاشى كارگرن ل سه‌ر ئێكبوونا كوردى و پارستنا په‌یوه‌ندیێن نه‌ته‌وى نه‌ك یێن مه‌زهه‌بى، چونكو كورد ب گشتى ئارمانجن بۆ هه‌مى ده‌سهه‌لاتێن هه‌رێماتیك و نه‌ته‌وى بێى جوداكرن و ب رێیا حزب و لایه‌نێن وان یێن سیاسى، له‌ورا ژ ئه‌وا ل سه‌ر مه‌را بۆرى د دیرۆكێ دا ئه‌و به‌سى مه‌یه و بلا ببیته سه‌ربۆره‌ك و قه‌باره‌كێ مه‌زن بۆ پاشه‌رۆژێ، ملله‌تێ كورد ئێدى ته‌حه‌ملا ڤان بگڕ و ئینان و برنان ناكه‌ت خوه هه‌كه مژار ببیته داخۆیانیه‌كا میدیاى یا نه‌عه‌قلانی.
و: ئه‌ڤرۆ
نه‌ته‌وه‌بوون ملله‌تى خرڤه‌دكه‌ت و كه‌ته ئێك
هه‌ستكرن ب نه‌ته‌وه‌بوونێ و گرنگیا وێ دیاربوو تایبه‌ت پشتى شه‌رێ جیهانێ یێ ئێكێ، له‌ورا نه‌ته‌وه‌بوون هه‌سته‌كا ده‌روونى یه ژ چو هزرێن سیاسى ده‌رنائێت و دهێته هه‌ژمارتن ژ تشتێن گه‌له‌كێن گرنگ بۆ پاراستنا ره‌وشا گشتى. دیاره كو نه‌ته‌وه‌بوون ئاراسته‌یێن جۆره‌و جۆرب خوه‌ڤه دگریت، جاره‌كێ پشتبه‌ستیا هێزێن دكتاتۆر دكه‌ت و جاران ژى پشتا هێزێن دیمۆكراتى دگریت، جاران ژى پشتا شۆره‌شێ دگریت ژ پێخه‌مه‌ت گوهۆرینێ، یانژى دبیت ل دژى شۆره‌شێ بیت یا پیگیر بیت ب نه‌گوهۆرینێ، هزر دكه‌ت كو ئه‌ڤه هه‌مى ژ بۆ به‌رژه‌وه‌ندیا نه‌ته‌وى یه و ئه‌و لایه‌ن یێن پشته‌ڤان و د ره‌هان دا دچاندینه، ل گه‌ل ڤێ ئێكێ ئه‌ڤان هزرێن پشته‌ڤن یێن مللى هێزا خوه ژ ملله‌تى وه‌ردگرن، ئه‌ون یێن دخوازن نه‌ته‌وا خوه بپارێزن و په‌سنا وێ بكه‌ن، له‌ورا نه‌ته‌وه‌یبوون هه‌سته‌كێ دده‌ت ب خۆرتبوونا نشتیمانى بۆ سه‌لماندنا ناسنامێ یان خۆیه‌تیا نشتیمانى و شه‌ره‌فا نشتیمانى، دبیت بجهئینانا هه‌ر نه‌ته‌وه‌كێ ل سه‌ر كیستێ هنده‌ك نه‌ته‌وێن دیتر بیت و دبیت ژى كه‌مینه بیت، هه‌ستا ژیبوونا ملله‌ته‌كێ بده‌ته تاكى، كو تاكێن وێ د هه‌ڤپشكن د هه‌مان ئه‌رد دا و هه‌مان زمان و كه‌لتۆر ژ دابونه‌ریتان و ره‌وشه‌نبیریێ، كو هنده‌ك نه‌ته‌وه وه‌لێكرن كو وه‌كو خوه سه‌رده‌ریێ بكه‌ن ل دووڤ حه‌زا خوه، بۆ بجهئینانا ئێكبوونه‌كا سیاسى نه‌ته‌وى خوه‌دى ناسنامه و هێزه‌ك بۆ ده‌وله‌تێ، به‌لێ نه‌ته‌وه دببیت بكه‌ت یان ئۆمیدخوازیا هنده‌ك تشتان دبیت، دبیت نه‌ته‌وه‌یه‌ك هه‌بیت ده‌وله‌ت نه‌بیت به‌لێ ئه‌و ئۆمێد هه‌بیت، یانژى نه‌ته‌وه‌ك د بنیات دا یا هه‌یى دیمه‌نێ وێ وه‌كو ده‌وله‌تێ یه، واته ده‌وله‌تن به‌لێ ب نه‌ته‌وا خوه‌ڤه د مه‌غرۆرن، له‌ورا هند مه‌زن دكه‌ت هه‌تا وى راده‌ى كو ره‌هه‌ندێن نێگه تیڤ ل سه‌ر په‌یدا دكه‌ت، ئه‌ڤ تاكێن خوه‌دى ئه‌ڤ هه‌لویسته دبێژنێ نه‌ته‌وه‌چیێن شۆڤێنى، ب تایبه‌ت ژى ئه‌و نه‌ته‌وا دخوازیت هنده‌ك ده‌وله‌تان داگیر بكه‌ت و ل سه‌ر كیستێ هنده‌ك نه‌ته‌وه‌یێن دیتر به‌رفره‌ه دبیت، ئه‌ڤجا دبیته ئه‌نجامێ دوژیاتیێ و توندیێ. وه‌لاتێن جیهانا سیێ و ژ وان ژى ده‌وله‌تێن ئه‌فریقى و ئاسیه‌وى هه‌تا نها هێشتا دخوازن ژ سته‌ما “ئه‌جنه‌بى” یان قورتال بن، یا ل سه‌ر وه‌لاتێن وان، ب ڤێ ئێكێ دبیته ده‌سپێكا بجهئینانا سه‌ربه‌خوه‌بوونا خوه و هه‌ستكرنا وان ب ملله‌تێن وێ یێن زرگاركر، به‌لێ ده‌وله‌تێن رۆژئاڤا وه‌كو ئه‌لمانی، ل ده‌مه‌كى نه‌ته‌وه‌بوونا خوه مه‌زن دكر و هه‌ولا سه‌ركوتكرنا نه‌ته‌وێن دیتر دكر، نها ژى هه‌مى ده‌وله‌تێن رۆژئاڤا دووكه‌فتینه ژ ڤێ ئاراسته‌یا نه‌ته‌وى به‌لێ ئه‌ڤێ ئێكێ ئه‌و دوورنه‌خسن ژ ئێكبوونێ و هه‌ڤگرتنێ و شانازیبرنى و به‌رگریكرنێ، كو جۆراتیا داگیركرنا نه‌ته‌وى (كه‌یس) ڤه‌گوهاسته بۆ یا ئابوورى یان ره‌ووشه‌نبیرى، هه‌ر وه‌سا ئه‌و تشتێن دیتر یێن هنده‌ك وه‌لاتان دئیخیته بن ده‌سهه‌لاتا خوه. هه‌ژى بیرئینانێ یه كو جوداهیه‌ك هه‌یه د ناڤبه‌را ده‌وله‌تێ و ملله‌تى دا، ده‌وله‌ت زینده‌وه‌ره‌كێ سیاسى یه و سیسته‌ك و قانوونا خوه هه‌یه، به‌لێ ملله‌ت تیگه‌هه‌كێ كه‌لتۆرى ده‌روونى یه، واته‌یه‌كا دى دبیت ملله‌ت هه‌بیت د ناڤ سنۆرێن ده‌وله‌ته‌كا ب تنێ دا، یانژى ملله‌ته‌كه د پتر ژ ده‌وله‌ته‌كێ دژیت، گه‌له‌ك ده‌وله‌تن، ئێك ده‌وله‌ت نینه، به‌لێ یا پارڤه‌كریه ل سه‌ر ده‌وله‌ت و نه‌ته‌وان، له‌ورا د وه‌لاتێن رۆژئاڤا دبینین كو ملله‌ت به‌رى ده‌وله‌تان هاتنه پێكئینان و سه‌ر بنیاتێ وان ده‌وله‌ت هاتنه پێكئینان، وه‌كو دى ده‌وله‌تێن جیهان سیێ ده‌وله‌ت ئه‌وه فاكته‌رێ سه‌ره‌كى بۆ به‌رپاركرنا ملله‌تى، هه‌ر وه‌سا ژى دبینین ل ده‌مێ دروستبوونا ده‌وله‌تان و ژ وان ژى ئه‌نگلته‌را و فره‌نسا و ئسپانیا و پرتغال، ل سه‌ر بنیاتێ نه‌ته‌وان نه‌بوون به‌لێ ل سه‌ر ئۆمێدا شاهێن وان بوو نه‌ك زێده‌تر. ئه‌مریكا ژى ل سه‌ر بنیاته‌كى نه‌ته‌وى نه‌هاتیه دانان به‌لێ پشتى سه‌ده‌یا نۆزدێ، ئه‌ڤ هه‌سته (نه‌ته‌وى ئه‌مریكى) هاته سه‌پاندن، ل جه‌م وه‌لاتیێن وێ. ب رامانه‌كا دى ئه‌وێ بۆ خوه نه‌ته‌وه‌یه‌كا نشتیمانى به‌رپاكریه بۆ ب جهئینان و كووركرنا هه‌ستا نشتیمانى، كو ب رۆلێ خوه پشته‌ڤانى كریه و ب هێز بۆ پاشگوكرنا ویلایاتان ل ژێر ناڤێ خوه، هه‌ر وه‌سا هند ژى نه‌هرۆى هه‌ژماریته كو (نه‌ته‌وا هندى زێده‌تر نابیت ژ وێ ئێكێ كو هه‌سته‌كا هه‌ڤدژى ئه‌مپربالیستا رۆژئاڤا بیت”. له‌ورا نه‌ته‌وه ملله‌تى دكه‌ته ئێك و لێكخرڤه دكه‌ت.
و/ ئه‌ڤرۆ
بۆ خه‌لكێ شنگارێ … بۆ ئێزدیان
هه‌ستا نه‌ته‌وى یا كوردى پشكه‌ك ژ هه‌ستا جڤاكى و سیاسى، ئه‌و ژى بلندترین دیمه‌نێن ره‌ه‌نگڤه‌دانا ژیوارێ بابه‌تى یه زێده‌بارى وێ ئێكێ كو هه‌ستا نه‌ته‌وى ل جه‌م كوردان ریشالێن ده‌روونى هه‌نه، ژ ئه‌نجامێ ره‌هه‌ندێن دیرۆكى یێن سیاسى و جڤاكى و ئابوورى. جڤاكێ كوردى كیانه‌كێ ته‌ڤایى یه هه‌مى پێكهاتێن و دهێنه گرێدان ب تۆره‌كا كاریگه‌ری و په‌یوه‌ندیێن هه‌رده‌مى یێن خوجه ب ره‌نگه‌كێ رێژه‌یى، ئه‌ڤ كیانه به‌رده‌وم مایه و هه‌بوون و ناسناما خوه پاراستیه ب بۆرینا ده‌مى سه‌ره‌راى تووشبوونا وى بۆ رۆخیانا ب كۆم. ده‌مێ ئه‌م به‌حسێ مه‌زلۆمیه‌تا جڤاكێ كوردى دكه‌ین، مه‌ره‌ما مه پێ ئه‌وه كو هه‌مى پێكهاتێن وى بێ جوداهى یه، ئێزدى ژى پشكه‌كن ژ ڤى جڤاكى و چو پێكهاتێن دى نینن د جڤاكێ كوردى دا كو تایبه‌تمه‌ندیا وى ژ یێ دى جودا بیت، بۆ نموونه تۆره‌بوون و شۆڤینیى یا كو ژ لایێ رژێمێن عیراقى ڤه یێن ل دووڤ ئێك ل هه‌مبه‌رى كوردان هاتینه كرن، ئێدى ره‌فتارا وان یا سیاسى بۆ به‌رژه‌وه‌ندیا ناسناما كوردى خستیه به‌ر گه‌فلێكرنێ، گرنگترین تشتێ نه‌ته‌وا كورد جودا دكه‌ت زمانێ وێ یێ تایبه‌ته ل گه‌ل هه‌بوونا ده‌ڤۆكێن جۆراجۆر. هه‌ر كه‌سێ ب جودابوونێ راببیت د ناڤبه‌را پێكهاتێن جڤاكێ كوردى دا، ئه‌وى خێر بۆ كوردان نه‌ڤێت، ئه‌و ژى بزاڤه‌كه بۆ هه‌لكرنا ئاگرێ فتنێ، ئه‌ڤ دبیت ل شووناا گه‌فلێكرنه‌كێ بیت بۆ جڤاكێ كوردى و ده‌سپێكه‌ك بیت بۆ په‌یدابوونا ناكۆكیان كو پاشمایێن وان د دژوار بن و ل سه‌ر ڤێ چه‌ندێ یا فه‌ره ئه‌وێن ب ڤێ چه‌ندێ رابووین بهێنه تاوانباركرن. كوردێن ئێزدى دره‌سه‌نن و گه‌له‌ك قوربانى داینه، دلسۆزیا وان ژى یا پێشچاڤه بۆ ئه‌ردێ وان و نه‌ته‌وه‌یا وان، به‌لێ تشتێ مخابنیێ پێ دبه‌م، كو ئه‌ڤرۆ هنده‌ك ئێزدین (كێمه‌ك) هه‌ما هه‌مى كارێ خوه خستیه د ناڤبه‌را وه‌شانا ژێكجوداهیێ و فتنه‌كرنێ، د ناڤبه‌را جڤاكێ كوردى دا، له‌ورا ئه‌ز دبێژمه وان: دیرۆكا هه‌ڤپشك و زمان و ئه‌رد و ژیانا ئابوورى و ره‌وشه‌نبیرى یا ده‌برینێ ژ سیمایێ نه‌ته‌وى دكه‌ت، ئه‌و ژى پیڤه‌ره د جێوازیكرنا ملله‌تێ دا و ئه‌وه سیمایێن جیهانێ بۆ ده‌ستنیشان دكه‌ت. ژ به‌ر وێ سته‌ما مه‌زن و حه‌یفا كه‌فتیه سه‌ر كوردێن ئێزدى ژ لایێ رێخراوا تتیرۆرستى یا داعش ڤه، دوور نینه كو هنده‌ك هه‌لویستێن ژیكجودا یێن ئیفلجبووى ببینین وه‌كو ره‌نگڤه‌دانه‌كا سروشتى كو چو گه‌فان ل به‌رژه‌وه‌ندیا كوردستانێ و قووتێ وێ نه‌كه‌ت. كو ئه‌ڤ ژ قانوونێن كارپێكرى ل هه‌رێما كوردستانێ و سازیێن وێ ده‌رنه‌كه‌ڤیت، هه‌ر وه‌سا ژێكجوداى د دید و نه‌رینان دا و داخوازى ب هنده‌ك مافان دهێته هه‌ژمارتن وه‌كو مژاره‌كا سروشتى و به‌رنیاس د هه‌مى سیسته‌مێن دیمۆكراسى دا، به‌لێ هه‌كه ئه‌ڤێ چه‌ندێ ژ سنۆرێ به‌رژه‌وه‌ندیا نه‌ته‌وا كوردى و كوردستانێ بوورى، دبیته خراب ب كارئینان و نه‌شاره‌زاهیا سیاسى و جڤاكى كو زیانێ به‌گه‌هینته وان، ئه‌ڤجا ب ڤێ ئێكێ فه‌ره كو بهێنه راسپاردن ب شێوازێن دشیان دا، بۆ زالبوون ل سه‌ر هزرا ساخله‌م و هه‌ستكرن ب به‌رپرسیاریێ ل هه‌مبه‌ر به‌رژه‌وه‌نیدا گه‌لێ كوردستانێ و هوشدارى ژ هه‌ر هه‌لویسته‌كێ نه‌یێ به‌رپرسانه، نه‌خاسمه‌ه ئه‌م یێن به‌رسینگێ سیاسه‌تان ل ده‌رڤه‌رێ دگرین، ئه‌ون یێن شه‌رێ كوران ب ره‌نگه‌كێ گشتى دكه‌ن و كوردستانێ ژى ب تایبه‌تى.
و: ئه‌ڤرۆ
مه‌ترسیا ڤه‌دیتنا رێكه‌فتنا ئه‌تۆمى ل گه‌ل ئیرانێ
پشتى ده‌رده‌سه‌ریێن دوور و درێژ و سه‌رده‌ریێن د ناڤبه‌ر ئه‌مریكا و ئیرانێ دا ل سالا 2015 ل دۆر باده‌كا ئه‌تۆمى گه‌هشتنه رێكه‌فتنه‌كێ، به‌لێ ئیرانێ چو بده‌ست نه‌كه‌ڤت بۆ بجهئینانا ئارمانجا خوه كو بكاریت ئاژاوێ و به‌رقه‌راریێ ل ده‌ڤه‌رێ په‌یدا بكه‌ت، ئه‌ڤجا ئیستفزازاكرنا وێ یا هه‌رده‌مى بۆ ئیسرائیلێ و گه‌فێن وێ مایتێكرنا وێ یا ب گڕ و گۆر ده‌رباره‌ى كاروبارێن عیراقێ و سووریێ و یه‌مه‌ن و لوبنانێ و هنده‌ك ژ وه‌لاتێن كه‌نداڤى زێده‌بارى بزاڤێن وێ یێن رژد بۆ دابه‌شكرنا مالا كوردى و ئاراندنا ئاریشه‌یان د ناڤبه‌را حزبێن كوردى دا، ئه‌و مژارا بوویه هۆیێ سه‌رگێژیكرنا سه‌رۆكێ ئه‌مریكى یێ نوو دونالد ترامب و داخوازیكرنا خوه‌ڤه‌كێشانێ ژ رێككه‌فتنا ئیرانێ یا ئه‌تۆمى، تایبه‌ت ژى كو تشته‌ك نینه بێى وێ نه‌هێته روودان، ب رامانه‌كا دیتر، پێگیریكرنه‌كا قانوونى نینه بیته رێگر ل به‌رامبه‌رى ڤێ چه‌ندێ، لێ ئه‌ڤ چه‌نده هاته پێش و هاته روودان ئێدى ئیران دێ كارێ خوه ل سه‌ر به‌رهه‌مئینانا چه‌كێ ئه‌تۆمى كه‌ت، ئه‌ڤ ئێكه ژى ب رۆلێ خوه دێ ڤه‌گه‌رینته”وه‌لاتێن چاڤدیریا ئاشتیێ دكه‌ن”، ل جیهانێ به‌ر ب خالا (سفڕێ) ڤه و گه‌فلێكرنا ده‌ڤه‌رێ. پێگیریكرنا ئیرانێ ب رێككه‌فتنا ئه‌تۆمى ب كێمترین راده دێ جۆره‌كێ پیشتراستكرن و ئارامیێ ده‌ته جڤاكێ نێڤده‌ولى ب تایبه‌ت ژى ئه‌و ده‌وله‌تێن په‌یوه‌ندیدار، یا گرنگ ئه‌وه كو ئیران ده‌ستێ خوه نه‌دانته سه‌ر چه‌كێ ئه‌تۆمى. ترامپى وه‌سا خۆیاكر كو رێككه‌فتنا ئه‌تۆمى ل گه‌ل ئیرانێ كاره‌ساته و ئه‌ڤ ئێكه دێ گرنگترین ئه‌وله‌ویاتێن وى بیت پشتى سه‌رۆكاتیا ئه‌مریكا وه‌ردگریت، ل ڤێره ژى پرسه‌ك دهێته پێش: باشه ئه‌و ده‌وله‌تێن دیتر یێن پشكدارى ڤێ رێككه‌فتنێ بووین دێ هه‌لۆیستێ وان چ بیت؟ نه‌مازه كو هاتبوو به‌ستن ب بریاره‌كا جڤاتا ئاسایشێ ده‌ركه‌فتبوو؟. به‌لێ ئاراندنا دوباره سه‌حكرنا بابه‌تێ به‌لانسا ئه‌مریكى ل گه‌ل ئیرانێ ل دۆر باده‌كا ئه‌تۆمى ژ لایێ ئیسرائیلێ ڤه و ل ئه‌ڤى ده‌مى، هنده‌ك ره‌هه‌ندێن دى هه‌نه گه‌له‌ك د نێگه‌تیڤ ل سه‌ر ده‌ڤه‌رێ ره‌نگڤه‌دده‌ن و دێ نه‌به‌رقه‌رارى و نه‌سه‌قامگیریا وێ خورتتر لێكه‌ت، نه‌خاسمه ده‌ڤه‌ر هێشتا ژ داعشێ قورتال نه‌بوویه. ئه‌ڤه ژى ئاماژێ دده‌ت كو ژ ئه‌نجامان بێبه‌هر نه‌بیت. ئه‌ڤه ژ لایه‌كى ڤه و ژلایه‌كێ دیڤه، ئه‌م پێشده‌م دزانین و هه‌ر وه‌كو من به‌رى ده‌مى ژى د گۆتاره‌كا خوه دا پێشبینى كربوو ل ژێر مانشێتێ (داعش بۆ به‌رژه‌وه‌ندیا ئیرانێ كاردكه‌ت) هه‌بوونا داعشێ و نه‌به‌رقه‌راریا ده‌ڤه‌رێ دكه‌ڤیته د به‌رژه‌وه‌ندیا ئیرانێ و ئه‌جینده‌یێن وێ دا. ب راستى هه‌ر دو لایه‌ن یێن ئیسرائیلى و یێ ئیرانى هه‌ردویان دڤێن هێز و قه‌باره و هه‌لۆیستێن هه‌ڤدو بزانن ب وى ئێكێ كو هه‌ردو لایه‌ن بگه‌هنه ئه‌نجامه‌كى كو ئه‌ڤى په‌رژانى بژاله بكه‌ن ئه‌و ژى كو دوور بكه‌ڤن ژ ده‌ڤه‌ره‌كا شه‌ر و شه‌ماته سۆته‌مه‌نى ژى هه‌ر خه‌لكێ ده‌ڤه‌رێ، ژیوار ژى ئاماژێ دده‌ته ڤێ ئێكێ، ئه‌ڤه ژى مژاره‌ك و چاره‌سه‌ریه‌كا خرابناكه ل هه‌مبه‌رى مرۆڤاتیێ و سروشتى، ئه‌ڤجا گه‌له‌كا فه‌ره كو ده‌وله‌تێن ده‌ڤه‌رێ بزانن و هه‌ست بكه‌ن و كار بكه‌ن كو راده‌یه‌كى بۆ به‌رده‌وامبوونا وى بدانن ئه‌و ژى رێیا دانانا فشارێ ل سه‌ر هێزێن هه‌رێماتیك بۆ ڤه‌دیتنا چاره‌سه‌ریێن ئه‌كتیڤ یێ ب ئاشتیانه كو ده‌ڤه‌رێ قورتال بكه‌نژ مه‌ترسیێ و دوور نینه مه‌زنتر بیت ژ مژارا داعشێ.
و: ئه‌ڤرۆ
سه‌ركه‌تنا دۆنالد ترامپی و كارتێكرن ل سه‌ر كوردان!
سه‌ركه‌فتنا ترامپی د هه‌لبژارتنێن سه‌رۆكاتیا ئه‌مریكا دا شرۆڤه‌كارێن سیاسی و سایكۆلۆژی حێبه‌تى كرن و وه‌كو پێشبینی و هیچ راپرسیه‌كێ نه‌هات، لێ ب راستى ئه‌ز ژ وان كه‌سێن كێم بووم كو من پێشبینیا سه‌ركه‌فتنا ترامپی كری!، چونكی ئه‌مریكا د دابینكرن و به‌رقراركرنا ئه‌من و ته‌ناهیێ دا بۆ ده‌ڤه‌رێن هه‌ڤڕكی ل سه‌ر شكه‌ستن خواریه، به‌لكو فاكته‌ره‌كێ هاریكار بوویه بۆ پتر خۆشكرنا ئاگرێ ئالۆزیان ل وان ده‌ڤه‌ران. زێده‌باری هه‌لویست و رێكه‌فتنێن وێ كو هه‌ڤپه‌یمانێن خوه ل رۆژهه‌لاتا ناڤین و ئورۆپا تۆره كرینه، له‌ورا من وه‌سا شرۆڤه دكر كو هه‌كه ئه‌مریكا بخوازیت ل خوه بزڤڕیت و سیاسه‌تا خوه بگهۆریت، پێدڤیه پارتا ده‌ستهه‌لاتدار بگهۆریت.
لێ ژبه‌ر داخویانیێن وى یێن نه‌دبلۆماسی سه‌ركه‌تنا ترامپی ئالۆزیه‌كا مه‌زن د سازیێن راگه‌هاندنێ دا خولقاند، وه‌كو قه‌ده‌غه‌كرنا موسلمانان كو بچنه ئه‌مریكا و تێكه‌ستكرنا وى ل سه‌ر دروستكرنا دیواره‌كی ل سه‌ر سنوورێ مه‌كسیك، لێ ئه‌ڤان گازندان نه دبلۆماسیا وى د هه‌لبژارتنان دا نه‌خار و زێده‌باری خوه‌نیشادانان وه‌كو نه‌رازیبوون ژ ئه‌نجامێن هه‌لبژارتنان پشتى هینگێ ژی چ كارتێكرن نابیت.
ب دیتنا من د قووناغا داهاتى دا چاره‌یێن سه‌ركه‌فتى بۆ ره‌وشا ئه‌منى و سیاسی ل رۆژهه‌لاتا ناڤین دێ بۆ ترامپی ب زه‌حمه‌ت بن، ب تایبه‌تى، ب تایبه‌تى پشتى وان كارڤه‌دانێن نه‌رێنى كو د ناڤ مه‌یدانا ئه‌مریكا دا دیار بووین پشتى سه‌ركه‌فتنا ترامپی، زێده‌باری كو سیاسه‌تا ئه‌مریكا به‌ری سازى و ده‌سته‌یان وه‌كو جڤاتا ئه‌وله‌كاریا نه‌ته‌وه‌یی و جڤاتا په‌یوه‌ندیێن ده‌رڤه و پنتاگۆن و هه‌والگیریێ و..هتد، یا دارێشتیه، تنێ دمینیت كاروبارێن ناڤخۆیی ژ بۆ ئارامكرنا تۆره‌بوونا خه‌لكی و هندى دشیان دا بیت دێ خوه ژ چالاكیێن ده‌رڤه دوور كه‌ن كو خزمه‌تا ئابوورێ ئه‌مریكا ناكه‌ت. لێ خۆگرتن ده‌رباره‌ى رێكه‌فتنا ئه‌تۆمیا ئیرانێ نه‌بیت وه‌كو نموونه، لێ دێ له‌ز د لێگه‌ریانا چاره‌سه‌ریێن مومكن دا ده‌رباره‌ى باده‌كێن هلاویستی یێن عیراقێ و سووریێ هێته‌كرن. ل هه‌مان ده‌می ترامپی داخویانیێن ئه‌رێنى ده‌رباره‌ى ملله‌تێ كورد ب گشتى و ب تایبه‌تى ده‌رباره‌ى پێشمه‌رگه‌ى هه‌نه، تشتێ دلخۆشكه‌ر ئه‌وه كو داخویانیێن ترامپی ده‌رباره‌ی كوردان نه بۆ هه‌وا هه‌لبژارتنان بووینه، چونكی كورد ب لوبیێ كارتێكه‌ر ل ئه‌مریكا ناهێنه هژمارتن، لێ ئه‌م كورد هیڤیدارین كو ئه‌و داخویانی و سۆز ببنه كه‌توار، نه‌مازه كو كورد یێن ژ سۆز و په‌یمانێن زۆر و كریارا كێم ب وان سۆزان ده‌رباره‌ى دۆزا خوه یا عادل و مرۆڤاتى بێ هیڤی بووین.
لێ ره‌نگه راوه‌ستیانا جودا جودا یا پارتێن كوردی ل هه‌ر چار پارچێن كوردستانێ (عیراق، توركیا، ئیران و سووریا) دگه‌ل هێزێن هه‌رێمى و نیڤده‌وله‌تى ترامپی پال بده‌ن كو ل گه‌ل هنده‌ك ئالیان هه‌ڤپه‌یمانیێ بكه‌ت و ل گه‌ل یێن دى نه! ئه‌و ژی دێ ل گۆر به‌رژه‌وه‌ندیێن ئه‌مریكا ل ده‌ڤه‌رێ مینیت، له‌ورا پێدڤیه كار ل سه‌ر ڤان خالێن ل خوارێ بهێته‌كرن:
1. رێكخستن و یه‌كبوونا رێزێن كوردی كو پرسه‌كا هه‌ری گرنگه.
2. ب كارئینانا رێزێن جودا جودا بۆ خزمه‌تا به‌رژه‌وه‌ندیێن نه‌ته‌وه‌یی، نه‌كو بۆ به‌ره‌وه‌ندیێن حزبه‌كێ ب تنێ.
3. پلاندانانا ستراتیژی یا نه‌ته‌وه‌یی، هه‌تا كو هه‌ر پارچه‌كێ تایبه‌تمه‌ندیا خوه ژی هه‌بیت، لێ ب هه‌ڤتێگه‌هشتن و رێكه‌فتنا ته‌ڤایا ئالیان.
و، حكمه‌ت زێوكی
نيشاندان
WP Facebook Auto Publish Powered By : XYZScripts.com